MACEDONIA BUSINESS CATALOG 2019 II by Marili

'$1 0$.

CONSTRUCTION Â&#x2021; ENGINEERING

web www.dan-mak.mk Contact: +389 2 3098162 Mob: 075 355 049

St. 9ti maj, No 34, Center

WE BUILD YOUR IMAGINATION

Edition: Buiness Katalog od the Republic of North Macedonia 2019 Publisher: Marili Lidija D.O.O.E.L; Marketing, Publishing and Video Production Agency, 11 Oktomvri St. No. 86, 2 /12, Skopje, R. North Macedonia; Tel/fax: ++ 389 2 3128 155 e-mail: marili@marili.com.mk www.marili.com.mk

Издание: Бизис каталог на Република Северна Македонија 2019 Издавач: „Марили“ Лидија ДООЕЛ Агенција за маркетинг, издавачка дејност и видеопродукција ул. „11 Октомври“ бр. 86, 2/ 12, Скопје, Р.Северна Македонија тел/факс: ++389 2 3128 155; e-mail: marili@marili.com.mk www.marili.com.mk

Editor-in-Chief: Lidija Tripunoska

Главен и одговорен уредник: Лидија Трипуноска

Introductory Sector: Lidija Tripunoska, Radmila Zarevska

Воведен дел: Радмила Заревска

Journalists: Lidija Tripunoska, Biljana Angelovska

Новинари: Лидија Трипуноска, Билјана Ангеловска

Proofreading: Silvana Blazeva

Лектура: Силвана Блажева Превод на англиски: Мирјана Вељковиќ

Translated in English by: Mirjana Veljkovic Marketing: Lidija Tripunoska Assistant: Biljana Angelovska Layout, pre-press and design on the cover page : Goce Cvetanoski Photographs, Introductory Section and Photographs, Marketing Section: Jane Temelkovski Photograph on the front cover: Humanity Revival Sculpture Author Nikola Smilkov, sculptor and Professor at the Goce Delchev University – Shtip. Made in bronze in 2018 for the Reviving Humanity Symposium in Egypt The motiﬀ results from the world’s occurrences dominated by the incomprehensible relation to the weaker, the smaller and the powerless one, where amicability, humaneness, humanity and joint living are less and less prevalent. The work presents four human ﬁgures springing in the form of the human heart and symbolysing the four cardinal directions represented in the position of human and joint helping one to another Printed by: Data Pons Published: 2019, Skopje, R. Norтh Macedonia Every slide and photograph in the publication is approved by competent state and religious institutions including the Institute for Protection of the Monuments of Culture of the Republic of North Macedonia and Skopje Metropolitan Diocese of the Macedonian Orthodox Church. Material for data from the Republic Statistics Bureau, Statistical Annual of the Republic of North Macedonia is used.

Маркетинг: Лидија Трипуноска Асистент: Билјана Ангеловска Дизајн, компјутерска подготовка и дизајн на насловна страница: Гоце Цветаноски Фотографии на воведен и на маркетиншки дел: Јане Темелковски Фотографија на насловна страница: Вајарско дело „Оживување на хуманоста“ Автор Никола Смилков, вајар и професор на Универзитетот „Гоце Делчев“ – Штип Изработка бронза 2018 година за Симпозиумот Reviving humanity во Египет Мотивот е резултат на светските случувања во кои преовладува еден неразбирлив однос кон послабиот, помалиот и немоќниот, каде што сѐ помалку се присутни мирољубивоста, хуманоста, човечноста и заедничкото живеење. Во делото се претставени четири човечки фигури што извираат од форма на човечко срце и ги симболизираат четирите страни на светот претставени во позиција на хумано, заедничко помагање на едни со други Печати: „Дата Понс“ Издадено: 2019 година, Скопје, Р.Северна Македонија Сите изработени слајдови и фотографии се одобрени од надлежните државни и верски институции: Завод за заштита на спомениците на културата на Република Северна Македонија и Скопската митрополија на МПЦ. Користен е материјал од Републичкиот завод за статистика, Статистички годишник на Република Северна Македонија. CIP - Каталогизација во публикација Национална и универзитетска библиотека "Св. Климент Охридски", Скопје

ISBN: 978-608-65799-9-9 338(497.7)"2019"(036) БИЗНИС каталог / [главен и одговорен уредник Лидија Трипуноска ; превод на англиски јазик Мирјана Вељковиќ] = Business catalogue : N Macedonia : 2019 / [editor-in-Chief Lidija Tripunoska ; translate in English by Mirjana Veljkovic]. - Скопје : Марили = Skopje : Marili, 2019. - 91 стр. : илустр. ; 30 см Текст на мак. и англ. јазик ISBN 978-608-65799-9-9 1. Насп. ств. насл. а) Стопанство - Македонија - 2019 - Деловни водичи COBISS.MK-ID 110575882

ear Readers!

We are presenting to you the new summer issue of the Business Catalogue of the Republic of North Macedonia. This catalogue is the only exclusive publishing project with the 23-year old tradition, a witness of the time during which our country has undergone major transformation processes in any term. As part of the former YU-region and economy that existed as a planned economy at the time, with the independence it had to adjust to the capitalist market economy, so the pages of this catalogue are presenting this through many promotions of companies, primarily in the private sector. The catalogue has thus changed into a more dynamic form by publishing interviews with a number of business factors whose examples of successful operations have been a significant representative of the Macedonian economy. Our deep cultural value was and still is the largest identity card for this piece of land with the Biblical meaning and therefore it always has precedence on the pages of this catalogue. It speaks about identity, tradition, and language. So, in this issue as well we are addressing our cultural brands that make us recognisable in Europe and the world. We are also referring to the success of the women’s management, which is represented through a number of business interviews as well as with a report from the Top Ten Women Managers selection, a project that has existed concurrently with the catalogue for 23 years and is a symbol of the success of women in business in this region. Here, we also have a report from the thematic day “LADY-YES-Health and Beauty in the Function of the Modern Woman”, which is dedicated to the woman’s modern lifestyle. A project that has existed for five years, it has been constantly enriched with new contents during that period. The catalogue also presents avant-garde figures in the field of fashion design, the cultural program of the Ohrid Summer, and contents in the field of sports, with the Academija Pandev football club, the hit of the season, being among them. The dialectics of a society that constantly changes, transforms, and adjusts to the contemporary living is constantly present in this project. The economy that is most represented on the pages and is the most lifegiving component of the existence in a contemporary society is the basic inspiration for the Marili Agency. We believe that we will continue in this direction and will be present in the future through the contemporary electronic forms of presentation on our portal www.marili.com.mk, as we also remain present in the business and the VIP-lounge on the TAV Macedonia airports in Skopje and Ohrid. The catalogue reflects all our efforts for the European integration processes of the country and invites all economic subjects to inform themselves about our business opportunities and get acquainted with the developmental components of our young-fledged country.

Editor Lidija Tripunoska

Mrs.Lidija Tripunoska, General Manager очитувани

Ви го претставуваме новото летно издание на Бизнис каталог на Република Северна Македонија. Овој каталог е единствен ексклузивен издавачки проект со традиција од 23 години и сведоштво е на едно време во кое нашата држава минуваше низ големи трансформациски процеси на секој план. Како дел од поранешните ЈУ-простори и економијата што тогаш опстануваше како планско стопанство, со стекнувањето на независноста мораше да се приспособи на капиталистичкото пазарно стопанство, а на страниците на овој каталог тоа го презентиравме преку многубројни промоции на компании, пред сѐ, од приватниот сектор. Каталогот се менуваше во подинамична форма објавувајќи интервјуа со голем број бизнис-фактори, чии примери на успешно стопанисување беа значајниот репрезент на македонската економија. Наша длабока културна вредност беше и останува најголемата лична карта за ова парче земја со библиско значење и затоа секогаш е прва на страниците на овој каталог. Таа зборува за нашиот идентитет, традиција и јазик. И во ова издание е така, говориме за нашите културни брендови по кои сме препознатливи во Европа и во светот. Говориме и за успешноста на женското менаџерство што е претставено преку голем број бизнис-интервјуа, но и со репортажа од манифестацијата „Избор на најуспешни жени менаџери“ – проект што паралелно со каталогот опстанува 23 години и претставува симбол на успехот на жената во бизнисот на овие простори. Тука е и репортажата од тематскиот ден „ДАМА-ДА-Здравјето и убавината во функција на современата жена“, кој му е посветен на современиот животен стил на жената. Ова е проект што постои пет години и во текот на овој период постојано се збогатува со нови содржини. Но во каталогот има и содржини за авангардните личности од модниот дизајн, за културната програма на Охридско лето, како и содржини од спортот, за хитот на сезоната фудбалскиот клуб Академија Пандев и др. Дијалектиката на општеството што постојано се менува, трансформира, приспособува на современото живеење постојано е присутна во овој проект. Економијата што во маркетиншка смисла е најзастапена низ страниците и која е најживотворната компонента на опстојувањето во современото општество е базичната инспирација за агенцијата „Марили“. Веруваме дека ќе продолжиме во таа насока и дека и понатаму ќе бидеме присутни низ современите електронски форми на презентација на нашиот портал www.marili.com.mk , а остануваме присутни и во бизнис и во ВИП-салоните на аеродромите на ТАВ Македонија во Скопје и во Охрид. Каталогот ги одразува сите наши напори за евроинтеграциските процеси на земјата и ги поканува сите економски субјекти да се информираат за нашите бизнис-можности и да се запознаат со развојните компоненти на нашата млада држава.

Уредник Лидија Трипуноска

СОДРЖИНА INTRODUCTION Macedonian Cultural Brands Are Conquering the World AIR TRAFIC We are expecting new records at Skopje and Ohrid airports IInterview with Alper Ersoy, TAV Macedonia General Manager ECONOMY Kindergarten for 300 children with the Kromberg & Schubert Financial Support to Be Constructed in Bitola HOSPITALITY Hilton – the World’s Greatest Hotel Brand in Skopje Interview with Daniela Ademoska, the owner and General Manager of the DoubleTree by Hilton Skopje IT INDUSTRY The future of Macedonia and its economy are closely related to the success of IT and software companies Interview with Hajan Selmani, the owner and founder of HASELT FASHION Time has come when a different perception of the daily routine starts Interview with Ivana Knez, Fashion Designer, the Owner of the Drama Studio CULTURE A different treatment of artists is necessary to prevent continuing impoverishment of the people’s spirit Interview with Prof. Nikola Smilkov, Ph.D., Sculptor BUSINESS AND ENTREPRENEURSHIP Recognisable quality of Trodat seals proven in the three-decade operation in the market Interview with Natasha Angelovska, General Manager of TRODATTROMAK – Skopje BUSINESS AND ENTREPRENEURSHIP Viktorija Bob DOO has successfully dealt with regulation of monetary ﬂows for ten years Interview with Viktorija Rafajlovska, General Manager of Viktorija Bob DOO MARILI REPORTAGE Selection of Top Ten Women Managers for 2018 Thematic Day LADY-YES-Health and Beauty in Function of the Modern Woman SPORT FC Akademija Pandev from the Municipal League to Europe in ﬁve years Youth, Talent, and Experience – Formula for a Successful Football Story in Strumica OHRID SUMMER FESTIVAL 59th Edition of Ohrid Summer Festival

СОДРЖИНА

6 16

ВОВЕД Македонските културни брендови го освојуваат светот АВИОСООБРАЌАЈ Очекуваме нови рекорди на аеродромите во Скопје и Охрид Интервју со Алпер Ерсој, Генерален директор на ТАВ Македонија ЕКОНОМИЈА Во Битола ќе се гради градинка за 300 деца со финансиска поддршка од КРОМБЕРГ & ШУБЕРТ ХОТЕЛИЕРСТВО „Hilton“ - најголемиот светски хотелски бренд во Скопје Интервју со Даниела Адемоска, сопственик и генерален менаџер во „DoubleTree by Hilton“ Skopje ИТ ИНДУСТРИЈА Иднината на Македонија и нејзината економија се тесно поврзани со успешноста на ИТ и на софтверските компании Интервју со Хајан Селмани, сопственик и основач на „HASELT“ МОДА Дојден е моментот кога почнува поинаква перцепција на секојдневието Интервју со Ивана Кнез, моден дизајнер, сопственик на модно студио „Драма“ КУЛТУРА Потребен е поинаков третман на уметниците за да се спречи континуираното осиромашување на духот на народот Интервју со проф. д-р Никола Смилков, вајар БИЗНИС И ПРЕТПРИЕМАШТВО Препознатливиот квалитет на печатите „Тродат“ докажан во тридецениско постоење на пазарот Интервју со Наташа Ангеловска, генерален менаџер на ТРОДАТТРОМАК – Скопје БИЗНИС И ПРЕТПРИЕМАШТВО „Викторија Боб ДОО“ веќе 10 години успешно се справува со регулирањето на паричните текови Интервју со Викторија Рафајловска, генерален менаџер на „Викторија Боб ДОО“ МАРИЛИ РЕПОРТАЖА Избор на топ 10 жени менаџери за 2018 Тематски ден „ДАМА-ДА-Здравјето и убавината во функција на современата жена“ СПОРТ ФК Академија Пандев за пет години од општинска лига до Европа Младост, талент и искуство – формула за успешна фудбалска приказна од Струмица ОХРИДСКО ЛЕТО Програма на 59-то издание на фестивалот „Охридско лето“

Introduction

MACEDONIAN CULTURAL BRANDS

ARE CONqUERING THE WORLD

Бизнис каталог 2019

ГО ОСВОЈУВААТ СВЕТОТ Skopje Скопје Стара чаршија Скопје

mosaic of intervowen traditions, cultures and civilisations through the history that nowadays offer contemporary stories and arouse curiosity of foreign tourists. All this put the Republic of North Macedonia on the map of exotic cultural destinations. The image is also created by the customs maintained through generations, supplemented with own specifics of different ethnic and religious communities. If you want to see all the events in the Republic of North Macedonia, you will need a whole summer, and if you visit only few, they will make you return here again. Here, you can visit a small festival and get the feeling and energy as if you were at a world’s event, and it will fill you spiritually and culturally. You can also choose to be a part of an event that will catch you with its magnificence and originality. Ä

озаикoт на преплетени традиции, култури и цивилизации низ историјата што денес нудат современи приказни ја будат љубопитноста на странските туристи. Сето тоа ја става Република Северна Македонија на мапата на егзотични културни дестинации. Сликата ја создаваат и обичаите зачувани низ генерации, дополнети со свои специфичности на различните етнички и верски заедници. За да може да ги видите сите манифестации во Р.С. Македонија ќе ви биде потребно едно цело лето, но и ако посетите само неколку, тие ќе ве натераат повторно да се вратите тука. Овде може да одите на мал фестивал и да добиете чувство и енергија како да сте биле на светски настан, а тој ќе ве исполни духовно и културно. Може и да изберете да бидете дел од некоја манифестација што ќе ве плени со својата раскош и посебност. Ä Бизнис каталог 2019

Вовед

МАКЕДОНСКИТЕ КУЛТУРНИ БРЕНДОВИ

Introduction Ohrid Охрид

The Manaki Brothers International Film Camera Festival Интернационалниот фестивал на филмската камера „Браќа Манаки“

The Republic of North Macedonia is a country situated on the Balkan Peninsula. The country is one of the successor countries of former Yugoslavia, from which it declared independence in 1991. Geographically, it borders Serbia and Kosovo to the north, Bulgaria to the east, Greece to the south, and Albania to the west. The relief of the country is mainly mountainous. Although continental, it has more than 50 lakes and 16 mountains higher than 2,000 meters. Macedonia is a sovereign, independent, democratic and social country. The capital of the country is Skopje, and other large cities are Bitola, Kumanovo, Prilep, Tetovo, Veles, Stip, Ohrid, Gostivar, Strumica, Kicevo, Kavadarci, and Kocani. It spreads over 25,713 square kilometres with the population of approximately 2,114,550 inhabitants, with the majority being ethnic Macedonians. The ofﬁcial language in the country is Macedonian, and the ofﬁcial currency is the Denar. Those who want to take some souvenirs or taste the traditional Macedonia cuisine can do it only with the Macedonian Denar, and they can exchange foreign

Оние што сакаат да понесат со себе некој сувенир или да вкусат традиционална македонска кујна, тоа ќе може да го сторат исклучително со македонскиот денар, а странските валути може да ги сменат во менувачниците и во банките по тековниот курс. И навистина тука има по нешто за сечиј вкус. Овој пат ви нудиме сами да го направите списокот за вашето патување во Македонија, нудејќи ви ги најдобрите културни брендови. Што и да одлучите да посетите, нема да погрешите. Уживајте! ИЗБОР ЗА ВАШЕТО ЛЕТО Интернационалниот фестивал на филмската камера „Браќа Манаки“ е првиот и најстар светски филмски фестивал посветен на креативноста на светските кинематографи, кој се одржува секоја година во Битола. Почнал да се одржува во 1979 година на иницијатива на еден од главните основачи, Друштвото на филмските професионалци на Македонија, а во соработка со градот домаќин - Битола и Кинотека на Македонија. Основан е во чест и како инспирација од пребогатиот фотографскофилмски опус на браќата Манаки, Јанаки (1878-1954) и Милтон (1880-1964). Со тоа природно биле удрени темелите на идниот фестивал во градот под Пелистер, градот на конзулите Битола, каде што браќата Манаки имале фотографско студио и кино. На почетокот бил

Бизнис каталог 2019

Вовед currencies in the exchange offices or banks at the current exchange rate. And really, Macedonia has something of everything for everybody’s taste. This time, we are offering you to make a list for your travelling across Macedonia, offering you the best cultural brands. Whatever you decide to visit, you will not make a mistake. Enjoy yourself! YOUR SUMMER CHOICE The Manaki Brothers International Film Camera Festival is the first and oldest world’s film festival dedicated to the creativity of the world-level movie makers, and is held in Bitola every year. It was launched in 1979 on an initiative of one of the main founders, the Association of Film Professionals of Macedonia, in cooperation with the host city – Bitola, and the Cinematheque of Macedonia. It was established in honour and as an inspiration of the very abundant photographic and film opus of the Manaki Brothers, Janaki (1878-1954) and Milton (1880-1964). Thus, naturally, the foundations of a future festival were laid in the city of consuls Bitola, in the foothill of Pelister, where the brothers had a photo studio and a movie theatre. At the beginning, it was conceived as Manaki’s Meetings, and afterwards developed into a Festival of

замислен како Манакиеви средби, а потоа како Фестивал на филмската камера на ексјугословенските кинематографи. Фестивалот растел со голем потенцијал, а по независноста на државата, прераснал во Интернационален фестивал на светските кинематографи, чии играни филмови се во конкуренција за трите фестивалски награди: Златната, Сребрената и Бронзената камера 300. Фестивалот доделува и награда за животно дело „Златна камера 300“ и специјална „Златна камера 300“ за особен придонес во филмската уметност. Од 36. издание на Фестивалот биле воведени две нови натпреварувачки програми - Нов европски филм, во која се прикажуваат први или втори играни филмови на европски режисери, како и СЕЕ Камера, во која акцентот се става на регионалната кинематографија. Натпреварувачки карактер има и програмата на краток филм, каде што се наградува најдобриот кинематограф. Студентската програма им е посветена на младите таленти, студенти на филмски академии и школи во целиот свет. Фестивалот бил посетен од многу познати личности од културниот, општествениот и од политичкиот живот, вклучително и светските филмски ѕвезди: Мајкл Јорк, Чарлс Денс, Викторија Абрил, Дерил Хана, Катрин Денев, Изабел Ипер, како и многу претставници на јавниот живот и звучни имиња од поранешната држава, како Раде Шербеџија, Милчо Манчевски, Мики Манојловиќ, Мирјана Карановиќ, Столе Попов и многу други.

Krushevo Крушево

Бизнис каталог 2019

Skopje Jazz Festival Скопски џез-фестивал

Racinovi sredbi (Racin’s Meetings) Рацинови средби

Film Camera of the ex-Yugoslav movie makers. The festival grew with a great potential, and after the independence of the country it grew into an international festival of the world’s movie makers, whose movies compete for three festival awards: Golden, Silver and Bronze Camera 300. The Festival also awards Golden Camera 300 life award, and Special Golden Camera 300 for special contribution in the fiml art. Since the 36th Festival, two new competing programmes have been introduced – New European Film, where the first or the second movie of European directors is presented, and SEE Camera, where the emphasis is put on the regional cinematography. The competition character has the program of short films as well, where the best moviemaker is awarded. The student programme is intended for young talents, students on the film academy and schools all around the world. The Festival has been visited by a number of famous figures from the cultural, social and political life, including the world movie stars: Michael York, Charles Dance, Victoria Abril, Daryl Hannah, Catherine Deneuve, Isabelle Huppert, and many other representatives of the public life and celebrities from the former country like Rade Serbedzija, Milco Mancevski, Miki Manojlovic, Mirjana Karanovic, Stole Popov, and many others. The Skopje Jazz Festival is one of the leading cultural events in Macedonia, with a tradition of 37 consecutive years and with excellent reputation in Europe and the world. It takes place in October every year and ranks along with the leading jazz festivals in Europe. The Festival was launched in 1982, and has recorded performances of the most famous names of the American and European jazz, the Latin American and African music, and the best Macedonian musicians. The Skopje Jazz Festival is a member of the prestigious

Бизнис каталог 2019

Скопскиот џез-фестивал е една од водечките културни манифестации во Македонија, со традиција од 37 последователни години и со извонредна репутација во Европа и во светот. Се одржува во октомври секоја година и се вбројува меѓу водечките џез-фестивали во Европа. Фестивалот почнал во 1982 година, а во неговата историја се впишани настапите на најславните имиња на американскиот и на европскиот џез, на латиноамериканската и на африканската музика, како и на најдобрите македонски музичари. Скопскиoт џезфестивал е член на престижната асоцијација „Европска џез-мрежа“ (Europe Jazz Network). Меѓународната културна манифестација Рацинови средби се одржува од 1964 година, во Велес. Секоја година во јуни градот е домаќин на поетите од Балканот што во родниот град на основоположникот на современата македонска поезија и литература Кочо Рацин го слават битот на поетскиот збор. Покрај презентацијата на поетското творештво во рамките на Рациновите средби, исто така, се одржуваат и научни собири посветени на животот и на творештвото на Рацин. На манифестацијата традиционално се доделува Рациново признание за најуспешно литературно остварување меѓу две манифестации, како и Почесното Рациново признание што се доделува за научни трудови, преводи и за други дела посветени на творештвото на Кочо Рацин. Струшки вечери на поезијата е најголема светска поетска манифестација што се одржува секоја година во Струга. Манифестацијата е основно обележје на градот како туристички центар и на неа присуствуваат најмалку 200 светски поети. На поетскиот фестивал што се одржува секоја година на крајот на август се доделуваат и најголемото признание за целокупна поетска дејност „Златен венец“ и наградата „Браќа Миладиновци“ за најдобра поетска книга на македонски јазик. Непосреден повод за организирање на Струшките вечери на поезијата, за продолжување на вековната културна традиција на овој град, беше литературното читање на група истакнати македонски писатели на свечениот дел од јубилејот, одржан во Струга на 15 јули 1961 година по повод објавувањето на Зборникот на браќата Миладиновци. Се појавила идеја дека постојат сите услови да се организира традиционална манифестација со фестивалски карактер што ќе се одржува во овој град, како смотра на поетските остварувања во државата во текот на една година. Оваа идеја и иницијатива наишле на позитивен одѕив и со задоволство биле прифатени од Друштвото на писателите на Македонија, Советот за култура на тогашна Народна Република Македонија и од Народниот одбор на Општина Струга. Струшките вечери секоја година се вистински празник како за градот, така и за сите вљубеници во поезијата. Тие станаа значаен културен настан во светот на литературата, манифестација низ која, како низ отворен прозорец, може да се види и да се слушне што се случува во поезијата, во таа „земја без граници“. Името на Струшките вечери на поезијата е внесено во сите поетски

Europe Jazz Network. The international cultural event Racinovi sredbi (Racin’s Meetings) has taken place in Veles since 1964. Every year in June the city hosts poets from the Balkans who celebrate the essence of the poetic word in the hometown of the pioneer of the contemporary Macedonian poetry and literature, Koco Racin. In addition to the presentation of the poetic creative work within the Racinovi sredbi, the event also features scientiﬁc gatherings dedicated to the life and creative work of Racin. Racin Acknowledgement for the most successful literary achievement between two events are traditionally awarded, as well as the Honorary Acknowledgement awarded for scientiﬁc works, translation and for other works dedicated to Koco Racin’s creative work. The Struga Poetry Evenings is the largest world’s poetry event and is held in Struga every year. The event is the basic feature of the city as a tourist centre and at least 200 poets usually take part in it. The poetry festival that is held every year at the end of August awards the greatest acknowledgement for the entire poetry work “Golden Wreath” and the “Miladinovci Brothers” award, for the best poetry book in the Macedonian language. The direct cause for the organisation of the Struga Poetry Evenings, for continuation of the century-old cultural tradition of this city, was the literary reading of a group of distinguished Macedonian writers on the ceremonial part of the jubilee, held in Struga on 15 July 1961, celebrating the publication of the Anthology by the Miladinovci Brothers. The organisers came to the idea that there were all the conditions for organising a traditional event of festival character that would be held in this city as a review of poetry achievements in the country in the period of one year. This idea and the initiative met a positive response and it was gladly accepted by the Writer’s Association of Macedonia, the Council of Culture of the former People’s Republic of Macedonia and the People’s Committee of the Struga Municipality. Every year, the Struga Evenings are a real festivity for both the city and all the poetry lovers. It has become an important cultural event in the world of literature, an event through which one can see and

карти на светот. Кога во Скопје ќе се спомене мај, луѓето веднаш го поврзуваат со Мајските оперски вечери. Овој фестивал на класичната музика традиционално се одржува во мајските денови и на едно место ги собира сите љубители на операта. Публиката ужива во извонредните изведби на реномираните македонски и светски оперски пејачи, диригенти, режисери и кореографи. Отворањето на првите Мајски оперски вечери (9 мај 1972 година) било проследено со изведба на операта „Цар Самоил“ на композиторот Кирил Македонски, од оркестарот и оперскиот ансамбл на Македонскиот народен театар. Со текот на годините Мајските оперски вечери станаа меѓународен оперски фестивал. Досега, во состав на фестивалот, се одржале повеќе од 280 приредби, со над 1.200 учесници од повеќе од 20 земји. Причина уште повеќе да го сакате Охрид за време на летниот период е најголемата музичко-сценска манифестација што се одржува во Македонија, наречена Охридско лето. Во 2010 година овој фестивал го одбележа своето јубилејно 50-годишно постоење. Традиционално се одржува од 12 јули до 20 август и се одликува со богата уметничка програма. Охрид, како духовна престолнина на Македонија, му ја дава потребната магична атмосфера на целиот настан. Манифестацијата нуди програма за сечиј вкус. Концертите, театарските претстави, поетските читања и

May Opera Evenings Мајските оперски вечери.

Struga Poetry Evenings Струшки вечери на поезијата

Бизнис каталог 2019

Introduction Ohrid Summer Охридско лето

Галичка свадба The Galicka svadba (Galicnik Wedding)

hear, as through an open window, what is happening in the poetry area, in that “borderless country”. The name of the Struga Poetry Evenings is written in all poetry cards in the world. When May is mentioned in Skopje, people immediately link it to the May Opera Evenings. This festival of classical music is traditionally held in the days of May and gathers all lovers of opera at one place. The audience enjoys excellent performances of renowned Macedonian and world’s opera singers, conductors, directors and choreographers. Opening of the ﬁrst May Opera Evenings (9 May 1972) was accompanied with the performance of the opera “Tzar Samoil,” by composer Kiril Makedonski, and of the orchestra and the opera ensemble of the Macedonian National Theatre. Over years, the May Opera Evenings has become an international opera festival. Until now, more than 280 performances, with more than 1,200 participants from more than 20 countries, have been held within the festival. A reason more to love Ohrid during the summer period is the largest music and theatre event held in Macedonia, the Ohrid Summer. In 2010 this Festival celebrated its jubilee 50th anniversary. It is traditionally held from 12 July to 20 August and is characterised by a rich programme. Ohrid, the spiritual capital of Macedonia, gives a special magic atmosphere to the entire event. The event offers a programme for everybody’s taste. Concerts, theatre performances,

Бизнис каталог 2019

балетските изведби предизвикуваат огромен интерес кај јавноста. Досега на овој фестивал учествувале многу музички и театарски ансамбли од цел свет. Охридско лето бил домаќин на изведувачи од над 60 земји, а досега продефилирале многу значајни имиња со високо реноме. Со свои остварувања на фестивалот се претставиле и многу театри од светот од највисок ранг. Посебна убавина на програмските содржини на Охридско лето му дава волшебниот простор на местата што се избрани како сцена за манифестациите – предворјето на катедралниот храм „Св. Софија“, Самуиловата тврдина, како и античкиот театар. Од 1994 година Охридско лето е дел од Европскиот сојуз на фестивалите. Овој фестивал претставува голема гордост и исклучителна културна придобивка за Македонија, а настаните претставуваат културно богатство за секој посетител. Галичката свадба традиционално се одржува на Петровден (12 јули). Поради желбата на галичани да ги зачуваат од заборав своите карактеристични обичаи, почнувајќи од 1963 година, секоја година на Петровден се одржува манифестација во селото Галичник, во која со оригиналните свадбарски обичаи и ритуали се венчаваат невестата и младоженецот. Секоја година се избира еден пар што достоинствено и гордо станува дел од оваа прочуена свадба. Тука е и Струмичкиот карневал што традиционално се одржува секоја година во рамките на тримерските денови, односно на почетокот на големиот велигденски пост. За него се смета дека има многу долга традиција. Бил споменат и од познатиот отомански патописецот Евлија Челебија уште во 1670 година. Минувајќи низ Уструмџа, запишал: „Дојдов во еден град, расположен во полите на еден висок баир и видов како таа ноќ маскирани луѓе претрчуваа од куќа во куќа, низ смеа, писок и песна“, што јасно укажува на можноста дека станува збор за тримерските карневалски свечености во Струмица. Преку шаренило од бои, фигури и маски со различни мотиви и теми, учесниците на карневалот настојуваат да ја покажат вечната борба меѓу доброто и злото, реализмот и сарказмот, иронијата, сатирата и традицијата, полтронството и кариеризмот, власта и безвластието и сето тоа е проследено со голема живост и динамика, карактеристични за струмичани. Од видовите маски, најзастапени се антропоморфните, а се среќаваат и зооморфни и зооантропоморфни.

Вовед

poetry readings and ballet performances incite great interest among the audiences. Many music and theatre ensembles from all around the world have taken part in this festival by now. The Ohrid Summer has hosted performers from more than 60 countries, and until now many renown figures of high repute have taken part in it. A number of world’s theatres of the highest rank have presented their achievements at the festival. The special beauty to the programme contents of the Ohrid Summer is given by the magical area of places selected as the scene for the festival events – the entrance hall of the St. Sophia Church, the Samuel’s Fortress, and the Antique Theatre. Since 1994, the Ohrid Summer has been a part of the European Association of Festivals. This festival is something Macedonia is very proud of and is an exceptional cultural achievement for Macedonia, and the events are cultural treasure for every visitor. The Galicka svadba (Galicnik Wedding) is traditionaly held on St. Peter’s Day (12 July). Resulting from the wish of people from Galicnik not to let their typical traditions fall into oblivion, starting from the 1963 St. Peter’s Day, the event has been held at the village of Galicnik where a bride and a groom are wed with original wedding customs and rituals. Every year, a couple is selected to become with dignity and pride a part of this famous wedding. We also have the Strumica Carnival that is traditionally held every year within the Trimeri Days, i.e. at the beginning of the great Lent Fasting. It is considered to have a very long tradition. It was mentioned by the renowned Ottoman traveller writer Evliya Çelebi back in 1670. Passing through Ustrumca, he wrote: “I came in a city, joyful...and that night, I saw people under masks running from house to house, with laughter, screems and song,” which clearly indicates that the Trimeri Carnival feasts in Strumica were in question. Through the mixture of colours, figures and masks with different motifs and themes, the participants in the carnival try to show the eternal struggle between good and evil, realism and sarcasm, irony, satire and tradition, servility and careerism, power and lawlessness, and all this accompanied by great vibrancy and dynamism, typical for people in Strumica. As for the types of masks, the most common are anthropomorphic masks, while zoomorphic and zoo-anthropomorphic ones are also met. If you happen to visit Tikves, you should not miss the traditional Grozdober (Grape gathering) that is held in the city of Kavadarci. This event has been organised since 1964 and is a kind of continuation of a long and rich tradition that had been observed in this region since ancient times. Kavadarci is considered to be the largest producer of grapes and wine in Macedonia and belongs among the largest producers in the Balkans. The grape gathering that is held in September is a regional attraction and a real experience for the visitors. Lovers of cold beer, deliciously prepared barbecue and music eagerly wait for July every year in order to spend a weekend in the centre of the city of Prilep, were Pivofest is held. This festival dedicated to beer was first held in 2002, and the tradition has continued appealing to an increasing number of visitors. A great choice of beer, cheerful atmosphere and thousands of friendly visitors

Strumica Carnival Струмички карневал

Ако се најдете во Тиквеш, не смеете да го пропуштите традиционалниот Гроздобер што се одржува во градот Кавадарци. Оваа манифестација се организира од 1964 година и претставува своевидно продолжение на долгата и богата традиција што се одржувала на овие простори уште од антички времиња. Кавадарци важи за најголем производител на грозје и на вино во Македонија и спаѓа меѓу поголемите производители на Балканот. Гроздоберот што се одржува во септември претставува регионална атракција и вистинско доживување за посетителите. Љубителите на ладното пиво, вкусно подготвената скара и забавната музика секоја година нестрпливо го чекаат јули за да го минат викендот во центарот на градот Прилеп, каде што се одржува Пивофест. Овој фестивал посветен на пивото првпат се одржал во 2002 година, традицијата продолжува и натаму, а сѐ повеќе се зголемува бројот на посетители. Големиот избор на пиво, веселата атмосфера и илјадниците пријателски расположени посетители придонесуваат овој фестивал од отворен тип да биде еден од најпосетените. На манифестацијата учествувале и некои од најпопуларните ѕвезди од регионот, а на штандовите може да се најдат повеќе производители на пиво и локални угостители. Меѓународниот уличен фестивал Баскерфест се

Grozdober (Grape gathering) Гроздобер

Бизнис каталог 2019

Introduction Баскерфест Baskerfest

Pivofest Пивофест

makes this open-type festival one of the most visited. Some of the most popular stars from the region have performed at the festival where you can ﬁnd many producers of beer and local restaurateurs on street booths. The Baskerfest International Street Festival is held in July every year and is characterised by spectacular performences under the open sky. This audio and visual festival gives special image to Skopje, where it is held and where the creative energy of young artists gives different experience to audiences. Street artists, acrobatic dance, live music, various performances, pantomime, dancers, ﬁne art exhibitions, a handicraft bazaar, and workshops are a perfect reason for having good time and promoting talents. Children’s corners and puppet plays are held for the children, and the festival is full of innovation and creativity with audiences being welcomed to join the jugglers and magicians. Every year in April, acclamation for the Tanc Fest Skopje (Dance Fest), an event launched 15 years ago, does not stop. According to Risima Risimkin, a choreographer and Art Director of the Tanc Fest Skopje, the audience is hungry for more and knows how to appreciate quality art.

Бизнис каталог 2019

одржува во јуни секоја година и се одликува со спектакуларни настапи под отворено небо. Овој аудиовизуелен фестивал му дава посебен имиџ на Скопје, каде што се одржува и каде што креативната енергија на младите уметници ѝ дава поинакво искуство на публиката. Уличните артисти, акробатските танци, музиката во живо, разните претстави, пантомимата, танчарите, ликовните изложби, базарот на ракотворби и работилниците претставуваат одличен повод за забава и за промоција на таленти. Во состав на Баскерфест се одржуваат детски катчиња и куклени претстави за најмладите, полн е со иновации и креативност, а публиката е добредојдена да им се придружи на жонглерите и на магионичарите. Секоја година во април не запира аплаузот за Танц Фест Скопје, манифестација што е почната пред 15 години. Според Рисима Рисимкин, кореограф и уметнички директор на Танц Фест Скопје, публиката е гладна за повеќе и знае да цени квалитетна уметност. НАЗДРАВЕТЕ СО МАКЕДОНСКАТА КУЛТУРА Оние што биле дел од овие настани со задоволство и со воодушевување им ги раскажуваат на своите пријатели. Нивните впечатоци се најдобра афирмација за македонските културни брендови што од година во година растат во својот квалитет и стануваат препознатливи во Европа и во светот. Дел од оваа понуда што ја наведовме веќе е во состав на туристичките листи за гости од најдалечниот исток до крајниот запад. Ве уверуваме дека еден час на охридскиот амфитеатар, преку звуците на Галичката свадба, па сѐ до ладното пиво во Прилеп или зборовите на светската поезија во Струга, ќе претставуваат незаборавни спомени од Македонија, која со задоволство ќе им ја препорачате и на други за да го впијат културниот ендемичен вкус и ќе ви го направи ова лето поразлично од сите други.

TOAST WITH MACEDONIAN CULTURE! Those who have been a part of these events talk about them with pleasure and admiration to their friends. Their impressions are the best promotion of the Macedonian cultural brands that grow by their quality year by year, becoming recognisable in Europe and the world. A part of the offer we have mentioned has already been included in tourist lists for visitors from the farthest east to the farthest west. We assure you that one hour at the Ohrid Amphitheatre through the sounds of the Galicka svadba through cold beer in Prilep or the words at the world’s poetry in Struga will give you unforgettable memories from Macedonia, which you will gladly recommend to others so that they can also absorb the cultural endemic taste and make this summer different than the others. MACEDONIA GREETED POPE FRANCIS WITH DIGNITY On 7 May this year, Macedonia greeted Pope Francis, the Head of the Roman Catholic Church, in his ﬁrst historical visit to our country. The whole protocol for the scheduled visits went on in perfect order, with the presence of a large number of believers from the neighbourhood and the region. Although the Pope was only ten hours in Skopje, he showed pleasure and joy for the country. He left pleased saying that our country is the bridge between the East and the West. In his address, Pope Francis pointed out the solidarity and humanity with the refugee tragedy demonstrated by the citizens and humanitarian organisations in the Republic of North Macedonia, and he remained at the mission of Holy Mother Teresa, born in our city, who extended her mission for the help to the neglected, rejected and the poorest right from Skopje. The central mass on the Makedonija Square was followed by 15 thousand citizens from the country, and also high guests, believers and foreign citizens, mainly from the wider neighbourhood. Francis is the 266 th Pope of the Roman Catholic Church.

МАКЕДОНИЈА ДОСТОЈНО ГО ПРЕчЕКА ПАПАТА ФРАНцИСК На 7 мај годинава Македонија достојно го пречека папата Франциск, поглаварот на Римокатоличката црква, при неговата прва историска посета на нашата земја. Целиот протокол за предвидени посети помина во совршен ред, со присуство на голем број верници од соседството и од регионот. Иако папата беше само десет часа во Скопје, покажа задоволство и радост за земјата. Замина задоволен, порачувајќи дека нашата држава е мост меѓу Истокот и Западот. Во своето обраќање папата Франциск ги истакна солидарноста и хуманоста со бегалската трагедија што ги покажаа граѓаните и хуманитарните организации во Република Северна Македонија и се задржа на мисијата на светата Мајка Тереза, која како наша сограѓанка ја прошири својата мисија за помош на запоставените, на отфрлените и најсиромашните токму од Скопје. Централната миса на плоштадот „Македонија“ ја следеа околу 15 илјади граѓани од земјава, но и високи гости, верници и странски државјани, пред сѐ, од поширокото соседство. Франциск е 266. папа на Римокатоличката црква.

Баскерфест Baskerfest

Бизнис каталог 2019

Air-traﬃc

Interview with Alper

Ersoy, TAV Macedonia General Manager

WE ARE ExPECTING NEW RECORDS AT SKOPJE AND OHRID AIRPORTS >> „Since the summer is the peak season for both airports, we are deﬁnitely expecting to reach new records,

to keep the double digit passengers number increase, and to strengthen the position of Ohrid Airport in the region, and at the same time Skopje International Airport to become the main regional airport hub“

Интервју со Алпер

Ерсој, Генерален директор на ТАВ Македонија

ОчЕКУВАМЕ НОВИ РЕКОРДИ НА АЕРОДРОМИТЕ ВО СКОПЈЕ И ОхРИД >> „Бидејќи летната сезона е најфреквентната сезона на двата аеродрома, дефинитивно очекуваме да постигнеме нови рекорди, да го задржиме двоцифрениот пораст во бројот на патници, и да ја зајакнеме позицијата на охридскиот аеродром во регионот, а во исто време Меѓународниот Аеродром Скопје да стане главен воздухопловен центар во регионот“ 16

Бизнис каталог 2019

ме ја

MARILI: What are you planning to make Ohrid Airport more frequent beyond the summer season and how it can cope with the competition with the other airports of the same category?

МАРИЛИ: Во првиот квартал годинава и двата аеродрома на ТАВ Македонија имаат пораст на бројот на патници. Со новите дестинации летово се очекува порастот да продолжи. Летната е особено “плодна“ сезона за Охрид. Ќе има ли нови рекорди? Ерсој: ТАВ Македонија бележи пораст во бројот на патници на двата аеродрома од почетокот на 2019 година. Во првите 5 месеци од 2019 година имаме преку 900 илјади патници (914.759) на Меѓународниот Аеродром Скопје и Аеродромот Св. Апостол Павле Охрид, што е 11% пораст на годишно ниво. Очекуваме растот во бројот на патници да е повисок во вториот и третиот квартал од годината, поради отворањето на 4 нови дестинации на Wizz Air (Баден-Баден и Бремен од март 2019), Ларнака и Турку (јули 2019 година). Минатата година постигнавме нов историски успех, на скопскиот аеродром го пречекавме 2-милионитиот патник во почетокот на декември, додека 2018 година ја завршивме со речиси 2,2 милиона патници, а нашата успешна година беше препознаена и од ACI (Airports Council International – Меѓународен Совет на Аеродроми), кога по 4-ти пат го награди Меѓународниот Аеродром Скопје со престижната Награда за квалитет на аеродромските услуги за 2018 година. Сето ова нè придвижува и нè охрабрува и натаму да ги надополнуваме и усовршуваме услугите како и нивниот квалитет. Нашите напори повторно беа потврдени и оваа година, кога аеродромот во Охрид беше рангиран од ACI меѓу првите три аеродроми во Европа со највисок раст во првиот квартал од 2019 година (63,9%), во групата на аеродроми со помалку од 5 милиони патници годишно. Ова е резултат на трите нови авиолинии отворени до крајот на првиот квартал оваа година – Виена во ноември 2018 година, Малме и Милано – март 2019 година. Во април Edelweiss почна да лета од Охрид до Цирих. Како подружница на Swiss International Airlines има договор за делење код со нив, што значи дека се можни и нови конекции во рамки на нивната мрежа преку центарот во Загреб. Четири нови авиолинии се воведуваат летово од Аеродромот во Охрид, Меминген и Дортмунд на Wizz Air (редовни), и Штутгарт и Дизелдорф (сезонски) на Eurowings. Иако нискобуџетен авиопревозник, Eurowings нуди некои од нивните услуги на ниво на традиционален превозник, т.е. можности за конекции. Има широка мрежа од нивните центри во Диселдорф и Штутгарт, што е одлична можност за нашите патници да можат да патуваат до нови дестинации. Бидејќи летната сезона е најфреквентната сезона на двата аеродрома, дефинитивно очекуваме да постигнеме нови рекорди, да го задржиме двоцифрениот пораст во бројот на патници, како и да ја зајакнеме позицијата на охридскиот аеродром во регионот, а во исто време Меѓународниот Аеродром Скопје да стане главен аеродромски центар во регионот.

Авиосообраќај

MARILI: In the 1st quarter of 2019 both airports operated by TAV Macedonia notices passenger’ number increase. Additional growth is expected with the new destinations. The summer is especially fruitful for Ohrid Airport. Is there going to be new record break? Ersoy: TAV Macedonia is noticing an increase in the number of passengers at both airports since beginning of 2019. During the first 5 months of 2019 we had over 900 thousand passengers (914.759) at both airports - Skopje International Airport and Ohrid St. Paul the Apostle Airport, and 11% increase on annual level. We expect the passenger growth to be higher in the second and the third quarter of the year, due to the opening of the 4 new destinations by Wizz Air (Baden-Baden and Bremen as of March), Larnaca and Turku (as of July). Last year we have achieved new historical milestone – at Skopje Airport we welcomed the 2-millionth passenger in early December, and 2018 was finished with almost 2.2 million passengers, and our successful year was recognized also by ACI (Airports Council International), when for the 4th time it awarded Skopje International Airport with the prestigious Airport Service Quality Award for 2018. All this drive and encourage us to further upgrade and improve the services and the quality of the services we offer. Our efforts have been proven again this year, when Ohrid Airport was ranked among the top 3 airports in Europe that achieved highest growth (63,9%) in the first quarter of 2019, in ACI’s group of airports with under 5 million passengers per year. This is due to the three new routes opened as of the end of the first quarter – Vienna in November 2018, Malmo and Milan - in March 2019. In April Edelweiss launched its flight to Zurich. As a subsidiary of Swiss International Airlines, it means new connection possibilities within their network through the hub in Zurich. Four new air routes are being introduced from Ohrid Airport as of this summer, two new destinations by Wizz Air (Memmingen and Dortmund), and two new destinations by Eurowings (Stuttgart and Dusseldorf). Even though low cost carrier, Eurowings offers some of the services legacy carriers are offering i.e. connection possibilities. They have extensive networks from their hubs in Dusseldorf and Stuttgart, which is excellent opportunity for our passengers to reach new destinations. Since summer season is the peak season for both airports, we are definitely expecting to reach new records, to keep the double digit passengers number increase, and to strengthen the position of Ohrid Airport in the region, and at the same time Skopje International Airport to become the main airport hub in the region.

Ersoy: TAV Macedonia as an Airport Operator of both Macedonian airports supported by the Marketing team of TAV Airports Holding as world known company that is in the aviation business since 1997 is always seeking and striving to attract more and more airlines and touroperators to start their operations at airports operated by TAV. The City of Ohrid, Ohrid region, and the Pearl of the Balkans, the Ohrid Lake, are promoted by TAV’s marketing team on the main global tourism and aviation fairs. Moreover, during numerous meetings, discussion, and negotiations, and with our cross-marketing strategy, we are not only developing the route network at our airports, but we are also trying to attract and to convince the airlines and the tour operators to adopt their final decisions to start operations from either Skopje or Ohrid airport, or maybe the current ones to increase their frequencies, by promoting and by presenting the benefits and the potential of the Macedonian aviation market to new incoming tourism markets. When it comes to Ohrid Airport, it is somehow natural that its summer season is always busier than the winter season. With its natural beauties, many attractions, sites, history, charm, and of course, the magnificent Ohrid Lake, Ohrid is attracting more tourists during the summer period, but with our strategy and efforts to increase the number of direct destinations from Ohrid Airport, we believe that we can make Ohrid airport competitive in the aviation market in the region by widening the catchment area. Since recently, we are promoting Skopje and Ohrid airports to our neighboring countries, or more precisely to Elbasan, Albania. There we presented the opportunities for affordable travels from Ohrid St. Paul the Apostle Airport and Skopje International Airport for the citizens of Albania, on a meeting with the local touristic agencies. At the promotion in Albania, TAV Macedonia emphasized the importance of establishing a regular shuttle bus service from Elbasan to Ohrid Airport, in order to put into the operation the proximity between the 2 cities, that are just 1,5 hour or 86km car drive distance. With the increase of the number of flights and passengers, we are planning to redesign the terminal building of Ohrid Airport in order to make the travel experience through our airport even more comfortable and pleasant. Consequently, by redesigning the terminal building the service quality for our customers and clients will be improved, therefore, we will have satisfied customers who will further spread the word to other potential tourists and customers, since the airport is the 32

Бизнис каталог 2019

МАРИЛИ: Што планирате да се направи за аеродромот во Охрид да биде пофреквентен и надвор од летната сезона и како може да се носи со конкуренцијата со останатите аеродроми од иста категорија? Ерсој: ТАВ Македонија како аеродромски оператор на двата македонски аеродрома, со поддршка од Маркетинг тимот на холдингот ТАВ Аеродроми, како светски позната компанија што е во воздухопловната дејност уште од 1997 година, секогаш бара и се стреми да привлече се повеќе авиокомпании и тур-оператори да почнат да летаат од аеродромите управувани од ТАВ. Градот Охрид, охридскиот регион и Бисерот на Балканот - Охридското Езеро, се промовираат од маркетинг тимот на ТАВ на сите глобални саеми за воздухопловство и туризам. За време на бројните средби, разговори и преговори, како и со нашата вкрстена маркетинг стратегија, не само што ја развиваме мрежата на авиолинии на нашите аеродроми, туку истовремено се трудиме да ги привлечеме и да ги убедиме авиокомпаниите и тур-операторите да ја донесат нивната конечна одлука за летање од скопскиот или од охридскиот аеродром, или пак можеби да ги зголемат фреквенциите на воспоставените авиолинии, преку промоција и презентирање на можностите и потенцијалот на македонскиот воздухопловен пазар за нови дојдовни туристички пазари. Кога станува збор за охридскиот аеродром, некако доаѓа природно што летната сезона е секогаш пофреквентна од зимската сезона. Со своите природни убавини, многуте атракции, локалитети, историја, шарм, и секако, прекрасното Охридско Езеро, Охрид привлекува повеќе туристи во текот на летниот период, но со нашата стратегија и напори за зголемување на бројот на директни дестинации од охридскиот аеродром, веруваме дека може да стане конкурентен на воздухопловниот пазар во регионот, со проширување на гравитациската зона. Од неодамна, ги промовираме аеродромите во Скопје и Охрид во нашите соседни земји, како на пример во Елбасан, Албанија, каде ги претставивме можностите за евтини патувања од Аеродромот Св. Апостол Павле Охрид и Меѓународниот Аеродром Скопје, на средба со локалните туристички агенции. На промоцијата во Албанија, ТАВ Македонија ја нагласи важноста на воспоставувањето на редовна автобуска линија од Елбасан до аеродромот во Охрид, со цел да се искористи близината меѓу двата града, оддалечени само 86km, или еден и пол час возење. Со зголемениот број на летови и патници, планираме да ја реконструираме терминалната зграда на охридскиот аеродром, за да го направиме патничкото искуство уште покомфорно и попријатно. Со тоа, квалитетот на услугите ќе се подобри, па оттука, ќе имаме задоволни клиенти кои ќе раскажуваат на други потенцијални туристи и клиенти, со оглед на тоа дека аеродромот е првиот и последниот впечаток на земјата која ја посетувате. На охридскиот аеродром има 11 авиокомпании, кои сообраќаат на 10 сезонски, чартер-летови во текот на летната сезона, и 8 редовни авиолинии во текот на целата година. Ако ги разгледаме бројките од 2009 година, пред влезот на ТАВ Македонија на македонскиот пазар, до денес, можеме да забележиме дека бројот на патници на охридскиот аеродром е зголемен за 5 пати. Во 2009 година имало вкупно 36.652, додека 2018 ја завршивме со повеќе од 180 илјади патници (184.283). Се разбира, за ова да се оствари, имаме постојана поддршка од Министерството за транспорт и врски, Агенцијата за промоција и поддршка на туризмот, Општина Охрид, и другите релевантни органи во воздухопловната индустрија. МАРИЛИ: Колку дестинации има во моментов од Меѓународниот Аеродром Скопје и што може да се очекува во наредниот период? Ерсој: Меѓународниот Аеродром Скопје моментално ги поврзува нашите патници со вкупно 42 редовни дестинации, на кои сообраќаат 13 авиокомпании. Од јули 2019, скопскиот аеродром е побогат за два нови директни лета на својата мапа со авиолинии. Ги воведува Wizz Air, а тоа се - Ларнака и Турку, што значи комплетно нови дојдовни пазари, односно, Кипар и Финска, соодветно. Со новините што ги воведовме во текот на 2018 година на Меѓународниот Аеродром Скопје, како и со проектите за 2019 година, веруваме дека

MARILI: How many destinations are there currently from Skopje International Airport and what can be expected during the upcoming period? Ersoy: Skopje International Airport is currently connecting our passengers to total of 42 year-round, scheduled destinations operated by 13 airlines. As of July 2019 Skopje Airport will be richer for two new direct flights on its route map - Larnaca and Turku by Wizz Air, which means completely new incoming markets, Cyprus and Finland, respectively. With the novelties we have introduced during 2018 at Skopje International Airport, and with the upcoming projects for 2019, we believe that many of our customers’ requirements, inquiries and suggestions are met, and would result in high quality travel experience, further increase in the number of passengers. MARILI: With the integration of North Macedonia in NATO, the number of passengers is likely to increase. Therefore, what are your expectations and projections for 2019? Ersoy: The developing Macedonian aviation market has huge potential for further growth and it is very interesting for airlines and tour operators, who have constant communication with our professional teams. When considering the idea to start our business and here, we were well aware that this country with its location and prospective aspirations for progress and further development along with the European countries. That was the main reason why we decided to invest and to share our know-how and our experience for the purpose to develop the aviation market of this country. Hence, the integration of the Republic of North Macedonia in NATO alliance would strengthen its position and for sure it would make the country even more attractive to airlines and tour-operators. Consequently, the progress of the country in general would result in even higher increases of the passengers flow at both airports, and would make Skopje and Ohrid airport regional fastest growing airport hubs. MARILI: Will there finally be transatlantic flights from Skopje to the

многу од барањата и сугестиите на нашите клиенти се исполнети, и ќе резултираат со висококвалитетно патничко искуство, и со натамошен раст на бројот на патници. МАРИЛИ: Со интеграцијата на Северна Македонија во НАТО, веројатно ќе се зголеми и бројот на патници. Оттаму, какви се Вашите очекувања и проекции за 2019 година? Ерсој: Македонскиот воздухопловен пазар во развој има огромен потенцијал за натамошен пораст и е многу интересен за авиокомпании и тур-оператори, кои имаат постојана комуникација со нашите професионални тимови. Кога ја разгледувавме идејата за почнување на бизнис тука, бевме свесни дека оваа земја со својата местоположба и идните аспирации за напредок има потенцијал за натамошен развој заедно со европските земји. Ова беше главната причина поради која одлучивме да инвестираме и да ги споделиме нашите знаења, вештини и искуство со цел да го развиеме воздухопловниот пазар. Оттука, интеграцијата на Република Северна Македонија во НАТО Алијансата ќе ја зајакне нејзината позиција и сигурно ќе ја направи уште поатрактивна за авиокомпаниите и тур-операторите. Прогресот на земјата би резултирал со уште повисок раст на протокот на патници на двата аеродрома и би ги направил скопскиот и охридскиот аеродром најбрзорастечки во регионот. МАРИЛИ: Ќе има ли конечно прекуокеански летови од Скопје до САД и Канада, нешто што се очекува веќе подолго време? Дали скопскиот аеродром е подготвен за такво нешто? Ерсој: Меѓународниот Аеродром Скопје е оперативно подготвен да обезбеди услуги на која било авиокомпанија што сака да почне со прекуокеански летови. Бидејќи ТАВ Македонија ги обезбедува сите потребни услуги, во однос на прифат и отпрема на воздухоплови, патници, багаж, карго, стока и пошта, единствено зависи од авиокомпаниите да одлучат за прекуокеански летови од нашата земја. Порастот, развојот, признанијата за квалитет на услугите и местоположбата на скопскиот аеродром совршено се вклопуваат за да стане регионален аеродромски центар. Со влезот на новите авиокомпании како Qatar Airways (2017), LOT Polish Airlines (2018) и Aegean Airlines (2018), Аеродромот во Скопје нуди повеќе и подобрени конекции за трансфер, бидејќи овие авиокомпании нудат многу дестинации од нивните аеродромски центри, LOT преку Варшава (САД), Аegean Airlines преку Атина (Европа, САД, грчките острови). Веруваме дека, со зголемениот број на патници и операции, ќе биде полесно за одредени авиокомпании да донесат одлука да почнат прекуокеански летови. Сепак, авиокомпаниите се потешки за одлуки во однос на прекуокеанските летови поради приносот, факторот на оптоварување и профитабилноста.

FACTS & FIGuRES: • 914.759 passengers at Skopje and Ohrid Airports in the ﬁrst 5 months of 2019. • 4 new destinations opened at Skopje Airport in 2019: Baden-Baden, Bremen, Larnaca, Turku. • 6 new destinations opened at Ohrid Airport in 2019: Malmo, Milan, Memingen, Dortmund, Stuttgart and Dusseldorf. • Skopje International Airport has 42 destinations, served by 13 airlines. • Ohrid St. Paul the Apostle Airport has 18 destinations (8 regular year round and 10 seasonal), served by 11 airlines.

Авиосообраќај

first and the last impression of the country you are visiting. At Ohrid Airport, currently there are 11 airlines, operating 10 seasonal, charter, flights during the summer season, and 8 scheduled, or year-round flights. If we analyze the figures since 2009, prior to TAV Macedonia’s entrance on the Macedonian market, until present, we can see that Ohrid airport has increased the passenger’s number by 5 times. In 2009 there were total of 36.652 passengers, while 2018 has been finished with more than 180 thousand passengers (184.283). Certainly, for this to be achieved, we have constant support by the Ministry of Transport and Communications, the Agency for Promotion and Support of Tourism, the Municipality of Ohrid, and the other relevant aviation authorities.

Air-traﬃc

ФАКТИ И БРОјКИ • 914.759 патници на аеродромите во Скопје и Охрид во првите 5 месеци од 2019 година. • На Аеродромот во Скопје отворени 4 нови дестинации: Баден-Баден, Бремен, Ларнака, Турку. • На Аеродромот во Охрид отворени 6 нови дестинации: Малме, Милано, Меминген, Дортмунд, Штутгард и Дизелдорф. • Меѓународниот Аеродром Скопје има 42 дестинации, со 13 авиокомпании. • Охридскиот Аеродром Свети Апостол Павле има 18 дестинации (8 редовни и 10 сезонски), со 11 авиокомпании.

USA and Canada, something that is expected for a long period of time? Does Skopje Airport is prepared for something like that? Ersoy: Skopje International Airport is operationally prepared to provide services to any airline that would like to start with transatlantic flights. Since TAV Macedonia provides all necessary services, in terms of ground handling and passengers handling, it is only up to the airlines to adopt a decision to start transatlantic flights from our country. Growth rates, development, recognitions and the location of Skopje Airport make it a perfect fit to become regional airport hub. Moreover, with the launch of the new destinations, and the start of operations of new airlines from Skopje International Airport, Qatar Airways (2017), LOT Polish Airlines and Aegean Airlines (2018), there are much better opportunities for the passenger who choose Skopje Airport in terms of better and more convenient connections and transfer flights, since these airlines provide wide route opportunities from their hub airports - LOT (through Warsaw to North America), Aegean Airlines (through Athens to Europe, North America, and the Greek islands). MARILI: Last year there were several changes in Skopje International Airport terminal building. What effects these changes have and do you plan any other interventions, and is it foreseen something to be done at Ohrid Airport? Ersoy: In 2018 the most visible change was the re-designing of the check-in area for the departing passengers and the opening of NeedStop, the new food and beverage concept of our sister company BTA, as an appropriate concept for a short break - to grab a bite to eat and rest in the cozy and relaxed atmosphere which offers sandwiches, snacks and beverages. By redesigning of this part of the terminal, the retail shops have been relocated and now the space for the departing passengers is more comfortable. Between the check-in counters and the retail shops we have introduced baggage wrapping that protects the exterior of the luggage during transit from scrapes and scratches, wear and tear, and damage from foul weather. Another novelty is the installation of the self-check-in kiosk, which enables passengers to check-in by themselves and to avoid long queues at the check-in counters. Aafter the passport control and security screening, passengers traveling with kids can now enjoy their time while waiting to go on board the aircraft because there is the new entertainment corner, Kids’ Corner. Car park payment machines, entrance and exit terminal are changed with the new ones. All of these changes introduced during 2018 have been effective and have increased the passenger’s satisfaction. Next we will install e-gates at the pre-boarding area. We have purchased mobile phone charging stations, which will be set on key positions in the terminal building. This, along with the free Wi-Fi service at the airports, will make the passengers happier, since they will be in touch with their friends 20

Бизнис каталог 2019

МАРИЛИ: Минатата година имаше промени во терминалната зграда на Меѓународниот Аеродром Скопје. Какви ефекти донесоа и дали се планирани и други зафати во иднина, и дали е предвидено да се прави нешто и на охридскиот аеродром? Ерсој: Во 2018 година најзабележително беше редизајнирањето на зоната за регистрација на патници во заминување и отворањето на NeedStop, новиот концепт за храна и пијалаци од нашата сестринска компанија БТА, локалот за кратка пауза во комфорната и релаксирана атмосфера, каде може да се најдат сендвичи, ужини и пијалаци. Со редизајнирањето на овој дел од терминалната зграда и продавниците за малопродажба беа преместени и сега просторот за патниците во заминување е поудобен. Меѓу шалтерите за регистрација и продавниците воведовме и нова услуга- пакување багаж, со цел заштита на надворешноста на багажот за време на превозот од гребење, кинење и оштетување од временските прилики. Друга новина е инсталацијата на киоск за само-регистрација, со цел патниците самите да се регистрираат и да ги избегнат долгите редици на шалтерите за чекирање. По пасошката контрола и безбедносната проверка, патниците кои патуваат со деца, сега можат да се релаксираат додека чекаат да влезат во авионот бидејќи има ново катче за забава, Kids’ Corner. Машините за наплата на паркинг услугата при влез и излез од терминалот се заменети со нови. Сите овие измени воведени во текот на 2018 година имаа добар ефект и го зголемија задоволството на патниците. Следно планираме да поставиме e-gates во делот за предбординг, а набавивме и станици за полнење на батерии на мобилни телефони, кои ќе бидат поставени на клучни позиции. Ова, надополнето со бесплатниот Wi-Fi интернет на аеродромите, веруваме дека ќе ги направи посреќни патниците, затоа што ќе можат да бидат во непрекинат контакт со семејствата и пријателите. Едно од најчестите барања е отворање просторија за пушење во зоната по пасошка контрола, пред качување во авион. Бидејќи законски сме ограничени во однос на ова прашање, ги разгледуваме можностите како да ја исполниме оваа желба, со моменталното архитектонско решение на терминалот, но придржувајќи се кон законските одредби и строгите воздухопловни регулативи. Една од нашите главни цели е да ги исполниме очекувањата на патниците, а за да го постигнеме тоа ги мериме нивните потреби, сугестии и жалби. Покрај ASQ-програмата за квалитет на аеродромските услуги, како стандардизиран тип на анкети на Меѓународниот Совет на аеродроми (ACI), ТАВ Македонија има воспоставено свој систем на анализа на податоци, собирање релевантни информации од интеракцијата на патниците со одделите, одделението за односи со клиенти и социјалните мрежи. Крајниот производ е сеопфатна анализа која ни помага да го подобриме квалитетот на услугите и да понудиме нови услуги како одговор на потребите на патниците.

MARILI: As part of TAV Macedonia top-management, you are in the country from the beginning of TAV project. We believe that you have already integrated into the society. What is your life like as an expat, how is it different from your home town, and what do you see as the main unfulfilled potentials in the sectors of economy and tourism? Ersoy: I’m living in Skopje as of 2008, since TAV won the concession agreement from the Government, therefore I am practically a citizen of this country for more than 10 years, and I have for sure integrated into the society, by learning the culture, the habits and by adjusting to the local mentality. My family is also here, my second child was born in Skopje. Having in mind that I have spent this period of my life here, makes me feel it as my second home. As an expat, it was not difficult to adapt. Skopje is easygoing city for me after Istanbul where I was raised, which is one of the biggest metropolis in the world with a huge population and a very chaotic traffic, which makes you run all the time to catch your agenda. Skopje and Macedonia in general are nice places to live, because people are friendly. It was my first impression when I came here, and I still keep it. Skopje is a green city and all the places for indoor or outdoor activities are very close. For example, I can schedule 2-3 meetings in the same day, which is almost impossible in Istanbul if the locations of the meetings are not in the same building. Ohrid on the other hand, is one of the most beautiful and relaxing places, rich with natural beauties and cultural-historical heritage. I always give it as a suggestion, a must-see place to my friends that are visiting the country as tourists, and often I personally take them to Ohrid Lake’ sightseeing. There are many things that can be improved in terms of economy and tourism, but as I have already said, improving the stability of the country, by joining NATO, is one of the fundamental factors for doing business, for us, as representatives of the foreign investors’ community. TAV’ cross-marketing for opening new flights at the airports within the group, brings passengers, but at the same time brings tourists on the Turkish sea-side. We are implementing the same for Skopje and Ohrid airports, at the same time we are supporting the local tourism. Turkey’s experiences for the development of the national tourism, are good examples to be followed, once the business climate is being perceived as stable, and the big investments start.

“I’m living in Skopje as of 2008. It was not diﬃcult to adapt, because people in Skopje and Macedonia are friendly. My family is also here, my second child was born in Skopje. Having in mind that I have spent this period of my life here, makes me feel it as my second home.“

Како дел од Групацијата ТАВ, имаме преглед на глобалниот пазар за аеродромски операции, и на трендовите во регионот, каде повеќето од главните аеродроми допрва ќе се бидат дадени под концесија од локалните власти. Аеродромите во Скопје и Охрид се чекор понапред и веќе ги практикуваат услугите воспоставени насекаде низ светот. МАРИЛИ: Како дел од топ-менаџментот на ТАВ Македонија, во земјава сте од почетокот на проектот. Веруваме дека сте целосно интегриран во општеството. Каков е вашиот живот како странец, колку е различен од оној во вашиот роден град. Кои се главните неисполнети потенцијали во економскиот и туристичкиот сектор во земјава? Ерсој: Во Скопје живеам од 2008 година, откога ТАВ го склучи договорот за концесија со Владата. Практично, граѓанин сум на оваа држава повеќе од 10 години и секако дека се интегрирав во средината, преку учење на културата, навиките и преку приспособување на локалниот менталитет. Моето семејство е исто така тука, а моето второ дете е родено во Скопје. Со оглед на тоа што го поминав овој период од мојот живот овде, јас го чувствувам како мојот втор дом. Како странец не беше тешко да се адаптирам. Скопје за мене е лежерен град, по Истанбул каде што сум израснат, како една од најголемите метрополи во светот со огромна популација и многу хаотичен сообраќај, каде треба постојано да брзате за да ја постигнете агендата. Скопје и Македонија воопшто, е убаво место за живеење, бидејќи луѓето се пријателски расположени. Тоа беше мојот прв впечаток кога дојдов тука и сè уште мислам така. Скопје е зелен град и сите места за различни активности, без разлика дали станува збор за активности во затворен простор или во природа, се близу. На пример, можам да закажам два до три состаноци во еден ден, што е речиси невозможно во Истанбул освен ако состаноците не се во иста зграда. Охрид, од друга страна, е еден од најубавите и најопуштените места, богато со природни убавини и културно-историско наследство. Секогаш го препорачувам, како место што мора да се види, на моите пријатели кои доаѓаат во посета како туристи, а често и лично ги носам на разгледување на Охридското Езеро. Има многу нешта што може да се подобрат во однос на економијата и туризмот, но подобрувањето на стабилноста на државата, со влезот во НАТО, е еден од основните фактори за бизнис, за нас, како претставници на заедницата на странски инвеститори. Вкрстениот маркетинг на ТАВ холдингот за отворање нови летови од аеродромите во рамки на групацијата, го зголемува бројот на патници, но и го подобрува туризмот на турското приморје. Истото го правиме и за аеродромите во Скопје и Охрид, а со тоа го поддржуваме и локалниот туризам. И искуствата на Турција за развој на туризмот, се добар пример кој треба да се следи, штом бизнис-климата е стабилна и штом почнат големи инвестиции. “Во Скопје живеам од 2008 година. Не беше тешко да се адаптирам, бидејќи луѓето се пријателски расположени. И моето семејство е тука, а моето второ дете е родено во Скопје. Со оглед на тоа што го поминав овој период од животот овде, го чувствувам како мој втор дом.“

Авиосообраќај

and families continuously. One of the main requests is to open a smoking room, in the airside, or the area after Passport Control, prior to their boarding. Since we have a law limitation regarding this issue, we are reviewing the opportunities how we can make this wish possible, with the current architecture of the terminal building, and by obeying the domestic law and the strict aviation regulations. To meet passengers’ expectations is one of our main goals. In order to achieve it, we are measuring their inquiries, requests, needs, suggestions, complaints. Aside from the ASQ (Airport Service Quality) program, as ACI’s standardized type of survey form, TAV Macedonia has established its own system of data analysis, gathering all the relevant information from passengers’ interaction with airport departments, customer service unit, and social media. The ﬁnal product of this measurement is a comprehensive analysis that is helping us improve the quality of our services and offer new services as an answer to the passengers’ needs. As part of TAV Airports group, we have the overview on the global airport operations market, as well as on the trends in the region, where most of the other main airports are yet to be given for concession by the local governments. Within this context, Skopje and Ohrid airports are a step ahead, practicing the modern airport operation services established worldwide.

Economy

Kindergarten for 300 children with the Kromberg & Schubert Financial Support to Be Constructed in Bitola

he company culture, constant investment in motivating activities, development of interdisciplinary teams, work standards, trainings, donations, and care for the environment is what makes Kromberg & Schubert one of the most successful companies in the Republic of North Macedonia. Its clear commitment is directed towards operation compliant with the principles of social responsibility, with their constant inclusion in resolving the problems of the community with a view of contributing to the improvement of quality of the healthcare, education and direct resolution of speciﬁc problems. One of the problems facing the Bitola Municipality is insufﬁcient capacity of kindergartens. This is the reason for which we are talking with representatives of Kromberg and Schubert about a recently announced project – construction of a new kindergarten with the capacity to accommodate around 300 children.

T 24

Бизнис каталог 2019

ултурата на претпријатието, постојаното вложување во мотивациски активности, развојот на интердисциплинарни тимови, стандардите за работа, обуките, донациите, грижата за околината е тоа што ја прави КРОМБЕРГ и ШУБЕРТ една од најуспешните компании во Р. Северна Македонија. Нејзина јасна определба е работа во согласност со принципите на социјалната и општествената одговорност, со нивно постојано вклучување во решавањето на проблемите на заедницата, со цел да придонесе во подобрувањето на квалитетот на здравството, образованието и директно во решавањето на конкретни проблеми. Еден од проблемите со кои се соочува Општина Битола е недоволниот капацитет на градинките. Токму поради тоа во ова интервју разговараме со претставници од Кромберг & Шуберт за неодамна најавениот проект - изградба на нова градинка со капацитет да се згрижат околу 300 деца.

Економија

Во Битола ќе се гради градинка за 300 деца со финансиска поддршка од КРОМБЕРГ & ШУБЕРТ MARILI: Where did the idea to invest in the construction of a kindergarten come from? KSMK: Generally, this is a problem of all employees who are parents. We have a number of colleagues, friends and relatives that constantly try to conceive most diverse alternatives and provide care for their children because the latter are not accepted in staterun kindergartens. Additionally, we made research, both in-house and externally, on the city level, in order to get a real picture about what the numbers of children in the waiting lists are. According to 2018 analysis on the country level, approximately 8000 children are waiting to be admitted to kindergartens, with Bitola occupying the number one position with the shocking number of 800 children. Starting from the fact that a number of our employees face this problem, it’s been for a while that we have thought about how to give our contribution and alleviate directly the situation not only of our employees but of a number of citizens in the Bitola Municipality. Certainly, we have to mention that we have considered the problem from another aspect. Actually, we believe that a key factor for the proper development and growth of children, their socialisation, development into a future healthy and strong young generation, and the overall social development of the country starts at the youngest age, and kindergartens have great inﬂuene on that. Many will certainly agree with us that a child being accommodated in the kindergarten gets independent very fast, learns how to ﬁght its place in the group, gets mature faster and certainly, this makes life easier to parents who do not have to overburden themselves with the organisation of the “grandparents’ service”, baby sitters, toy libraries and other similar alternatives. Hence, taking into account all the above, it was clear to us that construction of such a kindergarten was of key importance and that it was necessary for Bitola. MARILI: What is the phase of the project, is it known where the building will be constructed and what will be the capacity of the kindergarten? KSMK: Currently, all administrative works such as preparation

МАРИЛИ: Од каде потекна идејата да се инвестира во изградба на детска градинка? КШМК: Ова, генерално, е проблем на сите вработени што се родители. Имаме голем број колеги, пријатели и роднини што постојано се трудат да најдат најразлични алтернативи за да ги згрижат своите деца бидејќи не им ги примаат во државните градинки. Дополнително направивме и истражување, интерно во фирмата и надвор во градот, со цел да добиеме реална слика за колкав број деца станува збор што се на листите на чекање. Според анализите од 2018 година, во нашата држава приближно 8.000 деца чекаат на ред за прием во градинките, со тоа што Битола е на прво место со фрапантна бројка од 800 деца. Тргнувајќи од фактот дека со овој проблем се соочуваат и голем број наши вработени, веќе подолго време размислувавме како да придонесеме и директно да им олесниме, не само на нашите вработени, туку и на голем број граѓани на Општина Битола. Секако, мора да напоменеме дека проблемот го разгледувавме и од друг аспект. Имено, сметаме дека клучен фактор за правилен раст и развој на децата, нивната социјализација, градењето на здрава и силна идна млада генерација, како и целокупниот општествен развој на државата почнува токму од најмали нозе и врз тоа големо влијание имаат градинките. Сигурно повеќето ќе се согласат со нас дека детето што е згрижено во градинка многу брзо се осамостојува, учи да се бори за своето место во групата, побрзо созрева и, секако, им го олеснува животот на родителите да не се товарат со организација на „баба-дедо сервис“, дадијарки, игротеки и други слични алтернативи. Оттука, земајќи ги предвид сите горенаведени факти, јасно ни беше дека изградбата на една ваква градинка е од клучно значење и дека е неопходна за Битола. МАРИЛИ: Во која фаза е проектот, дали се знае каде ќе се гради објектот и со колкав капацитет ќе биде градинката? КШМК: Моментно во процедура се сите административни работи, како подготовка и потпишување на договорите, средување на документацијата и сл. Во однос на капацитетот, планирано е детската градинка да биде со површина од 3.200 квадратни метри (два ката од по 1.600 квадрати), а локација ќе биде во поранешната Бизнис каталог 2019

Economy

and signing of contracts, sorting the documetation etc. are under way. Concerning the capacity, the kindergarten is planned to cover an area of 3,200 square meters (two ﬂoors of 1,600 square meters each), and the location will be the former barracks in the Bitola Municipality. The kindergarten should have the capacity to accommodate about 150 children in a shift, or 300 children in two shifts. MARILI: Will the new kindergarten be the investment of KSMK alone or will it be constructed as co-investment? KSMK: We should note that KSMK was the initiator for this project and we are glad that the authorities did not turn a deaf ear to our request so they responded positively to our invitation to resolve this key problem for this city together with us. This project will be implemented in cooperation with the Ministry of Labour and Social Policy of the Bitola Municipality. Actually, KSMK will be completely responsible for construction of the kindergarten (the shell of the building), and the Ministry of Labour and Social Policy will be obliged to ﬁnish the construction and later furnish the toy rooms and other rooms so that the kindergarten is fully functional. MARILI: Beside primarily resolving the problem that parents employed in the company face, to what extent is the problem of Bitola itself also resolved? KSMK: Certainly, with this kindergarten we will make it easier to a number of citizens of Bitola because the kindergarten will not be only intended for employees of our company but for all the citizens in the Bitola Municipality. We are an unbreakable part of this Municipality and we fully experience the problems of our citizens and employees as ours. A part of the citizens of Bitola might not have direct connection to our company but still, indirectly, they are our

Бизнис каталог 2019

касарна во Општина Битола. Градинката треба да има капацитет за згрижување на околу 150 деца во смена, односно 300 деца во две смени. МАРИЛИ: Дали новата градинка ќе биде целосно инвестиција на КШМК или, пак, ќе се гради со соинвеститорство? КШМК: Мора да напоменеме дека КШМК беше иницијатор за овој проект и мило ни е што властите не останаа „глуви“ на нашето барање и позитивно одговорија на поканата заеднички да решиме еден клучен проблем за овој град. Овој проект ќе биде реализиран во соработка со Министерството за труд и социјална политика и Општина Битола. Имено, КШМК целосно ќе биде одговорна за изградба на градинката (карабината), а МТСП и Општината ќе бидат должни да ја завршат градбата и подоцна да ги опремат игралните и другите простории за да може градинката да биде целосно функционална. МАРИЛИ: Освен што градинката примарно ќе го реши проблемот што го имаат родителите што се вработени во компанијата, во колкав дел се решава и проблемот на самата Општина Битола? КШМК: Секако дека со оваа градинка ќе им олесниме на голем дел од граѓаните во Битола затоа што градинката нема да биде наменета исклучително за вработените во нашата компанија, туку за сите граѓани на Општина Битола. Ние претставуваме нераскинлив дел од оваа Општина и проблемите на нашите граѓани и вработени целосно ги доживуваме како наши. Можеби дел од граѓаните на Битола немаат директна врска со нашата компанија, но, сепак, индиректно се наши блиски роднини, пријатели, соработници и тоа е она што го прави мозаикот целосен, ако недостига една плочка - изгледот на мозаикот не е ист, нели?

MARILI: Generally, the lack of pre-school institutions is a problem in the whole country. Does your example stimulate the social community sufficiently or do you believe that much more work and discussion about this topic is necessary? KSMK: As we noted, generally, this is a problem of the whole country, 8,000 children is really a very high number and certainly, specific actions should be taken in order to extend the capacities of pre-school institutions. Furthermore, a great part of them have not been restored for years and the conditions are not at the adequate level as that in other European countries. The fact is that if we aim at being a part of the European community, then the problems should be resolved at the root. With all the activities we have taken by now, our commitment to give a positive example and open topics which we believe are essential for the social community is clear. Besides transparent and ethical management, we constantly invest in our employees, satisfied clients, building stable relations with partners in the market, cooperation with domestic companies, etc., and our greatest endeavour is investment in improvement of life quality and care for the environment. As a company with more than 6,500 employees, we are aware of the influence we have on the society, as well as on state institutions, and we try to use it in the most positive terms in order to localise and successfully resolve as many problems as possible.

Економија

close relatives, friends, associates, and that is what makes the mosaic complete, if a tile is missing – the looks of the mosaic are not the same, are they?

МАРИЛИ: Недостигот на предучилишни установи, генерално, е проблем во цела држава. Дали со Вашиот пример доволно се стимулира општествената заедница или сметате дека е потребно уште многу да се работи и да се говори на оваа тема? КШМК: Како што веќе напоменавме, генерално ова е проблем на цела држава, 8.000 деца е навистина многу голема бројка и секако дека треба да се преземат конкретни акции за проширување на капацитетите на предучилишните установи. Исто така, голем дел од нив со години не се реновирани и условите не се на соодветно ниво, како што е тоа во другите европски држави. Факт е дека ако наша цел е да бидеме дел од европската заедница, тогаш проблемите мора да започнат да се решаваат од корен. Со сите активности што досега ги презедовме, јасна е нашата определба да даваме позитивен пример и да отвориме теми за кои сметаме дека се од суштинско значење за општествената заедница. Покрај транспарентното и етичко управување, постојаното вложување во нашите вработени, задоволните клиенти, градењето стабилни односи со партнерите на пазарот, соработката со домашните компании итн., наша најголема заложба претставува токму вложувањето во подобрувањето на квалитетот на животот и грижата за околината. Како компанија со повеќе од 6.500 вработени свесни сме за нашето влијание што го имаме врз општеството, па и државните институции и се обидуваме во најпозитивна смисла да го искористиме тоа за да локализираме и успешно да решиме колку што е можно повеќе проблеми.

Бизнис каталог 2019

C O N F E C T I O N

Bul. Jugoslavija bb 1000 Skopje, Macedonia tel: +389 2 2642642 fax: +389 2 2642641 zlatex@zlatex.com.mk

Веќе 30 години ние сме тие што прават вашата облека да биде ваша сигурна заштита. Број еден производител за сите сертифицирани заштитни одела. We have been the ones who have made your clothes your reliable protection for 30 years The number one producer for all certiﬁed protective clothing

Zlatex DOO l Str.161,Nr.1 l 1000 Skopje MACEDONIA l tel: +389 2642642, Fax: +389 2642641 l Mobile: + 389 70 379160 l zlatex@zlatex.com.mk

C O N F E C T I O N Bul. Jugoslavija bb 1000 Skopje, Macedonia tel: +389 2 2642642 fax: +389 2 2642641 zlatex@zlatex.com.mk

Ç&#x2013;ÇşÇ¸ÇťÇŹÇšÇ´Č&#x201C;ÇŹÇžÇŹ Â´Ç&#x2013;Ç&#x153;Ç&#x161;Ç&#x2DC;Ç?Ç&#x2018;Ç&#x153;Ç? & Ç¤Ç&#x;Ç?Ç&#x2018;Ç&#x153;Ç&#x17E; Ç&#x2DC;Ç&#x152;Ç&#x2013;Ç&#x2018;Ç?Ç&#x161;Ç&#x2122;Ç&#x201D;Ç&#x2026;Ç&#x152; Ç?Ç&#x161;Ç&#x161;Ç&#x2018;Ç&#x2014; Ç?Ç´ÇžÇşÇˇÇŹÂľ Ç&#x2013;Ç¤Ç&#x2DC;Ç&#x2013; Ç˝Çą ÇłÇŹÇšÇ´Ç¸ÇŹÇŽÇŹ Ç˝Çş ÇťÇźÇşÇ´ÇłÇŽÇşÇ°Ç˝ÇžÇŽÇş ÇšÇŹ ÇśÇŹÇÇąÇˇÇ˝ÇśÇ´ Ç˝ÇšÇşÇťÇşÇŽÇ´ ÇłÇŹ ÇŹÇŽÇžÇşÇ¸ÇşÇÇ´ÇˇÇ˝ÇśÇŹ Ç´ÇšÇ°ÇżÇ˝ÇžÇźÇ´Č&#x201C;ÇŹ ÇŽÇąČ&#x2014;Çą ÇžÇŹ ÇŻÇşÇ°Ç´ÇšÇŹ Ç´ Çą ÇˇÇşČ&#x201A;Ç´ÇźÇŹÇšÇŹ ÇŽÇş Ç´ÇšÇ°ÇżÇ˝ÇžÇźÇ´Ç˝ÇśÇŹÇžÇŹ ÇłÇşÇšÇŹ Ă&#x2026;Ç&#x2019;ÇŹÇÇąÇšÇ´Â´ Â˛ Ç?Ç´ÇžÇşÇˇÇŹ Ç&#x17D;Çş ÇśÇşÇ¸ÇťÇŹÇšÇ´Č&#x201C;ÇŹÇžÇŹ ÇŹÇśÇžÇ´ÇŽÇšÇş Ç˝Çą ÇźÇŹÇÇşÇžÇ´ ÇšÇŹ ÇťÇźÇşÇąÇśÇžÇ´ Ç´ ÇžÇşÇŹ Mercedes (Vito Ç´ V Â˛ Class) Ç´ Audi A4 ÇśÇŹÇśÇş Ç´ ÇťÇźÇşÇąÇśÇžÇşÇž ÇłÇŹ Mercedes Sprinter ÇśÇşČ&#x201C; ÇłÇŹÇťÇşČ&#x192;ÇšÇŹ Ç˝Çş Ç˝ÇąÇźÇ´Ç˝ÇśÇş ÇťÇźÇşÇ´ÇłÇŽÇşÇ°Ç˝ÇžÇŽÇş ÇşÇŽÇŹÇŹ ÇŻÇşÇ°Ç´ÇšÇŹ. Ç&#x17D;Çş Ç´ÇłÇ¸Ç´ÇšÇŹÇžÇ´ÇžÇą ÇŻÇşÇ°Ç´ÇšÇ´ ÇťÇşÇ˝ÇžÇşČ&#x201C;ÇŹÇšÇş ÇźÇŹÇ˝ÇžÇą ÇÇźÇşČ&#x201C;ÇşÇž ÇšÇŹ ÇŽÇźÇŹÇÇşÇžÇąÇšÇ´ÇžÇą Ç´ ÇŽÇş Ç¸ÇşÇ¸ÇąÇšÇžÇşÇŽ ÇśÇşÇ¸ÇťÇŹÇšÇ´Č&#x201C;ÇŹÇžÇŹ Ç´Ç¸ÇŹ ÇšÇŹÇ° 6400 ÇŽÇźÇŹÇÇşÇžÇąÇšÇ´ Č&#x201E;ÇžÇş Č&#x201C;ÇŹ ÇťÇźÇŹÇŽÇ´ ÇšÇŹČ&#x201C;ÇŻÇşÇˇÇąÇ¸ÇŹÇžÇŹ Č&#x20AC;ÇŹÇÇźÇ´ÇśÇŹ ÇŽÇş ÇŻÇźÇżÇťÇŹČ&#x201A;Ç´Č&#x201C;ÇŹÇžÇŹ Ç´ ÇąÇ°ÇąÇš ÇşÇ° ÇšÇŹČ&#x201C;ÇŻÇşÇˇÇąÇ¸Ç´ÇžÇą ÇźÇŹÇÇşÇžÇşÇ°ÇŹÇŽÇŹČ&#x192;Ç´ ÇŽÇş Ç&#x2DC;ÇŹÇśÇąÇ°ÇşÇšÇ´Č&#x201C;ÇŹ Ç&#x2122;Ç´ÇŽÇšÇ´ÇžÇą ÇŹÇśÇžÇ´ÇŽÇšÇşÇ˝ÇžÇ´ Ç´ ÇşÇ°ÇŻÇşÇŽÇşÇźÇšÇşÇ˝ÇžÇ´ Ç˝Çą ÇźÇŹÇ˝ÇťÇźÇąÇ°ÇąÇˇÇąÇšÇ´ Ç˝ÇşÇŻÇˇÇŹÇ˝ÇšÇş ÇşÇźÇŻÇŹÇšÇ´ÇłÇŹČ&#x201A;Ç´ÇşÇšÇŹÇžÇŹ Ç˝ÇžÇźÇżÇśÇžÇżÇźÇŹÇžÇŹ ÇśÇşČ&#x201C;ÇŹ Çą ÇťÇşÇ°ÇąÇˇÇąÇšÇŹ ÇŽÇş ÇşÇ°Ç°ÇąÇˇÇ´ Ç&#x203A;ÇźÇşÇ´ÇłÇŽÇşÇ°Ç˝ÇžÇŽÇş Ç&#x2013;ÇŽÇŹÇˇÇ´ÇžÇąÇž Ç&#x2014;ÇşÇŻÇ´Ç˝ÇžÇ´ÇśÇŹ Ç&#x201D;ÇšÇ°ÇżÇ˝ÇžÇźÇ´Ç˝ÇśÇ´ Ç&#x201D;ÇšÇ˛Ç´ÇšÇąÇźÇ´ÇšÇŻ ÇŁÇşÇŽÇąČ&#x192;ÇśÇ´ Ç&#x153;ÇąÇ˝ÇżÇźÇ˝Ç´ Ç Ç´ÇšÇŹÇšÇ˝Ç´Ç´ Ç´ Ç&#x201D;Ç&#x17E; Ç&#x203A;ÇźÇşÇ´ÇłÇŽÇşÇ°Ç˝ÇžÇŽÇşÇžÇş ÇŻÇˇÇŹÇŽÇšÇş Çą Ç¸ÇŹÇšÇżÇąÇˇÇšÇş Ç´ Ç˝Çą ÇźÇŹÇÇşÇžÇ´ ÇšÇŹ ÇťÇźÇşÇ´ÇłÇŽÇşÇ°ÇšÇ´ ÇˇÇ´ÇšÇ´Ç´ Ç´ Ç°ÇşÇťÇşÇˇÇšÇ´ÇžÇąÇˇÇšÇ´ ÇłÇşÇšÇ´ ÇłÇŹ Ç˝ÇťÇąČ&#x201A;Ç´Č&#x201C;ÇŹÇˇÇšÇ´ ÇşÇťÇąÇźÇŹČ&#x201A;Ç´Ç´ Ç&#x2018;ÇśÇ˝ÇžÇąÇšÇłÇ´Č&#x201C;ÇŹÇžÇŹ ÇšÇŹ ÇśÇşÇ¸ÇťÇŹÇšÇ´Č&#x201C;ÇŹÇžÇŹ ÇŽÇş Ç?Ç´ÇžÇşÇˇÇŹ ÇśÇşČ&#x201C;ÇŹ Č&#x201E;ÇžÇş Ç˝Çą Ç˝ÇˇÇżČ&#x192;Ç´ ÇŽÇş ÇžÇŹ ÇŻÇşÇ°Ç´ÇšÇŹ ÇłÇšÇŹČ&#x192;ÇąČ&#x201E;Çą Ç´ ÇłÇŻÇşÇˇÇąÇ¸ÇżÇŽÇŹČ&#x2022;Çą ÇšÇŹ ÇťÇźÇşÇ´ÇłÇŽÇşÇ°ÇšÇ´ÇşÇž ÇťÇşÇŻÇşÇš ÇşÇ° ÇťÇźÇŽÇ´Č&#x192;ÇšÇ´ÇžÇą Ç¸ Ç°Çş ÇśÇşÇšÇąČ&#x192;ÇšÇ´ÇžÇą Ç¸ . Ç&#x152;ÇśÇžÇżÇąÇˇÇšÇş ÇŻÇşÇ°Ç´ÇšÇŹÇŽÇŹ ÇÇąČ&#x201E;Çą ÇŽÇźÇŹÇÇşÇžÇżÇŽÇŹČ&#x2022;ÇąÇžÇş ÇšÇŹ ÇˇÇżČ&#x17D;Çą ÇşÇ° ÇťÇşÇŽÇąČ&#x2014;Çą ÇŻÇźÇŹÇ°ÇşÇŽÇ´ ÇşÇ° ÇşÇśÇşÇˇÇ´ÇšÇŹÇžÇŹ ÇśÇŹÇśÇş Č&#x201E;ÇžÇş Ç˝Çą Ç&#x203A;ÇźÇ´ÇˇÇąÇť Ç&#x153;ÇąÇ˝ÇąÇš Ç?ÇąÇ¸Ç´Çź ÇĄÇ´Ç˝ÇŹÇź Ç´ ÇşÇśÇşÇˇÇšÇ´ÇžÇą ÇşÇťČ&#x201E;ÇžÇ´ÇšÇ´ Ç˝Çş Č&#x201E;ÇžÇş ÇźÇŹÇłÇšÇşÇˇÇ´ÇśÇşÇ˝ÇžÇŹ ÇšÇŹ Ç&#x2013;ÇźÇşÇ¤Çż Ç˝ÇąÇ¸ÇąČ&#x201C;Ç˝ÇžÇŽÇşÇžÇş ÇżČ&#x201E;ÇžÇą ÇťÇşÇŽÇąČ&#x2014;Çą Ç°ÇşČ&#x201C;Ç°Çą Ç°Çş Ç´ÇłÇźÇŹÇł KROMBERG & SCHUBERT MACEDONIA DOOEL Bitola (KSMK) is a company that produces cable harnesses for the automotive industry 6 years by now DQG LW LV ORFDWHG LQ WKH LQGXVWULDO ]RQH Â´ZhabeniÂľ Â˛ Bitola. There are three active projects in the company: Mercedes (Vito & V-Class) and Audi A4, and also the Mercedes Sprinter project that started this year with serial production. During the past years the number of employees is constantly growing making KSMK the biggest plant in the group and also one of the biggest employers in Macedonia. Their activities are divided in 7 KROMBERG & SCHUBERT departments: Production, Quality, Logistic, Industrial Engineering, HR, MACEDONIA Finance and IT. The production process is mainly manual and divided on 34 DOOEL Bitola production lines and areas for special operations. The extension of the plant that happened last year brought the area to its final 47.023m2 from the +389 (0)47/210-101 initial 18.000m2. The employment of people from the surrounding towns as +389 (0)47/210-103 Prilep, Resen, Demir Hisar and the municipalities in the area was very actual ksmk@kroschu.com this year which contributed to the diversity of the KroSchu family.

Hospitality

Interview with Daniela Ademoska, the owner and General Manager of the DoubleTree by Hilton Skopje

Бизнис каталог 2019

Интервју со Даниела Адемоска, сопственик и генерален менаџер во „DoubleTree by Hilton“ Skopje

“

HIlTon

„

нАјГОлЕМИОТ сВЕТсКИ хОТЕлсКИ БРЕнД ВО сКОпјЕ

>> With the DoubleTree by Hilton Skopje, we

>> Со „DoubleTree by Hilton Skopje“ го

have put Skopje on the world’s business and tourist map! We are only starting the story with this. The investment itself is worth around EUR 50 million and the contract with Hilton is eﬀective for 22 years. Our DoubleTree by Hilton Skopje was pronounced the best constructed hotel in Europe for 2018. This is testiﬁed by the Hilton Worldwide award

ставивме Скопје на светската бизнис и туристичка мапа! И со ова само ја започнуваме приказната. Самата инвестиција вреди околу 50 милиони евра и договорот со „ Hilton“ трае 22 години. Нашиот „DoubleTree by Hilton Skopje“ е прогласен за најдобро изграден хотел во Европа за 2018 година. Доказ за тоа е признанието од „Hilton Worldwide“ Бизнис каталог 2019

Хотелиерство

HIlTon

THe WorlD’S GreATeST HoTel BrAnD In SKopje

Hospitality

At this point, I feel full of energy and enhancement to achieve anything. I found myself, and I still ﬁnd myself in a situation where I run a few diﬀerent things, with the main accent on the Capitol Mall &Residence and the DoubleTree by Hilton Skopje, and with any decision I increasingly improve myself

MARILI: You are currently managing the greatest and most exclusive hotel name in Macedonia, the Hilton brand, which practically elevates the level of hotel values in our country. What a facility has to have and meet in order to be a representative of this brand and does Macedonia have capacity for such other resounding names, in terms of economic stability, attractiveness, qualified staff...? ADEMOSKA: Macedonia has a very fruitful soil for development of this business. Our family has been in this hotel business for long years and we have perceived the points and potentials for growth and development of this branch. The Stone Bridge Hotel enabled us a unique view of the hotel business. That was the reason that we accepted the challenge to bring the world’s greatest hotel name, Hilton. The hotel is of the high, luxury category and representatives of the Hilton Group regularly visited the hotel, sometimes as “guests,” with a purpose of ensuring the implementation of rules that they pointed to us in a 590-page agreement. There were a number of requirements. They ensured that everything was as it should be, and certainly, that it was in compliance with their standards. They considered all the details, literally everything! Even the rivets are according to their rules. This was a challenge on which we upgraded our long-year hotel experience. Therefore, it is our exceptional pleasure because not only that we have fulfilled them but have overcome their requirements. With the DoubleTree by Hilton Skopje we have placed Skopje on the world’s business and tourist map! With this, we have only started the story. The investment itself is worth around EUR 50 million and the contract with Hilton is effective for 22 years. Our DoubleTree by Hilton Skopje was pronounced the best constructed hotel in Europe for 2018. This is testified by the Hilton Worldwide. We have done all this owing to our wish to surpass ourselves, and partners in the implementation of that are designers from the prestigious Metex Design from Istanbul, one of the most experienced and best designing companies in Europe. The DoubleTree by Hilton Skopje should not be the only of the kind because we are certain that we can do more as a market. Especially Ohrid. We firmly believe that in Macedonia, this business can be developed because there are learned and professional people, and they are the pillar of the development of this branch. MARILI: Could you tell us in brief something more about the DoubleTree by Hilton Skopje, what capacity does it have, what does it offer and how many people are engaged so that it works impeccably, as imposed by the strict norms and criteria of Hilton? ADEMOSKA: The DoubleTree by Hilton Skopje has 170 rooms, including 15 luxury rooms and one Presidential 260 square meter suite, six conference rooms under the world’s standards, an elegant room for ceremonies, Diamond Ballroom, prepared to receive more than 600 guests, a luxury Euphoria Wellness Spa and Fitness centre covering an area of 1,400 square meters within which there are an indoor swimming pool, a traditional turkish bath, sauna, jacuzzi bath, ultramodern equipment for exercising. All this has spread on the surface of 25,000 32

Бизнис каталог 2019

Во овој момент се чувствувам исполнета со енергија и со поттик да постигнам сѐ. Се најдов, сѐ уште се наоѓам во ситуација каде што водам неколку различни работи, со главен акцент на „Capitol Mall &Residence“ и „DoubleTree by Hilton Skopje“ и со секоја одлука сѐ повеќе и повеќе се надградувам

МАРИЛИ: Менаџирате со моментно најголемото и најексклузивното хотелско име во Македонија, брендот „Hilton“, кој, практично, го подигнува нивото на хотелски вредности во нашата држава. Што сѐ мора да поседува и да исполнува еден објект за да биде репрезент на овој бренд и дали Македонија има капацитет и за други вакви звучни имиња, во смисла на економска стабилност, атрактивност, квалификуван кадар...? АДЕМОСКА: Македонија има многу плодна „почва“ за развој на овој бизнис. Нашата фамилија долги години е во хотелиерството и ние ги согледавме точките и потенцијалите за раст и развој на оваа гранка. Хотелот „Стоун Бриџ“ ни овозможи директен поглед во хотелиерството. Затоа и го прифативме предизвикот на носење на најголемото хотелско име во светот „Hilton“. Самиот хотел е од „de lux“ висока категорија и претставниците од групацијата „ Hilton“ редовно го посетуваа хотелот, некогаш како „гости“, со цел да се осигурат во извршувањето на правилата што ни ги посочија во договорот од 590 страници. Имаше голем број барања. Тие се грижеа сѐ да биде така како што треба и, секако, да е во согласност со нивните стандарди. Ги разгледуваа сите детали, буквално сѐ! Ова беше предизвик на кој го надградивме нашето долгогодишно хотелиерско искуство. И затоа ни претставува исклучително задоволство што не само што ги остваривме туку и ги надминавме нивните барања. Со „DoubleTree by Hilton Skopje“ го ставивме Скопје на светската бизнис и туристичка мапа! И со ова само ја започнуваме приказната. Самата инвестиција вреди околу 50 милиони евра и договорот со „ Hilton“ трае 22 години. Нашиот „DoubleTree by Hilton Skopje“ е прогласен за најдобро изграден хотел во Европа за 2018 година. Доказ за тоа е признанието од „Hilton Worldwide“. Сето тоа го направивме благодарејќи на нашата желба да се надминеме, а партнери во реализацијата на тоа се проектанти од престижното „Metex Design“ од Истанбул, едно од најискусните и најдобрите проектантски друштва во Европа. „DoubleTree by Hilton Skopje“ не смее да биде единствениот од неговиот вид затоа што сме сигурни дека како пазар можеме повеќе. Особено Охрид. Цврсто веруваме дека во Македонија може да се развива овој бизнис. Нашата држава има квалитетни, учени и професионални луѓе и тие се столб на развојот на оваа гранка. МАРИЛИ: Кажете ни накратко нешто повеќе за „DoubleTree by Hilton Skopje“, колкав капацитет има, што нуди и колку луѓе се

ангажирани за да функционира беспрекорно, онака како што налагаат строгите норми и критериуми на „Hilton“? АДЕМОСКА: „DoubleTree by Hilton Skopje“ има 170 соби, вклучително и 15 луксузни и еден претседателски апартман од 260 квадратни метри, шест конференциски сали по светски стандарди, елегантна сала за свечености „Diamond Ballroom“ подготвена да прими повеќе од 600 гости, луксузен „Euphoria Wellness Spa & Fitness“ центар на површина од 1.400 квадрати во чиј состав се наоѓаат затворен базен, традиционална турска бања, сауна, џакузи, ултрамодерна опрема за вежбање. Сето тоа на површина на 25.000 квадратни метри, со затворен и отворен паркинг за вкупно 170 возила. Низата погодности и понуди што ги нудиме се незаменливи и затоа може да кажеме дека „DoubleTree by Hilton Skopje“ во Скопје е неприкосновен дел од семејството „Hilton“. „Euphoria Wellness Spa & Fitness“, заедно со ресторанот „Monte“ и бизнис-центарот, работат 24 часа. Самиот ресторан е целосно опремен со брендот „Elektrolux“ со кој е потпишан меморандум за соработка во кој нашиот ресторан ќе се користи како show room во регионов. Имаме шатл-услуга до центарот на градот, брза пералница, панорамски ресторан „Roof Bar No.55“, најсовремена аудио и видеоопрема, BMS- систем за менаџирање на безбедноста, блиндирани стакла што се неопходни за протоколите на високите делегати, како и многу други погодности што го прават„DoubleTree by Hilton Skopje“ поразличен од другите хотели во градот. Дополнително, работиме на концепт full service и со сите можни услуги, заедно со сместувањето, ги исполнуваме стандардите за ниво од 6 ѕвезди. Потребите на „Hilton“ не беа едноставни. Тие имаат 17 бренда во своето портфолио, инсистираат на највисоки стандарди во секој поглед на опремувањето на хотелот. Еден пример е тоа што „Hilton“ е добро познат по удобноста на креветите за

MARILI: You have been аt managerial positions in companies in different areas, not only in the hotel business for 20 years. What should a person possess to remain thus long at the managing position, especially when it is about a woman?

The DoubleTree by Hilton should not be the only of the kind because we are certain that we can do more as a market. Especially Ohrid. We ﬁrmly believe that in Macedonia, this business can be developed because there are learned and professional people, and they are the pillar of the development of this branch „DoubleTree by Hilton Skopje“ не смее да биде единствениот од неговиот вид затоа што сме сигурни дека како пазар можеме повеќе. Особено Охрид. Цврсто веруваме дека во државава може да се развива овој бизнис бидејќи има квалитетни, учени и професионални луѓе и тие се столб на развојот на оваа гранка

Бизнис каталог 2019

Хотелиерство

square meters, with an indoor parking lot for total 170 vehicles. A series of conveniences and offers we provide are irreplacable and therefore, we can say that the DoubleTree by Hilton Skopje is an uncontested part of the Hilton family. The Euphoria Wellness Spa and Life Fitness, together with the Monte Restaurant and the Business Centre work around the clock. The restaurant is equipped with the Elektrolux brand, with which a memorandum for cooperation has been signed where our restaurant will be used as a show room in the region. We have a shuttle service to the town centre, quick laundry, the Roof Bar No.55 panorama restaurant, the state of the art audio and video equipment, BMS security management system, bulletproof glass that is necessary for the protocols of high-level delegations, and many other conveniences that make the Double Tree by Hilton different than other hotels in the city. Additionally, we work on a full service concept and with all possible services, together with accommodation, we meet the stadards for the 6 star level. Requirements of Hilton were not simple. They have 17 brands in their portfolio, and insist on the highest standards in any term of furnishing the hotel. One example is that Hilton is well known for the comfort of beds, and the mattresses are produced by only four producers in the whole world, from which we supplied them as well. Other interesting information is that the flooring at the DoubleTree by Hilton Skopje is from Scotland, carpets, curtains and diverse insulation materials are from Italy, Turkey, United States, Britain, and a few more countries. All this creates a frame where hundreds of employees take care of the hotel and its standards. Imagine a tree, all decorated to a breathtaking level. That is our DoubleTree by Hilton Skopje. Here, employees are branches, and we are the trunk where the bloodstream runs. For everything to be perfect, we have 170 employees. At our great satisfaction, we have managed to get back a number of our quality young people who worked outside and integrate them successfully in the hotel, which we are very proud of. In this way they have continued their career in their own country. It is difficult to find sufficiently good staff but with appealing salaries and trainings under the high Hilton standard we have managed to employ the best.

Hospitality ADEMOSKA: It is very important for everybody who wants to succeed to organise themselves in anything they set to them. Allotting time in order to set efficient time management to yourself is one of the key things. Thus, I allow myself to commit to priorities. Focusing on work, I managed to achieve the level where I needed a new challenge and that was when the DoubleTree by Hilton Skopje came, where, as I already mentioned, we have managed to surpass not only ourselves but the needs and requirements of Hilton. Now, at this point, I feel full of energy and enhancement to achieve anything. I found myself, and I still find myself in a situation where I run a few different things, with the main accent on the Capitol Mall &Residence and the DoubleTree by Hilton Skopje, and with any decision I increasingly improve myself. In my opinion, when you organise yourself well, when you focus on priorities and challenge yourself, there is no limit that you cannot pass. I have lived with this formula for 20 years and no instance has proved to be wrong. In that way, you grow and develop and do not stand in one place, you experience daily progress. Therefore, I understand the managerial work as developing one’s character, not career. When you are a woman, all that is doubled, especially with children and family, but this enables much more, a higher level of self-confidence when you achieve something. Simply, you become aware to the maximum of your own ID and are the best manager of yourself. MARILI: Given that your profession requires maximum engagement, almost without working hours, and having in mind that you are a wife and mother, how have you managed to adjust the professional and private obligations? How do you charge batteries, or what fulfills you when the door of the DoubleTree by Hilton Skopje closes behind you? ADEMOSKA: I always spare some time for the family. But those are not only a few hours spent with them other than moments that neither they nor my husband and I would forget. We sit together at lunch or dinner and talk about the day, sharing jokes and situations on which we all laugh. Both my husband and I have turbulent working days. We never know what the day will bring and we are always on the start line, prepared to face everything our job brings. When we come home, we take breath with our children and pass the finish line at the front door. Feeling like winners when we see them looking at us and waiting for us to 34

Бизнис каталог 2019

спиење, самите душеци ги изработуваат само четири производители од целиот свет, од каде ги обезбедивме и ние. Друг интересен податок е тоа што подот во „DoubleTree by Hilton Skopjе“ е од Шкотска, теписите, завесите и најразличните изолациони материјали се од Италија, Турција, Америка, Англија и уште од неколку земји. Сето тоа креира една рамка каде што стотици вработени се грижат за хотелот и за неговиот стандард. Замислете едно дрво, сето украсено до тоа ниво што го одзема здивот. Тоа е нашиот „DoubleTree by Hilton Skopje“. Тука вработените се гранките, а стеблото, каде што поминува крвотокот, сме ние. За да биде сѐ перфектно имаме 170 вработени. На наше големо задоволство, а на што сме особено горди, успеавме многу наши квалитетни деца што работеа надвор да ги вратиме назад и успешно да ги интегрираме во хотелот. На тој начин тие ја продолжија кариерата во својата земја. Тешко е да се најде доволно квалитетен кадар, но со привлечните плати и со обуките по високите стандарди на „Hilton“ успеавме да ги вработиме најдобрите. МАРИЛИ: Веќе 20 години сте менаџер и тоа во компании од различни области, не само од хотелиерството. Што треба да поседува една личност за да остане толку долго на менаџерска позиција, особено кога станува збор за жена? АДЕМОСКА: Многу е важно добро да се организира секој што сака да успее во сѐ што ќе си постави. Одделувајќи време за да си поставите ефикасен „time management“ е една од клучните работи. Така си дозволувам да им се посветам на приоритетите. Фокусирајќи се на работата успеав да достигнам ниво каде што ми беше потребен нов предизвик и тука дојде „DoubleTree by Hilton Skopje“, каде што, како што напоменав претходно, успеавме да се надминеме не само себеси туку и потребите и барањата на „Хилтон“. Сега, во овој момент, се чувствувам исполнета со енергија и со поттик да постигнам сѐ. Се најдов, сѐ уште се наоѓам во ситуација каде што водам неколку различни работи, со главен акцент на „Capitol Mall & Residence“ и „DoubleTree by Hilton Skopje“ и со секоја одлука сѐ повеќе и повеќе се надградувам. Според моето мислење, кога ќе се организирате добро, се фокусирате на приоритетите и се предизвикувате себеси, па така нема граница што не може да ја поминете. Веќе 20 години живеам со оваа формула и во ниедна инстанција не се покажала како погрешна. Така растете и се развивате и не стоите во место, доживувате секојдневен прогрес. Затоа работата, особено менаџерската работа ја разбирам како градење карактер, а не кариера. Кога сте жена, сето тоа се дуплира, посебно со деца и семејство, но тоа овозможува многу повеќе, поголемо ниво на самодоверба кога ќе постигнете нешто. Едноставно станувате максимално свесни за сопственото ID и сте најдобриот менаџер на себеси. МАРИЛИ: Со оглед на тоа дека Вашата професија бара максимална ангажираност, речиси без работно време, а имајќи предвид дека сте и сопруга и мајка, како успевате да ги усогласите професионалните и приватните обврски? Како „ги полните батериите“, односно што Ве исполнува кога зад Вас ќе ја затворите вратата на „Hilton“?

MARILI: What are your plans for the future? Will you face new challenges after Hilton? ADEMOSKA: We always set challenges to ourselves, every day, setting new limits that we must pass. Currently with the DoubleTree by Hilton Skopje we have managed to set a new standard in the hotel business in Skopje, and currently we are fully focused on developing it. The Hilton story has just started and do expect many new novelties from our holding. The opening of the hotel was not only a challenge for us to improve our business but the society and economy. We are taking steps where hundreds of young people will develop professionally as well as personally. They will be the foundation for the development in the hotel business, setting standards that can rarely be seen in the regon, and elsewhere. At the same time, we have opened a hotel where top businessmen and delegates will visit Skopje, the heart of North Macedonia where agreements will be reached and businesses developed, creating fruitful environment for their entrance in the country, enabling many investments. With the DoubleTree by Hilton Skopje, we have put Skopje on the world business and tourist map! And we are just starting the story with this...

I understand the managerial work as developing one’s character, not career. When you are a woman, all that is doubled, especially with children and family, but this enables much more, a higher level of self-conﬁdence when you achieve something. Simply, you become aware to the maximum of your own ID and are the best manager of yourself Менаџерската работа ја разбирам како градење карактер, а не кариера. Кога сте жена сето тоа се дуплира, посебно со деца и семејство, но тоа овозможува многу повеќе, поголемо ниво на самодоверба кога ќе постигнете нешто. Едноставно станувате максимално свесни за сопственото ID и сте најдобриот менаџер на себеси

АДЕМОСКА: Секогаш одделувам време за семејството. Но тоа не се само неколку часа поминати со нив, туку моменти што ниту тие, ниту сопругот, ниту јас нема да ги заборавиме. Седнуваме заедно на ручек или на вечера и разговараме за денот, споделувајќи анегдоти и ситуации на кои сите се смееме. И јас и мојот сопруг имаме бурни работни денови. Никогаш не знаеме што ќе донесе денот и секогаш сме на стартната линија, подготвени да се соочиме со сето тоа што ни го носи работата. Кога ќе си дојдеме дома со нашите деца земаме здив и на самиот праг ја поминуваме финиш линијата. Чувствувајќи се како победници кога ќе ги видиме како нѐ гледаат и чекаат да поминеме време заедно. Кога се обвиваш со тие чувства во секундите, минутите и часовите со семејството, тогаш знаеш што е најважно и што е тоа што ќе те води наредниот ден. Овие мигови се мојот полнач на енергија. Времето со семејството ми е најомилен дел од денот. Искрено да Ви кажам, со нетрпение ги очекувам летните празници и денови. Иако и тогаш работиме, сепак, правиме многу за да изградиме нови и значајни моменти со семејството. Уживам во нивните насмевки и среќа. Знаете како велат: „На крајот од денот сѐ што правиме, правиме за децата.“ МАРИЛИ: Какви се Вашите планови за во иднина? Дали по „Hilton“ ќе се соочите со нови предизвици? АДЕМОСКА: Предизвици си поставуваме секогаш, секојдневно, поставувајќи нови граници што ќе мора да ги поминеме. Моментно со „DoubleTree by Hilton Skopje“ успеавме да поставиме нов стандард во хотелиерството во Скопје и моментно сме целосно фокусирани да го развиеме. Приказната на „Hilton“ само што започна и очекувајте уште многу новости од нашиот холдинг. Отворањето на хотелот за нас не беше предизвик само за надградување на нашиот бизнис туку и за самото општество и економија. Преземавме чекори каде што стотици млади луѓе ќе се развиваат на професионален, но и на личен план. Тие ќе бидат темелот на развојот во хотелиерството поставувајќи стандарди што ретко ќе се гледаат во регионот, а и пошироко. Наедно, отворивме хотел каде што врвни бизнисмени и делегати ќе го посетуваат Скопје, срцето на Северна Македонија, каде што ќе склучуваат договори и ќе развиваат бизниси креирајќи плодна клима за нивен влез во државата, овозможувајќи многубројни инвестиции. Со „DoubleTree by Hilton Skopje“ го ставивме Скопје на светската бизнис и туристичка мапа! И со ова само ја започнуваме приказната...

Хотелиерство

have some time together. When you are entwined in those feelings in the seconds, minutes, and hours with the family, then you know what the best is and what will guide you on the next day. These moments are my energy recharger. Time with the family is my favourite part of the day. Frankly, I can’t wait for the summer holidays and days. Although we work then as well, we do a lot to build new and important moments with the family. I enjoy their smile and happiness. You know the saying: “At the end of the day, everything we do, we do for our children.”

Sale of pot plants Outdoor sidlings | Delivery of floral arrangements and bouquets Horticulture planning, and yard and business and private area landscaping |

бул. „Илинден“ бр.88 тел. 02 3067-747 Bul.Ilinden No.88 Phone 02 3067-747

MAKEDONSKA KU]A

– Куќа на целиот свет, со 25 години традиција

Makedonska kukja

- Home to the whole world with 25-year tradition

Ресторан „Македонска куќа“ – Скопје бул. „Теодосиј Гологанов“ бб тел: 02 3296 415, 070 208 519, 071 310 130

Makedonska kukja Restaurant – Skopje Bul. Teodisij Gologanov bb Phone: 02 3296 415, 070 208 519. 071 310 130

Ресторан „Македонска куќа“ – Прилеп ул. „Јоска Јорданоски“ бр.4 тел. 048 433 419, 070 208 519

Makedonska kukja Restaurant – Prilep Joska Jordanoski 4 Phone: 048 433 419, 070 208 519

SKOPJE - PRILEP

Розите на Мелита Не венеат никогаш... А ви носат љубов... И ви го разубавуваат Животот, засекогаш

Melita’s roses never fade… And they bring you love… And make your life beautiful, forever

Цветните аранжмани се комбинација од природно дрво и свила, уникатни се, изгледаат многу природно и се ваша трајна инвестиција За одржување, како и за сите нарачки по ваша желба, намена и простор обратете се на Семенакова Мелита Моб. 070 275-917 Е-адреса semenakovam7@gmail.com

Floral arrangements are a combination of natural wood and silk, they are unique, seem natural and are your permanent investment For maintenance and customised orders according to your wish, purpose and area, contact us Semenakova Melita, Mob. 070 275-917 E-mail semenakovam7@gmail.com

IT industry

Interview with Hajan

Selmani, the owner and founder of HASelT

THe FuTure oF MACeDonIA AnD ITS eConoMy Are CloSely relATeD To THe

SuCCeSS oF IT AnD SoFTWAre CoMpAnIeS >> The operation of HASELT

accounts for 98% in foreign markets, and only for 2% in the home market, and most od our clients and associates come from the most innovative markets in the world. In the future, we would like to work more in the home market and hope that it will occur at the right moment

Интервју со

хајан селмани, сопственик и основач на „HASelT“

ИДнИнАТА нА МАКЕДОнИјА И нЕјЗИнАТА ЕКОнОМИјА сЕ ТЕснО пОВРЗАнИ сО УспЕШнОсТА нА ИТ И нА сОфТВЕРсКИТЕ КОМпАнИИ 40

Бизнис каталог 2019

MARILI: IT industry is the fastest growing industry everywhere in the world as well as here. Lately, there have been an increasing number of IT companies that are active in the domestic market, and an increasing number of young people are in programming and providing different IT services. To what extent and how has such quantity reflected on quality of services and do you think that the future of Macedonia is just in this sphere? SELMANI: When great quantity appears, quality is certainly questioned. Still, quality and innovative IT and software companies always surface and find ways to use themselves the technology they work with, with a purpose of being ahead of the competition and moving quality on the next level. Hence, one can easily conclude that increased competition is actually positive in the market because it “presses” those of highest quality and the best to be even better. I am one of those people who strongly believe that the future of Macedonia and its economy are closely related to the success of IT and software companies because these companies have potential to create products and innovations that can be used everywhere in the world, the market is huge, the potential is huge, and we are only left to realize that potential. MARILI: Which markets is your company oriented to, is it more towards foreign markets, which markets are they and do you work for the domestic market? SELMANI: The operation of HASELT accounts for 98% in foreign markets, and only for 2% in the domestic market. Most clients and associates come from the most innovative markets in the world, such as: Nordic countries, Switzerland, Britain, United States, more specifically New York and California, or the Silicon Valley, then Estonia, Turkey, and all the way to Australia.

>> „HASELT“ 98 проценти работи на

странските пазари и само 2 отсто на домашниот пазар, а најголемите клиенти и соработници ни доаѓаат од најиновативните пазари во светот. Во иднина би сакале повеќе да работиме на домашниот пазар, се надеваме дека тоа ќе се случи во вистински момент

МАРИЛИ: Вие сте сопственик и основач на „HASELT“. Кажете ни со што точно се занимава Вашата компанија, каде е ставен фокусот, колку вработени има? СЕЛМАНИ: „HASELT“ е интернационална компанија за развој на софтвер, дизајн, ИТ-консалтинг и примена на напредни технологии и иновации. Oснована е во 2013 година и се истакнува како една од најпрогресивните македонски ИТ-компании. Со седиште во Скопје и со свои разграноци во Цирих - Швајцарија и во Њујорк - САД, во период од помалку од пет години компанијата се прошири со свои софтверски решенија низ повеќе од 20 држави во светот. Има испорачано повеќе од 150 проекти, софтверски решенија наменети за старт-ап компании, за мали и средни бизниси, корпорации и јавни претпријатија во едни од најиновативните држави во светот. Моментно најактивно работи со клиенти од Европа и од Северна Америка, но своето дејствување сѐ поинтензивно го шири и на другите континенти. Тимот на „HASELT“ се состои од повеќе од 60 професионалци на интернационално ниво. Компанијата има сериозни аспирации да продолжи со ширење на своите операции и пазари, притоа пласирајќи иновативни софтверски решенија и производи низ светот. МАРИЛИ: ИТ-индустријата е најбрзо растечка индустрија секаде во светот, па и кај нас. Во последно време има сѐ повеќе ИТкомпании и фирми што се активни на домашниот пазар, сѐ повеќе млади луѓе се занимаваат со програмирање и со давање разни ИТ-услуги. Колку и како ваквиот квантитет се одразува врз квалитетот на услугите и мислите ли дека иднината на Македонија лежи токму во оваа сфера? СЕЛМАНИ: Кога се појавува голем квантитет, сигурно дека квалитетот се доведува во прашање. Сепак, квалитетните и иновативните ИТ и софтверските компании секогаш испливуваат на површина и наоѓаат начин како и самите да ја искористат технологијата со која работат, со цел да бидат пред конкуренцијата и да го придвижат квалитетот на следно ниво. Оттука, лесно може да се заклучи дека зголемената конкуренција, всушност, е позитивна за пазарот бидејќи ги „притиска“ и најквалитетните и најдобрите да бидат уште подобри. Јас сум еден од оние луѓе што цврсто веруваат дека иднината на Македонија и нејзината економија се тесно поврзани со успешноста на ИТ и на софтверските компании бидејќи овие компании имаат потенцијал да создадат продукти и иновации што може да се користат насекаде во светот, пазарот е огромен, исто така, и потенцијалот, останува само да го реализираме тој потенцијал. МАРИЛИ: Кон кои пазари е ориентирана Вашата компанија, дали повеќе кон странските, кои се тие и дали работите и за домашниот пазар? СЕЛМАНИ: „HASELT“, главно, 98 проценти работи на странските пазари и само 2 отсто на домашниот пазар. Најголемите клиенти и соработници ни доаѓаат од најиновативните пазари во светот и тоа:

Ит индустрија

MARILI: You are the owner and founder of HASELT. Tell us what your company deals with, where is its focus and how many employees does it have? SELMANI: HASELT is an international software development, design, IT consulting and technology innovation company. It was founded in 2013 and is distinguished as one of the most progressive of Macedonian IT companies. Having its registered office in Skopje and branches in Zurich, Switzerland and New York, United States, the company has expanded with its software solutions to more than 20 countries worldwide in less than five years. It has delivered more than 150 projects, software solutions intended for startup companies, small and middle-size businesses, corporations and public enterprises in some of the most innovative countries in the world. Currently, it works most actively with clients in Europe and North America, and is expanding its influence more intensively on other continents. The HASELT team consists of more than 60 professionals on the international level. The company has serious aspirations to continue expanding its operations and markets, while marketing innovative software solutions and products throughout the world.

IT industry

Признанието Microso MVP, всушност, значи дека вашиот придонес во технолошката и во Ит-заедницата е од енормно значење и Microso ви ја доделува таа награда со цел да ви искаже благодарност за целокупното влијание и придонесот во унапредувањето на светската Итзаедница

Microso MVP award actually means that your contribution to the technology and IT community is of enormous importance, and Microso bestows this award to you in order to express gratitude for the overall inﬂuence and contribution to improvement of the world’s IT community

In the future, we would like to work more in the domestic market and hope that overtime, that will happen at the right moment MARILI: You are a young man, and you have already a prolific biography behind you. Besides being a technology expert and entrepreneur, you are an investor, consultant of new startup companies, motivation speaker and lecturer. In your opinion, what is needed for success? SELMANI: Everybody can define for themselves what success means to them. Still, to succeed in the world of business and/or in a certain area and at the same time be a role model for success of other, also considering the generally accepted norms in our world, to be successful in any field, in my opinion, requires several key things. That is: a lot of work, persistence, focus, curiosity, deep penetration into the area in which you work, and a seriously important ting, understanding the essence of life as a whole – that life is what you give and what you mean to other people around you, not what you get and what you yourself have. Everything you acquired in life is worth because there are people around you, and thus there is success. Your titles, knowledge, your competences, everything is valuable because there are other people for whom, all those elements can contribute for you to make something positive for them. If there were no others, if you were not alone in this world, without the remaining living world, then everything you have will have relative or no importance at all. Therefore, work on yourself so that you can be the best version of yourself tomorrow, and in that way, you will become more valued for others, and that will bring you to success that you have never imagined, let alone expected. My active action in several fields only shows that I try to the maximum to dedicate my time to as many valuable people with great ideas as possible. Thus, those people can multiple that same principle towards their teams, their communities and the environment in which they act. MARILI: In 2011 you were the only in Macedonia who was the winner of the Microsoft МVP for web technologies. Today, you are the President of the Macedonian NET-community for programmers. What award is this about and what does your active participation in this community mean? 42

Бизнис каталог 2019

нордиските земји, Швајцарија, Англија, САД, поточно Њујорк и Калифорнија, односно Силициумската Долина, потоа Естонија, Турција, па сѐ до Австралија. Во иднина би сакале повеќе да работиме на домашниот пазар, се надеваме дека со текот на времето тоа ќе се случи во вистински момент. МАРИЛИ: Вие сте млад човек, но зад себе веќе имате богата биографија. Покрај тоа што сте технолошки експерт и претприемач, Вие сте и инвеститор, консултант на нови старт-ап компании, мотивациски говорник и предавач. Според Вашето мислење, што е потребно за успех? СЕЛМАНИ: Секој за себе може да дефинира што му значи успех. Сепак, за да успеете во бизнис-светот и/или во одредена област и притоа да бидете модел и пример за успех за другите, во согласност со општоприфатените норми во нашиов свет, за да бидете успешен на кое било поле, според моето мислење, постојат неколку работи што се клучни. И тоа: многу работа, упорност, фокус, љубопитност, длабоко навлегување во областа во која работите и една сериозно многу важна работа, а тоа е да ја разберете суштината на животот во целина - дека животот е што давате и што значите за другите луѓе околу вас, а не што добивате и што имате самите вие. Сѐ што стекнувате во животот вреди затоа што постојат луѓето околу вас, па така и успесите. Вашите титули, вашето знаење, вашите способности, сето тоа е вредно затоа што постојат други луѓе за кои сите тие елементи може да придонесат да направите нешто позитивно за нив. Ако не постојат другите, ако вие сте сами на овој свет, без останатиот жив свет, тогаш сѐ што имате нема особено значење. Поради тоа, работете на себе за да може утре да бидете најдобрата верзија од себе, така ќе станете повредни за другите, а тоа ќе ве донесе до успеси што никогаш не сте ги замислувале, а не, пак, да ги очекувате. Моето активно дејствување на многу полиња само покажува дека се трудам до максимум да го посветам моето време на колку што е можно повеќе вредни луѓе со големи идеи. Така, истиот тој принцип тие луѓе може да го мултиплицираат кон нивните тимови, нивните заедници и округот во кој дејствуваат. МАРИЛИ: Во 2011 година бевте единствен од Македонија што е добитник на Microsoft МVP за веб-технологии. Денес сте и претседател на Македонската НЕТ-заедница на програмери. За каква награда станува збор и што значи Вашето активно учество во оваа заедница? СЕЛМАНИ: Во 2011 година првпат се здобив со едно од најпрестижните признанија во светот на програмерите и софтвер-инженерите, Microsoft MVP. Ова признание, всушност, значи дека вашиот придонес во технолошката и во ИТ-заедницата е од енормно значење и Microsoft ви ја доделува таа награда со цел да ви искаже

SELMANI: In 2011, I first got one of the most prestigious recognitions in the world of programmers and software engineers, Microsoft MVP. This recognition, actually means that your contribution to the technology and IT community is of enormous importance, and Microsoft bestows this award to you in order to express gratitude for the overall influence and contribution to improvement of the world ‘s IT community. In 2011, I was the first and only winner of this award in web technologies. My active participation in the Community of programmers, now as President, and earlier as an active lecturer and man who was engaged all the time about it, has the same reason as my explanation of success. We should give and share everything we know and have with others, with a purpose of creating a better world around us. The very fact that a great part of software engineers are unselfish and share everything they know, makes our sphere more progressive, interesting an special. MARILI: What is your plan for the future, in which direction will HASELT develop? SELMANI: HASELT has a clear vision about what it wants to achieve in the future. We want to be a company that will create technology and will be a recognizable brand on the world level in the rank of companies, such as Microsoft, Google, Apple, Amazon, Facebook, IBM, etc. nowadays. We work on that to create innovation that will make not only us but Macedonia a very important and famous place on the world map. MARILI: Do you have free time at all and how do you fill it? SELMANI: Everything you do in your life depends on how you set your priorities. Although I work a lot, on some days even more than 16 hours, I still manage to spare some time for my beloved and friends. Actually, nowadays, my best friends are people who I work with every day, given the fact that I live 500 meters away from our premises, and in a way, I am always at home and at work. I am known for sleeping very little, hardly four hours on average.

To be successful in any ﬁeld it is very important to understand the essence of life as a whole – that life is what you give and mean to other people around you, not what you get and what you yourself have За да бидете успешен на кое било поле многу е важно да ја разберете суштината на животот во целина - дека животот е што давате и што значите за другите луѓе околу вас, а не што добивате и што имате самите вие

МАРИЛИ: Какви се Вашите планови за во иднина, во кој правец ќе се развива „HASELT“? СЕЛМАНИ: „HASELT“ има јасна визија што сака да постигне во иднина. Сакаме да бидеме компанија што ќе создава технологија и ќе биде препознатлив бренд на светско ниво во рангот на компании, како што денес се Microsoft, Google, Apple, Amazon, Facebook, IBM и слично. Работиме на тоа да создадеме иновација што не само нас туку и Македонија ќе нѐ направи многу значајно и познато место на картата на светот. МАРИЛИ: Имате ли воопшто слободно време и како го исполнувате? СЕЛМАНИ: Сѐ што правите во вашиот живот зависи од тоа како ги поставувате вашите приоритети. Иако работам многу, некои денови и повеќе од 16 часа, сепак, успевам да одвојам време и за најблиските и за пријателите. Всушност, денес најдобри пријатели ми се луѓето со кои работам секојдневно, а со оглед на фактот дека живеам на 500 метри оддалеченост од местото каде што ни се наоѓаат канцелариите, на некој начин постојано сум и дома и на работа. На сите им е добро познато дека спијам многу малку, во просек едвај 4 часа.

Ит индустрија

благодарност за целокупното влијание и за придонесот во унапредувањето на светската ИТ-заедница. Во 2011 година бев прв и единствен добитник на оваа награда во веб-технологии, а сега оваа категорија е преименувана во сосема друга категорија. Моето активно учевство во Заедницата на програмери, денес како претседател, но и порано како активен предавач и човек што цело време се ангажирал околу неа, е со иста причина како и моето објаснување за успехот. Сѐ што знаеме и имаме треба да го дадеме и да го споделиме со другите, со цел да создадеме подобар свет околу нас. Самиот факт дека голем дел од софтверските инженери се несебични и споделуваат сѐ што знаат ја прави нашата сфера толку прогресивна, интересна и посебна.

Fashion

Interview with Ivana Knez, Fashion Designer, the оwner of the Drama Studio

Интервју со

Ивана кнез, моден дизајнер, сопственик на модното студио „драма“

Бизнис каталог 2019

Мода

>> Young designers will change a much signiﬁcant part of this scene and the way of consuming fashion here. With a reduced dose of ego, lots of criteria will increase and perception of a style will be reduced to sheer individualism, I am aware of that. And competition will become a healthy environment for contest

>> Младите дизајнери ќе

променат многу значаен дел од оваа сцена и од начинот на консумирање на модата овде. Со намалена доза на его, ќе се зголемат многу критериуми и перцепцијата за стил ќе се сведе на чист индивидуализам, свесна сум за тоа. И конкуренцијата ќе стане здрава средина за натпревар

TIme haS come when

DIFFerenT percepTIon oF The DaIly rouTIne STarTS дојден е МоМентот кога почнува

поИнаква перцепцИја на секојдневИето Бизнис каталог 2019

Fashion

MARILI: When we use the name Drama for a brand, especially in fashion, this somehow associates to something energetic, strong, maybe independent, and even mysterious. Why Drama? Who is the brand intended for and is Ivana Knez the greatest drama in the Macedonian fashion? KNEZ: I cannot say about myself that somewhere, I am “the most...”, I am leaving this to audiences, to assess, taste, and decide. I might be just like that to somebody, and might not to somebody else, fashion is an absolutely subjective topic, it belongs to individualists. I graduated from costume designing and fashion design came as a bonus in my life. What I do is a modern costume, actually I have a special approach to every client and everybody’s character. The Drama came as an expected answer to my activity, spontaneously, without planning and

Until recently I was not sure where the Drama should be and who should be a part of it. I am the Drama, I know, but I am also the Lovecats and two more brands that I do. I am everything I wanted to be, and I want it even more now, for me and for the Drama

unobtrusively. I was not aware myself what I was starting when I started to form that brand, so this was an unplanned course, I did not expect that I would come this far, here where I am. The Drama is about women. I think that everything is said by this. MARILI: Stage costume designing is an unbreakable part of your job. What is the connection of contemporary fashion with theatre costumes? KNEZ: Everything is costume, I don’t know why you think it is otherwise. Start from yourself, every morning when you think what to wear for work, your current, above all emotional, and then physical condition deﬁnes what your choice will be. Dissatisfaction from your silhouette, your physical appearance often forces you to choose a calm design, to cover you. Or, if you are happy, self-conﬁdent, you choose a daring design that will only add to that momentary feeling. All this is a costume, irrespective of the action of time. 46

Бизнис каталог 2019

МАРИЛИ: Кога ќе се стави име „Драма“ на некој бренд, особено од сферата на модата, некако тоа асоцира на нешто енергично, силно, можеби неизвесно, па дури и таинствено. Зошто токму „Драма“, за кого е наменет овој бренд и дали Ивана Кнез е најголемата драма во македонската мода? КНЕЗ: Не може Ивана Кнез сама за себе да каже дека е некаде нај, тоа ѝ го оставам на публиката, таа да процени, дегустира и да заклучи. Можеби некому сум му тоа, некому воопшто не сум му тоа, модата е страшно субјективна тема, им припаѓа на индивидуалистите. Јас сум дипломиран костимограф, пред сѐ, модниот дизајн дојде како бонус во мојот живот, а она што го работам е современ костум, всушност, посебен пристап за секој клиент и сечиј карактер. „Драма“ дојде како очекуван одговор на мојата дејност, сосема спонтано, непланирано и ненаметливо. И самата не знаев свесно што почнувам кога започнав со формирањето на тој бренд и ова не беше планираниот правец, не очеку-

вав од самата себе дека ќе стигнам дотука, каде што сум. „Драма“ е за жени. Мислам дека сѐ е кажано со тоа. МАРИЛИ: Сценската костимографија е нераскинлив дел од Вашата работа. Каква е поврзаноста на современата мода со театарските костими? КНЕЗ: Сѐ е костим, не знам зошто мислите дека е поинаку. Тргнете од себе, секое утро, кога размислувате што да облечете за на работа, Вашата моментна, пред сѐ, емотивна, а понатаму и физичка состојба дефинира кој ќе биде Вашиот избор. Често незадоволството од силуетата, физикусот, Ве тераат да изберете смирен модел, да Ве покрие. Или, пак, ако сте среќни, ако сте самоуверени, избирате смел модел што само ќе го дополни тоа моментно чувство. Тоа сѐ е костим, без разлика на временското дејство.

МАРИЛИ: Македонија е мала држава. Според Вашето мислење, дали имаме премногу дизајнери за еден вака тесен простор, односно каков е односот меѓу квантитетот и квалитетот на македонските дизајнери? Како Вие гледате на модата во Македонија? КНЕЗ: Да, земјата е мала. Да, доминира квантитет, но, сепак, мислам дека сѐ тоа ќе се смени. Има една група луѓе што молчат многу долго време, но мислам дека веќе полека и сигурно се враќаат на сцена и имаат што да кажат. И ова не го мислам само за модниот свет туку тоа се случува насекаде, во сите сфери. Нам овде животот ни се стивна, наведнавме глава и почнавме да живееме без критериум. Дури и до степен на подвeдување и проголтување, но мислам дека е дојден момент кога почнува една поинаква перцепција на секојдневиево, особено кај младите. Дури и младите дизајнери, односно тие ќе променат многу значаен дел од оваа сцена и од начинот на консумирање на модата овде. Со намалена доза на его ќе се зголемат многу критериуми и перцепцијата за стил ќе се сведе

MARILI: Who are your fashion icons? KNEZ: As a young girl, I used to glorify untouchable persons, people who were great in my eyes such as late Gianni, Dior or Armani, such as Grace Kelly or Grace Jones, and ﬁnally glamorous Bowie. Today, my perception is different, my fashion designer is my mother who is trying, with all the obligations of a modern woman, to be spruced up and look to the future, a whole group of women of different ages and with different lives from my daily life, who constantly inﬂuence everything I am and I do, they are my icons and idols.

на чист индивидуализам, свесна сум за тоа. И конкуренцијата ќе стане здрава средина за натпревар.

MARILI: You are constantly outside Macedonia. Who has seen and faced the drama of the Drama and how is it accepted? KNEZ: Yes, I can say freely that I am absolutely unsettled when it comes to the issue of where I am. I always travel, often to different places with increasingly different people. Nobody yet, you can still only see Ivana Knez. Until recently I was not sure where the Drama should be

МАРИЛИ: Кои се Вашите модни икони? КНЕЗ: Како мала сакав да величам недопирливи личности, луѓе што во мои очи биле големи, како што се покојниот Џани, како Диор или Армани, како Грејс Кели или Грејс Џоунс, на крајот и волшебниот Боуви. Денес перцепцијата ми е поинаква, модна икона е мајка ми, која со сите обврски

До неодамна не бев сигурна каде треба да биде „Драма“ и кој треба да биде дел од неа. Јас сум „Драма“, но јас сум и „Лавкетс“ и уште два бренда со кои работам. Јас сум сѐ она што сакав да бидам, а сега сакам повеќе и за себе и за „Драма“

Бизнис каталог 2019

Мода

MARILI: Macedonia is a small country. In your opinion, do we have too many designers for such a tight space, or what is the relation between quantity and quality of the Macedonian designers? How do you look at fashion in Macedonia? KNEZ: Yes, the country is small. Yes, quantity is dominating but still, I think that all this will change. There is a group of people who have kept silent for too long, and I think that they are slowly but steadily coming back onstage and have something to say. I don’t think about the fashion world only, that is happening everywhere, in all spheres. We have seen our life dulled here, we bowed our heads and started living without criteria. Even to the extent of stooping and having dumplings in your throat, but I think that the moment has come when a different perception of the daily life, especially among the youngsters is starting. Even young designers, they will change a much signiﬁcant part of this scene and the way of consuming fashion here. With a reduced dose of ego, lots of criteria will increase and perception of a style will be reduced to sheer individualism, I am aware of that. And competition will become a healthy environment for contest.

Fashion

and who should be a part of it. I am the Drama, I know, but I am also the Lovecats and two more brands that I do. I am everything I wanted to be, and I want it even more now, for me and for the Drama so in a while, the whole world will see my Drama. Only, I do not know in which form. MARILI: You constantly make changes on yourself, you transform your daily routine. What is your goal? KNEZ: Three years ago, a business associate told me: “Ivana, you are like water, you always find a new path to break through it and you are never still.” I do not love ponds and mires, I haven’t liked them since I was aware of myself, I love freshness, future, technology, emotions, I love people, animals, and I love different things, every day. I also do have routines, I cannot deny, and I have a bunch of habits, but on every occasion, I change something wherever I can. I love surprises, even negative ones because the character becomes stronger out of them, and positive ones because they fill your heart. I do not believe in “same” and monotony. I try to live without prejudice and I like it when something is for better, or at least, when there is a try for better. If you are constantly at one point, you will decay. Even if you are protected as if you were bell jar, your soul will become stagnant. Every change is good for you, even if it is only the colour on the wall of your living room. My goal is to exceed myself. I am a rival and opponent to myself, I want to come to better results for myself. And for all those who are a part of my life. MARILI: What are your plans for the future? KNEZ: I have learnt one thing – that you should not plan. You should have a goal, ambition, and you should love yourself so that you can be fulfilled as a complete personality, without frustration and without psychoses. And you should not project yourself in the environment and expect anything from anybody except from yourself. Also, you should not get disappointed easily and should always work on improving your personal ideals, and you should love, endlessly and unconditionally!

на една современа жена се труди да биде средена и да гледа кон иднината, една цела група жени од моето секојдневие на различна возраст и со различен живот, кои постојано ми влијаат врз сѐ она што сум и што го работам, тоа се моите икони и идоли. МАРИЛИ: Постојано сте надвор од Македонија. Кој ја има видено и се соочил со драматичноста на „Драма“ и како таа е прифатена? КНЕЗ: Да, слободно можам да кажам дека сум целосно нестабилна во однос на прашањето каде сум. Постојано патувам, често во различна околина со сѐ поразлични луѓе. Сѐ уште никој, сѐ уште е достапна само Ивана Кнез, до неодамна не бев сигурна каде треба да биде „Драма“ и кој треба да биде дел од неа. Јас сум „Драма“, знам, но јас сум и „Лавкетс“ и уште два бренда со кои работам. Јас сум сѐ она што сакав да бидам, а сега сакам повеќе и за себе и за „Драма“, па за извесен период цел свет ќе ја види мојата „Драма“. Само не знам во која форма. МАРИЛИ: Постојано правите различни промени на себе, го трансформирате Вашето секојдневие. Која Ви е целта? КНЕЗ: Пред три години еден бизнис-соработник ми рече: „Ивана, ти си како водата, постојано наоѓаш нов пат за да пробиеш и никогаш не мируваш“. Јас не сакам бари и мочуришта, карактерно сум таква од кога знам за себе, сакам свежина, сакам иднина, сакам технологија, сакам емоции, сакам луѓе, сакам животни и сакам поинакви работи, секојдневно. Имам и рутини, не велам не, имам и еден куп навики, но, во секоја пригода, кога и каде што можам, нешто менувам. Ги сакам изненадувањата, дури и негативните бидејќи од нив се јакне карактерот, а позитивните бидејќи со нив се полни срцето. Не верувам во исто и во едноличност. Се обидувам да живеам без предрасуди и сакам кога нешто оди кон подобро или, во најмала рака, се труди за подобро. Ако постојано си во една точка, ќе скапеш. Макар и да си заштитен во стаклено ѕвоно, ќе ти ја застои душата. Секоја промена е добра за вас, дури и да е само бојата на ѕидот во дневната соба. Цел ми е да се надминам себеси. Сама на себе сум си противник и соперник, сакам да дојдам до подобри резултати за себе. И за сите оние што се дел од мојот живот. МАРИЛИ: Кои се Вашите планови за во иднина? КНЕЗ: Едно научив, тоа е дека не треба да планираш. Треба да имаш цел, треба да имаш амбиција и треба да се сакаш себеси за да можеш да се реализираш во комплетна личност, без фрустрации и без психози. И да не се проектираш во средината, да не очекуваш од никого ништо, освен од себе. И да не се разочаруваш лесно, постојано да работиш на подобрување на личните идеали и да сакаш, бескрајно многу и безусловно да сакаш!

My goal is to exceed myself. I am a rival and opponent to myself, I want to come to better results for myself. And for all those who are a part of my life Цел ми е да се надминам себеси. Сама на себе сум си противник и соперник, сакам да дојдам до подобри резултати за себе. И за сите оние што се дел од мојот живот 48

Бизнис каталог 2019

„Жанета естетик“ – козметичко фризерско студио со традиција од 28 години и голем углед меѓу клиентите и партнерите. Добитник е на Златна маска за врвни достигнувањa а во медицинската козметологија и сертификат „Коректна фирма“. Во „Жанета естетик“ се нудат: третмани за лице со лекување акни и решавање естетски проблеми, третмани на лице со дијамантски прав, злато и кристали, нехируршки лифтинг, антиејџ третмани, кристални маски, маски со хијалурон, депилација, педикир-маникир, масажа на тело. Салонот користи сапун од козјо млеко и органски кремови „Ванила“, „Вишна“ и прекрасниот органски мелем. Сопственичката Жанета Џафер, специјалист козметолог и мастер едукатор, е предводник на тимот што постојано се надградува во согласност со светските стандарди.

Zaneta Estetik

– Cosmetic and Hairstyle Studio with 28-year tradition and high reputation among clients and partners. The Studio is the winner of Golden Mask for highest achievements in medical cosmetology and the Correct Firm Certificate. Zaneta Estetik offers: facial treatments for acne and aesthetic problems, facial treatments with diamond powder, gold and crystal, non-surgery lifting, antiaging treatment, crystal masks, hyaluronﬁller masks, waxing, pedicure and manicure, body massage. The studio uses goat’s milk soap and the organic “Vanilla” and “Visna” creams and the magnificent organic balm. The owner, Zaneta Djafer , specialist cosmetologist and Master Educator, is the leader of a team that constantly improve themselves in line with the world’s standards.

www.zaneta.com.mk 02/3239-544 / 02/3226-460

BEAUTY PArLoUr TrAININg CENTrE

MISS EN

The Miss EN Beauty Parlour has always taken care of beauty and face and body care, and as of this season, it is becoming a training centre for certiďŹ ed training and career development in the area of cosmetics. The Miss EN Training Centre enables you to acquire knowledge in and skills for Madero massage, professional make-up, pedicure, manicure, relax massage, sports massage, medical massage, Ajurveda massage. Fighting cellulite, wrinkles, loose skin, and fatty deposits is always a problem facing women, and professional treatment and training in using botox, hyaluronic ďŹ llers, PBS ampoule, serum and aqualyx, as well as Baby wrap for permanent relief from cellulits and lowering the body volume, are under the professional supervision of Dr. Tatjana Radivojevic.

Phone: 071 668-866

02 3113-111

Petar Pop Arsov 16

Skopje

тренИнг-Центар

MISS EN

БЈутИ СаЛон

Салонот за убавина „Miss EN“ постојано се грижи за убавината и за негата на лицето и на телото, а од оваа сезона станува и тренинг-центар за сертифицирани обуки и кариерен развој во областа на козметиката. Во тренинг-центарот„Miss EN“ може да се стекнете со знаење и со вештини за масажа мадеро, професионална шминка, педикир, маникир, релакс масажа, спортска масажа, медицинска масажа, масажа ajurveda. Борбата со целулитот, брчките, олабавената кожа и масните наслојки е секогаш проблем со кој се справуваат жените, а стручните третмани и обуки за користење ботокс, хијалуронски филери, ампула PBS, серум и aqualux, како и гипсените бермуди за трајно ослободување од целулит и намалување на обемот на телото се под стручен надзор на д-р Татјана Радојевиќ.

Тел. 071 668-866

02 3113-111

ул. „Петар Поп Арсов“ бр 16

Скопје

Culture

DIFFerenT TreaTmenT oF arTISTS IS neceSSary To prevenT conTInuIng ImpoverIShmenT oF The people’S SpIrIT >> Art critics say that my miniatures also look monumental, so for me proportions are only the question of an option about the method of execution

MARILI: Could you tell us something about your beginning as an artist, where did your love for sculpture come from, and was it instilled in you by your father, sculptor Aleksandar Smilkov? SMILKOV: My beginning can most likely be traced back to my earliest youth when I had access to clay in my father’s studio. Thus, I had privilege to grow and comprehend art and be a part of artistic living. Love for it was probably instilled even then, unwittingly, as it was natural that love was born for art when you were surrounded with artistic works, literature and an artist who made his works with enormous love. Recognition of my profession was proved by my enrollment at the Secondary School of Applied Art in Skopje, and was even more founded in the continuation of my higher education. There, at the Faculty of Fine Arts, my passion to art was additionally rekindled by my Professor Dragan Poposki Dada and it has been preserved until today. Anyhow, nowadays sculpture is probably the basis, the food for my survival compared to love that was once instilled in me, even if it was in genetic terms. MARILI: You are a representative of the Macedonian modern sculpture. Your works, which are of different format from miniatures to monumental sculptures, are dominated by modern art expression of forms that are abstract, and often have association to a female ﬁgure. Why is it the woman that you take as a motif for your work? SMILKOV: Yes, I am slowly entering the pool of the middle generation of representatives of the Macedonian contemporary sculpture with works in different formats from miniatures to monumental sculptures. Art critics say that my miniatures also look monumental, so for me proportions are only the question of an option about the method of execution. I have had a number of developmental phases until this last one, which is a little more associative. The recent phase of my expression has ﬁguration 52

Бизнис каталог 2019

МАРИЛИ: Кажете ни нешто повеќе за Вашите почетоци како уметник, од каде љубота кон вајарството, дали Ви ја всади Вашиот татко, академскиот вајар Александар Смилков? СМИЛКОВ: Најверојатно моите почетоци се од најраната возраст, кога имав достапност до глината во ателјето на мојот татко. Преку тоа имав привилегија да растам и да ја осознавам уметноста и да бидам дел од едно уметничко живеење. Љубовта, веројатно, несвесно се вградила уште оттогаш, па природно е да се роди љубов кон уметноста кога човек е опкружен со уметнички дела, со литература и со уметник што со голема љубов ги реализираше своите дела. Препознавањето на мојот животен повик постојано се докажуваше со запишувањето во Средното училиште за применета уметност во Скопје, а уште повеќе се втемели со продолжувањето на високото образование. Таму, на Факултетот за ликовни уметности, страста кон уметноста дополнително ми ја разгори и мојот професор Драган Попоски Дада и таа опстанува до денес. Како и да е, веројатно е дека денес вајарството е основа, храна на моето опстанување во споредба со љубовта што некогаш била всадена, макар и во генетска смисла. МАРИЛИ: Вие сте претставник на современото македонско вајарство. Во Вашите дела, кои имаат различен формат, од минијатури до монументални скулптури, преовладува современ ликовен израз на форми што се апстрактни, но често и со асоцијативни белези на женска фигура. Зошто токму жената ја земате како мотив во Вашата работа? СМИЛКОВ: Да, веќе полека влегувам и во средната генерација на претставници на македонското современо вајарство, со дела во различни формати од минијатури до монументални скулптури. Ликовните

Interview with prof. nikola Smilkov, ph.D., Sculptor

Култура

потребен е поИнаков третМан на уМетнИцИте

за да се спречИ контИнуИраното осИроМашување на духот на народот Интервју со проф. д-р никола смилков, вајар

>> Ликовните критичари велат дека и моите минијатури изгледаат

монументално, па за мене димензијата е само прашање на опција за изведба Бизнис каталог 2019

Culture I was honoured to take part in the opening of the Humanity revival Memorial in Egypt last year, a world-level event organised with the aim of reviving humanity, where every artist brought through their work a message of greater tolerance, equality, togetherness, and peace. I made my sculpture in marble, 60 х 50 х 50 cm and now it is a part of this Humanity revival Memorial, a work of a Macedonian author among sculptures of 75 other representatives of countries throughout the world

Будење

Контемплација

Бизнис каталог 2019

with a cubist note, however without facelessness encountered in Cubism. I substitute for such facelessness and in my own way translate it into subtleness that characterises a female. Concerning the questiion why is it the woman that I take as a motif for my present art expression, I would quote the french painter, Pierre Bonnard, who says: “The charm of a woman can reveal to the artist a lot of things in his art.”

критичари велат дека и моите минијатури изгледаат монументално, па за мене димензијата е само прашање на опција за изведба. Имав повеќе развојни фази до оваа последната, која е малку поасоцијативна. Во поновата фаза на мојот израз ја има фигурацијата, со кубистички призвук, но без обезличеноста што се среќава во кубизмот. Тоа обезличување го заменувам и на еден свој начин го преточувам во суптилност, со која се карактеризира женското битие. За прашањето зошто токму жената ја земам како мотив за сегашниот ликовен израз, јас би го цитирал францускиот сликар Пјер Бонар, кој вели: „Шармот на една жена може да му открие на уметникот многу нешта во неговата уметност.“

MARILI: Last year, you were a part of the opening of the Humanity Revival Memorial of the World Youth Forum in Egypt. What is it about actually, how did you become a part of such an event on the world level? What impressions did you have and where are the works made for this event exhibited? SMILKOV: The participation in this World Youth Forum was realised owing to the accepted application to an announced competition for the Revival Humanity Symposium, as part of a project for construction of the Humanity Revival Memorial, a project of the world’s renowned Shosha Kamal Design House led by the Egypt’s famous designer Shosha Kamal. My conceptual design was accepted and I received an invitation, together with 75 other artists, representatives of 75 countries, to take part in this symposium, which took place in Sharm El Sheikh, Egypt. I made my sculpture in marble, 60 х 50 х 50 cm and now it is a part of this Humanity Revival Memorial, a work of a Macedonian

МАРИЛИ: Минатата година бевте дел од отворањето на Меморијалниот центар на Светскиот младински форум „Оживување на човештвото“ во Египет. За што поточно станува збор, кој беше патот да бидете дел од ваков светски настан, какви се импресиите и каде се изложени делата направени на тој настан? СМИЛКОВ: Учеството на ова издание на Светскиот младински форум беше реализирано благодарејќи на прифатената апликација на објавениот конкурс за симпозиумот „Rеviving humanity“, како дел од проектот за изградба на Меморијален центар за оживување на хуманоста, проект на светски познатата дизајнерска куќа Shosha Kamal Design House, предводена од познатата египетска дизајнерка Шоша Камал. Беше прифатено моето идејно решение, а со тоа добив и покана, заедно со уште 75 уметници, претставници од 75 држави, да учествувам на овој симпозиум што се одржа во Шарм ел Шеик, Египет. Скулптурата ја реализирав во мермер, со ди-

author among sculptures of 75 other representatives of countries throughout the world. The Memorial in Sharm El Sheikh was formally opened within last year’s World Youth Forum by Egyptian President Abdel Fattah el-Sisi, who gave me special recognition. I have to admit that it was my great honour to take part in the opening of the Humanity Revival Memorial in Egypt last year, a world-level event organised with the aim of reviving humanity, where every artist brought through their work a message of greater tolerance, equality, togetherness, and peace. It was a really unique way to show that we, the artists, with our idea of reality and our individual activity, can contribute to really changing the world. MARILI: You have had years long cooperation with the Centre for Contemporary Art in Prilep, actually you are the Member of the Managing Board of the Centre, which organised its jubilee 55th Marble Sculpture Symposium last year. In your opinion, what this symposium means to the country given the great tradition and quality of the type of marble that can only be found here? SMILKOV: The cooperation started at the time I studied at the Faculty of Fine Arts in Skopje when Prof. Dragan Poposki Dada proposed me to participate as an assistant to world prominent sculptors in the technical production of their works. Slowly, the story got another course, I got great and unselﬁsh support and trust of Dime Janeski, the then President of the Centre for Contemporary Art and his whole family. They enabled me to enter a different world for me, a world with perfect technical conditions for creation of monumental sculpture and thus to acquire great experience that means to me a lot even today in the creation of my works, for which I am greatful a lot. Our cooperation has not ceased since then, and a year ago I became the member of the Managing Board. I am proud that the Centre for Contemporary Art slowly but steadily starts regaining its shine from years past. The uniqueness and quality of the marble can be talked about only by those who own at least a little piece

мензии 60 х 50 х 50 сантиметри, а денес таа е дел од овој Меморијален споменик на хуманоста, како дело на македонски автор, меѓу скулптурите на другите 75 претставници од државите во светот. Меморијалниот центар во Шарм ел Шеик беше свечено отворен во рамките на минатогодишното издание на Светскиот младински форум од претседателот на Египет, Абдел Фатах ел Сиси, од кого добив посебно признание. Мора да признаам дека ми беше голема чест да присуствувам на ваков настан од светски рамки, чија цел е оживување на човештвото и каде што уметникот, преку своето дело, носи порака за поголема толеранција, еднаквост, заедништво и мир. Навистина уникатен начин да се покаже дека ние, уметниците, со нашата претстава за реалноста и со нашата индивидуална активност може да придонесеме за вистински промени во светот.

Култура

Ми беше голема чест да присуствувам на отворањето на Меморијалниот центар за оживување на хуманоста минатата година во египет, настан од светски рамки, чија цел е оживување на човештвото, каде што секој уметник преку своето дело носи порака за поголема толеранција, еднаквост, заедништво и мир. Скулптурата ја реализирав во мермер, со димензии 60 х 50 х 50 сантиметри и таа денес е дел од овој Меморијален споменик на хуманоста, како дело на македонски автор меѓу скулптурите на уште 75 претставници од државите во светот

размислување

Страдање МАРИЛИ: Долги години соработувате со Центарот за современа ликовна уметност во Прилеп, поточно член сте на Управниот одбор на Центарот, кој минатата година го организираше јубилејниот 55. Скулпторски симпозиум „Мермер“. Што, според Вашето мислење, претставува овој симпозиум за државава, со оглед на огромната традиција и квалитетот на мермерот што единствено го поседува нашата земја? СМИЛКОВ: Соработката почна уште за време на моето студирање на Факултетот за ликовни уметности во Скопје, по предлог на проф. Драган Попоски Дада да учествувам како асистент на светски познатите скулптори во техничката изведба на нивните дела. Но полека прикаБизнис каталог 2019

Culture

Скулптура reviving Humanity

of it, in any form, but it is the preserved tradition that makes the importance and richness of the Marble Symposium. The traditional connection of Mermeren kombinat, the Centre for Contemporary Art and the City of Prilep, which has endured over years despite different difﬁculties, makes the Marble Symposium recognisable on the map of symposia in Europe and the world. MARILI: In your opinion as Professor at the Goce Delchev University in Shtip, does Macedonia have talented sculptors and what is the interest of the young in sculpture? SMILKOV: Although a small country, Macedonia has resources for every area and thus in sculpture as a branch of the ﬁne art. In my opinion, it is most important to provide good orientation, education and high-quality educational system to young talents while paying attention to each educational cycle (pre-school, elementary, secondary and higher education). Having this in view, Goce Delchev University in Shtip established the Art Academy whose Dean I was after its establishment. Interest in sculpture should be two-way, and beside

Бизнис каталог 2019

зната доби друг тек, ја добив големата несебична поддршка и доверба од Диме Јанески, тогашен претседател на ЦСЛУ и целото негово семејство. Тие ми овозможија да влезам во еден, за мене, нов поинаков свет, со одлични технички услови за изведување на монументална скулптура, а со тоа и да стекнам големо искуство што до ден-денес многу ми значи во реализацијата на моите дела и за што сум им бескрајно благодарен. Оттогаш не престана нашата соработка, па пред една година станав член на Управниот одбор. Горд сум на тоа што ЦСЛУ полека, но сигурно повторно почнува да си го враќа сјајот што го имаше пред многу години. За уникатноста и за квалитетот на мермерот може да зборуваат и тоа да го потврдат само оние што поседуваат барем мало парче од него, во која било форма, но значајноста и богатството на Симпозиумот во мермер е во одржаната традиција. Традиционалната врска на Мермерниот комбинат, ЦСЛУ и градот Прилеп, која низ годините сè уште егзистира, и покрај разните тешкотии, го прави Симпозиумот во мермер светски препознатлив на картата на симпозиуми во Европа и во светот.

MARILI: What are the conditions the sculptors in our country have in terms of opportunities for advancement, expression, organisation of exhibitions, etc.? SMILKOV: Regretfully, I have to say that opportunities for young artists are not something we can boast. With the completion of studies, young artists are literally in the street, they do not have ﬁnancial supporot, premises (studios) where they can continue their art expression, so few of them continue their artistic career which they have been educated for, or seek other forms of expression of their creativity. Our state should ensure a different treatment of new promising artists, and artists in general, in order to prevent continuing impoverishment of the people’s spirit. Financial, moral support and support in any way is necessary, including even managing of young artists for their easier adapting to the art market.

Сеќавање

МАРИЛИ: Вие сте професор на Универзитетот „Гоце Делчев“ во Штип. Според Вашето мислење, има ли Македонија талентирани вајари и каков е интересот кај младите за вајарството? СМИЛКОВ: Иако мала земја, Македонија има ресурси за секоја област, па и во делот на вајарството како гранка на ликовната уметност. Според моето мислење, најважно е на младите таленти да им се обезбеди квалитетна насока, едукација и квалитетен образовен систем, но притоа, обрнувајќи внимание на секој од образовните циклуси (предучилишно, основно, средно и високо образование). Со таа цел на Универзитетот „Гоце Делчев“ во Штип ја формиравме и Ликовната академија, на која бев декан по формирањето. Интересот треба да биде двонасочен, во смисла дека, покрај интересот што го имаат младите таленти, и државата треба да ги вложи своите капацитети за да добие едуцирани ликовни уметници што ќе ја унапредуваат и ќе ја развиваат уметничката мисла и кои ќе можат слободно да егзистираат на државната и на светската ликовна сцена. МАРИЛИ: Какви услови имаат вајарите во нашата држава, во смисла на можности за напредување, искажување, организирање изложби и слично? СМИЛКОВ: Со жалење мора да констатирам дека можностите на младите уметници не се нешто со кое можеме да се пофалиме. Со завршувањето на студиите младите уметници буквално се на улица, немаат финансиска поддршка, простории (ателјеа) каде што ќе можат да го продолжат своето ликовно изразување, па малкумина од нив продолжуваат со својата ликовна кариера за која се едуцирале или бараат други форми на изразување на својата креативност. Нашата држава треба да обезбеди поинаков третман на новите уметнички надежи и на уметниците воопшто, со цел да се спречи континуираното осиромашување на духот на народот. Неопходни се финансиска, морална и поддршка во секоја смисла, дури и менаџирање на младите уметници за нивно полесно вклопување на пазарот на уметнички дела.

на крајот

Interest in sculpture should be two-way, and beside the interest that young talents have, the state should invest its capacities in order to get educated ﬁne artists who will improve and develop the artistic thought and will be able to exist independently at the country and the world art stage

Интересот за вајарството треба да биде двонасочен, покрај интересот што го имаат младите таленти, и државата треба да ги вложи своите капацитети за да добие едуцирани ликовни уметници што ќе ја унапредуваат и развиваат уметничката мисла и кои ќе можат слободно да егзистираат на државната и на светската ликовна сцена Бизнис каталог 2019

Култура

the interest that young talents have, the state should invest its capacities in order to get educated ﬁne artists who will improve and develop the artistic thought and will be able to exist independently at the country and the world art stage.

Business and Entrepreneurship

Interview with Natasha Skopje

Angelovska, general manager of TroDaT-TromaK â&#x20AC;&#x201C;

recognISable qualITy oF TroDaT SealS proven In The ThreeDecaDe operaTIon In The marKeT >> Seals are produced using the computer-laser technology that oďŹ&#x20AC;ers exceptional precision of

the product. All the seals, the ancillary material and the engraving machine are from the company TroDAT-TroTEK, by which we have been recognisable in the manner of production and quality

препознатлИвИот квалИтет на печатИте „тродат“ докажан во трИдеценИското постоење на пазарот MARILI: You manage a company that is pioneering the production of seals. This is a family business so tell us something more about the company, the brand, the employees... ANGELOVSKA: Trodat originates from Austria but it crossed the state borders long ago. Nowadays, the Trodat Group encompasses more than thirty international affiliates with over a thousand of employees throughout the world. For decades, Trodat has successfully expanded and today it is a leading company in the world’s market of automated seals with an embedded pad and is dominant in the area of laser engraving, marking and cutting through Trotek. Seals and other products of Trodat are innovative and adjusted for any use. A sister company, Trotek produces the necessary technology for the producers of seals and enables them to make seals with consistently clear and nice impression. Our company, Trodat Pechati is a family firm with tradition. All the gratitude for its establishment, successful work and endurance over years belong to my father-in-law, who committed all his life to production of seals, first manually, and then using the state-of-the-art laser technology. He was the first in Macedonia who started producing seals. The beginning of the company was at the City Shopping Mall, then it moved to the Beverli Hils Shopping Centre and eventually, more for than 30 years ago we have been located in one and only location – opposite MANU, on the main boulevard. TRODAT is a strong brand. We focus on its potential and have added value with our share in sales. Our consumers are key for the successful work, and therefore we want to be their favourite brand. We pay great attention to expanding in the market and its quality control. Quality is something we know well. We are top experts in the production and sale of seals. We improve constantly, we work on creativity and mutually share knowledge and experience. When it comes to my work and the whole weight I carry every day, with everything that should be done, I can

МАРИЛИ: Раководите со компанија што е пионер во изработката на печати. Ова е семеен бизнис, па оттаму, кажете ни нешто повеќе за фирмата, за самиот бренд, за вработените ... АНГЕЛОВСКА : „Тродат“ потекнува од Австрија, но одамна ги премина државните граници. Денес групацијата „Тродат“ опфаќа повеќе од триесетина меѓународни филијали со повеќе од илјада вработени низ целиот свет. Веќе со децении „Тродат“ упорно се шири и денес е водечка компанија на светскиот пазар за автоматски печати со вградено перниче и доминантна е во областа на гравирањето, маркирањето и режењето со ласери преку „Trotek“. Печатите и другите производи на „Тродат“ се иновативни и приспособени за секаква примена. Сестринската компанија „Trotek“ ја произведува потребната технологија за производителите на печати и им овозможува да прават печати со конзистентно чист и убав отпечаток. Нашата фирма „Тродат печати“ е семејна фирма со традиција. Сета благодарност за нејзиното основање, успешно работење и опстанување долги години му припаѓа на мојот свекор, кој целиот свој живот ѝ го посвети на изработката на печати, најпрвин рачно, а

>> Изработката на печатите е со компјутерсколасерска технологија што нуди извонредна прецизност на производот. Сите печати, помошен материјал, како и машина за гравирање се од компанијата „троДат-тротеК“, со што сме препознатливи по начинот на изработка и по квалитетот

Бизнис каталог 2019

Бизнис и претприемаштво

Интервју со наташа ангеловска, генерален менаџер на тродат-троМак – скопје

Business and Entrepreneurship We invest daily in the growth and development of the company by which we enable top quality and professionalism. Quality is something we know well. We are top experts in the production and sale of seals, and our consumers are key for the successful work, and therefore we want to be their favourite brand

brag concerning the support I have from my family and the team I work with, with whom we function impeccably. MARILI: Trodat seals have a recognisable quality, the proof of which is your three-decade existence in the market. How are they produced and to what extent are modern methods and technologies used in the process of production? Do you make anything else other than seals? ANGELOVSKA: Our work is speciﬁc and not much widespread, and we have mastered what we do. Besides three-decade existence in the market, we learn daily and improve the way of production and design. We have 30-year archives and a database from the whole country about everybody who makes seals with us. The base is protected, thus our clients are also protected. We invest daily in the growth and development of the company by which we enable top quality and professionalism. Cooperation with the Austrian leading company in the world market of seals, the Trodat brand, enables our company to constantly follow the world’s trends. As the general representative for Trodat in Macedonia through the InterPaper Group, we guarantee the originality of seals, their quality and price. Seals are produced using the computer-laser technology that offers exceptional precision of the product. All the seals, the ancillary material and the engraving machine are from the company TRODAT-TROTEK, by which we have been recognisable with the manner of production and quality. MARILI: How do you ﬁght unfair competition in your business, and is quality decisive so that you have been at the top for years? ANGELOVSKA: In my opinion, competition is

Бизнис каталог 2019

подоцна и со најсовремена ласерска технологија. Тој е првиот човек во Македонија што започнал со изработка на печати. Почетоците на фирмата се во ГТЦ, подоцна во трговскиот центар „Беверли хилс“ и на крајот, повеќе од 30 години, па до денес, со една и единствена локација - спроти МАНУ на главниот булевар. ТРОДАТ е јак бренд. Ние се фокусираме на неговиот потенцијал и додаваме на вредноста со нашиот удел во продажбата. Нашите потрошувачи се клучни за успешна работа и затоа сакаме да бидеме нивен омилен бренд. Многу внимание обрнуваме на ширењето на пазарот и на негова контрола за квалитет. Квалитетот е нешто што добро го познаваме. Ние сме врвни стручњаци за изработка и за продажба на печати. Постојано се усовршуваме, работиме на креативноста и меѓусебно си разменуваме знаења и искуства. Кога станува збор за мојата работа и за целата тежина што ја носам секој ден со сѐ она што треба да се заврши, мора да се пофалам во однос на поддршката што ја имам од мојата фамилија и од тимот со кој работам и со кој функционираме беспрекорно. МАРИЛИ : Печатите „Тродат“ имаат препознатлив квалитет, за што најдобар доказ е тридецениското постоење на пазарот. Како се изработуваат и колку во процесот на изработка се користат современи методи и технологии? Дали изработувате и нешто друго освен печати? АНГЕЛОВСКА : Нашата работа е специфична и не е многу распространета, а ние сме усовршени во тоа што го работиме. И покрај тридецениското постоење на пазарот, секојдневно учиме и го усовршуваме начинот на изработка и дизајн. Имаме 30-годишна архива и база на податоци од цела држава за сите што прават печати кај нас и таа е заштитена, а со тоа се штитат и клиентите. Секојдневно инвестираме во растот на компанијата со која овозможуваме врвен квалитет и професионализам. Соработката со австриската водечка компанија на светскиот пазар на печати, брендот „Тродат“, овозможува нашата компанија постојано да ги следи светските трендови. Како генерални застапници за „Тродат“ во Македонија преку групацијата „Интерпејпр“ гарантираме за

Бизнис и претприемаштво

healthy only if it is loyal. I can note a number of companies that work in the same area with which we have cooperated perfectly over years. There is work for everybody. Unfortunately, there is also unfair competition. It is not loyal because it has damaged our company by misleading our clients, wanting to use the whole work invested in all these years as a name, a brand, and present themselves as credited for the success of Trodat using the same name. They are opposite to everything our work teacher and guide taught us. The long survival in the market is owed to a constant unchangeable approach in work and quality. Quality of products and services certainly is decisive if one is to be at the top for all those years. Consumers always know how to recognise true quality. I am very grateful to them for loyalty and the support they show. MARILI: How do you align professional and private obligations? You are a woman manager as well as a family woman, wife and mother of three. Do you have any free time and how do you spend it? ANGELOVSKA: I am a family and traditionally brought up woman that cherishes and respects the traditional lifestyles. I always strive for hierarchy, order and respect at our home. My family, my everything, is my husband and my three sons at the age of thirteen, seven and one. I spend all my free time with my family, and while we are together oriented one to another, there is no job, no telephone, we only have fun. They are my priority, and priorities create the balance. So, good organisation and everything is achieved. After the role of the mother and all the challenges we face with our children, everything else is somewhat easier. This is not to say that I feel burden being a mother, but opposite. When we set ourselves towards all things the way we set ourselves in the role of a mother, then we will have success. I am very grateful to my family because they believe in me and give me the whole support to continue to work where my father-in-law stopped. I learned a lot of useful advice and stories from him, what he would forget to say was complemented by my mother-in-law, who I love as my second mother. All that has elevated my self-confidence and helped me a lot to continue with the work, improve myself and continue to advance with high pace. It has helped me to be an honest and responsible person and finish all my obligations on time. It has helped me to walk confidently, proud of my success. But success is not only mine. Success is of my father, mother, sister, my mother-in-law, my father-in-law, my beautiful children, my husband and brother-inlaw, the whole family and all my employees. They are all behind me. MARILI: What are your plans for the future? ANGELOVSKA: Our professional plans are always related to Trodat because this company is much more than a job obligation for me. In our

оригиналноста на печатите, нивниот квалитет и цена. Изработката на печатите е со компјутерсколасерска технологија што нуди извонредна прецизност на производот. Сите печати, помошен материјал, како и машина за гравирање се од компанијата „ТРОДАТ-ТРОТЕК“, со што сме препознатливи во начинот на изработка, како и со квалитетот што го нудиме. МАРИЛИ : Како се борите со нелојалната конкуренција во Вашиот бизнис, дали квалитетот е пресуден за да бидете на врвот со години? АНГЕЛОВСКА : Според моето мислење, конкуренцијата е здрава само ако е лојална. Можам да се пофалам со голем број компании што работат иста дејност и со кои одлично соработуваме долги години. Работа има за сите. За жал, има и нелојална конкуренција. Нелојална е затоа што ѝ нанесоа штета на нашата компанија, доведувајќи ги во заблуда сите наши клиенти, затоа што целиот труд вложен сиве овие години како име, како бренд сакаат да го искористат и да се претстават како заслужни за успехот на „Тродат“, претставувајќи се со исто име. Тие се спротивно на сѐ она што нѐ учеше нашиот учител и водич во работата. Долгото опстанување на пазарот се должи на константен непроменлив пристап во работата и на квалитетот. Квалитетот на производите и услугата, секако, се пресудни за да се биде на врвот со години. Потрошувачите секогаш знаат да го препознаат вистинскиот квалитет. И многу сум им благодарна за лојалноста и за поддршката што ја покажуваат.

Секојдневно инвестираме во раст на компанијата со која овозможуваме врвен квалитет и професионализам. Квалитетот е нешто што добро го познаваме. ние сме врвни стручњаци за изработка и за продажба на печати, а нашите потрошувачи се клучни за успешна работа и затоа сакаме да бидеме нивен омилен бренд

МАРИЛИ : Како ги усогласувате професионалните и приватните обврски? Вие сте жена менаџер, но и семејна жена, сопруга и мајка на три деца, па имате ли слободно време и како го исполнувате? АНГЕЛОВСКА : Јас сум семејна и традиционално воспитана жена што го негува и го почитува традиционалниот начин на живот. Секогаш се стремам да има хиерархија, ред и почитување во нашиот дом. Моето семејство, моето СÈ, се мојот сопруг и моите три сина од тринаесет, седум и една година. Целото слободно време што го имам го минувам со моето Бизнис каталог 2019

I am a strong supporter of promotion and strengthening of the role of the woman in the business sector, especially in activities that are not so “feminine”. girls, and then women, must be aware of their quality and their abilities and will thus take the role of successful managers most easily

Јас сум силен поддржувач на промоцијата и на зацврстувањето на улогата на жената во бизнис-секторот, особено во дејности што не се така „женски“. Девојките, а потоа и жените мора да се свесни за својот квалитет и за своите способности и така најлесно ќе ја заземат улогата на успешни менаџери

strategy, we “have tailored” a plan for continuing development, and thus we have acquired an important position in the market and become a leader in the area of production of seals. We have set new standards in the market on a daily basis and we constantly improve with a purpose of delivering as quality product as possible to the customers. My task and that of my team is and will be to manage to implement it on the highest possible level with our knowledge, experience and diligent work. MARILI: Do you believe that today, women in our country are equally successful managers as men? Do they manage to ﬁght for their position, in particular in activities that are not so “feminine”? ANGELOVSKA: I am a strong supporter of promotion and strengthening of the role of the woman in the business sector, especially in activities that are not so “feminine”. Girls, and then women, must be aware of their quality and their abilities. Thus, they will take the role of successful managers most easily. Any woman is competing, passionate, persistent and strong by her nature. Life and work teach us to be such. With all the challenges, experience, nice and bad, on somebody else’s and on your shoulders, with all blown candles for every year, we are richer and more prepared to stride forward and tackle everything life brings.

семејство и додека сме заедно насочени сме едни на други, нема работа, нема телефони, само се забавуваме. Тие се мојот приоритет, а приоритетите го креираат балансот. Значи, добра организација и сѐ се постигнува. По улогата на мајка и сите предизвици што ги поминуваме со нашите деца, сѐ друго е некако полесно. Ова не е кажано како тежина од тоа да се биде мајка, туку спротивно од тоа. Кога кон сите работи ќе се поставиме како што се поставуваме во улогата на мајка, тогаш ќе имаме и успех. Многу сум му благодарна на моето семејство што верува во мене и ми ја дава целата поддршка да продолжам со работењето, таму каде што застана мојот свекор. Од него научивме многу корисни совети и приказни, тоа што тој ќе го заборавеше да ни го каже, го дополнуваше мојата свекрва што ја сакам како втора мајка. Сето тоа ја зголеми мојата самодоверба и многу ми помогна да продолжам со работењето, да се усовршам и да продолжам да напредувам со интензивно темпо. Ми помогна да бидам чесна и одговорна личност и навреме да ги завршувам сите обврски. Ми помогна да чекорам со главата горе, горда на своите успеси. Но успехот не е само мој. Успехот е на мојот татко, мајка, сестра, мојата свекрва, свекор, моите прекрасни деца, мојот сопруг и девер, целата фамилија и сите мои вработени. Сите тие стојат зад мене. МАРИЛИ : Какви се Вашите планови за во иднина? АНГЕЛОВСКА : Нашите професионални планови секогаш се поврзани со „Тродат“ бидејќи оваа компанија за мене е многу повеќе од работна обврска. Во нашата стратегија „скроивме“ план за континуиран развој, а со тоа стекнавме значајна позиција на пазарот и станавме лидер во областа на производството на печати. Секојдневно поставуваме нови стандарди на пазарот и постојано ги надградуваме со цел до потрошувачите да доставиме колку што е можно поквалитетен производ. Мојата и задачата на мојот тим, сега и понатаму, ќе биде на секој можен начин со своето знаење, искуство и напорна работа да успееме сето тоа да го реализираме на највисоко можно ниво. МАРИЛИ : Сметате ли дека денес жените во нашата држава се подеднакво успешни менаџери како мажите, успеваат ли да се изборат за својата позиција, особено во дејности што не се така „женски“? АНГЕЛОВСКА: Јас сум силен поддржувач на промоцијата и на зацврстувањето на улогата на жената во бизнис-секторот, особено во дејности што не се така „женски“. Девојките, а потоа и жените мора да се свесни за својот квалитет и за своите способности. Така најлесно ќе ја заземат улогата на успешни менаџери. Секоја жена по природа е борбена, страсна, упорна и јака. Животот и работата нѐ учат да бидеме такви. Со сите предизвици, искуства, убави и лоши, на туѓ грб и на сопствена кожа, со сите дувнати свеќички секоја година сме побогати и поподготвени да чекориме напред и да се справуваме со сѐ она што го носи животот.

Печатот е симбол на Вашата фирма. Користете оригинали – нарачајте печат Trodat од единствените официјални застапници на aвстрискиот бренд Trodat. Seal is the symbol of your company Use original sеаls – order a Trodat seal from the only ofﬁcial representatives for the Austrian Trodat brand

Bul. Krste Petkov Misirkov no.3 opposite MANU, next to Tobako Skopje 1000, Macedonia Phone +389 2 311 7216 075 466 466 http://trodatpecati.com/ trodatmkd@gmail.com

Булевар „Крсте Петков Мисирков“ бр.3 спроти МАНУ до „Тобако“ Скопје 1000, Македонија тел +389 2 311 7216 075 466 466 http://trodatpecati.com/ trodatmkd@gmail.com

Business and Entrepreneurship

Interview with

Интервју со

viktorija rafajlovska,

викторија рафајловска,

general manager of viktorija bob Doo

генерален менаџер на „викторија боб доо“

vIKTorIja bob Doo haS SucceSSFully DealT wITh regulaTIon oF moneTary FlowS For Ten yearS

„вИкторИја боб доо“ веќе 10 годИнИ успешно се справува со регулИрањето на парИчнИте тековИ >> Working in the

world of digits is an extremely diﬃcult and very responsible job, however when you come from a family where economy, numbers and proﬁts are something you have heard of since your earliest age, it is obvious that some things have been impressed deep in your head ever since and have waited calmly and steadily for the true moment to surface and orient you

Бизнис каталог 2019

MARILI: Viktorija Bob DOO is marking its 10th anniversary of successful operation. Can you tell us something more about your company, what does it deal with, what services does it offer? RAFAJLOVSKA: As a company in the area of accounting and consultancy services in the part of the tax policy and cash ﬂows regulation, advising, and seeking numberless solutions, VIKTORIJA BOB DOO is marking a small jubilee this year, 10 years successful existence and endurance in the market, coping with challenges of everything that means successful coming to adequate solutions for every company because every company is a special challenge and a special story in its own right. MARILI: Are your services only used by legal entities or do natural persons also address you for assistance given that you offer consultancy services? RAFAJLOVSKA: As a consultancy, we try to give the necessary information to any client addressing us for assistance, advice or resolution of a problem irrespective of their being a legal entity or a private individual, and to identify their problem, resolve it and come out before our esteemed clients. Our company has a large number of respectful

МАРИЛИ: „Викторија Боб ДОО“ одбележува 10 години успешно работење. Кажете ни нешто повеќе за компанијата, со што точно се занимава, какви услуги нуди? РАФАЈЛОВСКА: Како компанија од областа на сметководството и консултантските услуги во делот на даночната политика и регулирањето на паричните текови, советувањето и наоѓањето безброј финансиски решенија, ВИКТОРИЈА-БОБ ДОО оваа година слави мал јубилеј, 10 години успешно постоење и опстојување на пазарот, справувајќи се со предизвиците на сѐ она што значи успешно наоѓање адекватни решенија за секоја компанија бидејќи секоја компанија е посебен предизвик и посебна приказна сама по себе. МАРИЛИ: Дали Вашите услуги ги користат исклучително правни или, пак, Ви се обраќаат за помош и физички лица, со оглед на тоа што нудите консултантски услуги? РАФАЈЛОВСКА: Ние, како консултанти, се трудиме на секој клиент што ќе ни се обрати за помош, совет или решавање на проблем, без

Бизнис и претприемаштво clients to whom we dedicate our maximum time using all the resources available to us, whether it is an accounting problem, a legal problem, a problem in the area of tax regulation, calculation of profits, work on projects and project assignments, tender documents, subsidiaries, employment, sport donations, cooperation with foreign companies, import-export, joint ventures, etc. MARILI: Working in the world of digits, calculations of profits, taxes etc. is a very difficult while highly responsible job. Where has your love for accounting come from? RAFAJLOVSKA: True, working in the world of digits is an extremely difficult and very responsible job, however when you come from a family where economy, numbers and profits are something you have heard of since your early age, from grandfathers, uncles, father and others, if is obvious that some things have been impressed deep in your head ever since and have waited calmly

разлика дали станува збор за правно или за физичко лице, да му ја дадеме потребната информација, да го идентификуваме проблемот, успешно да го решиме и со позитивен резултат да излеземе пред нашите ценети клиенти. Во нашата компанија имаме безброј ценети клиенти на кои им посветуваме максимално време користејќи ги сите ресурси со кои располагаме, без разлика дали станува збор за сметководствен проблем, правен проблем, проблем од областа на даночната регулатива, пресметка на профити, работа на проекти и проектни задачи, тендерски документации, субвенции, вработувања, спортски донации, соработка со странски компании, увоз-извоз, компании со мешовит капитал и сл. МАРИЛИ: Да се работи во светот на бројките, пресметките на профити, даноците и слично е исклучително тешка, но истовремено и максимално одговорна работа. Од каде љубовта кон сметководството? РАФАЈЛОВСКА: Точно, да се работи во светот на бројките е исклучително тешка ра-

>> Да се работи во светот

на бројките е исклучително тешка работа и многу одговорна, меѓутоа, кога потекнувате од семејство во кое за економијата, бројките и профитите слушате од најмали нозе, многу е очигледно дека некои нешта уште во најрана возраст се врежуваат некаде длабоко во вашата глава и полека и смирено го чекаат вистинскиот момент кога ќе испливаат и ќе ве насочат Бизнис каталог 2019

Business and Entrepreneurship My special task, as the owner and director of the company is to show and prove that the woman is a woman, mother, queen, who manages in any sphere of life, walks proudly along the demarcated way to the goal, irrespective of how many barriers she faces walking along that way

Бизнис каталог 2019

and steadily for the true moment to surface and orient you to a really unknown direction, different from that you dreamt of as a child. MARILI: When you were young, you were not only an admirer of theatre art, you actively took part in a number of theatre plays in Gostivar? Still, you gave precedence to economy, not art. What was decisive for you to direct your professional engagement to digits, not words? RAFAJLOVSKA: As I already mentioned, when you are a child, you dream of a lot of things, for example, you dream of being an actress, as in my case. I had participated in a number of children’s, and later youth amateur plays since my earliest years. My favourite genre was comedy. I loved looking at people happy and distracted from daily problems at least for a moment. I still love this even today, and maybe because of that I approach all the problems facing my clients with a smile, positive thought and talk. In this way, there is hope for everybody and belief that their ﬁnancial problem, actually, is not a problem, just proper judgment and adoption of some important decisions at the right time and in the right way. The decisive moment because of which I opted for digits instead of words, as I have already said, were those things that are instilled deep in your head, the genetic predisposition to follow in your descendants’ footsteps. This might still be something to which I do not have an adequate answer today, but I know that I have managed and am still managing solidly and successfully in both professions, however distant they are one from another.

бота и многу одговорна, меѓутоа, кога потекнувате од семејство каде што за економијата, бројките и профитите слушате од најмали нозе, од дедовци, чичковци, татко и други, многу е очигледно дека уште во најрана возраст некаде длабоко во вашата глава се врежуваат некои нешта и, полека и смирено, го чекаат вистинскиот момент кога ќе испливаат и ќе ве насочат во еден сосема непознат правец, различен од оној за кој сонувате како дете. МАРИЛИ: Во младоста не сте биле само вљубеник во театарската уметност, туку и активно сте учествувале во многу аматерски театарски претстави во Гостивар? Сепак, ѝ дадовте предност на економијата, а не на уметноста. Што беше пресудно професионалниот ангажман да го насочите кон бројките, а не кон зборовите? РАФАЈЛОВСКА: Како што веќе напоменав, кога си дете, сонуваш многу нешта, на пример, сонуваш да бидеш актерка како во мојот случај. Јас уште од најрана возраст учествував во многу детски, а подоцна и во многу младински аматерски драмски претстави. Мој омилен жанр беа комедиите. Сакав да ги гледам луѓето барем за момент среќни и тргнати од секојдневните проблеми. И денес го сакам тоа, па можеби и поради тоа на сите проблеми со кои се соочуваат моите клиенти им приоѓам со насмевка, позитивна мисла и разговор. На тој начин за секој има надеж и верување дека неговиот финансиски проблем, всушност, не е проблем, туку само правилно расудување и донесување на некои важни одлуки и решенија во вистинско време и на вистински начин. Пресудниот момент поради кој се одлучив за бројките наместо за зборовите беше токму тоа

MARILI: What is the basic motto that leads you? RAFAJLOVSKA: I often say that my company is my third child. A child that should grow up into a beautiful young lady full of conﬁdence, knowledge and experience gathered over years. The basic motto I am led by is the following: “Every day brings new opportunities – accept them and continue bravely.” As a great advocate and supporter of women in business, I can recommend only one thing to all young women and girls: have a dream and let that dream become your reality. Have vision and translate it into an idea and courageously start making it true. My special task as the owner and Director of the company is to show and prove that the woman is a woman, mother, queen, who manages in any sphere of life, walks proudly along the way demarcated to the goal, irrespective of how many barriers she faces walking along that way. Although different in many things, we, the women, are still the same, strong, diligent and persevering in our goals and in the performance of our tasks. At the same time, that will be the motto guiding our women’s association that will soon be formed in our city and will gather all those women that need moral, advisory or any other support for them to courageously and persistenly come to their goal, to be successful and esteemed queens in their areas. MARILI: How important is family support for a woman to be a successful manager, especially when she is a wife and mother? How do you adjust professional and private obligations, how do you spend your free time? RAFAJLOVSKA: Being a manager, wife and

што веќе го напоменав, а тоа е врежаноста на некои нешта длабоко во вашата глава, генетската предодреденост да се оди по стапките на предците. Можеби, сепак, тоа е нешто на кое денес немам соодветен одговор, но знам дека солидно и успешно се снаоѓав и сѐ уште се снаоѓам и во едната и во другата професија, колку тие и да немаат никаква допирна точка. МАРИЛИ: Кое е основното мото од кое се раководите? РАФАЈЛОВСКА: За мојата компанија јас често велам дека е моето трето дете. Дете што треба да израсне во една прекрасна млада дама полна со самодоверба, знаење и искуства собрани низ годините наназад. Основното мото по кое се раководам е: „Секој ден носи нови можности - прифати ги и храбро продолжи.“ Како голем поборник и поддржувач на жените во бизнисот, на сите млади жени и девојки

на сите проблеми со кои се соочуваат моите клиенти јас им приоѓам со насмевка, позитивна мисла и разговор. на тој начин за секој има надеж и верување дека неговиот финансиски проблем, всушност, и не е проблем, туку само правилно расудување и донесување на некои важни одлуки и решенија во вистинско време и на вистински начин

Бизнис каталог 2019

Business and Entrepreneurship

mother is not easy at all. These are three great challenges facing a fragile being called woman. It is extemely difﬁcult, even impossible to ﬁt these three professions in one and single entirety. As a woman manager I make effort in the business area to coordinate and resolve things that are not always easy. As a mother, I try to follow the events and trends of my two teenagers, keep up with their time, their novelties, keep up with their needs, questions and ideas. As a wife, I try to listen to him and keep up with my husband, who is my enormous and mayby only support in everything I have achieved so far, he was and still is the great supporter of all my plans past and future. As for the free time, with all my obligations, frankly, I do not have it. But when I grab it, I manage it well and use it for a good walk with the family, being with friends and exchanging a good joke or evoking memories.

My special task, as the owner and Director of the company is to show and prove that the woman is a woman, mother, queen, who manages in any sphere of life, walks proudly along the demarcated way to the goal, irrespective of how many barriers she faces walking along that way

можам да им порачам само едно: имајте сон и тој сон нека стане ваша реалност. Имајте визија и преточете ја во идеја и храбро тргнете во нејзина реализација. Мојата посебна задача како сопственик и директор на компанијата е да покажам и да докажам дека жената е жена, мајка, кралица што успева во секоја сфера од животот, оди со гордо крената глава по патот зацртан до целта, без разлика со колку препреки и да се соочи чекорејќи по тој пат. Иако различни по многу нешта, ние жените, сепак, сме исти, јаки, вредни и истрајни во своите цели и во извршувањето на своите задачи. Наедно тоа e мотото по кое ќе се води нашето здружение на жени, кое набрзо ќе биде формирано во нашиот град и во кое ќе членуваат сите оние жени на кои им е потребна морална, советодавна или која било друга поддршка за храбро и истрајно да дојдат до својата цел, да бидат успешни и ценети кралици во својата област. МАРИЛИ: Колку поддршката на семејството е битна за да биде една жена успешен менаџер, особено кога станува збор за сопруга и мајка? Како ги усогласувате професионалните и приватните обврски, како го исполнувате слободното време? РАФАЈЛОВСКА: Да се биде менаџер, сопруга и мајка не е воопшто лесно. Тоа се три големи предизвици високо исправени пред едно кревко суштество наречено жена. Исклучително тешко, дури и невозможно е сите тие три професии да се вклопат во една единствена целина. Како жена менаџер се трудам во областа на бизнисот да ги координирам и да ги решавам работите што не секогаш се лесни. Како мајка, пак, се трудам да ги следам случувањата и трендовите на моите двајца тинејџери, да бидам во чекор со нивното време, нивните новитети, во чекор со нивните потреби, прашања и идеи. Како сопруга се трудам да го сослушам и да бидам во чекор со својот сопруг, кој ми е огромна и можеби и единствена најголема поддршка во сето она што досега сум го постигнала, тој бил и сѐ уште е огромен поддржувач на сите мои минати и идни планови. А, што се однесува до слободното време, со сите мои обврски, искрено, ретко и го имам. Но кога ќе го зграбам, добро го менаџирам и го користам за некоја добра прошетка со семејството, дружба со пријателите на некоја убава седенка разменувајќи убави шеги или евоцирајќи спомени.

Моја посебна задача, како сопственик и директор на компанијата, е да покажам и да докажам дека жената е жена, мајка, кралица што успева во секоја сфера од животот, оди со гордо крената глава по патот зацртан до целта, без разлика со колку препреки и да се соочи чекорејќи по тој пат 68

Бизнис каталог 2019

VIKTORIJA BOB DOO

deals with the following activities: accounting consultancy services l taxes and tax regulations l intermediary in seeking solutions in the areas of taxes, profits, gains, etc. l legal assistance in different types of changes in a company l legal assistance in law interpretation l legal and econnomic assistance to foreign companies l intermediary with employment and many other services related to the area of economy l l

Компанијата

ВИКТОРИЈА-БОБ ДОО се занимава со следниве активности:

сметководство l консултантски услуги l даноци и даночна регулатива l посредување при наоѓање решенија од областа на даноци, профити, добивки и сл. l правна помош при разни видови промени во компанијата l правна помош при толкување закони l правна и економска помош за странски компании l посредување при вработување и уште многу други услуги поврзани со економската област l

бул. „Македонска војска“ 20/10 1000 Скопје тел. 02 3137-804, 3137-803

info@jogomerkur.com.mk

bul.Makedonska Vojska 20/10 1000 Skopje ph.02 3137-804,3137-803 l

www.osogovskimlecniproizvodi.mk

Marili story

Selection of the Top Ten Women Managers for 2018

Избор на топ 10 најуспешни жени менаџери за 2018 Манифестација

Mrs. Lidija Tripunoska, general manager, marili госпоѓа Лидија трипуноска, генерален менаџер на „Марили“

Избор на најуспешни жени менаџери од Република Северна Македонија е манифестација што агенцијата „Марили“ ја организира 23 години, која традиционално ја афирмира жената во бизнисот и високо е етаблирана во општеството. Event Репортажно ја претставуваме во летните изданија на Selection of the Top Ten Women Managers from the Бизнис каталог каде што се одвоени и страници за Republic of North Macedonia is an event organised by тематскиот ден „ДАМА-ДА-Здравјето и убавината во the Marili Agency for 23 years, which traditionally функција на современата жена“. promotes the woman in business and is highly Манифестацијата се одржа на 28.3.2019 година во established in the society. We are presenting the event Концертната сала во Дом на АРМ во Скопје. Во in the summer editions of the Business Catalogue where свечена атмосфера беа прогласени топ 10 pages are also allotted for the thematic day LADY-YES- најуспешни жени менаџери за 2018 година. Health and Beauty in Function of the Modern Woman. Манифестацијата беше отворена со настап на The event took place at the Concert Hall of the Army оперската дива Весна Ѓиновска Илкова во пијано Centre on 28 March 2019 where the Top 10 Women придружба на Кристина Светиева која ги изведе Managers for 2018 were declared in a festive композициите Наполитанска – Torna a Sueriento и atmosphere. The event was opened with the Телеман – арија од чардашот од операта „Војвотката performance of our opera diva Vesna Gjinovska Ilkova to на чардашот“. the piano accompaniment of Kristina Svetieva, who Официјално обраќање имаше госпоѓа Лидија performed the compositions Napulitana – Torna a Трипуноска, генерален менаџер на агенцијата

Бизнис каталог 2019

Марили репортажа

Sueriento and Teleman – the chardash aria from The Csárdás Princess operetta. Mrs. Lidija Tripunoska, General Manager of the Marili Agency had official address, after which a greeting letter by Deputy Prime Minister and Defense Minister Radmila Shekerinska Jankovska, who supported this year’s event was read. The attendees were also addressed by Zorica Apostolska, Minister without Portfolio in charge of foreign investments and Leonid Nakov, Professor at the Faculty of Economics with Ss. Cyril and Methodius University. The event was encircled with the performance of violinist Eva Bogoevska, who performed “Theme from the Schindler’s List” to the piano accompaniment by Vesna Angelova Hristov. Eli Tanaskovska, Editor and Presenter at the National Television officially hosted the whole programme section, which was intermittently enriched with poetry texts about the woman. The official part also included video presentations of the winners and their personal addresses, and was followed by group photographing and a cocktail party.

host: Mrs. Eli Tanaskovska домаќин: г-ѓа ели танасковска

Leonid Nakov, professor at the Faculty of economics with Ss. cyril and methodius university Леонид наков, професор на економскиот факултет при укИМ

„Марили“, по што беше прочитано поздравното писмо од вицепремиерката и министерка за одбрана Радмила Шеќеринска Јанковска, која ја поддржа годинашната Зорица апостолска, Zorica Apostoloska, манифестација. На присутните им се обратија и Зорица minister without министерка без ресор, Апостолска, министерка без ресор, задолжена за странски portfolio assigned with задолжена за странски инвестиции, и Леонид Наков, професор на Економскиот foreign investments инвестиции факултет при УКИМ. Манифестацијата беше заокружена со настап на виолинистката Ева Богоевска која во пијано придружба на Весна Ангелова Христов изведе „Тема од Шиндлеровата листа“ на композиторот Џон Вилијамс од истоимениот филм. Официјален водител на целиот програмски дел, во кој беа вметнати и поетски текстови за жената, беше Ели Танасковска, уредник и водител во Националната телевизија. Во официјалниот дел имаше видеопрезентации за лауреатките и нивни лични обраќања, по што следуваше заедничко фотографирање, а вечерта беше заокружена со пригоден коктел и заедничко дружење. За најуспешни жени менаџери за 2018 година беа прогласени: Даниела Адемоска, сопственик и генерален менаџер во Double Tree by Hilton – Скопје; Наташа Vesna gjinovska Ilkova, soprano and Kristina Svetieva, piano Ангеловска, генерален менаџер на ТРОДАТ-ТРОМАК – Весна Ѓиновска Илкова, сопран и Кристина Светиева, пијано Скопје; Маја Ацески, продукциски и извршен менаџер на „Златекс“ – Скопје; Ивана Ѓоргиевска Матевска, оперативен директор на ХАСЕЛТ – Скопје; Марија Секуловска Митревска, генерален менаџер на „Бага Фоод“ Eva Bogoevska, – Битола; д-р Даниела Карадаков, директор на Бизнис violin and vesna академија Смилевски - БАС – Скопје; Јасна Ажиевска Angelova Hristov, Петрушева, административен извршен директор на piano Мермерен Комбинат АД Прилеп – Прилеп; Викторија Рафајловска, генерален менаџер на „Викторија Боб ДОО“ ева Богоевска, виолина и Весна – Гостивар; Нина Шерифовска, извршен директор на „Парк ангелова Резиденс“ – Скопје; и Ирена Минева, полковник-командант Христов, пијано на Воено медицински центар Скопје, АРМ. Бизнис каталог 2019

д д -р ак ире Да ск ад кт ни оп ем ор ел је иј , б а ас и К ми зни ара ле с да вс ко ки в, ба с-

, .D Ph s – ov es aS ak sin - b ad bu ki ar he evs a K f t il el o Sm ni tor y Da rec em Di cad pje a ko S

Ja sn a A ad zhi Ko e m m D in vsk bi ire ist a na c ra Pe ад t a tor tiv tr ми D of e e us pr m xe he Ја ни ile er cu va сн ди стр p m tiv , а ко р а – er e а pr en мб ект тив Пе ж ile ин ор ен тр ие p у в ат , М из ш с ад ер вр ев ка ge пр мер шен а, ne Vik ra to ил ен lm еп bo an rija b ag ra Do er fa o of v jlov – ik sk go to a ра В sti rija , va и ф к а r „в ге јло тор ик м не в и ј с то е ра к а ри на ле а, ј џ н го доа бо ер, ст о б ив “ар

SelecTIon oF The ToP TEN WoMEN MANAgErS For 2018

ga ka ba vs lo of ku er Se a, nag ija sk a la ar ev l m to M itr ra bi M ene d – g oo F

ен је ш оп вр к , из “-с ки и кс e e ес ски ате tiv pj cu ko ац и зл а кц , „ xe S ај у р , e s– М од џе ki d ek es an lat пр на Ac on Z ме a ti of aj uc r M rod age p an m

N Tr gen pa exe ina o era An rk cu S Da l ge N из н re tiv he н T- ma lo ata вр ин r e т s а i р i Tr na vs sa f т d m а o ш о а e o ge ka ре ен ш nc an vsk д ге ша m r , н a а е e зи д р т- ер а aK of – ger a , S де ир иф т н а k S р г л o o k – е нс к о о ен ел f p o pj je М м о “-с то вс e а в р к ко ,„п а к ена ск th -с џ а пје а e рк ко ер , Do ow Da пје , n ub er nie со l l a e a пс Tr nd A ee g de Do тве Дан by ene m ub ни ие hi ra osk le к и ла lto l m a Tr г а ee ен д n an , – a by ер ем Sk ge hi але ос op r o к lto н а je f n- ме , ск на оп џе је р, Iv an o pe M a g ha ra at jor Se tive evs gie lT D ka vs – irec , ka Sk to op r je of

Ив а оп ер М на Ѓ „х ати ат ор ас ве ев ги ел н ск ев т“- ди а, ск а ск ре оп кт о је р ,

Избор на 10 наЈуСПешнИ женИ МенаџерИ за 2018

М М а ге ит рија ф не ре С оо ра вс е д“ ле ка кул -б н , о вс ит ме ка ол на а џе р, „б аг а

f r o re de nt a an ce ev m al in m ic M , co ed . na nel y m m Ire olo arm , ar c je e th kop S

И по ре в л на ск оен ков М оп о ни ин је- ме к-к ев ар ди ом а, М ци ан нс д ки ан це т н нт а ар

MArILI STorY

МарИЛИ реПортажа

Бизнис каталог 2019

ThemaTIc Day laDy-yeS-healTh anD beauTy In FuncTIon oF The moDern woman LADY-YES Thematic Day LADY-YES-Health and Beauty in Function of the Modern Woman is a thematic day dedicated to the modern lifestyles of any woman, which has been organised for ﬁve years. This year, the thematic day that took place on 30 March 2019 at the ARM Centre – Skopje was accompanied with a humanitarian action under the slogan LADYYES-DONATES. All visitors and companies took part in the action by buying admission tickets, and the funds raised were dedicated to the Special Institute in Demir Kapija. The action was supported by the Ministry of Labour and Social Policy and Minister Mila Carovska. On that occasion, a representative of the Ministry addressed the thematic day and explained the need for restoration and urgent aid to the Institute. The thematic day featured a number of lectures, education sessions and debates in the areas of medicine, pharmacy, dermatology, parenthood, healthy diet, personal development and fashion, and in parallel, certiﬁed workshops in the areas of career,

TеМатскИ ден „даМа-даздравјето И убавИната во функцИја на совреМената жена“ Тематски ден „ДАМА-ДА“ „ДАМА-ДА-Здравјето и убавината во функција на современата жена“ е тематски ден што се одржува веќе пет години и посветен е на современиот животен стил на жената. Годинава тематскиот ден, кој се одржа на 30 март 2019 година во Дом на АРМ – Скопје, беше со хуманитарна акција под слоганот „ДАМАДА-ДОНИРА“ во која учествуваа сите посетители, како и компании што со купувањето влезници ја помогнаа акцијата, при што собраните средства беа наменети за Специјалниот завод во Демир Капија. Акцијата беше поддржана од Министерството за труд и социјална политика и од министерката Мила Царовска. По тој повод на тематскиот ден се обрати претставник од Министерството кој ја објасни потребата од санација и ургентна помош за Заводот. Тематскиот ден беше исполнет со голем број предавања, едукации и дебати од областа на медицината, фармацијата, дерматологијата, родителството, здравата исхрана, личниот развој и модата, а паралелно се одржаа и сертифицирани работилници во делот на кариера, лична среќа и тренинзи НЛП. Паралелно со едукативниот дел посетителите имаа можност на големиот број штандови да се информираат и за производите и услугите наменети за здравјето и убавината на жената. Свои штандови имаа: „Miss En“, ,„Жанета естетик“, „Митас“, Сапуни од козјо млеко „Стојневи“, „Myconutri“, накит „Ребека“, „Алкалоид“, „El Pharma“, „MediaSolutions“, „Матица“, „Жито Центар“, „Жито Лукс“, „Oriﬂame“. На крајот на работниот дел од денот беа извлечени Бизнис каталог 2019

Marili story

наградите од наградната интернет-игра што одеше во интернет-кампањата на тематскиот ден.

personal happiness and NLP trainings were held. In parallel to the educational section, visitors were able to get informed about products and services intended for health and beauty of the woman in a number of stands. Stands were posted by: Miss En, Zaneta Estetik, Mitas, Stojnevi Soaps of Goat’s Milk, Myconutri, Rebecca Jewelry, Alkaloid, El Pharma, MediaSolutions, Matica, Zhito Centar, Zhito Luks, Oriﬂame. At the end of the working day, awards within the Internet prize game that was organised within the Internet campaign for the thematic day were drawn. Lectures and titles of themes for LADY-YES Dr. Gorica Dachevska, Dermatologist at the Private Health Institution Dr. Gorica Theme: “Painless and efficient removal of viral warts” Dr. Tanja Gurzhanova, Specialist Obstetrician, Gynecologist and IVF Specialist from the Newborn Clinic Theme: “Oocyte cryopreservation” Maja Stefkova, M.Sc., Director of Botanicals Sector, Alkaloid Theme: “Safe use of natural products from the sales portfolio of Botanicals, Alkaloid AD” Elena Stojanovska, Journalist Theme: “Advantages of 100 percent organic cosmetics of the French Auriage brand at the Miss En Beauty Parlour” Benjamin Perks, UNICEF Representative and Acting Standing Coordinator of UN in the Republic of North Macedonia from UNICEF Theme: “Nature and adolescents – how teenage brain functions” Debates “Modern Lifestyle of Women” Participants: Ena Nornild, owner of Miss En Beauty Parlour, Marina Anchevska, NLP Trainer from the Centre for Business Psychology SEE, and Karmen Mihajloska, Herbalife Nutrition Independent Consultant and Lifestyle Coach “Woman’s transformation through fashion” Participants: Ivana Knez, Designer and owner of the Drama Fashion Studio, Nikola Buleski Bule, Fashion Designer, and Marija Kolevska Dimishkovska, Curator at the Museum of Macedonia Workshops “Type of Person and Career” – Lecturer Gorazd Smilevski, Ph.D., owner of Business Academy Smilevski Workshop on Happiness – Lecturer Marina Anchevska, owner of the Business Psychology Centre Southeast Europe and Bojana Stojmenovic, Psychologist “Life alchemy – from challenge to internal freedom” – Lecturer Ilina Vedran, Personal and Professional Development Trainer, Inspirational Speaker and author of “Ilina Vedran Academy” 80

Бизнис каталог 2019

Предавачи и наслови на теми на ДАМА-ДА Д-р Горица Дачевска, дерматолог од ПЗУ„Др.Горица“ Тема: „Безболно и ефикасно отстранување на вирусни брадавици“ Д-рТања Гуржанова, специјалист акушер, гинеколог и IVF специјалист од „Њуборн клиник“ Тема: „Замрзнување на јајце-клетка“ М-р Маја Стефкова, директор во Билкарство од „Алкалоид“ Тема: „Безбедна употреба на природни производи од продажното портфолио на Билкарство, Алкалоид АД“ Елена Стојановска, новинар Тема: „Предности на 100 отсто органска козметика од францускиот бренд Auriage на салонот за убавина Мисс ЕН“ Бенџамин Перкс, претставник на УНИЦЕФ и вршител на должноста постојан координатор на ОН во Република Северна Македонија од УНИЦЕФ Тема: „Природата на адолесцентите - како функционира мозокот во тинејџерската возраст“ Дебати „Современиот животен стил кај жените“ Учесници: Ена Норнилд, сопственик на салон за убавина Miss En, Марина Анчевска, НЛП тренер од Центар за бизнис-психологија ЈИЕ и Кармен Михајлоска, Herbalife Nutrition независен консултант и lifestylecoach „Трансформација на жената преку модата“ Учесници: Ивана Кнез, дизајнер и сопственик на модно студио „Драма“, Никола Булески Буле, моден креатор и Марија Колевска Димишковска, куратор од Музеј на Македонија Работилници „Тип на личност и кариера“ - Предавач м-р Горазд Смилевски, сопственик на Бизнис академија Смилевски Работилница за среќа Предавачи Марина Анчевска, сопственик на Центар за бизнис-психологија Југоисточна Европа и Бојана Стојменовиќ, психолог „ Животна алхемија – Од предизвик до внатрешна слобода“ Предавач Илина Ведран, тренер за личен и професионален развој, инспирациски говорник и автор од „Илина Ведран Академи“

Марили репортажа

д-р горица Дачевска, дерматолог, генерален менаџер пзу„др горица“

Dr. gorica Dachevska, Dermatologist, general manager of the Dr. gorica private health Institution

Илина Ведран, тренер за личен и професионален развој „Илина ведран академи“ Ilina Vedran, personal and professional Development Trainer, “Ilina vedran academy” д-р тања гуржанова, специјалист акушер, гинеколог и Ивф специјалист „њуборн клиник“ Dr. Tanja gurzhanova, Specialist obstetrician, gynecologist and IvF Specialist, newborn clinic

Бенџамин Перкс, претставник на унИцеф и вд постојан координатор на он во рсМ

м-р Маја Стефкова, директор „билкарство“ - алкалоид ад Maja Stefkova, m.Sc., Director of the botanicals Sector, alkaloid aD

елена Стојановска, новинар Elena Stojanovska, journalist

Benjamin Perks, unIceF representatives and acting Standing coordinator of un in the republic of north macedonia from unIceF

М-р горазд Смилевски, сопственик на бизнис академија смилевски-бас gorazd Smilevski, ph.D ., owner of the business academy Smilevski – baS

Душан томшиќ, посебен советинк во кабинетот на министерката за труд и социјална политика Dushan Tomshic, Special advisor at the minister of labour and Social policy oﬃce Marina Ancevska, owner and general manager of the centre for business psychology South east europe, Bojana Stojmenovic, psychologist Марина анчевска, сопственик на центар за бизнис-психологија јИе, Бојана Стојменовиќ, психолог

Марина анчевска, сопственик на центар за бизнис-психологија јИе, ена норнилд-сопственик на салон за убавина „Мисс ен“, Кармен Михајлоскахербалајф нутритион независен консултант и лајфкоуч Marina Ancevska, owner and general manager of the centre for business psychology South east europe, Ena Nornild – general manager of miss en beauty parlour, Karmen Mihajloska – herbalife nutrition Independent consultant and lifestyle coach Ивана Кнез, дизајнер и сопственик на модно студио „драма“, Марија Колевска Димишковска, куратор Музеј на Македонија, никола Булески Буле, моден креатор Ivana Knez, Designer and owner of the Drama Fashion Studio, Marija Kolevska Dimishkovska, curator at the museum of macedonia, Nikola Buleski Bule, Fashion Designer Бизнис каталог 2019

I M P R O V E

Y O U R

I M M U N I T Y

I M P R O V E

Y O U R

I M M U N I T Y

companies and institutions participating in the laDy-yeS-DonaTeS humanitarian campaign for the Special Institute in Demir Kapija. компании и институции што учествуваа во хуманитарната акција „даМа-да-донИра“ за специјалниот завод во демир капија

Marili story

STanDS oF companIeS taking part in the laDy-yeS Thematic Day

Бизнис каталог 2019

Марили репортажа

штандовИ на коМпанИИте што беа дел од тематскиот ден „даМа-да“

Бизнис каталог 2019

Accommodation Our twenty cozy and spacious rooms provide a pleasant modern ambiаnce with soothing colors, furnished with wooden floors and private en-suite bathrooms. Available in queen-sized and twin-bed categories. Non-smoking or smoking rooms on request. Business Center Our corporate center consists of a total of 400m2, distributed in three fully equipped conference rooms, providing a professional, practical and relaxed atmosphere for your conferences, presentations, trainings or corporate meetings. At disposal for any request you may have, we supply: catering services, printing / copying / phone / fax on site, LCD projector + screen, sound system, sound recording,simultaneous translation equipment,complete preparation of your printed materials,complimentary wireless internet access,photographing services,shuttle service,and any other additional equipment or service upon request. Restaurant We believe tasting a new city is an important spice. The dishes we serve for you embrace the history and tradition of our country. By tasting them, you will experience a piece of our people's spirit. We do our outmost to create the perfect setting for your celebrations, corporate or family gatherings. info@hotelporta.com.mk +389 2 240 00 11 +389 2 240 00 10 Hotel PORTA Skopje hotelporta

Сместување Нашите дваесет пријатни и пространи соби обезбедуваат модерен и колоритен амбиент, обложени со дрвени подови и со приватни бањи. На располагање имаме соби со брачен кревет, како и засебни одвоени кревети. Исто така, собите можe да бидат за пушачи или за непушачи. Бизнис-центар Нашиот корпоративен центар располага со површина од 400 м2, распределен во три комплетно опремени конференциски сали, кои обезбедуваат професионална, практична и релаксирана атмосфера за вашите конференции, презентации, тренинг или корпоративни средби. На располагање на секое ваше барање, обезбедуваме: Кетеринг сервис, принтање/копирање/телефон/факс, ЛЦД проектор + платно, систем,за озвучување, снимање, опрема за симултан превод, комплетна подготовка на вашите принтани материјали, бесплатен безжичен интернет, услуги за фотографирање, услуги за превоз, и каква било друга опрема или услуга на барање на клиентот. Ресторан Ние веруваме дека дегустацијата на нов град е важен зачин. Оброците што ги послужуваме ја сплотуваат историјата и традицијата на нашата земја. Со дегустација на нашите јадења ќе го доживеете духот на нашиот народ. Вложуваме сè за да создадеме совршен амбиент за вашите прослави, семејни или корпоративни собири. info@hotelporta.com.mk +389 2 2400010 +389 2 2400011 Facebook: Hotel PORTA Skopje Instagram: hotelporta

М Медиум едиум на ввашето ашето секојдневие секојдневие

Sport

Youth, Talent, and Experience – Formula for a Successful Football Story in Strumica

Fc aKaDemIja panDev From The munIcIpal league To europe In FIve yearS

Младост, талент и искуство – формула за успешна фудбалска приказна од струмица

фк акадеМИја пандев за пет годИнИ од општИнска лИга до европа >> Union has been made of young

>> направен е спој на млади

talented and experienced football players, whose good inclusion in the team entity as well as good professional work have given the expected results

талентирани и искусни фудбалери со чија добра вклученост во една тимска целина, како и со квалитетна стручна работа остварени се очекуваните резултати

Бизнис каталог 2019

Спорт It is the strategy of the club to force as much as possible young football players, their football maturing for a further international career

C Akademija Pandev in Strumica, in its second competition season in the best football competition in Macedonia won the Cup of Macedonia and the third place in the championship. These two triumphs of the Strumica club enabled it to position and compete in European club competitions, actually in qualifications for the League of Europe. The third place at the championship in the First Footbal League of Macedonia, and especially winning the Cup of Macedonia, is the first and greatest success in the short history of the club. Actually, FC Akademija Pandev in Strumica was established in 2010 at the initiative of the best football player with most games for the Macedonian National Football League, Goran Pandev, who is the main patron and sponsor of the club. In the first years of existence of FC Akademija Pandev, the club worked exclusively with young categories of football players, from pioneers to youth. In 2014, the senior team of Akademija Pandev was formed and competed in the Municipal Football League of Strumica where it compellingly won the first place and positioned itself to compete in the Third Football League –East in 2015/2016. In the third league competition, Akademija Pandev was also superior and won the first place ensuring the placement and participation in the Second Football League of Macedonia in the 2016/2017 season. Successful results continued in the Second League competition, in which Akademija Pandev was again decisively first and fought for participation in the best

удбалскиот клуб Академија Пандев од Струмица, во својата втора натпреварувачка сезона во најквалитетното фудбалско натпреварување во Македонија, го освои пехарот на Купот на Македонија, а третото место во првенството. Овие два успеха и пласмани на струмичкиот клуб му донесоа пласман и натпреварување во европските клупски натпреварувања, поточно во квалификациите на Лигата на Европа. Пласманот на третото место во шампионатот на Првата фудбалска лига на Македонија, а особено освојувањето на Купот на Македонија, претставува прв и најголем успех во кратката историја на клубот. Имено, ФК Академија Пандев од Струмица е основан во 2010 година на иницијатива на најдобриот фудбалер и играч со најголем број настапи за македонската фудбалска репрезентација, Горан Пандев, кој е главен патрон и спонзор на клубот. Во првите години од постоењето на ФК Академија Пандев се работеше исклучително со млади категории фудбалери, од пионери до младинци. Во 2014 година формиран е сениорскиот тим на Академија Пандев, кој беше вклучен да се натпреварува во Општинската фудбалска лига на Струмица, во која убедливо го освои првото место и се пласираше во сезоната 2015/2016 да се натпреварува во Третата фудбалска лига - Исток. И во третолигашка конкуренција Академија Пандев супериорно го освои првото место и обезбеди пласман и учество во Втората фудбалска лига на Македонија во сезоната 2016/2017 година. Успешните резултати продолжија и во второлигашка конкуренција, во која Академија Пандев повторно беше убедливо прва и се избори за учество во најквалитетното фудбалско натпреварување во Македонија. Наредната натпреварувачка сезона 2017/2018 година Академија Пандев, како дебитант во Првата лига со речиси најмлада екипа, го освои шестото место, а тоа беше еден вид увер-

Стратегија на клубот е да се форсираат колку што е можно повеќе млади фудбалери, за нивно фудбалско созревање за понатамошна интернационална кариера

Бизнис каталог 2019

Sport

football competition in Macedonia. In the next competition 2017/2018 season, Akademija Pandev, having its debut in the First League with an almost youngest team won the sixth place, making a kind of an overture in the successful performance and results of the club in this 2018/2019 competition season and winning the first trophy in the senior competition, the Cup of Macedonia. All these indicators, i.e. results and success in the nine-year history and existence emphasise FC Akademija Pandev as the most successful football and sport story in Macedonia. One of the creators of the success of Akademija Pandev is the first coach and chief of the professional staff of the Strumica club, Jugoslav Trenchovski who has been in Akademija Pandev since its establishment and may therefore be most authoritative to inform us of this successful sport story. MARILI: This interview is motivated by the triumph at the Cup of Macedonia and the high position Akademija Pandev took in the First League – the third place, which opens the door to European competitions. With all this, you are the hit of the season in football. What is this success owed to? TRENCHOVSKI: Above all, the success of Akademija Pandev is owed to good organisation of the club and good strategy of work, giving chances to young players from the own football school to play, assisted by several experienced football players of the likes of Pandev, Stojkov, Shikov, Baldovaliev and others, which has made a successful union of youth and experience. All this time, we had great support of our patron and sponsor Goran Pandev, who does not only support us financially but with the procurement of modern devices for monitoring the players’ physical and playing performance. And especially, with the improvement of the football infrastructure with the construction of the Pandev Football Centre, within which there is a perfect football ground made in compliance with the modern European standards as well as the complex of rooms in the club building that include rooms for the operation of the club, changing rooms, hotel rooms for the accommodation of players, a restaurant and everything a football complex of a well organised and modern football club needs. MARILI : How long have you been the coach of 92

Бизнис каталог 2019

тира за успешниот настап и за резултатите на клубот во оваа натпреварувачка сезона 2018/2019 и освојување на првиот трофеј во сениорска конкуренција, Купот на Македонија. Сите овие показатели, односно резултати и успеси во деветгодишната историја и постоење, ФК Академија Пандев го апострофираат како најуспешна фудбалска и спортска приказна во Македонија. Еден од творците на успесите на Академија Пандев е првиот тренер и шеф на стручниот штаб на струмичкиот клуб, Југослав Тренчовски, кој во Академија Пандев е од неговото формирање, па затоа можеби е најмеродавен да нѐ информира за оваа успешна спортска приказна. МАРИЛИ: Ова интервју е по повод освојувањето на Купот на Македонија, но и високата позиција што ја зазема Академија Пандев во прволигашката лига - трето место, со што Ви се отвораат вратите на европските натпреварувања. Со сето ова сте хит на сезоната во фудбалот. На што се должат сите овие успеси? ТРЕНЧОВСКИ: Успесите на Академија Пандев се должат, пред сѐ, на добрата организираност на клубот и на добрата стратегија на работа со давање шанси за игра на млади играчи од сопствената фудбалска школа, помогнати со неколку искусни фудбалери, како што се Пандев, Стојков, Шиков, Балдовалиев и други, со кои се направи успешен спој на младост и искуство. Сето ова време имавме голема помош и поддршка од нашиот патрон и спонзор Горан Пандев, кој не само што ни помага финансиски, туку и со набавка на современа апаратура за следење на физичките и на играчките перформанси на фудбалерите. И, особено, со подобрувањето на фудбалската инфраструктура со изградбата на Фудбалскиот центар „Пандев“, во чии рамки има одличен фудбалски терен направен според современи европски стандарди, како и комплексот на простории во клупската зграда, во кој има простории за функционирање на клубот, повеќе соблекувални, хотелски простории за сместување на играчите, ресторан за исхрана и сѐ она што е потребно да има еден фудбалски комплекс на добро организиран и современ фудбалски клуб. МАРИЛИ: Колку време сте тренер во Академија Пандев и со која стратегија и тактика успеавте да го доведете тимот на оваа позиција? ТРЕНЧОВСКИ: Во ФК Академија Пандев сум од неговото формирање, заедно со неговиот основач и ментор Горан Пандев и Илија Матеничаров. Прво работев како

Спорт

Pandev: “our goal is to be true representatives of the macedonian football on both the club and the national league levels” The person who is most credited for this successful sport story of Akademija Pandev is our best football player of all times, a national team player with most appearances in the Macedonian football national team and world’s renowned international player Goran Pandev, who is the founder of FC Akademija Pandev and its mentor and fund supporter. MARILI: Mr. Pandev, do you believe that your investment in this club has been ﬁnally justiﬁed and what are the plans for the club in the future? PANDEV: I am really happy for the achieved success of Akademija Pandev in this season. My goal when forming the club was to help young football

talents to present and improve their potential through Akademija Pandev. We only have to function as the service of these young and talented boys. Certainly, following this successful season, I am proud of the team, but we should continue to build ourselves on in the infrastructure terms and in any other ﬁeld. The future brings new challenges, and we should accept that with even greater dedication in the professional work of the team, and certainly, continue the trend to be the youngest team in the First League. We want to be true representatives of the Macedonian footbal in both the club and the national league level.

Akademija Pandev and which strategy and tactics were instrumental to you to lead the team to this position? TRENCHOVSKI: I have been in FC Akademija Pandev since its establishment, together with its founder and mentor Goran Pandev, and Ilija Matenicharov. First, I worked as a coach of the pioneer categories, then as a coordinator of all young categories of the club teams, and since April 2018 I overtook the management as the ﬁrst coach and chief co the professional staff of the senior team of Akademija Pandev. The current ﬁrst senior team of the club includes young players with whom I have been together for years, actually since the establishment of the club. These young and talented football players have been given a few experienced and excellent players who are mostly mentors and role models to the young players. We have made a union of young talented and experienced football players, whose good inclusion in the team entity as well as good professional work have given the expected results. MARILI: Your club boasts a number of young football players and talents. Was it your decision alone or a decision of the professional staff to work with talented youth? TRENCHOVSKI: Our intent and strategy, since the establishment of the club, has been to force as much as possible young football players, their football maturing for a further international career. Thus, we already have two international football players who came from the Akademija Pandev football school, and they are Kristijan Trapanovski, a member of the Czech First League Team Slavia Praha and Jani Atanasov, who became the member of the Turkish First League’s Bursa. We are expecting and have in view an international transfer of a few more young football players from our club. This is owed to good and professional work with young categories of players, and as a result of that, this year,

тренер на пионерските категории, потоа како координатор на сите млади категории екипи на клубот, а од април 2018 година го презедов раководењето како прв тренер и шеф на стручниот штаб на сениорскиот тим на Академија Пандев. Во сегашниот прв сениорски тим на клубот има млади играчи со кои сме заедно повеќе години, односно

Пандев: „цел ни е да бидеме вистински репрезенти на македонскиот фудбал, како на клупско, така и на репрезентативно ниво“ За оваа успешна спортска приказна на Академија Пандев најголем „виновник“ е нашиот најдобар фудбалер на сите времиња, репрезентативец со најмногу настапи за македонската фудбалска репрезентација и светски познат интернационалец Горан Пандев, кој е основач на ФК Академија Пандев и негов ментор и финансиер. МАРИЛИ: Господине Пандев, сметате ли дека конечно е оправдана Вашата инвестиција во овој клуб и какви се плановите за клубот во иднина? ПАНДЕВ: Навистина сум среќен за постигнатиот успех на Академија Пандев во оваа сезона. Моја цел при формирањето на клубот беше да им се помогне на младите фудбалски таленти да го презентираат и да го надградуваат својот потенцијал преку Академија Пандев. Ние само треба да служиме како сервис на овие млади и талентирани момчиња. Секако, по оваа успешна сезона сум горд на тимот, но мора да продолжиме со исто темпо да се надградуваме инфраструктурно и да се надградуваме на секое друго поле. Иднината ни носи нови предизвици, а тоа треба да го прифатиме со уште поголема посветеност во стручната работа на тимот и, секако, да продолжиме со трендот да бидеме најмладиот тим во Прва лига. Сакаме да бидеме вистински репрезенти на македонскиот фудбал, како на клупско, така и на репрезентативно ниво. Бизнис каталог 2019

Sport

the championship title went to our young U-17 team, whereas in the past years, several cup titles in the youth, cadet and pioneer competitions were also won. MARILI: The Macedonian football ﬁnally started to record results, starting from the clubs to the national team. Which is your view about what is most important to be done from now on so that we develop a more competitive football in the European and world’s frameworks in the following period? TRENCHOVSKI: Above all, the infrastructure of football clubs should be improved, with adequate stadiums, rooms and football grounds, especially ancillary grounds for high quality training and competitions. Then,

champIonShIp TITle For u-17 After the first and historical trophy of Akademija Pandev in the senior competition when it won the Cup of Macedonia, Akademija Pandev has achieved another historical success this year. Actually, the young team and selection of Akademija Pandev U-17 (football players born in 2002 and younger) led by the experienced coach and footbal strategist Shefki Arifovski became the National Champion of Macedonia, which is the first National Champion title of Akademija Pandev in any category. Referring to this historical champion success of Akademija Pandev, the coach of the young football players of Akademija Pandev, Shefki Arifovski said: “This success is owed to the talent and qualities of this generation of young football players of Akademija Pandev, who have been together since their pioneer age as well as to good and quality professional work not only this year but in previous years and seasons, and certainly to the great support from all the structures of the club. During the whole championship season we interchanged the first place with the Vardar team, and at the end Akademija Pandev was more successful, winning the first place and the Champion title in the Super League for this young U-17 category with 2 point difference. 94

Бизнис каталог 2019

од основањето на клубот, па до денес. На овие млади и талентирани фудбалери им додадовме неколку искусни и квалитетни играчи што повеќе служеа како ментори и пример за младите. Направивме еден спој на млади талентирани и искусни фудбалери и со нивна добра вклученост во тимската целина, како и со квалитетната стручна работа ги остваруваме очекуваните резултати. МАРИЛИ: Во Вашиот клуб има многу млади фудбалери и таленти. Дали тоа беше само Ваша одлука или и на стручниот штаб да работите со талентиран подмладок? ТРЕНЧОВСКИ: Нашата интенција и стратегија, уште од формирањето на клубот, беше да се форсираат колку што е можно повеќе млади фудбалери за нивно фудбалско созревање за понатамошна интернационална кариера. Па, така, веќе имаме двајца млади интернационални фудбалери што произлегоа од фудбалската школа на Академија Пандев, а тоа се Кристијан Трапановски, член на чешкиот прволигаш Славија Прага, и Јани Атанасов, кој стана член на турскиот прволигаш Бурса. Очекуваме и на повидок имаме интернационален трансфер и на уште некој млад фудбалер од нашиот клуб. Тоа се должи на добрата и стручна работа со младите категории фудбалери, а како резултат на тоа оваа година и сезона со шампионска титула се закити нашата млада екипа У-17, а во изминатите години освоени се неколку куп титули во младинска, кадетска и пионерска конкуренција. МАРИЛИ: Македонскиот фудбал по подолго време конечно почна да бележи резултати и тоа почнувајќи од клубовите, па сѐ до репрезентацијата. Кој е Вашиот став за тоа што најитно треба да се направи за отсега, па во наредниот период да изградиме поконкурентен фудбал во европски и во светски рамки? ТРЕНЧОВСКИ: Пред сѐ, треба да се подобри инфраструктурата на фудбалските клубови, со соодветни стадиони, простории и фудбалски терени, особено помошни

Спорт

шаМпИонска тИтула за у-17 По првиот и историски трофеј на Академија Пандев во сениорска конкуренција со освојувањето на Купот на Македонија, оваа година и сезона Академија Пандев оствари уште еден историски успех. Имено, младата екипа и селекција на Академија Пандев У-17 (фудбалери родени во 2002 година и помлади) предводена од искусниот тренер и фудбалски стратег Шефки Арифовски, стана државен првак и шампион на Македонија, што е прва државна шампионска титула на Академија Пандев во која било категорија на натпреварување. За овој, исто така, историски шампионски успех на Академија Пандев, тренерот на младите фудбалери на Академија Пандев,

improvement of professional work in the young categories of clubs is very important since these young categories should stem future ﬁrst league players, national league players and international players. Third, participation of young teams in high quality international championships with distinguished and prominent clubs where our young players and coaches would get greater experience as well as understanding of how work is done in famous and well organised European clubs should be mandatory.

Шефки Арифовски изјави: „Овој успех се должи на талентот и на квалитетите на оваа генерација млади фудбалери на Академија Пандев, кои се заедно од пионерските години, како и на добрата и квалитетна стручна работа не само во оваа туку и во претходните години и сезони и, секако, на големата поддршка од сите структури на клубот. Во текот на целата првенствена сезона на првото место се менувавме со екипата на Вардар, а на крајот Академија Пандев да биде поуспешна и со 2 бода повеќе да ги освоиме првото место и шампионската титула во Супер лигата за оваа млада категорија У-17.

терени за квалитетни тренинзи и натпревари. Потоа е многу битно подобрувањето на стручната работа во младите категории во клубовите бидејќи од овие млади категории треба да потекнуваат идните првотимци, репрезентативци и интернационалци. Трето, задолжително учество на младите екипи на квалитетни меѓународни турнири со квалитетни и еминентни клубови, на кои нашите млади играчи и тренери би добиле поголемо искуство, но и согледување како се работи во познатите и добро организирани европски клубови. Бизнис каталог 2019

program - оHrID SUMMEr 2019

17.7.2019 n Polish evening Penderecki Piano Trio Konrad Skolarski – piano Jaroslaw Nadrzycki – violin Karol Marianowski - cello St. Sophia church 18.7.2019 n Evening of the European Union -Finland Ballet performance Libertango, Macedonian Opera & Ballet - Macedonia St. Sophia church

24.7.2019 n Denis Shapovalov - cello, Russia St. Sophia church

12.7.2019 n Gala opening Vanessa Mae – violin, Great Britain Conductor: Ivan Kozhuharov, Bulgaria Macedonian Philharmonic Orchestra and Vocal soloists of Macedonian Opera and Ballet Antique theatre 12-19.7.2019 n Piano Seminar with the International Piano Teacher Kolly Karl Andreas Primary music school “Metodi Patche” 13.7.2019 n Тheatre play „ God of Carnage“ according to the ﬁlm scenario of Luchino Visconti, Еnrico Medioli, Nicole Badaluca Director: Dalibor Matanic Production: DSNG Drama Maribor, Slovenia Dolni saraj 14.7.2019 n Chamber Orchestra of the State Philharmonic Orchestra from Briansk, Russia Conductor: Edward Ambarcumian, Russia St. Sophia church 15.7.2019 n Gala opera concert of the Macedonian Opera and Ballet Vestibule of St.Sophia church 16.7.2019 n Тheatre play „Huddersﬁeld“ By Ugljesa Shajtinac Director: Tomislav Zajec Production: Zagreb Youth Theater, Croatia Vestibule of St.Sophia church

23.7.2019 n Stefan Milenkovic – violin, Serbia Vladimir Milosevic – piano, Serbia St. Sophia church

Бизнис каталог 2019

19.7.2019 n Asasello, String Quartet, Germany St. Sophia church 19.7.2019 n Jubilee exhibition - 30 years of creative work in Ohrid, Oil on canvas Stefan Hadji Nikolov, Macedoinia House of Robevci

25.7.2019 n Theater play “ BACCHAE- A brief overview of the breakup” by Euripides Director: Igor Vuk Torbica Production: National Theater Bitola, Macedonia Vestibule of St.Sophia church

20.7.2019 n Chamber Orchestra of Soﬁa soloists, Conductor: Plamen Gjurov Soﬁa, Bulgaria St. Sophia church 20.7.2019 n Тheatre play Production: National Theater Ohrid, Macedonia “Where is the gun” from Gabor Gjorej Director: Dejana Nikolovska Center for culture "Grigor Prlichev" Ohrid , Small scene 21.7.2019 n Ensemble Dorizzo, Italy Soloist: Raul Hernandez, Mexico St. Sophia church 22.7.2019 n Mandolin Orchestra “Skopje”, Macedonia Conductor: Erhan Shukri St. Sophia church

26.7.2019 n Еlena Papandreou – guitar, Greece St. Sophia church

7.8.2019 n Ljubojna - concert , Macedonia Antique theatre

2.8.2019 n Тheatre play „ Midsummer Night's Dream “ by William Shakespeare Director: John Blondell Production: Russian drama theater Stanislavski – Karagandy, Kazakhstan Dolni Saraj

8.8.2019 n Duke Bojadjiev concert Antique theatre

27.7.2019 n Sihana Badivuku – violin , Kosovo Мaja Kastratovikj – piano , Macedonia St. Sophia church

3.8.2019 n The Disonance String Quartet Klemen Hvala - cello , Slovenia Oliver Dizdarevic -viola, Slovenia Janez Podlesek – ﬁrst violin, Slovenia Мatjaz Porovne – second violin , Slovenia Soloist: Darko Brlek – clarinet , Slovenia St.Sophia church 28.7.2019 n Ukrainian evening Bozhena Korchynska – ukrainian chromatic recorder or ﬂauto dolce ukrainico Bohdan Kozhushko - accordeon St. Sophia church

29.7.2019 n Chamber orchestra of the Jeuneses Musicales Macedonia (МММ) Conductor: Oleg Kondratenko St. Sophia church

4.8.2019 n Vlatko Stefanovski – guitar , Macedonia Antique theatre 5.8.2019 n Jonela Gjolemi – ﬂute , Albania Merita Rexha Tershana - piano, Albania St. Sophia church 6.8.2019 n Violeta Egorova – piano, Russia St. Sophia church

8.8.2019 n Exhibition of artworks oil on canvas, Dragan Spaseski Ohridski , Macedonia St. Sophia church 9.8.2019 n Woodwind Pilekadone quintet, Soﬁa, Bulgaria St. Sophia church 9.8.2019 n Тheatre play „ Powder keg“ By Dejan Dukovski Director: Yıldıray Şahinler Production: National Theater Istanbul, Turkey Dolni Saraj

30.7.2019 n Inva Mula – soprano, Аlbania Gjorgji Cuckovski – tenor, Macedonia Deshira Kerliu – soprano, Macedonia St. Sophia church 31.7.2019 n Duo Austria Timna Brauer, vocals, guitar, percussion, Austria/Israel Elias Meiriu, piano, melodica, percussion, Israel Vestibule of St.Sophia church

program - оHrID SUMMEr 2018

1.8.2019 n Aighetta Quartet , France Francois Szonyi Alexandre Del Fa Philippe Loli Oliver Fautrat St.Sophia church

7.8.2019 n Piano duo Gelebeshevi , Katerina Gelebesheva Kostadinovska, Macedonia Gligor Gelebeshev, Macedonia St. Sophia church

10.8.2019 n Joe Kristoff – clarinet , France Vincent Mussat – piano , France St. Sophia church 10.8.2019 n Theater project of Ljupco Nikolovski Upa Vestibule of St.Sophia church Бизнис каталог 2019

program - оHrID SUMMEr 2019

12.7.2019 n Свечено отворање Ванеса Меј – виолина, В.Британија Диригент: Иван Кожухаров, Бугарија Оркестар на Македонска филхармонија и вокални солисти од МОБ Антички театар

11.8.2019 n Bassoon Quartet , Czech Republic St. Sophia church 12.8.2019 n Bensmann Saxophon Quartet, Germany Detlef Bensman - soprano saxophone Tian Hong Wu - saxophone alt Pai Liu - saxophone tenor Ninoslav Dimov - saxophone baritone St. Sophia church 13.8.2019 n Apeiron Quartet - Guitars, Italy St. Sophia church 14.8.2019 n Ensemble “ Ignaz Fuchs”, Croatia St. Sophia church 15.8.2019 n Аlexander Gadjiev – piano, Russia St. Sophia church 16.8.2019 n Тheatre play Lisbon Vestibule of St.Sophia church 17.8.2019 n Dimcho Velichkov – piano, Austria St. Sophia church 18.8.2019 n Biljana Jasic Radovanovic – piano, Norway Lazar Miletic - viola, Serbia St. Sophia church 19.8.2019 n 85 years since the birth of Tomislav Zografski, Macedonia St. Sophia church 20.8.2019 n Closing ceremony of the Ohrid Summer Festival with the theatre play “Ivanov” by Anton Pavlovich Chekhov Director: Tatjana mandic Rigonat Production: national theater Belgrade , Serbia Dolni Saraj / Аntique theatre

Бизнис каталог 2019

12-19.7.2019 n Семинар по пијано со интернационален професор по пијано Коли Карл Андреас ОМУ „Методи Патче“ 13.7.2019 n Театарска претстава „Самрак на боговите“ според филмското сценарио на Лукино Висконти, Енрико Медиоли, Никол Бадалука режија: Далибор Матаниќ продукција: СНГ Драма МариборЉубљана, Словенија Долни Сарај 14.7.2019 n Камерен оркестар од Државната филхармонија од Бријанск, Русија Диригент: Едуард Амбартцумиан, Русија Црква „Св. Софија“ 15.7.2019 n Гала-оперски концерт на МОБ Предворје на црквата „Св. Софија“ 16.7.2019 n Театарска претстава „Хадерсфилд“ од Угљеша Шајтинац режија: Рене Медвешек адаптација и драматургија:Томислав Зајец продукција: Загрепски младински театар, Хрватска Долни Сарај 17.7.2019 n Полска вечер Пендерецки Пијано Трио Конрад Сколарски – пијано Јарослав Надзуцки – виолина Карол Мариановски - виолончело Црква „Св. Софија“

18.7.2019 n Вечер на Европска Унија -Финска Балетска претстава Либертанго , МОБ Македонија Црква „Св. Софија“

19.7.2019 n Асасело, гудачки квартет, Германија Црква „Св. Софија“ 19.7.2019 n Јубилејна изложба -30 години творештво во Охрид, Масло на платно Стефан Хаџи-Николов, Р.Македонија Куќа на Робевци 20.7.2019 n Камерен оркестар на софиски солисти, Диригент: Пламен Ѓуров Софија, Бугарија Црква „Св. Софија“ 20.7.2019 n Театарска претстава во Продукција на Народен театар Охрид „Каде е пиштолот“ од Габор Ѓореј режија: Дејана Николовска Центар за култура „Григор Прличев“ Мала сцена 21.7.2019 n Ансамбл Дорицо, Италија Солист: Раул Хернандез, Мексико Црква „Св. Софија“ 22.7.2019 n Мандолински оркестар „Скопје“, Македонија Диригент:Ерхан Шукри Црква „Св. Софија“ 23.7.2019 n Стефан Миленковиќ – виолина, Србија Владимир Милошевиќ - пијано, Србија Црква „Св. Софија“ 24.7.2019 n Денис Шаповалов – виолончело, Русија Црква „Св. Софија“ 25.7.2019 n Театарска претстава „Бакхи-краток преглед на распадот“ од Еврипид Режија: Игор Вук Торбица Продукција: Народен театар Битола Предворје на црквата „Св. Софија“

26.7.2019 n Елена Папандреу - гитара, Грција Црква „Св. Софија“ 27.7.2019 n Сихана Бадивуку - виолина, Косово Маја Кастратовиќ – пијано, Македонија Црква „Св. Софија“

5.8.2019 n Јонела Големи – флејта, Албанија Мерита Реџа Тершана – пијано, Албанија Црква „Св. Софија“

10.8.2019 n Театарски проект на Љупчо Николовски - Упа Предворје на Црква „Св. Софија“

6.8.2019 n Виолета Егорова – пијано, Русија Црква „Св. Софија“

11.8.2019 n Квартет фаготи, Чешка Црква „Св. Софија“

7.8.2019 n Пијано дуо Гелебешеви, Катерина Гелебешева Костадиновска, Македонија Глигор Гелебешев, Македонија Црква „Св. Софија“ 29.7.2019 n Музичка младина на Македонија Диригент: Олег Кондратенко Црква „Св. Софија“ 30.7.2019 n Iнва Мула – сопран, Албанија Ѓорѓи Цуцковски – тенор, Македонија Дешира Крлиу – сопран, Македонија Црква „Св. Софија“ 31.7.2019 n Дуо Австрија Тимна Брауер, вокал, гитара, тапани, Австрија/Израел Елиас Меири, пијано, мелодика, тапани, Израел Предворје на црквата „Св. Софија“ 1.8.2019 n Аигета Квартет , Франција Франсоа Сзонји , Александре Дел Фа, Филип Лоли Оливер Фoтрат Црква „Св. Софија“ 2.8.2019 n Театарска претстава „Сон на летната ноќ“ од Вилијам Шекспир Режија:Џон Блондел Продукција: Руски драмски театар Станиславски- Караганда, Казахстан Долни Сарај 3.8.2019 n Гудачки квартет Дисонанца Клемен Хвала – виолончело, Словенија Оливер Диздаревиќ – виола, Словенија Јанез Подлешек – прва виолина, Словенија Матјаж Поровне – втора виолина, Словенија Солист: Дарко Брлек – кларинет, Словенија Црква „Св. Софија“ 4.8.2019 n Влатко Стефановски – гитара, Македонија Антички театар

7.8.2019 n Љубојна - концерт, Македонија Антички театар 8.8.2019 n Дуке Бојаџиев , Македонија Антички театар

12.8.2019 n Бенсман саксофон квартет, Германија Детлеф Бенсман – саксофон сопран Тијан Хонг Ву – саксофон алт Паи Лиу – саксофон тенор Нинослав Димов – саксофон баритон Црква „Св. Софија“ 13.8.2019 n Апеирон квартет – гитари, Италија Црква „Св. Софија“

8.8.2019 n Изложба на дела масло на платно, Драган Спасески Охридски, Македонија Црква „Св. Софија“

14.8.2019 n Ансамбл „Игњац Фукс“ Хрватска Црква „Св. Софија“

9.8.2019 n Дрвен дувачки квинтет Пилекадоне, Софија, Бугарија Црква „Св. Софија“

15.8.2019 n Александер Гаџиев – пијано, Русија Црква „Св. Софија“

9.8.2019 n Театарска претстава „Буре Барут“ од Дејан Дуковски режија: Јилдирај Шахинлер продуција: Народен театар Истанбул, Турција Долни Сарај 10.8.2019 n Жо Кристоф – кларинет, Франција Винсент Мусат -пијано, Франција Црква „Св. Софија“

16.8.2019 n Театарска претстава Лисабон Предворје на црквата „Св. Софија“ 17.8.2019 n Димчо Величков – пијано, Австрија Црква „Св. Софија“ 18.8.2019 n Билјана Јашиќ Радовановиќ – пијано, Норвешка Лазар Mилетиќ – виола, Србија Црква „Св. Софија“ 19.8.2019 n 85 години од раѓањето на Томислав Зографски, Македонија Црква „Св. Софија“

20.8.2019 n Свечено затворање на фестивалот Охридско лето со театаската претстава „Иванов“ од Антон Павлович Чехов во режија на Татјана Мандиќ Ригонат во продукција на Народен театар Белград, Србија Долни Сарај / Антички театар Бизнис каталог 2019

програМа - ФеСтИВаЛ „оХрИДСКо Лето“ - 2019 гоДИна

28.7.2019 n Украинска вечер Божена Корчинска – украинска надолжна флејта Богдан Кожушко - хармоника Црква „Св. Софија“

EMBASSIES - ALBANIA Slavej planina no. 2 ph. 3246 726, fax: 3246 727 - AUSTrIA Str. mile pop jordanov, no.8 ph. 3083 400, fax: 3083 350 - BULgArIA Str. Zlatko Snajder, no. 3 ph. 3229 444, fax: 3246 493 - BoSNIA AND HErZEgoVINA Str. mile pop jordanov 56b ph. 3086 216, fax: 3086 221 - CroATIA Str. bukureska no 91 ph. 3248 170, fax: 3246 004 - CZECH rEPUBLIC Str. Todor aleksandrov, no. 35, ph. 3109 805, fax: 3178 380 - FrANCE Str Todor aleksandrov, no. 165 ph. 3244 300, 3244 319, fax: 3244 313 - gErMANY Str. lerinska no. 59/1 ph. 3093 900 fax: 3093 899 - grEECE Str. borka Taleski, no.6 ph. 3219 260 fax: 3115 718 - HUNgArY Str. mirka ginova, no.27 ph. 3063 423 fax: 3063 070 - IrAN Str. mile pop jordanov, no.12 ph. 3051759

- SErBIA Str. pitu guli, no. 8, ph. 3129 298, fax: 3129 427 - SLoVENIA Str.”Dane Krapcev” 6a, ph. 3103040, fax: 3176 631 - SLoVAK rEPUBLIC Str.budimpestanska no 39, ph. 3090 360, fax: 3090 367 - SoVErEIgN MILITArY orDEr oF MALTA blvd. aleksandar makedonski bb, h. Kontinental, ph. 3118 348, fax: 3230 975 - SPAIN Str. nikola Kljusev, no. 7, ph. 3220717, fax: 3215612 - SWEDEN Str. 8-ma udarna brigada, no 2, ph. 3297 880, fax: 3112 065 visas department, ph. 3297 898 - SWITZErLAND Str. maksim gorki, no. 19, ph. 3103 300, fax: 3103301 - TUrKEY Str. Slavej planina bb, ph 3104710 fax: 3117 024 - UKrAINA Str. albert Svajcer, no.7-9, ph: 3178 120 fax: 3179 259 - UNITED KINgDoM oF grEAT BrITAIN AND NorTHErN IrELAND Str. Todor aleksandrov, no. 165, ph. 3299 299, fax: 3179 726 - UNITED STATES oF AMErICA Str. Samoilova nr. 21, ph: 3102 000, fax: 3102 499

- ITALY Str. 8-th udarna brigada, no.22, ph. 3236 500, fax: 3236 505 - JAPAN blvd. partizanski odredi, no. 15-a, ph. 118 063, fax: 3117440

CoNSULATES:

- MoNTENEgro Str. vasil Stefanovski, no.7, ph. 3227 277, fax: 3227 254

- AUSTrALIA Str. londonska, no. 11b, ph. 3061 114, fax: 3061 834

- NETHErLANDS Str. aminta III, no. 69-71, ph. 3109 250, fax: 3129 309

- BELgIUM Str. Koco racin, no. 14/4-3, phone 3136 209; fax: 3136 230

- NorWAY Str. 8-ma udarna brigada, no.2, ph. 3298 190, fax: 3111 138

- CANADA Str. blagoj Davkov no. 2/1 ph. 3225 630, fax: 3220596

- PEoPLE’S rEPUBLIC oF CHINA Str. 474, bj.20, ph. 3069 658, fax: 3069 688

- DENMArK Str. aleksandar makedonski, no.12, ph. 3104 067, 3104 001, fax: 3104 064

- PoLAND Str. Dimitar pandilov, no. 2-a, ph. 3248820, fax: 3119 744 - roMANIA Str. rajko Zinzifov, no. 42, ph. 3228 055 fax: 3228 036 - rUSSIAN FEDErATIoN Str. pirinska, no 44, ph. 3117 160, fax: 3117 808

- ESToNIA rEPUBLIC Str. Kole nedelkovski br. 6, 1000 Skopje, ph/fax: + 389 2 3229 225 - FINLAND Str. 810, no. 2, ph. 109 185, fax: 2613 180 - ISrAEL Str. podgradje, no.50, ph: 3113 978, fax: 3113 976