Rzepak jary Rzepak jary wymaga dobrych gleb i najlepiej udaje się w rejonach o zwiększonej ilości opadów w okresie wegetacji. Można go uprawiać po różnych przedplonach, jednak z reguły wyższe plony uzyskuje się po okopowych na oborniku. Powszechnie uważa się, że najcenniejsze jest pole po ziemniakach. Dobre stanowisko, wzbogacone w azot, dają również strączkowe i mieszanki zbożowo-strączkowe. Jednakże najczęściej dostępne są stanowiska po zbożach. W płodozmianie ze zbożami to rzepak stanowi bardzo dobry przedplon, który m.in. ogranicza nasilenie występowania chorób. W przypadku zaplanowanego zasiewu rzepaku jarego, na glebach mineralnych najlepsza jest pełna uprawa klasyczna, w której podstawą rolę pełni orka przedzimowa. Jest to tym bardziej ważne, że ta forma rzepaku w przeciwieństwie do formy ozimej wytwarza mniejszy system korzeniowy, który zdecydowanie gorzej sobie radzi z zagęszczoną glebą. Orkę pozostawia się w ostrej skibie dla lepszego zatrzymania śniegu podczas zimy i zgromadzenia w glebie zapasów wilgoci. Przy uproszczonej uprawie system korzeniowy rzepaku jarego rozwija się płytko, a to uniemożliwia roślinom korzystanie z głębszych zasobów wody, potrzebnych zwłaszcza w krytycznych okresach wegetacji. Szczególnego traktowania, ze względu na swoją specyfikę, wymagają gleby torfowe, na których także można uprawiać rzepak jary. Z inną sytuacją możemy się spotkać, gdy konieczny będzie przesiew pól po wymarzniętym rzepaku ozimym. To z różnych powodów nie jest dobre stanowisko dla rzepaku jarego. Istnieje bowiem ryzyko nietypowego zachwaszczenia upraw rzepaku jarego roślinami formy ozimej. Nie ma możliwości chemicznego zniszczenia takiego zachwaszczenia. Prócz tego, uprawy rzepaku jarego posiane po ozimym narażone są na większą presję tych samych szkodników, a zwłaszcza chorób pochodzenia grzybowego (sucha zgnilizna kapustnych, cylindrosporioza, czerń krzyżowych). Z wielu względów przesiew wymarzniętego rzepaku ozimego rzepakiem jarym powinien być traktowany jako wyjątkowa sytuacja. Rzepaku jarego nie można stosować do wiosennego przesiewu placowych braków roślin rzepaku ozimego, ze względu na przesunięty w czasie o około jeden miesiąc przebieg faz kwitnienia i dojrzewania Ewentualna uprawa rzepaku
jarego po wymarzniętej plantacji rzepaku ozimego przeważnie nastręcza wiele trudności. Dlatego warto rozważyć inne rozwiązania, zwłaszcza uprawę np. kukurydzy na takim polu, a pod rzepak jary przeznaczyć inne stanowisko. Termin siewu rzepaku jarego przypada na ostatnią dekadę marca i pierwszą (względnie drugą) dekadę kwietnia. Ryzyko niesie ze sobą zarówno zbyt wczesny jak i spóźniony siew. W przypadku pierwszym niskie temperatury opóźniają wschody i niosą ze sobą ryzyko wystąpienia zgorzeli. W przypadku drugim rzepak jary nie wykorzystuje zapasów wody i wchodzi w kolejne stadia rozwojowe ze znacznym ryzykiem efektów suszy. Dokładne określenie pory siewu z reguły sprawia problem, gdyż uzależnione jest od warunków atmosferycznych na przedwiośniu. Ilość oraz sposób wysiewu musi zapewnić optymalne zagęszczenie łanu, które dla rzepaku jarego wynosi 100-120 roślin na 1 m2. Uwzględniając masę tysiąca nasion (z reguły mniejsza niż MTN rzepaku ozimego) oraz siłę kiełkowania, ilość wysiewu wynosi od 4 do 5 kg/ha. Zwiększenie obsady roślin ma niekorzystny wpływ na rozwój roślin, przyczynia się konkurencji między roślinami, osłabia tkanki łodyg zwiększając ryzyko wylegania a ponadto zwiększa ryzyko wystąpienia chorób. Rzepak jary z reguły wysiewa się w rozstawie identycznej jak zboża tj. 12-15 cm, co wiąże się ze stosowaniem herbicydów. Siew w szerszej rozstawie (24-30 cm) umożliwia pielęgnację mechaniczną plantacji. Przygotował Edward Rachubiński Menadżer Produktu Materiał Siewny
33