Το Twitter και ο ρόλος του στην ενημέρωση σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης. Ποια η απήχηση των hashtag # πυρκαγιά και # πυροσβεστική στο Twitter το 2014.
Κλειδαράς Βασίλειος
Περιεχόμενα Εισαγωγή ................................................................................................................................................ 2 Φυσικέςκαταστροφέςκαιδίκτυακοινωνικήςδικτύωσης ................................................................... 3 ΠεριπτώσειςέκτακτηςανάγκηςκαιTwitter ......................................................................................... 4 Συλλογήκαιεπεξεργασίαδεδομένων.................................................................................................. 6 Κορυφαίαtweets#πυρκαγιάκαι#πυροσβεστικήτο2014 .................................................................. 7 ΣχέσηTop tweetsκαιπυρκαγιών ....................................................................................................... 11 Συμπεράσματα ..................................................................................................................................... 17 Βιβλιογραφία ........................................................................................................................................ 19
Πίνακες Πίνακας 1 Φυσικές καταστροφές στην Ευρώπη το διάστημα 1998-2009 (με τροποποίηση από EM-DAT, 2010, European Environment Agency Technical Report Nol3/2010 - Mapping the impacts of natural hazards & technological accidents in Europe http://www.eea.europa.eu/publications/mapping-theimpacts-of-natural(τελευταίαεπίσκεψη05-04-2015). ...............................................................................2 Πίνακας2Κορυφαίαtweets#πυροσβεστική,#πυρκαγιάγιατοΑ΄τετράμηνοτου2014. ..........................7 Πίνακας3Κορυφαίαtweets#πυροσβεστική,#πυρκαγιάγιατοΒ΄τετράμηνοτου2014. ..........................8 Πίνακας4Κορυφαίαtweets#πυροσβεστική,#πυρκαγιάγιατοΓ΄τετράμηνοτου2014. ...........................9 Πίνακας5ΑριθμόςτωνToptweets#πυροσβεστικήκαι#πυρκαγιάανάμήναγιατο2014. .....................10 Πίνακας6ΑριθμόςτωνTweetsμε#πυρκαγιάκαιτωνπυρκαγιώνπουκαταγράφηκαντο2014. ............10 Πίνακας7ΑριθμόςTopTweetsκαιπυρκαγιώνγιατο2014. ...................................................................12 Πίνακας8ΑνάλυσητηςκατανομήςσυχνοτήτωνανάλογαμεταTweetsκαιτιςπυρκαγιές. .....................13 Πίνακας9Έλεγχοςκανονικότηταςτωνποσοτικώνμεταβλητών. ............................................................14 Πίνακας10Ορισμόςτωνμεταβλητώνανάλυσης. ...................................................................................15 Πίνακας11Παρουσίασητουδείκτησυσχέτισηςμεταξύτωνδυομεταβλητών. .......................................16 Πίνακας12ΑνάλυσηΔιασποράς(AnalysisofVariance,ANOVA)στατιστικόςέλεγχοςτωνυποθέσεων. 16 Πίνακας13Οιπαράμετροιτουμοντέλουκαιτααποτελέσματατηςπαλινδρόμησης. ..............................17
1
1. Εισαγωγή Μια καταστροφή μπορεί να πάρει πολλές μορφές και μπορεί να συμβεί ως αποτέλεσμα ενός ή περισσοτέρωνσυμβάντωνπουπροκαλούνταιαπότηφύσηήτονάνθρωπο. Στηνεποχήμαςοιφυσικές καταστροφές αναδεικνύονται σε τροχοπέδη για την ανάπτυξη, οι επιπτώσεις τους είναι τεράστιες και παρουσιάζονταισ’όλοκαιμεγαλύτερεςχωρικέςκλίμακες. ΣύμφωναμεστοιχείατηςΕΜ-DAT1 μόνογια τηνΕυρώπη,προκύπτειότιτοδιάστημα1998-2009περίπου99.000 άνθρωποιέχασαντηζωήτουςαπό φυσικές καταστροφές. Το διάστημα αυτό οι φυσικές καταστροφές κόστισαν στην ευρωπαϊκή οικονομία περισσότερα από 150.000 δισεκατομμύρια ευρώ περίπου. Η Ευρώπηβέβαια δεν είναι η περιοχή που έχειδεχτείταπερισσότερα"χτυπήματα" απόφυσικέςκαταστροφές,παρ'όλααυτά,αναναλογιστούμετη συχνότητατων καταστροφών σε συνδυασμό μετηγεωγραφική τηςέκταση,ηΕυρώπη συγκαταλέγεται στιςπιοεπιρρεπείςπεριοχέςτουκόσμου.
155
729
44.338
101
77,551
9.962
35
191
6.917
8
0
4.940
213
1,126
52.173
8
130
0.742
9
212
0.551
46
18,864
29.205
1
0
0.004
576
98,803
148.831
Πίνακας 1 Φυσικές καταστροφές στην Ευρώπη το διάστημα 1998-2009 (με τροποποίηση από EM-DAT, 2010, European Environment Agency Technical Report Nol3/2010 - Mapping the impacts of natural hazards & technological accidents in Europe http://www.eea.europa.eu/publications/mapping-the-impacts-of-natural (τελευταίαεπίσκεψη05-04-2015).
Τατελευταίαχρόνια όλοκαιπερισσότερο οικρατικοίοργανισμοί, οιεθελοντικέςοργανώσεις, αλλά και τα ΜΜΕ άρχισαν να χρησιμοποιούν τα κοινωνικά δίκτυα (social media) για να ενημερώνουν γρηγορότερα τον κόσμο για κινδύνους από μεγάλες φυσικές καταστροφές. Τυπικά, μπορούμε να ορίσουμετοκοινωνικόδίκτυοως"μιακοινωνικήδομήαποτελούμενηαπόκόμβους, (συνήθωςάτομαή επιχειρήσεις)οιοποίοισυνδέονταιμεταξύτουςμεένανήπερισσότερουςτύπουςαλληλεξάρτησης,όπως 1
H EM-DAT (www.emdat.be) είναι μια βάση δεδομένων σχετικά με την ύπαρξη και άμεσες επιπτώσεις όλων των καταστροφών (φυσικών και τεχνολογικών) στον κόσμο.
2
αξίες, οράματα, ιδέες, οικονομικές συναλλαγές, φιλία, συγγένεια, αντιπάθεια, συγκρούσεις ή web επαφές" (Παπαηλιού Ν, 2007). Αντίστοιχα οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης μπορούν ναοριστούν ως "διαδικτυακές υπηρεσίες που επιτρέπουν σε άτομα να δημιουργούν ένα δημόσιο ή ημιδημόσιο προφίλ μέσα σε ένα περιορισμένο σύστημα, να δημοσιοποιούν μια λίστα άλλων χρηστών με τους οποίους μοιράζονται μια επαφή-σχέση και να βλέπουν και να διαμοιράζονται τις λίστες των επαφώνσχέσεώντουςκαιαυτέςπουδημιουργούνταιαπόάλλουςμέσαστοσύστημα" (Boyd & Ellison, 2008). 2. Φυσικέςκαταστροφέςκαιδίκτυακοινωνικήςδικτύωσης. Σεπεριπτώσειςέκτακτηςανάγκηςηροή τωνπληροφοριώνείναιέναστοιχείο ζωτικήςσημασίας.Εκτός από την αδιάκοπη ροή πληροφοριών εξίσου σημαντικό είναι και η ακρίβεια των πληροφοριών. Οι υπηρεσίεςέκτακτηςανάγκης εκτόςαπότηναντιμετώπισητηςέκτακτης κατάστασηςείναιεπιφορτισμένες και με τη ροή πληροφοριών και μία από τις κύριες ανησυχίες τους είναι οι ανενημέρωτοι πολίτες, οι οποίοισυχνάδιαδίδουνφήμεςήκαιανακριβείςπληροφορίες(Vieweg, et al.,2007).Ωστόσο,ακόμακαι οι απλοί πολίτες συχνά μπορούν να συνεισφέρουν στο έργο των υπηρεσιών καταστάσεων έκτακτης ανάγκης παρέχοντας σωστήενημέρωση(Stallings & Quarantelli, 1985). Ταδίκτυακοινωνικήςδικτύωσηςδενείναιδίκτυαδημόσιαςασφάλειας, μπορούνόμωςνασυνεισφέρουν στοντομέατωνκαταστάσεωνέκτακτηςανάγκης,μιακαι αποτελούνέναναπότουςπιοαποδοτικούςκαι αποτελεσματικούςτρόπουςεπικοινωνίας(White, et al.,2009). Οι δημόσιες υπηρεσίες Πολιτικής Προστασίας μπορεί να μη κάνουν ευρεία χρήση των δικτύων κοινωνικής δικτύωσης. Αυτό συμβαίνει είτε εξαιτίας κάποιας απαγόρευσης λόγω του κανονισμού λειτουργίας τους,είτελόγωαδυναμίας τωνσυστημάτωντους, παρόλοπουηεκάστοτε υπηρεσίαείναισε θέσηναγνωρίζειτηχρήσητουςκαιειδικάτιςπληροφορίεςπουμπορείνααντλήσειαπό τα Facebook, Twitterκαιblogs.(Woodbury, 2010). Υπάρχουνπεριπτώσειςπουταδίκτυακοινωνικήςδικτύωσηςχρησιμοποιούνταιμεσκοπόναβοηθήσουν τοκοινόπαρέχοντας του έγκαιρηκαιέγκυρηενημέρωσημέσωκάποιαςανακοίνωσης.Επίσηςδίνεταιη δυνατότητα με τη χρήση αυτών των δικτύων να γίνει συλλογή αναφορών από ανθρώπους που βρίσκονται στα σημεία των γεγονότων και μπορούν να δώσουν πληροφορίες. Μάλιστα όπως προβλέπεται τα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης θα χρησιμοποιηθούν ολοένα και περισσότερο από διαδικτυακές ομάδες έκτακτων αναγκών (Vieweg, et al. 2007). Χαρακτηριστικά παραδείγματα για τον τρόπομετονοποίοτα κοινωνικάδίκτυαβοήθησαντιςδημόσιεςυπηρεσίεςασφαλείαςείναιοτυφώνας Gustav στη Λουιζιάνα των ΗΠΑ το 2008, αλλά και οι εκτεταμένες πυρκαγιές που ξέσπασαν στην ΚαλιφόρνιατωνΗΠΑτο2007. Ο τυφώνας Gustav ανάγκασε δεκάδες πολιτών να εγκαταλείψουν την περιοχή τους και κατευθυνθούν προς τοΑρκάνσας, ωστόσο οι εθελοντές της Ομάδας ΑντιμετώπισηςΈκτακτων Αναγκών (CERT) που τους βοηθούσαν στη μετάβαση δεν επαρκούσαν. Η αναζήτηση επιπλέον εθελοντών μέσω ενός
3
συστήματος ειδοποιήσεων δεν έφερε αποτελέσματα μια και ήταν 5 π.μ. και οι άνθρωποι δεν απαντούσαν. Επίσης, το σύστημα αποστολής email είχε καταρρεύσει. Έτσι λοιπόν η CERT χρησιμοποίησε τοπροφίλτηςοργάνωσηςστοfacebook,γιαναμεταφέρει τομήνυμά της.Μέσααπότο μηχανισμό "ενημέρωσης της κατάστασης" η έκκλησή της βρήκε ανταπόκριση, αφού το αίτημα της φάνηκεάμεσασεόλουςτουςφίλουςτηςοργάνωσης (White, et al. 2009). Τον Οκτώβριο του 2007 στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ ξέσπασαν 24 διαφορετικές εστίες πυρκαγιάς, οι οποίεςπήρανγρήγοραμεγάληέκταση εξαιτίαςτωνισχυρότατων άνεμων πουέπνεανστηνπεριοχή. Οι πυροσβέστεςκαιταυπόλοιπαμέσαδημόσιαςασφάλειαςαδυνατούσανναγνωρίζουντηνκατάστασησε κάθε σημείοέτσι ρόλο πληροφοριοδότη ανέλαβαν 20.000 εθελοντές (Laurie, 2010). Άνθρωποι από 31 διαφορετικέςπολιτείεςχρησιμοποιώνταςτακοινωνικάδίκτυαανέβαζαν φωτογραφίεςκαιβίντεοαπότα σημείατωνπυρκαγιών,ενώμεκείμενοενημέρωνανγιατηνκατάστασητηςπεριοχής τους. Επομένως τα κοινωνικά δίκτυα μπορούν να διευκολύνουν το έργο των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης δίνοντας τη δυνατότητα στους απλούς πολίτες να συμμετέχουν ενεργά, αφού βρίσκονται κοντά ή και λαμβάνουνμέρος σταγεγονότα πουεξελίσσονται. Μεαυτότοντρόποησωστήροήτωνπληροφοριών επεκτείνεται,καθώςτοκοινό πουσυμμετέχει καιχρησιμοποιεί αυτάταδίκτυαόχιμόνοδεπαραπλανεί, αλλάαναπαράγει τηνπληροφορίαμεόσοτοδυνατόμεγαλύτερηακρίβεια(Vieweg,etal.,2007). 3. ΠεριπτώσειςέκτακτηςανάγκηςκαιTwitter Το Twitter είναι μια διαδικτυακή υπηρεσία κοινωνικής δικτύωσης που επιτρέπει στους χρήστες να στέλνουν και να διαβάζουν σύντομα μηνύματα που ονομάζονται tweets. Είναι ένα εργαλείο που προσφέρει τη δυνατότητα κοινωνικής δικτύωσης και τη δυνατότητα υπηρεσίας microblogging χρησιμοποιώνταςάμεσαμηνύματα (instant messages), sms ήwebinterface. ΤοTwitterδημιουργήθηκε το Μάρτιο του 2006 από τους Jack Dorsey, Evan Williams, Biz Stone και Noa Glass και ξεκίνησε τον Ιούλιοτου 2006. Η υπηρεσία γρήγορα απέκτησε παγκόσμια δημοτικότητα, με περισσότερους από 100 εκατομμύριαχρήστες,οιοποίοιγιατο2012δημοσίευαν340εκατομμύριαtweetsανάημέρα.Ηυπηρεσία χειρίζεταιεπίσης1,6δισ ερωτήματααναζήτησηςτηνημέρα.Το2013τοTwitterήτανμια απότηςδέκα πιοδημοφιλείςιστοσελίδες,καιέχειχαρακτηριστείως"τοSMSτουΔιαδικτύου". Τοτέταρτοτρίμηνοτου 2014τοTwitterείχε περισσότερουςαπό500εκατομμύριαχρήστες2.,εκτωνοποίωνπερισσότερααπό 284εκατομμύριαείναιενεργοίχρήστες3 ΟιβασικέςυπηρεσίεςπουπροσφέρειτοTwitterστονχρήστηείναι:
Τοtweet. Κάθεφοράπουοχρήστηςεπιθυμείναενημερώσειτηνκατάστασητουκάνειέναtweet, τοοποίοέχειανώτατοόριο 140χαρακτήρων, όσοπερίπουέναγραπτόsms μήνυμα.Αυτομάτως τοtweetεμφανίζεταισεόλουςτουςφίλουςπουακλουθούντον χρήστη (followers).
2
http://www.statista.com/statistics/287576/quarterly-twitter-timeline-views-per-mau/ (τελευταία επίσκεψη 05-04-2015). http://www.statista.com/statistics/282087/number-of-monthly-active-twitter-users/ (τελευταία επίσκεψη 05-04-2015).
3
4
Η επισήμανση περιεχομένου (tagging). Ο χρήστης μπορεί νακάνει χρήση ετικετών (tag) με το σύμβολοτηςδίεσης(#).Ότανοιίδιεςοιετικέτεςχρησιμοποιούνταισεαρκετόαριθμόαπόtweets, τότεδημιουργείταιμίαʺ τάση ʺ (trend).
Η αναφοράάλλωνχρηστώνμέσασταtweets,κάνονταςχρήσητουσυμβόλου@.
Ηαποστολήκαιλήψηπροσωπικώνμηνυμάτωνμεταξύχρηστών.4
Όταν πραγματοποιείτε μια αναζήτηση στο Twitter μπορεί να τελεστεί μια εναλλαγή μεταξύ των "Top", "All", και "People you follow". Στο "Top" εμφανίζονται τα δημοφιλή tweets, δηλαδή εκείνα που πολλοί χρήστεςτουTwitterπραγματοποίησανκαισκέφτηκανότιήτανχρήσιμα.ΤοTwitterέχειενσωματωμένο έναναλγόριθμοπουβρίσκειταtweetsπουέχουνκεντρίσειτηνπροσοχήτωνάλλωνχρηστών.Κατάτην αυτόματη ανανέωση των Top tweets έρχονται στην επιφάνεια θέματα με βάση αυτόν τον αλγόριθμο εξαιτίαςτηςδημοτικότητατουςκαιτωνretweetτους.5. Το Σεπτέμβριοτου2013το Twitter ανακοίνωσεότιθαπαρέχειστουςχρήστεςτουτηδυνατότηταλήψης συναγερμώναπόκυβερνητικέςυπηρεσίεςσεπεριπτώσειςέκτακτηςανάγκης. Οιχρήστεςθαλαμβάνουν στο smartphone τους τέτοιες ενημερώσεις μέσω της εφαρμογής του Twitter, ή ακόμη και μέσω μηνυμάτων sms (εάν επιλέξουν να δώσουν τον αριθμό τηλεφώνου τους) από μία σειρά κυβερνητικών υπηρεσιών οι οποίες συνεργάζονται με το δημοφιλές κοινωνικό δίκτυο. Επίσης, στη ροή της αρχικής τουςσελίδας,ταAlerttweetsθαξεχωρίζουνλόγωτουπορτοκαλίεικονιδίουμετηνκαμπάναστοκάτω αριστερότουςμέρος. Το εν λόγω πρόγραμμα άρχισε να λειτουργεί περίπου ένα χρόνο μετά τη ʺδοκιμασίαʺ του Twitter στο ρόλοτου ως μέσουεπικοινωνίαςυπόαντίξοεςσυνθήκεςφυσικώνκαταστροφών,ότανοτυφώναςSandy το 2012 έπληξε τις ανατολικές ΗΠΑ. Αποκλεισμένοι πολίτες ζητούσαν βοήθειακαι ενημέρωναν για την κατάσταση τους μέσωτουTwitter,ενώκάτιαντίστοιχοσυνέβη καιστηνΙαπωνίατο2011. Σε αρχικό στάδιο, το πρόγραμμα θα είναι διαθέσιμο στις ΗΠΑ, την Ιαπωνία και την Κορέα, ενώ αναμένεται επέκτασή του και σε άλλες χώρες. Σύμφωνα με τη FEMA, η εν λόγω υπηρεσία βρίσκεται στην αιχμή της τεχνολογίας στην αντιμετώπιση των καταστροφών μια και πλέον υπάρχει αμφίδρομη επικοινωνία6. Οι πολίτες μπορούν να ενημερώνονται για τους κινδύνους σε πραγματικό χρόνο και οι υπηρεσίεςέκτακτηςανάγκηςείναισεθέσηνα λαμβάνουνάμεσαπληροφορίεςπάνωστιςσυνέπειεςμίας καταστροφής. Ωστόσο,παράτασαφήπλεονεκτήματαμιαςτέτοιαςυπηρεσίας,δενείναιλίγοιεκείνοι πουεπισημαίνουν τα πιθανά προβλήματά της. Για παράδειγμα κατά τη διάρκεια του τυφώνα Sandy, υπήρξαν φαρσέρ οι οποίοι προκάλεσαν σύγχυση διαδίδοντας φήμες ότι το χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης είχε καλυφθεί
4
http://en.wikipedia.org/wiki/Twitter (τελευταία επίσκεψη 05-04-2015). https://support.twitter.com/articles/131209-faqs-about-top-search-results (τελευταία επίσκεψη 05-04-2015). 6 Στο πλαίσιο αυτού του εγχειρήματος μεταξύ αυτών βρίσκονται η αμερικανική FEMA (Federal Emergency Management Agency), η υπηρεσία πρόληψης καταστροφών του Τόκιο και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. 5
5
από νερά. Επίσης, κατά τις βομβιστικές επιθέσεις στο Μαραθώνιο της Βοστώνης το Twitter έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διάδοση του ονόματος του Sunil Tripathi, ο οποίος εσφαλμένα θεωρήθηκε ως ύποπτοςγιατιςεπιθέσεις.7 4.
Συλλογήκαιεπεξεργασία δεδομένων
Ο στόχος που τέθηκε είναι να ανιχνευτεί ένα γεγονός με τη βοήθεια του Twitter. Ένα γεγονός (event) είναι μια αυθαίρετη ταξινόμηση μιας περιοχής του χωροχρόνου και μπορεί να έχει εμπλεκόμενους παράγοντες, παθητικούς παρατηρητές, αποτελέσματα και μια θέση στο χωροχρόνο. (Raimond & Abdallah, 2007). Γεγονότα όπως σεισμοί, τυφώνες, πυρκαγιές, κυκλοφοριακή συμφόρηση κτλ είναι ορατά μέσω των tweets. Αυτά τα συμβάντα έχουν πολλές ιδιότητες: α) είναι μεγάλης κλίμακας (δηλ πολλοί χρήστες βιώνουν την εκδήλωση και τις συνέπειες τους), β) επηρεάζουν ιδιαίτερα την καθημερινή ζωή των ανθρώπων(γιατολόγοαυτό προκαλούν καιτα"τιτιβίσματα") καιγ) μπορούνναπροσδιοριστούντόσο στο χώρο, όσο και στο χρόνο. Τέτοια γεγονότα μπορεί να είναι κοινωνικές εκδηλώσεις, αθλητικές εκδηλώσεις, διεθνείς εκθέσεις, ατυχήματα, πολιτικές εκστρατείες. Επίσης, φυσικά φαινόμενα, όπως καταιγίδες,έντονεςβροχοπτώσεις,ανεμοστρόβιλοι,τυφώνες,σεισμοί,πυρκαγιές (Sakaki, et al., 2010). Ταtop tweets #πυροσβεστική, #πυρκαγιά γιατο2014 είναιτα ʺγεγονότα -στόχοιʺ πουανιχνευτήκαν με τηβοήθεια τουTwitter Advanced Search. γιακάθεέναναπότουςμήνεςτου2014.
Εικόνα1 ΑνίχνευσητωνTop tweetsμετη χρήσητουTwitterAdvancedSearch.
7
Εικόνα2 Δείγματωνtweetsπουπροέκυψαν απότηναναζήτηση.
http://www.reuters.com/article/2013/09/25/us-twitter-alert-idUSBRE98O11O20130925 (τελευταία επίσκεψη 05-04-2015).
6
4.1. Κορυφαίαtweets #πυρκαγιάκαι#πυροσβεστικήτο2014. Τα6.800περίπουΤopΤweets πουπροέκυψανκαταμετρήθηκανκαιταξινομήθηκανκαιέτσιπροέκυψανοιπαρακάτωπίνακες:
Πίνακας2 Κορυφαίαtweets #πυροσβεστική,#πυρκαγιάγιατοΑ΄τετράμηνοτου2014.
7
Πίνακας3 Κορυφαίαtweets#πυροσβεστική,#πυρκαγιάγιατοΒ΄τετράμηνοτου2014.
8
Πίνακας4 Κορυφαίαtweets#πυροσβεστική,#πυρκαγιάγιατοΓ΄τετράμηνοτου2014.
9
Πίνακας5 Αριθμόςτων Top tweets#πυροσβεστικήκαι#πυρκαγιάανάμήναγιατο2014.
Αριθμός Tweets με # πυρκαγιά και πυρκαγιών για το 2014 3000 2500 2000 1500 1000 500 0
# πυρκαγιά Πυρκαγιές
Πίνακας6 Αριθμός τωνTweets με#πυρκαγιά καιτωνπυρκαγιώνπουκαταγράφηκαντο2014.
Τα περισσότεραtweetsμε#πυρκαγιά που απασχόλησαντοtwitter κατάτηδιάρκειατου2014ήταντα εξής: Τον Ιανουάριο το τραγικό συμβάν που σημειώθηκε στο Κορδελιό της Θεσσαλονίκης, το Φεβρουάριο η πυρκαγιά που ξέσπασε μετά τον εκτροχιασμό ρωσικού τρένου, το Μάρτιο η πυρκαγιά στην Creta Farms στοΡέθυμνο, τον Απρίλιο η καταστροφική πυρκαγιά στοΒαλπαραΐσο της Χιλής, το ΜάιοηπυρκαγιάσεκατάστημαστηΝ.ΕρυθραίακαιηδασικήπυρκαγιάστηΜαυρολίμνηΑλεποχωρίου, τονΙούνιο η πυρκαγιάσεδασικήπεριοχήστηΧαλκιδικήκαιστονΆγιοΘεράπονταΛεμεσού, αλλάκαιοι
10
πυρκαγιές στη Φθιώτιδα, Λάρισα και Κορινθία. Κατά τον Ιούλιο οι πυρκαγιές που σημειώθηκαν στις αρχέςτουμήνασεΚρήτη,Βόλο,Ζάκυνθο,ΆρτααλλάκαιστηνΕρμιόνηΕύβοιαςκαιΚαρέαΑττικής.Τον Αύγουστουπήρχαν επίσηςαρκετά tweets πουαναφέροντανστιςπυρκαγιές πουβρίσκοντανσεεξέλιξη στη Ρόδο, Λάρισα, Καλάβρυτα, Νεμέα, Πρέβεζα, Τρίκαλα, αλλά και στην πυρκαγιά που ξέσπασε σε εργοστάσιο φωτιστικών στο Κορωπί. Το μήνα Σεπτέμβριο τα περισσότερα tweets αναφέρθηκαν στο τραγικόσυμβάντουΠ.Φάληρουκατάτηδιάρκειατουοποίουέναςπυροσβέστηςκαιμιαγυναίκαέχασαν τη ζωή τους. Τον Οκτώβριο με την πυρκαγιά στη Χίο και στο εργαστήριο του Τμήματος Τεχνολογίας Τροφίμων στη Θεσσαλονίκη, αλλά και με τις δεκάδες κλήσεις που δέχτηκε η Πυροσβεστική Υπηρεσία λόγω των έντονων καιρικών φαινομένων. Το μήνα Νοέμβριο με την πυρκαγιά που ξέσπασε στον ατμοηλεκτρικόσταθμότηςΠτολεμαΐδας καιτοΔεκέμβριομετηφωτιάπουξέσπασεστοεπιβατικόπλοίο Norman Atlantic. Τέλος παρατηρώντας τους παραπάνω πίνακες εύκολα διαπιστώνουμε ότι παρουσιάζεται μια αύξηση των tweets με θέμα την πυρκαγιά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες σε ποσοστό 43%. Υπάρχει όμως σχέσηανάμεσαστιςπυρκαγιέςκαιστοπλήθοςτωνtweets αναφέρονταισεαυτές; 5. Σχέση Top tweetsκαιπυρκαγιών Η συνεξέταση δυο μεταβλητών (στη συγκεκριμένη περίπτωση tweets και πυρκαγιές) οι οποίες λαμβάνονταιμαζίκαιθεωρούνταισεσχέσημεταξύτους, γίνεταιμεσκοπότηδιερεύνησητουʺανʺ,ʺκατά πόσοʺ και ʺμε ποιο τρόποʺ η διαμόρφωση των τιμών της μίας σχετίζεται ή επηρεάζεται από τη διαμόρφωσητωντιμώντηςάλλης.Επομένωςείναιαπαραίτητηημελέτητηςσυσχέτισης, ηοποίαμπορεί να υπάρχει μεταξύ των μεταβλητών και γενικότερα τον οποιοδήποτε τρόπο αλληλεξαρτήσεως τους. Απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα είναι δυνατόν να δοθούν με τον προσδιορισμό της καταλληλότερηςκατάπερίπτωσηγραμμήςπαλινδρόμησηςκαιμετονυπολογισμότουαντιστοίχουπρος αυτή δείκτη προσαρμογής, δηλαδή με την εφαρμογή της διαδικασίας ανάλυσης παλινδρόμησης (ΑθανασόπουλοςΔ,1989). Οι προϋποθέσεις εφαρμογής της γραμμικής παλινδρόμησης, οι οποίες επιτρέπουν τη χρησιμοποίηση τηςμεθόδου είναιοιεξής:
Οιμεταβλητέςθαπρέπειναείναιποσοτικές.
Ησχέσητωνμεταβλητώνθαπρέπειναείναιγραμμική.
Ταδεδομέναθαπρέπειναείναιανεξάρτητα.
Ηκατανομήτωντιμώντηςεξαρτημένηςμεταβλητήςγιακάθετιμήτηςανεξάρτητηςμεταβλητήςθα πρέπειναείναικανονική.
Η διασπορά της κατανομής της εξαρτημένης μεταβλητής πρέπει να είναι ίδια για κάθε τιμή της ανεξάρτητηςμεταβλητής.
11
#πυρκαγιά
Ιανουάριος
Φεβρουάριος
Μάρτιος
Απρίλιος
Μάιος
Ιούνιος
Ιούλιος
Αύγουστος
Σεπτέμβριος
Οκτώβριος
Νοέμβριος
Δεκέμβριος
Αριθμόςπυρκαγιών
1466
1410
1860
1357
1541
2276
2881
2649
1666
1912
1391
1470
433 192 267 253 346 791 814 837 381 256 283 379 Πίνακας7 ΑριθμόςTop Tweets καιπυρκαγιώνγιατο2014.
Με τη χρήση του στατιστικού πακέτους SPSS αξιολογήθηκε η σχέση tweets και πυρκαγιών ακολουθώντας ταπαρακάτωβήματα: Ορισμός υποθέσεων: 1. Η0:Δενυπάρχειγραμμικήεξάρτησημεταξύτωνtweets καιτωνπυρκαγιών.Οιμεταβλητέςείναι ανεξάρτητεςμεταξύτους(Μηδενική). 2. Η1: Υπάρχει γραμμική εξάρτηση μεταξύ των tweets και των πυρκαγιών Οι μεταβλητές δεν είναι ανεξάρτητεςμεταξύτους(Πειραματική). Έλεγχοςυποθέσεων
αν η εξαρτημένη μεταβλητή ακολουθεί την κανονική κατανομή (έλεγχος κανονικότητας). Οι δείκτεςασυμμετρίαςκαικύρτωσηςθαπρέπειναείναιεντόςτωνορίωντου± 2.
ανυπάρχειγραμμικήσχέσημεταξύτους (έλεγχοςγραμμικότητας),
αναυτέςοιδύομεταβλητέςσχετίζονταιήόχι,ανδηλαδήημεταβολήςτηςμίαςμεταβάλεικαιτην άλλη(απλήγραμμικήΠαλινδρόμηση/Regression).
12
Descriptive Statistics
Tweets Fires Valid N (listwise)
N
Minimum
Maximum
Mean
Std. Deviation
Variance
Skewness
Kurtosis
Statistic
Statistic
Statistic
Statistic
Statistic
Statistic
Statistic
Std. Error
Statistic
Std. Error
12
192,00
837,00
436,0000
237,69499
56498,909
1,034
,637
-,611
1,232
12
1357,00
2881,00
1823,250 0
517,57461
267883,47 7
1,158
,637
,158
1,232
12 Πίνακας8 Ανάλυση τηςκατανομήςσυχνοτήτωνανάλογαμεταTweets καιτις πυρκαγιές.
Οι μεταβλητές πυρκαγιές (Fires) και tweets (Tweets) είναι ποσοτικές μεταβλητές. Ως εξαρτημένη μεταβλητή ορίστηκανταTweetsκαιωςανεξάρτητη μεταβλητήτα Fires. 1) Έλεγχος κανονικότητας της εξαρτημένης μεταβλητής
Όπως προαναφέρθηκε και συγκεκριμένα από τον πίνακα 8, όσο αφορά τους δείκτες ασυμμετρίας και κύρτωσηςπαρατηρούμεότιγιατηνεξαρτημένημεταβλητήTweets,οδείκτηςασυμμετρίαςείναι1,034 και οδείκτηςκύρτωσης-0,611 καιοιδυοδείκτεςείναιεντόςτουδιαστήματος(±2).Επομένωςηεξαρτημένη μεταβλητήακολουθείκανονικήκατανομή. 2) Έλεγχος γραμμικότητας για τις ποσοτικές μεταβλητές.
Όέλεγχοςτηςκανονικότηταςπρέπειναείναιοπρώτοςκαιίσωςοβασικότεροςέλεγχοςγιαμιασωστή στατιστικάανάλυσητωνδεδομένωνενόςπειράματος8.ΟιβασικοίέλεγχοιείναιτακριτήριαKolmogorovSmirnov και Shapiro-Wilk. Το SPSS όχι μόνο υπολογίζει τα κριτήρια αυτά, αλλά υπολογίζει και την πιθανότητανακάνουμελάθοςανδεχτούμεότιταδεδομένατουδείγματοςδενακολουθούντηνκανονική κατανομή. Η πιθανότητα αυτή στο SPSS συμβολίζεται με Sig. Συνήθως όταν το Sig. έχει τιμές μεγαλύτερεςαπό0,05δεχόμαστεότιισχύειηκανονικήκατανομήγιατιςτιμέςτουδείγματος. Ακολουθώντας τη διαδικασία από το SPSS εισάγοντας τις ποσοτικές μας μεταβλητές Tweets και Fires στοπλαίσιοτουDependentListκαιστησυνέχειαστοκουμπίPlots επιλέγονταςτοNormalityplotswith testsπαίρνουμετααποτελέσματαπουαπεικονίζονταιστονπαρακάτωπίνακα.
8
http://www.academia.edu/1752674/Notes_on_how_to_use_SPSS_in_Greek_
13
Tests of Normality a
Kolmogorov-Smirnov Statistic
df
Shapiro-Wilk Sig.
Statistic
df
Sig.
Tweets
,234
12
,070
,841
12
,029
Fires
,207
12
,164
,833
12
,023
a. Lilliefors Significance Correction Πίνακας9 Έλεγχοςκανονικότηταςτωνποσοτικώνμεταβλητών.
ΗποσότηταSig.είναιηπιθανότητα νακάνουμελάθοςαναποδεχτούμεότιταδεδομένατουδείγματος δενακολουθούντηνκανονικήκατανομή.Άραστοδείγμαπουεξετάζουμε:
ΓιατημεταβλητήTweets: Sig (Kolmogorov-Smirnov) = 0,070 > 0,05
ΓιατημεταβλητήFires:Sig(Kolmogorov-Smirnov) = 0,164 > 0,05
Τοίδιοσυμπέρασμαπροκύπτει και απόταδιαγράμματαNormalQ-Q Plot (Διάγραμμα1 καιΔιάγραμμα 2) των δύομεταβλητών ότι δηλαδή ακολουθούν την κανονικήκατανομή, καθώςόλα σχεδόν τα σημεία τουδείγματόςμαςκατανέμονταισε ευθεία γραμμή.
Διάγραμμα1 Κατανομή τωνTweets.
14
Διάγραμμα2 ΚατανομήτωνFires.
3) Απλή Γραμμική Παλινδρόμηση Τα αποτελέσματα της παλινδρόμησης παρουσιάζονται στους παρακάτω πίνακες: Ο πίνακας 10 παρουσιάζειτιςμεταβλητέςτηςανάλυσης. Variables Entered/Removed Model
1
Variables
Variables
Entered
Removed
Fires
b
a
.
Method
Enter
a. Dependent Variable: Tweets b. All requested variables entered. Πίνακας10 Ορισμόςτωνμεταβλητών ανάλυσης.
Οπίνακας11 (ModelSummary)παρουσιάζειτοR (0,869 στησυγκεκριμένηπερίπτωση),τοοποίοείναι οδείκτηςσυσχέτισης(Pearson)μεταξύτωνδυομεταβλητών, καθώςκαιτο συντελεστήπροσδιορισμού R2 (0,757 στη προκειμένη περίπτωση), ο οποίος δηλώνει ότι η προβλεπτική μεταβλητή Fires είναι υπεύθυνηγιατο75%περίπουτηςμεταβολήςτων τιμώντηςμεταβλητήςμεκριτήριοTweets.
15
Model Summary Model
R
R Square
a
1
,869
Adjusted R
Std. Error of
Square
the Estimate
,757
,732
123,014644
Change Statistics R Square
F
Change
Change
,757
31,069
Predictors: (Constant), Fires Πίνακας11 Παρουσίασητουδείκτησυσχέτισηςμεταξύτωνδυομεταβλητών.
Στονπίνακα12 τωναποτελεσμάτωντηςΑνάλυσηςΔιακύμανσης(ANOVA),παρατηρείταιότιτοεπίπεδο σημαντικότητας είναι: sig.=0,000 < 0,05 επαληθεύοντας την Πειραματική Υπόθεση (Η1) συνεπώς η γραμμή παλινδρόμησης που έχει εκτιμηθεί θεωρείται ότι είναι στατιστικά σημαντική (F=31,069, sig.= 0,000). a
ANOVA Model
Sum of
df
Mean Square
F
Sig.
31,069
,000
Squares
1
Regression
470161,995
1
470161,995
Residual
151326,005
10
15132,600
Total
621488,000
11
b
a. Dependent Variable: Tweets b. Predictors: (Constant), Fires Πίνακας12 ΑνάλυσηΔιασποράς(Analysisof Variance,ANOVA)στατιστικόςέλεγχοςτωνυποθέσεων.
Τομαθηματικόμοντέλοτοοποίοπροκύπτει(γραμμήπαλινδρόμησης),σύμφωναμε τονπίνακα13,είναι τοεξής: Υ = -292,284+ 0,399∗Χ Έλεγχοςτουσυντελεστήπαλινδρόμησηςβ: Η0 : β=0
Η1:β≠0
Εφαρμογήτουt-test sig=0,000<0,05,συνεπώςαπορρίπτουμετημηδενικήυπόθεση Ο συντελεστής παλινδρόμησης β είναι στατιστικά σημαντικά διάφορος του μηδέν (t = 5,574 , sig < 0,001), συνεπώς η μεταβλητή Fires ερμηνεύει στατιστικά σημαντικά τη μεταβλητή Tweets. Επίσης, το
16
εκτιμώμενο μοντέλο υποδεικνύει ότι, όταν η μεταβλητή Fires αυξάνεται κατά μία μονάδα, τότε η μεταβλητήTweets αναμένεταιναείναι,κατάμέσοόρο,αυξημένη κατά0,399. Coefficients Model
Unstandardized Coefficients
a
Standardized
t
Sig.
Coefficients B (Constant)
Std. Error
-292,284
135,397
,399
,072
Beta -2,159
,056
5,574
,000
1 Fires
,870
a. Dependent Variable: Tweets Πίνακας13 Οιπαράμετροιτουμοντέλουκαιτααποτελέσματα της παλινδρόμησης.
Υπάρχει λοιπόν γραμμική σχέση ανάμεσα στην εξαρτημένη μεταβλητή Tweets και στην ανεξάρτητη μεταβλητήFires. 6. Συμπεράσματα Συμπερασματικά οιπυρκαγιέςστησυγκεκριμένηπερίπτωση, αλλάκαι γεγονόταόπως σεισμοί,τυφώνες, πλημμύρες, ατυχήματα κτλ που επηρεάζουν ιδιαίτερατην καθημερινήζωή των ανθρώπων προκαλούν πληθώρα "τιτιβίσματων". Η άμεση ροή πληροφοριών μεταξύ των μηχανισμών Πολιτικής Προστασίας αμέσως μετά από ένα συμβάν, αποτελεί βασική αρχή για την αποτελεσματική διαχείριση των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. Η έγκαιρη προειδοποίηση (early warning) ισοδυναμεί με παροχή έγκαιρης και αποτελεσματικής βοήθειας στην αντιμετώπιση των φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών. Ηεθελοντικήκινητοποίησητωνπολιτώνγιατηναντιμετώπισηκρίσιμωνπροβλημάτωνσε τοπικό και εθνικό επίπεδο αποτελεί πολύτιμη συνιστώσα με την οποία εκφράζεται η κοινωνική αλληλεγγύηκαιευθύνη. Επομένως οι πολίτες μπορούν να βοηθήσουν στη βέλτιστη της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης κατά τη διάρκεια καταστάσεων κρίσης. Αναλαμβάνοντας κανείς το ρόλο του ʺπολίτη δημοσιογράφουʺ, σε καταστάσεις κρίσεων θα πρέπει να γνωρίζει τα πλεονεκτήματα και τις αδυναμίες του δικτύου του. Κατά τη διαδικασία της επικοινωνίας, είναι σημαντικό οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης στιςοποίες απευθύνεταιναγνωρίζουντηνπηγήτωνπληροφοριών του. Επίσηςθαπρέπειναυπάρχειη δυνατότητα επικύρωσηςκαιεπαλήθευσης αυτών τωνπληροφοριών,ώστεοιεπίσημεςαρχέςναείναισε θέση να φιλτράρουν το πλήθος των αναφορών που θα δεχθούν σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Όταν απότην άλλη πλευρά βρίσκεται στηθέση του ʺεμπλεκομένου στο συμβάνʺ θα πρέπει να έχει τη δυνατότητααρχικάναγνωστοποιήσειτηθέσητου. Ηχρήσηεφαρμογώνμετηδυνατότηταναμοιραστεί κανείς την τρέχουσα τοποθεσία του είναι ουσιώδης, ώστε να καταστεί δυνατή η χαρτογράφηση της κρίσης.
17
Επίσηςτοκοινόπουχρησιμοποιεί τακοινωνικάδίκτυα γιαναενημερωθείγιατηνκατάστασημιας κρίσης και δεν εμπλέκεται σε αυτή, δεν πρέπει να μείνει μόνο στο κομμάτι της ενημέρωσης, αλλά πρέπει να προσφέρει εθελοντικά εργασία, μέσα, υλικά αγαθά, αλλά και ψυχολογική υποστήριξη καλλιεργώντας κλίμαδυναμισμούκαιαγωνιστικότητας γιατηνέξοδοτωνεμπλεκομένωναπότηνκρίση. Η καθημερινή χρήση των τεχνολογιών αυτών αλλά και η εξοικείωση και εμπιστοσύνη που δείχνουν οι χρήστεςθαπρέπειαποτελέσουν τομοχλόανάπτυξης ειδικής πλατφόρμας έκτακτηςανάγκης,ηοποίανα έχει τη δυνατότητα εισαγωγής δεδομένων κάθε μορφής (φωτογραφίες, βίντεο, ηχητικά και γραπτά μηνύματα)αλλάκαιναλειτουργείσεσυνεργασίαμεάλλεςπλατφόρμεςκαιιστοσελίδες. Οιδορυφορικές λήψειςσεσυνδυασμόμε τηδυνατότηταευρυγώνιαςλήψηςκαιθέασηςεικόνων(bird’s eye view),αλλά καιμετασυστήματαοπτικοποίησηςτωνσυνθηκώνμιαςκαταστροφής(visualization)προσφέρουννέες δυνατότητες στην ερμηνεία και τη διαχείριση καταστάσεων κρίσης. Η οπτικοποίηση των δεδομένων σε συνδυασμό με την αδιάκοπη ενημέρωση θα μειώσουν τα επίπεδα τρωτότητας της περιοχής που έχει πληγεί από ένα καταστροφικό γεγονός (Τάσιου & Σηφακάκη). Επίσης θα πρέπει να παρέχεται η δυνατότηταόχιμόνοτης καταγραφήςτωνπεριστατικώναλλάκαιτωνενεργειώντουκάθεφορέα.Έτσιμε την εισαγωγή του είδους της καταστροφής (σεισμός, πυρκαγιά, πλημμύρακλπ), βάση των Μνημονίων Ενεργειών του κάθε φορέα θα προσδιορίζεται επακριβώς η διαδικασία που απαιτείται να ακολουθηθεί καιτοανθρώπινοδυναμικόπουπρέπειάμεσαναειδοποιηθεί. Με δεδομένητημεγάληταχύτηταδιάδοσηςτωνπληροφοριών, τηνολοένααυξανόμενη σε συχνότητακαι γεωγραφικόεύρος χρήσητωντεχνολογιώντου διαδικτύουκαιτηςηλεκτρονικήςκοινωνικήςδικτύωσης, καλό θα ήταν να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις της συστηματικής εκπαίδευσης των χρηστών στα μέσααυτά,μεεπιπρόσθεταπρογράμματαεκπαίδευσηςτωννέωνχρηστών,έτσιώστεναμεθοδευτείκαι ναεξασφαλιστείηδυνατότηταδιαχείρισηςκαιοργάνωσης τηςπαροχήςβοήθειας.
18
Βιβλιογραφία Αθανασόπουλος, Δ.,(1989) ΠεριγραφικήΣτατιστική ΜέροςΙΙΔιμεταβλητοίκαιΠολυμεταβλητοί ΣτατιστικοίΠληθυσμοί, ΕκδόσειςΣταμούληςΑ.Ε,Πειραιάς. Boyd, D. Μ., Ellison, Ν. Β.,«Socialnetworksites:definition,history,andscholarship».Journalof Computer-Mediated Communication, vol 13, issue I, 2008 http://www.mendeley.com/research/socialnetwork-sites-definition-history-scholarship-11/,210-230. European Environment Agency: Mapping the impacts of natural hazards and technological accidents in Europe An overview of the last decade, ISBN 978-92-9213-168-5, doi: 10.2800/62638. Laurie, V. L. (2010). Citizen Engagement During Emergencies Social Networking Workshop, 2010 Παπαηλιού, Ν., (2007) Κοινωνικά δίκτυα & ανάλυση κοινωνικών δικτύων. Μονάδα Διοίκησης Πληροφοριακών Συστημάτων, Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών,Αθήνα. Raimond, Y and Abdallah, S. (2007) The event ontology. http://motools.sf.net/event/event.html Stallings,RobertA.andE.L.Quarantelli.1985.“EmergentCitizenGroupsandEmergency Management.”PublicAdministrationReview.45(SpecialIssue):93-100. Takeshi Sakaki , Makoto Okazaki , Yutaka Matsuo, Earthquake shakes Twitter users: real-time event detection by social sensors, Proceedings of the 19th international conference on World wide web, April 26-30, 2010, Raleigh, North Carolina, USA. ΤάσιουΣτεφανία,ΣηφακάκηΦωτεινή,Ηικανότητααπόκρισηςστιςφυσικέςκαταστροφέςμετησυμβολή τουδιαδικτύου:Ιαπωνία2011ΠανελλήνιοΣυνέδριο«Ηχρήσητωννέωντεχνολογιώνστηνπρόληψηκαι τηδιαχείρισηφυσικώνκαταστροφών- ΟρόλοςτηςΠολιτικήςΠροστασίας»Ρόδος2014. Vieweg, S, Palen, L., Liuk, S., Hughes, A., and Sutton, J. (2008). Collective Intelligence in Disaster: Examination of the Phenomenon in the Aftermath of the 2007 Virginia Tech Shooting. White, C., Plotnick, L., Kushma, J., & Hiltz, S. R. (2009). An online social network for emergency management. International Journal of Emergency Management, 6(3), 369–382. Woodbury, G. (2010). Public Safety Leader Decision Making in the Web 2.0+Environment Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2015 απ’τον ιστότοπο U.S. Department of Homeland Security: http://www.dhs.gov/
19