Aeres Barneveld - Hippische Special

Prominenten in de paardensportwereld MBO Instructeursopleiding

hoefbeslag op basis van feiten een primeur voor hippische studenten

Aeres Hippisch Centrum Hét paarden sportcentr van Nederlaum nd

Houding EN zit De sleutel tot succes

Column hippisch magazine | 1

Inhoud

DISCLAIMER Hoewel aan de ­samenstelling van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, kan geen aansprakelijkheid worden aanvaard voor ­eventuele onjuistheden.

Op alle inschrijvingen en transacties zijn onze algemene voorwaarden van toepassing.

Hoefbeslag 3 Op basis van feiten

Houding en zit

4

Paard & gras

8

De sleutel tot succes

elk voordeel hep z'n nadeel

Aeres Hippisch Centrum

10

Instructeursopleiding

12

Prachtige praktijklocatie

Prominenten uit de paardensportwereld

Nieuwe cursus

16

Dagboek

18

Blessurepreventie en management bij het (sport)paard

Een dag op het Aeres Hippisch Centrum

Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van Aeres Barneveld en onder vermelding van de bron. © Aeres Barneveld Aeres Barneveld Barnseweg 3, 3771 RN Barneveld Postbus 331, 3770 AH Barneveld Aeres Training Centre Barneveld (Volwassenenonderwijs): T (088) 020 61 23 E atc.barneveld@aeres.nl I www.aerestrainingcentre-barneveld.nl Aeres MBO Barneveld: T (088) 020 61 00 E mbo.barneveld@aeres.nl I www.aeresmbo.nl/barneveld Aeres Hippisch Centrum Kapweg 30, 3774 RC Kootwijkerbroek Tekst en redactie Janine Verschure www.horse-power.nl

Als ik vroeger had geweten dat er een school als Aeres Barneveld zou bestaan, met een eigen Hippisch Centrum centraal in Nederland, waar je zelfs zónder eigen paard naartoe kan, dan was ik daar misschien wel heen gegaan.

Want wat is nu mooier dan elke dag met je passie bezig zijn, les krijgen van de allerbesten, geweldige stages en topfaciliteiten op de campus?

Ik hoor de reacties al: “Paarden, zit daar wel brood in?” Jazeker! Nederland heeft een van de meest florerende paardensectoren ter wereld. Zowel de Nederlandse paarden als de Nederlandse professionals staan uitstekend aangeschreven. Veel van onze studenten gaan aan het werk in de paardensport of -houderij, leggen hier hun ondernemersfundament of komen in een gelieerde bedrijfstak terecht. Natuurlijk wordt niet iedereen de nieuwe Dinja van Liere, maar hé, wat is er mis met dromen?

Jesse Drent deed het en volgde zijn opleiding bij Aeres Barneveld.

Gelukkig heeft Aeres ook veel te bieden voor volwassenen die met paarden werken. Aeres Training Centre Barneveld biedt een veelheid aan cursussen. Wat dacht je van Sportmassage paard, Hoefbekappen of Houding en zit? Alles waar je als bevlogen paardenmens beter in wilt worden. Van passie tot professional… het kan nog steeds!

Sabrina Barmentloo Commercieel directeur Aeres Barneveld

2 | Aeres Barneveld Hippisch Magazine Inhoud

vormgeving Studio Mooijman en Mittelberg T (+31) 6 19 81 88 85 E info@mooijmanenmittelberg.nl I www.mooijmanenmittelberg.nl

hoefbeslag op basis van feiten Aeres MBO Barneveld leidt als eerste Nederlandse hippische opleiding studenten op met een nieuwe bewegingstechnologie. Het Werkman Black systeem maakt een analyse van de gangen van een paard met behulp van sensoren.

Een primeur voor hoefsmeden, dierenartsen, paardenbezitters en nu ook hippische studenten van Aeres MBO Barneveld.

“De ‘Black’ brengt in beeld wat het blote oog niet kan zien”, vertelt hoefsmiddocent Dirkjan de Kievit. “Dit systeem geeft een schat aan informatie weer in een 3D-animatie. Zo kan een zeer nauwkeurig hoefbeslag gemaakt worden waardoor het paard optimaal functioneert en comfortabel is. Werken met dit systeem helpt paarden gezond te houden en beter te laten presteren.”

Vakmannen en vakvrouwen opleiden “Met de introductie van de Werkman Black bewegingstechnologie in de lessen voor de hoefsmeden en instructeurs creëren we een win-winsituatie,” vertelt Brigitte de Wit, coördinator van de hoefsmidopleiding. “Aeres MBO Barneveld laat startende hoefsmeden kennismaken met nieuwe producten. Zo kunnen wij onze hoefsmidstudenten nog beter opleiden tot vakman of vakvrouw, en daar varen uiteindelijk de paarden wel bij.”

Ook studenten aan de hippische instructeursopleidingen van Aeres MBO Barneveld leren het Werkman Black-systeem kennen. “Zo ontwikkelen onze instructeurs een beter oog voor de beweging van het paard, leren zij hoe belangrijk goede hoefverzorging is, en wat een hoefsmid daarin kan betekenen.”

Verlengstuk van het menselijk oog In een animatie van het Black-systeem zie je elke milliseconde van de landing, standfase,

de break-over en de zwaaifase van de hoef.

In plaats van op gevoel kan de hoefsmid nu op basis van feiten communiceren met de dierenarts of ruiter. “Dit helpt echt bij het opleiden en ontwikkelen van onze hoefsmeden” zegt Dirkjan de Kievit. “In feite fungeert het systeem als verlengstuk van het menselijk oog. Naast het feit dat een smid op deze wijze een totaalplaatje krijgt van de beweging van het paard, helpt deze werkwijze om klanten te laten inzien hoe belangrijk het is om een goede balans in de voet te houden en de voeten goed te onderhouden. Bovendien is het met Werkman Black relatief makkelijk voor hoefsmeden om metingen van hetzelfde paard met elkaar te vergelijken. Zo kun je in een vroeg stadium afwijkingen detecteren, herstel volgen en monitoren. Door op deze manier te werken kunnen we onze studenten nog beter begeleiden in hun leerproces. Ze krijgen zelf beter inzicht en meer oog voor de beweging van het paard. Ze worden er betere hoefsmeden door, daarvan ben ik overtuigd.”

Hoefbeslag Aeres Barneveld Hippisch Magazine | 3

Foto: Natasja den Hollander

Docente Roos Dyson is gediplomeerd instructrice en amazone.

Houding en zit De sleutel tot succes

Roos Dyson is gediplomeerd instructrice en amazone.

Met haar eigen paarden rijdt ze momenteel Prix St Georges dressuur. Roos is gediplomeerd Akasha zitcoach, ze heeft zich gespecialiseerd in houding en zit van ruiters én ze is de docent van de opleiding Houding en zit - De sleutel tot succes van Aeres Training Centre Barneveld. “Hoe je op het paard zit, daar begint alles mee”, zegt Roos. “Jij bent degene die met je zwaartepunt dat paard beïnvloedt. Vanuit je zit werk je in op je paard. De invloed die de ruiterzit heeft op je paard, wordt vaak onderschat. De houding en zit van de ruiter, dat is de basis van de basis.”

4 | Aeres Barneveld Hippisch Magazine Houding en zit

een “’Ga eens naar tje klein bee n’, zei e links zitt daar n e , Leunus ging-ie.”

R

oos komt niet uit een paardennest.

Ze begon als jong meisje met paardrijden en ging, met haar vwo-diploma op zak, de opleiding in Deurne doen omdat ze ‘in de paarden’ wilde. “Mijn ouders hebben me met een diepe zucht laten gaan”, vertelt Roos. “En inderdaad was het best spannend om te kiezen voor een toekomst met paarden. Maar het heeft goed uitgepakt. Vandaag de dag heb ik mijn eigen bedrijf ‘Gepaard met een lach’, werk ik als instructrice, geef ik lessen en clinics en heb ik het prima naar mijn zin.

Ik heb er nog geen moment spijt van gehad dat ik deze weg heb gekozen.” Als we haar vragen wat het verhaal is achter haar fascinatie voor houding en zit, zegt ze: “Dat is een leuk verhaal…”

Leuk verhaal “…Bij ons op de rijvereniging werd elf jaar geleden een clinic georganiseerd, met niemand minder dan Leunus van Lieren in de hoofdrol. Ik was een van de ruiters die mocht meerijden, op mijn eigen paard.

Die had moeite met appuyeren (zie kader – red.) naar links. Ik had daar al veel adviezen van instructeurs en andere kenners op losgelaten en iedereen had het dan over meer been, meer inwerken met je linkerhand. Altijd ging het over meer doen, meer hulpen geven. Leunus had ook zijn goedgekeurde Grand Prix-hengst Rubiquil bij zich en daarmee gaf hij aan het einde van de clinic nog een demonstratie.

De vader van de eigenaar van de locatie stond naast mij en toen Leunus vroeg of er nog vragen waren, zei hij tegen mij: “Vraag of jij er even op mag”. Ik lachte zijn opmerking weg maar hij stak zijn vinger op en zei tegen Leunus, wijzend naar mij, “zij zou wel even op Rubiquil willen rijden”. Tot mijn verbazing mocht het en het was geweldig. Ik zat werkelijk te genieten op dat paard. Leunus vroeg mij of ik Rubiquil wilde laten appuyeren en toen merkte ik dat dit doorgereden toppaard, dat elke mogelijke dressuuroefening met twee vingers in zijn neus uitvoerde, onder mij erg moeizaam naar links appuyeerde. Net als mijn eigen paard. ‘Ga eens een klein beetje meer naar links zitten’, zei Leunus, en daar ging-ie.”

Houding en zit Aeres Barneveld Hippisch Magazine | 5

“Vaak denken ruiters bij ‘houding en zit’ aan een knoop in je teugels, stijgbeugels uit, schouders naar achter en hakken uitdrukken, maar het is zoveel meer dan dat. Het gaat over lichaamscontrole.”

Het kwartje

Op dat moment hoorde Roos een gerinkel in haar hoofd: dat was een kwartje dat viel.

Nogal hard. Roos: “Die ene opmerking van Leunus van Lieren veranderde niet alleen mijn appuyeren, maar eigenlijk mijn hele leven. Ik ervaarde wat je zit kan doen en daar wilde ik meer – nee álles – over weten. Ik kwam terecht bij de Akasha Rijkunst, ging hun instructeursopleiding volgen en ik was verbaasd over wat ik daarvan opstak. Ik had Deurne gedaan, reed ZZ-licht, werkte in de paarden en toch hoorde ik daar dingen die ik nog steeds beschouw als eye openers. Wat ik daar leerde heb ik, in combinatie met wat ik al wist, uitgewerkt en dat gebruik ik nu in mijn eigen instructie. Dat komt ook aan de orde tijdens de opleiding die ik nu mag geven bij Aeres Training Centre Barneveld.”

Als je goed zit, rijd je met meer plezier Roos: “Houding en zit is een term die iedereen wel kent, maar eigenlijk is hij te algemeen en te simpel. Vaak denken ruiters bij ‘houding en zit’ aan een knoop in je teugels, stijgbeugels uit, schouders naar achter en hakken uitdrukken, maar het is zoveel meer dan dat.

6 | Aeres Barneveld Hippisch Magazine Houding en zit

Controle over je paard begint bij controle over je eigen lichaam. In deze opleiding leer je wat er gebeurt als je jouw eigen biomechanica projecteert op je paard. Dan wordt het paardrijden functioneler, gezonder en gaat het gemakkelijker. Heel simpel gezegd: als je goed zit, rijd je met meer plezier en dat komt ook de prestaties ten goede.”

Tijdens de opleiding die drie dagen duurt, begin je met theorie. Je krijgt praktische voorbeelden met foto’s waardoor je leert wat het effect is van verschillende bekkenposities. Vervolgens ga je rijden en de theorie in de praktijk brengen. Roos: “We rijden in twee groepen waarbij de ruiters die niet op het paard zitten het rijden van hun collega’s analyseren. Je krijgt feedback en leert feedback geven, daarbij kijken we met name naar de functionaliteit van je houding en zit.” Naast het rijden gaan de cursisten grondoefeningen doen, oftewel ‘droog paardrijden’. Daarbij leer je bijvoorbeeld welke spieren je gebruikt als je lichtrijdt, wat er met je lichaam gebeurt in galop, welk effect teugelcontact heeft en wat het effect is van jouw balans en lichaamshouding op je paard.

Roos: “Door het weghalen van het paard ligt alle focus op de ruiter. Daardoor wordt het veel eenvoudiger om je bewust te worden van wat je doet en vooral: hoe en waarom je dat doet.”

Foto: Janine Verschure

Voor wie?

Roos: “Eigenlijk is de opleiding Houding en zit geschikt en bedoeld voor iedereen die paardrijdt, ongeacht je niveau of je discipline. Ik werk met ruiters die bang zijn, maar ook met ervaren spring- en eventingruiters. Want ook die zijn gebaat bij een goede balans en willen een optimale inwerking. En natuurlijk kunnen ook instructeurs veel baat hebben bij deze nieuwe opleiding. Vaak zijn dat degenen die op zoek moeten naar oplossingen voor rijtechnische problemen. Daarbij wordt er te vaak gewerkt aan het paard, terwijl in heel veel gevallen de oplossing bij de ruiter ligt.” Roos vertelt dat een van haar pupillen Grand Prix ruiter Laurens van Lieren is. Juist ja, de zoon van diezelfde Leunus die ooit dat spreekwoordelijke kwartje bij haar deed vallen. Roos: “Eigenlijk is dat puur toeval. Weet je wat Laurens eens tegen me zei? Hij zei: ‘Vroeger vond ik mijn vader vaak heel irritant als hij me aanwijzingen gaf. Wanneer iets niet lukte lag dat altijd aan de ruiter; aan mij dus, en nooit aan het paard. Nu weet ik dat hij gelijk had’.”

Kijk voor meer informatie over de cursus Houding en zit - de sleutel tot succes op de website van Aeres Training Centre Barneveld: www.aerestrainingcentre-barneveld.nl

Appuyeren Appuyeren is een dressuuroefening waarbij het paard voorwaarts/ zijwaarts loopt. Hij wijkt voor je been naar links of rechts maar is over zijn hele lichaam gebogen in de richting waarin hij gaat.

Welzijn Wist jij dat een goede houding en zit van de ruiter welzijnsbevorderend kan werken voor het paard? Stel dat jij als ruiter niet goed op je paard zit, je zit bijvoorbeeld scheef, dan belast jij je paard aan één kant extra.

Afhankelijk van jouw gewicht en de mate waarin je scheef zit, kan dat ertoe leiden dat je paard scheef gaat lopen en/of dat hij uiteindelijk zelfs lichamelijke klachten krijgt door deze overbelasting. Doordat jij scheef zit geef je onbewust een gewichtshulp aan je paard. Jij vertelt hem bijvoorbeeld dat hij naar links moet en als hij daarop reageert, wordt hij gecorrigeerd. Of stel dat jij steeds achter de beweging van je paard zit, waardoor je niet soepel meebeweegt met zijn voorwaartse beweging, dan geef je jouw paard bij elke stap onbedoeld een remmende inwerking die hij niet begrijpt. Dergelijke overbelasting en communicatiestoornissen kun je voorkomen door ervoor te zorgen dat je correct in het zadel zit.

Houding en zit Aeres Barneveld Hippisch Magazine | 7

Foto: Janine Verschure

voordeel

Paard & gras

Elk hep z'n nadeel Zonnestralen, (na)zomerkriebels en heel veel vers gras: daar worden paarden blij van. Het is echter belangrijk te weten dat zo’n mooi groen weiland ook nadelen kent, want het eten van (veel) gras brengt risico’s met zich mee. In dit artikel vragen we voedingsdeskundige David van Doorn naar het verband tussen hoefbevangenheid en voeding.

“O

nze Shetlander Dickie kwam bij ons als gezelschap voor mijn sportpaard”, vertelt Henny van Dijk, ‘zomaar’ een paardenliefhebber uit het midden van het land. “Net als de KWPN-er stond ze ’s nachts op stal en overdag in de wei. Dickie werd de grote liefde van mijn zevenjarige nichtje. Die twee hadden echt een band, dat was prachtig om te zien. Dit voorjaar kreeg mijn paard een blessure waardoor hij stalrust moest houden.

Ik heb Dickie toen, omdat ik ervan uitging dat zulke sobere paardjes wel wat konden hebben, in de wei gelaten.”

De eerste volle dag weidegang werd Dickie fataal. “Toen ik haar einde middag ging halen, zag ik dat het mis was”, vertelt Henny. “Dickie was hoefbevangen, en niet zo’n beetje ook. De dierenarts kwam en de vooruitzichten waren zo slecht dat we haar moesten laten inslapen.

Groot drama voor mijn nichtje, maar ook voor mijzelf. Ik voel me ontzettend schuldig.”

Wat is hoefbevangenheid: Als er één aandoening is waar veel misverstanden over bestaan, dan is dat wel hoefbevangenheid (laminitis). Hoe en waarom het precies ontstaat, daar zijn zelfs de geleerden het nog niet over eens zijn. Daar wordt nog volop wetenschappelijk onderzoek naar gedaan. De naam laminitis verwijst naar de lamellen waarmee het hoefbeen aan de hoefwand vastzit. Bij hoefbevangenheid is deze verbinding ontstoken en in het ernstigste geval kunnen de lamellen grotendeels losraken. Een hoefbevangen paard beweegt zich stram, heeft ontzettend veel pijn, maar is niet ‘gewoon’ kreupel. Vaak herken je de aandoening doordat het paard of de pony met gestrekte voorbenen staat om zijn pijnlijke voorhoeven te ontlasten. Daarbij brengt hij zijn gewicht op de achterhand. De symptomen variëren van lichte stijfheid, tot niet meer kúnnen lopen van de pijn.

8 | Aeres Barneveld Hippisch Magazine Elk voordeel hep z'n nadeel

Hoefbevangenheid kan optreden als gevolg van: • Stofwisselingsstoornissen, bijvoorbeeld veroorzaakt door overgewicht of een plotselinge overmaat aan voer.

• Aandoeningen zoals cushing syndroom, insulineresistentie (‘metabool syndroom’), en als reactie op toediening van steroïdale ontstekingsremmers (glucocorticoiden).

• (Ontstekings)processen elders in het lichaam, zoals baarmoederontsteking, koliek / diarree / verstoring van de darmflora, het eten van giftige planten, sepsis (bloedvergiftiging), enz.

• Overbelasting, meestal ten gevolge van ernstige kreupelheid aan een van de benen, (bijvoorbeeld door een beenbreuk) waardoor het been aan de andere kant overbelast raakt.

David van Doorn.

De docent van onze cursussen Paardenvoeding is dr. ing. David van Doorn MSc. David is eigenaar van diervoedingsadviesbureau EquiVaDo en het online kennisplatform Anivado. Hij is verbonden aan de leerstoel Voeding van de Faculteit Diergeneeskunde.

Foto: Lydia van Doorn.

van suiker in de plant bedoeld. Dat is ‘fructaan’.

Ook de manier waarop het paardenlichaam die stoffen afbreekt en opneemt, is verschillend.

Daar gaan we in de cursus Paardenvoeding 4 dieper op in. Daarnaast bespreken we hoe je onder andere hoefbevangenheid kunt voorkomen.”

Koliek en diarree

Misverstanden over suikers “Een overmaat aan voeding kan een rol spelen bij het ontstaan van hoefbevangenheid”, vertelt David van Doorn, deskundige en onderzoeker op het gebied van paardenvoeding, en docent aan Aeres Training Centre Barneveld. “’Uitbrekers’, die ’s nachts een duik doen in de haverton zijn een bekend voorbeeld van een zetmeelovermaat. Overmatige fructaanopname kan een factor zijn bij het ontstaan van hoefbevangenheid bij Shetlanders in een weiland, vooral in het voorjaar, maar ook in het najaar. Over wat er dan precies gebeurt en welke stoffen hoefbevangenheid onder verschillende condities veroorzaken, bestaan nog veel misverstanden. Vaak wordt er gesproken over ‘suikers’ in het gras die ervoor zorgen dat een paard hoefbevangen raakt, maar zo simpel ligt het niet; het gaat hier om verschillende stoffen. Vers gras bevat inderdaad veel suiker maar hiermee wordt eigenlijk de opslagvorm

Naast hoefbevangenheid kunnen ook koliek en diarree gevolgen zijn van een plotselinge overgang van het stalrantsoen naar een weiland vol vers gras. Als je het rantsoen niet geleidelijk aanpast kan de darmflora van een paard verstoord raken. Dit leidt bijvoorbeeld tot dunnere mest. Om maagdarmproblemen te voorkomen is het verstandig de weidegang in het voorjaar geleidelijk op te bouwen.

Beginnen met een uurtje per dag, en elke dag een uurtje langer. Een praktische tip die wellicht kan helpen of overeten te voorkomen is om eerst op stal hooi/ruwvoer te voeren.

Daardoor gaan de paarden minder hongerig naar buiten en bovendien hebben ze dan een grofvezelig bodempje in hun darmen.

Overgewicht In ons land zijn nogal wat paarden te zwaar.

“Het is best bijzonder dat een trend die we zien bij honden en katten, en ook bij mensen, door lijkt te trekken naar paarden”, zegt David van Doorn. “Helaas hebben we weinig kwantitatieve informatie over het voorkomen van overgewicht bij paarden.

Diereigenaren willen wellicht te goed voor hun dier zorgen, en realiseren zich niet dat dat gevolgen kan hebben voor de gezondheid.

Tijdens de cursus gaan we in op overgewicht, de risico’s daarvan en hoe je een paard kunt laten afvallen. Simpelweg minder eten geven is niet de oplossing, want je zult moeten zorgen dat er sprake blijft van een adequate eiwit-, mineralen- en vitaminevoorziening.

Minder energie voeren en meer beweging geven, dat is de oplossing, maar het is wel zaak om daarbij met kennis van zaken te werk te

gaan. Echter, de beste managementtheorie is het voorkomen van overgewicht.”

Doorn in het oog Het ontbreken van kennis van zaken met betrekking tot de voeding van het paard – of het ontbreken van een goede verspreiding van die kennis – is David een doorn in het oog.

“De kennis op het gebied van paardenvoeding is heel gefragmenteerd”, vertelt hij. “Veel paardenhouders doen ‘het’ op gevoel. Ze voeren hun paard door naar hem te kijken, maar je moet ook voeren op basis van wat je niet ziet. We moeten ons realiseren dat er vele manieren zijn om een paard goed te voeren, maar net zoveel manieren om het fout te doen.

Gelukkig kun je dat laatste voorkomen door het delen van kennis en... door goed onderwijs."

Cursussen paardenvoeding • Paardenvoeding 1: in deze online cursus leer je basisprincipes en vaardigheden om rantsoenen van paarden te leren formuleren en te beoordelen. Deze cursus kun je op elk gewenst moment volgen.

• Paardenvoeding 2: voeding van het (gezonde) sportpaard.

• Paardenvoeding 3: voeding van het paard met spier- en locomotieproblemen en problemen aan het maagdarmkanaal.

• Paardenvoeding 4: voeding van paarden met onder- en overgewicht, insulineresistentie en hoefbevangenheid.

Kijk voor meer informatie op: www.aerestrainingcentre-barneveld.nl

Elk voordeel hep z'n nadeel Aeres Barneveld Hippisch Magazine | 9

PRACHTIGE PRAKTIJKLOCATIE

Aeres Hippisch Centrum

“Op ons centrum staan dertig school(sport) t paarden die ingeze t he j bi worden ” praktijkonderwijs.

Met dit complete hippische terrein van maar liefst 6,5 hectare met binnen- en buitenrijbanen, 30 school(sport)paarden én een moderne hoefsmederij is Aeres Barneveld in staat om het aanbod van hippische opleidingen in ons land op het hoogste kwaliteitsniveau uit te voeren. Gelegen in het landelijke Kootwijkerbroek, op zes kilometer afstand van Barneveld.

Opleidingsaanbod volwassenen

Aeres Training Centre Barneveld Aeres Training Centre Barneveld is marktleider in Nederland als het gaat om dierverzorgingsopleidingen voor volwassenen. Het is als onderdeel van Aeres MBO Barneveld al bijna 40 jaar hét kenniscentrum voor professionals. Alle lessen worden verzorgd door toptrainers met passie en kennis van paarden én didactiek.

• Aspirant manege instructeur • Bijscholing rijtechnische training paard • Hoefbekappen • Houding en zit • HJEH Hunter en Equitation instructeur en coaching • Sportmassage paard

• TTouch paard • Paardenvoeding • Blessurepreventie en management bij het (sport)paard • Dissectie paard - Hoofd tm CTO tot aan TLO • Fysiotherapie bij dieren - Post-hbo opleiding

Opleidingsaanbod mbo

Aeres MBO Barneveld Aeres MBO Barneveld heeft een unieke leer- en werkomgeving die inspirerend en uitdagend is. Door samen met onze studenten, onder professionele begeleiding van docenten, het Aeres Hippisch Centrum te runnen, leer je aanpakken, verantwoordelijkheid dragen en krijg je een realistisch beeld van de sector. Je doet hierdoor ervaring op die je straks in je werk goed kunt gebruiken.

• Vakbekwaam medewerker Paardensport en -houderij niveau 3 • Bedrijfsleider Paardensport en -houderij niveau 4 • Bedrijfsleider Paardensport en -houderij niveau 4 Sprint

• Instructeur Paardensport en -houderij niveau 3 • Instructeur/Bedrijfsleider Paardensport en -houderij niveau 4 • Hoefsmid niveau 3

10 | Aeres hippisch Barneveld magazine Hippisch ColumnMagazine Aeres Hippisch Centrum

Meer weten?

Kijk voor meer informatie en het meest actuele aanbod op de websites: www.aerestrainingcentrebarneveld.nl en www.aeresmbo.nl/barneveld

Aeres Hippisch Centrum Aeres Barneveld Column Hippisch hippisch Magazine magazine | 11

Instructeur Bart Bax aan het werk op het Aeres Hippisch Centrum.

en “Wij bied r oo kansen v uze bitie jonge am s; een er sportruit g, op in topopleid ek.” een toppl

Prominenten in de paardensportwereld MBO Instructeursopleiding

“Laatst was Rob Ehrens – bondscoach van de Nederlandse springruiters – te gast op het Aeres Hippisch Centrum”, vertelt Mariska van der Brugge. Hij gaf les aan studenten van onze instructeursopleiding en dat was natuurlijk geweldig. Maar nog mooier was hetgeen hij zei toen hij afscheid nam: dat hij hoopte hier nog een keer terug te komen. Daar zijn we trots op.”

Docent hippische opleidingen en coördinator hippische evenementen & PR Mariska van der Brugge.

M

ariska van der Brugge is docent hippische opleidingen en coördinator hippische evenementen & PR bij Aeres Barneveld. Ze vertelt dat het natuurlijk een opsteker is als zo’n prominente paardenman je een dergelijk compliment geeft. “Wij bieden kansen voor jonge ambitieuze sportruiters; een topopleiding, op een topplek. Het Aeres Hippisch Centrum is in korte tijd uitgegroeid tot hét paardensportcentrum van Nederland. Als mensen het Aeres Hippisch Centrum zien, en weten wie daar lesgeeft, dan is de kans groot dat ze een van onze opleidingen willen volgen.”

Wie daar lesgeeft… Bart Bax De lessen voor de opleiding Instructeur Paardensport en -houderij worden gegeven door topinstructeurs, prominenten in de paardensportwereld. Wat dacht je bijvoorbeeld van dressuurinstructeur Bart Bax? Bart heeft zijn eigen dressuurstal, is dressuurruiter, jurylid en instructeur. In de dressuursport heeft hij meerdere nationale en internationale successen op zijn naam staan en hij maakt deel uit van de examencommissie van de ORUN Hoger Kader Opleidingen. Bart: “Het is een enorm pluspunt dat je tijdens onze instructeursopleiding ook je ORUN haalt. Dat geeft een grote voorsprong, omdat je in je schooltijd al dat gerenommeerde, felbegeerde ORUN-diploma in je rugzak steekt. Mensen die onze mbo-instructeursopleiding hebben afgerond, hebben een berg kennis op zak. Die hebben papieren om jaloers op te zijn en kunnen zo aan de slag.

Mbo-instructeursopleiding Aeres Barneveld Hippisch Magazine | 13

Instructeur Egbert van Roekel.

Wat heb je als je klaar bent?

Na het voltooien van onze Instructeursopleiding ben je in het bezit van een volwaardig mbo-diploma (niveau 3 of niveau 4), een ORUN aspirant-instructeurs diploma én het ORUN diploma basissport allround. En indien mogelijk ook ORUN wedstrijdsport dressuur/ springen allround.

Wat kun je worden?

• • • • • • •

Ruiter Trainer Groom Medewerker op een sportstal Stalmanager/bedrijfsleider Instructeur basissport/wedstrijdsport Organisator evenementen

De lat ligt hoog, maar wij willen absoluut kwaliteit afleveren. Als je nu ziet wat er op het Aeres Hippisch Centrum rondrijdt aan studenten; een nieuwe generatie topinstructeurs: daar zijn we trots op!”

diploma instructeur basissport en in je vierde leerjaar je ORUNdiploma instructeur wedstrijdsport. Natuurlijk afhankelijk van de capaciteit en mogelijkheden van het paard en de student.

Wie daar lesgeeft… Egbert van Roekel

Mariska vertelt dat het belangrijk is dat studenten die de instructeursopleiding willen doen, wedstrijdervaring hebben.

Mariska: “Dat wil zeggen dat ze actief deelnemen aan KNHSwedstrijden. Om aan de opleiding te kunnen beginnen, moet je minimaal L-dressuur + 3 winstpunten zijn en B+2 winstpunten springen, of andersom.”

Egbert van Roekel is met name expert op het gebied van de springsport.

Samen met zijn dochter, internationaal eventingamazone Nienke van Roekel beheert hij Stal van Roekel Sporthorses waar sportpaarden opgeleid en getraind worden. Egbert is gediplomeerd ORUN-instructeur (coach niveau 5); lesgeven zit hem in het bloed. Naast de vele lessen binnen zijn eigen bedrijf en aan het Hippisch Trainings Centrum, geeft Egbert les aan de instructeursopleiding van Aeres MBO Barneveld.

“Om een goede instructeur paardensport te worden, zul je een goede opleiding moeten volgen”, vertelt hij. “Al kun je nog zo goed paardrijden: lesgeven is wel even wat anders. Om dat goed te kunnen, moet je je kunnen verplaatsen in de ander, didactisch onderlegd zijn, rijtechnische kennis hebben en weten hoe je dat verwoordt. Of je nu straks lesgeeft aan topruiters of op een manege: jouw werk is superbelangrijk. Want juist die manege is vaak de plek waar de carrière van toekomstige topruiters begint. Als instructeur heb je verantwoordelijk werk en raak je nooit uitgeleerd, dat is nou net wat het vak zo boeiend maakt.”

Twee richtingen De instructeursopleiding van Aeres Barneveld kent twee richtingen: • Instructeur Paardensport en -houderij niveau 3 • Instructeur/Bedrijfsleider Paardensport en -houderij niveau 4 Tijdens de instructeursopleiding behaal je in het tweede leerjaar je ORUN-diploma aspirant-instructeur, in het derde leerjaar je ORUN-

14 | Aeres Barneveld Hippisch Magazine Mbo-instructeursopleiding

Eigen paard Daarnaast moet je, om de instructeursopleiding bij Aeres Barneveld te kunnen volgen, de beschikking hebben over een eigen paard of leenpaard met een schofthoogte van minimaal 1.60 m. Je neemt één paard mee voor beide disciplines (dressuur en springen) naar het Aeres Hippisch Centrum. Jouw paard moet klinisch gezond zijn, geschikt voor dressuur- en springlessen, betrouwbaar in de omgang en onder het zadel. Het paard moet (net als jij) minimaal L2+2 dressuur en B+2 Springen, of L+2 Springen en B+2 dressuur geklasseerd zijn.

Voor aanvang van het schooljaar is het de bedoeling dat je een toelatingsrijtest rijdt, voor zowel dressuur als springen. Die test rijd je bij voorkeur met het paard dat je straks ook mee naar de opleiding neemt. Je rijdt op een spring- of veelzijdigheidszadel.

Deze rijtest is doorslaggevend voor toelating, van zowel jou zelf als je paard. Daarnaast krijgt iedere student een intakegesprek en talentenscan.

Stage Als student van de instructeursopleiding loop je stage op een sport- of of handelsstal waar je ook de mogelijkheid hebt om je rijvaardigheid te verbeteren. Het stagebedrijf moet een SBB goedgekeurd bedrijf zijn (samenwerkingsorganisatie beroepsonderwijs bedrijfsleven). Het is de bedoeling dat je op je stageplek de mogelijkheid krijgt om onder begeleiding ervaring op te doen met rijden, springen, instructie geven, longeren, enzovoort. De praktijkopleider (POL) moet een niveau 4 instructeur (wedstrijdsportinstructeur) zijn. Jouw stagebedrijf moet door je mentor en de instructeurs geschikt bevonden worden.

Belangrijk • Tijdens de opleiding word je getraind door topinstructeurs. Dit zijn coach 5 instructeurs. Voor dressuur worden de studenten getraind door Bart Bax en voor het springen/eventing door Egbert van Roekel.

• Je krijgt praktijk- en theorielessen op het Aeres Hippisch Centrum in Kootwijkerbroek en op onze hoofdlocatie aan de Barnseweg in Barneveld.

• Als instructeur, ruiter, trainer of groom werk je voortdurend aan je eigen rij- en trainingsvaardigheden. Als student aan onze instructeursopleiding train je je rijvaardigheid met je eigen (sport)paard. Het trainen en verbeteren van sportpaarden is, naast managen, coachen, instrueren en africhten, een belangrijk deel van de opleiding.

• Naast je eigen rijvaardigheid komen tijdens deze instructeursopleiding onder andere ook didactiek, ruiterfitheid, lesgeven en coachen, exterieur en beweging, parcoursbouw en ziekteleer aan de orde.

• Op het Aeres Hippisch Centrum kun je je eigen paard stallen en hebben ook studenten de mogelijkheid tot overnachten. Er zijn logiesfaciliteiten voor ruim twintig studenten.

Geen eigen paard of nog niet toe aan de instructeursopleiding?

Maar zijn paarden je lust en je leven, en wil je een topopleiding boordevol praktijk. Zodat je later kunt gaan werken als paardenprofessional? Aeres MBO Barneveld biedt praktisch alle opleidingen op het gebied van paardensport en -houderij, op verschillende leerwegen en niveaus.

Voor onze volgende opleidingen heb je geen eigen paard nodig maar kun je gebruik maken van de school(sport)paarden op ons Aeres Hippisch Centrum: • Niveau 2 opleiding Medewerker Paardenhouderij • Niveau 3 opleiding Vakbekwaam Medewerker

Paardensport en -houderij • Niveau 4 opleiding Bedrijfsleider Paardensport en -houderij.

Ook heb je de mogelijkheid om tijdens je opleiding het ORUN-diploma Aspirant Instructeur te halen (geldt voor niveau 3 en 4).

Meer weten?

Kijk voor meer informatie over de mbo-Instructeursopleiding op www.aeresmbo.nl/barneveld. Ook voor meer informatie over het Aeres Hippisch Centrum kun je en kijkje nemen op www.aeresmbo.nl, zoeken op Aeres Hippisch Centrum.

Rob Ehrens – bondscoach van de Nederlandse springruiters – was te gast op het Aeres Hippisch Centrum.

Mbo-instructeursopleiding Aeres Barneveld Hippisch Magazine | 15

NIEUWE CURSUS

Blessurepreventie en management bij het (sport)paard Aeres Training Centre Barneveld (ATCB) stemt voortdurend het opleidingsaanbod af op de behoeftes van haar cursisten, en op de markt. De wensen en eisen veranderen per slot van rekening met de tijd.

Daarom werken wij aan nieuwe opleidingen en cursussen en het herinrichten van het bestaande aanbod. Een voorbeeld daarvan is de cursus Blessurepreventie en management bij het (sport)paard.

E

rica Reijerkerk is verbonden aan Aeres Barneveld als dierenarts en docent. Samen met collega-dierenarts Morgan Lashley is ze een van de experts achter onze gloednieuwe cursus die er hopelijk voor gaat zorgen dat gezondheidsproblemen en daaruit voortvloeiend blessureleed bij paarden eerder ontdekt en zelfs voorkomen kunnen worden. Erica verloor haar hart aan de paarden en aan het vak van dierenarts, maar ze draagt ook het onderwijs een bijzonder warm hart toe. “Het is de combinatie tussen praktijk en onderwijs die ik zo leuk vind”, vertelt ze. “Als er ergens een plek is waar die twee zaken gecombineerd worden, dan is het wel bij Aeres Barneveld.

Het klinkt wellicht een beetje idealistisch, maar veel van wat ik doe heeft tot doel de gezondheid van paarden te verbeteren. Dat vind ik oprecht belangrijk.”

Kennis is vooruitzien Erica: “Kennis is vooruitzien, zeker als het gaat om blessures en het voorkomen daarvan. Als je werkt met paarden, als je met een paard sport, maar ook als je een paard hebt dat je recreatief gebruikt, is het belangrijk dat je de kennis hebt om te voorkomen dat hij ziek wordt en geblesseerd raakt. Dát is de reden dat we deze cursus in het leven geroepen hebben. Vandaag de dag zie je bij paarden die regelmatig werk verrichten nogal eens dat ze verminderd gaan presteren of zelfs uitvallen als gevolg van blessures.

Als je het hebt over oorzaken van uitval staan kreupelheden als gevolg van rugen diverse beenproblemen hoog op de lijst. Sommige paarden lopen extra risico.

Denk bijvoorbeeld aan paarden die al op jonge leeftijd intensief getraind worden of aan sommige modern gebouwde sportpaarden. Een dressuurpaard is vaak gebouwd als een “ballerina”. Zo’n dier staat qua fysiek gestel verder af van het werkpaard waar hij van afstamt. Een ballerina wil je niet massief en zwaar bespierd hebben, maar als je zo’n sierlijk bewegingswonder te zwaar belast, bestaat de kans dat er problemen ontstaan.

Daarom willen wij paardenliefhebbers met deze cursus leren naast hoe je een paard traint, hoe je een training opbouwt, hoe lang je traint, waar je traint en op welke bodem. Ook het algemeen management, voeding en ziektepreventiemaatregelen zijn belangrijke aspecten bij het voorkomen van blessures. Wat betreft de beweging gaan we in op vragen als: Hoe werkt een

16 | Aeres Barneveld Hippisch Magazine Nieuwe cursus

Erica Reijerkerk is verbonden aan Aeres Barneveld als dierenarts en als docent.

paard, hoe functioneert hij in beweging, hoe bouwt hij spieren op en wat kan daarbij misgaan? Daarnaast gaan we het hebben over herstel na een blessure.

Er is meer dan alleen maar boxrust en medicatie. Wat kun je bereiken met bijvoorbeeld aquatraining, fysiotherapie of shockwave?”

Brede doelgroep Erica vertelt dat de doelgroep van deze cursus breder is dan de naam wellicht doet vermoeden. “Veel mensen denken bij de term ‘sportpaard’ aan paarden die op hoog niveau presteren in bijvoorbeeld de dressuur of de springsport. Maar ook een paard dat regelmatig meegenomen wordt op een buitenrit kan geblesseerd raken of ziek worden. De cursus is echt niet alleen bedoeld voor eigenaren van paarden die een kast vol bekers hebben.

Het gaat om alle arbeid verrichtende paarden; jonge paarden, menpaarden of paarden die recreatief gebruikt worden etc.

In principe is elk paard dat onder een ruiter of voor een menner beweging verricht een ‘sport’ paard. De cursus is bedoeld voor paardeneigenaren, maar ook voor trainers en instructeurs, paardensportmasseurs, dierenfysiotherapeuten, paraveterinairen en dierenartsen.”

Meer weten?

Kijk voor meer informatie op: www.aerestrainingcentre-barneveld.nl

“Hoe werkt oe een paard, h hij in rt ee n io ct n fu oe bouwt beweging, hn en hij spiere op ij rb a da an k wat ?” an misga

Aeres Training Centre Barneveld (ATCB) stemt voortdurend het opleidingsaanbod af op de behoeftes van haar cursisten, en op de markt. De wensen en eisen veranderen per slot van rekening met de tijd. Daarom werken wij aan nieuwe opleidingen en cursussen en het herinrichten van het bestaande aanbod. In deze rubriek lichten we een tipje van de sluier op.

E

rica Reijerkerk is verbonden aan Aeres Barneveld als dierenarts en docent. Samen met collega-dierenarts Morgan Lashley is ze een van de experts achter onze gloednieuwe cursus die er hopelijk voor gaat zorgen dat gezondheidsproblemen en daaruit voortvloeiend blessureleed bij paarden eerder ontdekt en zelfs voorkomen kunnen worden. Erica verloor haar hart aan de paarden en aan het vak van dierenarts, maar ze draagt ook het onderwijs een bijzonder warm hart toe. “Het is de combinatie tussen praktijk en onderwijs die ik zo leuk vind”, vertelt ze. “Als er ergens een plek is waar die twee zaken gecombineerd worden, dan is het wel bij ATCB! Het klinkt wellicht een beetje idealistisch, maar veel van wat ik doe heeft

tot doel de gezondheid van paarden te verbeteren. Dat vind ik oprecht belangrijk.”

Kennis is vooruitzien Erica: “Kennis is vooruitzien, zeker als het gaat om blessures en het voorkomen daarvan. Als je werkt met paarden, als je met een paard sport, maar ook als je een paard hebt dat je recreatief gebruikt, is het belangrijk dat je de kennis hebt om te voorkomen dat hij ziek wordt of geblesseerd raakt. Dát is de reden dat we deze cursus in het leven geroepen hebben. Vandaag de dag zie je bij paarden die regelmatig werk verrichten nogal eens dat ze verminderd gaan presteren of zelfs uitvallen als gevolg van blessures of verkeerd management. Als je het hebt over oorzaken voor uitval staan kreupelheden en beengebreken hoog op de lijst. Daarbij is er een aantal categorieën die extra risico lopen. Denk bijvoorbeeld aan paarden die al op jonge leeftijd intensief getraind worden of aan sommige modern gebouwde sportpaarden. Bijvoorbeeld een dressuurpaard is vaak gebouwd als een 'ballerina'. Zo’n dier staat qua fysiek gestel verder af van het werkpaard waar hij van afstamt. Een ballerina wil je niet massief en zwaar bespierd hebben, maar als je zo’n sierlijk bewegingswonder te zwaar belast, bestaat de kans dat er problemen ontstaan.

Met deze cursus willen wij mensen leren hoe een paard in elkaar zit en functioneert.

Hoe komt beweging tot stand, hoe bouwt hij conditie en juiste bespiering op, maar bovenal ook: wat kan daarbij misgaan?

Daarnaast komt aan de orde wat blessures zijn en hoe ze kunnen ontstaan. Als derde gaan we het hebben over diagnostische en therapeutische mogelijkheden bij blessures.

Wat kun je bereiken met bijvoorbeeld aquatraining, fysiotherapie of shockwave?

De vierde pijler van deze cursus is een juiste training en algeheel management inzetten ter preventie. Wat is een goede en voor het paard veilige training?"

Brede doelgroep Erica vertelt dat de doelgroep van deze cursus breder is dan de naam wellicht doet vermoeden. “Veel mensen denken bij de term ‘sportpaard’ aan paarden die op hoog niveau presteren in bijvoorbeeld de dressuur of de springsport. Maar ook een paard dat regelmatig meegenomen wordt op een buitenrit kan geblesseerd raken of ziek worden. De cursus is echt niet alleen bedoeld voor eigenaren van paarden die een kast vol bekers hebben.

Het gaat om alle arbeid verrichtende paarden; jonge paarden, menpaarden of paarden die recreatief gebruikt worden etc.

In principe is elk paard dat onder een ruiter of voor een menner beweging verricht een ‘sport’ paard. De cursus is bedoeld voor elke paardenliefhebber die rijdt of ment met zijn paard, maar ook voor trainers en instructeurs, paardensportmasseurs, dierenfysiotherapeuten, paraveterinairen en dierenartsen.”

DAGBOEK Nienke Hesseling

Dagboek...

Manager Aeres Hippisch Centrum

Wanneer we haar bezoeken op het Aeres Hippisch Centrum is Nienke Hesseling bezig met de planning voor de bezetting van de rijbanen.

Manager zijn op een modern paardenbedrijf waar ook geléérd wordt, wat houdt dat eigenlijk in? Na een dag met haar meelopen, komen we tot de conclusie dat Nienke zich in Kootwijkerbroek zich helemaal thuis voelt.

“Het werk van een manager bij het Aeres Hippisch Centrum bestaat voor een groot deel uit plannen en aansturen”, zegt Nienke.

“Mijn verantwoordelijkheid is ervoor zorgen dat het team zijn werk kan doen. Ik zie toe op het welzijn van de paarden, dat ze op een juiste manier worden ingezet en voldoende buiten komen.”

Meisjesdroom Bijna zes jaar werkt Nienke bij Aeres Barneveld. Eerst als docente en instructrice en later als manager van het Aeres Hippisch Centrum. Nienke leren we kennen als een echte paardenvrouw. Nadat ze de gecombineerde N4-instructeursopleiding aan NHB Deurne en Kennismanager in de groene sector aan de Stoas Hogeschool heeft afgerond, gaat ze aan de slag als

stalruiter en instructeur op RSC Zeewolde.

Naast haar werk volgde zij de hbo-studie sportmarketing aan de Johan Cruyff Universtity. Toen in 2015 de kans kwam om als docente Paardensport en -houderij aan de slag te gaan bij Aeres MBO Barneveld pakte ze die met beide handen aan.

Al snel werd Nienke verantwoordelijk voor de 30 aangekochte schoolpaarden. Nienke kreeg steeds meer organisatorische taken en fulltime lesgeven werd steeds lastiger.

“Toen mij gevraagd werd om manager te worden van het Aeres Hippisch Centrum, was ik aangenaam verrast. Ik ben dankbaar voor de kansen die ik heb gekregen. Iedere dag ben ik bezig met de paarden, ik kan me volledig richten op het Aeres Hippisch Centrum en mag ook nog lesgeven. Dit is toch een meisjesdroom?!”

9.15

11.00

7.30

Foto: Janine Verschure

18 | Aeres Barneveld Hippisch Magazine Dagboek

“Een hippisch centrum van deze omvang run je samen. Mijn collega’s zijn stuk voor stuk professionals en gedreven instructeurs.”

15.00

12.00

Foto: Janine Verschure

7.30 uur: Kantoor

De werkdag begint rond half 8. De laptop wordt vast opgestart en gewapend met een cappuccino loopt Nienke eerst een rondje door de stal. Even kijken hoe de paarden erbij staan, de dag doorspreken met de stalmedewerkers en een frisse neus halen, daarna kan de dag beginnen.

9.15 uur: Praktijklessen

Om kwart over 9 starten de praktijklessen. Nienke: “Zelf geef ik een dag per week les. Met mijn voeten in het zand, daar word ik blij van!”

11.00 uur: Tevreden paarden

De paarden op het Aeres Hippisch Centrum zien er tevreden uit. Nienke: "We hebben hier dertig 'eigen' schoolpaarden, zodat onze studenten en cursisten zelf geen paard hoeven mee te nemen als ze dat niet willen of kunnen. Maar natuurlijk hebben we ook stallen beschikbaar voor studenten die hun eigen paard meenemen." Als we met Nienke rondlopen op het indrukwekkende centrum zien we dat er naast de binnenrijbaan en de grote rijhal nog twee overdekte rijbanen zijn. Nienke: “Het is fijn voor onze instructeurs en studenten dat ze, ook wanneer het regent, droog kunnen lesgeven of rijden.”

15.00 uur: Kers op de taart

Samen met Brigitte Bonnet, sectorcoördinator van Aeres Training Centre Barneveld rijdt Nienke twee van de schoolpaarden op de grote galoppeerbaan. Dit komt niet elke dag voor. Nienke: “Soms is het wenselijk of nodig om de schoolpaarden bij te scholen. Zo kunnen we het nuttige met het aangename combineren!”

17.00 uur: Graag tot ziens

Via de indrukwekkende oprijlaan verlaten we het Aeres Hippisch Centrum. ‘Dank voor uw bezoek en tot ziens’, lezen we op het bord. Reken maar dat we graag nog eens terugkomen.

17.00

12.00 uur: Realistisch beeld

Op een terrein van in totaal zes hectare met praktijkoefenruimtes, bijna zestig stallen, verschillende binnen-en buitenbanen, paddocks met gras en zand, een woonhuis voor studenten van de instructeursopleiding, een overdekte longeerbaan, overdekte stapmolen, weiland en een galoppeerbaan van zeshonderd meter, moet er nogal wat gebeuren. Nienke: “Een hippisch centrum van deze omvang run je samen. Mijn collega’s zijn stuk voor stuk professionals en gedreven instructeurs, en natuurlijk betrekken we ook onze studenten actief bij de werkzaamheden. Zo krijgen ze een realistisch beeld van de sector.”

Dagboek Aeres Barneveld Hippisch Magazine | 19

van passie tot professional

Bezoek onze open dag www.opendagbarneveld.nl Laat je informeren over onze opleidingen en cursussen (zowel mbo- als volwassenenonderwijs). We houden voorlichtings-rondes, rondleidingen en je kunt met (oud-)studenten praten over hun schoolervaringen.

Bezoek onze website voor meer informatie.