zamówienie: 672964, produkt: 250894, klient: 451333, www.gandalf.com.pl
cja przebiegała równolegle, czy też wręcz zbieżnie. Powinowactwo to, naszym zdaniem, leży przede wszystkim w fakcie, iż taka sama była w obydwu przypadkach główna dominanta rozwoju konwencji – mianowicie dążenie do pełnego egzomimetyzmu w konstrukcji i opisie świata przedstawionego. Przyjęcie genologicznego punktu widzenia podkreślałoby więc szczególne pokrewieństwo SF i fantasy, jak również sugerowałoby istnienie pomiędzy nimi ogromnej liczby podobieństw. W tym kontekście SF i fantasy jawiłyby się nam jako „siostrzane” gatunki literatury egzomimetycznej. Oczywiście, zdajemy sobie sprawę, iż zajmujemy w ten sposób stanowisko zdecydowanie odmienne niż wielu współczesnych krytyków i badaczy, którzy omawiając te najbardziej chyba popularne wśród dwudziestowiecznej prozy niemimetycznej gatunki, starają się je przede wszystkim sobie przeciwstawić i opisują jako antagonistyczne19. Jeśli nasze założenia są słuszne, analizowany materiał powinien ukazać znaczącą i ciągłą wzajemną interakcję obu gatunków, jak również wyodrębnić pewną ilość tekstów hybrydalnych, w których często trudno będzie jednoznacznie określić przynależność gatunkową. Choć większość badaczy i krytyków zdaje sobie sprawę z istnienia interesującego nas zjawiska, to przy jego opisie pojawiają się pomiędzy nimi istotne rozbieżności. I tak, na przykład, S.C. Fredericks stwierdza, że w popularnym rozumieniu science fantasy „[...] to rodzaj fantasy, który wykorzystuje typowe motywy i konwencje SF, kładąc jednak nacisk na ich aspekt wyobrażeniowy, nie zaś naukowo-poznawczy”20. Opis ten nie jest chyba wystarczająco precyzyjny; łatwo zauważyć, iż zastosować można go również do ogromnej ilości tekstów ewidentnie przynależących do „czystej” SF, w tym chociażby do większości dzieł z gatunku „space opera”. W dalszym ciągu swego wywodu Fredericks dodaje, że w tak rozumianej science fantasy „[...] prawa natury, które rządzą w wymyślonym kosmosie, są w jakiś sposób zrównane z tym, co w kontekście nasze-
(w ramach niniejszej pracy omówiliśmy jej związki z fantasy; wydaje się też, iż nietrudno byłoby odnaleźć wpływy tego gatunku w wielu dziełach SF). 19 Por. Wstęp do niniejszej pracy, przypis 4. 20 „[...] a kind of fantasy fiction which exploits typical SF genres and themes, playing up their strictly imaginative dimensions as opposed to heir cognitive/scientific ones” (S.C. Fredericks, dz. cyt., s. 43).
137