Primeur 7/8 - 2023

37ste jaargang 7/8 - 2023

Hardinxveld-Giessendam

Wim van de Ree, Nedato

82

Thema: Aardappelen en sorteertechniek

82 PotatoEurope 2023 is terug met exposanten uit 16 verschillende landen

88 “Blijft er voldoende grond in Nederland over om aardappelen op te telen?”

Jaap van Wenum

96 Internationale rol voor Nederlandse aardappelketen, mits er voldoende teeltareaal blijft

Dick Hylkema

98 “Ik denk dat er kansen liggen in het duurzaam optimaliseren van de aardappelproductie”

Christophe Vermeulen

104 “Het is lang geleden dat ik zo’n seizoen heb meegemaakt”

Gerrit Kruythoff

106 Tipping platform zorgt voor efficiënt lossen geconditioneerde trailers vroege aardappelen

109 Omslag in aardappelteelt nodig om grondstofvoorziening fabrieken te behouden

112 “Import Egyptische consumptieaardappelen en uien mooie aanvulling op pootgoedexport”

Patrick Fahim & Abdel Deghedy

115 Prijsverschil in de supermarkt staat groei van biologische tafelaardappelen in de weg

118 “Wat een mens kan zien, kan een camera ook zien”

Bram Jansen

120 Efficiëntie en rendement spelen een hoofdrol bij het sorteren van aardappelen

Extra: Verse Kruiden

52 “De grootste groei zit nog steeds in munt”

Zouhir Moussa

53 Kan bio in het schap tegen de prijs van gangbaar product?

Hakan Ocaktar

55 “Continuïteit bieden is lastig, maar je creëert er wel een groeimarkt mee”

Piet van Vugt

57 Nieuwe lijn vers gesneden kruiden onder Vitalicious BIO-Organic label

Tom Meijers

“Met PotatoNext zetten we de volgende stap, die ons de komende jaren weer lucht geeft”

Pagina 84: Plattegrond PotatoEurope 2023

37ste jaargang • editie 7-8 - 2023

Inhoudsopgave

4 “Laat geen gaten vallen in het bananenschap”

Benny Swaans

12 Door chefs te instrueren tijdens corona nu flink hogere omzet

Rob Baan

16 Wat zijn de gevolgen van de klimaatextremen voor de AGF-sector wereldwijd en in welke richting worden er antwoorden gezocht?

26 Het nieuwe seizoen zet hoog in

28 Hoe kies je de beste meloen?

30 “Dat de aardbeiensector water uit illegale bronnen in het Natuurpark Doñana zou gebruiken, is onjuist”

38 “Als teeltbedrijf zijn we constant op zoek naar manieren om het rendement te verhogen en kosten te dekken”

40 Aanscherping regels gebruik van plastic wegwerpverpakking

41 Bioplastic folie van ananasafval

42 Oeganda veredelt bananen die blindheid verminderen

42 Spaanse telers hebben dit jaar

Vaste rubrieken

miljoenen kilo’s steenfruit verloren

43 Van gepersonaliseerde fruitmanden naar online giftshop

44 CMA CGM zit Maersk op de hielen

46 Wereldwijde avocadohandel zal blijven groeien in een steeds concurrerender markt

48 “Ik doe gewoon wat vroeger normaal was” Eef Stel

51 Braziliaanse fruitexport stijgt explosief

59 China bij appelexport onttroond Mexico de grootste

62 Door problemen in Brazilië in 2022 minder mango’s in EU ingevoerd

68 Raming Europese appeloogst iets lager en perenoogst fors lager dan vorig jaar

70 Spanjaarden halen biobrandstof uit sinaasappelschillen

72 Avocadomarkt groeit nog steeds, maar in landen met grote consumptie vlakt de groei af

80 Fruithal De Brand: voor boodschappen én een gezellig praatje

PietPraat

Zoals de weersomstandigheden afgelopen voorjaar een thema waren, zijn ze dat nu weer. Na een langdurige droge periode is er de afgelopen weken eindelijk de zo gewenste regen gevallen. Soms zo overvloedig dat er schade was en het is nog maar de vraag of de achterstand in de groei van de gewassen nog ingehaald kan worden. Het speelt onder meer bij de aardappelen, waar ook het beschikbare areaal telers en industrie voor uitdagingen stelt. Lees er alles over in onze Aardappelspecial. Meer aardappelnieuws: in het Visie-interview licht Nedato-directeur Wim van de Ree het ontstaan van de nieuwe coöperatie PotatoNext toe. Over weersomstandigheden gesproken: die worden steeds extremer. Zo was dinsdag 4 juli de warmste dag ooit gemeten. PRIMEUR brengt in kaart wat de gevolgen zijn voor de AGF-sector wereldwijd.

In de Kruidenspecial aandacht voor munt en de introductie van een biologische kruidenlijn, wordt de noodzaak van continuïteit toegelicht en horen we hoe bio-kruiden tegen een gangbare prijs in het schap kunnen liggen.

Daarnaast duiken we in de hyperlokale horecatrend, is er aandacht voor de aanscherping van regels voor het gebruik van plastic wegwerpverpakkingen en gaan de Spaanse collega’s in op de uitdagingen in de aardbeienteelt.

Kortom, er ligt weer een gevarieerde PRIMEUR klaar. Veel leesplezier!

Pieter Boekhout

Interim supermarktmanager Benny Swaans:

geen gaten vallen in het bananenschap”

Aardappelen, groenten en fruit zijn van het grootste belang als het gaat om winkelperceptie. Uit onderzoek van Deloitte blijkt al jaren dat consumenten (na prijs en afstand) verse producten en een ruime keuze op de groente- en fruitafdeling een van de belangrijkste aspecten van een winkel vinden. Geen aanspreekpunt voor klanten op de AGF of gaten in het bananenschap? Dat kan dus echt niet, zegt interim supermarktmanager Benny Swaans.

“DeAGF-afdeling moet prioriteit hebben binnen de hele operatie. Ik kijk altijd naar hoe de AGF-afdeling er in een supermarkt bijligt, ook als ik bijvoorbeeld specifiek voor het stuk houdbaar wordt ingehuurd, AGF moet gewoon goed zijn.” Helaas is er vaak wat mis. Kennis en kunde ontbreken en zijn lastig in te vullen. AGF is niet de meest populaire afdeling om voor te werken. Met het huidige personeelstekort is het al helemaal lastig om er goed personeel voor te vinden. “Het is een afdeling waar je vaak alleen of met zijn tweeën op staat. In de vulploegen zit

vaak 15 man en dat vinden de meesten leuker werk,” is Benny’s ervaring.

Supermarkten lopen omzet mis door een onverzorgde AGF-afdeling. Juist in de weekenden als het topdrukte is in de winkels, moet deze pico bello in orde zijn. “Vaak zie je echter dat een winkel dan qua bezetting te kort komt,” vertelt Benny. “Helaas vallen dan de meeste gaten. Parttimers zijn te onervaren en de vaste krachten zitten niet te springen om op die tijden te werken.”

Het beste advies dat Benny kan geven aan ondernemers is om te investeren in personeel. Hoewel dat de grootste kostenpost is in de winkel, moet je daar niet op bezuinigen. Probeer ook om jongeren te binden. Benny: “Vaak vinden 13- of 14-jarigen het superfijn om in een supermarkt te kunnen werken. Maar die zijn door ondernemers niet gewild vanwege alle regels. Ze mogen alleen een paar uurtjes op de zaterdag werken, niet te zwaar tillen of met machines werken. Dat is een nadeel, maar je hebt ze dan wel alvast

binnen, ze leren de winkel kennen, straks kunnen ze meer en sommigen krijgen de smaak te pakken.”

Benny Swaans komt ondernemers te hulp als ze met de handen in het haar zitten. De ene keer is er een gat ontstaan, nadat een manager ontslag heeft genomen en moeilijk te vervangen blijkt, een andere keer is het een supermarktondernemer die een afdeling op orde wil brengen. “Het gaat altijd wel om franchisers. Die maken het zichzelf soms onnodig moeilijk,” zegt Benny.

Hij leerde de kneepjes van het vak als filiaalmanager. Eerst werkte hij als vakkenvuller bij een Albert Heijn To Go en groeide steeds verder door tot bedrijfsleider van een supermarkt van 2000 m2 en 220 medewerkers. Instructies van het hoofdkantoor werden altijd netjes gevolgd.

“Laat

Lege vakken voorkomen door op tijd te bestellen en op gezette tijden de vakken netjes te spiegelen. Als deze basisprincipes van de winkeloperatie worden gevolgd, draait een winkel over het algemeen goed. “Het kan natuurlijk voorkomen, zeker bij AGF, dat producten niet leverbaar zijn. Maar het blijft een kwestie van gewoon het basisproces blijven volgen en er geen eigen invulling aan geven.”

Franchisers doen soms ingewikkelder dan nodig. Ook logisch, ze zijn natuurlijk niet voor niets ondernemers. Maar het is beter om creativiteit op een andere manier in te zetten. Veel ondernemers zijn bijvoorbeeld heel druk bezig met het assortiment, met het toevoegen van producten of het saneren ervan, omdat ze niet verkopen. Benny: “Ik ben van mening dat het hoofdkantoor daar al goed over

Q U O T E S

heeft nagedacht. Ze hebben niet voor niets zoveel mensen op kantoor zitten, van die expertise moet je gebruikmaken. Als je je gewoon houdt aan wat het hoofdkantoor aangeeft en de processen goed uitvoert, dan zie je dat je daar gewoon omzet en klanten uit kunt halen.”

Getuige het voorbeeld van het belangrijkste product op de AGF-afdeling. “Een ondernemer wilde de bio-bananen eruit gooien, omdat kassadata aangaven dat er voornamelijk reguliere bananen werden gekocht en hij veel moest weggooien. Het schap zag er echter anders uit dan voorgesteld door het hoofdkantoor. Toen we het precies zo gingen uitvoeren als door het hoofdkantoor was ingetekend, kwam er ook een mooie omzet voor de bio-bananen,” aldus Benny.

Wat hij wel aanraadt is om energie te steken in een regionaal aanvullend assortiment. “Met AGF is daarin heel veel mogelijk. Koop asperges in bij een lokale teler en verkoop die in je winkel en zet daar bijvoorbeeld een aspergeschiller bij, dat geeft superleuke extra omzet,” weet hij uit ervaring. (ML) 

bennyswaans@gmail.com

“Als je nu als aller, allereerste teler je Elstar te koop zet op een goed functionerende digitale veiling, kan ik niet begrijpen dat je met een vraagprijs van 60 cent opent voor heel de wereld”

Alkema Fruit steekt zijn verbazing op Facebook niet onder stoelen of banken

“Na rijp beraad was duidelijk dat voor mij het moment daar was om een volgende stap te zetten. Immers zoals het gezegde luidt: ‘Voor alles is er een vastgestelde tijd!’”

Kees de Kat van FruitMasters kondigt zijn afscheid aan

“Voedselverspilling is een groot thema, maar om het in de praktijk succesvol te vermarkten valt niet mee. Vorig jaar ruim 1 miljoen kilo tomaten en 50.000 kilo paprika gered. Dit jaar in juni en juli voor het eerst zwarte cijfers. Gewoon een super prestatie!”

Jelte van Kammen over Food Fellows

van

Onlangs kondigden Agrico, Leo de Kock en Nedato aan de samenwerking te zoeken. Inmiddels is bekend dat de drie bedrijven de gezamenlijke tafelaardappelactiviteiten onderbrengen in de nieuwe coöperatie gangbare consumptieaardappelen met de naam PotatoNext. Daarmee bevinden de aardappelverpakkers zich midden in de ontwikkelingen die spelen in de aardappelwereld. Nedato directeur Wim van de Ree geeft zijn visie op die ontwikkelingen en de nieuwe samenwerking. Waar Potatonext van start gaat onder nieuw leiderschap, blijft Wim zich inzetten voor de fritesaardappeltelers van Nedato, waar overigens ook een bundeling van krachten in het verschiet ligt. Want hij ziet dat bundeling marktkracht geeft en toegevoegde waarde voor zowel telers als klanten.

Wat zijn jullie overwegingen geweest om op deze manier te consolideren?

“Dan moet ik een aantal jaren terug in de organisatie kijken naar de visie die toen ontwikkeld is. Die visie is geïnspireerd door de ontwikkelingen in de verschillende segmenten waarin wij vooral actief zijn: grondstof voor de fritesindustrie en – met de grootste toegevoegde waarde – groot en klein verpakte, verse, onbewerkte aardappelen voor de consument. Die twee segmenten hebben al een aan-

tal jaren een totaal verschillende ontwikkeling en dynamiek. Onze meer dan 400 telers richten zich soms uitsluitend op de teelt van frites- of tafelaardappelen, maar er zijn ook telers die beide soorten aardappelen telen. Die telers zitten allemaal in één coöperatie. Dan zie je de ontwikkelingen: de markt voor consumptieaardappelen krimpt, evenals het volume dat door het verpakkingsbedrijf gaat. Als het vervolgens maar ten dele lukt om volume naar je toe te trekken en het rende-

ment vermindert, dan kom je op een gegeven moment in de risicozone. Als je moet gaan corrigeren ben je te laat, dus hebben we een drietal jaren geleden besloten te kijken of er voor de verpakkingstak in binnen- of buitenland collega-bedrijven in dezelfde sector waren met misschien wel dezelfde visie over hoe de toekomst zich ontwikkelt en hoe je daar als bedrijf op zou kunnen anticiperen. Uiteindelijk bleek Agrico exact dezelfde visie te hebben. Agrico is hoofdzakelijk actief in de pootgoedteelt – ook een groeimarkt –, maar heeft ook een groep telers die verse aardappelen telen voor de consumptiemarkt en het heeft een eigen inpakbedrijf: Leo de Kock in Purmerend. Ook Agrico zag die markt krimpen en heeft dezelfde visie ontwikkeld: als we niets doen en nog vijf tot tien jaar wachten, dan komen we in de knoei. Daarom hebben we in het belang van onze telers – want we zijn allebei telersverenigingen die in het belang van de telers werken – gekeken of een samenvoeging van de verpakkingsbedrijven gerealiseerd kon worden. Daarmee creëer je, als je er één sluit, een heel efficiënt verpakkingsbedrijf waar een groot volume verwerkt kan worden

Wim

de Ree, Nedato: “Met PotatoNext zetten we de volgende stap, die ons de komende jaren weer lucht geeft”

waarmee de investering in machines en mensen veel efficiënter benut kan worden. De synergie die daaruit voortvloeit komt ten goede aan de telers.”

“Uiteindelijk heeft dat in maart 2023 geleid tot een samenwerkingsovereenkomst. Onder de naam PotatoNext werken we nu aan de totstandkoming van de nieuwe coöperatie, met als doel om half september te starten. De Engelse naam PotatoNext is de aanzet tot de volgende internationale stap in de aardappelwereld: een nieuwe start. De Nedato-leden die zich met de teelt van tafelaardappelen bezighouden, treden uit Nedato en worden lid van PotatoNext. Hetzelfde geldt voor de tafelaardappel telende leden van Agrico. Dan ontstaat er een compleet nieuwe coöperatie met een eigen coöperatiebestuur en daaronder één verpakkingsbedrijf. In de komende tijd zal een verhuizing uit Purmerend plaatsvinden naar wat nu het verpakkingsbedrijf van Nedato is in Oud-Beijerland. Straks ontstaat daardoor een heel groot verpakkingsbedrijf berekend op het verwerken van 150.000 ton aardappelen. Een enorme stap, met heel veel synergie, vooral voor onze telers. Naast het verpakken van tafelaardappelen, verhandelen en exporteren we ze ook. Dat gebeurde via twee kanalen en dat gaat nu via één kanaal, dus ook daar is efficiëntie te halen. Daardoor ontstaat marktkracht met een sterke positie om samen met de klanten grondstofzekerheid te voorzien en wensen van klanten op het gebied van duurzaamheid te kunnen doorvoeren. Doordat we tussen teler en klant de regie voeren over een hele korte keten, kunnen we op allerlei wensen ingaan. Hoewel dat in eerste instantie voor de klant de aanpassing van twee naar één leveranciers vergt en met zich kan meebrengen dat er in eerste reactie wat meer betaald moet worden, betekent dat voor de klant naar de toekomst toe een grotere zekerheid dat telers blijven telen en dat de klantenwensen ook goed geborgd kunnen worden. Uiteindelijk zul je het samen met de klanten moeten doen.”

Waar de afzet van frites en bewerkte aardappelproducten maar blijft groeien, laat de verkoop van consumptieaardappelen al jarenlang een krimp zien. Hoe zie je de marktontwikkeling van de aardappel in de toekomst en hoe kan PotatoNext daarop inspelen?

“Hoewel het tafelaardappelsegment, als je het over Noordwest-Europa beziet, een krimpend segment is, hebben wij in Nederland een stap gezet die ons de komende

jaren weer lucht geeft en tot een efficiënte bedrijfsvoering leidt. Daarbij kunnen wij niet achteroverleunen, want we weten niet wanneer de bodem bereikt is: krimpt de consumptiemarkt de komende vijf jaar weer met vier procent per jaar? Dan is de markt over vijf jaar weer 20 procent kleiner. Dus deze organisatie zal van begin af aan weer opnieuw moeten gaan nadenken: wat wordt onze ‘next step’? Die ‘next’ is niet alleen de stap die we gezet hebben, maar ook de stap die we nog gaan zetten. Dat zal ongetwijfeld nodig zijn. Moeten wij in een krimpende markt nog verder gaan concentreren? Over de grenzen misschien? Je kan je afvragen of retailers, die toch onze grootste afnemers zijn, zoals bijvoorbeeld Albert Heijn-Delhaize, ook nog over de grenzen gaan kijken? Het zou best interessant zijn om te kijken of met een collega-verpakker in België of Duits-

jaar mediacampagnes die worden ondersteund door topsporters. Vaak waaien dergelijke trends over en zou een reden kunnen zijn om de consumptiedaling te doorbreken. Ik denk dat de consumptie wel langzaam naar een bodem toegaat en dan komt in de teelt ook een bodem. Naarmate de markt kleiner wordt en telers alternatieven zoeken, komt er minder aanbod. Als het areaal kleiner wordt doordat er minder geteeld wordt, zal vanzelf de prijs gaan reageren. De balans in de tafelaardappelteelt, om het voor de teler aantrekkelijk te maken, komt dan ook wel. En op dit moment regisseren wij die door het areaal bewust te laten krimpen, zodat er niet wordt geteeld voor een niet bestaande markt en het resultaat verwatert. Dat blijven we doen tot de balans gevonden is. En hoewel niet groot, geloof ik dat er dan best een segment overblijft.”

“Als je naar de wereldkaart kijkt, zie je NoordwestEuropa amper liggen, maar de concurrentiekracht van deze regio over de hele wereld is zo onnoemelijk sterk. Alles is binnen een straal van 400 kilometer voorhanden: teelt, verwerking, de havens van Antwerpen, Rotterdam en Bremen, de transportafstanden zijn gering en de infrastructuur is geweldig met jaarrond aardappelen van goede kwaliteit.”

land een volgende stap gezet zou kunnen worden om nog meer toegevoegde waarde aan je telers en klanten te geven. Hoeft niet, kan wel. Een andere ‘next step’ zou bewerking kunnen zijn om de reststromen beter te vermarkten en de telers te laten meeprofiteren van het rendement van zo’n schilbedrijf.”

“Het consumentengedrag rondom verse aardappelen verandert: hoe vaak staat er nog een aardappel op het menu? Niet meer zo heel vaak. Gemiddeld genomen worden er minder aardappelen gegeten. Als we kijken naar de tendensen in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk – vaak voorlopers van trends – zien we dat de aardappel als gezond product, met veel vitaminen en mineralen, voor sporters, langzaam een trend begint te worden. Rondom dit thema zijn er al een aantal

In wat voor positie laat het vertrek van de tafelaardappeltelers naar PotatoNext de fritesaardappeltelers van Nedato achter?

“Binnen een coöperatie met zowel tafelaardappeltelers en fritesaardappeltelers kun je je ook voorstellen dat fritesaardappeltelers met lede ogen naar de minder renderende tafelaardappeltak kijken. Temeer omdat de fritesmarkt een hele duidelijke groeimarkt is in Noordwest-Europa, met in verwerking en afzet zo’n vier tot vijf procent groei per jaar, wat helemaal het tegenovergestelde is van de tafelaardappelmarkt. Een markt waarin een, niet zo’n grote groep verwerkers ontzettend actief is en heel veel telers de grondstof telen. Daarin speelt Nedato voor de telers een collecterende rol, met naar verhouding veel vrije aardappelen die worden afgezet via pool- of

aanverwante systemen. Daar is Nedato groot mee geworden en dat is nog steeds onze positie. Vandaag telen onze telers een 200.000 ton fritesaardappelen. Dat is ongeveer twee procent van het verwerkte volume in Nederland en België. Hoewel niet heel groot, is die 200.000 ton wel een volume wat de verwerkers interessant vinden. Ook voor de fritesaardappeltak vragen wij ons af of wij ons kunnen versterken in het volume aanbod in binnen- of buitenland en daarmee een krachtiger positie kunnen realiseren richting de afnemers. Maar ook daar samen met de afnemers, want iedereen heeft elkaar in de keten nodig.”

Hoe zie je de ontwikkeling van de fritesaardappelmarkt?

“De fritesaardappelmarkt is een groeimarkt die enorm in beweging is en waarin grenzen compleet verlegd zijn, vaste patronen helemaal zoek zijn en referenties weg zijn. Als je naar vraag en aanbod kijkt, komt deze markt in balans. De grenzen van het Noordwest-Europese aardappelareaal zijn wel ongeveer bereikt. Frankrijk en Duitsland kunnen nog uitbreiden, maar dan ga je verder weg van de verwerkingslocaties. Er komt een balans in vraag en aanbod. Aan de andere kant zien we in de teelt dat waar het areaal ongeveer gelijk blijft, de opbrengsten eigenlijk zakken. Dat is bijzonder als je kijkt naar de ontwikkeling in andere akkerbouwgewassen, waar bijvoorbeeld de opbrengst per hectare van suikerbieten de laatste 20 jaar bijna is verdubbeld. Nieuwe rassen hebben daar een enorme boost gegeven aan de opbrengst. In aardappelen is dat helemaal niet gebeurd. We hebben veel te weinig verandering gehad in rassen. Daarnaast is de capaciteit van fritesverwerking fors uitgebreid en naar verwachting komt er in de komende drie jaar nog 1,5 miljoen ton aan verwerkingscapaciteit bij. Dus meer vraag bij een gelijkblijvend areaal en gelijke opbrengsten. Dan moet je dus de aardappelen verder weg halen en krijg je meer concurrentie en marktwerking. En dat hebben we afgelopen voorjaar gezien in de aardappelprijzen.” Wim ziet dat die ontwikkelingen in het voorjaar van 2021 begon en noemt dat voorjaar een kantelmoment in de marktontwikkeling.

“In het voorjaar midden in de pandemie zijn de verwerkers, na het hele slechte jaar door de horecasluiting, gestart met het aanbieden van lagere contractprijzen. Dit was in de periode dat telers zich al uitgewrongen voelden, de marges flinterdun waren en de risico’s veel te groot. In het voorjaar van 2021 is er van de telers een hele grote reactie gekomen door geen aardappelen meer te telen. Toen de fabrieken dat in de gaten kregen, zijn de contractprijzen gestegen, maar toen was het te laat. De verwerkers zijn er ten onrechte vanuit gegaan dat telers altijd wel contracten tekenen. Maar dat natuurlijke gedrag is doorbroken in het voorjaar van 2021; men was het zat om de risico’s op te vangen en te telen tegen prijzen ver onder kostprijs. Het ziet ernaar uit dat bij de meeste verwerkers de ver-

ingetekend. Dat geeft aan met de stijging van de contractprijzen – en dat vind ik een heel goede ontwikkeling – dat er inzicht is gekomen in de keten tussen industrie en teler en ook in de keten daarna, want die hebben het betaald. Toen, los van de aardappelen, alle kosten stegen, heeft de verwerkende industrie die meerkosten doorberekend aan hun klanten. Dat kostte moeite, maar is uiteindelijk wel gelukt. Ik denk dat die stap van cruciaal belang is, ook voor de komende tijd. Nu weten we dat de markt betaalt en dat er van een hogere prijs van de frites meer te verdelen valt naar de keten daaronder. Als die structuur blijft en de prijzen duurzaam op een hoger niveau blijven, dan kun je met een bodem van bijvoorbeeld 0,25 euro op contract en de vrije aardappelen die daar in prijs rondom heen bewegen, veel beter een duurzaam inkomen garanderen. Daarmee worden de risico’s beter afgedekt. Dat leidt tot een betere basis voor de toekomst.”

koop van diepgevroren frites altijd leidend is geweest en dat de inkoop er eigenlijk altijd in is geslaagd om de wens van de verkopers in te vullen. In 2021 ging dat even niet goed en sindsdien is de interne relatie tussen verkoop en inkoop in de verwerkingsbedrijven veel meer op de agenda gekomen en is de afstemming veel intensiever geworden. Daarna zijn ook de contractprijzen – vooral door de Belgische verwerkers – verhoogd vanwege de zorgen over de beschikbaarheid van de grondstof. Daardoor ontstond er concurrentie tussen Nederland en België, ook omdat de Belgische industrie veel harder is gegroeid dan de Nederlandse. Hoewel de Nederlandse industrie van oudsher een hoger aandeel gecontracteerde aardappelen heeft dan de Belgische fabrieken, die meer aankopen via de handel, moest de Nederlandse industrie toen toch volgen met hogere contractprijzen. Het heeft ertoe geleid dat er afgelopen voorjaar meer telers voor vaste prijzen hebben

“Als je naar de wereldkaart kijkt, zie je Noordwest-Europa amper liggen, maar de concurrentiekracht van deze regio over de hele wereld is zo onnoemelijk sterk. Alles is binnen een straal van 400 kilometer voorhanden: teelt, verwerking, de havens van Antwerpen, Rotterdam en Bremen, de transportafstanden zijn gering en de infrastructuur is geweldig met jaarrond aardappelen van goede kwaliteit. Er wordt weleens gevraagd waarom er, als er zoveel frites naar Azië wordt geëxporteerd, in Azië niet meer fritesfabrieken worden gebouwd. Het rendement en de kosten in Noordwest-Europa zijn nog zo concurrerend dat het interessant is om hier nog fritesfabrieken te bouwen, zelfs al moeten we de aardappelen van verder weg dieper uit Duitsland en Frankrijk halen. Dan nog is Noordwest-Europa een blijvend concurrerende, sterke regio, met voor de komende tien tot twintig jaar nog rendement in het bouwen van een fritesfabriek. Ook in Azië wordt gebouwd en daar zal de productie kwalitatief toenemen. Probleem daar is nog wel dat er nog niet jaarrond de juiste kwaliteit aardappelen beschikbaar is. Maar dat zal langzaam wel tot ontwikkeling komen. Maar Noordwest-Europa is zo vreselijk sterk; die regio kan nog best een tijdje door.”

Het beschikbare areaal staat onder druk van onder meer stikstofmaatregelen, maar speelt ook de groei van de fritesindustrie een rol bij het beschikbare areaal voor de tafelaardappel?

“Dat speelt absoluut een rol. Zeker met de krimpende tafelaardappelmarkt hebben wij zelf de laatste jaren bijgestuurd. Uit de regiefunctie krimpen we elk jaar 100 tot 200 hectare waar het om tafelaardappelen gaat. Simpelweg omdat die markt er niet meer is. Wij hebben binnen onze geledingen de mogelijkheid fritesaardappelen te telen, dus dat gaat redelijk automatisch. En dat zal nog verder gaan. Dat proces wordt ook versterkt, omdat telers de neiging hebben om eens goed na te denken. De kwaliteitseisen voor de teelt van consumptieaardappelen zijn hoog, net als de premies. Maar als je de premie niet haalt of je wordt gekort, dan is het niet meer zo leuk en kom je met de teelt van fritesaardappelen net zo ver, met minder eisen en minder risico’s. Dat zijn afwegingen die telers nu maken. De vaste patronen zijn in twee jaar tijd doorbroken en iedereen is wat zoekende.”

Aardappeltelers krijgen van alles voor de kiezen. Wat zijn de grootste uitdagingen en waar zie je oplossingen?

“Waar we in de akkerbouwsector al zo’n tien jaar de risico’s van het krimpende gewasbeschermingsmiddelenpakket benoemen, zien we dat er dit jaar daadwerkelijk problemen ontstaan in onder meer uien, wintertarwe en aardappelen. De plagen zijn moeilijk of niet te bestrijden en hebben grote impact op de opbrengst. De oplossingen moet je veel verder zoeken en de risico’s worden groter. We worden geconfronteerd met de effecten van een beperkt middelenpakket.” Wim ziet mogelijkheden voor oplossingen in resistentieveredeling door genetische modificatie. “Vooral de toepassing van CRISPRCas gaat een versnelling geven van de aanpassing van onze huidige en nieuwe rassen. Als het gebruik van die techniek wordt toegelaten, zou dat heel erg helpen om de teelten te ondersteunen. Het zou ook maatschappelijke doelen ondersteunen. Als wij als maatschappij willen dat er minder stikstof gebruikt wordt, maak dan aardappelrassen die minder stikstof

nodig hebben. Dat is mogelijk en versnel dat proces dan maar.”

“Een ander aspect in de teelt is de 1 oktober-regel – waar op zand- en lössgronden voor 1 oktober de aardappelen moeten zijn gerooid en vervangen door een vanggewas op straffe van een stikstofkorting het volgende jaar – waarvan we zullen zien hoe de telers daarop zullen reageren. Op de kalender een regel neerzetten met het klimaat dat we hier hebben, dat kun je niet vragen. Dan komt er nog de maatregel 1 op 3 rustgewassen aan, in de zandgebieden. Naar verwachting gaat dat zo’n tien procent areaal kosten en navenant inkomen. Het areaal krimpt en opbrengsten stijgen niet; dan gaat de landelijke productie onderuit terwijl de vraag vanuit de fritesverwerkende industrie toeneemt. Dat brengt de markt in balans. Daarom denk ik dat het toekomstperspectief voor akkerbouwers in de volle breedte helemaal niet zo slecht is. Ondanks het feit dat er bureaucratisch van alles gevraagd wordt.

S1070-G60Y

“Een andere uitdaging zijn de eisen die voortvloeien uit de certificeringen en de beloning van de inspanningen daarvoor. We houden de uitkering voor PlanetProof heel bewust als een systeem bovenop de aardappelprijs. Met de voorloper van GlobalGAP, EurepGAP, hebben we met zijn allen de fout gemaakt om de inspanning die moet worden gedaan om het certificaat te behalen, niet apart te benoemen. De eisen zijn gerealiseerd en verweven in de lump sum aardappelprijs. Dan zie je de inspanningen voor zo’n label niet meer terug. Nu zeggen we: je moet het apart

bekijken. Achter de keurmerken PlanetProof en Beter voor Natuur & Boer zit een schema dat meer kosten oplevert dan een gewone teelt. De kosten daarvan per kilo zijn in beeld gebracht. Die kosten moeten boven op de aardappelprijs komen. Het moet inzichtelijk zijn: dit is de beloning voor die inspanningen. Dat zijn we bij GlobalGAP vergeten en dat is nu wel gebeurd en dat werkt.”

Dit jaar is er laat gepoot, hebben we lang met droogte te maken gehad en is er uiteindelijk begin augustus op

Voorkomt beschadiging. Onmisbaar accessoire bij het rooien, c.q. laden van aardappelen, uien, etc. Snel en eenvoudig te monteren.

plekken behoorlijk wat regen gevallen. Wat zijn de verwachtingen voor de komende aardappeloogst?

“Wij zien een eerste proefrooiing waar de opbrengst onder het niveau van 2018 ligt en de oogst van 2018 was het laatste jaar met een heel lage opbrengst, 15 procent onder het meerjarig gemiddelde. Maar, in tegenstelling tot in 2018, zijn de gewassen nu veel groener. De potentie om nu bij te groeien is veel groter dan in 2018. Als wij vanaf begin augustus vier weken zonnig weer met 20 tot 22°C krijgen en af en toe een spatje regen, dan kan er best veel

De Ring 24 - 5261 LM - Vught T(31)73-6840020 - M(31)6-53395868 www.stopshock.nl

•lossen - verladen •monstername

•droog ontgronden

•mechanisch maatsorteren

•bunkeropslag

•tarreerinstallaties

•maatwerk-engineering

bijgroeien. Maar om de achterstand tot 2018 goed te maken en dan ook nog die 15 procent die 2018 minder was, goed te maken naar een gemiddelde opbrengst, gaat alleen lukken als er niets meer tegen zit. Als er maar iets tegenzit, dan gaan we in Noordwest-Europa geen gemiddelde

sinaasappelen. De toekomst van die telers is een drama, die weten niet hoe ze moeten investeren. De teeltomstandigheden in Zuid-Europa zijn in tien jaar tijd gigantisch verslechterd. Het heeft tot gevolg dat de teelt opschuift richting het Noorden. In Nederland zitten we naar verhou

dat de voedselzekerheid een klein beetje in het geding komt, stopt de huidige discussie over bijvoorbeeld stikstof. Zowel de voortgang van de landbouw, de bouw als de energietransitie gaat straks om maatregelen vragen die we allemaal keihard nodig hebben. Je ziet dat er langza

• Pommes De Terre

JAARROND BEWAREN ZONDER EN MÉT BUITENLUCHT

CO2-neutraal en met minimaal gebruik kiemremmers

Rijckelstraat 13 9200 DENDERMONDE

T. +32 (0)476 70 20 68 | hans@jansegersh.be

Vraag het kennisdocument ‘Intelligente bewaartechnologie voor aardappelen’ gratis op via aardappelbewaring.nl

Productbewaring zonder kwaliteitsverlies

• Gecontroleerd drogen en bewaren

• Minimaal gewichtsverlies

• Maximale energie-efficiëntie

• Geen uitbreiding van rotnesten, geen drukplekken

• Zonder en mét buitenlucht

Meer weten? Equans Refrigeration Henk Tebben +31 (0)88 484 40 00 aardappelbewaring.nl

Cress

Door chefs te instrueren tijdens corona nu flink hogere omzet

Bij Koppert Cress zitten ze nooit stil. Rob Baan broedt altijd op iets nieuws. “Ik moet reuring in de tent hebben,” zegt de CEO. En zelfs in coronatijd, toen de horeca – dé klant bij uitstek van deze leverancier van smaken en geuren – op apegapen lag, werden methodes gevonden om actief te blijven én te innoveren. Over die krachttoer gaat dit artikel, dat verder geparfumeerd wordt met een verhaal over vanille-experimenten in de steeds duurzamer klimaatgestuurde kassen van de cressenteler.

Rob Baan, Koppert

“Ondertussen gaat het weer als een jekko, maar ook tijdens de lockdowns, toen onze hele afzetmarkt haar deuren noodgedwongen moest sluiten, hebben we veel herrie gemaakt richting de chefs,” vertelt de manager van dit bedrijf dat zich toelegt op de teelt van vers gekiemde plantjes van 100% natuurlijke, aromatische planten en specialties zoals eetbare bloemen en bladeren en andere verrassende producten, waaronder Moai Caviar (zeedruif), Algae Powder en Nederlandse vanille.

Chefs kregen, toen ze werkeloos waren en tijd zat hadden, de Cressperience box toegestuurd. In digitale live-sessies toonden

wereld kon rondreizen op zoek naar nieuwe producten, stond de business alvast niet helemaal stil.”

Koppert Cress is altijd op zoek naar noviteiten, waarvan er gemiddeld 5 à 6 per jaar gelanceerd worden. “Omdat ik er nog een 100-tal in mijn laatje had liggen, konden we in coronatijd volop aandacht schenken aan het ontwikkelen van enkele daarvan, zoals bijvoorbeeld de teelt van vanillepeulen.”

Ondertussen is bevestigd dat in Nederland goede vanille gemaakt kan worden, en volgens Rob zelfs betere dan in Madagaskar, waar bijna 70% van de natuurlijke vanilleproductie plaatsvindt. Die is overigens maar goed voor 5% van het

Spaanse overheersers vonden het lekker en wilden het ook, maar na een lange tocht over zee kwamen de peulen rot aan op bestemming. Groen plukken, zoals de bananen, werd de oplossing. Ondertussen werd ook gepoogd het op andere plaatsen te telen, maar de vanillebij komt enkel voor in Mexico en geen enkel ander insect is in de vanille-orchidee geïnteresseerd. In de 19de eeuw ontdekte Edmond Albius, een slaaf op Réunion, op twaalfjarige leeftijd een praktisch procedé om de bloem te bestuiven. Madagaskar bleek de plek op aarde te zijn waar die orchidee het best gedijt en de peulen worden er nog altijd groen geplukt, waarna ze een droogproces ondergaan om rotting te voorkomen,” vertelt Rob.

“Maar toen dacht ik: zit een vanillepeul in de natuur echt te wachten tot iemand die groen plukt? Nee toch! Die peul verspreidt namelijk als ze rijp is zo’n intense geur dat ze heel aantrekkelijk wordt om opgegeten te worden door meerdere diersoorten, die vervolgens de zaadjes weer uitscheiden bij de ontlasting. En zo is de voortplanting van de plant verzekerd. Bij een rijpe peul komen immers 22 meer smaken vrij, onder meer een volle umamismaak. Leuk om weten is ook dat het rijpe product bij toevoeging aan melk de drank niet geel, maar roze kleurt. Echte vanillevla is dus niet geel, maar roze! Voor topchefs is dit een geweldige truc om veel meer smaak aan een gerecht te geven.”

de culinaire adviseurs van Koppert Cress het palet aan gastronomische mogelijkheden van de 40 op smaakgebied unieke producten die de doos rijk was. “Zo samen op afstand koken zorgde best wel voor leuke momenten. Zie het als een soort smaak-tv: je ziet wat er op beeld gebeurt en ondertussen proef je het ook zelf.”

Toch kon het bedrijf op beperkte schaal ook in de kassen cressen en specialties blijven door produceren voor export naar luxe markten in het Midden-Oosten, waar de restaurants wél vol zaten. “In tegenstelling tot mezelf, die niet meer de

vanille-aanbod wereldwijd, want 80% is van synthetische oorsprong en de overige 15% is afkomstig van de creatie van natuurlijke vanilline-moleculen in bioreactoren. “Het vanilline-gehalte van ons product is anderhalve keer hoger dan dat van de vanille uit Madagaskar,” stelt Rob trots, die altijd graag met storytelling de marketing rond een nieuw product verzorgt.

“Zie hier in een notendop het verhaal van vanille. Het werd ontdekt door de Azteken en de Maya’s in Mexico, die er met cacao een godendrank van maakten. De

En toch brengt Koppert Cress ook Planifolia Green Vanilla op de markt om professionals zelf te laten experimenteren met ‘curen’ (drogen en behandelen). “Maar ook omdat je er ijs van kan maken,” lacht Rob. “Een bekende chef-kok uit Amsterdam stak op een bepaald moment een van die groene peulen die ik hem gaf gewoon in zijn mond en er bleken smaaktoetsen vrij te komen die best bruikbaar waren. Hij maakte er ijs van en zo zijn we dus bezig met het creëren van een markt die helemaal anders is dan de vanillemarkt van Madagaskar. Dat is zo leuk aan ons beroep.”

Ondanks het feit dat dergelijke projecten een nieuwe schwung geven aan de sector en voor mooie verhalen zorgen – wie even een kijkje neemt op de website van Koppert Cress zal er aan de hand van de ruim 60 verhalen over producten en toepassingen, maar ook over teeltmethoden en duurzaamheidsinitiatieven gauw zien dat

Rob Baan geniet van vanille

storytelling het stokpaardje is van Rob –, is de vanilleteelt toch maar goed voor een miniem deel van de omzet van de cressenteler. “En dat zal ook zo blijven,” zegt de CEO, “maar het is ongelooflijk leuk en uiteindelijk draait het ook goed.”

Ook de andere activiteiten van het bedrijf draaien na de coronatijd weer op volle toeren. “Italië, dat als eerste land dichtging, was tevens het eerste dat na de lockdowns de draad terug opnam. En voor ons ging het ineens heel hard. Met onze cressen hebben we gelukkig een geweldig product, want we kunnen in twee weken in productie zijn. En vanaf maart 2021 kwam er zelfs een tsunami op ons af. Vorige zomer moesten we werken met wachtlijsten voor de restaurants, zo groot was de vraag. Nu is die wat genormaliseerd, maar we zitten nog steeds op 40% meer productie ten opzichte van 2019. Er is dus groei gerealiseerd.”

En groei betekent dat de klimaatsturing in de kassen hard moet werken, wat veel energie zou vreten en kostelijk zou zijn, mocht het bedrijf vanaf 2008 niet zwaar hebben ingezet op duurzaamheid. “Ondertussen hebben we wel zo’n € 15 miljoen geïnvesteerd in duurzame belich-

ting en warmte- en kouderegeling van de kassen. Ook al is ons areaal in de loop der jaren verviervoudigd, het gasverbruik is met bijna 70% per m2 verminderd,” zegt Rob. “We hebben dan ook nul last gehad van de energiecrisis en het kan nog beter, want door de trage regelgeving van de overheid hebben we de kassen nog steeds niet kunnen aansluiten op aardwarmte.”

Net zoals Koppert Cress voor de zaadproductie Sango Seeds heeft opgericht als dochterbedrijf, heeft het voor onderzoek en ontwikkeling van duurzaamheidstoepassingen Division Q in het leven geroepen. Voor de warmte- en kouderegeling in de kassen focust deze afdeling zich op meerdere methodes. “We halen warmte uit de sloot die hier naast ons bedrijf ligt en die slaan we op onder de grond, dat is sowieso gemakkelijk. In de winter doen we net het omgekeerde: we slaan de koude op om het in de zomer dan te gebruiken om de kassen af te koelen.”

In de warmte-koudeopslag (WKO) op 170 meter onder de grond was er voorheen een wettelijke regel die warmteopslag tot maximaal 25°C toestond. Aangezien het argument van de overheid van mogelijke vervuiling van het oppervlaktewater

niet erg overtuigend klonk, kon Rob een tiental jaar geleden verkrijgen dat water met een temperatuur tot 40°C de grond in mocht. “Dat was een enorme overwinning voor ons, want 25°C is laagwaardige warmte die je nog met een warmtepomp moet opwerken, maar met 40°C kan ik mijn kas direct op temperatuur brengen in de winter via de vloerverwarming. Laten we nu kijken of we die limiet nog kunnen optillen tot 60°C of 80°C.”

Om op duurzame wijze meer warmte in de bronnen op te slaan, wordt ook restwarmte uit de koelcellen aan de installatie toegevoegd. En het koude water uit de WKO die in de zomer met zo’n 5 tot 10°C uit de grond wordt gehaald om de kas af te koelen, wordt nadat het in de kas zelf een temperatuur van 18 tot 25°C bereikt door tyleenslangen op het dak gestuurd, waardoor het retourwater verder verwarmd wordt vooraleer het weer in de grond wordt opgeslagen.

Alle warmte- en koudebronnen in het bedrijf zijn met elkaar verbonden in een totaalsysteem voor een optimaal rendement. “We hebben steeds minder energie en fossiele brandstoffen nodig voor de klimaatsturing en tegen 2025 wil ik, als

“Een bedrijf moet geld verdienen, maar moet ook een ziel hebben, want het is de ziel die een onderneming overeind houdt”

ook het gebruik van aardwarmte mogelijk wordt, CO2-neutraal zijn. Daarnaast zijn we aan het bekijken wat de mogelijkheden zijn voor de productie en gebruik en/ of verkoop van waterstof op ons bedrijf, want terwijl de productie ervan tot nu toe onrendabel is, genereert het proces ook een afvalproduct dat in de tuinbouw zeer welkom is: warm water van 70°C. En dat zou het voor ons opeens wel rendabel kunnen maken.”

Mede door de keuze voor duurzame energiehuishouding is Koppert Cress een kostenefficiënt bedrijf en heeft het de voorbije coronajaren kunnen overleven. Maar niet zonder broekscheuren, vertelt Rob. “We hebben € 40 miljoen omzetverlies geleden. Iedereen die aan ons leverde kreeg steun van de overheid, iedereen die van ons afnam ook. Maar ondanks het feit dat het bedrijf 100% foodservice georiënteerd is, hebben wij nauwelijks kunnen profiteren van de Noodmaatregel Overbrugging voor Werkgelegenheid (NOW). Ik heb mensen op Landbouw moeten uitleggen wat foodservice is, want ze wisten het niet. En toch weigerden ze de steun uit te breiden voor onze onderneming. Uit-

eindelijk heb ik 50 mensen moeten ontslaan. Dat is heel jammer.”

Ondertussen is Koppert Cress weer duidelijk op het goede spoor en heeft het zelfs een wachtlijst van mensen die er willen werken. “We zijn ook een enorme verjongingsslag aan het doorvoeren. Jongeren zijn niet alleen goedkoper, maar zorgen ook voor heel wat leven in de brouwerij. Ik heb gekke ideeën nodig, en daar

helpen zij mij bij. Ik moet voorkomen dat Koppert Cress een lean and mean productiemachine wordt. Een bedrijf moet zeker en vast geld verdienen, maar het moet ook een ziel hebben, want het is de ziel die een onderneming overeind houdt,” weet Rob. (PB/PDC) 

info@koppertcress.com

WIJ ZOEKEN:

ALLROUND LOODS MEDEWERKER

Medio 2024: De toekomst!

• beschikken we over 12500 palletplaatsen (gekoeld)

• verhuren we een gedeelte van onze kantoorruimte op Dutch Fresh Port. Informeer naar de mogelijkheden!

Op- en overslag (dagelijksTransportBeNeLux, Frankrijk en Duitsland)

 (Inter)nationaal geconditioneerd vervoer

 Containertransport

 30 combinaties

 Gekoelde op- en overslag (3500 pallets + 750 pallets ongekoeld)

 PD-keurlocatie

 ifs gecertificeerd

 Douane entrepot

CHAUFFEURS M/V ADMINISTRATIEF MEDEWERKER

Meer informatie? Kijk op www.aflbarendrecht.nl

www.aflbarendrecht.nl

Wat zijn de gevolgen van de klimaatextremen voor de AGF-sector wereldwijd en in welke richting worden er antwoorden gezocht?

De maand juni was met een gemiddelde temperatuur van 20,3 graden en 307 zonuren volgens het KMI de warmste en zonnigste juni in België sinds het begin van de metingen in 1901. Dinsdag 4 juli was wereldwijd de warmste dag ooit gemeten, zo stelt het Amerikaanse meteorologische instituut. En een etmaal later kreunde Nederland onder de zwaarste zomerstorm ooit. Grote delen van Spanje, Italië en Frankrijk puffen onder een hittegolf die voor nieuwe warmterecords zorgen. Er sneuvelen wel vaker klimaatrecords, maar nu worden ze niet gewoon verbroken, ze worden verpulverd.

Deopwarming van de aarde wordt voor iedereen, de laatste jaren – en zelfs maanden, zo blijkt – steeds evidenter. Prognoses stellen dat de mensheid een weinig rooskleurige toekomst tegemoet gaat.

INGRIJPENDE VERANDERINGEN

En als 10 jaar geleden enkele stemmen het voorzichtig hadden over een eventueel rampscenario tegen het einde van deze eeuw, lezen we steeds vaker in krantenberichten dat panels van experts waarschuwen voor ingrijpende veranderingen in ecosystemen en het leven van de mens tegen 2050 of zelfs vroeger. Het is met andere woorden niet alleen meer een ontwikkeling die onze kleinkinderen zal treffen; ook wijzelf ontsnappen niet meer aan de gevolgen van de opwarming van de aarde.

Onder meer groente- en fruittelers in diverse landen kunnen dit nu al beamen. Want de gevolgen voor de tuinbouw zijn navenant. Over de hele wereld zijn er telers het slachtoffer geweest van steeds frequentere periodes van droogte of net het omgekeerde, overvloedige regens met overstromingen tot gevolg.

PREVENTIE EN ADAPTATIE

En waar vroeger in discussies over klimaatverandering vooral het woord preventie viel, nemen velen nu het woord adaptatie in de mond. De grote uitdaging voor de mensheid wordt meteen in welke verhouding ze inzet op enerzijds preventie en anderzijds adaptatie. Preventie is een zaak van allen samen, brengt grote kosten met zich mee en betaalt zich niet direct terug. Adaptatie daarentegen is vaak een zaak waarmee je als individu, bedrijf, sector of gemeenschap zelf mee aan de slag kan. En ook al vergt het eveneens een investering, de compensatie is binnen handbereik. Om niet in een spiraal van steeds verdere adaptatie terecht te komen, zal preventie evenwel niet verwaarloosd mogen worden.

In dit artikel gaan we na een algemene inleiding over de toestand van het klimaat en de bredere gevolgen van klimaatverandering aan de hand van concrete voorbeelden dieper in op de impact ervan op de groente- en fruitteelt, hoe de sector zich probeert aan te passen en in bepaalde gevallen zelfs de kansen aangrijpt die klimaat- en temperatuurwijzigingen bieden. Niet alleen de sector tracht antwoorden te vinden, ook de consument kan (en wil) een rol spelen.

Wie vooral geïnteresseerd is in hoe de AGF-sector lijdt onder en omspringt met de veranderende klimatologische omstandigheden, kan meteen doorspoelen naar het tweede deel van dit artikel, waar de directe gevolgen worden besproken (van paragraaf “AGF is deel van de oplossing” tot paragraaf “Een cycloon in Nieuw-Zeeland en El Niño in Peru”), evenals de indirecte gevolgen (“Van plaagdruk tot duurdere landbouwverzekeringen”) en hoe de sector zich aanpast (“Maar er zijn ook antwoorden” en “De rol van de consument”). Wie wat meer tijd heeft en zich wil inlezen in de algemene stand, gevolgen en bijzonderheden van de klimaatverandering en welke opties we hebben om dit probleem te benaderen, kan opteren om ook de eerstvolgende paragrafen door te nemen.Onderschrift: Hoogste temperatuur ooit gemeten in Phoenix

de rest van haar geschiedenis. De VS en China waren in 2021 verantwoordelijk voor nagenoeg de helft van de emissies, zo stelt het JRC Science for Policy Report. Andere grote vervuilers waren de EU, India en Rusland.

Met name de energiesector en industrieen nemen een groot aandeel van de totale CO2-emissie in beslag. Daarna volgen transport, landbouw en verwarming. Het zijn allemaal activiteiten waar actief gezocht wordt om die te verduurzamen. Wraakroepend is dan ook het nonchalant omspringen met bronnen van uitstoot, zoals bijvoorbeeld een methaanlek in Turkmenistan. The Guardian meldde onlangs dat op basis van satellietgegevens blijkt dat methaanlekken uit twee fossiele brandstofvelden in het Centraal-Aziatische land vorig jaar een grotere bijdrage leverden aan de globale

1,5 GRADEN CELSIUS

In het Klimaatverdrag van Parijs, ondertekend in 2016, hebben 195 landen, inclusief België en Nederland, afgesproken om in 2050 de stijging van de gemiddelde wereldtemperatuur te beperken tot ruim onder de 2 graden Celsius, en zo mogelijk 1,5 graden Celsius. In 2021 klom de wereldtemperatuur evenwel met 1,2 graden Celsius boven de pre-industriële (1850-1900) waarde en met 0,20,3 graden Celsius boven het gemiddelde van de jaren ‘90 van vorige eeuw, zo stelt het KNMI. Gezien de stijgende uitstoot van CO2 en andere broeikasgassen zoals methaan, lijkt de opwarming van de aarde zich de volgende jaren alleen maar door te zetten.

Volgens berekeningen zou de mensheid tussen 1990 en nu, een goede dertig jaar dus, meer CO2 hebben uitgestoten dan in

opwarming dan de volledige CO2-uitstoot van het Verenigd Koninkrijk. De lekkages zouden te wijten zijn aan verouderde praktijken.

GEVOLGEN KLIMAATVERANDERING

“De klimaatverandering heeft gevolgen voor alle regio’s in de wereld,” schrijft de Europese Commissie op haar website. “De ijskappen smelten en de zeespiegel stijgt. In sommige regio’s komen overstromingen steeds vaker voor, terwijl andere vaker met extreme hitte en droogte te kampen hebben.” Ze geeft vervolgens een opsomming en beschrijving van de natuurlijke gevolgen, met aandacht voor hogere temperaturen (globale opwarming, hittegolven, verschuiving klimaatzones), droogte en bosbranden, verminderde beschikbaarheid en kwaliteit van zoet water, overstromingen, bedreiging van kustgebieden door een stijgende zee-

Hoogste temperatuur ooit gemeten in Phoenix

spiegel, verlies aan biodiversiteit, verschraling van de bodem en veranderende mariene ecosystemen.

En als de natuur onder druk komt staan, dan ook de mens en zijn activiteiten, die volledig afhankelijk zijn van die natuurlijke omgeving. De Europese Commissie heeft het onder meer over gezondheidsgerelateerde uitdagingen, een moeilijkere adaptatie voor mensen met een laag inkomen en gevolgen voor het bedrijfsleven en de werkgelegenheid. En meer specifiek over de tuinbouw lezen we: “De klimaatverandering en de variabiliteit van het klimaat zullen naar verwachting een aanzienlijk effect hebben op de tuinbouwproductie, zowel op de gewasopbrengsten als op de plaatsen waar verschillende gewassen kunnen worden geteeld.”

(ZELF)VERSTERKENDE EFFECTEN

We dreigen overigens in een vicieuze cirkel van versnelde opwarming van de aarde terecht te komen. De bosbranden in Canada van aan het begin van de zomer – met rook tot boven Europa – werden mede aangewakkerd door hoge temperaturen en droogte, maar zijn vervolgens zelf verantwoordelijk voor een ontzaglijke hoeveelheid CO2-uitstoot. Ook

komt er veel methaan vrij door het ontdooien van moerasgebieden die op een permafrostbodem liggen. Door het smelten van de ijskap op de Noordpool is er minder wit ijs voorhanden dat de opwarmende zonnestralen kan weerkaatsen, zodat het gesmolten water er steeds verder opwarmt en weer meer ijs doet smelten. En om ons voedsel en onszelf koel te houden op warme dagen, nemen we gretig onze toevlucht naar koelkasten en airco’s, die zelf werken op uiterst krachtige F-broeikasgassen die via lekkage en foute verwerking na het einde van de levenscyclus in de atmosfeer terecht komen…

Ook reguliere natuurverschijnselen dragen hun steentje bij. Zo verwacht de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) dat El Niño, een natuurfenomeen dat eens in de twee tot zeven jaar voorkomt en de Stille Oceaan gedurende meerdere maanden opwarmt, voor temperatuurrecords kan zorgen, omdat klimaatverandering de effecten kan versterken. De meest recente El Niño is in de maand juni van start gegaan. Behalve stijgende temperaturen kan hij ook zorgen voor extreme regenval in Zuid-Amerika en de Verenigde Staten en voor droogte in Australië en Zuidoost-Azië. Europa heeft

minder last van het natuurverschijnsel. Telers in de invloedssfeer houden hun hart al vast.

“VER VAN MIJN BED”-SHOW,

NIET...

OF TOCH

De huidige droogte in de Hoorn van Afrika en overstromingen in Pakistan eind augustus van vorig jaar, met in beide gevallen duizenden doden en miljoenen ontheemden, behoren tot de meest verwoestende zijdelingse effecten van de opwarming van de aarde in de meest recente geschiedenis. En ook al vielen er ook in België in juli 2021 doden te betreuren na overstromingen, toch lijkt Europa, dat met de VS en opkomende economische macht China met hun grondstoffenverslindende en koolstofuitstotende economieën de weinig benijdenswaardige titel van hoofdschuldige aan de opwarming van de aarde deelt, nog een van de gebieden te zijn die het minst te lijden heeft en zal hebben onder de gevolgen van klimaatextremen.

Het is dan ook onwaarschijnlijk dat milieurampen in de toekomst niet voor massale volksverhuizingen zullen zorgen vanuit getroffen landen en regio’s, waar economieën op de knieën gaan – voor alle

Energiesector en industrieën nemen een groot aandeel van de totale CO2-emissie in beslag

duidelijkheid niet enkel door de milieurampen, maar evenzeer door incompetente overheden – of overleven gewoon onmogelijk wordt door droogte en hitte, naar minder getroffen gebieden, waar economieën wel stand houden. Op het schip dat in juni voor de Griekse kust naar de bodem van de Middellandse Zee zonk en 600 mensen mee de dood in sleurde, was naar schatting de helft van de opvarenden van Pakistaanse nationaliteit…

HOOP STELLEN IN TECHNOLOGISCHE VOORUITGANG

Canada daarentegen zal z’n bosbranden te boven komen, want met investeringen in technologische vooruitgang, die op zichzelf een grote motor is van de economie, zal het land nog lang leefbaar blijven. Toch is het de vraag of die technologische vooruitgang op tijd in staat zal zijn om én het consumptieniveau van onze maatschappij op niveau te houden, met burgers en bedrijven die lustig kilometers blijven malen en productiefaciliteiten die bergen energie, liters water en andere eindige grondstoffen verslinden om de goederen te blijven produceren die we jaarlijks consumeren, én tegelijkertijd de koolstofuitstoot naar beneden te halen door milieuvriendelijkere technologie te ontwikkelen voor productie en transport. Sommigen zijn optimistisch, anderen zien dan weer enkel heil in “consuminderen”...

COCA-COLA VERDEDIGT NATUURHERSTELWET

Om de opwarming van de aarde het hoofd te bieden, kunnen we vertrouwen op de wetenschap die moet zorgen voor een minder milieuvervuilende energiesector, industrie, landbouw en transport of kunnen we zelf kiezen om onze ecologische voetafdruk zo laag mogelijk te houden, maar een essentieel onderdeel van de oplossing is ongetwijfeld een gezonde, evenwichtige natuurlijke omgeving die in staat is om voldoende CO2 te capteren en water vast te houden. Daarmee slaan

we twee vliegen in één klap: preventie en adaptatie. Dat is precies ook het doel van de natuurherstelwet die in juni 2022 door de Europese Commissie werd voorgesteld en in juli 2023 nipt werd goedgekeurd door het Europees Parlement. Terwijl het voorstel aanvankelijk nog warm werd begroet, brokkelde de animo bij een deel van de bevolking en een groot deel van de beleidsmakers gaandeweg af.

In grote lijnen is het tegenargument dat de wet een rem zou zetten op de economische vooruitgang van bepaalde sectoren, de landbouw en infrastructuurprojecten in het bijzonder. Maar precies enkele van de grootste ondernemingen op Europees niveau, zoals Nestlé, Coca-Cola en Ikea, hadden ondertussen gewezen op het nefaste kortetermijngehalte van deze denkpiste. De Europese natuurherstelwet is volgens hen “een essentieel middel om onze klimaat- en biodiversiteitscrises aan te pakken”, zo stelden ruim 60 bedrijven in een gezamenlijke verklaring begin juni. Het herstel van natuur zal volgens

hen “uiteindelijk helpen de klimaatcrisis aan te pakken, onze voedsel- en waterzekerheid op de lange termijn te waarborgen en jobs te behouden en creëren”. Ze benadrukken het belang van “gezondere bodems, een betrouwbare watervoorziening, overvloedige vispopulaties en een veelvoud aan bestuivers” voor de voedselteelt.

AGF IS DEEL VAN DE OPLOSSING

De uitdaging om de klimaatverandering een halt toe te roepen én om ons aan te passen aan de wijzigende weerspatronen is immens en daar kunnen boeken vol over worden geschreven, maar in de rest van dit artikel besteden we nu aandacht aan de gevolgen ervan voor telers van groenten en fruit wereldwijd en kijken we in welke richting de AGF-sector antwoorden zoekt om de impact van klimaatextremen te verzachten. Ondanks enkele problemen zoals een steeds globalere markt met kilometersvretende import, de consumptie van plantaardig voedsel in het algemeen en van groenten en fruit in het bijzonder is een deel van de oplossing om de globale opwarming terug te dringen.

Want terwijl de productie van 1 kilo hamburgers ongeveer 30 kilo CO2-uitstoot en 250 liter water vereist, is dat bij tomaat bij benadering respectievelijk 2 kilo en 100 liter, zo leren ons gegevens gepubliceerd op de website van Foodfootprint. Door minder vlees en meer plantaardig voedsel tot ons te nemen, bewijzen we het klimaat dus een dienst. En de broodnodige eiwitten die zuivel en vlees ons leveren, kunnen we overigens (deels) vervangen met de consumptie van peulvruchten,

De meest recente El Niño is in de maand juni van start gegaan

Consumptie van groenten en fruit is een deel van de oplossing om globale opwarming terug te dringen

maar ook van onder meer granen, koolsoorten, kiemen, zaden, pitten, noten, paddenstoelen en algen.

De opwarming van de aarde uit zich enerzijds in een geleidelijk opschuiven van klimaatzones, maar ook in een wijdverspreid en veelvuldig optreden van klimaatextremen zoals hitte en droogte enerzijds en regen, hagel, storm en overstromingen anderzijds. Dat heeft zowel directe als indirecte gevolgen voor de teelt van groenten en fruit.

VAN TEELTVERSCHUIVING TOT OOGSTVERLIEZEN

Een eerste rechtstreeks effect is het verschuiven van de teeltopties onder invloed van het verschuiven van de klimaatzones. Gewassen die in een bepaald gebied vroeger goed gedijden, doen dat nu niet meer of zullen het in de (nabije) toekomst moei-

zijn van langere teeltseizoenen vanwege meer vorstvrije perioden en minder koudegolven. Voor de zuidelijke regio’s zijn er over het algemeen negatieve gevolgen. “Hoge temperaturen, waterschaarste en extreme weersomstandigheden kunnen er leiden tot lagere opbrengsten, een grotere variabiliteit van de opbrengst en, op lange termijn, tot een vermindering van het aantal geschikte teeltgebieden.”

SPANJE ZIET AF

Op korte termijn zijn oogstverliezen het meest in het oog springende gevolg van veranderende weerpatronen en klimaatextremen, met financiële katers tot gevolg voor de telers en vaak ook stijgende prijzen in het schap vanwege aanbodschaarste. Om dit te illustreren blijven we nog even in het zuiden van Europa, met name in Spanje, het belangrijkste tuinbouwgebied voor de Europe-

bloei staan. Dat was bijvoorbeeld vorig jaar het geval in Lleida en Aragón, toen 70% van de steenfruitopbrengst er verloren ging door late vorst in april en een vroege hittegolf in mei.

Meer dan de helft van de kersen in Extremadura konden enkele maanden geleden dan weer niet geplukt worden door overvloedige regenval en stormweer net vóór en tijdens de oogst, enerzijds doordat het fruit op de grond viel en anderzijds door cracking. In mei en juni heeft het hard en aanhoudend geregend in meerdere Spaanse regio’s na een maandenlange droogte. In de Valenciaanse gemeenschap, een belangrijk groente- en fruitteeltgebied, werden er in die maanden 5 hagelbuien opgetekend, met schade aan meerdere gewassen.

En waar de Midden-Europese markt door koud lenteweer eerst geen trek had in de vroege watermeloenen uit Spanje, was het aanbod er schaars toen het toch mooi weer werd in de bestemmingsmarkten in de tweede helft van de lente. Dat had alles te maken met het stormweer en de hagelbuien in mei in de teeltgebieden.

lijk krijgen, of positief gesteld, wat in een bepaalde streek eertijds niet groeide, doet dat daar nu wel of zal dat in de toekomst doen. Terwijl peren het in Polen traditioneel moeilijk hadden door het te koude weer, lijkt de teelt er nu steeds beter voet aan grond te krijgen. Zoete aardappel is altijd een zuiders product geweest, maar telers in Midden- en Noord-Europa schrikken er niet meer voor terug een veld aan te planten.

“Warmeseizoengewassen maken een opmars naar noordelijker gelegen gebieden die voorheen niet geschikt waren voor die teelt,” schrijft de Europese Commissie op haar website. “Noordelijke delen van Europa zouden een aantal positieve effecten op de tuinbouw kunnen verwachten door de introductie van nieuwe gewasvariëteiten en de uitbreiding van geschikte arealen voor de teelt van gewassen.” Hogere opbrengsten zullen er het gevolg

se markt. De voorbije herfst was het er lang te warm, waardoor zo’n 30% van de aardbeienplanten in de provincie Huelva was afgestorven en opnieuw moest worden aangeplant. De blauwe bessenstruiken overleven die temperaturen natuurlijk wel, maar door te weinig koude-uren was de opbrengst uiteindelijk met 10% teruggevallen.

Ook het steenfruit in Andalusië heeft last ondervonden van het gebrek aan koude-uren in de herfst en vroege winter dit jaar. De maten zijn daardoor klein uitgevallen. Ook elders in Spanje klaagden telers over kleine maten, “vooral bij perziken en nectarines, als gevolg van de droogte en hoge temperaturen in het voorjaar.” Een ander vaker voorkomend fenomeen dat steen- en hardfruit kan treffen, niet alleen in Spanje maar ook in noordelijker gebieden van Europa, is late voorjaarsvorst, net wanneer de bomen in

Ook het aanbod van Spaanse kas- en vollegrondsgroenten is de voorbije winter grillig geweest door het ongewone en onvoorspelbare karakter van de weersomstandigheden. De warmere dan normale herfsttemperaturen zorgden eerst voor een concentratie van het aanbod, de plotse daling van het kwik leidde in de vroege winter dan weer tot tekorten en hoge prijzen, al had het beperkte kasareaal door de hoge gasprijzen in Nederland daar natuurlijk ook iets mee te maken. Iedereen herinnert zich nog wel de beelden van de lege schappen in de Britse supermarkten, waar de ketens niet bereid waren om, in tegenstelling tot hun collega’s op het Europese vasteland, de hoge, maar marktconforme, prijzen te betalen.

Steeds fellere en op ongebruikelijke momenten voorkomende regen, hagel en storm worden een groot probleem voor de Spaanse groente- en fruitteelt, maar de droogte lijkt op middellange termijn een nog grotere bedreiging te vormen. Als niet gauw een oplossing wordt gevonden voor de huidige waterschaarste, lopen verschillende teelten het risico op misoogsten en misschien zelfs verdwijning. Nu al wordt voor de komende mango-oogst in Zuid-Spanje 70% minder opbrengst verwacht door het droogteprobleem, dat ondertussen al aansleept sinds de zomer van 2019.

30% van de aardbeienplanten in de provincie Huelva afgestorven dit voorjaar

RAMPEN IN ITALIË

Waar we vorig jaar alarmerend lage waterniveaus zagen in de Po-vlakte, werd Emilia-Romagna eind mei getroffen door verwoestende regens, met een beperkte aanvoer van steenfruit en een naar beneden bijgestelde oogstraming voor hardfruit tot gevolg. Het klimaat lijkt ook op hol geslagen. Ook Sicilië, een belangrijke citrus- en kasgroentenleverancier, en de rest van Zuid-Italië tuimelen van droogteperiodes in episodes van wateroverlast. Begin juli werden er temperaturen tot 48 graden opgetekend.

Bovenstaande allesbehalve exhaustieve beschrijving van de klimaatgevolgen voor de teelt in Zuid-Europa onderschrijft de stelling dat die regio harder te lijden heeft en zal hebben dan de meer noordelijk gelegen gebieden van het Europese vasteland. Toch hebben ook Nederlandse en Belgische telers van meerdere groenteen fruitsoorten op verschillende manieren – veelal afhankelijk van de beschikbaarheid van water per regio – het niet altijd gemakkelijk gehad met de periodes van droogte sinds een vijftal jaar geleden. “Maar ook de kans op hagel neemt toe en stelt ons voor uitdagingen,” was onlangs nog te horen op een bezoek van Nederlandse appeltelers aan hun Belgische collega’s.

EEN CYCLOON IN NIEUW-ZEELAND EN EL NIÑO IN PERU

Andere delen van de wereld worden evenmin gespaard. Het voorbije jaar zijn er wijdverspreid oogstverliezen opgetekend door klimaatgerelateerde issues.

Terwijl de Nieuw-Zeelandse appelsector eind januari nog een ruime oogst van goede kwaliteit en maten verwachtte, sloeg in februari cycloon Gabrielle toe op het Noordereiland en werden veel boomgaarden door onder meer overstromingen en aardverschuivingen weggevaagd. De sector leed schade voor miljoenen euro’s. Premier Chris Hipkins noemde Gabrielle de grootste natuurramp van de afgelopen eeuw op Nieuw-Zeeland. Vorst, gebrek aan zonlichturen, zware stortbuien, overstromingen en nog een hagelbui in Te Puke in april hebben ook de kiwiteelt gedreven tot een van de laagste oogsten in jaren, met 15 miljoen trays minder

dan gebruikelijk voor Zespri. “Wortels van kiwiplanten die gedurende langere tijd onder water staan door overstromingen lijden aan zuurstofgebrek, waardoor de planten uiteindelijk kunnen sterven,” zei de CEO van NZKGI, Colin Bond, in februari. Andere door Gabrielle getroffen gewassen waren onder meer avocado en ui.

In de Zuid-Afrikaanse West-Kaap zorgden wekenlange stortregens in de maand juni, met overstromingen tot gevolg, voor twee weken vertraging van de oogst in Citrusdal, één week door de regen en één week door de overstromingen. Veel mensen zijn ontheemd geraakt, infrastructuur is beschadigd en toegangswegen afgesloten. “Tussen de 10 en 15 procent van de oogst is verloren gegaan. Vooral vroege Navels en clementines zijn getroffen,” zei Justin Chadwick, CEO van de Citrus Growers Association.

Chili was in er in dezelfde maand niet veel beter aan toe. “Veel rivieren hebben velden en huizen onder water gezet. Ik kan me geen winter met dit soort regen in zo’n korte tijd herinneren,” zei een druiventeler. “We hebben enkele druivengaarden die onder water zijn komen te staan, maar gelukkig is het winter en zijn de druivenranken in rust. Voor telers van bijvoorbeeld aardappelen of sla is de overstroming daarentegen een ramp.” Ook citrus, avocado’s, blauwe bessen en meerdere soorten groenten waren toen in seizoen. Jorge Valenzuela Trebilcock, voorzitter van Fedefruta, de federatie van fruittelers van Chili, vertelde dat sommige telers alles verloren hebben en dat

Emilia-Romagna werd eind mei getroffen door verwoestende regens

In de Zuid-Afrikaanse West-Kaap zorgden wekenlange stortregens voor twee weken vertraging van de oogst in Citrusdal

er veel schade is aan de infrastructuur, onder meer aan kritieke irrigatiesystemen en pompen die zijn weggespoeld of zwaar beschadigd.

In Peru houden telers dan weer hun hart vast voor de hoge temperaturen en overvloedige neerslag als gevolg van het weerfenomeen El Niño, die, zoals eerder uitgelegd, dit keer nog versterkt kunnen worden door de klimaatverandering. “Aan de noordkust, waar ook zware regenval wordt verwacht, zou de hoge luchttemperatuur de rijpingsfase van avocado’s kunnen verstoren. Maar ook de centrale en zuidelijke hooglanden blijven mogelijk niet gespaard van gevolgen, want El Niño zou de omstandigheden kunnen creëren voor het uitbreken van plagen die de rijping van de avocado’s kunnen beïnvloeden,” geeft Juan Carlos Paredes, voorzitter van Prohass, aan.

Als laatste voorbeeld van landen waar de huidige klimaatextremen het leven van groente- en fruittelers op de proef stellen, halen we Argentinië aan. “Het land heeft de ergste droogte en hittegolf in 94 jaar gekend. We zijn getuige van de op een na laagste citrusexport in tien jaar,” zei begin juli een Argentijnse citrusexporteur.

VAN PLAAGDRUK TOT DUURDERE LANDBOUWVERZEKERINGEN

Teelten duiken op of verdwijnen net naargelang klimaatzones geleidelijk opschuiven, opbrengsten nemen toe met gunstigere weersomstandigheden of – en dit komt vaker voor of krijgt alleszins meer aandacht in het nieuws – oogsten worden gehalveerd door droogte, hitte, vorst of hagel, maar er zijn ook enkele indirecte gevolgen van veranderende klimaatpatronen. Zo hebben we net al gezien dat avocadotelers in Peru vrezen dat El Niño de uitbraak van plagen kan bevorderen.

“Temperatuurstijgingen kunnen leiden tot een toename van het aantal plagen en ziekten,” zo schrijft ook de Europese Commissie op haar website. In Frankrijk weten de kersentelers er over mee te praten. “Drosophila suzukii is een grote uitdaging voor de middellate en late kersenrassen, want de klimatologische omstandigheden zijn gunstig voor de voortplanting van het insect. En gezien het geleidelijk verdwijnen van werkzame stoffen, bevinden telers zich in een moeilijke situatie,” liet de Franse overkoepelende land- en tuinbouworganisatie FDSEA onlangs weten.

Waterschaarste leidt dan weer tot een reductie van het areaal in een aantal

teeltgebieden. In grote delen van Spanje worden er alarmerend lage waterstanden opgemeten, ligt het niveau van de waterbekkens op een historisch laag niveau en neemt de verzilting van het grondwater steeds verder toe. Begin juli vorig jaar bedroeg de totale capaciteit van de waterbekkens in Spanje 44% en dit jaar 46%, tegenover een tienjarig gemiddelde van 63%, zo blijkt uit gegevens van het Spaanse ministerie van Ecologische Transitie en van het klimatologisch instituut Aemet.

Maar precies enkele van de voor groenteen fruitteelt belangrijkste gebieden worden nog veel harder getroffen: Murcia, onder meer bekend om zijn vollegrondsgroenteteelt in de winter, druiven-, steenfruit- en meloenenteelt, kan maar rekenen op 36%, Castilla-La Mancha, waar veel knoflook en meloenen geoogst worden, beschikt over een capaciteit van 35% en Andalusië, ontzettend belangrijk voor de winterse kasgroenteteelt in Almería, tropisch fruit in Málaga, citrusteelt in Sevilla en Huelva en een veelvoud aan andere vollegrondsgewassen in meerdere provincies, moet het doen met slechts 25%.

Door het tekort aan water zijn telers onzeker over de toekomstige toezeggin-

Begin juli bedroeg de totale capaciteit van de waterbekkens in Spanje 46%

gen voor irrigatiewater en besluiten ze minder hectares aan te planten. Dit jaar was dit bijvoorbeeld al duidelijk in de meloenenteelt, waar zowel in meloen als watermeloen zo’n 1.000 hectare werd prijsgegeven. “Meerdere telers hebben besloten geen meloen te planten vanwege het gebrek aan water,” zei Andrés Góngora, woordvoerder van brancheorganisatie Coag in mei.

Een teler in Catalonië duidde onlangs nog op het zelfversterkende effect tussen hitte, droogte en waterschaarste: “We hebben ook ervaren dat we tegenwoordig heel het jaar door onze sinaasappelbomen water moeten geven. Zelfs in het winterseizoen, wat voorheen lang niet altijd nodig was.” En bijgevolg zie je vooral in Andalusië op hele velden zonnepanelen verrijzen in plaats van meloenen, aardappelen of akkerbouwgewassen. Uit vrees voor misoogsten kiezen telers eieren voor hun geld en verhuren of verkopen ze hun percelen aan investeerders in zonne-energie.

Een ander indirect gevolg van misoogsten wegens extreme weersomstandigheden is dat landbouwverzekeringen steeds duurder en minder efficiënt worden, met financiële dompers voor vooral kleinschalige telers. In combinatie met stijgende teeltkosten en investeringen – zie volgende paragraaf –, die niet altijd tegemoet worden gekomen door de verkoopprijzen, lopen veel kleinschalige telers tegen een faillissement aan of trekken ze er op tijd nog zelf de stekker uit, waarbij niet zelden hun bedrijf of percelen overgenomen worden door andere kapitaalkrachtigere spelers, waardoor de klimaatverandering ook beschouwd kan worden als een van de factoren die schaalvergroting in de tuinbouw in de hand werken. “Schaal-

grootte is nodig, bijvoorbeeld om investeringen te kunnen doen,” luidt het zelfs bij een expert in M&A, gespecialiseerd in de AGF-sector.

MAAR ER ZIJN OOK ANTWOORDEN

Om al deze directe en indirecte negatieve gevolgen van de klimaatopwarming het hoofd te bieden, probeert de sector zich aan te passen. De adaptatie is volop bezig en naast een wijziging van het gewaspatroon in een bepaald gebied naargelang de veranderende klimaatpatronen heeft het antwoord vooral een teelttechnisch karakter met innovaties op het gebied van irrigatie, fysieke gewasbescherming en veredeling.

Hitte en langdurige droge periodes met eventueel watertekorten nopen telers en bij uitbreiding de sector en uiteindelijk ook de overheid te zoeken naar manieren om voldoende water te voorzien en technieken om de bewatering van gewassen efficiënter te laten verlopen. Het overhevelen van water van het ene naar het andere waterbekken (bijvoorbeeld van de Taag in Midden-Spanje naar de Segura in Murcia), het vasthouden van regenwater via de aanleg van stuwmeren, het beperken van het watergebruik voor bepaalde doeleinden (bijvoorbeeld vrijetijdsbesteding) om andere te vrijwaren (bijvoorbeeld tuinbouw), maar ook het investeren in nieuwe (dure) technieken voor waterwinning (bijvoorbeeld ontziltingsinstallaties in Marokko en Spanje) zijn een taak van de overheid, waarbij overkoepelende brancheorganisaties een stimulerende rol kunnen spelen door druk uit te oefenen op de politiek.

Buiten de overheid om kan de sector ook zelf aan de slag met het ontwerpen en implementeren van waterbesparende

irrigatietechnieken. Sensoren die de precieze water- en nutriëntenbehoefte van planten meten en geavanceerde druppelirrigatiesystemen die daarna de exacte waterhoeveelheden toedienen, om verspilling te voorkomen, raken steeds meer ingeburgerd. Er bestaan ook al biologisch afbreekbare producten die water vasthouden in de bodem, waardoor er minder verdamping plaatsvindt. Hoewel water nog steeds relatief goedkoop is – ook hier heeft de overheid nog een hefboom in handen om het overmatig gebruik ervan terug te dringen –, dwingt de schaarste telers in sommige teeltgebieden ertoe die technieken te omarmen. In Spanje, en dan vooral in het zuiden van het land, krijgen telers de laatste jaren steeds vaker te maken met irrigatiebeperkingen.

Om schade aan bloesems of jonge vruchten door late voorjaarsvorst te voorkomen, wordt niet enkel meer teruggegrepen naar temperatuurverhogende verbrandingstechnieken – niet altijd de meest milieuvriendelijke – of het beregenen van de bomen – in tijden van waterschaarste niet de meest efficiënte techniek als je als teler daarmee het water verbruikt dat je later nodig zult hebben om te irrigeren –, maar ook naar mobiele windmachines die de lagere koude luchtlagen wegblazen en vervangen door warmere luchtlagen.

Nog in de buitenteelt biedt een ruim assortiment aan steeds geavanceerder netten en schermen bescherming tegen zowel te fel zonlicht (brandwonden op planten en vruchten), te warme temperaturen, maar ook regen, hagel en windstoten. Een speciale plaats in dit segment wordt ingenomen door agrivoltaics: de installatie van in meer of mindere mate schaduwgevende en regenwerende zon-

Ontziltingsinstallatie

nepanelen boven de gewassen. Eenzelfde stuk grond genereert dus twee producten (tuinbouwgewassen en groene energie), waarbij de planten nog eens beschermd worden tegen ongunstige weersomstandigheden. Dergelijke oplossingen bieden de tuinbouw zeker perspectief, maar de buitenteelt beschermen tegen schadelijke weersinvloeden vergt ook grote investeringen, waardoor bepaalde kleinschalige, minder kapitaalkrachtige telers uit de boot dreigen te vallen.

Ook hier is overigens een rol voor de overheid weggelegd, zoals een cycloon begin februari op Sicilië en hevig stormweer in mei in Emilia-Romagna nog hebben duidelijk gemaakt. “Het is eigenlijk een onafgewerkt kanaal geweest dat ervoor gezorgd heeft dat mijn kassen onder water zijn komen te staan,” zei een Italiaanse teler. Een collega uit de Midden-Italiaanse regio klaagde dan weer over slecht onderhouden oevers als oorzaak van de overstroming van zijn percelen.

Een andere oplossing die in de toekomst nog verder aan belang zal winnen, is gecontroleerde binnenteelt, al biedt die niet voor alle gewassen een uitkomst. Kruiden en kasgroenten zijn geen enkel probleem, maar wat met sinaasappelen en peren? De binnenteelt biedt het voordeel dat ongunstige omgevingsfactoren zoals hitte, koude, regen, hagel en wind, maar ook plagen en ziekten kunnen worden buitengehouden. Kasteelt – glastuinbouw in Noord-Europa, plastic kassen in het zuiden – is de meest voorkomende vorm, terwijl vertical farming probeert door te breken in stedelijke omgevingen en extreme klimaten, zoals pool- of woestijngebieden. Het succes van dergelijke

oplossingen, zoals uiteindelijk van elke economische activiteit, staat of valt met kostenefficiëntie, want de investeringen zijn natuurlijk aanzienlijk.

Foto: Bijschrift: De hoop van telers is ook gesteld in het baanbrekende werk van veredelaars, die gewassen ontwikkelen met resistenties tegen meerdere schadelijke invloeden die met de klimaatverandering in intensiteit en frequentie toenemen of van aard van veranderen, zoals hitte of koude, droogte of wateroverlast en ziekten en plagen. “Voorts bieden resistenties een groot voordeel voor telers in de vorm van een beperkter gebruik van inputs en hogere opbrengsten. Voor retailers en voedselverwerkers betekenen resistenties kwalitatief hoogwaardige producten met een langere houdbaarheid, voor de consument residuvrije groenten. Resistenties leveren dus ook een grote bijdrage om voedseltekorten in de wereld te voorkomen,” lezen we bij een belangrijk groenteveredelingsbedrijf.

In die optiek lijkt ook de Europese Unie nu overstag te gaan om geavanceerde veredelingstechnieken die vooralsnog om motieven van ideologische of ethische aard verboden waren op Europees grondgebied toe te laten. Het gaat specifiek om genoombewerking, waarbij in tegenstelling tot

het genetisch modificeren van organismen (ggo’s) een gerichte ingreep op het DNA van een organisme wordt gedaan zonder exogeen genetisch materiaal van andere soorten of van dezelfde soort in te voegen. Hier komt de hand van de mens dus tussenbeide om een mutatie te versnellen in de juiste richting die in feite ook in de natuur zouden kunnen voorvallen, maar waar de natuur veel meer tijd zou over doen.

DE ROL VAN DE CONSUMENT

En waar de AGF-sector zich in de eerste plaats gedwongen ziet manieren te zoeken om zich aan te passen aan de nieuwe realiteit (adaptatie), wordt ze door de consument ook steeds meer gedwongen om minder broeikasgassen uit te stoten (preventie). Met zijn of haar aankoopbeslissingen heeft de consument immers een krachtig drukkingsmiddel ter hand. Zoals eerder aangestipt is de keuze voor een groter aandeel plantaardig voedsel en minder vleesconsumptie een eerste stap in de goede richting. Maar daar houdt het niet op. Want waar bio tot voor kort dé oplossing vertegenwoordigde voor de milieubewuste consument, is dat nu steeds meer lokale teelt. En lokale teelt neemt een groter stuk van de taart in dan bio.

De ‘local-for-local’-optie betekent in essentie een besparing op transportkilometers en dus op CO2-uitstoot. De markt heeft de trend ondertussen onderkend en speelt er steeds meer in op. Zeker met de teelt in gecontroleerde omgevingen breidt het assortiment groenten en fruit van dicht bij de deur uit, in sommige gevallen zelfs met een jaarrond aanbod. Denk daarbij aan tomaten uit de kas in Nederland. In België liggen er zelfs al lokale watermeloenen in de supermarkt. Ook teelt in andere Europese landen kan als lokaal worden beschouwd als de desbetreffende producten anderzijds uit

Ogen gericht op veredelaars voor meer droogte resistente rassen

Het is bijvoorbeeld niet altijd zo dat de ecologische voetafdruk van een lokaal geteeld product sowieso minder groot is dan dat van een importproduct. Foto: indebuurt.nl

overzeese gebieden geïmporteerd zouden moeten worden. Italië is in die zin een voorloper in de teelt van kruiden, in de Zuid-Spaanse provincie Málaga vind je tropisch fruit.

Toch moeten we hier enige voorzichtigheid aan de dag leggen en vooral pleiten voor gedegen onderzoek naar de werkelijke CO2-uitstoot van een bepaald product, waarbij rekening wordt gehouden met alle CO2-uitstootbronnen en andere milieuvervuilende aspecten in het gehele productieproces, van inputs tot teelt, verwerking, verpakking, opslag, transport en verwerking van het afval.

Meerdere onderzoeksinstellingen en andere instanties hebben berekeningsmethoden ontwikkeld die dergelijke uitstoot van A tot Z in kaart brengen, maar die kennis zou idealiter ook moeten doorsijpelen naar de consument, zodat hij of zij zijn aankoopbeslissingen zou kunnen baseren op basis van wetenschappelijk onderbouwde info. Het is bijvoorbeeld niet altijd zo dat de ecologische voetafdruk van een lokaal geteeld product sowieso minder groot is dan dat van

een importproduct, want afhankelijk van de teeltmethode en het transportmiddel, kan de teelt qua CO2-uitstoot zwaarder doorwegen dan het transport. En leidt ‘local-for-local’ niet op den duur tot protectionisme? Terwijl globalisering net bewezen heeft in staat te zijn miljoenen mensen uit de armoede te liften. Maar dat is dan weer een heel andere discussie.

Misschien is daar een taak voor de overheid weggelegd, door dergelijk wetenschappelijk onderzoek te steunen, de bevindingen openbaar te maken en eventueel zelfs de markt in een milieuvriendelijkere richting te sturen, net zoals de Europese Unie tegen 2030 mikt op 25% biologisch landbouwareaal of met de Packaging and Packaging Waste Regulation (PPWR) het gebruik van plastic verpakkingen wil terugdringen. In het eerste geval is Spanje, in het tweede geval Frankrijk een voorloper.

Ook hier kunnen natuurlijk de nodige kanttekeningen geplaatst worden, want zo heeft bio-teelt bijvoorbeeld een groter areaal nodig dan conventionele teelt voor eenzelfde opbrengst – met bio-teelt

alleen zouden niet alle monden in de wereld gevoed kunnen worden –, terwijl in geavanceerde gecontroleerde omgevingen ook groenten en fruit met een enorm lage ecologische voetafdruk zonder residuen geteeld kunnen worden, al krijgen die in Europa niet het etiket bio als de gewassen niet met de wortels in de grond zitten.

En wat het terugdringen van plastic verpakkingen betreft, is een van de functies van de verpakking het verlengen van de houdbaarheid van het product, wat een positief effect heeft op het vermijden van voedselverspilling. Hoe minder groenten en fruit verspild worden, hoe minder producten moeten worden geteeld, verpakt, opgeslagen en getransporteerd. En dat betekent minder koolstofuitstoot. Maar dan moeten we wel ons afvalsorteer- en verwerkingsproces optimaliseren, zodat zo weinig weinig plastic in de natuur terechtkomt en zoveel mogelijk gerecycled wordt. (PdC) 

Het nieuwe seizoen zet hoog in

14augustus. De eerste weken van het nieuwe seizoen zijn er ruim 60 landen aan de markt, variërend van enkele tonnen afname per week tot de bekende grote afnemers in Westelijk Afrika en omliggende Europese landen. Groot-Brittannië en Ierland zetten gelijk hoog in. De prijzen in de baal bleven vanwege de regenperiode hangen rond de 60 cent voor zowel middelmaten als grotere sorteringen. Boeren die voor of tijdens de regenperiode hebben kunnen verkopen, konden wat meer beuren dan momenteel het geval is. Al is 35 tot 40 cent nog steeds een goede prijs.

De afzet loopt weliswaar zo’n 10.000 ton achter in vergelijking met de eerste drie weken van het vorige seizoen, maar dat zegt nog niet veel momenteel. Nederland is in de eerste helft van het seizoen vooral afhankelijk van opbrengsten in andere werelddelen en in de tweede helft speelt ook de totale opbrengst binnen Europa een belangrijke rol voor de afzetkansen. Het areaal in Groot-Brittannië lijkt

jaar na jaar verder af te nemen waardoor de importbehoefte, die toch al groot is, verder toeneemt. In het afgelopen seizoen exporteerde Nederland maar liefst 155.000 ton naar het Brexitland aan de andere kant van de Noordzee. Landen als Polen en Italië lijken ook een kleiner areaal uien te hebben voor oogst 2023, vanwege respectievelijk de hoge kosten en daarmee gepaarde risico’s, als de klimaatimpact van hevige regenval of juist extreem warme en droge perioden in Zuid-Europa. Overigens neemt Oekraïne vanwege de oorlogsomstandigheden flink wat uien af vanuit Polen. Vorig seizoen was dat 62.000 ton. Oekraïne importeerde vanuit Nederland toen een kleine 12.000 ton uien.

Wat de regen met de oogst van de resterende plantuien en de aankomende zaaiuien oogst zal doen is nog niet duidelijk. Planten die eerder in het seizoen zijn weggevallen doen sowieso niet meer mee en wat het vele water zal doen met de opbrengst en de kwaliteit zal de komende

weken blijken. Momenteel is het in ieder geval groeizaam weer. Ook de toenemende spreiding van het areaal over heel Nederland – net name in Drenthe, Groningen en Noord-Brabant neemt het areaal flink toe, terwijl het in Zeeland daalt – maakt dat een goede inschatting van de gemiddelde opbrengst niet eenvoudig zal zijn.

‘s Werelds grootste gemberexporteurs

3,24 miljoen), Spanje ($ 3,08 miljoen) en Canada ($ 3,02 miljoen).

Kijken we niet naar de waarde, maar naar de exportvolumes, dan zijn er enige wijzigingen in de rangschikking. De Verenigde Staten blijven op één (25.700 ton) en Nederland op twee (14.900 ton), maar op de derde plaats staat Canada (2.800 ton), gevolgd door Spanje (2.600 ton) en het Verenigd Koninkrijk (1.900 ton).

"De export uit Peru betreft vers product en poedervorm, maar gember wordt verder door verwerkende bedrijven gebruikt voor diverse voedsel-, drank-, farmaceutische en cosmetische producten", zei Lizbeth Pumasunco, hoofd van Adex tijdens de Ginger Week 2023.

China is met een omzet van $ 536 miljoen en een aandeel van 46,8% (cijfers van eind 2021) 's werelds grootste gemberexporteur, zo blijkt uit cijfers van het Peruaanse adviesbureau Cien, verbonden aan Adex, een vereniging van exporteurs.

Op de tweede plaats staat Nederland (aandeel van 13%), gevolgd door India (9,6%), Peru ($ 84 miljoen en aandeel van 7,3%) en Thailand (4,5%).

De Verenigde Staten zijn de belangrijkste bestemming voor Peruaanse gember ($ 30 miljoen FOB-waarde), gevolgd door Nederland ($ 15 miljoen), Zuid-Korea ($

BOSPEENTOPPER.nl

Volgens gegevens van Adex bedroeg de gemberexport in de eerste twee maanden van het jaar $ 14.459.000. Dat is 5,2% meer dan in dezelfde periode van 2022 ($ 13.743.000). 

Bospeen Dagelijks vers geoogst

Geschilde

Prei

Milieubewust en maatschappelijk verantwoord ondernemen.

Producten in goede kwaliteit en geproduceerd op een eerlijke, duurzame, verantwoorde manier geteeld.

Tuinbouwbedrijf Jonkergouw Molenaarstraat 2

5374 GG Schaijk jonkergouw@bospeentopper.nl

bospeen Zoete rassen bospeen, verpakt en etiket naar eigen keuze

Stevig, lang vers geoogst product

Regenboogbospeen Gekleurde bospeen met gemixte zoete smaak. Verpakt en etiket naar keuze

Hoe kies je de beste meloen?

Enkel een expert, zoals Vicent Eixea uit het Spaanse Xilxes, met meer dan 40 jaar ervaring in de teelt van meloen, kan de sleutel geven om het beste exemplaar te kiezen bij aankoop in de winkel. Volgens Vicent moet de meloen het volledige rijpingsproces aan de plant afmaken. "Dat zie je aan de gele kleur van

de ‘navel’. Als die niet helemaal geel is, heeft de meloen niet genoeg tijd doorgebracht aan de plant. Bij aankoop moeten we dus controleren of het deel waar de meloen wordt afgesneden – ook al is dat maar een paar millimeter groot – geel is." Wie de meloen aantikt om te luisteren of hij al rijp is, weet dat hij

droog moet klinken. "Hoor je een echo, dan is het fruit niet op z’n best." Maar belangrijker dan het geluid, is volgens Vicent het gewicht. "Hij moet doorwegen, want dat is een teken dat hij voldoende voedsel heeft opgenomen. Anderzijds kan het gewicht worden gemanipuleerd met stikstoftoevoer. Dat zorgt dan voor

een betere maat, maar niet voor meer smaak." Tot slot is het ook aan te raden om te weten waar de meloen vandaan komt. "Bij mij zullen er maar weinig meloenen een onvoldoende krijgen, want ik controleer heel zorgvuldig het gehele teelt- en oogstproces", merkt hij op. 

SPECIALIST

Trending tomaten

De sterk gestegen tomatenprijzen in India leiden tot opgewonden discussies op social media onder de hashtags #tomatopricehike, #TomatoPrice en #Tomato die al snel trending topic werden. Dat maakte ook dat een hilarisch liedje inclusief dansje viral ging. In de video is een man te zien die tomaten koopt van een groenteverkoper, waarna hij begint te dansen met drie andere mensen terwijl hij op hilarische wijze de moeilijkheden van de gewone man deelt. Ze deelden ook hoeveel gerechten niet gemaakt kunnen worden zonder tomaat. De video werd binnen een uur na plaatsing al 830.000 keer bekeken en kreeg dan 32.000 likes.

SPECIALIST IN HET VERVOEREN

Wildemanshoekseweg 7A, 4436 RT Oudelande, Tel. 0113 - 54 82 02, T info@traveo.nl, E www.traveo.nl

Wildemanshoekseweg 7a, 4436 RT Oudelande T +31(0)113 54 82 02 E info@traveo.nl

Het Spaanse aardbeienseizoen 2022/23 sloot af met een opbrengst van 243.310 ton, wat een daling van 10% inhoudt ten opzichte van het voorgaande seizoen als gevolg van weerperikelen al van bij de plantfase. Door het warme weer in de herfst moest immers bijna 30% van de zaailingen opnieuw worden aangeplant, waardoor de groei van miljoenen planten werd vertraagd.

De prijzen van de aardbeien uit de Zuid-Spaanse provincie Huelva lagen echter hoger dan die van het voorgaande jaar, waardoor de totale omzet van bijna € 571 miljoen in lijn bleef met die van 2021/22. Dit recente nieuws is een zeer positief gegeven voor een sector die zich dit jaar ondergedompeld zag in explosieve cocktail waarin verkiezingsretoriek en ongebreidelde commentaren op social media over onder meer de bedreiging van

een Werelderfgoedlocatie en Biosfeerreservaat vermengd werden met helaas een groot gebrek aan correcte informatie over de aardbeienteelt in Andalusië.

“WORDEN AARDBEIEN DAN OOK IN DE WINTER GETEELD?”

Hoewel de Duitse online petitiesite en burgerbeweging Campact zich enkele maanden geleden tot 7 managers van Duitse supermarktketens, die ook publie-

kelijk met voor- en achternaam werden vermeld, richtte, werd eigenlijk een campagne op touw gezet om de Spaanse aardbeiensector te treffen. De open brief begon met de zin “Voor goedkope aardbeien in Duitse supermarkten: in Spanje droogt het wereldnatuurerfgoed Doñana op”.

Stellend dat de lectuur maar 5 minuutjes in beslag neemt, nodigt Campact op haar website geïnteresseerden uit de info bij de petitie door te nemen, dus dat deden wij dan ook. Enkele zinnen deden ons onmiddellijk begrijpen waarom het verzoek “aan Edeka of Lidl om te stoppen met de verkoop van aardbeien van de droogte” zoveel ophef veroorzaakte in Duitsland: “Het natuurpark Doñana zou voor altijd kunnen opdrogen”, “In plaats van

“Dat de aardbeiensector water uit illegale bronnen in het Natuurpark Doñana zou gebruiken, is onjuist”

Winterteelt van aardbeien in Huelva

te garanderen dat water duurzaam wordt gebruikt, staat de gewestelijke Andalusische regering toe dat telers water stelen” of “Geïmporteerde aardbeien zijn vaak beduidend goedkoper dan Duitse aardbeien omdat oogstmedewerkers in Spanje worden uitgebuit” en “Wie bij de fruitafdeling staat, kan onmogelijk weten of de aardbeien met illegaal water zijn geteeld”.

De lezer kan zich gemakkelijk laten meeslepen door de boodschap, maar Spaanse aardbeien worden niet op kunstmatige manier “zelfs in de winter” geteeld – zoals de tekst meerdere keren aangeeft –, de breedtegraad van Huelva maakt immers een natuurlijke teeltcyclus mogelijk in die tijd van het jaar.

WAT HEEFT DIT ALLEMAAL VEROORZAAKT?

Afgelopen april, anderhalve maand voor de gemeenteraadsverkiezingen in Andalusië, gaf het Andalusische parlement groen licht voor een wetsvoorstel van de politieke partijen PP en Vox om de irrigatie in Doñana uit te breiden met ongeveer 800 hectare. Misschien een licht genomen beslissing, want ze wisten eigenlijk op voorhand al dat er tegenwind zou komen van de centrale overheid, van de Europese Unie – die onmiddellijk met een nieuwe boete dreigde voor Spanje wegens het niet beschermen van Doñana –, van milieuactivisten en wetenschappers. Maar waar ze zeker niet op hadden gerekend, was het feit dat het wetsvoorstel zou leiden tot een versterking van

Kaarten van de Meteorologische Droogtemonitor van de Hogere Raad voor Wetenschappelijk Onderzoek van Spanje (CSIC) voor de maanden juni 1980, 1990, 2000, 2010, 2020 en 2023 (in rijen, van links naar rechts). Bron: OpenStreetMap® is open data, licensed under the Open Data Commons Open Database License (ODbL) by the OpenStreetMap Foundation (OSMF).

bewegingen zoals die van Campact. En dat baarde telers en exporteurs begrijpelijkerwijs grote zorgen en deed zelfs internationaal gerespecteerde entiteiten zoals de NASA hun ogen op het natuurpark richten, waarbij het in dit jaar van ernstige droogte via satellietbeelden nieuwe gezichtspunten aandroeg voor het waterprobleem in heel Europa.

Doñana loopt ongetwijfeld gevaar, maar er zijn meerdere oorzaken aan te wijzen. Het probleem is volgens de NASA dat de watervoerende laag die Doñana voedt de grenzen van het park overschrijdt. Het stedelijke en agrarische waterverbruik in het beschermde gebied is van invloed op de hoeveelheid water die het park ontvangt. En de langdurige droogte die Zuid-Spanje doormaakt, helpt niet om de hoeveelheden grond- of oppervlaktewater te herstellen.

“ER WORDT INFORMATIE GEDEELD DIE ONJUIST IS”

Op de iets meer dan 6.200 hectare aardbeien in Huelva die, als we de gegevens van het ministerie van Landbouw raadplegen met de rekenmachine in de hand, slechts 0,037% vertegenwoordigen van het akker- en tuinbouwareaal en 0,17% van het geïrrigeerde areaal in Spanje, wordt 30% van de aardbeien in de hele Europese Unie geteeld. Duitsland

BV DEWITTE EDDY & RODERIC Krombeekseweg 58

8970 Poperinge (Belgium)

Roderic T. +32 495 40 72 27 info@dewittepotatoes.be

AARDAPPELHANDEL POMMES DE TERRE POTATOES

en het Verenigd Koninkrijk, dat ondanks de Brexit Frankrijk is voorbijgestreefd in de import van Spaanse aardbeien, zijn de belangrijkste bestemmingslanden voor het zachtfruit van Huelva.

De Spaanse interprofessionele vereniging Interfresa voelde zich dan ook op dat moment gedwongen om publiekelijk licht te schijnen over wat zij beschouwde als een campagne die “schadelijk is voor de aardbeien- en zachtfruitsector als geheel en voor haar werknemers, aangezien valse informatie wordt gedeeld en de sector wordt beschuldigd van ernstige overtredingen en van het plegen van illegale handelingen”.

We raadpleegden de organisatie opnieuw en ze verwezen naar de informatie die ze destijds al hadden gepubliceerd: “Het is onjuist dat de aardbeiensector water uit illegale bronnen in het nationale park Doñana exploiteert en dat er enorme hoeveelheden water worden opgepompt.”

“Het is belangrijk dat we allemaal weten dat er in het nationale park geen teelt plaatsvindt, noch van zachtfruit noch van andere gewassen. De dichtstbijzijnde teeltbedrijven liggen op 35 km van Doña-

na en de overgrote meerderheid van de zachtfruitteelt vindt plaats op 100 km of meer van de Noordelijke Kroon. Het is ook belangrijk om te weten dat in die omgeving ver van Doñana niet alleen zachtfruit wordt geteeld. Tuinbouw in de ruime zin van het woord is een belangrijke bron van welvaart voor de regio.”

Bij Interfresa legden ze aan de redactie van PRIMEUR ook uit dat “besparingsen efficiëntiestrategieën momenteel gericht zijn op alle teeltaspecten: irrigatie, bemesting en gewasbescherming. Zeer efficiënte irrigatie-installaties zijn nu wijdverspreid in de sector, vanuit het oogpunt van zowel energie- als waterverbruik. Ze maken een strikte controle mogelijk van de waterbijdrage aan het gewas met een zo laag mogelijk elektriciteitsverbruik via bijvoorbeeld zonne-irrigatie, automatisering en nieuwe technologieën in bevloeiingsapparatuur.”

In die zin benadrukken ze de rol die technologische hulpmiddelen voor teeltbeheer spelen, waardoor een nauwkeurigere definitie van de waterbehoefte van de gewassen en meer controle over de irrigatie mogelijk zijn. “Dit zorgt voor een grotere productiviteit van het irrigatie-

water en een vermindering van de watervoetafdruk van de teelbedrijven.”

GELUKKIG LEDEN DE TELERSPRIJZEN

NIET ONDER DE CAMPAGNE

Op basis van cijfers van de gewestelijke overheid van Andalusië toonden de telersprijzen in het laatste deel van het seizoen een opwaartse trend. In week 19 lagen ze met € 1,61 per kilo 15,4% boven de gemiddelde waarde van de voorgaande week, ruim boven de € 1,07 per kilo in dezelfde week van 2022.

In week 20 was het seizoen zo goed als afgelopen, al waren er nog enkele handelsbedrijven die kleine volumes op de markt brachten. Gezien de beperkte beschikbaarheid stegen de telersprijzen verder met 7,4% tot € 1,72 per kilo (tegenover € 1,16 per kilo in dezelfde week van 2022).

Het seizoen van de Spaanse aardbeien werd in week 21 op de Duitse groothandelsmarkten afgerond, in volle controverse waaruit hopelijk iedereen, zonder uitzondering, lering kan trekken. (MdMA)

“Besparings- en efficiëntiestrategieën zijn gericht op alle teeltaspecten”

De aarde geeft ons energie, voedsel en water. Een bron van leven, waar we zuinig mee om moeten gaan.

Bij Smart Packaging Solutions maken we spaarzaam gebruik van energie en grondstoffen, waarmee wij THE PERFECT BODY ontwikkelen. Een beschermende verpakking voor kwetsbare producten van natuurlijke oorsprong, zoals vlees, vis, fruit, groenten en bloemen.

Onze verpakkingen worden ontwikkeld vanuit drie hoogtechnologische, volledig geïntegreerde productielocaties in het Belgische Meer en Oudegem (hoofdkantoor) en in het Nederlandse Loenen. Van papier dat we in onze eigen fabrieken recycleren tot stevig, vochtbestendig en honderd procent recycleerbaar massief karton.

Tomatensloep

Deze zomer zet Looye op verschillende wateren van Nederland de Looye tomatensloep in om Looye Honingtomaten uit te delen. De sloep is onder meer aanwezig tijdens de Sneek Week en het Skûtsje zeilen.

Rotax Palletiseerkop positioneersnelheden tot 50 zakken/minuut

Boomgaardkenner

Met het goede voornemen om het nu echt rustig aan de doen en van zijn oude dag te genieten, heeft Jan van Vliet op 86-jarige leeftijd afscheid genomen van zijn laatste klanten. Maar afscheid nemen van zijn geliefde peren, dat hoeft gelukkig niet. Dagelijks rijdt hij met een speciaal daarvoor aangeschaft autootje door de perenboomgaard.

Die is inmiddels van zijn zoon en voor hemzelf is de 4 hectare perenteelt een nevenactiviteit die hij weer samen met zijn zoon doet. Vooral in de weekenden zijn ze bezig. Jan houdt door de week een oogje in het zeil, en dat is genieten. Onlangs zijn er nieuwe bomen geplant die enorm goed zijn aangeslagen. Jan: “Binnen 6 weken zitten er allemaal nieuwe loten aan, dat heb ik nog nooit meegemaakt!”

Hoewel hij geniet van de boomgaard en alle mooie peren die daar groeien, is het niet de teelt, maar de handel die Jan het leukste vindt. Hij leerde het vak van zijn vader. Die kocht in 1938 een stuk grond in Benschop en plantte daar 3 hectare met bomen. Na de oorlog ontstond er een gemengd bedrijf zoals zoveel boerderijtjes waren opgezet, maar Van Vliet zette ook handel op. “Alle buren hadden net als wij een kotje voor de koe, een paar kippen en varkens en een hoogstamfruitboomgaard. Mijn vader kocht het fruit op bij de buren en verhandelde dat op de markt in Gouda,” herinnert Jan zich. In 1955 investeerde zijn vader in een groot koelhuis. “Vanaf toen gingen we op stam kopen en gingen we door heel Nederland op zoek naar goede appelen en peren voor de bewaring. In het voorjaar

werden die dan gesorteerd en verkocht aan handelaren of de veiling.”

Jan en zijn broer zetten in 1975 de zaak van hun vader door en bouwden het verder uit met eigen perenteelt en -handel. “In 1965 zijn we begonnen met een groothandel in binnen- en buitenlands fruit. We gingen drie dagen per week met twee auto’s naar Den Haag, Voorburg, Leidschendam, Voorschoten en Nootdorp. Na vier jaar werd er nog verder uitgebreid. Na een kleine 30 jaar zijn we ermee gestopt vanwege de supermarkten.” Rond 1995 besloten ze de zaak te splitsen. Jan behield een deel van de boomgaard en ging daarnaast werken als commissionair. Jan: “Het onderweg zijn heb ik altijd het leukste gevonden. Vanuit het verleden had ik natuurlijk veel contacten en als je commissiewerk doet leer je vanzelf nóg meer mensen kennen. Tot twee jaar terug heb ik dat met zeer veel genoegen gedaan en ben langzaamaan gaan afbouwen en werkte nog voor een klein aantal vaste klanten. Dit seizoen ben ik echter helemaal gestopt. Ik ben nog aardig gezond, maar wil geen planning meer maken. Ik handel alleen nog namens mijn zoon, maar die verkoopt al jarenlang aan een vaste afnemer.”

Zijn zoon heeft sinds 2010 de boomgaard en het koelhuis overgenomen. De laatste is verbouwd tot opslagruimte. Daar staan tegenwoordig alleen artikelen die geen koeling nodig hebben. Voor appelen is de marktdruk te groot geworden. In peren zijn nog altijd kansen, zeker als je goede peren hebt, weet Jan. Van Vliet investeert daarom steevast in kwaliteit en innovaties. Dit jaar ziet de oogst er prima uit en dat belooft wat, want in Europa wordt een kleinere perenoogst verwacht. Jan waarschuwt telers wel zich niet rijk te rekenen. Jan: “Er komen voor handelaren kosten bij voor koelen, sorteren en verpakken en die moeten straks hun prijzen nog wel kunnen maken.”

In droge zomers zijn de peren in Holland, vanwege Nederland waterland, op diverse plaatsen wel wat dikker en van betere kwaliteit en langer houdbaar. In het zuidwesten van de provincie Utrecht, de Betuwe en Noord-Holland zijn er vaak betere peren dan in bepaalde drogere gebieden in België.

Al 60 jaar schat hij in “wat er hangt”. Woedende telers omdat er kilo’s afgetrokken werden of teleurgestelde kopers omdat de appelen geen mooie blos hebben, Jan heeft het allemaal meegemaakt. Als tussenpersoon zocht hij altijd het beste voor beide partijen en voor heldere afspraken. Bij problemen pakte Jan de telefoon of stapte in de auto om het op te lossen, anders houd je het niet zo lang vol. Jan: “Er is altijd wel wat te zeuren, maar je moet alles op een eerlijke manier doen. Anders is het met je gedaan.” (ML) 

Jan van Vliet kijkt al 60 jaar naar

‘wat er hangt’

Bospeenseizoen in volle gang bij Desmet Agro

Vele Vlaamse teeltbedrijven hebben moeite met opvolging te vinden en de gemiddelde leeftijd van de teler wordt alsmaar ouder, terwijl het aantal jonge, enthousiaste telers ook achteruitgaat. Uitzondering op deze regel is Tom Desmet die sinds twee jaar het teeltbedrijf Desmet Agro van zijn vader over heeft genomen. Het bedrijf zit op het moment volop in het bospeenseizoen, maar teelt daarnaast ook verschillende koolsoorten en prei, maar ook akkerbouwgewassen als aardappelen en uien. “We zijn een jong, dynamisch bedrijf dat altijd op zoek is naar nieuwe mogelijkheden,” vertelt zaakvoerder Tom Desmet.

altijd mee in de dagelijkse gang van zaken, maar ik heb zeker de ambitie om het bedrijf vooruit te helpen,” zegt de ondernemer stellig. Zo heeft het bedrijf recent een nieuwe verpakkingsloods en frigo laten bouwen, zodat het nu alles in eigen beheer kan houden. Van oudsher teelt het bedrijf alles van aardappelen tot prei, maar in recente jaren is Tom zich steeds meer gaan toeleggen op bospeen. “Het is een uitermate uitdagende teelt, maar met de zandgronden in de streek kunnen we eigenlijk begin januari al beginnen, waarna we het tot en met december aan kunnen bieden.”

Desmet

Agro, gelegen in Meulebeke, is een typisch familiebedrijf dat al generatie op generatie binnen het beheer van de familie Desmet is. Tom is inmiddels de

vierde generatie teler en heeft het bedrijf sinds twee jaar overgenomen, waarmee hij inmiddels de groei heeft ingezet. “Mijn vader en moeder helpen uiteraard nog

Echter verloopt het huidige seizoen van de bospeen niet even makkelijk voor de jonge teler. “Met de recente regen groeien

“Als teeltbedrijf zijn we constant op zoek naar manieren om het rendement te verhogen en kosten te dekken”

ze eigenlijk te rap voor haar eigen bestwil,” legt Tom uit. Het bedrijf zet haar bospeen voornamelijk af via de veilingen en de retail. “Je wilt echter eigenlijk altijd een beetje overaanbod houden, zodat je nooit een tekort krijgt. De retail verlangt dat je elke dag topkwaliteit levert, wat niet altijd even makkelijk is. Het is aan ons om ervoor te zorgen dat dit ook elke dag gebeurt. Dat is dit seizoen een uitdaging an sich.”

Dan komt dit seizoen ook nog een ander probleem om de hoek kijken. “De afzet gaat dit moment simpelweg erg moeizaam,” gaat hij verder. “Momenteel zitten we natuurlijk in een vakantieperiode, waarbij het normaal is dat het wat rustiger is, maar over het algemeen lopen de volumes gewoon terug. Ik denk dat we op zo’n 70 procent zitten van andere jaren. Dit horen we ook vanuit de veilingen en de retail. Het gaat gewoon minder makkelijk over de toonbank,” vervolgt de teler. “Waar het aan ligt? Ik vrees toch in de te dure winkelprijzen. In de coronaperiode zijn bij ons de prijzen gestegen, maar zijn ze ook in de periode erna weer genormaliseerd. Echter liggen ze in het schap voor tussen de 2 en 2,50 euro. Je ziet dat consumenten dat tegenwoordig niet meer neer willen leggen.”

“Ze hebben ooit voor 1,20 à 1,30 in het schap gelegen. Dat was de gangbare prijs, maar sinds een jaar zijn ze ontzettend de lucht in gegaan in de winkels. Misschien is bospeen te veel een luxeartikel geworden tegenwoordig. Daardoor gaat men vervolgens voor een ander type peen of kiezen ze überhaupt voor de goedkopere opties. Ik hoop voor ons dat het weer gaat normaliseren, want op deze manier wordt het ons ook niet makkelijker gemaakt om te blijven groeien en dermate rendement te maken dat we kunnen blijven doen waar we goed in zijn.”

“Want ook de kosten blijven nog steeds een heet hangijzer voor de telers,” zo geeft Tom aan. “De grondstoffen zijn gewoon nog steeds erg duur. Dan spreken we toch nog steeds over zo’n 10 tot 20 procent duurder dan ze altijd zijn geweest. Hetzelfde geldt voor investeringen in materiaal of automatisering. Na corona zijn de extreme prijsstijgingen wel weer enigszins genormaliseerd. De piek is eraf, maar het niveau blijft uitermate hoog. Ik vrees dat het ook niet meer zo goedkoop zal worden als het ooit is geweest. Daar zullen we aan moeten wennen, maar dan moeten wij als telers ook kijken hoe of we de kosten kunnen drukken of meer kunnen verdienen.”

“Grotere marges maken is dan lastig, omdat er ook een bepaald punt is waarop consumenten het geld ook niet meer neer willen leggen. In de akkerbouw zijn de marges afgelopen jaar nog redelijk hoog geweest met hoge prijzen voor de aardappelen en uien, maar in de vollegrondsgroenten is dit gewoon heel lastig. Het schommelt ook ieder jaar. Volgend jaar kan de situatie weer volledig omgekeerd zijn. Het maakt het moeilijk om van bepaalde inkomsten uit te gaan.”

“Het is ook de reden dat we dan kijken naar manieren om de kosten te drukken. Om de risico’s te spreiden moet je tegenwoordig een breed assortiment aan gewassen hebben. Dan moet je echter ook voor alle activiteiten bij deze gewassen personeel beschikbaar hebben. Dat betekent dus schuiven met je personeel. Daarom wordt automatisering steeds belangrijker. Vanwege de kosten, maar uiteraard ook vanwege de beschikbaarheid van handjes. Iedere ondernemer moet machinaal in gedachte houden. Uiteraard zijn er voor bepaalde taken nog altijd arbeiders nodig, maar door automatisering kun je uiteindelijk kosten drukken. Het is een zeer mooi, maar ook uitdagend vak. Je moet de ogen constant open houden voor innovatie, maar op deze manier hoop ik onze gestage groei voort te kunnen blijven zetten,” besluit Tom. (JF) 

tom@desmet-agro.be

Met onze jarenlange ervaring en eigen mensen voor levering en opbouw kiest u voor kwaliteit en betrouwbaarheid met uiteraard scherpe prijzen.

Niet

alleen voor de frituurwereld,

voor de versspecialist Aanscherping regels gebruik van plastic wegwerpverpakking

Van zwerfvuil willen we allemaal wel af. Het idee is om dit via de detailhandel te laten lopen. Volgens de overheid gooien consumenten in Nederland elke dag na eenmalig gebruik 19 miljoen wegwerpbekers en -bakjes weg die plastic bevatten. Een deel daarvan komt in het milieu terecht. Ze willen daarom dat hergebruik de nieuwe norm wordt. Doel is dat het gebruik van wegwerpbekers en -bakjes die plastic bevatten in Nederland in 2026 met 40 procent is verminderd.

Door mensen te laten betalen voor een plastic wegwerpverpakking en het verplicht aanbieden van een herbruikbaar alternatief zullen ze het verpakkingsmateriaal niet meer achteloos weggooien. Hoewel dit in eerste instantie het meeste impact heeft op de frituurwereld, heeft ook de AGF-detailhandel ermee te maken.

Plasticvrij?

Verpakkingsmateriaal dat eruitziet alsof ze van karton zijn gemaakt, bevatten een kunststoflaagje om ze water- en vetafstotend te maken. Zelfs verpakking met een ‘plasticvrij’ keurmerk kunnen plastic bevatten. Een keurmerk biedt dus geen garantie voor uitsluiting van de regelgeving. In Nederland betekent plasticvrij dat het pro-

Volgens Siem Haffmans van Partners for Innovation moeten ondernemers nagaan of ze éénpersoonsporties voor directe consumptie verkopen. In elk geval geldt dat als je vers geperst sap aanbiedt, maar ook bijvoorbeeld pokébowls, wraps of maaltijdsalades. Dan is er de kans dat deze producten al op een bankje in het

duct geen (toegevoegde) polymeren bevat. In het buitenland worden soms andere normen gehanteerd, waardoor het plasticvrije logo uit bijvoorbeeld Duitsland niet geldig is in Nederland.

Ook materiaal gemaakt van bioplastic valt onder de nieuwe regelgeving. Bioplastic is biologisch afbreekbaar plastic of plastic van

park om de hoek worden geconsumeerd. “Dan moet je als ondernemer een meerprijs vragen voor de verpakking én in een alternatief voorzien voor wegwerp plastic. Anders ben je in overtreding.” Klanten moeten dus de keus krijgen tussen deze twee alternatieven.

Een AGF-specialist valt daarmee dus onder dezelfde regels als bijvoorbeeld McDonalds. Die keten heeft zich aangepast door aan de kassa de klant de keus te bieden tussen het betalen van een toeslag of te kiezen voor herbruikbare verpakking, daarvoor rekent McDonalds dan statiegeld.

Het werken met statiegeld lijkt voor zelfstandig ondernemers misschien niet

hernieuwbare grondstoffen. Dit soort plastic is doorgaans ook schadelijk voor het milieu als ze in het zwerfafval terechtkomen. Daarom vallen bekers en bakjes gemaakt van bioplastic ook onder de regelgeving.

maar ook

weggelegd, maar er zijn inmiddels partijen als Swapbox, Circulware, Packback, Vytal en Ozarka die hierop hebben ingespeeld en ondernemers ontzorgen met een re-use-concept. Deze partijen leveren herbruikbare bakjes en beker en ze zorgen voor het ophalen en reiniging ervan.

Een manier om onder deze regels uit te komen zou zijn door plasticvrije verpakkingen te gebruiken. Maar dat maakt het een ondernemer eigenlijk niet gemakkelijker, denkt Haffmans. “Als een verpakking een heel klein beetje plastic bevat, is het al SUP. Je moet kunnen aantonen of je leverancier vragen aan te tonen dat je verpakking echt geen kunststof bevat, ook bio-plastics gelden als kunststof en zelfs als de verpakking gelabeld is als ecofriendly of plasticvrij, dan kan daar toch nog kunststof inzitten.”

Hij kent zelf nog geen goede voorbeelden van kunststofvrij verpakkingsmateriaal dat geschikt is om maaltijden of sappen in te verpakken. “In theorie zou je hiermee de regelingen kunnen ontlopen, maar zover mij bekend zijn dat soort verpakkingsmaterialen niet voldoende olieen vochtbestendig. Wanneer je daar een maaltijdsalade in wil verpakken, zakt de verpakking al snel in elkaar. Je zult dat

soort verpakkingen dus vooraf goed moeten uittesten.”

GROTE PORTIES

Ondernemers staan sympathiek tegenover het doel, bleek uit een rondgang, ze lopen echter niet voorop bij in het invoeren van de regels. Branchevereniging AVN luidde eerder al de noodklok en stuurde een brandbrief naar de Tweede Kamer om te vragen voor maatwerk. De huidige regels zijn onwerkbaar. AGF-speciaalzaken kunnen de SUP-regels echter ook makkelijk omzeilen door de portiegrootte af te stemmen op de SUP-grens (zie tabel). Zolang het niet om éénpersoonsporties gaat, hoef je niets extra’s te regelen.

Bioplastic folie van ananasafval

Onderzoek in samenwerking tussen universiteiten in Thailand en Maleisië heeft geleid tot de creatie van een uniek soort bioplastic folie met ananasstengels uit landbouwafval. De onderzoekers hebben dit bioplastic gemaakt met behulp van een bijproduct van de bromelaïne-industrie,

speciaal met behulp van de overgebleven ananasstengels uit landbouwafval. Dit nieuwe type bioplastic heeft de potentie om gebruikt te worden als verpakkingsmateriaal voor eenmalig gebruik. Het nieuw ontwikkelde materiaal bleek bestand tegen water en absorbeerde niet zoveel

Er zit ook een voordeel aan de nieuwe regels. Consumenten zullen daardoor gewend raken aan betalen voor verpakking, net als voor tasjes om spullen in mee te nemen. Ondernemers mogen zelf bepalen hoeveel plastictoeslag ze rekenen op een verpakking en kunnen in principe hun verpakkingskosten één op één gaan doorrekenen aan de consument. Wanneer je voor een systeem van herbruik kiest, kan dat ook zorgen voor klantenbinding omdat klanten hun materiaal weer terugbrengen naar de winkel. (ML) 

s.haffmans@partnersforinnovation.com

water als vergelijkbare materialen. Toen het in de grond werd begraven, werd het binnen twee weken volledig afgebroken tot kleine stukjes. 

Your logistic partner in food between The Netherlands and France

Oeganda veredelt bananen die blindheid verminderen

Oegandese wetenschappers hebben een genetisch gemodificeerde banaan ontwikkeld. De banaan bevat zoveel provitamine A, een stof die in het lichaam wordt omgezet in vitamine A, dat het vruchtvlees een kenmerkende oranje tint heeft. Deze superbanaan is veredeld in Oeganda om de levens te redden van duizen-

Spaanse telers hebben dit jaar miljoenen kilo’s steenfruit verloren

Spaanse telers hebben dit jaar waarschijnlijk miljoenen kilo's steenfruit verloren door de aanhoudende droogte. Terwijl telers in de belangrijkste teeltregio Murcia kunnen terugvallen op ontzilt zeewater, zijn telers van perziken en nectarines in het binnenland geconfronteerd met een irrigatieverbod. In de regio Zuid-Spanje waar tropisch fruit wordt geteeld, hebben de telers slechts ongeveer de helft van de verwachte mango-oogst binnengehaald.

den Oegandese kinderen die elk jaar sterven aan een vitamine A-tekort. De doorbraak is het resultaat van een samenwerking tussen het laboratorium in Kawanda, een Australische landbouwwetenschapper en bananenexpert, en de Bill and Melinda Gates Foundation. 

In Spanje heeft Malaga de helft minder water dan vorig jaar, met reservoirs die slechts voor acht procent gevuld zijn. De meeste reservoirs zijn tussen de 20 en 40% vol, met het hoogste reservoir slechts bijna de helft van de totale opslagcapaciteit, volgens een rapport van de krant The Olive

Press. In het noorden heeft het Catalaans Wateragentschap (ACA) de noodtoestand uitgeroepen voor een watervoerende laag die het laagste niveau sinds 2009 heeft bereikt en een reservoir dat nu nog maar voor zes procent gevuld is. 

Van gepersonaliseerde fruitmanden naar online giftshop

In 2016 startte Said Hatuina onder de noemer Fruitzaam met het verkopen van biologisch werkfruit, gestoeld op het idee werknemers gezond en fit te houden. Inmiddels heeft hij een prijzen winnende webshop For You Gifts waarmee mensen elkaar blij kunnen maken. Fruitmanden zijn een rode draad in het geheel.

Saidstartte ooit in de IT en verkocht bedrijfssoftware om ziekteverzuim bij te houden. In die tijd ontstond het idee voor Fruitzaam. “Ik dacht: ‘Werkgevers geven hun medewerkers weleens een fruitmand bij ziekte. Beter is het om ze fit en gezond te houden. Wat als ik ervoor zorg dat zij hun medewerkers wekelijks fruit kunnen aanbieden?’” Zo startte hij met biologische fruitabonnementen via Fruitzaam. Al snel kwamen daar verzoekjes bij voor het bezorgen van fruitmanden aan zieke werknemers en ook kwamen er vragen om deze aan te kleden met extra’s, zoals chocolade, thee of een klein presentje.

Fruitabonnementen en fruitmanden zijn echter twee heel verschillende takken van sport en best lastig te combineren met elkaar. “Bij fruitabonnementen ligt de focus op logistiek, je wilt vooral massa’s draaien en zo efficiënt mogelijke routes kunnen plannen. Daar komt dus nogal wat operationele rompslomp bij kijken. Fruitmanden maken is specialistisch werk. Ze gaan per bestelling, ze worden stuk voor stuk individueel samengesteld. Voor het bezorgen schakelen we pakketbezorgers in, dat is een gedeelte dat je los moet laten.”

Said besloot om Fruitzaam te verkopen en verder te gaan met fruitmanden via een online winkel. Said: “Zo is Fruitzaam Gifts geboren wat beter de lading dekte van wat we deden.” Deze ontwikkeling gebeurde midden in coronatijd, wat het bedrijf meteen een enorme boost gaf. Ze hebben al twee keer moeten uitbreiden. Said: “In het begin hadden we rond de vijftig bestellingen per dag. Tijdens de coronapandemie steeg dat naar rond de driehonderd. Als we in ons nieu-

we pand op volle toeren draaien, gaan we naar zeshonderd bestellingen per dag.” Niet alleen was er vraag naar de fruitmanden, met of zonder aanvullende cadeau, maar ook steeds meer naar de cadeautjes zelf en breidde de vraag steeds verder uit. In 2022 werd Fruitzaam Gifts omgedoopt naar For You Gifts, met voor elk moment een cadeau-idee.

Fruitmanden zijn nog altijd een belangrijk onderdeel, ze zorgen voor ongeveer een kwart van de omzet. In gifts zijn ze volop doorontwikkeld vanuit de filosofie dat een cadeau echt leuk moet zijn om te geven en te krijgen, “the joy of giving”. Klanten kunnen cadeaus daarom ook personaliseren, bijvoorbeeld een ballon, serveerplank of mok met eigen boodschap of afbeelding. “Ieder mens is uniek en heeft eigen wensen en voorkeuren, houdt iemand van pure chocolade, de kleur roze, lekker snacken, vegan, of een mooie verpakking? In de webshop kunnen mensen het cadeau zo samenstellen dat het voor de ontvanger de perfecte match is.”

For You Gifts is voor de zakelijke markt een heel makkelijke site om een attentie voor een medewerkers te bestellen. Ook particulieren weten inmiddels de site goed te vinden. De verhouding zakelijk particulier is ongeveer 60/40. “De kracht van ons concept zijn bedrijven met een account die regelmatig bestellen. Maar zonder dat we er veel moeite voor hoeven doen, staan we automatisch hoog in google en zijn we gemakkelijk te vinden voor

consumenten, die bestellen ook steeds vaker,” vertelt Said. E-commerce hebben ze goed in de vingers. For You Gifts sleepte al twee prijzen in de wacht. In 2021 waren ze de beste startup in e-commerce en dit jaar kregen ze de zilveren publieksprijs voor beste online cadeauwinkel.

Said denkt dat fruitmanden geholpen hebben bij het goed neerzetten van het concept. “Het werken met verse producten vereist een bepaalde discipline en productkennis. Dat legt de lat al hoog. Ook werken we net als bij de fruitabonnementen vanuit de duurzame gedachte, dat zit in ons DNA,” vertelt Said. For You Gifts bezorgt CO2-neutraal, ze laten reststromen composteren, kopen het fruit lokaal in (veelal bij Van Gelder) en mensen met een achterstand op de arbeidsmarkt kunnen bij het bedrijf werkervaring opdoen.

Creativiteit is een heel belangrijke factor voor succes. De catagory manager bedenkt elke maand een nieuw cadeaupakket en nieuwe geefmomenten. Zoals ‘Appeltjes van oranje kistjes’ met mandarijnen voor Sinterklaas, ook denken ze naast gedroogde thee om ook verse theepakketten te leveren met bijvoorbeeld munt en gember. “We staan open voor ideeën en leveranciers mogen ons best verrassen als ze een meerwaarde denken toe te kunnen voegen aan ons assortiment,” besluit Said. (ML) 

said@foryougifts.nl

CMA CGM zit Maersk op de hielen

Volgens maritieme sectoranalist Lars Jensen zou CMA CGM Maersk van de tweede plaats kunnen stoten op de ranglijst van ‘s werelds grootste rederijen, aangezien Maersk op dit moment met zijn effectieve vloot en orderlijst slechts 16.000 TEU's meer heeft dan CMA CGM. Om de waarschijnlijkheid van dit scenario aan te tonen, herinnert Jensen eraan dat de omvang van de

vloot van Maersk en MSC in juli 2020 deed vermoeden dat MSC de positie van Maersk als de eerste lijnvaartmaatschappij ter wereld zou innemen, ondanks het feit dat laatstgenoemde qua effectieve capaciteit nog een voorsprong van circa 49.000 TEU's behield. Anderhalf jaar later, begin 2022, haalde MSC effectief Maersk in als operator met de grootste capaciteit.

Zonder rekening te houden met het orderboek, is de lijst van de 10 grootste rederijen ter wereld op basis van capaciteit en aandeel in de wereldwijde vloot op dit moment als volgt:

De top 10 volgens de bestelde capaciteit is als volgt (met vermelding van het aantal bestelde schepen en het aandeel van de bestelde capaciteit ten opzichte van de bestaande vloot van de rederij in kwestie):

+31

Het thema volgende maand :

Reserveer nu uw advertentie: Andries Gunter

69 82 32 -andries@agfprimeur.nl

Beren ingezet als apenverschrikkers

Indische telers hebben een heel onconventionele methode gevonden om apen bang te maken die hun oogst beschadigen. Ze verkleden zich als beren en lopen rond op de velden. Gewone vogelverschrikkers, stokken gekleed in oude kleren en geplaatst in het open veld, werken niet zo goed meer waardoor telers nieuwe technieken moeten bedenken. In het gebied teisterden een groep van 40 tot 45 apen de gewassen die niet bang weer waren voor de statische vogelverschrikkers en veel schade aanrichtten. Lokale telers trekken daarom, ondanks hoge temperaturen, de berenvellen aan om de apen bang te maken en op afstand te houden.

Wereldwijde avocadohandel zal blijven groeien in een steeds concurrerender markt

De Rabobank heeft onlangs haar World Avocado Trade Map gepubliceerd die de wereldwijde teelt, consumptie en handel in avocado's in kaart brengt. Volgens de bank zal de handel in avocado's de komende jaren blijven groeien, maar zal de markt concurrerender worden, waardoor ondernemers gedwongen worden efficiënter en steeds duurzamer te werken.

De avocadoteelt breidt zich wereldwijd uit, waardoor de consument het hele jaar door kan worden bevoorraad. De wereldwijde avocadoteelt is de afgelopen tien jaar met ongeveer 7% gestegen. "Aantrekkelijke prijzen en rendementen waren in die periode relevante drijfveren voor uitbreiding van de teelt in belangrijke regio's," aldus Cindy van Rijswick, global strategist-AGF, farm inputs bij de Rabobank. In Mexico, dat momenteel goed is voor 30% van de wereldwijde avocadoteelt, groeide de teelt het

afgelopen decennium met ongeveer 6%. In Colombia, Peru en Kenia steeg de teelt in dezelfde periode met ongeveer 15%, 12% en 11%, goed voor respectievelijk 12%, 9% en 6% van de huidige wereldteelt. Aan de andere kant zijn de VS, die in 2012 nog tot de grootste avocado leverende landen ter wereld behoorden, een paar plaatsen gezakt op de ranglijst en is niet langer een top 10 leverancier.

De toegenomen avocadoteelt in landen met complementaire oogstseizoenen maakt het

mogelijk dat de belangrijkste markten, waaronder de VS, de EU en sommige markten in Azië, het hele jaar door beschikbaar zijn. Terwijl de teelt in Mexico het hele jaar door plaatsvindt, bereikt deze een seizoensgebonden dieptepunt in juni en juli, wanneer de teelt in de VS (Californië) en Peru piekt, waardoor de Amerikaanse markt constant wordt bevoorraad.

"Met een gemiddelde jaarlijkse exportgroei van ongeveer 8% in de afgelopen tien jaar, heeft Mexico zijn plaats als het grootste avocado-exporterende land ter wereld opnieuw bevestigd, met meer dan 1 mln ton in 2022," aldus Van Rijswick. De belangrijkste bestemming is de VS, waar de veelzijdigheid van het product en promotiecampagnes de vraag naar avocado's hebben helpen creëren. De VS blijft de grootste bestemmingsmarkt, met een importstijging van ongeveer 8% tussen 2012

en 2022. De export uit Peru, Spanje en Kenia groeide tussen 2012 en 2022 met respectievelijk ongeveer 22%, 6% en 15%. Deze landen leveren vooral aan Europa. Van 2012 tot 2022 steeg de import in Nederland (met 14%), Spanje (20%), Frankrijk (8%), Duitsland (16%) en het VK (12%). Van de top 10 avocado-importerende landen groeide de import in Chili het meest.

De geschatte wereldwijde commerciële marktwaarde van avocado's bedroeg ongeveer € 16,3 mld in 2022.

Wat betreft de beschikbaarheid van avocado's per hoofd van de bevolking (gebruikt als indicator voor consumptie), staat Mexico aan de leiding, met een wereldwijd record van ongeveer 9 kg avocado's per persoon per jaar, gevolgd door Chili met bijna 8 kg. Australië en de VS vervolledigen de lijst van landen met meer dan 4 kg per hoofd van de bevolking. 

Chantal Kloosterman, Van Rijn Culinair:

ke en informatieve content of een combinatie daarvan. “Mensen willen niet gespamd worden met aanbiedingen en producten. We houden het leuk en luchtig. Voor ideeën kijken we naar trending filmpjes en laten vervolgens onze eigen radartjes draaien om te kijken hoe we dat in onze winkel kunnen neerzetten,” vertelt Chantal.

Tegenwoordig is het heel handig als je als ondernemer ook de show kunt stelen op social media. Een leuk filmpje genereert meer traffic in de winkel, is de ervaring van Chantal Kloosterman van Van Rijn Culinair. Twee jaar geleden haalde ze bewust haar zus Jennifer binnen voor marketing en social media om daar meer op te kunnen focussen, en dat heeft effect. In een jaar groeiden ze van 1.000 naar 5.000 volgers. “En dat voor een lokale groenteboer uit Leidschendam,” lacht ze.

Er gaat best wat tijd en energie zitten in het maken van goede content. Hoewel het een deel is van Jennifers takenpakket, wordt er buiten werktijd nog heel wat tijd ingestoken. Het is een project dat eigenlijk een gezamenlijke hobby is van de zussen. “Opnemen van filmpjes kan vaak tussen de bedrijven door, maar het bedenken en editen ervan, dat doen we vaak na sluitingstijd op de bank thuis. Het is echt een familieding geworden, omdat we het gewoon heel erg leuk vinden om te doen. We zien het niet als werk. Straks ben ik 3 weken op vakantie met mijn gezin en dan ga ik filmpjes maken en posten over lekker en gemakkelijk eten op de camping en hoe je dat aanpakt met verse producten.”

Bij

Van Rijn Culinair is een nieuwe generatie aangetreden. Chantal nam vorig jaar de winkel over van haar vader. Het familiebedrijf startte bijna 100 jaar geleden met Cor van Rijn in 1925. Vier generaties later staat er een moderne AGF-speciaalzaak in Leidschendam. Ze zoeken nog ‘ouderwets’ de beste handel uit bij grossiers op het Forepark in Den Haag om de verkopen, maar ook om zelf ambachtelijke producten voor elk eetmoment zoals gesneden groenten en fruit, rauwkosten en salades, kant-en-klaremaaltijden, happen, sappen en soepen. Er gebeurt dus heel veel in de winkel en dat laten ze zien.

Hilarisch zijn de dansjes en plagerijen van de medewerkers of de modeshow van de nieuwe bedrijfskleding. Fascinerend is het om te zien hoe Jennifer, het gezicht van de winkel, fruitsalade maakt, bloemkool, meloen of uien snijdt. Hoe

lang houdt ze dat laatste vol zonder te huilen? Videocontent voor social media is sterk in opkomst en daar speelt Van Rijn Culinair goed op in. Volgens experts is het een krachtige marketing tool. Door een inkijkje te geven in je bedrijf bouw je ‘know-like-trust’ op met je doelgroep. Via video’s leren mensen je snel kennen en voelen eerder een emotionele connectie met je dan als je alleen foto’s en tekstberichten deelt. Dat vergroot de gunfactor. Bovendien trekt bewegend beeld meer de aandacht in de overvolle tijdlijn van de scoller én is het met video makkelijker om een boodschap over te brengen dan met foto’s en teksten.

Chantal ervaart het zelf. “Wij hebben een heel jong team met jonge kinderen en zien ook thuis heel goed het effect van social media marketing.” Het mag er echter niet dik bovenop liggen. De content moet een goede combi zijn van aanbiedingen, leu-

Het social mediabudget is geen rekensommetje, maar dat de investering zich terug betaalt, daarover is geen twijfel. Chantal ziet het aan nieuwe klanten, vooral jongeren, die naar de winkel komen. “Het is echt van toegevoegde waarde. Klanten spreken ons vaak aan over hoe leuk ze de filmpjes vinden. We zien ook meer jonger publiek, die komen af op de aardbeien-chocoladesticks die ik via de Foodtruck Fruit&Veggies verkoop, een nevenactiviteit die ik een aantal jaar geleden ben gestart. Nu verkopen we die ook in de winkel en via social media heb ik die doelgroep naar de winkel weten te trekken.”

In de toekomst wil Van Rijn Culinair nog specifieker gaan kijken naar de verschillende kanalen, de gebruikers daarvan en met welke content die je die het beste kunt aanspreken. “Er zijn er inmiddels zoveel kanalen. Op Facebook zit een wat ouder publiek, maar op Instagram de jong volwassenen dan heb je nog snapchat, TikTok, YouTube… Hoewel het heel leuk is, kun je niet alles blijven bedienen, dus zullen we keuzes moeten maken,” besluit Chantal. (ML) 

info@vanrijnculinair.nl

“Een leuk filmpje genereert meer traffic in de winkel”

Hyperlokale horecatrend is niets nieuws voor Kwekerij Eef Stel

“Ik doe gewoon wat vroeger normaal was”

26 jaar geleden stond teler Eef Stel met een kist sla op de stoep bij 3-sterren chef Jonnie Boer van De Librije. Eef had het roer omgegooid, wilde niet meer aan de veiling leveren en zocht zelf naar afnemers. Hij was weer gaan telen zoals zijn overgrootvader ooit deed, zonder kunstmest en gewasbeschermingsmiddelen, vitale noemt hij dat. Na wat aandringen sloeg Eefs verhaal aan bij de topchef, die sindsdien vaste klant is.

Dekwekerij van Eef en De Librije liggen 3 kilometer uit elkaar. Jonnie hoeft Eef maar te bellen en 3 minuten later staat hij op de stoep. Tegenwoordig is daar een mooie term voor: hyperlokaal, de nieuwste trend in horeca. Een voorbeeld is Noma, vijf keer gekozen tot beste restaurant ter wereld, serveert een eetervaring die is gebaseerd op de plek en tijd

van het jaar. De Rotterdamse Rotonde van Jord Coree kreeg dit jaar als duurzaam restaurant een groene Michelinster. Alle ingrediënten komen uit de buurt.

De Librije is vanuit de oorsprong een hyperlokaal restaurant. Meer uit noodzaak dan vanuit een bepaalde filosofie, zo blijkt uit een reportage van Food Repor-

ter. Hierin vertelt Jonnie dat, toen hij startte, er geen geld was voor lammetjes uit de Pyreneeën en Bretonse kreeften en dat daarom alles lokaal werd ingekocht. De Librije is altijd hyperlokaal gebleven, 98 procent van wat op het bord ligt, komt uit Nederland.

RELATIES

De groenten op het bord komen van Eef. De onderlinge relatie tussen chef en teler is enorm belangrijk voor een 3-sterren resultaat op het bord. Van beide kanten moet daarin geïnvesteerd worden. “Iedereen moet begrijpen wat jij wilt, maar als chef moet je ook respecteren dat er seizoenen zijn en er ook weleens iets niet geteeld kan worden,” weet Jonnie. Maar de exacte maten en kwaliteit van wortelen, venkels en bietjes, die kan

hij wel afspreken met Eef die ze met pijn in het hart, want ze zijn nog niet volgroeid, uit de grond haalt voor Jonnie.

Niet alleen om de afstand koopt Jonnie zijn groenten bij Eef in. Belangrijker is de kwaliteit en smaak van Eefs vitale groenten. Dat maakt dat ook chefs die bij Jonnie in de leer zijn geweest vaak bij Eef hun groenten blijven bestellen. Het Waldorf Astoria in Amsterdam, Lauswolt in Beetsterzwaag, zijn klant. Ook voor de gewone consument zijn de groenten van Eef beschikbaar via lokale leverancier Uw Stadsboer en via de eigen boerderijwinkel. De winkel is overigens sinds 1 februari 2023 onbemand. Klanten mogen zichzelf helpen en contant afrekenen of het geld overmaken. Alles gaat in vertrouwen. “Dat gaat heel goed, we zetten het cameratoezicht niet eens aan,” lacht Eef.

SMAAKEXPLOSIE

Eef is als vijfde generatie in het familiebedrijf weer teruggegaan naar de roots

van het familiebedrijf, zoals hij dat noemt ‘zuivere teelt’. Na de oorlog was er een groot voedseltekort en dat zorgde voor een systeem met de focus op productie en het tegengaan van ziektes en plagen. “Smet, rot en uitval moesten tot een uiterst minimum worden beperkt. Op een gegeven moment had ik een cocktail van 7 gewasbeschermingsmiddelen nodig om een krop sla te kunnen telen. Dat begon mij tegen te staan en hebben we het roer omgegooid,” vertelt Eef.

De eerste jaren van omschakeling waren moeilijk. Het duurde even totdat de grond weer in natuurlijke balans was. De grond in zijn kassen, die straks helemaal van het gas afgaan, wordt in topconditie gehouden door de natuurlijke meststoffen zeeschelpenkalk en kleimineralen. Daarnaast is er het water dat een speciale behandeling krijgt. Voordat het naar de planten gaat wordt het water verbeterd met behulp van een vitaliser, een apparaat dat de ordening van de watermolecu-

len verandert. Als nuchtere tuinder moest Eef eerst overtuigd worden van vitaal water. “Vroeger dacht ik water is water. Ik mocht het uitproberen en zag het effect op mijn planten. Ze werden sterker dankzij een beter wortelgestel waarmee ze mineralen en sporenelementen beter uit de bodem kunnen opnemen. Naast de bodem zorgt dat voor voedzame groenten met meer smaak, groenten en kruiden zoals die vroeger smaakten en zorgen voor een smaakexplosie in je mond.”

In de kas van 1,5 hectare staat een heel breed assortiment, van gewone groenten tot hele speciale kruidenplanten die bijvoorbeeld een after eight of Macleans-tandpastasmaak hebben. Er staan ook hardlopers waar iedereen wel op afkomt, zoals de geurige verveine voor verse thee, ananassalie en eetbare bloemen. Eef was één van de eersten die eetbare bloemen teelde voor het hogere horecasegment. Nu ook de meer gangbare horeca met eetbare bloemen werkt,

Met onze jarenlange ervaring en eigen mensen voor levering en opbouw kiest u voor kwaliteit en betrouwbaarheid met uiteraard scherpe prijzen.

De boerderijwinkel van Kwekerij Eef Stel

slaat Eef weer een nieuw pad in. Dat gaat meestal in samenwerking met de topchefs van De Librije. Voor hen is een speciaal gedeelte van de kas ingericht. Daar teelt Eef exclusieve gewassen alleen bestemd voor De Librije waaronder Oost-Indische kers met ‘explosieve radijs’-smaak.

INKOOP EN SAMENWERKING

Bij Kwekerij Eef Stel kunnen klanten trouwens niet alleen terecht voor gewassen die daar geteeld worden; Eef koopt in bij derden en daarbij staan smaak en kwaliteit ook voorop. En belangrijke samenwerking is die met groothandel K. van der Spijk En Zn, die actief zijn vanuit IJsselmuiden en op Foodcenter Amsterdam waardoor Eef ook makkelijk zijn groenten daar kan afzetten.

Wanneer Spijk een product niet in het assortiment heeft of dit niet kan leveren, gaat Eef zelf op zoek. Nee verkopen, dat doet hij namelijk niet. Zoals die keer dat er een gerecht met Romanesco op de kaart stond op het moment dat dat nagenoeg niet beschikbaar was. “In heel Europa was er een tekort, maar ik vond mooie Romenesco’s bij een Italiaanse teler en die waren niet eens duur,” lacht Eef.

Horeca waar Eef aan levert maakt ware kunststukjes van de ingrediënten. Hoewel het meestal maar kleine gerechten zijn, betekent dat niet dat er maar weinig product geleverd hoeft te worden, vaak juist integendeel. Deze zomer levert Eef bijvoorbeeld wekelijks honderden watermeloenen aan De Librije die daar plant-

aardige steaks van maken. “Ze gebruiken groenten en fruit als grondstof om er heel iets anders van te maken, vaak herken je het product niet meer terug,” vertelt hij.

De omslag van reguliere teelt naar hyperlokaal heeft de kwekerij veel gebracht. Eef kan tuinieren zoals hij wil en is daarmee bekend geworden. In zijn kantoor hangen foto’s van beroemde bezoekers als Johan Cruijff tot prinses Beatrix. “Ik heb kunnen meeliften op het succes van De Librije, maar eigenlijk doe ik niets bijzonders; ik doe gewoon wat vroeger normaal was,” besluit Eef. (ML) 

eef@kwekerijeefstel.nl

Naast de boerderijwinkel verkoopt Eef zijn producten ook op het FoodCentrer Amsterrdam Zeer korte keten, afzet en kas liggen naast elkaar

Exportlijn Brazilië – Europa

met Noord-Hollandse roots

De familiebanden tussen de neven Steltenpools blijven sterk, ook 60 jaar na emigratie. Dat zorgt voor een exportlijn met Noord-Hollandse roots tussen Brazilië en Europa, opgezet door de neven Simon (Paranapanema, Sao Paulo) en Peter Steltenpool (Wervershoof, NoordHolland) hebben opgezet. Het gaat om atemoya’s, guave, lychees en wellicht perziken. “Het is werkelijk uniek fruit. Door de ene Steltenpool geteeld en verhandeld door de andere,” lacht Simon.

Simon emigreerde op zijn 9e jaar naar Brazilië. “De jaren ’60 waren moeilijke tijden voor de tuinbouw in Nederland met hele koude winters. Mijn vader wilde mechaniseren en jaarrond produceren. Dat kon in die tijd niet. Emigreren werd in die tijd gestimuleerd door de regering en zo besloten mijn ouders zich met hun 6 kinderen waarvan ik er een was, zich te vestigen Holambra 2, een door Nederlanders opgezet teeltbedrijf Paranapanema in het binnenland van de provincie Sao Paulo,” vertelt Simon. Holambra is een samentrekking van Holland, Amerika en Brazilië. In de jaren ’50 werd Holambra 1 gesticht en tien jaar later kwam Holambra 2. Beide plekken hebben zich met vallen en opstaan ontwikkeld tot belangrijke centra van bloementeelt en de teelt van (tropisch) fruit. “We hebben hier unieke omstandigheden. Het is de enige plek ter wereld waar je een appel- en bananenboom naast elkaar ziet groeien,” vertelt Simon.

De familie Steltenpool ontvluchtte destijds een door de Tweede Wereldoorlog verwoest Nederland, maar in Brazilië was het ook niet makkelijk. Simon: “Het was een heel zware tijd, vooral voor vrouwen. Er was geen elektriciteit, geen stromend

water, geen school en geen gezondheidszorg. Veel emigranten zijn teruggekeerd naar Nederland.” Zo niet de familie Steltenpool, die succesvol aardde in Brazilië. Simon startte zijn eigen teeltbedrijf waar zo’n 100 mensen werkzaam zijn, met 10 hectare kassen voor sierteelt, voornamelijk orchideeën en 60 hectare aan fruitteelt, voornamelijk perziken daarnaast atemoya’s, guave en lychees.

Perziken zijn vooral bedoeld voor de binnenlandse markt; omdat de oogsttijd in de regentijd valt, is de kwaliteit meestal niet goed genoeg voor overzees transport. Dat geldt niet voor atemoya’s, deze exporteren ze al, voornamelijk naar Canada. “Het is vrucht met een heel zoete smaak. Atemoya is vooral bekend en populair bij mensen met een Aziatische achtergrond die daar van houden. Via Peter Steltenpool Agroconsulting willen we atemoya ook op de Europese markt gaan aanbieden.” Atemoya zijn beschikbaar in de maanden april – juli, guaves zijn jaarrond beschikbaar en lychees in de maanden november en december. Simon: “Perziken zijn er in september, oktober en november. Als de kwaliteit goed is, willen we die ook exporteren.”

Braziliaanse fruitexport stijgt explosief

De wereldwijde drang naar gezondere voeding heeft de Braziliaanse export van verse en gezonde producten gestimuleerd. De omzetstijging van 19% en de volumestijging van 2% in het afgelopen halfjaar weerspiegelen het gunstige weersomstandigheden

en een diversiteit aan ecosystemen waardoor het hele jaar door fruit kan worden geteeld.

Bij de export van 2023 staat limes bovenaan de lijst. Avocado is ook een vrucht die dit jaar goed heeft gepresteerd.

De vrucht leverde dit semester 153% meer op in vergelijking

Simon (63) is inmiddels zo lang in Brazilië dat hij in het Portugees denkt en droomt. “Brazilië is een prachtig land, het klimaat is goed en de mensen zijn harde werkers. We zijn hier heel gelukkig.” Hij heeft niet veel met de populaire sport voetbal waar de meeste Brazilianen weg van zijn en het Braziliaanse carnaval heeft hij ook niet vaak gevierd. Simon: “Dat is echt iets van de grote steden.” De Noord-Hollandse nuchterheid heeft hij behouden en ook de rechtdoorzee-mentaliteit. “Daar moet je hier wel een beetje mee oppassen, soms kun je beter om de dingen heen praten, vooral als het gaat om persoonlijke zaken. Bij het zaken doen zijn Brazilianen wel vrij direct, dat is in de loop van de jaren erg veranderd.”

Heimwee naar Nederland heeft hij niet, maar hij reist regelmatig naar Nederland en andere landen in Europa voor familiebezoek. Zijn dochter woont in Spanje en zijn zoon in Duitsland. In Nederland bezoekt hij zijn familie in Noord-Holland en ook is Simon vaste bezoeker van De Keukenhof. Simon: “Daar ga ik elk jaar heen om de tulpen te zien, zo mooi!” (ML)

Frutas@steltenpool-producao.com.br Steltenpool.agroconsulting@gmail.com

met dezelfde periode vorig jaar. Qua volume bedroeg de stijging 175%. Meloenen, mango's, druiven en appelen hadden ook een positieve balans in de eerste helft van het jaar. 

Beni Snassen is een regio in het noordoosten van Marokko, bij de stad Berkane. Een combinatie van beide geografische namen is meteen ook de naam van een Nederlands bedrijf dat gespecialiseerd is in verse kruiden, met name munt. “Munt is onontbeerlijk in de Marokkaanse cultuur,” stelt Zouhir Moussa, eigenaar van de importen exportonderneming uit Nieuwegein.

Het familiebedrijf, dat in 1980 werd opgericht door de vader van Moussa, betrekt de munt jaarrond bij telers uit Marokko, maar koopt ook andere kruiden aan in onder meer Spanje, Nederland en België. “We zijn gespecialiseerd in munt en daarnaast leveren we ook andere verse kruiden, met behoorlijke hoeveelheden van onder meer peterselie, koriander en alsemkruid. De grootste groei zien we nog steeds in munt, al zit ook koriander in de lift. Van de andere kruiden uit ons aanbod is de afzet eerder stabiel of licht stijgend.”

De munt wordt per baal ingevoerd. In elke baal zitten 100 bosjes. “Munt was ook ons eerste product, gezien onze achtergrond. We willen enkel de beste kwaliteit voor de thee, een drank die nagenoeg symbool staat voor onze cultuur. Maar het is ook een product dat steeds meer in salades wordt gebruikt of in cocktails en andere drankjes.”

Beni Snassen Berkane levert de munt niet rechtstreeks aan theehuizen. Het komt er terecht via de groothandel. Andere klantkanalen voor het kruidenassortiment van de importeur uit Nieuwegein

zijn speciaalzaken en de foodservice. Aan aanbodzijde werd vroeger nog samengewerkt met kastelers, maar dat is volgens Moussa de laatste tijd niet meer te betalen. “We zoeken onze kwaliteit nu wereldwijd,” zegt hij. “Logistiek is dan ook meteen onze grootste uitdaging. De verkoop zelf daarentegen loopt heel vlot,” besluit Moussa. (PB/PdC) 

beni.snassen.berkane@gmail.com

“De grootste groei zit nog steeds in munt”

Zouhir Moussa, Beni Snassen Berkane

Hakan Ocaktar, Fresh Organic Choice Kan bio in het schap tegen de prijs van gangbaar product?

Vers gesneden biologische kruiden en diverse slasoorten tegen de prijs van de conventionele tegenhangers in het schap. Niet doenbaar of toch zeker niet houdbaar, zullen velen denken. Toch is dit wat Fresh Organic Choice uit Poeldijk nu al voor elkaar krijgt én als langetermijnstrategie vooropstelt. Daar wilden wij het fijne van weten. Manager Hakan Ocaktar stond ons te woord.

Derode draad in het gesprek zijn de twee grote doelstellingen die leverancier van vers gesneden kruiden en diverse biologische slasoorten zichzelf stelt: een product aanbieden met de kleinst mogelijke ecologische footprint en de consumptie van bio als gezond en milieuvriendelijk alternatief aanzwengelen door de prijs laag te houden. “Bio is doorgaans 20-40% duurder dan het gangbare product en dat blijkt voor veel consumenten toch een rem te zijn,” stelt Hakan.

“Het betekent natuurlijk wel dat wij er minder winst op maken. Je zou het kunnen zien als een strategie om onszelf in de markt te zetten, maar het is werkelijk ons doel ook in de toekomst de prijs scherp te houden om zo de vraag naar bio te stimuleren. Dat is goed voor de consument en goed voor het milieu. Maar ondertussen zorgen we er ook voor dat onze teler-partners goed hun brood verdienen.”

GEEN LUCHTVRACHT...

Fresh Organic Choice, in 2017 opgericht door Wilco Heemskerk en in 2021 overge-

nomen door Organto Foods om schaalvergroting mogelijk te maken, sorteert en verpakt op het ABC Westland kruiden die in bulk worden aangevoerd van bij telers in voornamelijk Italië, Spanje, Portugal en Marokko. “We werken niet samen met leveranciers in Kenia of Colombia, want dat zou luchtvracht betekenen. Onze vers gesneden kruiden en slasoorten komen in Nederland aan per vrachtwagen of boot, met als doel de ecologische voetafdruk zo klein mogelijk te houden.”

… EN GEEN KASPRODUCTEN

Waarom dan geen kruiden en slasoorten uit de Nederlandse kassen, vroegen we ons af. Want voor de afzet in de Benelux, met ook een aantal klanten in het VK, Frankrijk en Duitsland, zou er zo flink bespaard kunnen worden op transportkilometers. “We verkopen bewust weinig kruiden en slasoorten die geteeld zijn

in kassen, want studies hebben uitgewezen dat hun footprint eigenlijk vele malen hoger is dan die van kruiden en slasoorten uit de buitenteelt, met inbegrip van het transport vanuit het Middellandse Zeegebied,” legt Hakan uit.

“Ik durf zelfs te zeggen dat de ecologische voetafdruk van bladpeterselie uit een kas op 20 km van het verkooppunt 10 keer groter is dan de Italiaanse variant die op een veld is geteeld en 2.000 km onderweg is geweest met de vrachtwagen. Boven-

dien heb je ook een smaakverschil. De smaak van verse kruiden die buiten in de natuur groeien, met zon, regen en wind, is veel intenser.”

PROGRAMMA’S MET TELERS EN MET KLANTEN

Fresh Organic Choice betrekt zijn biologische kruiden en slasoorten bij vaste partners aan wie telkens wordt aangegeven hoeveel product er nodig is voor de komende periode. “We maken die programma’s behoorlijk ruim, want aange-

zien het om buitenteelt gaat, is er altijd het risico dat de weersomstandigheden roet in het eten gooien.” Daarom werkt Fresh Organic Choice met diverse leveranciers in verschillende landen, om de vraag van de klanten te allen tijde te kunnen invullen. “En hebben we overschot buiten de programma’s met de klanten om, dan zetten we de kruiden en slasoorten van onze telers af op de vrije markt of stellen we de retailklanten voor om een promotie te doen. We willen immers niet alleen voldoen aan de behoeften van de klanten, maar ook onze leveranciers afzetzekerheid geven.”

Het klantenbestand van Fresh Organic Choice bestaat vooral uit retailers, aangevuld met wat foodservice, onder andere verkopers van maaltijdpakketten. Het bedrijf werkt samen met de grootste bio-speciaalzaken in Nederland, maar volgens Hakan is het de bedoeling om de biologische kruiden en slasoorten ook naast het conventionele product bij de supermarktketens in het schap te krijgen. “En dat tegen dezelfde prijs, zodat iedereen bio gaat eten,” verduidelijkt de importeur het uiteindelijke doel.

MOGEN WE EVEN UW AANDACHT?

Fresh Organic Choice, gespecialiseerd in de inkoop en distributie van premium kwaliteit kruiden en diverse slasoorten die 100% biologisch en duurzaam geteeld zijn.

100% focus op vers gesneden, jaarrond biologische kwaliteitskruiden en slasoorten

Verticaal geintegreerde productie in diverse teeltgebieden in Europa van kwekers zo dicht mogelijk bij ‘huis’

Marktkennis zodat we onderscheidend kunnen zijn en in kunnen spelen op de behoeften van onze klanten Controle en flexibiliteit door warehousing en verpakken in eigen beheer

Verschillende verpakkingsmogelijkheden

Dezelfde prijzen als conventionele kruiden en slasoorten

Supplier of organic f

Fresh Organic Choice BV

ABC Westland 469 2685 DE Poeldijk

Direct: +31-174 820 356

Mobile: +31 (0) 610 512 570

Contactpersoon: Hakan Ocaktar

www freshorgan

HANDMATIG SORTEREN IN POELDIJK

De top vier kruiden bestaat uit basilicum, koriander, munt en krulpeterselie. “Of de kwaliteit verschilt van land tot land, zou ik niet meteen durven te stellen. Bepalender zijn de weersomstandigheden. Zo heeft te veel of te weinig zon een impact. Koriander, een bijzonder veelzijdig product dat de laatste vijf jaar een enorme opgang heeft gemaakt, kan weleens binnenkomen met behoorlijk wat gele tinten door te veel zonlicht en dan moet er zorgvuldig gesorteerd worden.”

Het sorteren vindt volledig handmatig plaats in Poeldijk. “Het zou goedkoper zijn de kruiden in Marokko te sorteren, maar daarna moet het verpakte product nog een lange reis maken. Om te vermijden dat er onderweg nog kwaliteitsproblemen optreden, verkiezen we alle kruiden in bulk aan te voeren en hier te verpakken,” legt Hakan uit, die eraan toevoegt dat klanten bij hen terecht kunnen voor zowel een kleine bestelling van 10 stuks als een grote order van 2.000 zakjes.

Hakan Ocaktar met collega Marta

ENKEL VERS GESNEDEN PRODUCT

Bij Fresh Organic Choice kunnen klanten overigens niet terecht voor kruiden in pot. “En hier speelt weer het duurzaamheidsaspect,” stipt Hakan aan. “De relatief grote en zware plastic pot en de potgrond zorgen voor een grotere footprint dan de gerecyclede, recyclebare en/of biologisch afbreekbare materialen die worden gebruikt voor de verpakking van vers gesneden kruiden. Bovendien leert de ervaring dat kruiden in pot niet volledig worden gebruikt voordat de plantjes

verwelken. Dit leidt tot voedselverspilling bij de consument thuis. De oplossing daartoe is product in afgepaste porties.”

De toekomst ziet er alvast veelbelovend uit voor het segment biologische kruiden en slasoorten, weet Hakan. “Waar vroeger het assortiment beperkt was en zich toespitste op winterse gerechten, zoals soep, zijn de toepassingen van een steeds uitgebreider aanbod van kruiden en slasoorten de dag van vandaag legio, ook in de zomer. Denk aan de vele gerechten

Piet van Vugt, Van Vugt Kruiden

Met teelt in vollegrond en kassen in Ridderkerk en Brielle zet Piet van Vugt in op zo min mogelijk voedselkilometers en duurzaamheid. “In de winterperiode wordt vanuit Nederland ook wat teelt van kruiden en baby leaf in Spanje, Italië, Kenia en Marokko aangestuurd, maar eetbare bloemen kunnen we jaarrond aanbieden met oorsprong Nederland,” zegt de oprichter en CEO van Van Vugt Kruiden

Het reduceren van de CO2-uitstoot in teelt, verwerkingsproces en toeleveringsketen staat hoog op de agenda bij dit familiebedrijf uit Ridderkerk. Dankzij 3.400 zonnepanelen, (rest)warmteopslag in buffertanks en elektrische ketels

werkt de kruidenteler gasloos en 100% emissievrij. “Daarnaast hebben we voor het water een gesloten systeem waarin geen druppel overboord gaat. Alles wordt gereinigd en hergebruikt.

uit de wereldkeuken, drankjes, thee,… Er is een constante vraagmarkt en daar willen wij op inspelen. En het liefst met bio,” knipoogt Hakan. (PB/PdC) 

hakanocaktar@forc.eu

Ook in Nederland groeien er gedurende vijf maanden kruiden buiten in de vollegrond. “Dat is het duurzaamste wat er is. In de winter bieden zuiderse landen een oplossing. De enige grote uitstootpost is dan het transport, maar over tien jaar zie ik de trucks ook volledig elektrisch worden.”

Teelt in het zuiden is onontbeerlijk voor het businessmodel van Van Vugt Kruiden, dat zijn horeca- en retailklanten in Nederland en omliggende landen jaarrond kruiden, eetbare bloemen en baby leaves wil kunnen leveren tegen een stabiele kwaliteit en prijs. “Er zijn ook altijd kruiden uit lageloonlanden geweest, maar het is geen artikel zoals bijvoorbeeld tomaat, waar er zoveel van zijn en die je bij wijze van spreken ook bij de buurman kan halen tegen dagprijzen. Sommige klanten kopen bij ons zes dagen in de week producten, het hele jaar door. Maar dan moet je het hele assortiment hebben liggen, want het is belangrijk dat een horecaklant naast een partij dille en munt ook één zakje majoraan en één schaaltje bloemen kan kopen,” legt Piet uit.

Voor bloemen ziet de teler uit Ridderkerk nog veel progressiemarge. “Als je continuïteit levert, dan groeien klanten met je mee. Continuïteit is lastig, maar je creëert er wel een groeimarkt mee en het bevordert ook klantenbinding. Met 95% van de klanten hebben we een langdurige relatie, wat het plannen op de lange termijn gemakkelijker maakt en de werkdruk

“Continuïteit bieden is lastig, maar je creëert er wel een groeimarkt mee”

voor onze 300 werknemers constant houdt. Behalve bij Pasen en Kerst natuurlijk, dan is het gekkenwerk,” weet Piet.

Wil een klant een nieuw product, dan gaat de teler graag mee in die wens door het kruidenassortiment uit te breiden, maar op de marktvraag naar papieren verpakkingen weigert Van Vugt vooralsnog een positief antwoord te geven. “We ver-

pakken onze kruiden bewust niet in papier. Papier is emotie. Het is, als je alle aspecten in rekening brengt, niet milieuvriendelijker dan het gerecyclede en recyclebare dunne mono-materiaal PET waar wij voor kiezen. Dit heeft ons zeker al enkele klanten gekost, maar daarvan zijn er ook al wat teruggekeerd. Het plastic wordt overigens steeds dunner, dat scheelt al gauw wat kilo’s op jaarbasis,” legt Piet zijn standpunt uit.

Met nieuwe kruiden of bloemen is het dus anders. “Nieuwe producten introduceren is luisteren naar de markt. Dat doen we graag. Chefs komen ook hier naar onze proeftuin toe, al moet ik toegeven dat de echt speciale producten weinig kans

maken om een groot artikel te worden. Je hebt bijvoorbeeld meerdere soorten munt, maar uiteindelijk kiest het gros van de klanten voor de gewone groene munt die wat smaak toevoegt aan je glaasje water.”

Toch zijn er zeker voorbeelden van producten die flink aan de weg timmeren. “Zo zijn we voor zuring ooit met 1 of 2 kilo in de week begonnen, nu heeft het een prominente plaats in ons assortiment. Of een klein product standhoudt, hangt ook wel een beetje af van welke klant het vraagt. Rode basilicum, die we zelf in de kas in Nederland telen, is steevast beschikbaar. De regel is een beetje dat zolang er vraag naar is, het product te koop is. En daarnaast is het natuurlijk ook wel een hobby van me. Er staat hier eigenlijk veel meer dan ik ooit op de markt ga brengen. Ik vind het gewoon leuk,” zegt de professionele teler. Of moeten we zeggen: hobbyteler? (PB/PdC) 

maryn@vanvugtkruiden.nl

Zoekt u een betrouwbare kruidenleverancier? Wij verwelkomen u graag in onze kruidenwereld!

Familiebedrijf Van Vugt Kruiden teelt en verpakt met liefde verse kruiden, eetbare bloemen en babyleafs. Ons doel: onze klanten voorzien van een jaarrond assortiment smaakvolle, verse producten met een goede houdbaarheid!

Van Vugt Kruiden B.V. | Hoogzandweg 16 | 2988 DA Ridderkerk | Tel.: 0180-625660 | info@vanvugtkruiden.nl

Het gebruik van vitaal water zorgt voor de smaakexplosie

Tom Meijers, Vitacress Real

Nieuwe lijn vers gesneden kruiden onder Vitalicious BIO-Organic label

“We zijn al een tijdje geleden begonnen met het opzetten van de teelt van bio-kruiden, maar pas kortgeleden hebben we het moment gevonden om ook naar buiten te treden met een eigen bio-lijn,” kondigt Tom Meijers van Vitacress Real aan. En ook al kende bio een dipje in de afzet door de dalende koopkracht tijdens de voorbije energiecrisis, toch kan dit segment volgens de salesmanager van de kruidenteler uit Venlo op een trouw publiek rekenen en is het segment weer groeiend. In buurlanden Denemarken en Duitsland is biologisch erg groot. “Daar zien we zeker ook potentie voor ons kersverse eigen label Vitalicious BIO-Organic,” aldus Tom.

Vanuit deze groeiende consumentbehoefte, maar bovenal intrinsiek gedreven heeft Vitacress Real naast de conventionele teelt afgelopen jaar ook een Europese biologische kruidenteelt opgezet. Biologische teelt brengt in ver-

gelijking tot conventionele teelt behoorlijke uitdagingen met zich mee op het gebied van teeltwisseling, bemesting en natuurlijke bestrijding. Vitacress Real heeft daarom veel tijd geïnvesteerd in het opzetten van een Europese biologische

kruidenteelt, gebruikmakend van de vele jaren expertise en ervaring van Gipmans en de Vitacress Groep.

Het huidige assortiment van de biologische lijn bestaat uit een geïntegreerd aanbod van de populairste gesneden en potkruiden: van platte- en krulpeterselie tot onder meer basilicum, oregano, koriander en munt. De gesneden kruiden komen vers van het land en worden door Vitacress Real zelf verpakt. Naast deze buitenteelt voorziet de kasteelt in Venlo op een areaal van 10 hectare in een twintigtal soorten bio-potkruiden. “Het is ongetwijfeld zo dat verschillende kruiden in de koude maanden lastig binnen Europa te telen zijn, maar wij willen onze footprint zo dicht mogelijk bij huis houden, zeker voor de biologische lijn. En dat lukt al aardig,” zegt Tom met enige trots.

Top seal Vitalicious BIO-Organic

KLEIN- EN GROOTVERPAKKINGEN

Niet alleen in de vollegrondsteelt zijn er diverse uitdagingen voor de biologische kruiden, ook in het pakstation gelden er vele richtlijnen waar een bio-bedrijf zich aan moet houden. Zo kan conventioneel en bio niet zomaar op dezelfde lijn worden verwerkt. De verpakkingen voor het nieuwe bio-segment zijn volledig recyclebaar, maar zo zegt Tom, er wordt gezocht naar het beste materiaal dat de vers gesneden kruiden ook de langst mogelijke houdbaarheid biedt. “Die combinatie van duurzaam materiaal met het vermogen om de shelf life te verlengen is heel belangrijk. Want hoe langer het kruid vers blijft, hoe minder voedselverspilling.”

Naast grootverpakkingen van 70 tot 250 gram voor de foodservice biedt Vitacress

Real op de retailmarkt het biologische product ook in topsealverpakkingen aan. En voor een klant die maaltijdboxen aan huis levert, wordt met portion packs van 10 gram gewerkt. “Dat zijn dan boxen met ingrediënten voor bio-recepten voor een huishouden van 2 tot 4 personen,” weet Tom.

TEELT EN AFZET IN BALANS

Het nieuwe Vitalicious BIO-Organic label voor de consument die bewust bio koopt, heeft volgens de salesmanager een mooi duurzaam potentieel op de Europese markt, startend bij de gespecialiseerde bio-ketens en op termijn mogelijk uit te breiden naar reguliere supermarkten om zoveel mogelijk mensen te laten genieten van echte smaak: “We moeten een gezonde en organische groei nastreven. Dat

betekent ons eerst goed neerzetten in de biomarkt en eens dat vlot doorloopt, op termijn uitbreiden, ook naar supermarktketens. En op dat moment moeten we ervoor zorgen dat we aan teeltzijde ons huiswerk hebben gedaan, want je kunt op een bepaald moment wel met een belangrijke retailer afspraken willen maken, als je de teelt niet goed op orde hebt, dan haal je het niet. Teelt en afzet moeten altijd in balans zijn. Dat hebben we nu mooi voor elkaar en dat willen we in de toekomst ook zo houden,” besluit Tom. (PB/PDC) 

tom.meijers@vitacressreal.com

China, lange tijd leider op de wereldranglijst van exporteurs van appelen, heeft de exportvolumes in het seizoen 2022/23 sterk verminderd. Volgens de analisten van EastFruit komt er in het huidige seizoen dus een nieuwe wereldleider op de appelexportranglijst. "Het is zeer waarschijnlijk dat Italië in 2022/23 de nieuwe wereldwijde leider in de appelexport zal zijn. Het is ook zeer waarschijnlijk dat Polen China zal inhalen op het gebied van appelexportvolumes. Iran, dat in de vorige seizoenen bijna evenveel appelen als China exporteerde, zal daarentegen dalen op de ranglijst, aangezien de appelexport uit Iran nog sterker is gedaald dan de export uit China," zegt Andriy Yarmak, een econoom van de FAO. De belangrijkste reden voor de daling van de appelexport uit China is volgens ana-

listen van EastFruit de lagere opbrengst als gevolg van verschillende weersomstandigheden. Volgens verschillende schattingen is de appeloogst in China met 4 tot 5 miljoen ton gedaald. Als gevolg hiervan zou de Chinese appelexport voor het seizoen 2022/23 volgens EastFruit rond de 750.000 ton kunnen liggen, een daling van 25% ten opzichte van het vorige seizoen. Het zal ook het kleinste exportvolume van appelen uit dat land zijn in vele jaren.

Het is interessant om op te merken dat Iran het volume van de appelexport in het seizoen 2022/23 met 40% zou kunnen verminderen, waardoor het land meteen van de tweede naar de zevende plaats op de wereldranglijst zou zakken. 

Flexibel verpakken

Weeg en verpak eenvoudig in zakken, dozen of kratten tot 50 kg. Van jute en karton tot polypropyleen. Met opdruk, label en plantenpaspoort. Decennia onderhoudsarm en betrouwbaar.

Eqraft ontwerpt, bouwt en onderhoudt slimme agri fabrieken. Met onze expertise, machines en software helpen wij u om een efficiënte en betrouwbare onderneming te ontwikkelen.

eqraft.nl

Kadijkweg 41| 1619 PJ Andijk | T. 0228-59716

Bezoek

China bij appelexport onttroond

Een Betere Manier van Snijden

Ontdek de voordelen van een Urschel snijmachine

Als uw partner in productiviteit werkt Urschel met u samen om nieuwe snijtechnologie te delen en om rendabele oplossingen voor het precisie verkleinen te vinden die passen bij uw einddoelen. Elke machine is uitgevoerd in roestvrijstaal en gemaakt volgens de kwaliteisnormen van Urschel. Wij geven ondersteuning en service voor een lange levensduur van uw machine.

Bediening met 1 druk op de knop bespaart tijd en arbeidskosten. De machines zijn ontworpen voor een continue, ononderbroken productie tegen een zo hoog mogelijke capaciteit. Door verschillende soorten verwisselbare snijcomponenten, kunt u uw machine aanpassen en laten meegroeien met uw productielijn. Neem contact op met Urschel om te ontdekken hoe wij u kunnen helpen met uw ontwikkeling.

OPTIMALISEER UW

PRODUCTIE MET DE NIEUWE

Microadjustable Snijkop

Met 14 Snijsegmenten (SL-14)

Voor het Model CC Slicer

Neem contact met ons op voor een gratis demonstratie met uw product.

Koppie erbij houden op het werk en in de sport

De New York Yankees of de Boston Red Sox zal menigeen bekend in de oren klinken, maar BSV Starlights, daarbij gaat geen belletje rinkelen. Hoewel honkbal een spel is dat iedere scholier tijdens de gymnastiekles leert spelen, maken slechts weinigen de overstap naar een club. Zo niet Niels Rijkers, sinds vier jaar werkzaam bij Gebrs van Aarle. Hij speelt al jarenlang fanatiek honkbal.

Honkbal is helaas nooit omarmd door het Nederlandse sportpubliek. Er zijn een aantal Nederlandse topspelers en het Nederlands team slaat geen slecht figuur in de wereldtop, toch blijft honkbal een sport waarnaar weinig gekeken wordt en vooral hobbymatig wordt beoefend in ons land.

Het is een moeilijke sport als het om de regels gaat en een sport met vele gezichten. Je hebt offensieve wedstrijden met hoge scores, maar je kunt ook defensieve partijen hebben waarin zelden wordt gescoord. Wat veel mensen niet beseffen is dat honkbal naast een sportieve kant ook een heel strategische kant heeft. Het wordt weleens schaken voor gevorderden genoemd. De combinatie van sport met het denkwerk is wat Niels zo leuk vindt aan honkbal.

Als catcher speelt hij een centrale rol. Gehuld in beschermde kleding met de kenmerkende helm, voorzien van een rooster om het gezicht te beschermen, zit de catcher gehurkt achter de thuisplaat. Het is al een hele kunst om zo lang in gehurkte positie te blijven zitten en de bal te vangen, een belangrijke en ook gevaarlijke taak want een geoefende werper kan een fastball een snelheid van 160 – 200 km/ uur meegeven. Daarnaast is het (door) geven van instructies aan de werper over

welk soort worp hij moet gooien ook een heel belangrijke taak van de catcher. Signalen worden meestal gegeven door vingergebaren op de dij, zodat ze niet makkelijk zichtbaar zijn voor het andere team. “Er zijn heel veel tekens en tactische aanwijzingen die je zo aan elkaar kunt doorgeven, bijvoorbeeld of een werper een boogbal moet gooien of juist een rechte,” vertelt Niels. De tactiek wordt aangepast aan de slagman, rekening houdend met zijn sterke en zwakke punten, de situatie op dat moment, zoals de aan- of afwezigheid van honklopers van het risico op gestolen honken door het aanvallende team. Je moet de tegenstander dus heel goed kennen. Meestal worden signalen tijdens het spel nog gewijzigd, want de tegenstander probeert deze natuurlijk te ontcijferen.

Het goed uitdenken van de tactiek en het gebruik van de ‘geheimtaal’ kost minstens zoveel tijd, zo niet meer als het trainen zelf. Het team van Niels kan maar één keer per week trainen op het veld, omdat BSV Starlight helaas maar één veld heeft en daar maken alle teams gebruik van. “Gelukkig wordt na de zomerstop alles vernieuwd en krijgen we een tweede veld waardoor we meer kunnen gaan trainen. We doen het voor ons plezier, maar kampioen worden en doorstromen naar een hogere klasse is het doel. We hebben tot

nu toe nog niets verloren, dus het gaat goed,” lacht Niels. Hij speelt in het Heren 1 team van BSV Starlight Schijndel waar hij op zijn 11e jaar lid werd. Daarnaast traint en coacht Niels ook een jeugdteam.

Er zijn relatief weinig clubs om tegen te spelen en dat betekent naast veel trainen, strategie bespreken ook veel reizen. Tegenspelers zijn dun bezaaid wat betekent dat ze vele kilometers maken voor competitiewedstrijden. Het honkballen kost Niels dus enorm veel tijd, zeker 4 tot 5 dagen in de week is hij op het veld te vinden of onderweg.

Niels heeft het er graag voor over en als hij nog wat tijd over heeft, doet hij aan boulderen. Deze sport is nog minder bekend dan honkbal, maar ook net zo’n strategische sport. Iedere boulder is eigenlijk een puzzel. Bij boulderen beklim je wanden van ruim 4 meter hoog. Je klimt zonder touw maar boven dikke matten waardoor je veilig kunt boulderen. Het doel is om de boulder te toppen en dan steeds moeilijkere routes te kiezen.

Niels houdt graag het koppie erbij als hij sport en ook tijdens het werk. Dat viel op bij Gebrs van Aarle, waar hij al een jaar of vier aan het werk is. “Ik ben begonnen als orderpicker, maar vorig jaar vroegen ze me of ik het zag zitten om verkoper te worden. Een mooie kans waar ik geen spijt van heb,” besluit Niels. (ML) 

nrijkers@aarlegebrs.nl

Niels als catcher in actie

MANGO 2022

Tot 2017 groeide de internationale handel van mango’s gestaag. Daarna vlakte deze af en in 2019 was er zelfs sprake van een dipje. Daarna herstelde de markt zich weer om in 2021 een record te bereiken.

De Mexicaanse export groeide ook in 2022 verder, maar de andere grote exportlanden Peru en Brazilië kenden in 2022 problemen waardoor de export uit die landen toen terugviel. Mexico is de grootste en levert vooral mango’s aan de Verenigde Staten. Peru en vooral Brazilië leveren meer aan Europese landen.

Consumptie mango's in diverse landen (in kg. per hoofd per jaar)

Mexico de grootste Door problemen in Brazilië in 2022 minder mango’s in EU ingevoerd

Nederland: Export mango’s

MANGO 2022

Brazilië Peru Ivoorkust Dom. Rep. Ver Staten

Tot 2017 groeide de internationale handel van mango’s gestaag. Daarna vlakte deze af en in 2019 was er zelfs sprake van een dipje. Daarna herstelde de markt zich weer om in 2021 een record te bereiken. Met name door de grote groei van de export van mango’s uit Mexico bereikte de wereldwijde export van mango’s in 2021 een piek. De Mexicaanse export groeide ook in 2022 verder, maar de andere grote exportlanden Peru en Brazilië kenden in 2022 problemen waardoor de export uit die landen toen terugviel. Mexico is de grootste en levert vooral mango’s aan de Verenigde Staten. Peru en vooral Brazilië leveren meer aan Europese landen.

BRAZILIË EN PERU DOMINEREN

EU-IMPORT

Consumptie mango's in diverse landen (in kg. per hoofd per jaar)

Tot 2017 groeide de internationale handel van mango’s gestaag. Daarna vlakte deze af en in 2019 was er zelfs sprake van een dipje. Daarna herstelde de markt zich weer om in 2021 een record te bereiken.

In de internationale statistiek is er niet altijd een goed onderscheid te maken tussen mango’s enerzijds en guaves en mangistans anderzijds. Grofweg kan

De Mexicaanse export groeide ook in 2022 verder, maar de andere grote exportlanden Peru en Brazilië kenden in 2022 problemen waardoor de export uit die landen toen terugviel. Mexico is de grootste en levert vooral mango’s aan de Verenigde Staten. Peru en vooral Brazilië leveren meer aan Europese landen.

gesteld worden dat het bij landen in Zuiden Oost-Azië in de regel om mangistans gaat en in Europa en Amerika vooral om mango’s.

De import van mango’s in de EU bereikte in 2021 een piek met 410.000 ton. Toen werd er vooral veel uit Brazilië ingevoerd, nl. 180.000 ton. In 2016 was dat nog 100.000 ton. In het afgelopen jaar viel de EU-import uit Brazilië terug naar 385.000 ton.

De import uit Peru groeide in 2022 nog wel wat, maar het verschil met de beide voorgaande jaren was niet groot. In 2020 en 2021 ging het om 120.000 ton en in het afgelopen jaar was dat 123.000 ton.

Na deze beide landen volgt een groot gat naar de andere EU-leveranciers. In 2022

Nederland België Spanje Duitsland Frankrijk

Nederland: Import mango's (in tonnen)

Duitsland: Import mango's (in tonnen)

Nederland: Export mango’s (in tonnen)

BRAZILIE 25.436 PERU

32.832

België: Import mango’s (in tonnen)

6.085

4.935

België: Export mango’s (in tonnen)

Nederland: Import mango's (in tonnen)

Nederland België Spanje Duitsland Frankrijk

Wereldwijd: Productie mango’s (in 1000 ton)

MANGO 2022

Tot 2017 groeide de internationale handel van mango’s gestaag. Daarna vlakte deze af en in 2019 was er zelfs sprake van een dipje. Daarna herstelde de markt zich weer om in 2021 een record te bereiken.

De Mexicaanse export groeide ook in 2022 verder, maar de andere grote exportlanden Peru en Brazilië kenden in 2022 problemen waardoor de export uit die landen toen terugviel. Mexico is de grootste en levert vooral mango’s aan de Verenigde Staten. Peru en vooral Brazilië leveren meer aan Europese landen.

Nederland: Import mango's (in tonnen)

Duitsland: Import mango's (in tonnen)

was Ivoorkust de grootste met 30.000 ton. Dan volgen een aantal landen met rond de 10.000 ton. Dit zijn de Dominicaanse Republiek, Israël, Senegal en Burkina Faso. Uit Mali en de Verenigde Staten kwamen tussen 6 en 7.000 ton, Mexico was goed voor 4.500 ton. Goed voor een EU-import aflopend van 2.000 tot 1.000 ton waren Zuid-Afrika, Costa Rica, Pakistan, India en Egypte.

SEIZOENEN VOLGEN ELKAAR MOOI OP

De seizoenen van de diverse leveranciers van mango’s aan de EU volgen elkaar heel mooi op. Braziliaanse mango’s zijn in Europa vooral aan de markt van september t/m december. Van januari t/m april komen mango’s in Europa vooral uit Peru. De andere leveranciers vullen het gat in de maanden mei t/m augustus waarbij Ivoorkust bijna alleen in mei aan de markt is.

Spanje is in Europa het enige land waar mango’s in redelijk grote hoeveelheden worden geteeld. De productie is snel gegroeid naar rond de 40.000 ton. Daarnaast importeert Spanje ook nog tussen de 70 en 80.000 ton. De export van 60 tot 70.000 ton zal dus voor een deel uit re-export bestaan. Spaanse mango’s zijn vooral afkomstig uit de omgeving van Malaga.

NEDERLANDERS ETEN VEEL MANGO’S

Per wereldburger is er zo’n 7 kilo mango’s ed. beschikbaar. De consumptie in Nederland ligt tegenwoordig zo rond de 2,5 kilo per inwoner. Dat is meer dan in de meeste andere Westerse landen.

België: Export mango’s (in tonnen)

Mango: Consumptie in diverse landen Productie, import en export in tonnen

In de Verenigde Staten is dat 1,5 à 2 kilo, in België 1,5 kilo en in Spanje, Duitsland en Frankrijk zo rond de 1 kilo per inwoner.

HEEL VEEL VIA NEDERLAND

Tweederde van de EU-import van mango’s uit landen van buiten de Gemeenschap komt binnen in Nederland. In het afgelopen jaar werd er in Nederland 280.000 ton mango’s ingevoerd waarvan 263.000 ton uit landen van buiten de EU. In 2021 werd er nog 275.000 ton uit niet-EUlanden ingevoerd.

Nederland importeert de meeste uit Brazilië, in het afgelopen jaar 157.000 ton, gevolgd door Peru met 123.000 ton. Vergeleken met de totale EU-import komen er in Nederland naar verhouding meer uit Peru (85%) dan uit Brazilië (70%). Braziliaanse mango’s komen ook redelijk veel via Spanje de EU bin-

1= vnl. mangistans

2= Excl. pulp

Landen EU27: Import mango’s (in tonnen)

nen. Op afstand waren Ivoorkust en de Dominicaanse Republiek de volgende leveranciers.

Van de Nederlandse mango-import wordt 80 tot 90% weer gere-exporteerd, vooral naar EU-landen.

MEESTE IMPORT IN DUITSLAND VIA NEDERLAND

De Belgische import van mango’s is met 37.000 ton in het afgelopen jaar van bescheiden omvang. De meeste, 11.000 ton, kwamen uit Ivoorkust. Uit Nederland werd 8.200 ton ingevoerd en uit Peru 5.100 ton. Ruim 60%, in 2022 23.000 ton, werd gere-exporteerd. De meeste, 8.400 ton, gingen naar Nederland.

Duitsland is de grootste netto importeur van mango’s in Europa. De import viel in het afgelopen jaar wel fors terug, nl. van 110.000 ton naar minder dan 90.000 ton. De meeste mango’s kwamen uit Brazilië met Peru als tweede grote leverancier. Ze kwamen veelal via Nederland.

INDIA VERUIT BELANGRIJKSTE PRODUCENT

Wereldwijd is India veruit de belangrijkste producent van mango’s ect.. Jaarlijks wordt er volgens FAO gegevens 25 miljoen ton op min of meer commerciële schaal geteeld. Het is niet bekend hoe de verdeling is tussen mango’s, guaves en mangistans. India exporteert weinig vers product. India exporteert wel veel mangopulp en dan vooral naar de Golfstaten. De EU-import van vers product uit India is van bescheiden omvang: jaarlijks 1.000 à 2.000 ton.

Mexico is wereldwijd veruit de belangrijkste exporteur met in het afgelopen jaar 450.000 ton waarvan het overgrote deel mango’s en een bescheiden hoeveelheid guaves en nauwelijks mangistans. Rond de 90% van de Mexicaanse export is gericht op buurland de Verenigde Staten.

Peru exporteerde vorig jaar 245.000 ton mango’s tegen ruim 250.000 ton in 2021. Daarvoor was het minder. De helft van de Peruaanse export is gericht op EU-landen met Nederland als veruit de belangrijkste. Brazilië explo

EU27: Import mango’s van buiten de EU in 2022 (in tonnen)

reerde vorig jaar 230.000 ton tegen ruim 270.000 ton in 2021. Twee derde van de export was gericht op EU-landen met weer Nederland als veruit de belangrijkste.

GROOT AANTAL KLEINERE LEVERANCIERS

Naast de 3 grote exportlanden is er een groot aantal andere exporteurs van mango’s. Het gaat dan naar grootte van de export om: Ecuador 64.000 ton in 2022, Egypte (61.000 ton), Ivoorkust (55.000 ton), de Dominicaanse Republiek (34.000 ton), Kenia (25.000 ton), Israël (21.000 ton), Guatemala (19.000 ton), Mali (16. l000 ton0 en Burkina Faso (12.000 ton).

De Verenigde Staten is veruit de belangrijkste importeur. Nederland is op afstand de tweede. China importeert vooral mangistans uit landen in de eigen regio. Verder zijn de Golfstaten ook grote importlanden. Ze halen de mango’s veel uit Pakistan, India en Kenia, maar de laatste jaren ook meer uit Egypte. 

Jan Kees Boon

Fruit and Vegetable Facts www.fruitandvegetablefacts.com

fruitvegfacts@gmail.com

België: import en export mango’s (in tonnen)

Duitsland: Import mango’s (in tonnen)

Spanje: Import en export mango’s (in tonnen)

Import mango’s (in tonnen)

Brazilië: Export mango’s (in tonnen)

Peru: Export mango’s (in tonnen)

Wouw Agro

akkerbouw opslag koeling wassen uitzouten sorteren

Kruiningen Ronald van de Wouw 0653-724 302

Raming Europese appeloogst iets lager en perenoogst fors lager dan vorig jaar

World Apple and Pear Association (WAPA) verwacht voor de Europese perenoogst van 2023 een daling van 12,9 procent ten opzichte van vorig jaar. De oogstraming van 2023 is min of meer in lijn met de perenproductie van 2021 en samen vormen deze twee oogsten de laagste van de afgelopen 10 jaar. Ook ten opzichte van het driejarig gemiddelde komt de komende oogst naar verwachting 11,9 procent lager uit. Voor Nederland wordt een daling van respectievelijk 3,1 en 6,3 procent ten opzichte van vorig jaar en het driejarig gemiddelde verwacht. België kan waarschijnlijk een plus in de perenproductie noteren van 19,1 procent vergeleken met 2023, wat overeenkomt met 13 procent meer dan het driejarig gemiddelde. Ook Frankrijk en Griekenland verwachten een lagere oogst: 28,6 procent minder dan vorig jaar. Spanje daarentegen ziet de productie vermoedelijk stijgen met een dikke 25 procent.

Italiaanse perenproductie blijft steken op slechts 37 procent van vorig jaar. Overigens meldt WAPA dat in deze cijfers nog niet het noodweer is verwerkt dat Italië in de laatste week van juli en later trof. Naar verwachting zal dat zorgen voor een nog kleinere Italiaanse perenoogst.

APPELEN

Appel productie 2023

Appel productie 2023

Van de verwachte 1.745.632 ton peren vormt Conference meer dan de helft (53,15 procent). Dit is 8 procent meer dan vorig jaar en 3,4 procent meer dan het driejarig gemiddelde. Grote daler is het ras Abate Fetel, waarvan vorig jaar nog 172.000 ton werd geproduceerd en dat nu niet verder komt dan 53.000 ton. De teruggang van dit ras komt voornamelijk door de moeizame teeltomstandigheden dit seizoen in Italië, waardoor de totale

Appel productie 2023

Appelen laten een stabieler beeld zien met een oogst van naar verwachting 11.411.000 ton. Dat is 3,3 procent minder dan in 2023 en een afname van 0,3 procent ten opzichte van het driejarig gemiddelde. België verwacht 14,9 procent minder te oogsten dan in het voorgaande jaar. Dat is een teruggang van 7,2 procent ten opzichte van het driejarig gemiddelde. Voor Nederland zijn die cijfers respectievelijk -11,7 en -11 procent. Onder meer ook Oostenrijk en Griekenland moeten rekenen op een lagere appeloogst dan in 2023 met een daling van respectievelijk 26,2 en 33,8 procent. Hongarije maakt zich dan weer op voor bijna een verdubbeling van de appelproductie: van 280.000 naar 550.000 ton en passeert daarmee de oogst van 2021 die uitkwam op 520.000 ton. Overigens ondervindt de Italiaanse appelteelt geen problemen: de oogst van 2023 wordt nagenoeg gelijk aan die van 2022 geraamd.

Van meerdere grote rassen neemt de Europese productie naar verwachting

af, zoals bijvoorbeeld: Elstar -21,4; Granny Smith, -22,4; Cripps Pink, -8,6 en Jonagored -18,5 procent. Stijgers zijn er ook. Onder meer Gala, Golden Delicious en Jonathan mogen zich opmaken voor een grotere productie van respectievelijk 4,8%, 11,7% en 13,8%. Verder is opvallend dat bij de appelen ‘andere nieuwe rassen’ met 18,3 procent groeien ten opzichte van vorig jaar, wat overeenkomt met 53,9 procent vergeleken met het driejarig gemiddelde. Het geeft een indicatie van de vele nieuwe appelrassen die op de markt komen.

GEMATIGD OPTIMISTISCH

Schetsen de hardfruit oogstramingen, met voor zowel appelen als peren een lagere productie, een hoopvol beeld voor de afzet? Philippe Binard, secretaris-generaal van WAPA: “Het seizoen begint met een positieve achtergrond, gebaseerd op een relatief lage oogst, geen overlap met het zuidelijk halfrond, lege voorraden van het vorige seizoen en de voortdurende vernieuwing van boomgaarden.” Luc Vanoirbeek van Copa Cogeca sluit zich daarbij aan: “Wat de volumes betreft, zijn de lage voorraadcijfers van het afgelopen seizoen in combinatie met de lagere productie voor de komende oogst een reden om gematigd optimistisch te zijn.” (MW)

EU Productie Appelen / ras

EU Productie Appelen / land

Peer productie 2023

Peer productie 2023

Peer productie 2023

Spanjaarden halen biobrandstof uit sinaasappelschillen

Spanje heeft de grootste raffinagecapaciteit van Europa en raffinaderijen die vandaag de dag fossiele brandstoffen zoals benzine of diesel produceren, kunnen ook eco-brandstoffen van niet-fossiele oorsprong produceren die door praktisch alle voertuigen op de weg worden gebruikt. Een team onderzoekers van de Polytechnische Universiteit van Madrid en de Universiteit van Castilla-La Mancha heeft echter afval van de fruitindustrie gebruikt om sinaasappelolie te extraheren en heeft gekeken naar het potentieel ervan als brandstof voor bioreactoren.

De fruitindustrie en in het bijzonder de sinaasappelsapindustrie genereren grote hoeveelheden bijproducten en afval, tot wel 30 miljoen ton per jaar, die moeten worden beheerd om ernstige economische en milieuproblemen te voorkomen. Deze residuen hebben een hoog gehalte aan terpenen, waarvan de omzetting het mogelijk maakt om biobrandstoffen te verkrijgen die geschikt zijn om te mengen met conventionele brandstoffen in zowel de luchtvaart- als de auto-industrie. Van deze residuen bevatten sinaasappelschillen sinaasappelolie, die kan worden

gewonnen door persen of met behulp van een oplosmiddel.

Het onderzoek van de Spaanse universiteiten toont aan dat deze oliën een levensvatbaar alternatief zijn voor het mengen met vliegtuig-

brandstoffen tot 15%, zonder noemenswaardige nadelige gevolgen voor de prestaties, en voldoen aan alle eisen van de luchtvaartregelgeving.

With our agile fleet of advanced reefer vessels, we will be on the right spot to load your fresh produce and to move it directly from point A to point B. Anywhere in the world.

greensea.be

2022

Avocadomarkt groeit nog steeds, maar in landen met grote consumptie vlakt de groei af.

Verreweg de grootste handelsstroom van avocado’s is die van Mexico naar de Verenigde Staten. Daarbij gaat het om een derde van alle internationaal verhandelde avocado’s. Na Mexico is Peru de tweede exporteur. Nederland is de belangrijkste afnemer van Peruaanse avocado’s.

Consumptie avocado's in diverse landen (in kg. per hoofd per jaar)

Nederland: Import avocado’s (in tonnen)

Nederland spil in handel binnen Europa

Avocadomarkt groeit nog steeds, maar in landen met grote consumptie vlakt de groei af

AVOCADO 2022

Avocadomarkt groeit nog steeds, maar in landen met grote consumptie vlakt de groei af.

Verreweg de grootste handelsstroom van avocado’s is die van Mexico naar de Verenigde Staten. Daarbij gaat het om een derde van alle internationaal verhandelde avocado’s. Na Mexico is Peru de tweede exporteur. Nederland is de belangrijkste afnemer van Peruaanse avocado’s.

België: Import avocado’s (in tonnen)

Verreweg de grootste handelsstoom van avocado’s is die van Mexico naar de Verenigde Staten. Daarbij gaat het om een derde van alle internationaal verhandelde avocado’s. Na Mexico is Peru de tweede exporteur. Nederland is de belangrijkste afnemer van Peruaanse avocado’s. Van diverse andere exportlanden gaat er ook veel naar Nederland. Avocado’s is wel het ultieme product voor de draaischijffunctie van Nederland. Nederland is na de Verenigde Staten de tweede importeur. Van de ruim 460.000 ton die vorig jaar in Nederland werd ingevoerd ging 90% naar andere landen. Hiermee is Nederland na de grote twee ook ruimschoots de derde exporteur van avocado’s. Zowel de Nederlandse import als de re-export vertegenwoordigen een waarde van rond de 0,9 miljard euro.

Nederland: Import avocado’s (in tonnen)

Duitsland: Import avocado’s (in tonnen)

40.957 PERU 16.706 CHILI

België: Import avocado’s (in tonnen)

België: Export avocado’s (in tonnen)

Depopulariteit van avocado’s is de laatste jaren enorm toegenomen. De wereldwijde productie werd in 2015 nog geschat op zo’n 5,5 miljoen ton. Nu is dat rond de 9 miljoen ton. Mexico is ook met afstand de belangrijkste producent met volgens de FAO een productie van bijna 2,5 miljoen ton. Andere grote producenten zijn Columbia, Peru, Indonesië, De Dominicaanse Republiek, Kenia en Haïti.

De wereldwijde (netto) export is in diezelfde tijd gestegen van 1,4 naar 2,4 miljoen ton. Per wereldburger is de beschik-

Nederland: Export avocado’s (in tonnen)

België: Export avocado’s (in tonnen)

Duitsland Spanje Polen Denemarken

Ver Staten Spanje Nederland Denemarken Frankrijk

Rusland Nederland Frankrijk Overige

Wereldwijde productie avocado’s (in 1000 ton)

AVOCADO 2022

Avocadomarkt groeit nog steeds, maar in landen met grote consumptie vlakt de groei af.

Verreweg de grootste handelsstroom van avocado’s is die van Mexico naar de Verenigde Staten. Daarbij gaat het om een derde van alle internationaal verhandelde

Na Mexico is Peru de tweede exporteur. Nederland is de belangrijkste afnemer van Peruaanse

1) Spanje: 2022 106.000 ton; 2023 60.000 ton

2) Portugal: 2022 24.000 ton

baarheid van avocado’s in die jaren gegroeid van 0,75 naar 1,10 kg per jaar.

Nederland: Import avocado’s (in tonnen)

CONSUMPTIE VERSCHILT STERK PER LAND

De meeste avocado’s per hoofd van de bevolking worden gegeten in de Verenigde Staten. Al een aantal jaren gaat het om ca. 3,6 kilo per hoofd. Spanje blijft daarbij met 3,5 kg niet zover bij achter. In Nederland ligt de consumptie op ca. 2,5 kg per inwoner. Daarbij in de buurt ligt het verbruik per hoofd in Denemarken, Frankrijk en Portugal. Voor een doorsnee EU-bur-

ger is dat 1,6 kg. Voor België wordt het verbruik geschat op 1,1 kg per inwoner. In de landen met een grote consumptie vlakt de groei af, maar in andere landen niet.

MEXICAANSE EXPORT (TIJDELIJK?)

KLEINER

per jaar)

Duitsland: Import avocado’s (in tonnen)

Nederland: Export avocado’s (in tonnen)

om bijna 0,9 miljoen ton tegen bijna een miljoen ton in 2021. Canada is de tweede afnemer met in het afgelopen jaar 80.000 ton. Japan en Spanje zijn de andere afnemers van enige betekenis. Vergeleken met daarvoor namen deze beide landen veel minder af.

Vorig jaar is er een einde gekomen aan de groei van de export van Mexicaanse avocado’s. In 2021 werd een voorlopig record bereikt van 1,23 miljoen ton. In het afgelopen jaar was dat nog 1,04 miljoen ton. De Verenigde Staten is de afzetmarkt voor Mexicaans product. Vorig jaar ging het

De import van Mexicaanse avocado’s in de EU was vorig jaar met 22.000 ton veel kleiner dan de ruim 70.000 ton van daarvoor. De waarde van de Mexicaanse avocado-export was vorig jaar ondanks het kleinere volume wel veel groter. In totaal

Wereldwijde import avocado’s (in 1000 ton)

Wereldwijde export avocado’s (in 1000 ton)

Nederland: Import en export avocado’s (in tonnen)

België: Import en export avocado’s (in tonnen)

Duitsland:

ging het om 3,5 miljard dollar tegen 3,0 miljard in 2021.

PERU: ONSTUIMIGE GROEI

Peru timmert steeds meer aan de weg. De export is in sneltreinvaart gegroeid van 175.000 ton in 2015 via 316.000 ton in 2018, daarna een dipje en in 2021 met 541.000 ton, maar in het afgelopen jaar kon er 583.000 ton uitgevoerd worden. De helft van de Peruaanse avocado-export is gericht op de EU27. Vorig jaar ging het om bijna 300.000 ton tegen minder dan 100.000 ton in 2015. Tweederde hiervan ging via Nederland. Ook via Spanje gaan steeds meer avocado’s uit Peru. Vorig jaar bijna 100.000 ton. De import vanuit Peru in andere EU-landen stelt weinig voor. Er gaan ook redelijk wat Peruaanse avocado’s naar Chili. in het afgelopen jaar 63.000 ton. Dat was wel wat minder dan in 2021, maar daarvoor nam de export daarnaartoe snel toe. Tot 2018 was het nog minder dan 10.000 ton. De export naar het Verenigd Koninkrijk viel iets terug naar 36.000 ton. De export naar China groeide verder naar 21.000 ton. De waarde van de export beloopt

tegenwoordig een bedrag van ca. 1 miljard dollar.

EXPORT CHILI IETS OPGEKRABBELD

De Chileense export is daarentegen juist behoorlijk gedaald. In 2017 werd een piek bereikt met bijna 180.000 ton. Daarna viel de export terug naar minder dan 100.000 ton om in het afgelopen jaar weer iets te herstellen naar 110.000 ton. Nederland is veruit de belangrijkste afnemer van Chileense avocado’s. Na een piek van ca. 65.000 ton in de periode 20162019 ging het vorig jaar nog om ruim 40.000 ton. Na een snelle stijging van de export zijn de Verenigde Arabische Emiraten nu de tweede afnemer van Chileense avocado’s. Dan volgen Frankrijk, Turkije, Spanje, Saoedi-Arabië en Duitsland. Overigens lopen de exportseizoenen van Peru en Chili niet gelijk. Het zwaartepunt van de export van Peru valt in de periode april-september en dat van Chili in de maanden oktober-maart.

SPAANSE PRODUCTIE GEDAALD; IMPORT GROEIT STERK

Sinds een aantal jaren exporteert Spanje meer avocado’s

1)SBA = land van oorsprong

2)Eurostat = land van herkomst

Kenia: Export avocado’s (in tonnen)

Mexico: Export avocado’s (in tonnen)

Verenigd Koninkrijk: Import avocado’s (in tonnen)

Peru: Export avocado’s (in tonnen)

Chili: Export avocado’s (in tonnen)

Marokko:

Import en export avocado’s (in tonnen)

dan Chili. Tot 2020 groeide de Spaanse export zeer snel naar 140.000 ton in 2020 en 2021. In het afgelopen jaar was het zelfs bijna 150.000 ton. Het zwaartepunt van de Spaanse export valt in de eerste maanden van het jaar. De Spaanse productie groeide aanvankelijk tot 117.000 ton in 2021, maar in 2022 was het al minder, nl. 105.000 ton. Voor het seizoen 2022/23 is de oogst vanwege de droogte in het groeiseizoen aanzienlijk kleiner geweest. Dit is duidelijk terug te zien in de omwikkeling van de export in de eerste 4 maanden van dit jaar. Vorig jaar werd er van januari t/m april nog 65.000 ton uitgevoerd; dit jaar was dat in dezelfde periode 51.000 ton. Dat was ruim 20% of 14.000 ton minder.

De import nam daarentegen van januari t/m april fors toe en wel van 40.000 ton vorig jaar naar 57.000 ton dit jaar. In maart en april werd er vooral veel uit Peru ingevoerd.

Driekwart van de Spaanse productie wordt gerealiseerd in de regio Andalucia en dan vooral rondom Malaga. Kleinere teeltgebieden zijn de regio Valencia en de Canarische eilanden, vooral Tenerife.

NOG KLEINE GROEI

NEDERLANDSE IMPORT

In 2022 werd er in Nederland weer meer avocado’s ingevoerd. In 2015 ging dat nog om 190.000 ton en in het afgelopen jaar was dat 462.000 ton. Ten opzichte van het jaar er voor was dat nog een minimale groei van 1%.Veruit de meeste worden ingevoerd uit Peru. In 2022 ging dat om bijna 190.000 ton. Chili was in het afgelopen jaar met 50.000 ton nog wel de nummer 2 maar Columbia en Zuid Afrika leveren al bijna evenveel met resp. 46.000 en 44.000 ton. De import vanuit Kenia groeide fors naar 38.000 ton. Uit Spanje komt rond de 20.000 ton en uit Israël 16.000 ton. Dan volgt Marokko met 10.000 ton. De import uit Mexico daalde

naar ruim 9.000 ton. Verder komen er nog avocado’s uit diverse andere landen zoals: Tanzania, de Dominicaanse Republiek, Zimbabwe, Guatemala en Brazilië.

In 2022 werden de meeste avocado’s ingevoerd in mei en juni met in beide maanden ca. 55.000 ton. In december en januari was de import het kleinst met ca. 25.000 ton in beide maanden. In het zomerseizoen komen de avocado’s vooral vanuit Peru, Zuid-Afrika en Kenia. Geheel parallel aan de ontwikkeling van de import was die van de re-export. Die nam toe van 150.000 ton in 2015 naar 418.000 ton in het afgelopen jaar. Bijna 90% hiervan gaat naar EU-landen.

BELGIË IS EEN BESCHEIDEN SPELER

België is een bescheiden speler op de avocadomarkt. In 2021 werd er nog 40.000 ton ingevoerd en vervolgens 35.00 weer gere-exporteerd. In het afgelopen jaar viel de import uit Mexico terug van 11.000 naar nog geen 3.000 ton waarmee de totale import terugviel naar nog geen 30.000 ton en de re-export naar 13.000 ton. België importeert de meeste avocado’s uit Nederland. 

Jan Kees Boon Fruit and Vegetable Facts www.fruitandvegetablefacts.com fruitvegfacts@gmail.com

Van Ravels Project Services B.V. is uw betrouwbare partner voor inrichting van projectmatige slaap- en woonlocaties. Met onze jarenlange ervaring en eigen mensen voor levering en installatie kiest u voor kwaliteit en betrouwbaarheid. Zowel koop als huur. Bovendien hebben wij gegarandeerd scherpe prijzen en leveren wij direct uit eigen voorraad een op maat gemaakte oplossing.

Van Ravels Project Services B.V. is een platte organisatie met korte lijnen. Wij zijn ambitieus en door middel van persoonlijk contact en altijd in oplossingen voor de klant te denken maken wij het verschil. Of dit nu een maatwerk behoefte betreft of er een tijdelijke modulaire oplossing gewenst is, wij regelen het voor u.

Op zoek naar comfortabele hufter-proef meubelen?

Stapelbare bedden i.p.v. Stapelbedden Onze bedden zijn stapelbaar, dus 2 enkelbedden zijn in een handomdraai als stapelbed inzetbaar. Wij leveren uitsluitend topkwaliteit bedden en matrassen. Uiteraard gecertificeerd en goedgekeurd voor brandveiligheid en hygiëne. Onze incontinentiematrassen zijn super comfortabel, hygiënisch, ademend (zweten niet) en waterdicht (dus makkelijk te reinigen).

• Snel en eenvoudig op- en af te bouwen

• Hufter-proef dankzij de robuuste stalen constructie

• 80 of 90 x 200 cm

• Levering aan huis, of ook de montage? U vraagt, wij draaien!

• Uit voorraad leverbaar

• Voldoet aan de SNF norm

• En niet geheel onbelangrijk… Scherpe prijzen!

Indien gewenst leveren wij ook kasten, tafels, stoelen, dekbedden, kussens, linnengoed en handdoeken zodat u compleet ontzorgd bent. Voor complete inrichting van woningen draaien wij onze hand niet om.

Wij leveren:

• Stapelbare oerdegelijke bedden

• Incontinentiematrassen

• Pocketveermatrassen

• Boxsprings

• Garderobekasten

• Woonkamer meubilair

• Tafels en stoelen

• Bedden-, linnen- en badgoed

• Starterspakketten voor inhuizingen

• Witgoed

• Zelfs complete inrichting van woningen

Robuuste tafels

Stevige tafels voor kantoor, kantine, woonaccommodaties, etc.

Ons assortiment bestaat standaard uit een serie tafels met een metaal gelast frame (grijs of zwart) met een beukenblad. Poten zijn voorzien van stelpootjes en los van elkaar eenvoudig te (de)monteren d.m.v. 1 grote bout.

Tafels met de volgende maten hebben we standaard op voorraad: 80x80, 80x120, 80x140, 80x180. Optioneel leverbaar in elke gewenste afmeting en kleur.

Stapelbare stoelen

Robuuste stapelbare stoelen die makkelijk tientallen jaren meegaan. Direct uit voorraad leverbaar in zwart met stalen poten. Zowel met als zonder armleuningen verkrijgbaar. Doordat ze eenvoudig te stapelen zijn nemen ze tijdens opslag weinig ruimte in gebruik. Op zoek naar een ander model of andere kleur?

Neem contact met ons op, wij offreren u graag op een passende wijze.

Stevig stalen kasten

Stalen garderobekasten, robuust, hufter-proef voor jarenlang gebruikersplezier. Leverbaar met hang/leg indeling of alleen leg. Uit voorraad leverbaar in 45 en 60 cm breed.

Wij leveren de kasten opgebouwd als stevige gelaste kast, mocht uw voorkeur uitgaan naar een bouwpakket zodat u qua transport en opslag veel ruimte bespaard dan leveren wij uw kasten als zelfbouwpakket. Opbouw is zeer eenvoudig zonder schroeven. Afsluitbaar met een sleutelslot of een snapslot, de keuze is aan u.

Inrichting van complete slaap- en woonaccomodaties?

Bent u benieuwd wat wij voor u kunnen betekenen? Neem dan nu geheel vrijblijvend contact op dan kijken wij graag mee naar uw vraagstuk en leveren alles van theelepel tot wasmachine.

Uiteraard inclusief montage door ons eigen ervaren team.

Benieuwd wat wij voor u kunnen betekenen?

Huren?

Bent u op zoek naar een tijdelijke oplossing dan is huren de meest duurzame oplossing: via BeddenVerhuurNederland.nl leveren wij al jaren slaapcomfort vanaf 1 nacht.

Kopen?

Op zoek naar een oplossing voor langere termijn dan is koop wellicht de efficiëntere oplossing voor u: via BeddenVerkoop.com leveren wij een compleet assortiment goederen tegen scherpe tarieven.

BeddenverhuurNederland.nl en BeddenVerkoop.com zijn onderdeel van Van Ravels project services B.V.

• Kwaliteit

• Flexibiliteit

• Heldere afspraken

• Betrouwbare levering

• Scherpe prijzen

Al vijftig jaar de passie van broers Jan en Cees van Westerlaak:

Fruithal De Brand: voor boodschappen én een gezellig praatje

Ergens ten noorden van Amersfoort – in het boerenland aan de rustieke Heideweg met stoere sloten en knoestige knotwilgen tussen Hoogland en Hooglanderveen – staat Fruithal De Brand. Klanten van heinde en verre komen er voor verse groenten uit de moestuin, maar ook voor de kakelverse eieren, een zelf geslacht kippetje, een stukje worst uit de eigen rookkast op zolder. Zó begon het allemaal... in 1973!

Vijftig jaar later zijn de landelijke weggetjes en de weilanden verdwenen. Het gebied is Amersfoort geworden, maar Fruithal De Brand is trots overeind gebleven als boerderijsupermarkt in de stad. De gedreven broers Jan en Cees van Westerlaak- op deze plek geboren en getogen - houden dat tot op de dag van vandaag vol.

STOOFPEERTJES EN SOEP

Natuurlijk, er is bij de familie Van Westerlaak in de loop der tijd veel veranderd. Er worden geen kippen, kalkoenen en varkens meer zelf geslacht. Het pekelvat in de kelder is verdwenen en de houten rookkast – die nu werkeloos op zolder staat – is de stille getuige van een ver verleden. De bestelbus rijdt niet meer

door de wijde omgeving om zelf aardappelen, groenten, fruit, melk en andere etenswaren rond te brengen. Bij leverancier Postuma AGF kopen ze tegenwoordig een groot deel van het assortiment in. Ook zijn ze aan de slag gegaan met andere ambachtelijke producten zoals zelfgemaakte stoofpeertjes, stamppotten, zelf gedraaide gehaktballen, erwtensoep en andere overheerlijke soepen. En verder talloze supermarktproducten, van wijn, limonades en zoute koekjes, tot jam, koffie/thee, schoonmaakspullen en zelfs warme sokken.

DE LEEMHUT

Pal naast de fruithal staat de witte boerderij De Leemhut. Vader Anton van Westerlaak kwam vrij onverwacht in 1941 in

Jan van Westerlaak

Cees van Westerlaak

het boerderijtje terecht, samen met zijn moeder en jongste broer. Het was oorlog en het huis van de familie Van Westerlaak was door brand verloren gegaan. Anton trouwde in mei 1942 met zijn geliefde Door en uit dat huwelijk werden de broers Jan, Cees en vier dochters geboren. Jan heeft nooit zijn ware liefde gevonden en is in De Leemhut blijven wonen.

VAN

KUIKENBROEDERIJ EN TOT GROENTEHANDEL

“Onze ouders begonnen hier met een kuikenbroederij en een fokkerij van legkippen,” vertelt Cees. “Later kwamen er enkele koeien om de melkbussen te vullen, mestkalveren, een paar honderd varkens voor de slacht en een flinke moestuin met veel soorten groente om te verhandelen. Ook het inkopen en verkopen van grote hoeveelheden aardappelen bleek een gat

in de markt.” Het bedrijf kon zich geleidelijk verder uitbreiden, omdat de beide zoons Jan en Cees op een vanzelfsprekende manier gingen meewerken. De eerste jaren was er geen winkel. Het overgrote deel van alle producten werd aan huis en bij bedrijven en instellingen bezorgd met een oude Volkswagenbus met aanhanger, waarin ook een koelmachine was gemonteerd. Begin jaren zeventig besloot de familie Van Westerlaak een professionele winkel op eigen terrein te starten, omdat het bezorgen aan huis uiteindelijk toch een tijdrovende klus was.

ONTSPANNEN SFEER

En zo ontstond rond 1973 Fruithal De Brand, genoemd naar het oude buurtschap De Brand. Na het overlijden van Anton (1981) en Door (1991) wordt de zaak bestierd door de broers Jan en Cees,

waarbij ook een belangrijke rol is weggelegd voor Joke, de vrouw van Cees. Zij doet de financiële administratie, draait de populaire gehaktballen en springt bij waar dat nodig is.

Fruithal De Brand is anno 2023 een kleine en gezellige boerderijwinkel, waar nog altijd de ontspannen sfeer heerst van voorbije jaren en er tijd is voor een gezellig praatje. Jan en Cees van Westerlaak zijn twee enthousiaste broers die een positief gevoel uitstralen: “Dit is ónze plek, waar wij gastvrijheid en service willen bieden aan mensen die hier hun boodschappen komen doen.”

Tekst: Guus Herbschleb Beeld: Guus Herbschleb en Jos Vink

Met onze jarenlange ervaring en eigen mensen voor levering en opbouw kiest u voor kwaliteit en betrouwbaarheid met uiteraard scherpe prijzen.

Stapelbare oerdegelijke bedden

Incontinentiematrassen | Garderobekasten

Tafels en stoelen | Bedden- en linnengoed

Badtextiel | Complete inventaris

Fruithal De Brand getuigt nog van een ver verleden

De vaste leverencier wordt opgewacht

PotatoEurope 2023 is terug met exposanten uit 16 verschillende landen

PotatoEurope 2023 hoopt op 6 en 7 september 2023 in Kain, nabij het Belgische Doornik op ruim 10.000 bezoekers. Er is een breed aanbod aan exposanten. De vraag naar standruimte is dit jaar bijna even hoog als bij de uitzonderlijke editie van 2019. De laatste Belgische editie van PotatoEurope telde toen 216 exposanten, aan de komende editie hebben zich voorlopig al 194 exposanten gecommitteerd. Het internationale karakter van deze beurs blijft belangrijk, de exposanten komen net als in 2019 uit 16 verschillende landen!

Dit jaar is een landenpaviljoen voorzien van Nederland. In het Verenigd Koninkrijk bestaat met het wegvallen van de British Potato Council geen overkoepelend (export)orgaan meer en zal er dan ook geen Brits landenpaviljoen zijn op PotatoEurope. Wat tot tevredenheid van de organisatoren strekt is het feit dat de verschillende sectoren uit de aardappelkolom vertegenwoordigd zullen zijn. Zowel de mechanisatie als het pootgoed, de diensten, de fyto- en de bemestingssector of de bewaring en de verwerking zijn ruim vertegenwoordigd. De verwachting is dat het ruim en internationale exposantenaanbod ook een ruimer en een nog gediversifieerder bezoekerspotentieel op de been brengt. In 2019 ontving PotatoEurope meer dan 10.000 bezoekers en de organisatoren hopen dit jaar de coronaperikelen voldoende achter zich

te hebben gelaten en de kaap van 10.000 bezoekers te kunnen overschrijden. Voor dit alles is in Kain, nabij Doornik, een terrein van zo’n 33,5 ha gevonden. De Ets. Witdouck blijven traditiegetrouw een groot deel van de percelen leveren, maar er werden voor deze editie ook bij drie andere boeren aangrenzende percelen gehuurd. Kain is centraal gelegen in het Europese aardappelteeltgebied en is makkelijk bereikbaar, aangezien Doornik een knooppunt vormt van autosnelwegen komende uit Frankrijk, het noorden van België en Nederland en het oosten van België.

POTATOEUROPE KICK OFF

Aan de vooravond van PotatoEurope 2023 gaat de beurs officieel van start met een netwerkavond ingeleid door twee internationale sprekers. Christophe Vermeu-

Locatie PotatoEurope 2023 (6 en 7 september 2023)

Ets. Witdouck, Rue de Mourcourt 2, 7540 Kain, BELGIE

PotatoEurope 2023 maakt deel uit van een internationale 4-jaarlijkse cyclus. De editie 2024 zal plaatsvinden op 11 en 12 september in Villers St. Christophe – Frankrijk.

len, CEO van Belgapom, zal een marktgerichte toekomstvisie brengen, Simcha Shore, CEO van Agroscout, zal de impact van hoogtechnologie op de aardappelteelt in beeld brengen. Deze Kick Off vindt plaats in het stadhuis van Doornik, op 5 september vanaf 19:00 uur.

PROEFVELDEN

Een belangrijke pijler van PotatoEurope zijn de proefvelden. Dit jaar hebben 11 firma’s een proefveld aangevraagd. Deze zijn centraal ingeplant zodat de bezoeker ze makkelijk kan vinden. Naast varieteitenveldjes zullen vooral fyto- en bemestingsproeven worden voorgesteld. Ook een proef met druppelirrigatie werd aangelegd. En een demoveld met 18 robuuste rassen: in dat kader zal tijdens PotatoEurope een convenant worden getekend door alle actoren van de bio-keten in België met het oog op het verhogen van het percentage robuuste rassen. Deze ondertekening zal gebeuren in aanwezigheid van vertegenwoordigers van de bio-keten uit Frankrijk en Nederland.

INKOM EN REGISTRATIE

Aan de kassa bedraagt de inkom voor PotatoEurope 2023 € 18,00. Maar tickets kunnen ook online worden gekocht en kosten dan slechts € 15,00. Er worden door de exposanten ook uitnodigingskaarten in omloop gebracht. Met deze uitnodigingskaarten moeten bezoekers zich, net zoals bij de vorige editie, eerst registreren. Dat kan best op de website www. potatoeurope.be. Registreren is ook mogelijk aan de ingang, maar dan bestaat het risico op wachtrijen. 

EEN PULSEMASTER COMPACT

PEF-SYSTEEM TOT 10 T/H

Pulsemaster heeft een nieuw Compact PEF-systeem op industriële schaal gelanceerd voor de behandeling van aardappels, groenten en fruit tot 10 ton/uur. Het Pulsemaster Compact PEF-systeem voor de aardappel-, groente- en fruitindustrie. Ontworpen voor de kleine en middelgrote productielijn. Op verzoek van kleine en middelgrote verwerkers levert Pulsemaster een robuuste, compacte alles-in-één unit met een kleine voetafdruk. Eenvoudig te installeren in een productielijn, snel op te starten en verwerkers profiteren van een laag energie- en waterverbruik. De voordelen van het proces zijn gebaseerd op een effect dat bekend staat als elektroporatie. Door de verminderde celdruk verbetert het snijden, vermindert zetmeelverlies en breuk, en verhoogt de opbrengst.

Jaap van Wenum, BO Akkerbouw, ziet dat de beschikbare ruimte onder druk staat:

Agelopen juni nam Jaap van Wenum het stokje over van Dirk de Lugt als voorzitter van Brancheorganisatie (BO) Akkerbouw, het centrale platform en kenniscentrum voor akkerbouwketens. De organisatie ondersteunt circa 20.000 bedrijven die actief zijn in de veredeling, teelt, handel en verwerking van akkerbouwgewassen. Jaap, zelf akkerbouwer, was eerder LTO-bestuurder en neemt vanuit beide functies veel ervaring mee: “Je weet hoe de hazen lopen en waar de gevoeligheden liggen.”

In zijn nieuwe functie is hij voornamelijk gericht op de leden van BO Akkerbouw. Dat zijn er 12 in getal waartoe onder andere Royal Cosun, LTO Nederland, Nederlandse Aardappel Organisatie (NAO) en Vereniging voor de Aardappelverwerkende Industrie (VAVI) behoren. “Mijn focus ligt op de leden, het in goede conditie houden van de vereniging en zorgen dat iedereen zich daar thuis voelt.” Jaap geeft aan dat hij als voorzitter voornamelijk op

de achtergrond aan het werk zal zijn en de functie van ‘uithangbord naar buiten toe’ in handen van BO Akkerbouw directeur André Hoogendijk zal laten. Toch vonden we Jaap bereid zijn visie op de huidige uitdagingen in de akkerbouwketens – met een focus op de aardappelsector - met PRIMEUR te delen. Want uitdagingen en ontwikkelingen zijn er genoeg. Oplossingen ziet hij ook, zolang er maar meer

ruimte voor innovatie en ondernemerschap komt.

Onlangs ben je gestart als voorzitter van BO Akkerbouw. Dat is nog heel pril; daarom gelijk maar de vraag: wat is je agenda voor de komende tijd voor BO Akkerbouw?

“Het mooie van BO Akkerbouw is dat wij een hele goede agenda hebben: ‘Ruimte voor de Nieuwe Akker’, de perspectiefnota die wij onlangs hebben uitgebracht. Daarin geven we aan wat onze speerpunten zijn voor de sector en de ketens. Dat gaat onder andere over de kansen die we zien voor biobased materialen, de eiwittransitie en groene energie. Maar dat gaat uiteraard ook over – heel belangrijk – het op een goede manier, ook naar de toekomst toe, kunnen telen van de eigen gewassen. Met name plantgezondheid is daarin een speerpunt. Maar ook bij-

“Blijft er voldoende grond in Nederland over om aardappelen op te telen?”

voorbeeld het sturen op doelen en emissies als het gaat om de milieukwaliteit en niet de kalenderlandbouw waar de overheid op inzet. Wij willen meer inzetten op meten om te zien hoe we de doelen kunnen halen. Laten we daarbij ook de ondernemer wat vrijheid geven om te bepalen hoe de doelen gehaald kunnen worden.”

Daarnaast is uitbreiding van de organisatie een focus. “We kijken nadrukkelijk of we BO Akkerbouw verder kunnen uitbreiden met organisaties gericht op vollegrondsgroenten, industriegroenten, maar ook met organisaties gericht op de biologische landbouw. Ook richting de biologische sector zetten wij natuurlijk onderzoek en innovatie uit, alleen de bio-organisaties zijn nog geen lid van BO Akkerbouw. Dat zouden we wat meer willen organiseren, zodat de biologische sector zelf ook wat dichter zit op het onderzoek wat wij uitzetten. De biologische en gangbare sector groeien voor een deel naar elkaar toe. Als het bijvoorbeeld gaat om onderzoek naar mechanische

onkruidbestrijding is dat voor zowel voor biologisch als voor gangbaar van grote waarde. Het zou goed zijn als we dat nog dichter bij elkaar brengen en dan helpt het als men ook rechtstreeks lid is van BO Akkerbouw.”

Eén van de sectoren waar BO Akkerbouw zich voor inzet is de aardappelsector. Die sector ziet nogal wat op zich afkomen. Wat zijn de grootste uitdagingen en waar zien jullie oplossingen?

“Eén van de grote uitdagingen is het fenomeen kalenderlandbouw, waarbij aardappelen voor 1 oktober gerooid moeten worden. Je kunt natuurlijk later rooien, maar dat betekent dat je het jaar erop een korting krijgt op je stikstofgebruiksnorm voor dat perceel, zoals het er nu uitziet. Daar waar een aardappelteler bijvoorbeeld land huurt van een veeteler, lijkt het erop dat die veeteler daar het volgende jaar mee te maken krijgt. Dat zet heel veel druk op de teelt op dit moment. Maar ook technisch gezien brengt het proble-

men met zich mee: heel veel aardappelen zijn op 1 oktober niet voldoende uitgegroeid en dan ga je in een te jeugdig stadium rooien, waardoor de knollen moeilijk te bewaren en verwerken zijn. Dat is het paard achter de wagen spannen. Of het ook op het volume impact gaat hebben, is nog maar de vraag. De verwerkende industrie heeft er totaal geen behoefte aan om aardappelen binnen te krijgen die niet te verwerken zijn. Alle aardappelen rooien voor 1 oktober past gewoon niet, je zult de natuur moeten volgen. Nog afgezien van alle logistiek om het voor 1 oktober voor elkaar te krijgen; dan zijn er zoveel rooimachines nodig en ook de klimatologische omstandigheden zouden mee moeten werken. In de praktijk zal het erop neerkomen dat er heel veel na 1 oktober gerooid gaat worden, ondanks deze regelgeving. Dat heeft consequenties in de stikstofgebruiksnorm het jaar erop, en op de zandgebieden is die norm al heel erg laag. Het stapelt zich maar op en dat is uiteindelijk niet vol te houden. Dat heeft een enorme impact.”

Zaakvoerders:

Huttegemstraat 52

9630 Zwalm Roborst

T. +32(0)55 49 95 97

F. +32(0)55 49 69 52

info@dcupotatoes.be

Aan-en Verkoop plant-en consumptieaardappelen | Import -export

Jaap spreekt zijn zorg uit over de mogelijkheid dat alle maatregelen de teler noodgedwongen zouden kunnen sturen naar een richting die in conflict is met de regelgeving. “Dan zijn we echt helemaal verkeerd bezig. Daar wordt de milieukwaliteit vaak ook niet beter van. We hebben al grote vraagtekens of dit echt bijdraagt aan een betere waterkwaliteit. Dat is onze inspanning die we samen met de aardappelverwerkende industrie doen: een meetprogramma opzetten om te zien wat er aan stikstof achterblijft na de oogst, wat is de belasting van het gronden oppervlaktewater? Dan hebben we feiten in beeld en op basis daarvan hopen we dan onze standpunten nog beter onderbouwd bij het ministerie van LNV kenbaar te maken. Maartregelen worden nu genomen op basis van veronderstellingen en modelberekeningen. Dat is misschien wel een verwijt dat je ons kunt maken: dat we te weinig hebben geïnvesteerd om die dataset compleet te hebben. Die gaan we nu wel maken. En dan kunnen we onderbouwd goede keuzes maken. En het motiveert ondernemers ook veel meer als zij op het eigen bedrijf zien wat

het effect van hun handelen is. Dan wil je het beter doen. Die kant moeten we op en niet de kant van het generiek middelen voorschrijven met harde deadlines. Dat motiveert niet en kan zelfs een averechts effect hebben.” Jaap geeft aan dat hij daarom blij was met de opmerking van Chris Kalden, oud-voorzitter van het Landbouwakkoord, die een verschuiving van middelen- naar doelenbeleid bepleit om vertrouwen te winnen: “Stop met het technisch en juridisch problematiseren van doelsturing en ga er volop – gezamenlijk – en hartelijk mee aan de slag.” Jaap: “Daar zit het hem; de overheid heeft niet het vertrouwen dat ondernemers dit op een goede manier gaan oppakken. Als we daar vanuit de ketens en met certificering – waar we als BO Akkerbouw ook op inzetten – bij kunnen helpen, moeten we niet nalaten dat vertrouwen weer terug te krijgen.”

“In het verlengde daarvan is ook het beschikbare areaal een uitdaging. Blijft er voldoende grond over om aardappelen te telen in Nederland met alle beperkingen die er komen, zoals bufferzones en op

de zandgronden de verplichting om vanaf 2023 één op vier jaar en vanaf 2027 één op drie jaar een rustgewas te zaaien? Dat is voor de hele keten een zorg. Vandaar onze inzet op doelsturing, zodat we kunnen aantonen dat we met bepaalde maatregelen binnen de milieuruimte blijven. Daar zetten we als BO Akkerbouw, samen met de ketens waaronder bijvoorbeeld VAVI en Cosun, nu op in. Om te zorgen dat we dat naar de toekomst toe toch weer ten goede keren en die ruimte voor onze teelten behouden. Dat is echt van heel groot belang voor de hele akkerbouwsector en de ketens, waaronder de verwerkende industrie. De ruimte staat enorm onder druk en dat heeft te maken met aspecten als stadsuitbreiding en infrastructuur, maar ook met de hele stikstofdiscussie en wat er gaat gebeuren rondom Natura 2000 gebieden. Houden we daar de ruimte om onze gewassen te telen?”

“Op het zandgebied is de waterkwaliteit, die nog niet overal op orde is, een uitdaging. Daarvoor wordt ook gekeken naar extensivering van het bouwplan en dan komt er automatisch minder ruimte voor

rooigewassen. Dat zijn zorgen die er liggen. We zullen moeten werken aan de waterkwaliteit, dat is helder, maar we willen dat graag doen op een manier waarbij we toch voldoende areaal over houden voor de intensieve teelten, waaronder aardappelen.”

“Daarnaast liggen er grote uitdagingen op het gebied van plantgezondheid. Hoe houden we onze planten gezond met een gewasbeschermingsmiddelenpakket dat steeds kleiner wordt, terwijl de uitdagingen steeds groter worden? Wij willen werken aan weerbare teeltsystemen, maar ook in de veredeling zullen stappen gezet moeten worden. Daarbij helpt het dat er vanuit Europa eindelijk beweging lijkt te komen waar het gaat om nieuwe veredelingstechnieken. Dat was hard nodig. Dat is een positieve ontwikkeling die zich hopelijk vertaalt naar weerbaardere rassen

naar de toekomst toe, waar we ons voordeel mee kunnen doen in de teelt.”

Hoe raken die uitdagingen uiteindelijk de handel en de verwerkende industrie?

“Überhaupt zijn er in Nederland weinig mogelijkheden om de industrie te laten groeien, de teelt in Nederland heeft zijn grenzen bereikt. Ons is er alles aan gelegen om het areaal op peil te houden en

niet te laten krimpen. Voor de pootgoedteelt is heel belangrijk wat nu in Europa gebeurt: de deur lijkt nu toch open te gaan om de nieuwe veredelingstechnieken te gebruiken. Dat is cruciaal om de veredelaars ook in Europa te houden. Een toenemend aantal veredelingsbedrijven zou toch steeds meer van hun research en development naar de andere kant van de plas zijn gaan sturen. Wij zitten in Nederland in een prachtige delta met de hele keten, heel veel kennis, kennisinstituten en goede telers kort op elkaar. De voorwaarden om hier een goede aardappelteelt in de benen te houden zijn er gewoon. De onzekerheid ligt vooral bij de overheid. Als we daar wat onzekerheid weg kunnen nemen en samen met de overheid stappen kunnen zetten, dan is er een hele mooie toekomst voor de aardappelteelt en -handel in Nederland. Maar de echte uitbreiding van arealen en produc-

tiecapaciteit ligt wat meer in de landen om ons heen dan in Nederland zelf, omdat we hier al vrij intensief telen.”

Nu is het al zo dat de aardappelen voor de immer groeiende fritesindustrie van steeds verder weg moeten komen; Frankrijk is al ingeburgerd, over Spanje en Portugal wordt gepraat en zelfs Marokko of Egypte worden genoemd. Is dat een bedreiging voor de Nederlandse aardappelsector en ligt de toekomst van de aardappelteelt elders?

“Met name de pootgoedteelt in Nederland is een sterke sector; daarmee staan we aan het begin van de keten. En dan is uitbreiding van areaal in andere landen helemaal niet zo erg, want dat is ook goed voor onze pootgoedafzet. Tegelijkertijd is ons er alles aan gelegen om hier een gunstig klimaat in stand te houden, zodat de hoofdkantoren en de coöperaties ook kunnen profiteren van de uitbreiding in het buitenland. Dan kan het ook alleen maar gunstig zijn voor Nederland. In de internationale concurrentie zul je misschien groeistappen moeten maken, maar tegelijkertijd moet je er wel voor zorgen dat we daar ook als Neder-

landse telers van blijven profiteren en dat lukt als het gaat om coöperaties en dat lukt ook als het gaat om de pootgoedsector. Ik zie daar niet alleen maar negatieve kanten van. Ik denk dat deze ontwikkeling ook best positief kan uitpakken.” Als voorbeeld geeft Jaap Avebe, actief in de productie van aardappelzetmeel en -eiwit. “Voor bijvoorbeeld de zetmeel verwerkende industrie wordt heel intensief geteeld in de veenkoloniën en het is nog maar de vraag of dat naar de toekomst toe houdbaar is. Wil de zetmeel verwerkende industrie de capaciteit op peil houden en winstgevend blijven, dan zullen zij ook buiten het bekende gebied moeten kijken waar zij de teelt kunnen uitbreiden. Daar profiteren dan de leden van Avebe, de Nederlandse telers, van.”

Waar de fritesindustrie maar door lijkt te groeien, is de trend voor consumptieaardappelen een neerwaartse. Hoe zie je de ontwikkeling van de Nederlandse aardappelmarkt?

“Dat is niet iets waar we ons zomaar bij neerleggen; het zou mooi zijn als de con sumptieaardappel toch weer een wat

Specialist in Sampling and Handling Solutions.

grotere rol krijgt in ons dieet. Het is een teelt en een product met een hele lage klimaatimpact als je dat bijvoorbeeld vergelijkt met rijst, wat vaak aardappelen vervangt in het Nederlandse dieet. Qua voedingswaarde is het een geweldig product waarvan veel mensen niet weten dat het een bron van vitamine C is. De consumptieaardappel mag best weer wat meer impuls krijgen. Met campagnes proberen aardappelorganisaties de consumptie in eigen land op peil te houden en liefst weer te verbeteren. BO Akkerbouw zet dat met eigen social mediacampagnes kracht bij door de positieve waarden van de eigen producten onder de aandacht te brengen van de consument.”

Onlangs gaf BO-Akkerbouw aan dat hoewel de akkerbouwers al grote stappen hebben gezet richting duurzame teeltmethoden, het met de nu beschikbare kennis, techniek en middelen onmogelijk is om rendabele teelten te realiseren. De lokale en Europese politiek is aan zet. Welke

Sampling: French fries cutters, Underwater weighers, Peelers, Washers, Length measurements, Square size sorters, Salt baths, Selection tables and Registration Systems. Handling: Casepackers, Crate wrappers, Robot crates handling, Palletizers, Wrappers, Topsheet Dispensers and Tilters.

Stand

allerlei middelen voor te schrijven. Nieuwe veredelingstechnieken kunnen daar straks aan gaan bijdragen. Er zijn wel mogelijkheden om daar op een goede manier invulling aan te geven, maar daar heb je wel de overheid bij nodig om dat te faciliteren.”

Als de politiek, die erg versnipperd is, die rol niet oppakt, wat zijn daarvan de gevolgen? “Daar wil ik niet van uitgaan. Ik vind dat de politiek die rol moet oppakken. Als ik zie hoe er gereageerd wordt op het klappen van het Landbouwakkoord, dan wil men die rol ook wel pakken en moeten we daar samen uit zien te komen de komende tijd. Niet meer in de vorm van een Landbouwakkoord, maar wel op een andere manier om te kijken of we daar goede afspraken met elkaar over kunnen maken. Het is aan alle kanten helder dat er iets moet gebeuren en dat het op deze manier niet door kan gaan. Dat zie je dus ook in de beweging in Europa, bijvoorbeeld op het gebied van veredelingstechnieken, waar toch eindelijk – al duurt het verschrikkelijk lang – een stap lijkt te worden gezet. Ik ben ervan overtuigd

dat dit gaat bijdragen aan robuustere rassen en weerbare teeltsystemen. Technisch kan het en economisch moet het ook haalbaar worden en daar moeten we met elkaar hard aan werken. Dat betekent dat er onderzoeksinspanningen moeten worden gedaan, maar dat soms ook de regelgeving even vrijer gelaten moet worden om telers zelf die keuze te kunnen laten maken. Ik denk dat we dan verder komen dan door allerlei zaken generiek voor te schrijven.” Jaap voorziet dat het coöperatieve model bij het realiseren van het economische aspect behulpzaam kan zijn. “Dat helpt mee om dat op een goede manier te realiseren. Het staat buiten kijf dat iedereen in de keten zijn verdienmodel moet hebben, alleen dan kun je succesvol zijn. Dat is een randvoorwaarde.”

Zorgen alle uitdagingen en voorschriften ervoor dat de voedselzekerheid onder druk komt te staan?

“Ik denk dat we daar dichterbij zijn, dan heel veel mensen zich realiseren. Niet in Nederland, maar bijvoorbeeld wel in Afrika. In combinatie met de klimaatverandering is dat best een zorg die we mogen

hebben met elkaar en dat moeten we niet laten gebeuren. Dat betekent ook dat er voldoende aandacht moet blijven voor productie en innovatie. Intensivering is milieutechnisch misschien niet de eerste keuze, maar in een delta als Nederland met goede gronden moeten we wel zorgen dat we de intensieve teelten overeind houden. Dat is belangrijk voor de voedselvoorziening. Dit is een wereldwijde zaak; dat wij in Nederland in ons eentje de wereldvoedselvoorziening kunnen verzorgen, geloof ik niet. Maar met onze zaden en pootgoed spelen we daar wel een belangrijke rol in; we staan wel aan de basis. Het is dus van groot belang om dat overeind te houden.” (MW) 

vanwenum@bo-akkerbouw.nl

MACHINEBOUW voor de AGRI-branche

Portaal kistlediger agri

uitgevoerd met de modernste techniek Gebruik de QR-code voor meer informatie.

Weihoek 11, 4416 PX Kruiningen +31 (0)113-501373

info@burgmachinery.com www.burgmachinery.com

Uw aardappelen koel én duurzaam

bewaren? Kom naar de PotatoEurope!

Wilt u uw aardappelen in optimale condities bewaren? Ontdek hoe u dat duurzaam kan doen bij Omnivent tijdens

PotatoEurope op 6 & 7 september 2023 (stand T65). Bekijk voor meer informatie www.omnivent.com. Vragen? Bel gerust met Cor van Maanen: +31 (0)6 5514 6605 of mail info@omnivent.nl

De AGF-sector wordt gedomineerd door mannen. Reden genoeg om AGF-vrouwen eens te vragen hoe zij zich staande houden in deze mannenwereld. Deze maand Alissa Greydanus van Greydanus Aardappelgroothandel en Transport uit Heereveen

Werken in een mannenwereld, daar kan Alissa Greydanus wel van meepraten en over ‘mannenwerk’, want daar draait ze haar hand niet voor om. Sterker nog, ze vindt dat het leukste. “Op kantoor? Nee, daar moet ik niet aan denken!”, zegt Alissa. “Laat mij maar lekker in de loods.”

Wat dat betreft valt de (aard)appel blijkbaar niet ver van de boom bij de familie Greydanus. “Ik ben net als mijn vader, die is ook het liefst in de loods bezig en mijn opa Jacob van 86, die komt ook elke dag nog even in de loods kijken en een kop koffie drinken, dat vind ik altijd zo bijzonder,” vervolgt ze.

Bijna 100 jaar is familiebedrijf Greydanus actief in de handel van verse producten van het land. In 1927 begon Alissa’s overgrootvader Klaas Greydanus sr. met het verhandelen van aardappelen op de lokale markt in Leeuwarden. Tegenwoordig zijn aardappelen nog altijd een belangrijk onderdeel van het bedrijf, maar is Greydanus ook leverancier van groenten, fruit, specialiteiten en delicatessen aan retail,

speciaalzaken, foodservice en catering in binnen- en buitenland.

Alissa is van jongs af aan betrokken en sinds 2008 echt deel van het familiebedrijf. “In de vakanties mochten we niet thuis zitten, dan stuurde onze moeder ons al met papa mee. Dan konden we centjes verdienen. Meestal hielpen we mee aan de leesband,” herinnert ze. Na de middelbare school leerde Alissa door tot dierenverzorgster, maar daarna ging ze liever aan de slag in de loods, als manusje van alles, zo omschrijft ze haar werkzaamheden. “Bestellingen klaarzetten en lekker in de heftruck rondscheuren om kisten weg te zetten, althans dat moet je niet al te snel doen, want anders vallen er kisten om,” lacht ze. Kwaliteit controleren op de leesband gebeurt ook nog weleens, maar dat werk is sterk geautomatiseerd. Sinds de introductie van de smart grader robot controleert die op zichtbare gebreken en sorteert zorgvuldig op diameter, lengte en vorm.

Als je je handen uit de mouwen steekt zoals Alissa moet je niet bang zijn voor

vieze handjes en ook niet om een rotte aardappel tegen te komen. “Heb je die weleens geroken? Sommige mensen kunnen daar echt niet tegen en worden er ziek van,” weet Alissa. Ze hoeft na werktijden niet te trainen in de sportschool. “Je ziet mij ook wel met kistjes sjouwen en opgooien, die zijn zeker 20 kilo. Niet iedereen houdt dit werk vol, maar er werken hier ook wel mensen op leeftijd, hoor. En daar wil ik niet voor onder doen. Ik kan wel mijn mannetje staan,” lacht ze.

Want ja, Alissa werkt echt in een mannenwereld. Er is één vrouwelijke collega, die, als de nood aan de man is, ook wel komt meehelpen in de loods, maar verder zijn alle collega’s van het mannelijke geslacht. “Ik ben niet anders gewend en het is best gezellig hoor, al zitten ze in de pauze veel op hun mobiel, maar ik eigenlijk ook wel,” bekent Alissa. Wat een heel gezellig moment is op het bedrijf, is de vrijdag, want dan bakt Alissa friet voor iedereen. “Ik test dan de fritesaardappelen of ze geschikt zijn om te bakken en of ze lekker zijn. Dus daar kan iedereen van meeprofiteren.”

Eigen transport is ook een belangrijk onderdeel van Greydanus, maar de heftruck inruilen voor een mooie vrachtwagen, daar piekert Alissa niet over. “Ze hebben me het wel heel vaak gevraagd, maar nee, met zo’n grote wagen ga ik niet de weg op, in de file staan of door die kleine straatjes rijden. Geef mij de heftruck maar.”

Hoewel het assortiment van Greydanus in de loop der jaren is gediversifieerd met onder meer peulvruchten, groenten, en vruchtensappen en cider, zijn en blijven aardappelen de belangrijkste basis. Hoewel Nederlanders lang niet allemaal meer de traditionele ‘Hollandse pot’ eten, staan aardappelen bij Alissa bijna dagelijks op tafel. “Toen ik hier fulltime kwam werken, had ik ’s avonds niet altijd trek in aardappelen. Na een dag had ik het echt gehad, maar dat is nu niet meer zo, hoor! Ik ben dol op aardappels. Nu hebben we nieuwe borgers binnengekregen, heerlijk!” (ML)

Alissa met (vlnr) oom Klaas, broer Jacob en vader Cor Greydanus

Alissa Greydanus: “Op kantoor? Nee, daar moet ik niet aan denken!”

Dick Hylkema, Nederlandse Aardappel Organisatie:

Internationale rol voor Nederlandse aardappelketen, mits er voldoende teeltareaal blijft

De ontwikkeling van Nederland als landbouwland en het voldoende sterk houden van het teeltareaal én het zorgen dat de aardappel bij de Nederlandse consument op het netvlies blijft, benoemt Dick Hylkema, directeur van de Nederlandse Aardappel Organisatie (NAO), brancheorganisatie voor de handel in poot- en consumptieaardappelen, als de grootste uitdagingen voor de Nederlandse aardappelhandel.

Twee heel verschillende aspecten, met als gemeenschappelijke deler dat het voor beide nodig is om ze onder de aandacht te brengen, ziet Dick. Hij merkt dat het bewustzijn rondom de aardappel, de aardappelketens en het belang ervan tanende is. “De handel is een warm pleitbezorger van voldoende teeltareaal in Nederland, want het beschikbare areaal staat onder druk onder meer door de Nitraatrichtlijn, de stikstofproblematiek en de algemene druk op de ruimte. De groei van het aardappelareaal voor de industrie en voor pootgoed vindt al buiten Nederland plaats. Dat is op zich niet erg, want in Nederland kun je niet onbeperkt areaal verwachten, zolang er ook

Belpaco Aardappelen

in Nederland maar een sterke aardappelteelt blijft.”

STERKE SECTOR

“We zijn een sterke sector in de veredeling, logistiek, verwerking, handel en onderzoeksinstellingen. En niet te vergeten de ondersteunende exportrol van de overheid via LNV, NVWA en het landbouwradennetwerk. Daarom kunnen wij als Nederland in Europa en wereldwijd een heel belangrijke rol spelen. Maar als de teelt nog verder onder druk komt te staan, wordt dat steeds moeilijker, want zonder teelt heb je in Nederland niet de ketens en de kennis.” Dick stelt vast dat vooral de samenhang van de keten belangrijk is

Aan- en verkoop van consumptieaardappelen en pootgoed.

Sorteren en verpakken van aardappelen voor groot- en kleinhandel.

Ongeschilde frietaardappelen.

voor de sterkte van de sector en dat dit een aspect is dat aandacht nodig heeft.

“De tendens – ook in de politiek – is dat deze context verloren gaat. De aardappel is ’s werelds derde voedingsgewas en is duurzaam doordat er bij de teelt weinig water nodig is. Dus ook internationaal komt de aardappel steeds meer in de belangstelling. Nederland heeft een vooraanstaande positie in de wereld als het gaat om aardappelen en kennis daarvan. Dat moeten we koesteren en het moet bekend blijven dat we die rol hebben. Daarom is het belangrijk dat mensen zich bewust zijn dat aardappelen ook in Nederland groeien en dat dit relevant is voor de samenhang van de keten. Samen met onder meer Vavi en BO Akkerbouw geven we in politiek Den Haag aan dat de akkerbouw een moderne bedrijfstak is, die ook internationaal van betekenis is.”

LAGER VOLUME

Overigens blijft die moderne bedrijfstak wel afhankelijk van de klimatologische omstandigheden en die hebben er met een koud en nat voorjaar, gevolgd door droogte en daarna overvloedige regenval

Colmanstraat 50, 9270 Kalken, België belpaco@telenet.be | www.belpaco.be

voor gezorgd dat de groei van het gewas vertraagd is, met naar verwachting lagere opbrengsten. “We dachten dat we vorig jaar qua volume een laagterecord hadden bereikt, maar het ziet ernaar uit dat het nog een stuk minder wordt. Het is spannend hoe dat er bij de oogst uit zal zien.” Dick verwacht dat het mogelijk lagere volume nog meer druk zal zetten op een markt die toch al onder druk staat. “De fritesindustrie heeft nog steeds een groeiende afzet. Daardoor is er eigenlijk een tekort aan grondstoffen en dat zal nu nog wat sterker zijn.”

Wel ziet Dick dat het areaal fritesaardappelen dit seizoen wat groter is. Hij wijt het aan de hogere contractprijzen die door de fritesfabrieken worden geboden. “Daardoor hebben meer telers de keuze voor fritesaardappelen gemaakt en is het areaal pootgoed wat afgenomen. Het is opvallend dat er wat concurrentie is tussen de gewassen. Of dat structureel is, weet ik niet. Het heeft ook te maken met de prijzen in het huidige seizoen.” De stijgende prijzen voor telers noemt hij logisch gezien de ook gestegen kosten. “Het is goed om te zien dat er een prijscorrectie

is voor de telers, de markt haar werk doet en vraag en aanbod bij elkaar komen.”

Dick geeft aan dat dit inhoudt dat de prijzen op de aardappelmarkt – ook voor consumptieaardappelen – hoog zijn.

POWER TO THE PIEPER

Hoewel nog onduidelijk is wat die prijsstijgingen precies voor de consument gaan inhouden, verwacht Dick dat het wat druk op de prijzen gaat geven. Hij constateert dat het een reden te meer is om de aardappel op het netvlies van de consument te houden. Sinds 2014 doet NAO dat, samen met een dertigtal handelsbedrijven, via de campagne Power to the pieper. “Daarmee proberen we in Nederland de aardappel onder de aandacht te houden. De campagne spreekt vooral jonge gezinnen aan en beoogt hen bewust te houden dat aardappelen een gezond, duurzaam en toch vrij makkelijk te bereiden product is.”

Daarbij heeft Dick niet de illusie dat de campagne de Nederlandse aardappelconsumptie omhoog kan krijgen, daarvoor is het budget niet toereikend. Toch ziet NAO juist in de afnemende consump-

tie een reden de aandacht op de aardappel gericht te houden. Dat gebeurt onder meer via social media en in toenemende mate via PR-acties. De Nationale Aardappelrooidag is daarvan een voorbeeld. Waar het twee jaar geleden begon met één teler, stellen dit jaar op 2 september negen telers hun akkers open voor de consument om aardappelen te komen rooien en kennis over de aardappel op te doen.

NIET BEWUST

“Daar komen heel veel mensen op af en het geeft veel publiciteit in de regio. We willen dat in de toekomst verder uitbouwen.” Dat is belangrijk, stelt Dick vast, omdat veel consumenten zich helemaal niet bewust zijn dat er voedsel wordt geteeld in hun achtertuin. Overigens ziet hij dat de afzet in het segment koelverse aardappelen veel stabieler blijft dan het tafelaardappelsegment. “Wat in de consumptiecijfers niet wordt meegerekend zijn de kant-en-klaarmaaltijden. Daardoor zijn we iets minder pessimistisch, maar er is veel aandacht voor nodig.” (MW) 

hylkema@nao.nl

Christophe Vermeulen, Belgapom:

zijn zorg uit over het beschikbare areaal voor aardappelteelt waarvan zo ongeveer de grenzen zijn bereikt. Het areaal staat namelijk onder druk.

CONSTANT VERANDERENDE WETGEVING

Eén van de factoren die daarbij de grootste invloed uitoefent is de wetgeving. “Onze grootste zorg is de constant veranderende wetgeving.” Naar aanleiding van verregaande voorstellen in 2022 van de minister van Omgeving voor de invulling van het Mestactieplan, is de verwerkende sector samen met onder meer landbouworganisaties en natuurorganisaties, tot een akkoord gekomen. In tegenstelling tot de voorstellen van de minister levert dit een werkbare situatie op, maar het houdt ook een afname van het beschikbare landbouwareaal in, stelt Christophe vast. “In het akkoord is er sprake van bufferstroken voor de akkerbouw en nitraatgevoelige teelten, zoals aardappelen, en dat vreet hier en daar aan het areaal. Daarnaast gaan we van een 1-op-3 naar een 1-op-4 vruchtrotatie en dat helpt ook niet mee.”

“Het lijkt wel of de sky de limit is. Aan de vraagkant zijn er geen problemen,” duidt Christophe Vermeulen de huidige markt voor verwerkte aardappelen. Christophe is CEO van Belgapom, de beroepsvereniging voor de Belgische aardappelhandel en -verwerking. “Tussen 1990 en 2020 is in België de verwerking maal 10 gegaan, dat is een hele grote groei. En we hebben nog een sprong gemaakt door corona, in 2022 zaten we voor de eerste keer boven de 6,2 miljoen ton verwerkte aardappelen in België en dat is een absoluut record.”

“We exporteren steeds meer en de vraag groeit wereldwijd, maar vooral in Europa en het Verenigd Koninkrijk. Daarvoor hebben we uiteraard capaciteit nodig en voornamelijk aardappe-

len.” Toch blijkt het invullen van die groei geen vanzelfsprekendheid. Hoewel het Belgische aardappelareaal dit jaar, vanwege de verhoogde contractprijzen, met 6 procent is gestegen, spreekt Christophe

Ook van de maatregelen in de, op 12 juli met een nipte meerderheid in het Europees Parlement aangenomen, Natuurherstelwet verwacht Christophe dat deze het beschikbare landbouwareaal verder onder druk zullen zetten. “We moeten daar wel zorgen voor juridische garanties zodat we niet constant in de problemen komen. We vrezen dat rond de nieuw te herstellen natuurgebieden problemen komen met onder andere vergunningen en opnieuw verlies van beschikbaar areaal voor intensieve akkerbouw. Dat is een element waar wij enorm mee inzitten.” Dan is er de Waalse Erosiewetgeving, waarvan Christope zegt dat deze, na druk van de landbouworganisaties, wordt herbekeken. “Het akkoord, zoals dat al is goedgekeurd, zorgt ervoor dat er daar duizenden hectaren aardappelgrond verloren gaan.” Druk op het beschikbare areaal

En dan is er ook de concurrentie tussen de verschillende segmenten van de aardappelsector die nog meer druk op het beschikbare areaal zet. “De versmarkt

“Ik denk dat er kansen liggen in het duurzaam optimaliseren van de aardappelproductie”

Across industries and applications, we design specialised solutions.

•

Handling & Storage •

Value-added

Processing

Handling

Detection

en de verwerking hebben elk hun eigen areaal nodig. We zien dat het areaal met specifieke rassen voor de versmarkt, wat onder druk komt van de industrie. Want als de contractprijzen van de industrie stijgen, zorgt dat er ook voor dat telers eerder geneigd zijn om met de industrie in zee te gaan. Ook al omdat een industrie-aardappel makkelijkere markttoegang heeft, desnoods in de vlokkenlijn. Voorlopig lukt dat nog wel, maar je ziet dat het onder druk komt.”

“Al deze elementen samen zorgen ervoor dat, op een markt waar al redelijk veel druk staat om zoveel mogelijk te produceren, er almaar minder areaal is.”

Christophe geeft aan dat import een oplossing zou kunnen zijn. Daarbij komt vooral Frankrijk in beeld, maar ook Duitsland en Nederland. Maar daarbij ziet hij wel problemen met de kostenefficiëntie. “Onze grootste sterkte is altijd de aanvoer geweest; met nauwe en dichte aanvoerlijnen, de lage transportkosten en een grote efficiëntie. Als alle aardappelen uit bijvoorbeeld Bordeaux moeten komen, vervalt een deel van dat voordeel.”

GAMECHANGER

Naast het veranderende klimaat, waardoor droge en natte periodes de teelt vaker parten spelen en de hoge kosten die voortvloeien uit de Pachtwet, benoemt Christophe het afnemende gewasbe-

schermingsmiddelenpakket als een uitdaging. “Als er op korte termijn niet voldoende en sterke alternatieven zijn, zullen we voor de vollegrondsgroenten en aardappelen rekening moeten houden met een productiviteitsverlies.” Daar-

om verwelkomt hij het EU-wetsvoorstel voor genetische modificatie van bepaalde gewassen, waarmee de deur voorzichtig wordt opengezet voor de toepassing van nieuwe veredelingstechnieken.

“Dat kan voor ons een gamechanger zijn. We zijn enorm bereid om daarin te investeren, want uiteindelijk verhoog je enkel de kwaliteit en maak je de aardappelen resistenter en beter in een sterk veranderend klimaat. Wij kunnen niet met de huidige aardappelrassen een kwaliteit en productiviteit garanderen onder deze droge omstandigheden, jaar na jaar. Dus we moeten aanpassingen doen en ik hoop dat we daar stappen in vooruit kunnen zetten.”

VERSMARKT

Waar de fritesindustrie uitdagingen tegenkomt bij de invulling van een groeiende markt, ziet Christophe dat de versmarkt stelselmatig de laatste 10 jaar achteruitgaat. “Dit geldt voor de verkoop en het verbruik van verse aardappelen.” Hij wijt het aan de vele alternatieven die beschikbaar zijn om de aardappel als

maaltijdcomponent te vervangen. Maar ook het – onterechte – imago als dikmaker speelt de afzet parten. “Dat willen we veranderen. De aardappel is vegan, glutenvrij, een bron van diverse vitamines en zelfs voedzamer dan rijst. Daarbij heeft het in de teelt veel minder water nodig dan rijst.” Belgapom zet zich in om de veelzijdigheid en de nutritionele- en gezondheidswaarden te promoten en een kentering in het gebruik van verse aardappelen te bewerkstelligen.

“Wel groeiend in afzet zijn geschilde en voorgekookte aardappelen, evenals het airfryer- en (microgolf)ovensegment en kleine verpakkingen. De verpakkers zetten daar meer en meer op in.” Maar die verpakkingen zijn onderhevig aan de invloed van Europese regelgeving. Een uitdaging en een kostenpost voor verpakkers, stelt Christophe vast. “De consument wil gewassen aardappelen in kleine zakjes. Aan de materialen waarvan die kleine zakjes worden gemaakt, worden alsmaar hogere eisen gesteld. Dat maakt het er niet simpeler op voor de verpakker die constant zijn strategie daarop moet

aanpassen. De laatste twee jaar zijn de kosten voor de verpakkers enorm gestegen. Van de kostenstijgingen in groenten en fruit kon 40 procent niet aan de klanten worden doorberekend, zowel bij de verwerking als bij de verpakkers.”

BINTJES

Ook de vraag naar aardappelen voor restaurants en frituren is op peil. “In dat segment is men is nog altijd naarstig op zoek naar het nieuwe Bintje.” Daar speelt het areaal eveneens een rol. Christophe ziet dat het areaal wat traditioneel door Bintje werd ingenomen, inmiddels bijna volledig is vervangen door industrieaardappelen. “Voor veel frituren zijn Bintjes belangrijk; nostalgisch aan de ene kant en aan de andere kant is er nog altijd de factor smaak. Die doet het hem nog, dus men wil Bintjes blijven gebruiken, maar er zijn minder en minder telers die Bintje willen telen, omwille van het feit dat het ras ziektegevoelig is. Er zijn makkelijker teelten.”

“De aardappelhandel tussen teler en verwerker doet het nog altijd ok.” Wel ziet

Christophe op dat vlak wat problemen. “Deze handelaren zijn de spin in het web die vooral de gaten toerijden als er bij de industrie meer vraag is dan er aardappelen zijn gecontracteerd. Zij hebben een nuttige taak, maar worden ook met risico’s geconfronteerd. In een rechtstreekse contractuele relatie tussen teler en verwerker is het makkelijk om in geval van problemen, zoals bijvoorbeeld een lagere opbrengst van gewas, te heronderhandelen. De handelaar zit daar wat tussen en kan zich moeilijker indekken.”

INVESTERINGEN EN INNOVATIE VOOR

DUURZAMERE TEELT

Ondanks de talrijke uitdagingen waar zowel de aardappelteelt als -handel zich mee geconfronteerd ziet, zijn er voor Christophe ook kansen. “Ik denk dat er kansen liggen in het duurzaam optimaliseren van de productie van aardappelen.” Daarbij kijkt hij naar rassen en technieken die ervoor zorgen dat de productie constant op een hoog niveau kan liggen. “Daardoor tracht men onvoorziene omstandigheden, zoals bijvoorbeeld de veranderende klimatologische omstandigheden, zoveel mogelijk uit te sluiten.” Christophe geeft toe dat misschien wat wishful thinking is. “Maar het zal de enige manier zijn. Als we willen dat de verse aardappelen meer worden gegeten en we

willen nog altijd ’s werelds leidende, exporterende aardappelverwerkende natie zijn, dan zal het niet anders kunnen.”

Het duurzaamheidsaspect wordt, wat Christophe betreft, niet ingevuld met een meer extensieve manier van telen.

“We moeten uitgaan van onze eigen sterkte. Wij hebben traditioneel al duizend jaar, door onze grond en dichtbevolktheid, in de Lage Landen nood aan intensieve landbouw. Wij hebben hier geen bananen, avocado’s of soja. Wij hebben aardappelen en vollegrondsgroenten. Dat is waarvoor onze grond het beste dient en dit is wat wij moeten kunnen blijven produceren. Dat is onze sterkte en wij mogen daar best trots op zijn. Er zal een oplossing moeten komen en die zal er komen. Dat zal investeringen en innovatie vergen en heel wat aanpassingen naar preciezere en duurzamere landbouw,” besluit Christophe. (MW) 

Christophe.vermeulen@fvphouse.be

GOCON BV

57 216221

Aardappelhandelaar Gerrit Kruythoff, G. Kruythoff & Zn:

“Het is er allemaal net niet, we lopen een stuk achter,” zegt Gerrit Kruythoff van aardappelhandel G. Kruythoff & Zn uit Strijen half juli over de langzaam op gang komende nieuwe aardappeloogst. Het natte en koude voorjaar heeft ervoor gezorgd dat de aardappelen pas laat gepoot konden worden en daardoor is er nu een vertraging van zo’n zes weken in de oogst. “Het aanbod blijft net iets achter bij de vraag en Dorés zijn er bijna helemaal niet.” Om de schaarste te illustreren geeft hij aan dat hij bijvoorbeeld in plaats van de gebruikelijke 30 pallets nu maar 7 pallets aardappelen op voorraad heeft. “Het is heel lang geleden dat ik zo’n seizoen heb meegemaakt.”

Deaardappelhandelaar ziet dat de hele situatie ervoor zorgt dat de aardappelen klein van maat en hoog van prijs zijn en dat leidt weer tot minder consumentenaankopen. “We doen veel markthandel en waar de consument normaal 5 kilo koopt, nemen ze nu 2,5 kilo mee. Met consumentenprijzen als 9,50 euro voor 5 kilo aardappelen, zijn ze erg voorzichtig om aardappelen te kopen. De consument moet echt aan de hoge aardappelprijzen wennen.”

BLIJVENDE REALITEIT

Toch denkt Gerrit dat de hogere prijs voor de consument een blijvende realiteit zal worden. “Het klimaat is echt aan het ver-

anderen. En voor 25 eurocent per kilo kan de teler met de huidige hoge kosten ook niet telen. We moeten naar een hoger prijsniveau en daar zal de consument aan moeten wennen.” Hij ziet dat de aardappelen, door de hoge prijs, steeds vaker vervangen worden door een alternatief als rijst of pasta. De aardappelhandelaar verwacht dat dit de toch al dalende populariteit van de consumptieaardappel geen goed zal doen. “Ik ben bang dat het gevolgen heeft voor de toekomst qua aardappelverbruik. Als de consumenten eenmaal gewend zijn wat anders te eten, zie ze dan maar eens terug te krijgen naar de aardappel.”

Ook voorziet Gerrit dat door de hoge prijs van de aardappelen de consument eerder in de richting van de kant-en-klare maaltijden zal gaan. “Die maaltijden zien er uitnodigend uit. Als er een maaltijd met een stukje vlees erbij voor 4,95 euro verkrijgbaar is, dan is het voor veel mensen makkelijk om dat te pakken.” Voor hem is het dan ook de grootste uitdaging in de aardappelhandel om een goed product voor een redelijke prijs te krijgen zodat de consument weer 5 kilo aardappelen meeneemt in plaats van 2,5 kilo of alternatieve producten. Wat daarbij niet helpt zijn de lager geprijsde aardappelen uit Israël die in de supermarktschappen liggen. “Van de verpakte aardappelen ziet de consument niet het verschil tussen Hollands of Israëlisch product. Dat is een probleem.”

GROTE VERSCHILLEN

Gerrit verwacht dat de hoge prijzen nog wel even zullen aanhouden. Hij merkt half juli dat er grote verschillen zijn in de kwaliteit van de aardappelen op het veld. “Er zullen best goede en mooie aardappelen komen, maar er zullen ook velden zijn waar, onder meer door doorwas, niks van terecht komt. De goede aardappelen zullen goed worden betaald, daarom verwacht ik voor de consument hoge-

“Het is lang geleden dat ik zo’n seizoen heb meegemaakt”

re prijzen dan voorheen, ook de rest van het seizoen.”

Daarbij geeft de aardappelhandelaar aan dat, hoewel het vroeg is en er nog veel kan gebeuren, het ernaar uitziet dat ook voor volgend jaar de aardappelprijzen hoog zullen liggen. Hij stelt vast dat op verschillende plekken de pootgoedteelt

Oudebosweg 14 | 8251 RD Dronten

Oudebosweg 14 | 8251 RD Dronten

T: +31(0)321 336 272 | E: info@polderpotato.nl

T: +31(0)634745662 | E: info@polderpotato.nl

dan vervolgens veel ruimte hebben om te groeien en te groot worden om als pootgoed te kunnen dienen. “Door de problemen in het pootgoed, ziet het er voor volgend jaar ook niet echt rooskleurig uit.”

polderpotato

polderpotato

Verder gaat de aardappelhandelaar ervan uit dat de 1-oktober-regel (waar aardappelen op zand- en lössgronden voor 1 oktober moeten zijn gerooid om een korting op de stikstofgebruiksnorm het jaar

geschilde aardappelproducten en verse friet

erop te voorkomen) tot problemen zal leiden, zeker gezien het late poottijdstip. “Wil je een volwaardig gewas kunnen oogsten, gaat dat een probleem worden.” (MW) 

gkvof@planet.nl

Kleiweg 3, Emmeloord info@bigbagstore.nl Telefoon 0527-61 44 44 Bigbagstore.nl Kleiweg 3

small details ... big difference

Deelmachine DMA

■ Hogere capaciteit

■ Weinig onderhoud

■ Betere snijresultaten

Snijdt aardappelen in 2, 4 of 8 stukken. Capaciteit tot 32.000 stuks/uur. Wilt u ook zeer nauwkeurige resultaten?

Tipping platform zorgt voor efficiënt lossen

“De frites verwerkende industrie is overbevraagd; jaarlijks hebben zij zes tot zeven procent autonome groei. Dus ieder jaar zijn er extra arealen nodig om in de behoefte van de aardappelaanvoer te voorzien,” zegt Martin Numan, Business Unit Manager Bulk Logistics bij Farm Trans, een logistiek dienstverlener zowel gericht op bulk als op geconditioneerd transport van onder meer voeding en agrarische producten. Martin ziet dat in de traditionele gebieden – Nederland, België, het Duitse Ruhrgebied en Noord-Frankrijk – de grenzen van de aardappelteelt zijn bereikt.

Daardoor worden aardappelen van verder weg gehaald. Voor één van Farm Trans’ klanten komt de regio Bordeaux daarbij, vanwege de vroege oogst, nadrukkelijk in beeld. “Omdat de vraag zo sterk toeneemt, dit jaar – ten opzichte van vorig jaar twee keer zo veel volume: 22.000 ton – en naar verwachting ook in de komende jaren, worden de beschikbare arealen daar (maar ook in andere delen

van EU) steeds belangrijker.” Hij ziet er vanwege de toenemende vraag een grote uitdaging: zal de regio Bordeaux ook in de toekomst afdoende volumes aardappelen kunnen leveren? “Wellicht niet. Er zijn steeds meer geluiden dat Spanje in zicht komt, een stukje Portugal en uiteindelijk ook Noord-Afrika: Marokko en Egypte. Voor de tafelaardappelen is dat gedurende het jaar al zo.”

GEKOELDE TRAILERS

De afstanden waarover de aardappelen worden vervoerd worden dus langer en Martin geeft aan dat dit uitdagingen op logistiek gebied met zich meebrengt. “Om de kwaliteit van de aardappelen over de langere afstand en tijdens de hogere temperaturen in de zomermaanden – vorig jaar was het rond de 40°C – te garanderen, wordt gebruikgemaakt van gekoelde trailers.” Dat houdt in dat geen bandlossers en walking floor trailers worden gebruikt en dat werpt de vraag op hoe de aardappelen dan toch snel en efficiënt uit de koeltrailers gelost kunnen worden? Farm Trans keek, voorlopig als enige in Europa, voor de oplossing naar de Verenigde Staten en maakt sinds 2019 gebruik van een tipping platform. Martin legt uit dat de koeltrailers het tipping platform worden opgereden waarna de gehele combinatie van truck en trailer wordt gekanteld zodat de aardappelen via een stortbak in

een bandlosser geladen worden en naar de fabrieken vervoerd.

Nieuw dit jaar is dat het tipping platform is ingegraven. “Daardoor kunnen de chauffeurs de combinatie op hetzelfde niveau achterwaarts het platform oprijden. Dat is nog efficiënter en bespaart tijd.” Momenteel worden zo’n 70 vrachten per etmaal gelost en het streven is dat naar 4 trucks per uur te brengen. Waar het aangevoerde volume aardappelen uit Bordeaux dit jaar met 22.000 kilo verdubbeld is ten opzichte van vorig jaar, wordt voor volgend jaar nog eens een verdubbeling verwacht. Het is de reden dat Farm Trans kijkt naar uitbreiding van het aantal tipping platforms. “Het voordeel van dit platform is dat het mobiel is. We kunnen het daar brengen waar het nodig is. Ik sluit niet uit dat het tipping platform ook voor stromen uit andere gebieden, zoals bijvoorbeeld Spanje of Portugal, benut kan worden als die onze kant op komen.”

MEER WIELEN NODIG

Een ander effect van de langere afstanden is dat er meer capaciteit nodig is. “De

afstanden tussen de teeltgebieden en de verwerkende industrie worden langer en daardoor zijn er meer wielen nodig om hetzelfde tonnage deze kant op te halen. Voorheen kon je met 500 trucks 800 opdrachten uitvoeren en nu heb je 600 trucks nodig voor diezelfde 800 orders.”

Dat houdt dus in dat ook meer chauffeurs nodig zijn en dat is een uitdaging geeft Martin aan. “Dat is een uitstervend beroep. Onze activiteiten zijn er – met onder meer een eigen Driver Academy – zoveel mogelijk op gericht om mensen binnen de organisatie te houden, de kwaliteit en efficiency te verhogen, maar de gemiddelde leeftijd stijgt.”

Hoewel het Farm Trans nu nog prima lukt om een en ander in te vullen met EU-werknemers, voorziet hij wel dat de vraag naar extra capaciteit op termijn kan inhouden dat chauffeurs buiten de gebaande paden moeten worden gezocht. “Met de groei die de firma in de komende jaren voorziet – we willen echt naar een stevige verdubbeling in de komende vijf jaar – sluit ik niet uit dat we in de verre toekomst, in lijn met de wettelijke moge-

lijkheden, naar chauffeurs van buiten de EU-grenzen moeten zullen kijken. Dat geldt niet alleen voor de transportsector, het is onoverkomelijk dat alle industrieën op termijn de noodzaak zullen hebben om werknemers elders te zoeken.”

EERSTE DUURZAAMHEIDSRAPPORT

Waar duurzaam werkgeverschap één pijler vormt van het Farm Trans duurzaamheidsbeleid, is duurzaam partnerschap de andere pijler, vertelt Ruud Heijsman, Marketing Manager bij Farm Trans. “Wij willen een duurzame partner zijn, want de grote aardappelverwerkers, onze klanten, krijgen van hun klanten ook de vraag wat hun uitstoot is.” Het is de reden dat Farm Trans vorig jaar haar eerste duurzaamheidsrapport heeft gepubliceerd.

De elektrificatie van het wagenpark is een ander duurzaamheidsaspect dat Farm Trans bezighoudt. “Wij zullen zeker meegaan in de transitie richting elektrisch, maar dat vergt enorme investeringen in de infrastructuur,” zegt Martin. Met een voorbeeld illustreert hij dat de

DRIVING FOOD FORWARD

Bulk Transport

We combineren onze agrarische skills met de nieuwste ICT-technieken. Het resultaat? Snel op weg met de juiste chauffeur op het juiste bulktransport.

Geconditioneerd Transport

Naar elke gewenste locatie in Europa, inclusief het VK. Farm Trans regelt het snel, betrouwbaar en voedselveilig voor vries- en versproducten.

huidige infrastructuur nog niet is toegerust op elektrisch rijden. “Bijvoorbeeld in het weekend staan er veel trucks op onze parking. Als die allemaal tegelijk aan de stekker gaan, ligt heel industrieterrein Moerdijk plat. En dan zijn wij maar één vervoerder.” Daarnaast geeft hij aan dat ook het bereik van de elektrische voertuigen een rol speelt, net als de laadmogelijkheden onderweg. “Voor personenauto’s is er inmiddels een behoorlijk netwerk. Maar voor trucks, waarvoor er voor een laadbeurt één megawatt nodig is, kun je niet iedere vijf kilometer een laadstation inrichten.” Ruud vult aan: “Wij proberen daar proactief op voor te sorteren door de eigen infrastructuur op orde te brengen, maar je bent uiteindelijk afhankelijk van de infrastructuur onderweg straks, dat kan niet alleen uit de vervoerswereld komen. Dat is een investering die van alle kanten gemaakt moet worden.” (MW) 

martinnuman@farmtrans.com

rheijsman@farmtrans.com

Connected Services

De control tower en supply chain manager van Farm Trans voor al uw transportopdrachten binnen Europa. Snel, efficiënt en transparant.

Omslag in aardappelteelt nodig om grondstofvoorziening fabrieken te behouden

veel elementen die minder worden. Daar moeten we op een andere manier mee omgaan.” Daarvoor worden in het pilotproject - dat is gericht op de teelt van consumptieaardappelen met een nadruk op frites- en tafelaardappelen - twee sporen verkend. Evelien geeft aan dat enerzijds proeven worden gedaan met nieuwe, robuustere rassen die met minder bemesting en water toekunnen en resistent zijn tegen ziekten, zoals bijvoorbeeld phytophtora. Anderzijds wordt in kaart gebracht hoe de teelt van de huidige rassen verder verduurzaamd kan worden. Daarbij komen een andere bemestingsaanpak en zogenaamde biostimulanten in beeld. “Dat zijn andere elementen in de gereedschapskist die we eigenlijk nog onvoldoende benutten.”

“Er komen heel veel uitdagingen op de sector af, daar moeten we op acteren, anders zou de aardappelteelt op veel minder plaatsen mogelijk zijn,” zegt Evelien Drenth, Sectorspecialist Akkerbouw en Vollegrondsgroente bij LTO Nederland. Evelien stelt vast dat de druk om te aardappelteelt te verduurzamen zowel door de sector als door de overheid wordt gevoeld. Het is de reden dat beide de handen ineensloegen en in 2022 onder meer met de pilot ‘Ontwikkeling duurzame teelt consumptieaardappelen in ketenperspectief’ startten.

Dieuitdagingen bevinden zich in wat

Evelien noemt de ‘gereedschapskist die leeg begint te raken’: de keuze uit gewasbeschermingsmiddelen wordt steeds minder, er kan minder bemesting worden toegepast en ook is er in bepaalde gebieden minder zoet water beschikbaar. Verder werpt het veranderende klimaat uitdagingen op. Eén van de grootste uitdagingen ziet Evelien in de Kaderrichtlijn Water waarin vanuit het Zevende Actie-

programma Nitraatrichtlijn van de sector verwacht wordt dat zij emissies van nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen terugdringt en dat zuiniger wordt omgesprongen met water. “Dit is wel echt veelomvattend en daar zullen de komende tijd veel maatregelen uit voortvloeien.”

ANDERE AANPAK

De toenemende veranderingen eisen een andere aanpak van de teelt: “Er zijn

“In deze pilot gaan de ketenpartijen verkennen hoe de samenwerking in de keten ingevuld kan worden, hoe zij gezamenlijk de duurzame teelt van consumptieaardappelen kunnen ontwikkelen en hoe het gebruik van natuurlijke hulpbronnen kan worden verminderd.” Gezamenlijk en ketenbreed is daarbij een belangrijk gegeven. Zo stelt Evelien vast dat bijvoorbeeld het huidige assortiment aardappelrassen grotendeels gebaseerd is op de parameters die belangrijk zijn voor de verwerkende industrie en hun klanten: onder meer bakkwaliteit en bewaring.

“Dat zijn altijd de doorslaggevende parameters geweest bij de rassenkeuze. Daar moet een omslag in komen; de parameters die belangrijk zijn om nog te kunnen telen met minder water, gewasbeschermingsmiddelen en nutriënten, moeten leidend worden. Dan wordt ook de grondstofvoorziening naar de fabrieken behouden en dan maak je stappen in verduurzaming. De consumptieaardappelteler heeft de hele keten echt nodig.”

In juni hebben verschillende ketenpartijen het rassenproefveld bekeken

GROEIEND BEWUSTZIJN

Waar de industrie aanvankelijk moeite had om in dit proces vooruitgang te boeken, ziet Evelien nu dat het bewustzijn groeit. “Allerlei ontwikkelingen, bijvoorbeeld op het gebied van klimaatverandering of de 1-oktober-regel (waar aardappelen op zand- en lössgronden voor 1 oktober moeten worden geoogst op straffe van stikstofkorting het volgende teeltjaar) uit het Zevende Actieplan Nitraat, zijn de laatste jaren in een stroomversnelling terechtgekomen en daardoor krijgen fritesfabrieken steeds meer moeite om grondstof aan te voeren. Voor de verwerkende industrie is het ook niet heel eenvoudig, want zij hebben ook weer te maken met hun afnemers. Dat zijn veelal de fastfoodketens die wel een

duurzaamheidsbeleid hebben als het aankomt op het gebruik van bijvoorbeeld verpakkingsmaterialen, maar nog veel minder oog hebben voor de duurzaamheid van de teelt van de aardappelen. Daar moet ook echt nog een slag gemaakt worden.”

Voor het segment tafelaardappelen, met een keten die minder bewerking vraagt en korter is, verloopt het verduurzamingstraject wat gemakkelijker, geeft Evelien aan. Zij ziet dat er vanuit aardappelverpakkers die leveren aan supermarkten interesse is voor de duurzamere rassen. Voor de verkenning van de nieuwe, robuustere rassen is inmiddels een proefveld ingericht waarvoor dertien pootgoedhuizen rassen hebben aangeleverd met een focus op lagere stikstofgift, efficiënt watergebruik en hogere weerbaarheid. Alle rassen staan bij elkaar op één proefperceel en worden zo min mogelijk

bemest en beregend. “Daaruit worden de meest weerbare rassen geselecteerd.”

BIOSTIMULANTEN

Ook de pogingen om de teelt van de huidige aardappelrassen duurzamer te maken, leveren resultaat op, laat Evelien weten. “Dat doen we voornamelijk met biostimulanten, waarmee we proberen de diverse hormonen in de aardappelplant te beïnvloeden zodat de plant een uitgebreider wortelstelsel maakt en weerbaarder wordt. Het zorgt ervoor dat de aardappel bijvoorbeeld beter sporenelementen kan opnemen en beter bestand is tegen droogte. Daardoor zijn we in staat om aan het begin van de teelt enkele tientallen kilo’s minder stikstof te geven, bij een gelijkblijvende opbrengst. Als we dit nog verder door ontwikkelen en telers krijgen meer ervaring, verwachten we hogere opbrengsten te halen.” (MW) 

edrenth@lto.nl

Plant Breeders’ Rights

Op het proefveld staan robuuste aardappelrassen van 13 verschillende pootgoedhuizen bij elkaar

De aardappelplant links kreeg biostimulanten en fors minder stikstof dan de plant rechts. Het resulteert in een uitgebreider wortelstelsel

BREEDERS CONTINUOUSLY WORK ON Breeders Trust N.V. Tweekerkenstraat 26 / 3 1000 Brussel, België

INNOVATION WIJ ZIJN VERHUISD!

Patrick Fahim & Abdel Deghedy, JAAP Agro:

“Import Egyptische consumptieaardappelen en uien mooie aanvulling op pootgoedexport”

In het coronajaar 2020 gingen Patrick Fahim en Abdel Deghedy van start met JAAP Agro. Vanuit de hoofdstad richten de heren zich op de export van onder meer Nederlands pootgoed naar markten als Egypte en Saoedi-Arabië. Tekorten op de aardappelen- en uienmarkt afgelopen seizoen zorgden ervoor dat ze ook de import van Egyptische uien en consumptieaardappelen ter hand namen.

De import was, naast de marktomstandigheden, ook om valuta technische redenen interessant. “De Egyptische valuta wordt op het moment steeds minder waard. Liever verdienen de Egypte-

naren dan ook hun geld in bijvoorbeeld Amerikaanse dollars of euro’s in plaats van in het lokale Egyptische pond. Daarnaast kunnen Egyptenaren als ze alleen importeren niet gemakkelijk aan buiten-

landse valuta komen. Echter, wanneer ze daarbij ook exporteren, kunnen de verworven valuta ook aangewend worden om weer te importeren,” vertelt Patrick Fahim.

Patrick en Abdel kennen de markt in het Midden-Oosten goed. “Zelf ben ik half-Egyptisch en half-Duits, maar opgegroeid in Nederland. Abdel is, hoewel hij in Nederland is geboren en getogen, van volledig Egyptische komaf. We kennen elkaar van onze studententijd aan de TU Delft. Toen vervolgens vanuit een bevriende familieonderneming de vraag

Patrick Fahim (links) en Abdel Deghedy (rechts) in de Noordoostpolder

naar Nederlands pootgoed kwam, hebben we de handschoen opgepakt. Eén van onze krachten is dat we de weg in het Midden-Oosten in het algemeen en in Egypte in het bijzonder goed kennen; we zijn bekend met de mensen, de gebruiken en het systeem. We komen zeer regelmatig in de regio en spreken er letterlijk en figuurlijk de taal. Daarmee denken we op deze markten toch een voordeel te hebben ten opzichte van onze collega-exporteurs.”

SLEUTELFIGUUR EN HULP

Een sleutelfiguur in de opstart van JAAP Agro is Jan Prins geweest. Hij werkte decennialang als exportmanager bij HZPC en ging op hetzelfde moment met pensioen toen Patrick en Abdel van start gingen. “Hij heeft ons enorm geholpen, onder meer door ons in Nederland wegwijs te maken in het creëren van een zekere basis. Bovendien kent hij de markten in het Midden-Oosten goed. Onze markten stellen hoge kwaliteitseisen, dan heb je kwaliteitstelers nodig. Als startende onderneming krijg je maar één kans om dingen goed te doen,” stelt Patrick.

“Het kon nog weleens een uitdaging zijn om aan tafel te komen bij nieuwe kwaliteitstelers. Aan het overkomen van deze uitdaging hebben ook onze eigen telers een zeer positieve bijdrage geleverd. Zij hebben ervoor gezorgd dat we kansen kregen om met nieuwe telers samen te werken. In het opbouwen van onze reputatie, ons telersnetwerk en onze klantenkring hebben wij vanuit veel verschillende hoeken enorm veel hulp gekregen, waar wij uiteraard erg dankbaar voor zijn,” vult Abdel Deghedy aan.

POOTGOED SCHAARSER EN ANDERE MARKTEN

JAAP Agro richt zich momenteel op de export van vrije rassen, waarvan Spunta, Hermes, Cara, Agria, Lady Rosetta en Diamant de belangrijkste rassen vormen. “Vooralsnog heeft de export van pootgoed onze focus, maar we staan er zeker voor open om andere direct of minder direct gerelateerde producten aan ons portfolio toe te voegen. We zien dat het kwalitatief hoogwaardige pootgoed in Nederland schaarser lijkt te worden.”

“Het areaal bestemd voor pootgoed krimpt en als de weersomstandigheden dan ook nog eens minder zijn, is er een tegenvallende oogst te verwachten. Met de huidige prijzen die voor consumptieaardappelen worden betaald, zijn er ook steeds meer telers die zich afvragen hoe lonend het is om de extra kosten en moeite te steken in het telen van pootgoed. Ondanks het feit dat je altijd pootgoed nodig zal hebben voor de productie van consumptieaardappelen, lijkt het erop dat de markt op zoek is naar een nieuwe balans,” aldus Abdel.

Het schaarser wordende pootgoed in Nederland zorgt er ook voor dat het bedrijf inmiddels volop in de weer is om verder uit te breiden naar het buitenland. “Afgelopen jaar zijn we gestart in België en dat is prima bevallen. Dit jaar hopen we ook te starten met pootgoed uit onder meer Frankrijk en Schotland. We verwachten dat de Nederlandse teelt wel onze basis zal blijven, maar vanuit het oogpunt van risicospreiding en om aan de wensen van onze klanten te voldoen

moeten we ook verder om ons heen kijken,” vervolgt Patrick.

EXPORT VERSUS IMPORT

“Op het moment is ons voordeel dat de afzetmarkt in het Midden-Oosten groeit en de vraag naar aardappelen toeneemt. Tegelijkertijd zien we de politieke en economische situatie in een land als Egypte wel als een extra uitdaging. Al hebben we daar zelf geen directe invloed op, we zijn wel zelf verantwoordelijk voor de manier waarop we hiermee omgaan. Een mooie bijkomstigheid van ons netwerk binnen de aardappelen in Egypte is dat het goed aansluit bij de algehele AGF-markt. Zo kregen we van één van onze Nederlandse telers de vraag of we het zagen zitten om Egyptische uien te importeren vanwege het uientekort. Een paar weken later kwamen onze eerste containers met Egyptische uien aan in Rotterdam. Het is natuurlijk een kracht

als je snel op dit soort kansen kunt inspelen. Onze start in de uien en consumptieaardappelen is goed bevallen, al zien we nog meer dan genoeg ontwikkelpunten. Import is toch een hele andere tak van sport dan export,” vertelt Patrick.

VREEMDE EEND EN GROEI

Met een kantoor in de hoofdstad is JAAP Agro een wat vreemde eend in de bijt, aangezien de pootgoedsector zich toch voornamelijk buiten de Randstad vestigt. “Maar wij zien onze functie meer als die van trader en dan is Amsterdam in feite een hele centrale plek, zowel voor het bezoeken van telers door het hele land als voor het ontvangen van relaties uit het buitenland,” vertelt Abdel.

Over de groeiambities zegt Patrick het volgende: “Wij hoeven niet zo nodig te groeien in assets en hebben vooralsnog liever geen eigen loods-

activiteiten. Ons doel is veel meer dat we groeien in ons netwerk aan (internationale) partners, ons productportfolio en onze eigen competenties. Om mede deze groei te kunnen realiseren hebben we er sinds dit jaar een nieuwe collega bij, specifiek voor de Franse markt, en krijgen we er binnenkort iemand bij die

de logistieke operatie op zich zal nemen. De kwaliteitsinspecties laten we uitvoeren door een derde partij. Op deze manier kunnen wij ons blijven richten op het traden en de ontwikkeling van de algehele bedrijfsvoering.” (IH) 

info@jaap-trading.com

Plantbased Aardappelgratin (Vegan & Lactosevrij)

Om het Gratin assortiment compleet te maken, nu ook een Vegan Aardappelgratin.

Aardappelschijfjes in een romige Vegan saus. Melk- en lactosevrij.

Patrick Fahim met aardappelboeren in de Egyptische Nijldelta

Prijsverschil in de supermarkt staat groei van biologische tafelaardappelen in de weg

Het afgelopen seizoen kenden de biologische tafelaardappelen een normale opbrengst. Toch werden ze niet allemaal als biologisch verkocht; een deel werd als gangbaar op de markt gezet. Van gangbare tafelaardappelen is een tekort, waardoor de prijzen, gelukkig voor de biologische telers, goed waren. “Je had dit jaar niet gewild dat de gangbare prijzen ook laag waren. Nu konden ze met de gangbare prijzen in ieder geval wel uit de kosten komen,” concludeert Jan-Eric Geersing. Voor het komende seizoen verwacht hij een soortgelijke situatie. “Of we moeten nog een behoorlijke uitbraak van phytophthora krijgen. De prijzen voor gangbare aardappelen zijn ondertussen nog hoger dan ze het hele afgelopen seizoen al waren. Dat zal wellicht nog wel wat zakken, maar we weten nu al dat de prijzen gewoon goed blijven. Als we een normale bio-oogst krijgen, zullen we een herhaling van zetten krijgen.”

Deveredelaar snapt dat een bio-teler zijn producten liever biologisch verkoopt, maar de afzet is lastig. De prijs die de teler krijgt verschilt nauwelijks van gangbaar, terwijl het prijsverschil tussen biologische en gangbare aardappelen op de schapkaartjes in de supermarkt blijft bestaan. Dat staat de groei van de biologische markt in de weg. “Er zijn genoeg biologische aardappelen en dan is het jammer als de afname wordt belemmerd doordat dat grote prijsverschil gehanteerd blijft. Nu is juist het moment om meer biologische aardappelen in de markt te zetten. Ik zou zeggen: zet ze niet als gangbaar in de markt, maar verkoop ze in de supermarkt

voor dezelfde prijs als gangbaar. Dan kunnen meer mensen kennismaken met biologische aardappelen. Of maak de hele tafelaardappelmarkt, die toch al niet zo heel groot meer is, volledig biologisch. Ik denk dat we er met de huidige druk op bio meer aan hebben om bepaalde delen van de markt biologisch te maken. Daar zie ik meer in dan het doel van 15% biologische landbouw in 2030. Dat gaat bij het hanteren van de huidige markt niet lukken.”

CONVENANT

In 2017 was er op initiatief van Bionext een convenant tussen telers, handelshuizen en supermarkten om de ontwikke-

ling van robuuste aardappelrassen te versnellen. Het doel was dat het biologische schap in de supermarkt 100% gevuld wordt met resistente rassen. Toen het convenant in 2020 ten einde liep, was dat doel al grotendeels bereikt. In 2022 werd het convenant verlengd, nu met een looptijd tot 2026. Omdat veel aardappelen ook over de grens gaan, is het belangrijk dat daar steun is voor deze rassen. “Er is een sterke samenwerking tussen Nederland en België, waar een soortgelijk convenant wordt gehanteerd. Vanuit Wallonië is er activiteit richting Noord-Frankrijk. Daar zijn ook plannen voor een convenant. En in het Verenigd Koninkrijk is men ook bezig met zo iets. Duitsland daarentegen is een heel moeilijk verhaal. Daar zit men nog erg vast aan het spuiten met koper. Zelfs in bio is het een no-go om het gebruik van koper aan de kaak te stellen.”

RESISTENTE RASSEN

Geersing Potato Specialist houdt zich als veredelaar en handelshuis sterk bezig met het creëren van rassen die bestand zijn tegen phytophthora. “Er wordt wel gesproken over robuuste rassen, maar wij spreken liever over phytophthora resistente rassen, omdat de robuustheid voornamelijk bestaat uit die resistentie. Deze rassen hebben in de toekomst iets te bieden en we vinden het daarom belangrijk dat ze voor het voetlicht komen en de mogelijkheden daarvoor ook ruimer worden. Met de druk die er momenteel is, zien we dat de belangstelling toeneemt.” Jan-Eric vertelt dat er momenteel zo’n dertig phytophthora resistente rassen bestaan. Een tiental daarvan komen bij Geersing Potato Specialist vandaan. “Een groot deel is nog in ontwikkeling. Ons grootste ras is Cammeo, waarvan we 50 hectare pootgoed hebben en dus volop in de markt gaan. Daarnaast hebben we twee nieuwe rassen die momenteel sterk doorzetten: Camillo en Peter Pan. Camillo is er een in de lijn van Cammeo, die groeit wat grover en is vroeger. Peter Pan is totaal anders, dat is meer een Duits, geelvlezige, vastkokende aardappel. Dat ras is dusdanig bijzonder dat we daar tot op heden nog nooit phytophthora in gevonden hebben. Zelfs niet in jaren dat de druk zo hoog werd dat de resistentie werd doorbroken. Van Camillo hebben

Johan Groen, Marcel Geersing, Jan-Eric Geersing en Marien Verhulst

Sarpira I Esperanto

we nu 2,5 hectare pootgoed en van Peter Pan een halve hectare. Camilo kunnen we nu al afzetten in de markt, Peter Pan moet echt nog een jaar wachten. Daar is zo veel belangstelling voor, dat we daar eerst de vermeerdering van opzetten en dan pas de markt mee ingaan.”

Phytophthora resistente rassen worden niet per definitie alleen voor de biologische markt ontwikkeld. “Een ras alleen voor de biologische sector, dat is in Nederland geen haalbare kaart. Het is wel logisch dat de aantrekkingskracht vanuit bio heel veel sterker is, want daar zijn geen mogelijkheden om die ziekte te bestrijden. Daarom worden de eerste stappen vaak gedaan in die sector. Je ziet nu al dat resistente rassen die al wat langer in de markt zijn, intussen al groter zijn in gangbaar dan in bio.”

AGRESSIEVE SCHIMMELZIEKTE

De grootste angst van een veredelaar is dat de resistentie en daarmee de eigenschap die het ras uniek maakt, verloren gaat. Met phytophthora als tegenstander is dat gevaar groot. Deze schimmelziekte kan zich onder de juiste omstandigheden snel verspreiden en muteren. “Phytophthora is dusdanig agressief dat je een vorm van bestrijding zult moeten gebruiken, wil je die resistentie voldoende beschermen. Wij doen 10-15 jaar over het creëren van een nieuw ras en phytophthora kan veel mutanten in een seizoen aanmaken om die resistentie te doorbreken. Daar kun je nooit tegenop veredelen. Daarom vind ik het jammer dat het gebruik van biologische middelen niet wordt meegenomen in het convenant. Een teler moet de plant direct doodbranden zodra de phytophthora zich laat zien. Als je dat niet direct doet, krijgt de phytophthora die door de resistentie is heen gebroken, de kans om zich verder te ontwikkelen. Dat is het laatste wat je wilt. Voor een

veredelaar is het van levensbelang dat die resistentie overeind blijft staan. Zeker als die resistentie ook nog eens een unieke eigenschap is die het ras maakt wat het is. Is het ras niet meer resistent, dan is er niet meer voldoende onderscheid met andere rassen en dan ben je gewoon je ras kwijt. Dan heb je misschien een tiental jaar kunnen profiteren van een resistent ras, maar daarna kunnen we weer opnieuw beginnen en duurt het weer tientallen jaren voordat we de resistentie in een nieuw ras hebben gekweekt. Telers zijn zich hier wel bewust van, maar het gaat uiteindelijk toch om de knikkers. En dat snap ik, dat zal ik een teler niet kwalijk nemen. Een week langer laten doorgroeien, kan een bepaald inkomen betekenen dat die teler heel hard nodig heeft. We moeten er dus niet vanuit gaan dat een teler direct gaat branden zodra hij die phytophthora ziet.”

Veredelaars zetten nu vooral in op het stapelen van genen, waarbij er meerdere resistentiegenen in het ras worden gekweekt. Maar dat is risicovol.

“WUR-onderzoeker Geert Kessel geeft

ook aan dat tegen de tijd dat wij gestapelde genen hebben, de kans groot is dat een aantal van die genen ook alweer doorbroken zijn, waardoor ze in die stapeling geen effect meer hebben. Wij werken nu in onze rassen met twee resistentiegenen. In jaren met veel phytophthora in vatbare rassen kan de druk zo hoog worden dat je het wel 5 of 6 weken langer uithoudt, maar dan wordt de resistentie alsnog wel doorbroken. Dat is vaak tijdelijk, waarbij de resistentie in het nieuwe seizoen gewoon opnieuw begint. Maar stel dat die specifieke phytophthora gedurende het winterseizoen in bijvoorbeeld een afvalhoop overleeft, dan ben je je resistentiegen kwijt. Daarom hadden wij graag het gebruik van middelen als resistentiemanagement in het convenant gezien. Die middelen zijn er misschien nog niet, maar die zijn wel in ontwikkeling.” (JB) 

jan-eric@geersingpotatospecialist.com

LOOFTREKKERS & LOOFKLAPPERS

•

ULRUM Holland +31 (0)595 - 40 14 08 www.kloppenburgmachinebouw.com

• Vernieuwde trekkast met beter resultaat.

• Een klassieke toepassing in een moderne en milieuvriendelijk bedrijfsvoering.

•

Abrupte scheiding van stengel en aardappel.

Goede mogelijkheid voor exacte maatvoering van de aardappelen.

•

Een snellere afhardingsproces van de aardappel.

Betere rooicapaciteit.

• Minder rooiverliezen.

• Vermindert infectie en aantasting door ziekten (rhizoctonia).

Agria aangetast Cammeo vrij

Nadat het prototype is getest is de Optica Q er klaar voor om als nul-serie in gebruik genomen te worden.

“Optisch sorteren is de toekomst,” zegt Bram Jansen, Sales en Export Manager bij Schouten, dat onderdeel is van de Invaro Group en dat zich richt op de ontwikkeling en het ontwerp van sorteer- en verwerkingsmachines voor onder meer (poot)aardappelen. Hij ziet dat vooral de beschikbaarheid van nieuwe software en de toepassing van technieken als deep learning – waar de machine met voorbeeldfoto’s wordt getraind – het proces van optisch kwaliteitssorteren versnellen.

Vooral het arbeidsaspect speelt een rol bij de keuze voor optische sorteerders, stelt Bram vast. “Arbeid wordt steeds schaarser, mensen zijn bijna niet meer te krijgen en handmatig maat- of kwalteitssorteren is saai werk. Wat een mens kan zien, kan een camera ook zien. Ik heb goede hoop dat we in de toekomst niet meer in een leeshok hoeven zitten.”

Bram Jansen, Invaro Group:

“Wat een mens kan zien, kan een camera ook zien”

Optica-Q-kwaliteit

Met optische sortering kan de sorteercapaciteit omhoog worden gebracht

NACONTROLE

Zo geeft Bram aan dat zowel de optische maat- als kwaliteitssorteerders menselijke arbeid vervangen en voor een deel al toekunnen met een eindcontrole. “Daardoor kun je een aantal mensen in de leeskamer besparen. Uiteindelijk zal er nog één persoon nodig zijn voor een nacontrole en om te zien of het proces goed verloopt.” Al verwacht Bram dat dit op den duur voor de meeste standaardrassen en -partijen, waarvan bekend is dat ze geen bijzondere gebreken bevatten, ook niet meer nodig zal zijn.

Naast arbeid is capaciteit een belangrijk gegeven. Zo kan de 12-spoors optische maatsorteerder Optica CS, die naast maatsortering op vierkantsmaat, ook kluiten en groeiafwijkingen uitsorteert, tot 18 ton aardappelen per uur sorteren in negen verschillende maten, geeft Bram aan. Daarbij merkt hij op dat het optisch maatsorteren ook veel nauwkeuriger is als het wordt afgezet tegen mechanische maatsortering.

NAUWKEURIG

“Daar zit ook gelijk het verdienmodel. Vaak zit er met mechanische sortering nog pootgoed in de overmaat die wordt uitgesorteerd en dat gaat dan weg als

minder waardevolle consumptieaardappelen. Met optische maatsortering haal je meer pootgoed uit je bruto partij. Uit testen blijkt dat we tot 25 procent nauwkeuriger kunnen sorteren met de optische maatsorteerder.” Bram rekent voor dat optische maatsortering tot 500 euro per hectare per jaar kan besparen, in vergelijking met mechanische sortering.

Naast de optische maatsortering, die al tien jaar op markt is, heeft Schouten onlangs ook een machine voor optische kwaliteitssortering ontwikkeld. Waar de software al eerder in gebruik was voor bloemen, is deze aangepast en voor (poot) aardappelen geschikt gemaakt. Vervolgens is een prototype getest en is de Optica Q er nu klaar voor om als nul-serie in gebruik te worden genomen.

CAPACITEIT

Schouten is het ontwikkelingstraject van de optische kwaliteitssorteerder voor aardappelen, die aan elke bestaande sorteerlijn kan worden toegevoegd, begonnen met een klantenpanel. Bram geeft aan dat met name de capaciteit een belangrijk gegeven bleek voor klanten. “Gemiddeld leest iemand handmatig zo’n vijf tot zeven ton aardappelen per uur, dat voe-

ren we met optische kwaliteitssortering op tot 10 à 15 ton per uur. Daarmee kun je al gauw twee werknemers besparen en de arbeid voor de nacontrole kan efficiënter worden ingezet,” verklaart Bram het verdienmodel van de machine.

Schouten heeft bij het inleren van de optische kwaliteitssorteerder gebruikgemaakt van deep learning technieken. “Van een sample van een 20-tal aardappelen die bijvoorbeeld door schurft zijn aangetast maken we foto’s, waarop het gebrek met een kleur wordt gemarkeerd en dat wordt aan de database toegevoegd. Uiteindelijk herkent de optische sorteerder dan zelf de aardappelen met schurft.” Onder meer gebreken als rizocthonia, ritnaalden, rooibeschadigingen of groenverkleuring zijn al ingeleerd, maar Bram geeft aan dat als een bepaald seizoen bijzondere of nieuwe kwaliteitsafwijkingen in aardappelen laat zien, deze eenvoudig ‘bijgeleerd’ kunnen worden. “De deep learning software leent zich goed om de machine ook voor andere producten, zoals bijvoorbeeld uien, geschikt te maken.” (MW) 

bramjansen@invarogroup.com

Schouten geeft aan dat optische kwaliteits- en maatsortering menselijke arbeid kan besparen

Efficiëntie en rendement spelen een hoofdrol bij het sorteren van aardappelen

KOSTENBEHEERSING

Naast efficiëntie ziet Kees dat ook kostenbeheersing een grote rol speelt als het gaat om de keuze van sorteertechniek. “Dat is een heel groot punt en dat stelt eisen aan het functioneren van een sorteermachine.” Zo heeft Insort bijvoorbeeld voor het uitschieten van de aangetaste aardappelen het gebruik van lucht vervangen door cilinders. “Het opwekken van perslucht is vrij duur en het heeft een heel laag efficiency-gehalte.” Daarbij geeft Kees aan dat met lucht schieten lawaaierig is. “Waar het uitschieten vroeger 130 decibel opleverde, zitten we nu rond de 75 decibel. Daardoor was vroeger een aparte hal nodig, maar kan het personeel nu naast de machine staan.”

“Het woord efficiency komt telkens terug als het om het sorteren van aardappelen gaat,” zegt Kees Kelders die verantwoordelijk is voor Sales bij het Oostenrijkse Insort dat zich richt op het ontwikkelen van op maat gemaakte sorteertechnologie voor de voedselverwerkende industrie. Gekscherend noemt hij het maken van twee kilo frites van één kilo aardappelen als de grootste drijfveer van zijn klanten. “Dat gaat natuurlijk niet, maar in de toekomst speelt efficiëntie een steeds grotere rol, omdat men aardappelen tekort gaat komen. Ik zie veel fritesfabrieken komen die niet allemaal beleverd kunnen worden, omdat de telers – zeker in Nederland met regels rondom de stikstof problematiek – tegen hun grenzen aanlopen.”

Degevolgen daarvan zijn ook van invloed op het sorteerproces, ziet Kees. Zo is één van die maatregelen de 1-okotber-regel, waarbij aardappelen op zandgronden uiterlijk op 1 oktober gerooid moeten worden op straffe van een korting op de stikstofgebruikersnorm het jaar erop. Hij voorziet dat er daardoor meer aardappelen zullen wor-

den aangeleverd die niet voldoen aan het door de verwerkers gewenste drogestofgehalte. “Insort kan deze aardappelen met hyperspectraal analyse in beeld brengen, waardoor ze automatisch kunnen worden uitgesorteerd. Die technologie geeft mogelijkheden om op basis van de chemische samenstelling van aardappelen te sorteren.”

Om die efficiëntie en reductie van kosten te bereiken is automatisering één van de kernwoorden in sorteren en daarbij speelt kunstmatige intelligentie een rol. “De nieuwste techniek die we zien in de sorteerwereld, is het gebruik van artifical intelligence (AI). Voor de klant heeft dat als groot voordeel dat er een stuk nauwkeuriger en makkelijker gesorteerd kan worden.” Want Kees ziet dat het gebrek aan personeel bij de aardappelverwerkende industrie een steeds grotere rol begint te spelen. “Met AI is het besturen van de machines veel makkelijker, waardoor wij de sorteermachine kunnen instellen en de operator daar verder niets meer aan hoeft te doen.”

HELIKOPTERVIEW MET TECHNIEK EN DATA

Hierdoor vervalt ook de noodzaak voor personeel bij de machine. “Met camera’s op het inkomende product, het uitgeschoten product en na de sorteermachine kunnen we vanuit de controlruimte of op afstand het product bekijken. Personeel hoeft niet meer bij de machine te staan. Omdat er maar één tot twee personen beschikbaar zijn om een complete productielijn te draaien, kan er ook niet bij iedere machine iemand staan. Dat vereist wel een helikopterview en die kan worden gerealiseerd door middel van onze technieken en de data die dat oplevert.”

Die datastromen worden steeds belangrijker, stelt Kees vast. “De gegevens die een sorteermachine oplevert, kunnen worden gekoppeld aan het informatie-

systeem van de klant.” Zo geeft hij aan dat iedere aardappel wordt bekeken en dat naast lengte-breedte verhouding –de frites verwerkende industrie sorteert steeds vaker op lengte -, maat en drogestofgehalte in beeld worden gebracht, net als gegevens over het aandeel van groene en bruine aardappelen en vreemde voorwerpen. “Deze gegevens worden om de minuut gedeeld met het informatiesysteem.” Kees geeft aan dat met deze

datastromen het rendement kan worden geoptimaliseerd en er inzicht ontstaat –zeker als de gegevens langere tijd worden gevolgd – in de optimale teeltomstandigheden zoals bijvoorbeeld het gebruik van gronden of meststoffen.

GROTE EN KLEINE GEBREKEN

Maar ook gewasbeschermingsmiddelen, of liever de teruglopende beschikbaarheid ervan, spelen een steeds grote-

re rol bij het sorteren, constateert Kees. “Je ziet nu meer ziekten in de aardappelen terugkomen. In het sorteerproces is het onmiddellijk zichtbaar als een bepaald middel niet meer gebruikt kan worden zoals bijvoorbeeld voor ritnaalden. Dan zien we direct de gaatjes in de aardappelen toenemen.” Ook hier biedt AI voor Insort uitkomst. “Met kunstmatige intelligentie kun je de software leren hoe de gaatjes van ritnaalden eruitzien, waar-

De Serlock Food Analyser word gebruikt voor droge stof meting en peelscanning.

door de aangetaste aardappelen uitgestoten kunnen worden.” Overigens maakt de sorteertechniek onderscheid tussen grote en kleine gebreken. “De aardappelen met grote gebreken gaan direct in de stroom die bestemd is voor verwerking tot biogas.” De aardappelen met kleine gebreken echter zijn nog geschikt voor consumptie. “Die worden geschild en komen terug in de productie waardoor er een hoger rendement wordt gerealiseerd.”

Hoewel de fritesindustrie in Europa een flinke groei doormaakt, verwacht Kees dat Europa voor Insort op de langere termijn een vervangingsmarkt zal worden en dat de echte groei in Azië, met name in

China en India, zal plaatsvinden. “In Nederland, België en Duitsland kunnen wij behoorlijk efficiënt frites maken. Die slag zie ik binnen nu en tien jaar ook komen in Azië. Daar zijn ze nu nog gewend met mensen te werken en hoewel die per dag maar een paar dollar kosten, verkopen we toch machines aan bijvoorbeeld China. Ook in Azië eisen de fastfoodrestaurants dat frites worden geproduceerd zonder personeel aan de lijnen, zodat er geen vervuiling kan optreden. De efficiencyslag die wij gemaakt hebben met automatisering, komt nu ook in Azië,” besluit Kees. (MW) 

Kees.kelders@insort.at

PorAroEuRoPE VISIT OUR STAND: T23! 6-7 SEPTEMBER 2023 BELGIUM 2023 PROFI,

project compleet uitgewerkt in 2D & 3D. Volledig dynamische calcul aties voor logi stiek-en arbeidsbesparing. Neem vrijblijvend contact met ons op voor uw

Gerrit Kuipers, The Greenery:

aan de telefoon heb. Ik heb ze al zo vaak gesproken dat ik ze aan hun stem kan herkennen,” lacht Gerrit. Ook kan hij goed omgaan met de dialecten uit de verschillende regio’s, behalve van Zeeuwen, die zijn heel lastig om te verstaan. Met Limburgs heeft Gerrit minder moeite omdat hij daar privé veel komt.

Wanneer iemand lang in dienst is bij dezelfde werkgever mag deze bij wijze van spreken tot de inventaris van het bedrijf worden gerekend. In een tijd waarin mensen gemakkelijk van baan wisselen, is het een hele prestatie om zo lang trouw te blijven aan één bedrijf. Deze maand Gerrit Kuipers, die sinds 1985 in dienst is bij The Greenery.

Hetzou voor maximaal 3 maanden zijn toen Gerrit startte op veiling Delft Westerlee, maar dat is inmiddels 38 jaar geleden. “Ik begon met het plakken van etiketten op kratten en ben daarna doorgegaan naar de heftruck. Telers zwaaiden telkens naar mij als ik rondreed, niet om gedag te zeggen, maar om aan te geven dat ze kistjes nodig hadden. Die brachten we dan vanuit de veiling naar de telers,” vertelt Gerrit. Zo leerde hij heel veel telers kennen. “Als er tijd voor was, maakten we een praatje. Een leuke tijd die ik nooit meer zal vergeten.”

Gerrit is zijn hele werkzame leven bezig met verpakkingsmaterialen en fust. Hoewel dat niet veranderd is, is qua werkwijze, bedrijfsvoering en materialen zelf wél heel veel veranderd. In plaats van direct leveren is het veel meer een administratieve functie geworden. Gerrit betreurt dat daarmee ook de afstand tot de teler in

de loop der jaren steeds groter is geworden.

Eerst doordat veilingen met elkaar fuseerden met als omslagpunt The Greenery, waarna het proces van schaalvergroting begon. In de loop der jaren namen leveranciers van verpakkingsmaterialen ook de distributie ervan naar de telers over en digitaliseerde het bestelproces. 90 procent van de bestellingen voert de teler in op de computer en deze worden door de leverancier verwerkt. Dat hele proces is geautomatiseerd, maar het betekent niet dat er nooit iets fout gaat. Het aantal soorten verpakkingen is enorm uitgebreid en dan gaat er nog weleens iets mis. Tegenwoordig houdt Gerrit dat allemaal in de gaten om fouten te voorkomen.

Het leukst aan zijn werk vindt Gerrit het contact met telers, sommigen kent hij al jaren. “Meestal weet ik precies wie ik

In het seizoen, vooral als dit weer opstart, is het over het algemeen drukker dan in de wintermaanden. Zeker in de tijd dat de teler alles nog zelf deed. Die was meer met de teelt bezig dan met de voorraad aan verpakkingsmaterialen die ineens nodig waren als het product eraf moest. Dan regende het spoedbestellingen. Afhankelijk van de regio van waaruit werd gebeld, wist Gerrit al hoe laat het was. “Bij telers uit het Westland moet het gisteren al geleverd worden, in Brabant dezelfde dag en in Limburg deze week. Maar de tijd dat een teler pas gaat bestellen als hij de muur ziet is wel voorbij. Doordat er nu meer grote telers zijn en verantwoordelijkheden verdeeld, loopt het bestelproces meestal wel op tijd.”

Dat betekent niet dat er geen brandjes te blussen zijn. De meeste telers hebben Gerrits telefoonnummer nog wel ergens paraat. Zelfs telers die al lang geen lid meer zijn van The Greenery bellen nog weleens in nood. “Ik probeer iedereen altijd te helpen. Voor mij is het contact met de telers altijd het mooiste. Als ik hun problemen aan het einde van de dag heb opgelost, is mijn dag weer goed.”

Gerrits huidige functie is die van fustcoordinator, een functie die hij vooral vanuit thuis uitvoert. Noodgedwongen, want vanwege zijn gezondheid kan hij minder goed functioneren in een hectische omgeving. Hij was al bijna in de ziektewet beland, maar gek genoeg werd dat door corona voorkomen. Gerrit: “Toen we gedwongen werden vanuit huis te werken, merkte ik dat ik het werk weer beter aankon. Gelukkig krijg ik hiervoor de ruimte van The Greenery. Helaas heb ik nu minder direct contact met mijn collega’s, maar ik ben blij dat ik door kan met mijn werk,” besluit Gerrit. (ML)  g.kuipers@thegreenery.com

“Als ik problemen bij telers aan het einde van de dag heb opgelost, is mijn dag weer goed”

Aardbeiboom

(Arbutus unedo) Ericaceae

Een bijzondere en minder bekende vrucht in Nederland en toch al vele eeuwen aanwezig in Europa. Het is echt fruit voor specialisten.

Het geslacht Arbutus omvat een twaalftal soorten waarvan een viertal in het Middellandse Zeegebied: A. canariensis Veill, beperkt tot de Canarische Eilanden, A. pavarii, Pampanini, in het kustgebied van Cyrena, A. andrachne L. uit het oostelijke Middellandse Zeegebied, en A. unedo L. De belangrijkste van deze is de Arbutes unedo.

Naast Zuid-Ierland, Frankrijk en Portugal komt de arbutus voor in alle landen aan de Middellandse Zee en Adriatische zee. Maar ook in China, Californië en in enkele landen in Zuid-Amerika wordt de arbutus geteeld. De oude Grieken en Romeinen maakt van de arbutus al wijn en likeur. De bekende Romeinse dichter Ovidius (43 v. Chr. – 17 n. Chr) beschrijft in zijn Metamorfosen, “De Gouden Tijdperk” al over de smakelijke vruchten van de aardbeiboom. Pas in 1762 is het de Franse botanicus J. Quer (1695 – 1764) die de boom en vruchten heeft beschreven.

De vruchten van deze 1,5 tot 9 meter hoge struik of boom zijn ongeveer 2 tot 3 cm in doorsnee, groeien in groepjes bijeen aan het einde van de takken en lijken, ondanks de naam van de boom, meer op een lychee dan op een aardbei; ze hebben een harde, knobbelige schil. De kleur

NL: Arbutus, Arbutus bes, Bergaardbei

van die schil is aanvankelijk geel en verkleurt tijdens het rijpen tot oranjebruin. De vrucht bevat meerdere kleine bruine hoekige zaden.

Het vruchtvlees is geel, zoetzuur van smaak en een wisselend aroma. Door veredeling wordt gewerkt aan een betere innerlijke kwaliteit. Rijpe vruchten ruiken licht naar anijs.

Hoewel het een ietwat korrelige schil heeft, heeft het fruit zelf, wanneer het volledig rijp is, de textuur van een weelderig tropisch fruit en een delicate, aangename smaak. Voor mensen met gevoelige smaakpapillen is dit een vrucht waarvan je kunt genieten als je ze in gematigde hoeveelheden eet. De vrucht gist aan de boom als hij eetrijp is, dus oppassen!

De oogst in Zuid-Europa is in september-oktober. De bloei- en oogstperiode vallen samen, waardoor de bloesem en rijpe vruchten samen aan de boom hangen.

Arbutus unedo L. wordt al lange tijd in de traditionele en populaire geneeskunde gebruikt als samentrekkend middel, diureticum, urinair antisepticum en meer

FR: Arbousier, Arbousier commun, Fraise en Abre

DE: Erdbeerbaum, Westlicher Erdbeerbaum, Meerkirsche, Hagapfel

ENG: Strawberry tree, Cane apple, Dogwood

IT: Corbezzolo

Port: Madrones, Medronheiro-comum

ES: Madroñero, Arbusto, Arblolillo

recentelijk bij de therapie van hypertensie en diabetes.

Naast de fruitproductie wordt Arbutsus ook gekweekt voor de siertuin.

Aanvoer vers: beperkt uit Zuid-Europa. Eetrijpe vruchten opslaan bij 2 tot 4°C en een RV van 85 tot 90%. Afhankelijk van de rijpheid en variëteit 4 dagen houdbaar. Aanvoer diepgevroren een jaarrond.

Gebruik: Vers of verwerkt tot likeur, jam of compote. Arbutus wordt onder meer in Zuid-Frankrijk verwerkt tot likeur, in Portugal tot distillaat (Mehdronho) en op Sardinië wordt hij verwerkt tot honing (Armaro di Corbezzolo). De arbutushoning is zeldzaam en kostbaar en heeft lichte balsamico-eigenschappen. Het wordt voornamelijk geproduceerd op Sardinië en in Toscane.

Voedingswaarde per 100 gram vruchtvlees. Energie .......................

kcal

g

Rassen: Elfin King, Atlantica, Rubra, Compacra, Croomei, Hosaf, Oktoberfest, Quercifolia, Melita, Werner.

© Dick Pijpers allesovergroentenenfruit.nl

Dick Pijpers

Geswitcht Van Naar

Renske Arnts Fruitmasters Van den Elzen Plants

Demian van Duivenbode Varekamp Coldstores Feeling Fresh

Jolanda Heistek Greenport West-Holland Royal FloraHolland

Henri Hendrikse Waterman Onions Q-Potato Holland

Carl van Rompaey Enzafruit TFC Holland

Nienke Weidema Albert Heijn Enza Zaden

Frank van der Kwaak Angus Soft Fruits Fruitmasters

Michel Takken Tolpoort Vegetables Vomar

Ronald Velthuis Flevotrade Dronten Farmel

Matthew van Gestel SoBe Fresh G.H. Lukassen en Zoon

Bert van der Zijden Valstar

Cornelie Cress - den Otter Agrofair Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht

Edwin Fillekes Westfalia Hillfresh

Robert Blomsteel Weyers EDN Natural & Organic freshness

Jolanda Olsthoorn Rabobank Oxin Growers

Florian Prins Looije Group Harvest House

Maikel Vuurboom Willem Dijk Tokfood

Wie werkt waar sinds juli 2023?

Geswitcht Van Naar

Shanna van Biezen Special Fruit de Groot fresh group

Just Ritskes Circ Asica Holding

Bastiaan de Back Action Vomar

Harro van dam Carsol Europe Nuts2

Stevie van Geest Harva International BE Fresh Produce

Sander Teeuwen Scherpenhuizen Damp Clever en Trends

Christian Molenaar Kraaijeveld Groente en Fruit Tumoba

Kim Gieling Hessing Supervers Enza Zaden

Johnny Vermeer BE Fresh Produce Quality Produce International

Stefan Maas Hak & Hak Fresh Banken Champignons Groep

Karim B Primeale MG Fruit

Deniz Korkmaz Vitaal Europe Combilo

Roeland Nijveen Olympic Exsa Europe

Maandelijks melden we AGF-switchers die de overstap hebben gemaakt naar een ander AGF-bedrijf. Heb je een switch van jezelf of namens je bedrijf te melden? Geef ze door aan marjet@agfprimeur.nl

Vacaturekrant

De krapte op de arbeidsmarkt is nog altijd ongekend hoog. Werkzoekenden hebben de banen voor het uitkiezen. Ken je iemand of ben je zelf op zoek naar een nieuwe baan of uitdaging? Deze vacaturekrant biedt een overzicht van vacatures in de AGFsector. Bedrijven zijn op zoek naar verkooptalenten, kwaliteitsadviseurs, inkopers, voormannen en -vrouwen, technici en specialisten. Dus bekijk alle vacatures op de volgende pagina’s om te zien of er interessante banen tussen zitten.

SMAAKMAKERS MET EEN GROEN HART

Bij Koppert Cress zijn er verschillende administratieve, operationele, teelt en technische functies beschikbaar. Solliciteer en kijk op werkenbij.koppertcress.com voor alle mogelijkheden. Stuur een e-mail naar hr@koppertcress.com voor meer informatie.

Koppert Cress is een jong en innovatief familiebedrijf gespecialiseerd in Cressen en Specialties, met elk hun eigen verrassende: smaak, geur en presentatie. De sfeer in ons bedrijf is informeel en het teamgevoel staat hoog in het vaandel. De inzet, ervaring en kennis van onze collega’s zijn een belangrijke reden van de positieve groei van ons bedrijf. Bij ons zijn de lijnen kort, wordt er snel geschakeld en draagt iedereen veel eigen verantwoordelijkheid.

Word jij onze nieuwe collega?

De AGF is een fluctuerende sector. Hitte, hagelstenen en vorst kunnen de prijzen en volumes bepalen. Vorige week nog een hoge prijs, deze week zakt de markt volledig in elkaar.

Overnames van grote bedrijven, jaarrekeningen, handelsbelemmeringen, oogstprognoses, maar ook verjaardagen, hobby’s en jubilea. Over al deze zaken wordt geschreven in de dagelijkse nieuwsbrief van AGF.nl en het maandelijkse vakblad PRIMEUR Oh ja en dat ook nog op een vlotte manier, lekker weglezend tijdens de lunch.

Als redacteur maak je deel uit van de redactie van www.AGF.nl en/of AGF Primeur. Dagelijks zul je gaan interviewen, schrijven en redigeren. Je belt zelf rond en werkt deze uit tot soepel lopende teksten.

Of het gaat om een kort nieuwsbericht, een interview of een achtergrondverhaal; jij haalt het belangrijkste nieuws eruit, schrijft snel en precies in een ontspannen stijl en maakt ook ingewikkelde

verhalen over bijvoorbeeld een jaarrekening makkelijk toegankelijk.

We zoeken iemand die een neus heeft voor het nieuws en de actualiteiten kan koppelen aan de invloed in de AGF-sector. Ben jij de lettervreter met een vlotte pen, heb jij een feilloos taalgevoel en ook nog humor? Dan horen we je graag.

Wij bieden:

• Een passend salaris

• Een kantoor in het Zeeuwse Tholen, met de auto 30 minuten van Antwerpen, en 45 minuten van Breda en Rotterdam

• Een gezellig team

Voor meer informatie:

Sander Bruins Slot

sander@agf.nl

Vlotte Redacteur gezocht voor AGF.nl en AGF Primeur

RCS – Rotterdam Customs Services B.V. is een douane agentschap actief op alle fronten van import-, export- en transit douane documentatie, fiscaal vertegenwoordiging en douane advies

Wij breiden uit en zijn daarom op zoek naar: Een ervaren declarant

We verwachten van een nieuwe collega:

• Een afgeronde opleiding tot Declarant

• Tenminste een aantal jaren ervaring in deze functie

• Actuele kennis van de douane wet- en regelgeving

• Dat je klantgericht werkt en in oplossingen kan denken

• Kennis van de Nederlandse en Engelse taal

• De bereidheid om samen te werken in een team

• Als het kan wat ervaring op veterinair gebied, maar dat is geen must

Wij stellen daar natuurlijk wel iets tegenover, zoals:

• Een uitstekend salaris, reiskostenvergoeding en opname in pensioenfonds

• Mogelijkheid om door te groeien en het volgen van vervolgopleidingen

• Het werken in een jong, ervaren en gezellig team

Belangstellenden voor deze functie gelieve contact op te nemen met Anton Filippo per E-mail : afi@rtmcustoms.net

ZZColdstores heeft zich gespecialiseerd in het temperatuur gecontroleerd opslaan van voornamelijk exotisch fruit. Met twee koelhuizen en eigen loskade bieden wij veel kwaliteit, capaciteit en flexibiliteit in op- en overslag.

Wij zijn op zoek naar:

Vestiging Kruiningen: Vestiging Kruiningen en Vlissingen:

Contact?

E-mail: frans.maas@zzcoldstore.nl

Specialist Internationale zaken & kwaliteit

32 uur per week

GroentenFruit Huis is de brancheorganisatie voor bedrijven actief in de afzet van groenten en fruit. Samen richten we ons op de gezonde toegevoegde waarde van de groente- en fruitketen. Zo vertegenwoordigen wij de belangen én het verlangen van onze leden. Wij werken binnen vijf ambities: Gezondheid, Duurzaamheid, Voedselveiligheid, Sociaal en Markt & Economie.

Als specialist ben je inhoudelijk verantwoordelijk voor het initiëren, coördineren en/of ondersteunen van werkzaamheden en projecten binnen het programma Markt & Economie.

De leden van GroentenFruit Huis hebben belang bij continuïteit van afzet. Om dit voor de groente- en fruitsector te kunnen bewerkstelligen, werkt GroentenFruit Huis nauw samen met de overheid. Denk aan het Ministerie van LNV, Landbouwraden en de NVWA; met Keuringsdienst KCB én met het bedrijfsleven in binnen- en buitenland. GroentenFruit Huis staat vooraan bij het tegengaan van handelsbelemmeringen, zowel nationaal, als voor import en export en zet zich in voor marktverruiming, marktbehoud en een vrije handel van schoon en kwalitatief goed product.

Als specialist internationale zaken & kwaliteit krijg je te maken met veel ad hoc onderwerpen en een veelvoud aan dossiers en moet je dus in staat zijn om veel ballen in de lucht te kunnen houden. Hierbij ligt de nadruk op fytosanitaire en (product)-kwaliteit gerelateerde dossiers. Je volgt hiervoor de actualiteit en ontwikkelingen op het gebied van (EU)wetgeving op de voet. Je doorziet het effect hiervan op de dagelijkse gang van zaken van onze leden en bent in staat om direct in actie te komen als de situatie dat verlangt. Je vertaalt ingewikkelde materie naar begrijpelijke taal voor communicatie richting de leden. In het team Markt & Economie werk je aan het versterken van de Nederlandse positie, samen met de collega’s van Public Affairs.

Je bent verantwoordelijk voor:

• Het up-to-date houden van de dossierkennis en het informeren aan de sector.

• Een bijdrage leveren als expert aan Position Papers.

• Onderhouden van contacten met externe stakeholders.

• Voorbereiden en leggen van relevante contacten met organisaties in het buitenland.

• Voorbereiden, opzetten en bijwonen van informatiebijeenkomsten, seminars, beurzen en evenementen voor leden en andere relaties.

www.zzcoldstore.com

Wij bieden:

• Opleidingsmogelijkheden

• Ruimte voor eigen ideeën

• Een fijne werkplek in een enthousiast team, standplaats Zoetermeer

• Afwisseling met thuiswerken is mogelijk

• De beloning is marktconform en afhankelijk van leeftijd en ervaring

• Goede pensioenopbouw

• Jaarcontract met uitzicht op vast dienstverband

Voor meer informatie over de bovengenoemde functie kunt u contact op te nemen met Matthijs Montsma, via hrm@groentenfruithuis.nl of solliciteren met een motiveringsbrief en cv via solliciteer@groentenfruithuis.nl

Bekijk de volledige vacature tekst op: www.groentenfruithuis.nl/over-ons/ vacatures/specialist-internationale-zakenkwaliteit

Wevano Machinery B.V. is gevestigd in Emmeloord en is wereldwijd actief in het ontwikkelen en fabriceren van machines en installaties voor zowel de agrarische als de industriële sector. Het bedrijf is in 2000 opgericht en in zeer korte tijd uitgegroeid tot een toonaangevend bedrijf.

SUPERVISOR/ BUITENMONTEUR

Jouw werkzaamheden zijn:

Als supervisor/ buitendienstmonteur ben je verantwoordelijk voor de opbouw en in bedrijfstellen van onze installaties in zowel binnen- als buitenland. In het binnenland zul je voornamelijk samen met je collega’s projecten opbouwen en in het buitenland zal dit hoofdzakelijk een samenwerking zijn met lokale bedrijven. Op deze locaties ben jij het aanspreekpunt van Wevano. Bij deze zéér afwisselende en uitdagende functie, sleutel jij bij het ene project mee en bij het andere project ben jij alles in goede banen aan het leiden met de juiste ondersteuning van onze projectengineers.

Wat wij zoeken in onze nieuwe collega:

• Opleiding Werktuigbouwkunde of Mechatronica.

• Ervaring in de voedingsindustrie.

• Iemand die zichzelf doelen kan stellen.

• Enige ervaring in het aansturen van monteurs.

• Bereid om meerdere dagen van huis te zijn.

• VCA vol of bereid dit te halen.

ELEKTRO TECHNICUS

Jouw werkzaamheden zijn:

Als elektricien ben je voornamelijk werkzaam in de machinebouw. Op basis van tekeningen maak je besturingskasten en sluit je componenten aan. Verder draag je zorg voor het bekabelen van de machines. Hierna test je de machines, stelt ze af en lost eventuele storingen op. Dit doe je in samenwerking met je collega’s van de assemblage-afdeling. Het kan zijn dat je eenvoudige werktuigbouwkundige werkzaamheden verricht. Bij de diverse opdrachtgevers voer je zelfstandig of in teamverband je werkzaamheden uit.

Wat wij zoeken in onze nieuwe collega:

• Een MBO werk- en denkniveau en een opleiding elektrotechniek of mechatronica.

• Affiniteit met de agrarische en voedsel–verwerkende industrie.

• In het bezit van rijbewijs B.

• In het bezit van een VCA diploma of bereid om deze te halen.

• Communicatief vaardig in woord en geschrift.

• Flexibel, zelfstandig en gemotiveerd.

PROJECTLEIDER/ENGINEER

Jouw werkzaamheden zijn:

Dit bieden wij:

• Leuke, afwisselende baan met opleidingsen doorgroeimogelijkheden.

• Uitzicht op een vast dienstverband.

• Passend salaris.

• Goede secundaire arbeidsvoorwaarden.

ASSEMBLAGEMONTEUR

Jouw werkzaamheden zijn:

Als Projectleider / Engineer ben je verantwoordelijk voor het technisch leiden, ontwerpen en uitvoeren van projecten veelal binnen de agrarische- en industriële (voedselverwerkende) sector in zowel binnen- als buitenland. Samen met de verkoper en de klant vertaal je de wensen en kwaliteitseisen naar een oplossing. M.b.v. engineers krijgt het project vorm en wordt vervolgens in onze eigen werkplaats geproduceerd. Tijdens de productie en installatie van het project blijf je nauw betrokken. Innovatie en doorontwikkelingen zijn veelal onderdeel van de projecten waardoor je voldoende afwisseling, mogelijkheden en vrijheid krijgt.

Wat wij zoeken in onze nieuwe collega:

• MBO 4 / HBO WTB / Mechatronica / Engineering.

• Kennis en ervaring met 3D tekenprogramma’s (wij werken met Solid Edge).

• Sociaal, klantgericht en communicatief sterk.

• Je hebt ervaring in de machinebouw.

• Je bent zelfstandig en staat open voor ontwikkeling.

CONSTRUCTIE BANKWERKER-/LASSER

Jouw werkzaamheden zijn:

Als constructiebankwerker ben jij verantwoordelijk voor het samenstellen en aflassen van machines en constructies in onze werkplaats, dit gebeurt op je eigen werkplek. Ook draag je zorg voor de juiste productiekwaliteit.

Wat wij zoeken in onze nieuwe collega:

• Aantoonbare en recente werkervaring als constructiebankwerker.

• Ervaring in het lassen van zowel staal als rvs.

• Netjes en nauwkeurig kunnen werken.

• In het bezit van een heftruckcertificaat en VCA-certificaat of bereid dit te halen.

• Je bent zelfstandig en staat open voor ontwikkeling.

SOLLICITEREN:

Stuur je sollicitatiebrief en cv naar r.vanhulzen@wevano.nl

Als monteur ben jij verantwoordelijk voor het assembleren / afmonteren en het testen van een grote diversiteit van machines in onze werplaats. Je draagt bij aan de doorontwikkeling van onze machines. Af en toe werken op locatie bij de klant vind jij een uitdaging.

Wat wij zoeken in onze nieuwe collega:

• Enige ervaring in de machinebouw.

• Affiniteit met de agri- en/of foodsector.

• Opleiding MBO-werktuigbouwkunde of mechatronica.

• Zowel zelfstandig als in teamverband kunnen werken.

• In bezit van een heftruckcertificaat en VCA-certificaat of bereid dit te halen.

MAGAZIJNMEDEWERKER/ ASSISTENT TECHNISCH INKOPER

Jouw werkzaamheden zijn:

Het verwerken van inkomende- en uitgaande goederen.

Het geautomatiseerd verwerken van inkomende- en uitgaande goederen. Spare-parts orders verzendklaar maken. Orde, netheid en het georganiseerd houden van het magazijn.

Inkopen van onderdelen en materialen voor onze spare parts en projecten.

• Invoeren, verwerken en bewaken van de inkooporders.

Controleren van orderbevestigingen.

• Contact onderhouden met onze leveranciers over leveringen en levertijden.

Wat wij zoeken in onze nieuwe collega:

• Je bent accuraat en kan in teamverband werken.

Ervaring met een ERP systeem (voorkeur Ridder IQ).

• Affiniteit met logistieke processen. In het bezit van een heftruckcertificaat of bereid dit te halen.

VCA-certificaat of bereid dit te halen. Minimaal een MBO-3 opleiding of door ervaring verkregen.

Je bent in staat snel te kunnen schakelen tussen verschillende projecten.

Een enthousiaste instelling met doorzettingsvermogen.

FreshRecruitment

2Connect

Inkoper/Productspecialist Hardfruit

Een betrouwbare aanspreekpartner voor de telers

• Je bent het eerste aanspreekpunt voor de telers en leveranciers.

• Verantwoordelijk voor de inkoop en planning van het hardfruit voor de klanten.

• Voortdurend op de hoogte van de trends en ontwikkelingen en je vertaalt de diverse data binnen de organisatie op diverse niveaus.

• Je voert alle commerciële onderhandelingen met telers en leveranciers en je maakt heldere afspraken hierover en legt deze vast in het ERP-systeem.

• Managen van tactische en strategische inkoopprocessen.

• Je hebt aandacht voor certificeringen en duurzaamheidsprogramma’s.

• Ontwikkelen van verbetervoorstellen voor de categorie.

• Je rapporteert aan en bent sparring partner van de Teamleider Commercie.

Kennis van de bron met liefde voor (hard)

fruit

• Afgeronde HBO opleiding in een commerciële of agrarische richting.

• Kennis van hardfruit is geen vereiste, wel een pré.

• Ervaring in een internationale en commerciële omgeving in de fruitbranche.

• Een echte teamspeler met een goed onderhouden netwerk.

• Sterk in het zoeken, onderhouden en vinden van nieuwe en bestaande relaties.

• Je beheerst de Nederlandse en Engelse taal, andere talen zijn een pré.

• Je zegt wat je doet en je doet wat je zegt.

Competenties

• Uitstekende communicatieve vaardigheden.

• Sterk in relatiebeheer.

• Empathisch vermogen.

• Praktisch en betrokken.

• Zelfstarter en creatief.

• Innovatief en kansen zien.

• Hulpvaardig en aanspreekbaar.

Voor alle details over deze functie, zie onderstaande link: https://freshrecruitment.com/vacatures/inkoper-productspecialist-hardfruit/

Reageren

Vogelaar Vredehof heeft de Werving en Selectie voor de vacature van Inkoper/Productspecialist Hardfruit exclusief uitbesteed aan FreshRecruitment. Voor meer informatie kun je terecht bij Jan Willem Tolhoek, telefonisch bereikbaar op +31(0)6 821 831 03. Sollicitaties uitsluitend via www.freshrecruitment.com. Uitgebreide informatie over de organisatie is te vinden op https://www.vogelaar.com/. Een assessment kan deel uitmaken van de procedure.

in Gelderland ter overname

Een instapklare AGF-winkel voor iemand met ervaring in het AGF-vak.

Een mooie kans om je eigen zaak te beginnen, een middelgrote zaak met een grote vaste klantenkring.

De huidige eigenaar gaat met pensioen en is bereid de overname soepel te laten verlopen, ook wat de investering betreft. Hij is desgewenst bereid de nieuwe ondernemer goed in te werken.

Interesse?

Bel: 06 38 75 99 26

PROEFCENTRUM HOOGSTRATEN VACATURE TEELTLEIDER

MET AMBITIE OM

DOOR TE GROEIEN

HOU JE VAN TEELTTECHNISCHE

UITDAGINGEN IN DE AARDBEI-, PAPRIKA EN TOMATENTEELT

WIL JE DOORGROEIEN

NAAR EEN FUNCTIE VAN

BEDRIJFSLEIDER BINNEN EEN

TOONAANGEVEND

ONDERZOEKSCENTRUM

Meer info? Scan de QR-code

IPHandlers B.V. als jong en snelgroeiend bedrijf verantwoordelijk voor het afhandelen van meer dan 100 miljoen kg verse producten per jaar. Daarmee behoren we tot de groep van ‘grotere logistieke dienstverleners’ binnen de luchtvracht van bloemen, groente-fruit en visproducten. Om het product- en service aanbod van de groente en fruit afhandeling te verbreden is deze activiteit ondergebracht in ons zusterbedrijf APC Handling B.V.

Meer weten?

Neem dan contact op met Rächel van Heiningen of Linda van der Zwet van onze afdeling HR.

Zij zijn te bereiken via: HR@iphandlers.nl of 0621958237

www.iphandlers.nl

Om onze verdere groeiambities waar te maken zijn wij op zoek naar een enthousiaste en gedreven:

ACCOUNTMANAGER LOGISTIEK GROENTE EN FRUIT

Als accountmanager logistiek groente en fruit ben je verantwoordelijk voor het generen van nieuwe business en het onderhouden van de bestaande klantrelaties. Je identificeert kansen in de markt en stelt strategische verkoopplannen op om deze te benutten. Je hebt een scherp oog voor de behoefte van onze klanten en weet hierop in te spelen door op maat gemaakte logistieke oplossingen aan te bieden.

Taken en verantwoordelijkheden:

• Actief benaderen en werven van nieuwe klanten binnen de groente en fruitindustrie.

• Onderhouden van sterke relaties met bestaande klanten en zorgen voor een hoog niveau van klanttevredenheid.

• Identificeren van nieuwe verkoopkansen en het ontwikkelen van strategieën om deze te benutten.

• Onderhandelen over prijzen, contracten en leveringsvoorwaarden met klanten.

• Monitoren van markttrends en klantenbehoefte om proactief in te spelen op veranderingen in de markt.

• Samenwerken met interne teams om te zorgen dat zendingen tijdig en efficiënt worden verwerkt.

• Rapporteren aan het management over verkoopprestaties, doelstellingen en marktontwikkelingen.

Kom jij kleur geven aan deze uitdagende functie?

EXSA Europe b.v. produceert, exporteert en distribueert fruit vanuit Zuid-Afrika, Egypte, Costa Rica en vele andere landen. Primaire productgroepen zijn druiven, citrusvruchten, meloenen en steenfruit. Onze afnemers bestaan uit (internationale) retailers, cateraars en groothandelaren. Wegens groei van de organisatie zijn wij op korte termijn op zoek naar een:

Jij neemt mee aan kennis, ervaring en vaardigheden:

• HBO werk- en denkniveau

• Minimaal 2 tot 3 jaar ervaring in een vergelijkbare sales functie binnen de logistieke sector, bij voorkeur in AGF.

• Uitgebreide kennis van de AGF markt en het vermogen om markttrends en kansen te identificeren.

• Overtuigingskracht, daadkracht, energie en enthousiasme.

• Uitstekende - Nederlandse en Engelsecommunicatieve en sociale vaardigheden.

Wat bieden we jou?

• Een mooie functie met impact voor ons jong en snelgroeiend bedrijf.

• Een werkomgeving met een informele bedrijfscultuur met duidelijke open communicatie.

• Mogelijkheden te over om jezelf te ontwikkelen.

• Een aantrekkelijk pakket aan arbeidsvoorwaarden.

Volgende vacaturekrant: Oktober

Primeur brengt in oktober een nieuwe editie van de vacaturekrant uit en biedt u nu de mogelijkheid om een advertentie te reserveren. Als bedrijf wilt u natuurlijk opvallen bij potentiële werknemers, en onze vacaturekrant is de perfecte plek om dat te doen.

Heb je zin om mee te bouwen aan een jong bedrijf waarin teamspirit, creativiteit en doorzettingsvermogen onze belangrijkste pijlers zijn?

Stuur dan jouw reactie en CV naar:

EXSA Europe B.V.

Dhr. Jeroen Stoof

Jeroen.stoof@ exsaeurope.com

www.exsaeurope.com

Tel: +31 (0) 88 735 0002

Keurmeester (m/v) fulltime

Jouw functie bestaat uit een breed scala van taken op gebied van fysieke keuringen van fruit binnen ons smalle maar zeer diepe assortiment. Je zal zeer intensief samenwerken met de commerciële collega’s. Jouw aandachtsgebied is o.a. het monitoren van onze verpakkingsactiviteiten welke in-house zijn georganiseerd. Denk hierbij aan uitgangskeuring van gereed product aan de hand van klantspecificaties, binnenkomstkeuringen van te verpakken product en procesbegeleiding. Al met al een veelzijdige job waarbij communicatie, flexibiliteit en collegialiteit voorop staan. Bij voorkeur heeft onze nieuwe collega een afgeronde middelbaar- of hogere beroepsopleiding of aantoonbare ervaring en beschikt hij of zij over een gezonde voorliefde voor onze productgroepen.

Met AGF-Primeur bereikt u een een groot publiek in de AGF-sector. Door uw advertentie te plaatsen, vergroot u niet alleen uw zichtbaarheid, maar ook de kans om gekwalificeerde kandidaten aan te trekken.

Onze advertenties zijn helder en beknopt, waardoor ze direct de aandacht trekken van werkzoekenden. We bieden verschillende formaten en prijscategorieën aan, zodat er altijd een optie is die bij uw budget past.

Wacht niet langer en reserveer nu uw advertentieruimte in de vacaturekrant van Primeur.

We helpen u graag verder om uw bedrijf onder de aandacht te brengen bij ons lezerspubliek.

Informeer naar de mogelijkheden:

Andries Gunter

+31 (0)166-698232 of stuur

een mail naar: andries@agfprimeur.nl

Vitamientje.nl

Vitamientje.nl kom je overal tegen, op de markt, aan huis, in de krant, in nieuwsbrieven, als sponsor, bij acties en op social media. Een modern bedrijf in groenten en fruit waar bijna alles mogelijk is en waarmee je gemakkelijk in contact komt. Zowel persoonlijk als via de socials.

Avocadoliefde

Een kinderhand is snel gevuld, maar waar maak je ze nu echt blij mee? Met vrolijke avocadosokken bijvoorbeeld van no-show tot kniekousen. Je kunt de garderobe zelfs nog verder uitbreiden met een onderbroek, van slip tot boxer en met sloffen. Ook papa’s en mama’s zijn blij te maken met avocadoliefde, want alles is ook in volwassenmaat verkrijgbaar.

Fruitig relatiegeschenk

Bedrukte pennen of een kalender gaat dan wel even mee, maar wat is er nu leuker om je klant een echt gezond cadeautje te geven, zoals een bedrukte appel, sinaasappel of banaan. Het fruit wordt bedrukt met van eetbare zwarte inkt. Dit heeft geen invloed op de houdbaarheid van het fruit en is volgens Topgiving 100% veilig en getest door de voedsel en warenautoriteit. Toch liever een sticker in plaats van de inkt, dat is geen probleem. Topgiving garandeert dat voor alle artikelen de meest mooie en verse producten gebruikt, hierdoor wordt een houdbaarheid van minimaal een week gegarandeerd, maar misschien mag je ze als AGF-er ook wel zelf aanleveren…

Garnituursnijmachine

Geen stekker nodig om mooie garnituren te snijden. Met de Chiba Kaiten Tsumakirikun kan iedereen voor de dag komen met prachtige dungesneden groenten. Als je het kammes eraf haalt, kan je die gebruiken voor het snijden van een spiraalvormig lint, wat de presentatie van harde groenten nog mooier maakt.

Top 3 apps voor social media beheer

Met het uitdijende aantal social media platforms wordt het beheer ervan ook steeds ingewikkelder. Hoewel je content best kunt herbruiken op de verschillende kanalen, is dat vaak lastig. Voor een platform is het handig dat je berichten, contentbeheer en sociale interacties daar doet. Gelukkig zijn er apps die hier wat aan kunnen doen. Hoewel je daar soms wel wat voor over moet hebben. De top drie apps volgens Influencer MarketingHub zijn:

Brandwatch beweert dat meer dan 30.000 marketeers hun app voor het posten van sociale media gebruiken voor hun beheer van sociale media en noemt een aantal spraakmakende klanten, waaronder Diesel, Coca-Cola, Toyota, Tui en Greenpeace. De app is dus duidelijk gericht op serieuze gebruikers van sociale media, waarbij na een proefperiode van 14 dagen ook een betaald abonnement moet worden afgesloten. Dan krijg je een inhoudskalender en campagneplanner, geavanceerde analysedashboards, communitybeheer en in-app-ondersteuning. De contentkalender van Brandwatch biedt een overzicht van alle geplande content. Het toont uw berichten gepland op datum, herkenbaar per sociaal platform. U kunt plannen, roosteren, bewerken en posten via meerdere netwerken. Een andere mogelijkheid is het gebruik van de Campaign Planner. Deze is te gebruiken om campagnes op al uw sociale platforms in kaart te brengen, op te stellen, uit te rollen en om samen te werken aan campagnes.

Weetje: Broccoli als tandenborstel

De broccoliroosjes zijn naast gekke groene boompjes ook net kleine borsteltjes. Wanneer je een rauw broccoliroosje eet, borstel

Kalenders staan centraal bij de social media managementapp Loomly. Een van de essentiële fasen bij het opzetten van een kalender is het bepalen van de workflow. Dat zijn de stappen die je doorloopt bij het maken van een bericht. Als een enkele persoon autonoom de berichten maakt, is de workflow eenvoudig. Wanneer je een team gebruikt en goedkeuring nodig is bij verschillende stappen, wordt die workflow erbij betrokken. Wanneer het tijd is om berichten te maken en in te plannen, doorloop je verschillende stappen van de workflow van je voorkeur. Loomly biedt een dashboard met alle analyses die je nodig hebt over je berichten. Loomly biedt ook een functie voor interacties waarmee je opmerkingen en berichten kunt beheren en vermeldingen op sociale media kunt volgen (door middel van tagging).

Het belangrijkste verschil van PromoRepublic is het ontwerpkenmerk. Je kunt niet alleen berichten maken en plannen in PromoRepublic, maar je kunt ook veel van het ontwerpwerk in de app doen, zonder dat je een gespecialiseerd grafisch programma hoeft te openen. U kunt PromoRepublic gebruiken om berichten in te plannen en te delen met alle grote sociale netwerken, ook belangrijk voor zo’n visuele app, Instagram en Pinterest. Het biedt ook behoorlijk planningstools. Je kunt een boekingsschema instellen voor verschillende soorten berichten. De app wordt geleverd met 100.000 postideeën die een breed scala aan onderwerpen behandelen. Je kunt hun postideeën eenvoudig aanpassen in de grafische editor van PromoRepublic, zodat ze bij je bedrijf passen. Je kunt ook de juiste dimensie selecteren van wat je wilt maken met een enkele klik voor elk type sociale post.

je de bacteriën weg, die tandplak veroorzaken. De coolste tandenborstel ooit dus… want na het poetsten eet je hem gewoon op.

1 Monitor en beheer 2 Faciliteren van teamwork

3 Plan en ontwerp

... augustus 1998 (Primeur • twaalfde jaargang)

Colofon

AGF-PRIMEUR bv

Stevinweg 2, 4691 SM Tholen

Tel +31 (0)166 - 69 82 00

info@agfprimeur.nl • www.agfprimeur.nl

Uitgever en hoofdredacteur:

Pieter Boekhout

Redactie:

Marjet Lubbers-Bruijnse, Martine van der Wekken, Izak Heijboer, Thijmen Tiersma, Liesbeth Stikkelman, Jannick Flach, Jobke Braber, Peter De Craemer

Illustrator:

Sandor Paulus

Advertenties & abonnementen:

Andries Gunter, T. +31 (0)166 698232 - andries@agfprimeur.nl

Vormgeving:

Viola van den Hoven, Martijn van Nijnatten

Drukkerij:

Veldhuis Media BV, Meppel

Jaarabonnement

€ 79,95 in Nederland en België

€ 90,- in andere landen automatisch doorlopend tot schriftelijke opzegging tot 2 maanden voor de vervaldatum. Losse exemplaren € 7,50 ex. verzendkosten

Copyright

Het is niet toegestaan om, zonder voorafgaande toestemming van AGF-Primeur, door AGF-Primeur gepubliceerde artikelen, onderzoeken of gedeelten daarvan over te nemen, te (doen) publiceren of anderszins openbaar te maken of te verveelvoudigen.

Privacy

AGF-Primeur legt uw klantgegevens vast voor de uitvoering van de (abonnements)overeenkomst, of wanneer u in het kader van dienstverlening contact heeft met AGF-Primeur. De gegevens worden tevens gebruikt om u te informeren over producten en diensten van AGF-Primeur en zorgvuldig geselecteerde derden.

Disclaimer

Alle (redactionele) informatie, waaronder begrepen adviezen, ideeën en meningen, is op zorgvuldige wijze en naar beste weten samengesteld. De inhoud en inkleding van advertenties is bepaald door of namens adverteerders en wordt door AGF-Primeur niet beoordeeld op de juistheid, volledigheid en rechtmatigheid daarvan. AGF-Primeur en auteurs zijn niet aansprakelijk voor schade in verband met gebruik van (redactionele) informatie en de inhoud en vormgeving van advertenties.

Ondanks de vele zorg die aan deze uitgave is besteed, kunnen er fouten voorkomen. Onze excuses hiervoor. Wij willen allen hartelijk danken die aan het tot stand komen van deze uitgave heeft meegewerkt. In het bijzonder danken wij God die kracht en wijsheid geeft.

• Geteeld in Nederland

• Virus en MRL vrij product

• Hybrideplug ter voorkoming van gedraaide wortels

• Veredeld in eigen beheer voor de Noord-Europese markt

• Uitstekende opbrengst en houdbaarheid

Biologische Bataat Biologische jonge

• Productie vanuit Nederlandse moederplanten om verontreinigingen uit te sluiten

• Product is zowel EU-BIO, BIO-SUISSE als Naturland gecertificeerd

• Productie vanuit moderne faciliteiten met LED verlichting en insectengaas

• Verwarmd middels geothermie

• CO2 neutrale opkweek

• Exclusief assortiment

• Op verzoek, klantspecifieke oplossingen

WE catch THEM ALL

the next level!