Onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit
jaargang 66 #3 3 oktober 2018
Vluchtelingen voor vluchtelingen Syrische studenten runnen bijlesinstituut P6_Homo’s met autisme komen twee keer uit de kast P18_De VU wil een vrij debat, maar wel binnen de lijntjes P22_Hoe de bèta’s vrouwelijke hoogleraren binnenhalen
advertenties
HOE VER KIJK JIJ? Bijdragen aan een betere wereld, door onderscheidend onderwijs en grensverleggend onderzoek. Dat is de ambitie van de Vrije Universiteit Amsterdam. Persoonlijke vorming en maatschappelijke betrokkenheid staan hierbij centraal. Vanuit verschillende disciplines en achtergronden werken wij samen aan innovaties en nieuwe inzichten op het hele wetenschappelijke spectrum.
Aan de VU studeren 23.000 studenten en werken 4.500 medewerkers. De uitstekend bereikbare VU-campus ligt in het hart van de Amsterdamse Zuidas.
Ben jij geĂŻnteresseerd om bij de VU te werken? Kijk dan op:
Werk jij al bij de VU? Hou dan de interne vacatures in de gaten op:
WWW.WERKENBIJDEVU.NL
WWW.VU.NL/VUNET/VACATURES
Jaargang 66 #3 cover
Edu4u vluchtelingstudenten geven hun talent door 10
Openluchtcollege Lezing van diversiteitshoogleraar Halleh Ghorashi. Tijdens de WOinActie-dagen gaven universiteitsdocenten in heel Nederland openluchtcolleges, als protest tegen de werkdruk en bezuinigingen en voor meer investering in het onderwijs.
campus_26 september 2018, 13.00 Foto yvonne compier
Matthias Talens: ‘Coming-aut moeilijker dan coming-out’ 6 Debatteren in 3D@VU: vrij maar veilig 18 Waarom onze bètafaculteit wél vrouwelijke profs heeft 22
Opinie
Vrije wil is geen illusie
8
Wekte alzheimer-persbericht valse verwachtingen? 27
Column
Siema Ramdas
9
Sanne Pieters
32
En verder Online nieuws
4
Onderzoeksnieuws
14
Personeelspagina
16
Studentenraad
24
Mail/colofon
25
Studentenforum
26
Collegegeld en WOinactie
28
Theater en restaurant
30
Uilensteders
31
Pieters & Drachman
32
Coverfoto Martijn Gijsbertsen Het volgende nummer verschijnt op 17 oktober 2018. klimaatneutraal natureOffice.com | NL-001-221499
gedrukt
ADVALVAS
nr 3 — 3 oktober 2018
3
advalvas.vu.nl Voor al het laatste nieuws
Nog lang geen soepeler bsa Minister Van Engelshoven moet alles uit de kast halen, wil ze haar plan voor minder strenge eisen aan eerstejaars door de Tweede Kamer loodsen.
Tientallen studenten kregen vorige week buiten college op het campusplein. Hun docenten voeren met openluchtcolleges actie tegen te hoge werkdruk en bezuinigingen in het hoger onderwijs. Zie ook pag. 29.
Actiegroep bezette UvA-pand Een groep studenten bezette op 28 september een pand van de Universiteit van Amsterdam in de binnenstad. De onbekende actiegroep De Autonome Universiteit eist de actie op.
{meer nieuws online}
CBS: jongeren en hoogopgeleiden minst eenzaam Protest tegen dreigende uitzetting student ‘#WOinActie is te makkelijk’ Petitie om terugkomst LSVbvoorzitter Bonje bij de LSVb ‘Studenten volgend jaar armer’ 4
Marieke Schilp
Waarvoor een openluchtcollege?
Studentenraad: ‘Dat geld is van ons’
S
tudenten moeten zich breed kunnen ontplooien, zei usr-voorzitter Päivi Reckman vorige week op de constitutieborrel, waar de nieuwe raad werd geïnstalleerd. Daarvoor is het nodig dat ze gemakkelijk vakken bij een andere opleiding en faculteit kunnen volgen, stelde Reckman, masterstudent biomedische wetenschappen. Maar ook dat ze actief
kunnen zijn bij een vereniging en bestuurswerk kunnen doen. Maar studenten staan onder grote druk door het afschaffen van de basisbeurs. Daarom is een goede bestuursvergoeding nodig, en is uitbreiding gewenst van het zogeheten profileringsfonds, waaruit deze vergoedingen worden betaald, vindt Reckman. In haar vurige speech legde ze nog meer financiële eisen op tafel. “Dat geld is van ons”, zei ze over de honderden miljoenen
euro’s die de universiteiten de komende jaren krijgen in ruil voor het afschaffen van de basisbeurs. Rector Vinod Subramaniam hief het glas op de nieuwe raad. “Ik vind de debatten met de studentenraad vaak de spannendste, leukste, maar ook de moeilijkste die er zijn”, zei hij bemoedigend. (DdH)
Lees het hele verslag op advalvas. vu.nl>nieuws>25 september.
Lobby voor registratie studieschulden schokt studentenbond
H
et Bureau Krediet Registratie (BKR) zet volgens studentenorganisatie ISO alles op alles om studieschulden alsnog te mogen registreren. Het BKR zou een lobbykantoor in de arm hebben genomen. Het Interstedelijk Studenten Overleg baseert zich op een mailwisseling tussen het BKR en Nederlandse kredietverstrekkers, die
zijn verenigd in het Centraal Krediet Informatiesysteem. Het BKR heeft het in de mail over de ‘leemte die DUO laat vallen in het accuraat voorzien van gegevens’. Studentenorganisatie ISO is ‘geschokt’. ISO-voorzitter Tom van den Brink: “Juist nu ex-studenten moeilijker aan een hypotheek kunnen komen, wordt er gepleit voor nog meer toezicht en controle op studie-
schulden.” Bij de invoering van het leenstelsel hield toenmalig minister Bussemaker registratie bij het BKR tegen. Dat zou onnodige leenangst aanwakkeren. Een gevolg is wel dat afgestudeerden hun studieschuld kunnen verzwijgen bij een hypotheekaanvraag, hoewel dat verboden is. (HOP)
Meer hierover op advalvas. vu.nl>nieuws>28 september. nr 3 — 3 oktober 2018
ADVALVAS
advalvas.vu.nl
‘Student volgend jaar armer dan nu’
M
ensen krijgen volgend jaar meer te besteden, beloofde het kabinet met Prinsjesdag. Maar voor studenten geldt dat niet. Zij verliezen volgend jaar zo’n twee procent aan koopkracht, berekenden de CDA-jongeren. De inkomsten van studenten stijgen niet, terwijl de huur, de zorgpremie en het collegegeld wel omhoog gaan. Door de btw-verhoging worden bovendien de alledaagse boodschappen duurder. Voor universitaire studenten gaat het om een daling van 2,37 procent. Hbo-studenten leveren ongeveer 1,9 procent in. ‘Het gevolg hiervan is een generatie die het slechter lijkt te krijgen dan haar ouders en
Stop de terreur
kampt met steeds duurder en moeilijker toegankelijk onderwijs en een slopende concurrentiecultuur’, schrijft CDJA-voorzitter Lotte Schipper. De halvering van het collegegeld voor eerstejaars studenten is niet meegenomen in het onderzoek. Die geldt maar voor een deel van de studenten en de gevolgen voor de koopkracht zijn nog niet duidelijk. De CDA-jongeren willen dat de aanvullende beurs wordt uitgebreid en dat de hogere rente op studieschulden niet doorgaat. Daarnaast vragen ze om meer studentenwoningen, een verbod op onbetaalde stages en een hardere aanpak van ‘schijnconstructies’ op de arbeidsmarkt. (HOP)
Meer hierover op advalvas.vu.nl>nieuws>21 september.
Zo spoedig mogelijk…
33
Geneeskundestudent Seyed Hosseini is diep geschokt over de aanslag op een opleidingscentrum in Kabul. Lees zijn opiniestuk op advalvas.vu.nl>opinie
Hospiteren kun je leren Eindelijk vind je een kamer, maar ho… eerst moet je hospiteren. Zeven tips om erdoor te komen vind je op advalvas. vu.nl>tips&trucs
facebook.com/ advalvas Reportages, bijeenkomsten, borrels, lezingen & meer ADVALVAS
nr 3 — 3 oktober 2018
minuten hingen studenten die DUO belden gemiddeld in de wacht.
D
@advalvas_vu Een selectie uit de opvallendste (re)tweets van de afgelopen dagen @AndreaBMaier 30-9_On my way to our #ageing community engagement @PANINI_EU event @VU_FGB crossing my beautiful home village #Zoeterwoude. Tomorrow we will test the vitality of 140 older adults and guide them to an even more healthier life! @nrc 30-9_Hoogleraar VUmc berispt na misbruik DNA-materiaal Chris Meijer is door het LOWI beticht van het schenden van de wetenschappelijke integriteit. Hij gebruikte onder meer onderzoeksgegevens van vrouwen voor commerciële doeleinden zonder dat die vrouwen dat wisten. @CamielBeukeboom 28-9_De komende maanden gaan deze top Ma studenten Communicatiewetenschap van de VU onderzoek doen voor een maatschappelijke opdrachtgever. Ze zijn nu op zoek naar potentiële opdrachtgevers met een communicatie-gerelateerd “probleem”. Zie Facebook “VU Science for Impact” voor info. @mkeulemans 26-9_Klassieke reactie. Eerst een overdreven persbericht uitbrengen, en dan de media de schuld geven als er kritiek komt. Interessant stukkie @advalvas_vu @ judithpennarts Dit in reactie op de controverse rondom de Alzheimerbloedtest, zie pagina 27. @TrynkeHoekstra 25-9_Faculteitsbestuur, Studentenraad en Onderdeelscommissie van de Beta faculteit VU vergaderen vandaag ook buiten @ WOinActieVU @paolagorigiorgi @advalvas_ vu @vinsub @WOinactie
e tweede helft van augustus is traditioneel de drukste tijd bij de Dienst Uitvoering Onderwijs. Geld voor extra medewerkers was er niet, aldus onderwijsminister Van Engelshoven. Het gevolg was dat bellers gemiddeld ruim een half uur moesten wachten voordat ze werden geholpen. Al jaren is de telefonische bereikbaarheid van DUO een punt van zorg. (HOP)
Meer hierover op advalvas.vu.nl>nieuws>28 september.
5
6
nr 3 — 3 oktober 2018
ADVALVAS
student in actie
‘Coming-aut is moeilijker dan coming-out’ Matthias Talens zet zich in voor lhbt+’ers met autisme. DOOR FLOOR BAL FOTO PETER VALCKX
H
oe ben je bij Autiroze, de werkgroep van het COC voor lhbt+’ers met autisme terechtgekomen? “Op mijn vierde ben ik gediagnostiseerd met autisme, sinds mijn zestiende weet ik dat ik homo ben. Zelf heb ik last van overprikkeling. In een reguliere gay bar is het nogal druk en lawaaierig. Er blijkt niet zoveel ruimte te zijn voor homo’s die afwijken van het stereotype en die niet gelukkig worden van de Gaypride. “Autiroze organiseert prikkelarme borrels waar bijvoorbeeld geen muziek gedraaid wordt. Het is daar een feest van herkenning: het is een veilige haven. Ik hoor van veel bezoekers dat ze daar dubbel zichzelf kunnen zijn.” Is er echt behoefte aan zo’n speciale groep? Dat kan toch nooit veel mensen trekken? “Uit VU-onderzoek blijkt dat 43,4 procent van de vrouwen met autisme zich niet als hetero identificeert, dertig procent meer dan in de gewone bevolking. Voor mannen is dat 18,4 procent in plaats van 9 procent. Seksuele en genderdiversiteit is dus veel hoger onder mensen met autisme.”
ADVALVAS
nr 3 — 3 oktober 2018
Is zo’n borrel geen verkapte relatiemarkt? “Dat kan, maar de contacten gaan breder dan relaties alleen. Zelf heb ik zo een groot deel van mijn vriendengroep ontmoet. Van bezoekers hoor ik dat het prettig kan zijn om een relatie te hebben met iemand die ook autisme heeft. Het heeft voordelen binnen een relatie: mensen met autisme scoren hoog op eerlijkheid en directheid. “Het heeft ook nadelen. Zelf heb ik er last van dat ik bijvoorbeeld flirtsignalen niet opvang als ik met iemand in een bar praat. Ik focus me op de details en lees gezichtsexpressies slecht. Datingapps maken dat gelukkig een stuk makkelijker.” Jullie zetten je in voor autisme-emancipatie. Waarom is dat nodig? “Er bestaat een ongenuanceerd beeld van mensen binnen het autistische spectrum. Ook binnen de lhbt+gemeenschap. Mensen denken al snel aan hyperintelligente maar sociaal onbehepte mannen met een supertalent. Zeg maar: Sheldon uit tv-serie The big bang theory. Dat komt niet overeen met de werkelijkheid. Dat savantisme, het hebben van een groot talent, komt maar heel zelden voor. Zelf haal ik helaas maar heel matige cijfers bij wiskunde. Terwijl dat een heel autismevriendelijke studie is, zonder dat de opleiding daar iets voor doet. “Autiroze ziet autisme niet als een stoornis, maar als een menselijke variant. Wij
Autiroze Autiroze is een werkgroep van het COC waar lhbt+’ers met autisme bij elkaar komen. Die werd in 2015 in Utrecht opgericht. Er zijn zes verschillende groepen in het land, er komt nog een zevende bij. Zij organiseren autismevriendelijke, rustige bijeenkomsten. Meer info op autiroze.nl.
Matthias Talens 27 jaar September 2015– nu Bachelor wiskunde, VU Maart 2017 – nu Teamleider, Autiroze Amsterdam September 2012 – maart 2014 Studie rechten, UvA 2008 - 2016 Eigen bedrijf Konektilo 2003 – 2010 Vwo, Amsterdam
willen op volwaardig niveau meedraaien in de samenleving met behoud van onze unieke kwaliteiten en zwaktes. We zien ook daarom veel parallellen met de homo-emancipatie.” Heb je als iemand met autisme dan ook een soort coming-out? “Ja, die noemen we een coming-aut. Met een a in plaats van een o. Dat is bijna lastiger dan een coming-out. Vanwege al die vooroordelen die er bestaan. Mensen die neurotypisch zijn, dus geen autisme hebben, zijn snel geneigd om je uit te sluiten. Mensen vragen je niet voor een borrel omdat je daar toch niet van zou houden. Of andersom. Ik krijg regelmatig bij mijn studie te horen dat ik geen autisme kan hebben omdat ik op een borrel ben. Mensen ontkennen mijn autisme omdat ik niet aan dat stereotype voldoe. In Nederland is het lastiger om het over neurodiversiteit te hebben dan over seksuele diversiteit.”
Je besteedt ongeveer zes tot acht uur per week aan deze werkgroep. Heb je dat inzetten voor goede doelen van huis uit meegekregen? “Door omstandigheden is mijn moeder al vrij vroeg als huisvrouw thuisgebleven. Maar ze besteedde wel twintig uur per week aan vrijwilligerswerk. Ze hielp in verpleeghuizen en was bezoekvriendin van mensen met een beperking. Mijn voormalige stiefvader regelde ook kerstpakketten voor mensen die in stille armoede leven. Ik heb nog een website voor hem gebouwd. Dus in mijn omgeving zit dat vrijwilligerswerk er echt in.”
Ben of ken jij ook een student, medewerker of promovendus die zich inzet voor de maatschappij? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.
7
Vrije wil is geen illusie
Als we vrije wil empirisch willen onderzoeken, moeten we beginnen met het onderzoeken van onze aannamen daarover. DOOR LIEKE ASMA ILLUSTRATIE BAS VAN DER SCHOT
E
r zijn goede redenen om te denken dat vrije wil onlosmakelijk verbonden is met bewustzijn. Vrije wil gaat om zelf kiezen, en daarvoor moet je toch op z’n minst doorhebben wat je van plan bent te doen. Maar wat nu als empirisch onderzoek laat zien dat onbewuste processen een rol spelen bij ons gedrag? Dat feit is voor sommige wetenschappers en filosofen voldoende om te concluderen dat vrije wil niets meer is dan een illusie. In feite bepalen onbewuste processen wat we doen, zelfs als we het gevoel hebben dat we bewust kiezen en handelen. Maar dat mag je niet concluderen. Onbewuste processen en bewust handelen sluiten elkaar namelijk niet uit. Om een voorbeeld te geven: wellicht loop je elke ochtend bewust een stukje hard, maar word je precieze gedrag ook door onbewuste processen beïnvloed: misschien loop je iets harder dan anders doordat je al koffie hebt gehad, of
8
nr 3 — 3 oktober 2018
ADVALVAS
opinie
wisselcolumn
Moed en lef
maak je een iets groter rondje omdat je je onbewust zorgen maakt over je gezondheid door de documentaire over hart- en vaatziekten die je de avond ervoor hebt gezien. Maar dat betekent nog niet dat je niet bewust hardloopt die ochtend. In de discussies op basis van wetenschappelijk onderzoek naar onbewuste processen wordt aangenomen dat de geringste aanwezigheid van onbewuste invloeden al bewerkstelligt dat we niet meer vrij zijn. We hebben namelijk geen volledige controle over wat we doen. Maar waarom zou volledige controle een voorwaarde moeten zijn voor vrije wil? Vrije wil is onlosmakelijk verbonden met de waarden en overtuigingen van de persoon. Ik wil elke ochtend een stukje hardlopen, dat doe ik bewust. Maar ik heb ook besloten dat ik me niet druk maak over mijn tempo of de afstand die ik loop. Ook al beïnvloeden onbewuste processen mijn tempo en afstand en heb ik dus niet door hoe hard en ver ik precies loop, is dat voor mij geen enkel probleem. Het enige wat ik wil is elke ochtend een rondje hardlopen. Misschien ben jij een andere hardloper dan ik en wilde je dit jaar de Dam tot Damloop in 1.15 uur lopen. In dat geval liep je waarschijnlijk wel bewust in een bepaald tempo, en droeg je bewust een horloge om je tijd bij te houden. Was je in dat geval vrijer dan ik omdat je niet alleen bewust hardliep, maar ook nog in een bepaald tempo? Dit lijkt mij niet de juiste conclusie. Ik ben niet minder vrij omdat ik onbewust iets doe wat niet belangrijk voor mij is. Als we onderzoek willen doen naar vrije wil, moeten we niet alleen kijken naar de rol van bewuste en onbewuste processen. We moeten beginnen met de waarden en overtuigingen van de onderzochte persoon.
Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. ADVALVAS
nr 3 — 3 oktober 2018
foto Yvonne Compier
Lieke Asma is filosoof en psycholoog en promoveerde 27 juni 2018 op haar onderzoek Consciousness in Intentional Action.
H
Siema Ramdas docent Learn! Academy
Ze is jonger dan ik dacht. Vijfentwintig et is druk in het museum. hooguit. Ze gaat door met vertellen. Na vijf minuten erger ik Haar stem klinkt nu duidelijk boven het me al aan de rijen mensen gefluister uit: “Dat is altijd wel gek, vind die zich in traag tempo langs de vitrines bewegen. ik, aan een etnografisch museum. Een museum over andere volken. Dat veel van De tijdelijke sieradenexde collectie eigenlijk niet op rechtmatige positie is blijkbaar erg manier is verkregen. Dat is natuurlijk niet populair. Ik vlucht een rustiger zaaltje heel vreemd, gezien de koloniale histoin, dat kort daarna alsnog volstroomt rie. Maar het wordt eigenlijk nooit echt met een grote groep bezoekers. Langbenoemd.” zaam schuifelen ze achter elkaar naar De groep kijkt nu niet binnen tot iedereen een meer naar de diamant. plekje heeft. De rondleidmonden staan ster wacht tot iedereen ‘Ik twijfel of ik iets Sommige licht open. “Neem nou die binnen is. “We zijn bijna moet zeggen’ beelden in de ruimte waar aan het einde gekomen we net waren. Dat zijn de van deze rondleiding”, originele tempelbeelden zegt ze. “In deze laatste uit Indonesië. Die staan ruimte bevindt zich een hier, en niet in het musevan de grootste diamanum in Jakarta. Daar staan ten in de wereld.” De namelijk replica’s.” mensen in haar groep Inmiddels is de hele ruimknikken instemmend, al te stil. Alle ogen zijn gericht op de rondis ze volgens mij lang niet door iedereen leidster. Ze kijkt het zaaltje rond. Ik twijte verstaan. Er wordt wat gefluisterd en fel of ik iets moet zeggen. Iets over moed gewezen naar de andere glinsterende en lef. Ik zoek naar de juiste woorden. voorwerpen in de zaal. Maar het moment verstrijkt. Langzaam “Als je erover nadenkt is het eigenlijk komt het geroezemoes weer op gang en best gek dat die diamant hier ligt”, gaat bewegen mensen zich naar de uitgang. de rondleidster verder. “Hij is namelijk De rondleiding is afgelopen. ooit gestolen uit India.” Ze pauzeert. Een wat oudere heer kijkt geïnteresseerd van de diamant naar haar. Ik volg zijn blik. Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.
9
Vluchteling-studenten
Drie geneeskundestudenten staan elke zaterdag en zondag de hele dag voor de klas om medevluchtelingen bijles te geven. ‘Het gevoel dat je iemand helpt, is verslavend.’
Weekendlessen tegen de wanhoop DOOR FLOOR BAL FOTO MARTIN GIJSBERTSEN
H
et was een teleurstellende eerste studiedag voor Mohamed Baghdadi. Nadat hij naar Nederland gevlucht was, kreeg hij het advies om een mboopleiding horeca te doen. Zo zou hij snel uit de bijstand komen en een diploma halen. Baghdadi: “Mijn Nederlands was nog heel slecht en eigenlijk wist ik niet wat horeca betekende. Maar ik wilde graag de taal leren en weer studeren.” Het boek dat hij tijdens zijn eerste les kreeg, vertaalde hij met behulp van Google-translate. “Er stond hoe je voorzichtig een pan op het vuur moet zetten. Ik schrok hier heel erg van.” Baghdadi was in Syrië namelijk vijfdejaars geneeskunde. Vanaf dat moment werd zijn grote vraag: hoe kan ik zo snel mogelijk mijn studie afmaken? Het was het begin van een wanhopige speurtocht door een wirwar van opleidingen, toelatingseisen en regels. Inmiddels is Baghdadi vijfdejaars geneeskunde aan de VU. En samen met zijn medestudenten Anas Alsamman en Hussein Hajji Abdulsalam richtte hij het bijlesinstituut Edu4u op. Alle drie geven zij in het
10
weekend les aan andere vluchtelingstudenten. Zij beschouwen zichzelf als geluksvogels. Met behulp van stichting UAF, die hoogopgeleide vluchtelingen naar studie of werk begeleidt, kwamen zij terecht bij Vasvu. Dit schakeljaar aan de VU bereidt aankomende studenten voor op een studie. Wie als nieuwkomer een studie in Nederland wil volgen, moet examens afleggen in onder meer Nederlands, Engels en wiskunde. Afhankelijk van de studierichting komen daar biologie, natuurkunde, scheikunde of geschiedenis bij.
Burger King Hajji Abdulsalam en Baghdadi hebben niets dan lof voor Vasvu en UAF, die ze hun “vader en moeder in Nederland” noemen. Alleen: Vasvu en andere soortgelijke onderwijsprogramma’s hebben maar een beperkt aantal plaatsen. Ook is het programma fulltime. Dat valt moeilijk te combineren met een baan. En zo vanzelfsprekend is het niet dat de gemeente de opleiding en beurs voor de vluchteling betaalt. Hajji Abdulsalam: “Sommige gemeenten kijken heel economisch. Je mag niet zomaar twee jaar op je gemak Nederlands leren. Je moet zo snel mogelijk gaan werken.” Dat lot trof Hajji Abdulsalam. In Syrië was hij tweedejaars geneeskunde, in
Medische communicatie Vanaf dit jaar richt het bijlesinstituut Edu4u zich ook op mensen die weer hun beroep willen uitoefenen. In oktober start de cursus ‘Medische communicatievaardigheden’ voor buitenlands gediplomeerde artsen en andere zorgprofessionals die in Nederland hun BIG-registratie willen halen. Met hulp van VUmc werden 15 artsen gevonden die les gaan geven.
Op de cover Anas Alsamman, Hussein Hajji Abdusalem en Mohamed Baghdadi (vlnr) nr 3 — 3 oktober 2018
ADVALVAS
ONDERWIJS
Vijfdejaars geneeskunde Mohamed Baghdadi loopt doordeweeks coschappen en geeft in het weekend wiskundebijles aan vluchtelingen ADVALVAS
nr 3 — 3 oktober 2018
11
advertentie
LOOKS CAN KILL WEAPON OF MASS DESTRUCTION
Lipstick can might contain like Polyethylene Terephthalate (PET) Polyethylene This toy gun killplastics more people than a real gun. Simply because it’s or made of plastic. It(PE). will These will end up in your body, orineven worse, inside body ofour thefood one end upmicroplastics as waste in our oceans. Where it degrades small particles andthe ends up in you love. your lipstick you chain. ThisCheck way poison enters before our body onkiss. a daily basis. We must reduce now or suffer later.
Vluchteling-studenten Nederland werkte hij bij Burger King. Om bezig te blijven en de taal te leren. Dus wees de gemeente zijn verzoek voor ondersteuning tijdens zijn Vasvu-jaar af. “Dat was zonde van de tijd en het geld. Ik moest gewoon werken.” Daarna volgde hij overdag het schakeljaar en stond hij ’s avonds en in het weekend hamburgers te bakken. Inmiddels is hij derdejaars geneeskunde aan de VU.
Honderden vragen
Wat kost het? Een cursus (van enkele maanden) bij Edu4u kost 300 euro, de bijbehorende examentraining kost hetzelfde. Edu4u huurt zaaltjes, grotendeels aan de VU, om zoveel mogelijk vluchteling-studenten onder te kunnen brengen. Alle docenten krijgen een kleine onkostenvergoeding. Sommige vluchtelingstudenten krijgen een vergoeding via UAF of de gemeente. Wie echt geen beurs kan krijgen, hoeft maar 50 procent van de kosten te betalen en mag gebruikmaken van een ruimhartige afbetalingsregeling. Meer info op edu4u.nl.
ADVALVAS
nr 3 — 3 oktober 2018
gezegd dacht ik vooraf dat ik het niet zou volhouden”, zegt Hajji Abdulsalam. “Geneeskunde in het Nederlands is al zwaar. Een tutor vroeg me ooit waarom ik het mezelf zo moeilijk maak. Voor iemand die niet zo’n zware weg naar een studie heeft afgelegd, is dat lastig te begrijpen. Maar voor mij is het slagen voor mijn eigen studie net zo belangrijk als het slagen van mijn studenten. Voordat ik Vasvu vond, was ik wanhopig. Ik wil dat mijn studenten zich nooit zo machteloos voelen. Hen helpen voelt als een verplichting. Daar maak ik tijd voor, dan slaap ik maar minder.”
Baghdadi, Hajji Abdulsalam en Anas Alsamman zijn bijzonder blij dat ze weer geneeskunde studeren. En dat geluk gunnen ze andere vluchtelingen ook. Hajji Abdulsalam: “Veel studenten Heel veel positieve energie komen in Nederland op een plek terecht Edu4u begon een jaar geleden als proef die niet hun droom is. Wij helpen hen om met kleine klasjes. Inmiddels hebben 65 hun droom alsnog waar te maken.” studenten een (deel)-diploma in de bètaHet begon anderhalf jaar geleden met vakken gehaald. Baghdadi: “Ze scoorden een Facebookpagina, waarop ze anderen gemiddeld slecht op Nederlands, maar tips gaven hoe ze het best bij een studie heel hoog op de andere vakken.” Een terecht kunnen komen. Binnen de kortdeel van de groep volgt nu Vasvu, of een ste keren kregen ze honderden vragen soortgelijk schakeljaar. Dertien studenten binnen. In hun enthousiasme stuurden zijn al doorgestroomd naar het hbo of een ze iedereen door naar universitaire studie. Vasvu. Maar niet iedereen Edu4u biedt niet alleen haalde het toelatingsexacursussen, maar ook een ‘Het slagen voor men. Baghdadi: “Soms is mentoraat. Dat begeleidt mijn eigen studie hun taalniveau te laag of aankomende studenten bij vind ik net zo is hun kennis van scheihet kiezen van een studie belangrijk als het kunde al die jaren na de of vooropleiding. Leerslagen van mijn middelbare school afgelingen die geneeskunde zakt.” willen studeren, krijgen studenten’ En zo begon Edu4u: hulp bij het samenstellen een bijlesinstituut voor van hun cv en voorbereicursussen natuurkunde, ding op de motivatiegewiskunde, biologie, scheisprekken. Met resultaat: kunde en Engels. De drie geneeskundetwee vluchtelingen studeren inmiddels studenten geven dus elke zaterdag en ook geneeskunde. zondag bijles. “Zodat studenten als ze Daar doen ze het allemaal voor. Hajji niet aangenomen worden bij Vasvu, geen Abdulsalam: “Het is een soort verslaving. jaar thuis hoeven te zitten”, zegt BaghAls je ziet hoe blij iemand is die geslaagd dadi. is, geeft dat heel veel positieve energie.” Dat betekent niet dat ze dit tot in de eeuwigheid kunnen volhouden. Het is de Tegen de machteloosheid bedoeling dat ze het stokje overdragen Het volgen van de studie geneeskunde aan andere vluchteling-docenten. “Zo is bijna niet te combineren met voor praten we nu met iemand die in Syrië de klas staan in het weekend. Inmidleraar wiskunde was. Hier mag hij nog dels loopt Baghdadi zelfs coschappen. geen lesgeven, dus hij wil alvast bij ons “Als ik in het weekend dan ook nog les oefenen in lesgeven in het Nederlands.” moet geven, ben ik niet vrolijk”, bekent Baghdadi: “Als ik klaar ben met mijn Baghdadi. “Maar als ik er eenmaal ben, is coschappen, wil ik echt geen leraar blijiedereen zo enthousiast. Ik heb nog nooit meegemaakt dat studenten hun huiswerk ven. Ik geef het nog een jaar, dan stop ik.” En passant vraagt hij aan een langsniet gedaan hadden. Onze studenten lopende Vasvu-student die een lokaal komen overal vandaan. Uit Overijssel, uit binnenloopt: “Waarom ben je te laat?” Limburg. Als iemand drie uur in de trein gezeten heeft om hier te komen, dan ga ik Tegen Hajji Abdulsalam: “Ik ken hem, ik heb hem zelf doorverwezen.” niet zitten slapen voor de klas.” Zijn vriend knikt en lacht. “Ik weet niet of Bij tijden kan het geven van de lessen jij hier ooit mee gaat ophouden.” ook als een verplichting voelen. “Eerlijk
13
VIPs
Gerrit Zalm, VU-alumnus, voormalig VU-hoogleraar economisch overheidsbeleid en voorzitter van de Raad van Advies van het John Stuart Mill College, gaf een masterclass aan PPE-studenten. Hij sprak over zijn ervaring als informateur, minister en bankdirecteur. Max van den Broek schreef het boekje Alledaagse paradoxen. De auteur laat zien hoe je met filosofie leefstijlen kunt verbeteren en adviseert om goede voornemens geheim te houden. Hij deed de VU-bachelors filosofie en gezondheid & leven. Student communicatiewetenschap Lotte Mastenbroek won met haar bachelorscriptie de Mindshare Thesis-prijs. Zij onderzocht het effect van ‘femvertising’ op de koopintentie van vrouwen. Femvertising toont daadkrachtige vrouwen in advertenties, maar daardoor gaan vrouwen niet meer kopen.
14
Dick Mudde
Acta-decaan Albert Feilzer maakt zich ernstig zorgen over de toegankelijkheid van de mondzorg in Nederland. Onlangs lichtte hij zijn zorgen toe aan de voorzitter van de vaste Kamercommissie voor het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
Mos en water
M
eer biomassa leidt over het algemeen tot meer verdamping. Maar promovendus Bernard Voortman ontdekte dat dat bij bepaalde mossen en
korstmossen niet het geval is: die houden juist water vast. Kennis over verdamping is relevant om te kunnen voorspellen hoe de Nederlandse natuur zich zal gedragen bij verandering van het klimaat. Wetenschappers denken dat er in Nederland extremere periodes van droogte zullen
Lezen tegen depressie
A
utobiografieën over depressie kunnen een belangrijke rol spelen bij het verspreiden van kennis over depressie. Daarmee bieden ze belangrijke inzichten voor patiëntenorganisaties en het brede publiek. Dat blijkt uit het onderzoek waarop Anne-Fleur van der Meer 27 september promoveerde. Zij onderzocht populaire autobiografische boeken als Pil van cabaretier Mike Boddé en Kikker gaat
fietsen van wetenschapper Maarten van Buuren. Van der Meer: “Het belangrijkste inzicht is dat de boeken ons leren wat depressie bij hoofdpersonen en hun omgeving teweegbrengt. Wat je ziet, zijn de verwoede pogingen deze regie terug te krijgen door bijvoorbeeld het zoeken naar medische informatie. De hoofdpersonen zoeken in medische handboeken, raadplegen zelfhulpliteratuur en websites, informatie die ze vervolgens in de autobiografie een plaats geven.” (FB)
komen. Inzicht in hoe verschillende bodems en bodembedekkers zich in die omstandigheden gedragen en hoeveel water ze vasthouden, is onmisbaar bij duurzaam grondwaterbeheer. (WV)
Zie proefschrift via tinyurl.com/ mosverdampt
Steden helpen klimaat
S
teden kunnen een belangrijke rol spelen bij het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen, zoals koolstofdioxide. Dit stelt Oscar Widerberg van het Instituut voor Milieuvraagstukken. Hij schreef mee aan het VN-rapport Bridging the Emissions Gap. Daarin inventariseren onderzoekers wat steden, bedrijven en lokale organisaties kunnen doen tegen opwarming van de aarde. In Nederland zijn gebouwen de belangrijkste CO2-uitstoters (36 procent). Niet alleen op nationaal niveau, maar ook lokaal kan men broeikasgassen terugdringen. (DdH)
nr 3 — 3 oktober 2018
ADVALVAS
onderzoeksnieuws
MIJN SCRIPTIE De (on)duurzame horeca
‘Ik kreeg erg weinig feedback van mijn begeleider’
Guusje van Tienhoven | 22 | bachelor bedrijfskunde | cijfer 7,5 (12 ects) Wat zou je met de kennis van nu anders aanpakken? “Ik heb een literatuurstudie gedaan en drie interviews met experts. Die interviews vond ik zo leuk, dat ik de volgende keer liever empirisch onderzoek zou doen met vooral interviews.” Wat is je grootste ontdekking? “Dat de horeca helemaal nog niet zo duurzaam is. Ze hebben het vaak over lokale seizoensproducten, maar ondertussen wordt er veel weggegooid en zijn er in de groothandel weinig duurzame keuzes. De hele sector loopt achter op het gebied van duurzaamheid.” Ben je goed begeleid? “Nee, dat viel tegen. Ik kreeg erg weinig feedback van mijn begeleider. Toen ik een eerste versie inleverde, gaf ze toe dat ze er alleen even doorheen had gescrolld en het niet echt had gelezen. Ik heb de tekst maar aan veel andere mensen laten lezen en heb hun feedback verwerkt.” Ga je verder nog iets doen met dit onderwerp? “Ik denk over een master op het gebied van voeding en duurzaamheid, in Wageningen wellicht, maar niet volgend jaar. Daarnaast wil ik ook verder met koken. Ik heb altijd in de horeca gewerkt, onder meer in een veganistisch restaurant. Nu kook ik sinds kort in een ander restaurant. Mijn droom is een eigen duurzaam cateringbedrijf. Koken blijft gewoon mijn ding.” Hoeveel tijd was je kwijt met deze scriptie? “Zo’n anderhalve maand fulltime.” (WV)
ADVALVAS
nr 3 — 3 oktober 2018
‘Betrek religie bij psychiatrische behandeling’ ‘Het godsbeeld van psychiatrische patiënten kan invloed hebben op hun therapieresultaat’, zegt promovendus Hanneke Schaap-Jonker.
Dubbele smart
54,2 procent van de mensen met een depressie, heeft ook last van angsten.
A
ngstklachten en depressie komen vaak samen voor. Uit het promotieonderzoek van Roxanne Gaspersz blijkt dat ruim de helft van de mensen die lijden aan een depressie, ook angstklachten hebben. Tevens concludeert Gaspersz dat mensen die angstig en depressief zijn, relatief vaak last hebben van ontstekingsreacties. Dat zijn reacties die ontstaan na weefselbeschadiging, met symptomen als zwelling, pijn, warmte en roodheid. (WV)
Zie proefschrift via tinyurl.com/Roxannegaspersz
“Binnen de algemene geestelijke gezondheidszorg is er wel aandacht voor de bronnen die mensen aanwenden voor steun, maar vaak niet voor hun religie en beleving daarvan. Dat zou wel moeten. Als de behandelaar daar niet naar kijkt, kan dat een negatieve invloed op het verloop van de klachten van de patiënt hebben. Het godsbeeld van psychiatrische patiënten verschilt sterk van de beelden die niet-patiënten van God hebben. Zo hebben mensen met autisme eerder een negatief beeld van God. Dit beeld komt ook voor bij mensen met een met ernstige persoonlijkheidspathologie. God is vrij straffend, als een rechter, aanwezig. Dat kan angst en boosheid oproepen. Aan de andere kant zijn er ook patiënten die juist een positiefautoritair beeld hebben. Vaak zijn dat de relatief sterke en stabiele mensen. Voor hen kan religie in de behandeling een bron van zin, steun en troost zijn.” (FB)
Hanneke Schaap-Jonker promoveerde 26 september bij Gedrags- en Bewegingswetenschappen. Vanaf 1 oktober is ze bijzonder hoogleraar klinische godsdienstpsychologie aan de VU. Daarnaast is ze rector bij het Kennisinstituut christelijke ggz.
15
PERSONEELSPAGINA ONDER REDACTIE VAN HRMAM VU JAARGANG 66, NUMMER 3, WOENSDAG 3 OKTOBER 2018
WIE HELPT BIJ PROBLEMEN OP HET WERK? LG
LG van LG
P&O-adviseur Bedrijfsarts
Arbodienst Bedrijfsmaatschappelijk werk
Arbo-adviseur
Agressie en geweld Arbeidsrechtelijke vragen Bedreiging Bedrijfsongeval/ongeluk ① Burn-out Conflict met collega(‘s) Conflict met leidinggevende Discriminatie Financiële problemen Fraude Fraude in de wetenschap Functioneringsproblemen Gezondheidsproblemen Intimidatie Loopbaanvragen Mantelzorg Misstanden Onbehoorlijke toepassing van regels Ongewenste omgangsvormen Ontslagdreiging Onveiligheid ①* Overspannenheid Pesten Plagiaat Privéproblemen Psychische problemen Sexuele intimidatie Stalking Stress Werkdruk Werkproblemen inhoudelijk Wetenschappelijke fraude Ziekte * Fysiek gevaarlijk/bedreigend, blootstelling aan/vrijkomen van gevaarlijke stoffen (kankerverwekkend, biologische agentia).
Ga altijd eerst naar je leidinggevende, tenzij dat niet kan Meest voor de hand liggende ‘loket’ om eerst om hulp te vragen ① Altijd achteraf melden bij het Meld- en Adviespunt Veiligheid VU LG = leidinggevende
Tweede loket waar je kunt aankloppen
Vertrouwenspersoon medewerkers
Stel dat je in je werk ergens tegen aanloopt: je krijgt te maken met ongewenst, agressief of pestgedrag, fraude, financiële problemen, een te hoge werkdruk of zelfs burn-out. Waar kun je dan terecht? De VU constateerde dat het voor haar medewerkers moeilijk is die vraag te beantwoorden. Om het medewerkers makkelijker te maken hun weg te vinden als zij hulp nodig hebben, heeft HRM, Arbo & Milieu een overzichtelijke tabel gemaakt. Hij heet ook wel de ‘helpmatrix’. Alle loketten die hulp kunnen bieden staan erop. Je kunt er vinden met welk probleem je waar het beste aanklopt.
Ombudsman
Vertrouwenspersoon klokkenluidersregeling
Vertrouwenspersoon wetenschappelijke integriteit
In eerste instantie probeer je het (mogelijke) misverstand, verschillen van inzicht of probleem op te lossen met de persoon in kwestie. Als je daar niet uitkomt, stap je altijd naar je direct leidinggevende en daarna naar de leidinggevende van je leidinggevende. Helpt dat ook niet, dan raadpleeg je dit overzicht. Aarzel niet om contact op te nemen met diegene die volgens jou het beste kan helpen, dus ook als het afwijkt van dit schema. Je neemt contact op met het Meld-en Adviespunt als de situatie niet om spoedeisende hulp vraagt maar wel snel om praktische maatregelen. Bijvoorbeeld
Wetenschappelijk mentoraat
Regisseur loopbaancoaching en re-integratie
Personeelsfonds
bij geweld of stalking. Bij spoedgevallen bel je altijd het VU alarmnummer 22222 met je medewerkerstelefoon en 020 598 2222 met je mobiel of een ander extern toestel. Voor het meest actuele overzicht kijk je steeds op VUnet > Serviceplein > Personeelszaken > Bemiddeling. Redactie Personeelspagina > HRMAM Tekst > ANOUK BERCHT Vormgeving > HAAGSBLAUW Reageren > PP@VU.NL
Vakbond
Melden bij het Adviespunt veiligheid VU? • • •
• •
•
• • •
• •
Bij spoed bel je het VU alarmnummer: 22222 (intern) of 020 - 598 2222 (extern/mobiel)
Vrij debat
‘De VU-campus is geen boksring’ Vrij debat is mooi, maar wel met respect en niemand mag zich onveilig voelen, zegt het college van bestuur. Maar is dat waarlijk vrij debat? Dreigen er geen Amerikaanse toestanden met doorgeschoten politieke correctheid? DOOR PETER BREEDVELD FOTO PETER VALCKX
N
iets herinnert meer aan het donkere krakershol dat De Verrekijker was. De muren van de ruimte in het Wis- & Natuurkundegebouw, een paar ruimtes verwijderd van de Spar, zijn fris wit gesausd, laaghangende tl-balken verspreiden een zee van licht en planten geven de boel wat gemoedelijkheid. Er liggen Perzische tapijten op de grond en de tafels zijn versierd met kleden met een vrolijk patroon. In een hoek staat een rij warmhoudbakken met vegetarische en veganistische gerechten. “Ik had ook halalvlees voorgesteld”, vertelt Nora Asrami van het ‘interlevensbeschouwelijke’ studentenplatform voor zingeving NewConnective,“maar daar ontstond meteen een pittige discussie over, dus werd het een keuze tussen vegetarisch en veganistisch.” Waarmee meteen duidelijk is dat niemand aanstoot mag nemen aan het Groot Vooroordelendiner (GVD), georganiseerd door NewConnective op woensdag 19 september, behalve dan blijkbaar de verstokte vleeseters. Het is nou eenmaal onmogelijk om het alle mensen altijd naar de zin te maken. De deelnemers aan het diner zijn van zeer divers pluimage. Er zijn witte studentes in formeel tenue de ville, hipsterachtige types met lang haar, gesluierde vrouwen, mannen met baarden en non-descripte types. Een feest voor wie zijn vooroordelen koestert: dat is een moslim, die heeft
18
het “geïnstitutionaliseerde vrije debat” noemde. “Vrije, spannende debatten, waar iedereen welkom is en er geen angst is om zichzelf te zijn”, aldus Van Praag. “Binnen bepaalde regels, waardoor iedereen zich prettig kan voelen.” 3D: driedimensionaal kijken Is dat geen contradictio in terminis, een Dit Groot Vooroordelendiner is de aftrap “geïnstitutionaliseerd vrij debat binnen van 3D (Debat, Dialoog en Diversiteit), de bepaalde regels”? Kun je wel echt vrij vlag waaronder op de VU-campus voortspreken als je er ook rekening mee moet aan “het debat” wordt gevoerd. Een vrij houden dat iedereen zich prettig moet debat waarin alles gezegd moet kunnen voelen? Gaan we op deze manier niet de worden, maar met respect en zonder dat kant op van de Amerikaanse campussen, mensen een onveilig gevoel krijgen. 3D waar iedereen zich opsluit in zijn eigen staat voor “driedimensionaal kijken”, safe space en waar naar verluidt zo’n legde collegevoorzitter Mirjam van Praag verstikkende politieke correctheid geldt uit bij de opening van het academisch dat zelfs hoogleraren het veld moeten jaar, en dat moet recht doen aan de diverruimen na het uiten van een onwelgevalsiteit op de campus. lige mening? Moet een Dat was niet het geval in academisch instituut niet De Verrekijker: de afgelojuist een omgeving zijn pen jaren een symbool van Moet dit niet juist waar je geconfronteerd vrij debat op de campus een omgeving wordt met ongemakkelijke totdat daar in maart een zijn die je waarheden? bijeenkomst was met een confronteert met Advalvas denkt er het zijne Palestijnse vrouw die ongemakkelijke van en steekt zijn licht begin jaren zeventig in op bij medewerkers en Israël was veroordeeld waarheden? studenten op de campus. voor haar betrokkenheid Ida Sabelis bijvoorbeeld, bij een dodelijke terrorisuniversitair hoofddocent tische aanslag. Studenten bij Organisatiewetenschappen en een van schreven het college van bestuur een de gezichten van de Verontruste VU’ers, brief waarin ze duidelijk maakten zich nu OR-lid. Sabelis neemt nooit een blad niet veilig te voelen door dergelijke stravoor de mond. Wat vindt zij daar nou van, patsen en het collectief linkse studenten, een geïnstitutionaliseerd vrij debat? dat tot dan toe door de VU in de ruimte “Een vrij debat dat is geïnstitutionaliwas gedoogd, mocht zijn boeltje pakken seerd, is niet vrij, dat is een paradox”, en vertrekken. vindt ook Sabelis. “Een kenmerk van het vrije debat is dat het zich niet laat organiSpannende debatten seren. En op de VU-campus moet iederDe ruimte is nu opgeknapt en omgedoopt een zich natuurlijk veilig weten, maar in tot 3D. Dit wordt het hart van wat Van een debat hoeft dat niet. Dat hoeft niet Praag in een interview met Advalvas rijke ouders, die jongen komt zonder twijfel uit de kop van Noord-Holland en dat meisje daar is vast zo’n blije christen. Kijk hem dan met zijn jasje en zijn kuif.
nr 3 — 3 oktober 2018
ADVALVAS
campus
Een prettig gesprek tijdens het Groot Vooroordelendiner ADVALVAS
nr 3 — 3 oktober 2018
19
Vrij debat
20
nr 3 — 3 oktober 2018
ADVALVAS
mag debatteren en wie er alleen maar leuk te zijn.” en niet mogen spreDe doorgeschoten politie‘Op de VU-campus wel ken.” ke correctheid in Amerika moet iedereen zich Vrij debat is niet het recht kan Sabelis ook maar veilig weten, maar om er zonder terughoumatig waarderen. “Er is in een debat hoeft dendheid allerlei kwalijke daar sprake van een enordat niet’ nonsens uit te flappen, me verkramptheid op elk vindt Jozwiak. “Ook gebied. Dat puritanisme studenten moeten daar dat daar heerst. Het is ook verantwoordelijk mee verwend gedrag en ik denk omgaan en dat doen ze ook een kwestie van indiniet als ze een veroordeelvidualisering. Iedereen die de misdadiger ongenuanzich om wat voor reden ceerd tekeer laten gaan tegen Israël, of dan ook gekwetst voelt, heeft daar recht een spreker uitnodigen die eenzijdig de op zijn eigen beweging.” Armeense genocide in twijfel trekt.” Maar over safe spaces wil ze geen kwaad Kwetsbare groepen moeten worden woord horen. “Safe spaces zijn nuttig beschermd, vindt Jozwiak: “Maar dat voor bijvoorbeeld vrouwenpraatgroepen, betekent niet dat je er recht op hebt om die ongelimiteerd hun gang kunnen niet beledigd te worden. Controversiële gaan, het achterste van hun tong kunnen debatten moeten we kunnen voeren, laten zien, om vervolgens te bepalen op maar wel graag op basis van wetenschapwelke manier ze zich buiten de safe space pelijke feiten en controleerbare bevinuiten.” dingen. Debatten moeten vooral inclusief En de campus is geen boksring, vindt zijn en zo opgezet dat er ruimte is voor Sabelis. “Vrij debat betekent niet dat veel verschillende visies, hoe tegengeiedereen maar van alles tegen elkaar kan steld ook. Je hebt niks aan een debat schreeuwen. Je mag, ook van studenten, waarin iedereen het met elkaar eens is, verwachten dat ze naar mogelijkheden of aan een debat waarin iedereen alleen zoeken om het debat naar een hoger maar tegen elkaar schreeuwt, zonder te niveau te krijgen, een extra dimensie luisteren. Een debat is pas echt vrij als je te geven vanuit je academische achteroprecht bent geïnteresseerd in de standgrond.” punten van de ander, en openstaat voor andere perspectieven.” Kwalijke nonsens “Amerikaanse toestanden?” reageert jurist Magdalena Jozwiak. “Nergens ter Uitgescholden voor terroristen wereld wordt de vrije meningsuiting zo Thomas Hofland, een op de campus redefel verdedigd als daar. Zelfs tegen haatlijk bekende activist en lid van de “harde zaaien beschermt de wet je niet. De vrijkern” van De Verrekijker, voelt weinig heid van meningsuiting liefde voor het 3D-debat houdt op bij zaken als van de VU. “Dat betekent aanzetten tot geweld. In dat er alleen maar gezegd ‘Het vrije debat het publieke debat heb mag worden wat de VU laat zich niet je politieke correctheid, en het college acceptabel organiseren’ mijns inziens terecht, om vinden”, bromt hij. “Je die ongebreidelde vrije mag op de campus niet meningsuiting enigszins eens flyeren zonder vooraf te kenteren en kwetsbare toestemming gevraagd groepen te beschermen.” te hebben en als we een In Europa bestaan wel bijeenkomst over Paleswetten tegen bijvoorbeeld tijnen organiseren, komt racisme en Holocaustontkenning en is er de VU ons altijd vertellen dat we dan ook weer minder politieke correctheid, legt een spreker moeten vragen die voor Israël Jozwiak uit. “Dus of op de VU-campus is. Maar waarom eigenlijk? De docenten Amerikaanse toestanden dreigen… Kijk, hoeven toch ook niet iemand in hun ik weet niet precies wat het college van colleges uit te nodigen die hen tegenbestuur bedoelt als het zegt dat het het spreekt?” vrije debat wil institutionaliseren. Mij Niemand van De Verrekijker is door het lijkt het een ongelukkige woordkeuze, college uitgenodigd voor de klankbordwant het zou kwalijk zijn als een univergroep, waarin vertegenwoordigers van siteit wil bepalen waarover je wel en niet verschillende groepen aan de VU praat-
ADVALVAS
nr 3 — 3 oktober 2018
ten over de vorm van debat aan de VU. “Omdat ze ons niet fijn vinden”, denkt Hofland. “omdat ze het niet eens zijn met onze mening.” Die mening is vaak wel pittig. Hofland vindt bijvoorbeeld dat Israël een apartheidsstaat is en heeft dat ook bij bijeenkomsten gezegd waar leden van het college van bestuur bij waren, zonder dat hem het woord werd ontnomen. Maar het zijn volgens hem de anderen die de vrijheid van meningsuiting “alleen maar misbruiken om te beledigen en te onderdrukken. Dan worden we door tegenstanders uitgescholden voor terroristen en noem maar op, zonder dat ze daarop worden aangesproken.”
Vooroordelendiner Niemand wordt voor terrorist uitgescholden op het Vooroordelendiner, niemand heeft de behoefte om Israël een apartheidsstaat te noemen, maar het is dan ook geen diner waar de deelnemers worden aangemoedigd hun vooroordelen te etaleren. Ze worden er eerder mee geconfronteerd. Bijvoorbeeld met een spel waarbij mensen bij iemand moeten gaan staan van wie ze denken dat hij of zij gestudeerde ouders heeft, of veel aan sport doet. En in de groepsgesprekken tijdens de maaltijd waarin iemand bekent dat hij zeer huiverig is om zijn tafelgenoten vragen te stellen: “Omdat je nooit weet of je er iemand mee kwetst in de huidige samenleving.” “3D gaat niet alleen over debat, maar ook over dialoog en diversiteit”, legt Riekje van Osnabrugge van NewConnective uit. Ze is zelf ook niet zonder vooroordelen: ‘Advalvas heeft de naam soms wrange stukjes te schrijven’, schrijft ze als we vragen of we aan het GVD mogen meedoen. Ze brengt het hele gezelschap op de hoogte van onze aanwezigheid (ondergetekende en fotograaf Peter Valckx). Eén deelnemer maakt aarzelend bezwaar, want met de pers erbij voelt ze zich niet vrij om alles te zeggen, wat niet onredelijk is. Ik verzeker haar dat we geen wrang artikel zullen schrijven en dat als iemand wordt geciteerd, hij of zij zal worden geanonimiseerd. Dat stelt iedereen gerust. We zitten in groepjes aan tafel en mogen elkaar vragen stellen. De vonken springen er niet vanaf, maar het wordt een gemoedelijke avond van het prettige gesprek tussen mensen die normaliter niet meteen bij elkaar aan de eettafel zouden zitten.
21
Inhaalslag
Waarom onze bètafaculteit wel vrouwelijke hoogleraren heeft De exacte wetenschappen zijn van oudsher mannenbolwerken. Toch lukt het Bètawetenschappen relatief goed om vrouwelijke hoogleraren te vinden. Zeker vergeleken met andere bètafaculteiten in Nederland. DOOR Welmoed Visser Foto Yvonne compier
“
Het is nog altijd kwetsbaar”, zegt Jacqueline Broerse, portefeuillehouder onderzoek en coördinator diversiteit bij de faculteit Bètawetenschappen. “Als er een of twee vrouwen weggaan zie je dat meteen terug in de cijfers. Dat betekent dat het aandeel vrouwelijke hoogleraren nog steeds omhoog moet om een stabiele situatie te krijgen.” Reden om op 10 oktober de themamiddag ‘Binding en behoud van talentvolle vrouwen’ te organiseren. Toch is Broerse ook tevreden, als ze naar de cijfers kijkt. Zeker over het aandeel
22
vrouwen onder de jonge hoogleraren die doorgaans een aanstelling krijgen als hoogleraar-2. Van hen is 29 procent vrouw. Veel van de oudere hoogleraren met een aanstelling als hoogleraar-1 zijn man en zitten er al jaren. Daar is het aandeel vrouwen 7 procent. Maar ook zij gaan een keer met pensioen. En dan zal ook daar langzaam verandering komen. “In sommige vakgebieden ligt de selectie al eerder: bij natuurkunde of wiskunde heb je hooguit dertig procent vrouwelijke studenten. Dan is het niet realistisch om te streven naar een fifty-fiftyverdeling onder de hoogleraren”, zegt Broerse. Die beperkte belangstelling van vrouwen voor exacte vakken is wat haar betreft trouwens geen gegeven; de stelling dat meisjes nu eenmaal geen interesse hebben voor techniek is haar veel te gemakkelijk. “In andere landen zie je die verschillen veel minder, dus het is voor een groot deel cultureel bepaald.”
Uit eigen zak betalen Maar waarom lukt het onze bètafaculteit om over het geheel 23 procent vrouwelijke hoogleraren te hebben, terwijl dat bij de UvA maar 6 procent is? Ook vergeleken met andere faculteiten aan de VU doet Bètawetenschappen het goed. “Het onderwerp heeft al jaren de aandacht van het faculteitsbestuur”, vertelt Annemarie Kneppers, beleidsadviseur HRM. “Met name de oude faculteit Aard- en Levenswetenschappen zette zich actief in voor het stimuleren van vrouwelijk talent. Zij hadden altijd kandidaten voor de verschillende stimuleringsprogramma’s, zoals de Aspasia-beurzen en de Fenna Diemer Lindeboom-leerstoelen, en vaak betaalden ze dan uit eigen zak nog extra kandidaten.”
Bij de oude faculteit Exacte Wetenschappen ligt het percentage lager, deels omdat er in sommige vakken dus gewoonweg minder vrouwen zijn. Maar ook daar zijn enkele afdelingen al jaren actief bezig om vrouwelijk talent binnen te halen, zoals de afdeling Informatica, waar de huidige decaan Guus Schreiber jarenlang aan het hoofd stond. Schreiber zei meteen bij zijn aantreden als decaan dat hij diversiteit belangrijk vindt. En daar houdt hij de afdelingshoofden aan. Broerse: “Als er een hoogleraarsbenoeming is, wijst het faculteitsbestuur er altijd op dat ze actief naar vrouwelijk talent moeten zoeken. Als een afdeling toch een man voordraagt, vragen we om een motivatie. En Guus zegt er dan altijd bij: Bij de volgende benoeming zorg je dat het een vrouw is. En dat heeft wel degelijk effect.” Binnen het faculteitsbestuur zelf is de verdeling sinds vorig jaar trouwens ook fifty-fifty: de decaan en de directeur bedrijfsvoering zijn man, de portefeuillehouders onderzoek en onderwijs zijn vrouw.
Waarom stoppen zij? Maar tijd om tevreden achterover te leunen, is het absoluut niet. Broerse geeft een voorbeeld: “Nu hebben we een mooi percentage vrouwen die hoogleraar-2 zijn (29), maar het aandeel universitair hoofddocenten niveau 1 (uhd1) is gedaald van 11 naar 6 procent. Simpelweg omdat er een aantal vrouwelijke uhd1’s is doorgegroeid. Gelukkig is wel het percentage vrouwelijke uhd2’s dit jaar gestegen van 32 naar 40 procent. Je moet ‘Je moet op elk zorgen dat je op elk niveau niveau voldoende voldoende vrouwen in de vrouwen in de pijplijn hebt.” pijplijn hebben’ Daarom onderzocht vorig jaar een werkgroep bij de bètafaculteit wat de knelpunten zijn voor vrouwen om carrière te maken aan de faculteit. Want net als overal in de wetenschap stromen ook hier veel vrouwen uit nadat ze een poosje universitair docent zijn geweest, om vervolgens in een andere sector aan het werk te gaan. Wat gebeurt daar? Waarom verlaten die vrouwen op dat moment de wetenschap? Een van de aanbevelingen van de werkgroep is om exit-interviews te houden met vrouwen die weggaan.
nr 3 — 3 oktober 2018
ADVALVAS
DIVERSITEIT
Vrouwelijke hoogleraren > Bètawetenschappen heeft 23% vrouwelijke hoogleraren. Dat ligt ongeveer op het VU-gemiddelde (23,5%), maar ver boven het percentage van de bètafaculteiten in Utrecht (14%), Nijmegen (15%) , Leiden (12%) en de UvA (6%). > Het aandeel jonge vrouwelijke hoogleraren, die als hoogleraar-2 zijn aangesteld, is 29% bij de Bètawetenschappen. >Acta is de faculteit aan de VU die het best scoort met 33% vrouwelijke hoogleraren.
“Vrouwen zijn geneigd iets minder risico te nemen”, doet Broerse een voorzet. “Misschien haken ze eerder dan mannen af omdat ze vooraf denken dat ze toch nooit zullen voldoen aan de eisen die een carrière stelt. Of omdat ze opzien tegen de competitie en verwachten dat ze veel overuren moeten draaien. We weten het niet precies genoeg, daarom gaan we het onderzoeken.”
Bewust je best doen In de tenure tracks, een vijfjarig prestatietraject dat talentvolle wetenschappers moeten afleggen om een vaste aanstelling te krijgen, deed de faculteit al een belangrijke aanpassing: vrouwen mogen er in bepaalde omstandigheden zes jaar over doen. Daarnaast denkt de faculteit erover om het selectiecriterium dat je ook in het buitenland moet hebben gewerkt, te versoepelen. “Soms is dat gewoonweg bijna niet te combineren met een jong gezin”, aldus Broerse. Op de themamiddag hopen Broerse en haar medebestuurders nog meer te weten te komen over belemmeringen die vrouwen ondervinden op hun weg naar de wetenschappelijke top. Want van één ding is Broerse doordrongen: “Als je niet bewust je best doet om ondergeschikte groepen erbij te trekken, sluit je ze onbewust uit. Dat geldt trouwens zeker ook voor allochtonen.”
Jacqueline Broerse, portefeuillehouder onderzoek en coördinator diversiteit bij de faculteit Bètawetenschappen
ADVALVAS
nr 3 — 3 oktober 2018
De themamiddag Binding en behoud van talentvolle vrouwen is op woensdag 10 oktober van 15-17 uur in zaal C-543, W&N-gebouw. Iedereen is welkom.
23
ingezonden mededeling
E: usr@vu.nl | FB: StudentenraadVU | HG StudentenDOk, kamer OD-12 Sarah Al-Ramadan
De universitaire studentenraad is het medezeggenschapsorgaan van en voor studenten van de VU. De raad houdt zich vooral bezig met de kwaliteit en toegankelijkheid van het onderwijs en het studentenbeleid van de VU. De raad overlegt hierover geregeld met het college van bestuur.
Alleen ga je sneller, samen kom je verder Was de aardbol een voetbal, dan lag de wereld nu aan je voeten. Je weet pas hoever je komen zal wanneer je dribbelt naar je doelen. Zodra de scheidsrechter begint met fluiten, beginnen we ineens van alles uit te sluiten. In de ban van tentamens, presentaties en papers, raken we geobsedeerd door te behalen cijfers. De focus op het meetbare doet ons soms vergeten dat de VU ons leert dat we verder kunnen kijken, opdat we onze dromen zullen bereiken. Sarah Al-Ramadan
Het academisch jaar is op volle stoom en de weken vliegen voorbij. Voor sommigen lijken de eerste tentamens nog ver weg. Anderen hebben wellicht hun eerste papers al moeten schrijven, de eerste presentaties moeten voorbereiden of een tussentoets achter de rug. Ondertussen hebben wij ons beleidsplan afgerond. Hierin hebben wij voor jullie, maar ook voor onszelf, duidelijk op een rijtje gezet waarvoor wij ons dit collegejaar zullen inzetten. We waren niet alleen druk met ons beleidsplan, maar ook met de kwaliteitsafspraken. Daarnaast liet onze raad zich wegwijs maken binnen de VU als organisatie. We maakten kennis met onder anderen beleidsmedewerkers, met wie we intensief zullen samenwerken. Mijn handen beginnen te jeuken als ik denk aan wat er allemaal mogelijk is. Je zult het wel vaker gehoord hebben: samen kun je zoveel meer bereiken dan alleen. Zijn jullie bijvoorbeeld op de hoogte van de studenteninitiatiefprijs of het door meerdere verenigingen georganiseerde Bridging Success? Die dingen kunnen alleen van de grond komen door samen te werken. Je studententijd is dé tijd van je leven waarin je grote sprongen kunt maken. Laat je inspireren en motiveren. Omring jezelf met mensen die alles uit je halen. Ga bij een vereniging of sluit je aan bij een organisatie. Je zult versteld staan van hoe je jezelf daar kunt ontwikkelen. En wees nooit bang om aan de bel te trekken wanneer je hulp nodig hebt. We zijn niet voor niets een samenleving.
wat er verder speelt Een selectie uit de onderwerpen waarover de USR nu nadenkt en/ of onderhandelt:
Rida Hamdi, algemeen raadslid r.hamdi@studentenraadvu.nl
• Studenteninitiatiefprijs. We werken hard aan de voorbereidingen hiervan en hopen deze prijs uit te reiken op het prijzengala in januari 2019. • Studentenforum. Het bestuur voor dit studiejaar is gevormd. (Zie pag. 26). Vergeet niet onze Facebookpagina te liken, zo blijf je up-to-date. • Kwaliteitsafspraken. Daar zijn we voorlopig nog heel druk mee.
colofon
onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit www.advalvas.vu.nl
Reacties op Advalvas-artikelen zijn welkom op redactie.advalvas@vu.nl. De redactie behoudt zich het recht voor uw bijdrage eventueel in te korten.
Tandarts (m/v) Graag wil ik reageren op het artikel ‘Mannen komen moeilijk door selectie tandheelkunde’ in Advalvas nr 1. Daarin sluit Martijn van Steenbergen, lid van selectiecommissie Acta, af met de veelbelovende woorden: ‘We willen als faculteit een mooie weerspiegeling van de maatschappij zijn. Met vrouwen én mannen, mensen van verschillende culturen en geloven. Iedereen heeft zo een faire kans.’ Wat was het geval bij tandheelkunde? Daar werden meer vrouwen dan mannen aangenomen, en dus wordt gesteld dat mannen geen gelijke kans hebben. Natuurlijk is het goed dat men nadenkt over het belang van diversiteit. Maar dit lijkt niet op te gaan als men het concept gebruikt voor het rechttrekken van grotere maatschappelijke ongelijkheden. Want dan draagt men ‘kwaliteit’ als argument aan: zo wordt er vaak vals verondersteld dat diversiteit de kwaliteit niet ten goede zou komen. En als de ideale tandheelkundestudent dan niet blijkt te bestaan, zoals Van Steenbergen stelt, zou
25
ik opperen om bijvoorbeeld de taal minder streng te toetsen, aangezien een tandarts naar mijn weten geen perfecte grammatica nodig heeft. Zo krijgen ook mensen die niet in Nederland opgegroeid en geschoold zijn, een grotere kans om toegelaten te worden. Maar dat ziet men vaak als het compromitteren van kwaliteit. Wellicht zijn de ongelijke kansen van mannen in de voormalige selectieprocedure van Acta wel een consequentie van het feit dat vrouwen leren harder hun best te doen om het te maken in een wereld waar vrouwen nog steeds minder rechten hebben dan mannen. Van Steenbergen legt uit dat ze de procedure hebben aangepast door onder meer beter uit te kauwen dat een scholier geen slordig dossier moet inleveren. Blijkbaar denken veel jongemannen dat een slordig dossier goed genoeg is. Persoonlijk zou ik liever geen slordige tandarts hebben. Rébecca Franco, promovendus migratierecht
Redactieadres De Boelelaan 1105 BelleVue, Kamer 1H-43 1081 HV Amsterdam redactie.advalvas@vu.nl Hoofdredacteur Marieke Schilp Redactie Floor Bal, Peter Breedveld, Dirk de Hoog, Marieke Kolkman, Welmoed Visser Eindredactie Win Castermans, Welmoed Visser Secretariaat Anna Jansen (020) 5985630 secretariaat.advalvas@vu.nl Basis Ontwerp Luis Mendo - GOOD Inc.
Vormgeving Rob Bömer - rbbmr.nl Medewerkers Yvonne Compier, Dido Drachman, Peter Gerritsen, Martijn Gijsbertsen, Sanne Pieters, Dick Roodenburg (Griffioen), Bas van der Schot, Peter Valckx Copyright HOP-kopij Hoger Onderwijs Persbureau, Amsterdam VU-advertenties zie secretariaat Commerciële advertenties Bureau Van Vliet (023) 5714745 Druk Tuijtel, Hardinxveld-Giessendam
Oproep
gezocht: Razende reporter Maak jij graag foto’s, spreek je zonder moeite mensen aan en weet je daar snel een leuk verslag van te maken? Word dan razende reporter voor Advalvas. Je gaat langs bij gezellige, informatieve of opmerkelijke evenementen op de VU en maakt een foto- en tekstverslag voor op onze website en Facebook-pagina. Interesse? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl nr 3 — 3 oktober 2018
ADVALVAS
Studentenforum
CAMPUS
Het Studentenforum gaat zich voortaan meer richten op het VU-gevoel dan op ambitieuze plannen voor cafés en schaatsbanen.
Geen supermarkt, wel een kerstmarkt
D
Peter Breedveld e nieuwe bestuurders Selma Boulmalf, Lydia Korndewal en Amina Khelifi gaan het Studentenforum dit jaar nog succesvoller maken dan het is, beloven ze op Facebook. Maar tot nu toe was de animo onder studenten niet overweldigend. “Dat is waar en dat is zonde”, zegt voorzitter Khelifi. Zij denkt dat het misschien komt doordat het Studentenforum werd gerund door leden van de studentenraad die het ernaast deden. “Nu is er een apart bestuur dat het beter uit de verf kan laten komen.” Boulmalf zit als enige bestuurslid ook in de universitaire studentenraad.
Geen plan Vorig jaar hield het forum bijeenkomsten, waarna werkgroepen werden gevormd om concrete plannen te maken waar het college van bestuur dan mee aan de slag kon. Maar terwijl bijvoorbeeld de werkgroep Studentencafé lekker ging, bleef van de werkgroep Studentensupermarkt uiteindelijk één lid over, en dat lid had geen plan. “Er komt volgend jaar in juni wel een campusfestival”, aldus Khelifi. “Dat staat in de agenda en daarvoor is de campus gereserveerd, dus dat is in elk geval iets concreets.” Wat de andere ambities betreft, die zijn een beetje bijgesteld, geven de drie bestuursleden toe. “De werkgroep Campussfeer heeft plannen bedacht die wat kleinschaliger zijn en daardoor sneller te realiseren”, aldus Korndewal. “Denk aan het logo van de VU, uitgevoerd in mos, en groene voetstappen die leiden naar de Green Office. En we gaan ook weer een aantal forumbijeenkomsten organiseren. De eerste is op 1 oktober.”
26
zegt Korndewal. “Daarom zou er iets moeten zijn om ze hier te houden en bij elkaar te komen en mee te denken. Een kerstmarkt op de campus, dat zou een middel kunnen zijn.” Khelifi wil dat studenten trots worden Kerstmarkt op de VU. “Als je naar Leiden kijkt, daar Al het gepraat over studentencafés, straalt de universiteit veel wasserettes en ijsbanen meer trots uit.” op de campus ten spijt, Boulmalf is trots op de VU blijkt de prioriteit van het ‘Denk aan het “omdat iedereen hier zichnieuwe bestuur vooral te logo van de VU, zelf mag zijn” en Korndeliggen bij het vergroten uitgevoerd in mos’ wal omdat mensen hier van de betrokkenheid gemakkelijk met elkaar in van de VU-studenten bij contact komen. hun campus. “Mijn ideale campus is een plek waar iedereen zich thuis voelt”, Veel vrijheid aldus Boulmalf, “en waar het gemakkelijk “Als je hier aan de VU iets wilt als student, is om mee te doen. Er worden hier ontzet- word je door de Facilitaire Campus Orgatend veel activiteiten ontplooid door tal nisatie serieus genomen”, aldus Khelifi. van organisaties, maar de meeste studen“Er worden je niet meteen allerlei regelten weten dat niet eens.” tjes en beperkingen opgelegd. Er is hier “De meesten komen hier om colleges te veel vrijheid om bijvoorbeeld dat festival volgen en daarna gaan ze weer naar huis”, op te zetten.” Om daar zoveel mogelijk studenten naartoe te krijgen, gaan de bestuursleden de campus op om studenten direct te benaderen.
USR-lid Selma Boulmalf, secretaris/penningmeester Lydia Korndewal en voorzitter Amina Khelifi nr 3 — 3 oktober 2018
ADVALVAS
Jan Hol directeur communicatie VUmc
opinie
‘Er werd meteen vanuit de heup geschoten’ Was het persbericht over de alzheimerbloedtest niet een beetje te ronkend? ‘We hebben geen valse verwachtingen gewekt’, zegt Jan Hol, directeur communicatie VUmc.
r was nogal wat te doen om het persbericht van Amsterdam UMC, locatie VUmc, over een nieuwe bloedtest, ontwikkeld door neurochemicus Charlotte Teunissen, waarmee je alzheimer kunt voorspellen. “Meteen na verschijning van het bericht werd er door veel mensen al vanuit de heup geschoten. Er is een meningsverschil onder neurologen over de oorzaken van het ontstaan van alzheimer. VUmc en Philip Scheltens, leider van het alzheimeronderzoek, zijn er ten diepste van overtuigd dat het amyloid-eiwit een belangrijke indicator is. Anderen denken daar anders over, maar dit is wel de dominante hypothese onder tienduizenden alzheimeronderzoekers over de hele wereld.” Hoogleraar geriatrie Marcel Olde Rikkert van het Radboud-ziekenhuis zei in het tv-programma Nieuwsuur dat VUmc valse hoop creëerde. “Olde Rikkert hangt een andere school aan. Hij is overigens via samenwerkingsverbanden wel bij het onderzoek naar het amyloid-eiwit betrokken.”
ADVALVAS
nr 3 — 3 oktober 2018
Wat betekent dat? Hebt u ruzie gemaakt? “Nee, maar we hebben elkaars 06-nummers, dus waarom belt hij niet eerst even met ons voordat hij met de media over ons onderzoek praat? Dat hebben we hem gezegd.” DigiDaan
E
DOOR PETER BREEDVELD
Voelt u zich dan nu verraden door hem? “We zijn wat hem betreft niet op onze handen gaan zitten.”
De bloedtest Uit de toelichting op de site van het Alzheimercentrum Amsterdam UMC: • De test is niet ontwikkeld in, of bedoeld voor, mensen met erfelijke alzheimer (1 procent van alle mensen met alzheimer). • De test is niet bedoeld om de volledige diagnostiek te vervangen. • De test is niet bedoeld om alzheimer te voorspellen bij mensen zonder klachten, maar om de diagnostiek te verbeteren bij mensen die zich met geheugenklachten melden bij hun arts.
Wetenschapsjournalist Maarten Keulemans hekelde op Twitter de ‘pr-machine’ van VUmc. Volgens hem zijn er te veel valse positieven om met deze bloedtest alzheimer te kunnen voorspellen. “Wat hij niet heeft aangetoond. Belangrijker is dat er géén valse negatieven zijn. Elke positieve uitslag op de bloedtest leidt tot verder onderzoek. Als de test negatief is, stellen de artsen de patiënt gerust en doen ze geen verder onderzoek. Als het dan onverhoopt vals negatief zou zijn, stellen ze een patiënt ten onrechte gerust. Dat is dus veel erger dan vals positief. De test die Teunissen heeft besproken, heeft dat niet en dat is goed voor onze patiënten.”
Nu moet ik wel zeggen dat ook ik pas na het optreden van Teunissen en Scheltens bij Pauw begreep dat het bij die test gaat om mensen die al alzheimergerelateerde klachten hebben. “Maar we hebben in het persbericht ook niet gesuggereerd dat het om een bevolkingsonderzoek gaat. Deze test kan een andere diagnosemethode gaan vervangen die veel belastender en pijnlijker is.”
Lees de uitgebreide versie op advalvas.vu.nl>nieuws.
Jan Hol
Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.
27
Studiefinanciering
Alle studenten moeten straks meer collegegeld gaan betalen dat gemiddeld kostendekkend is, als het aan collegevoorzitter Mirjam van Praag ligt. Maar Nederlandse studenten zullen er daardoor niet financieel op achteruitgaan.
Annabel Oosteweeghel
‘Hoger collegegeld maakt onderwijs toegankelijker’
C
DOOR PETER BREEDVELD ollegevoorzitter Mirjam van Praag zorgde voor wat opgetrokken wenkbrauwen met haar oproep, in een interview met Het Financieele Dagblad, om het collegegeld voor studenten kostendekkend te maken en de Nederlandse studenten voor die verhoging te compenseren met een beurs. “Dat is een béétje kort door de bocht samengevat”, zegt ze in haar werkkamer, “dus ik ben blij dat ik het mag toelichten.” Eerst een analyse van het probleem waarvoor haar idee een oplossing is: het kelderen van het budget per student “waardoor Nederlandse universiteiten steeds lastiger in de wereldtop kunnen meedraaien met hun onderwijs en onderzoek”, aldus Van Praag. Een van de oorzaken is de enorme toestroom van buitenlandse studenten. “Terwijl het budget van de overheid niet voldoende meegroeit met de aanwas van de studentenaantallen. Vroeger was dat niet zo’n probleem, maar nu de internationale markt zo open is, groeit de instroom van buitenlandse studenten, en dan heb ik het met name over EER-studenten [behorend tot een land van de Europese Economische Ruimte, red.], die net als Nederlandse studenten 2.000 euro collegegeld betalen. Voor hen zijn we ongelooflijk aantrekkelijk, want de kwaliteit van ons universitaire onderwijs is nog steeds heel hoog, maar de prijs is niet reëel. De groei van het aantal internationale studenten zal hierdoor niet afremmen en we hebben op dit moment nog geen instrument om dat tegen te houden.” Die prijs moet dus reëler, “conform de realiteit”, in de woorden van de voorzitter. “Want de grenzen zijn nu opengegooid, zonder dat we hebben kunnen nadenken of de hoogte van het collegegeld daaraan moet worden aangepast.” Als het collegegeldbedrag ook werkelijk dekt
28
Collegevoorzitter Mirjam van Praag nr 3 — 3 oktober 2018
ADVALVAS
campus wat een student de universiteit kost, worden we een beetje minder aantrekkelijk voor buitenlandse studenten en laten die zich bij hun keuze minder leiden door de lage prijs van de Nederlandse universiteiten, denkt Van Praag. “Dan kunnen ze een betere afweging maken of ze naar Nederland, of bijvoorbeeld naar Engeland of Duitsland willen.”
Dupe worden Daar mogen de Nederlandse studenten natuurlijk niet de dupe van worden, vindt Van Praag, dus die moeten dan van de overheid/DUO een beurs krijgen die precies even hoog is als de collegegeldverhoging, zonder aanziens des persoons, iedere Nederlandse student krijgt een beurs. “Nu betaal je 2.000 euro, dan misschien 15.000, dus dan krijgen ze er een beurs van 13.000 euro bij. En dan kun je vragen waarom Nederlandse studenten niet gewoon hetzelfde lage collegegeld blijven betalen, maar dat is juridisch niet mogelijk, want dan behandel je burgers uit de EU ongelijk. Met beurzen zit dat anders, alhoewel ook dat niet één, twee, drie met de huidige wetgeving te realiseren is, heb ik me laten vertellen.” Door selectief buitenlandse studenten ook een beurs toe te kennen, kun ‘Een numerus je de hoeveelheid buitenfixus voor sommige landse studenten en de populaire samenstelling reguleren, opleidingen is dan denkt Van Praag. “Want niet meer nodig’ we geloven in de stimulerende werking van een mixed classroom met een gevarieerde samenstelling van nationaliteiten.” Voor Nederlandse studenten wordt het universitaire onderwijs volgens haar toegankelijker. “Want je hoeft geen numerus fixus meer in te stellen voor sommige populaire opleidingen.” Over de criteria waarop die buitenlandse studenten geselecteerd moeten worden, heeft Van Praag nog geen antwoord. “Of dat op basis moet van kwaliteit of iets anders, dat weet ik nog niet, dat heb ik nog niet uitgedacht. In elk geval zal het aantrekken van internationale diversiteit een belangrijk criterium moeten zijn.”
Prisoner’s dilemma Nu is die veranderende houding van de universiteiten ten opzichte van de aantallen buitenlandse studenten wel opvallend, want tot voor kort waren ze nog actief aan het werven in het buitenland. Socioloog Willem Schinkel wijst daarop in een open, kritische brief aan zijn actievoerende collega’s, die veel stof doet opwaaien: ‘Er is geen minister geweest die gevraagd heeft om oneindige toenames van internationale studenten’, aldus Schinkel. “Er is vroeger wel geworven”, beaamt Van Praag. “Dat ijlt nu nog na. Tegelijkertijd geeft de overheid ons wel degelijk prikkels om te groeien, ze zet ons in een prisoner’s dilemma door ons meer geld te geven als ons marktaandeel groter wordt, dus als we meer groeien dan andere universiteiten. Het mag duidelijk zijn dat dat geen goede prikkel is.”
ADVALVAS
nr 3 — 3 oktober 2018
WOinactie
Actievoerende docenten gaven buiten college Norah Karrouche, docent geesteswetenschappen, gaf maandag 24 september het eerste buitencollege aan de VU: Introduction to migration studies. Zo’n vijftien studenten kwamen erop af.
K
arrouche is door de wind slecht te verstaan en als er een vuilniskarretje voorbijkomt, valt haar stemgeluid helemaal weg. Maar dat maakt misschien de boodschap juist wel duidelijk: de actievoerende docenten vinden dat er echt meer geld naar de wetenschap moet. Het VU-bestuur ondersteunt de actie. Collegevoorzitter Mirjam van Praag zit bij de toehoorders van het derde college State, Power and Conflict van Bastiaan van Apeldoorn. De acties zijn nodig, zegt Régine Anmuth, FNV-vakbondsconsulent op de VU. Want naar de roep om meer geld voor de wetenschap is niet bepaald geluisterd door de politiek, zo bleek op Prinsjesdag. Het kabinet kondigde nog eens een extra bezuiniging van bijna twintig miljoen op het hoger onderwijs aan. “Een belediging in het gezicht van de wetenschap”, vindt Anmuth.
Werkcollege wiskunde Vierentwintig colleges zijn er vorige week op het campusplein gegeven, van theologie tot theoretische natuurkunde en alles ertussenin. “We hadden geen moeite om het programma te vullen voor maandag, dinsdag en woensdag”, vertelt Derk Kooi, promovendus bij scheikunde, die maandag de organisatie verzorgde. Hijzelf gaf die dag een werkcollege wiskunde. (PB)
Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.
29
Theater
Restaurant
De Ruimte The Mountaintop Cultuurcentrum Griffioen Dennis Rudge en Joy Wielkens spelen The Mountaintop Vrijdag 19 oktober Aanvang 20.30 uur Toegang: € 11,50 (studenten) € 3,- (medewerkersvoorstelling) griffioen.vu.nl
V
an het eredoctoraat in de sociale wetenschappen dat Martin Luther King in 1965 van de Vrije Universiteit ontving, staat nog een filmpje op Youtube. Prins Bernhard kreeg tijdens dezelfde gelegenheid een eredoctoraat economie. Ook een universiteit kan zich vergissen. Op 4 april 1968 werd King in Memphis vermoord. In zijn vijftigste sterfjaar is het veelgeprezen theaterstuk The Mountaintop van schrijfster Katori Hall voor het eerst in Nederland te zien. Op 3 april 1968 hield Martin Luther King een speech met de bijbelse verwijzing I’ve Been to the Mountaintop … I’ve seen the Promised Land. Het toneelstuk speelt zich af na afloop in zijn motelkamer. Daar wacht hem een mysterieus kamermeisje. Wat begint als een onschuldige flirt, leidt op de laatste avond van zijn leven tot een openhartige ontmoeting, die King confronteert met zijn successen en zijn tekortkomingen. Dick Roodenburg publiciteitsmedewerker Griffioen
30
SFEER In dit café-restaurant in Noord voel je je al gauw thuis dankzij de huiselijke inrichting. De houten tafels en vintage stoelen maken het gezellig. Ook vind je er platen, cd’s, stripboeken en kunst, die je tegen een zacht prijsje mee naar huis kunt nemen. Door de ruitvormige ramen, die groter zijn dan ikzelf, kun je de verlichte Shell-toren zien. In het kleine zaaltje naast het eetgedeelte vindt een concert plaats. ETEN Alle gerechten zijn vegetarisch en ze bereiden ook veganistische maaltijden. Maar de echte carnivoren komen ook aan hun trekken. Voor 1 of 2 euro extra kunnen zij er wat vlees bij bestellen. Alle producten worden zo lokaal, biologisch en duurzaam mogelijk ingekocht. Daarmee maken ze onverwachte combinaties, zoals de lekkere broccolisoep met noten, nori en miso. Je mag niet de deur uit lopen zonder het signature dessert Miso-Peer te proeven: een stoofpeer in karamelsaus met een bolletje zelfgemaakt sesamijs. BEDIENING Iedereen die hier werkt is helemaal zichzelf. Ze dragen geen werkkleding of schorten, maar doen hun werk er niet minder om. AANRADER Zeker, het eten wordt niet alleen prachtig uitgeserveerd, maar smaakt net zo heerlijk als het eruitziet. Ga hier vooral een keer eten als er een muziekavond is en bestel ook een van de vele speciaalbiertjes. PRIJS Voor 25 euro krijg je een driegangenmenu dat goed vult. Als je onder dit bedrag wilt blijven, moet je het bij twee gerechten houden. De Ruimte Distelweg 83 cafederuimte.nl Odile Vermeulen, masterstudent health sciences
Wil je ook GRATIS UIT ETEN, in ruil voor een restaurantrecensie? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 3 — 3 oktober 2018
ADVALVAS
Uilensteders
Ik heb me nog geen dag verveeld Sandeep Gajadhar 24 Master finance Nieuwbouw
“
Sinds ik op Uilenstede woon, is mijn leven exponentieel verbeterd. Hiervoor woonde ik in Zuidoost. Daar stond het vol met die typische containerwoningen. Het was overal ver vandaan en ik kende er niemand. Dan ga je je wel eenzaam voelen, de muren komen op je af. Vooral als je kamer twintig vierkante meter is. Een vriend heeft me overgehaald om hierheen te komen. Ik vind het geweldig. Er hangt een echte studentensfeer en er is veel te doen. Mijn band met mijn vrienden, die hier ook wonen, is steviger. En ik heb me nog geen dag verveeld. Na mijn afstuderen moet ik weg, dus ik probeer alles te halen uit de tijd die ik nog heb. Het liefst blijf ik daarna in de buurt wonen. Door Floor Bal Foto Peter Valckx
Wil je ook in Uilensteders? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. ADVALVAS
nr 3 — 3 oktober 2018
31
column
‘KUTTOERISTEN’
T
er hoogte van de Spiegelgracht reed ik een toerist aan. Of eigenlijk: fietste een toerist tegen mijn fiets op. Ik viel, zij viel. Ze schrok zo dat ze moest huilen. Ik schrok zo dat ik begon te schreeuwen. Dat je moet ópletten in Amsterdam, nooit zómaar oversteken, geen fiets moet huren als je niet kunt fietsen. De toerist liep huilend weg en een Amsterdammer hielp me omhoog. “Kuttoeristen”, zei hij verbroederend. “Kuttoeristen”, knikte ik terwijl ik over mijn kapotte knieën wreef.
Sanne Pieters derdejaars sociologie
illustratie Dido Drachman masterstudent beeldverhaal, Sint Lucas, Brussel
Op kantoor bespraken mijn collega’s en ik tijdens de lunch onze zomervakanties. Een collega ging naar ZuidItalië en had het best leuk gehad maar had, in haar eigen woorden, “wel last gehad van het toerisme.’” Vorig jaar, vertelde ze, waren er nog van die leuke restaurantjes waar niemand een woord Engels sprak en je voor minder dan 10 euro geweldig kon eten. Restaurantjes die nu Duitse menu’s uitdeelden en hun prijzen verdubbeld hadden. Een andere collega was thuisgebleven, in haar appartement in Oud-West, en had op haar eigen manier last gehad van het toerisme. Op sommige dagen kon ze de deur bijna niet uit, zo druk was het. We knikten instemmend en klaagden over hop-on-hop-offbussen, overvolle pontjes, troep op straat, ik vertelde over mijn aanrijding. We waren het er ontzettend over eens dat toeristen vreselijk zijn. We waren het er ook ontzettend over eens dat wij, als we zelf op vakantie gaan, een ander soort toeristen zijn. In De Groene Amsterdammer schrijft filosoof Ruud Welten: ‘Het hoort bij toerisme om geen toerist te willen zijn.’ We zijn geen toeristen, maar reizigers, op zoek naar authentieke ervaringen. We willen opgaan in de levens van bewoners. Daarom zoeken we restaurantjes zonder toeristenmenu’s, slapen niet meer in hotels, maar in huizen en huren een fiets. Het gevolg is dat de toerist en het toerisme steeds grotere onderdelen zijn geworden van het dagelijks leven van locals. Waar toeristen in Amsterdam eerder op overzichtelijke plekken samenkwamen: de Dam, de Grachten, de Wallen, tref ik ze nu als reizigers aan op plekken waar ik zelf ook ben. En waar ikzelf eerder als toerist op de camping/aan het zwembad/in een kerkje te vinden was, wil ik nu boerenmarkten over, de beste koffiezaak ontdekken, door kunstzinnige buurten slenteren. Onderweg naar de VU denk ik er nog eens over na. Zijn de fietsende toerist in Amsterdam en ik eigenlijk wel zo verschillend? Allebei ontvluchten we een alledaags leven door middel van vakantie, allebei gaan we in een ander land op zoek naar de beste restaurants, allebei zijn we vastbesloten geen toerist te zijn en allebei zijn we eigenlijk precies dat: kuttoeristen in andermans stad. In gedachten verzonken let ik op een kruispunt niet goed op, rijd door rood en knal tegen een toerist op een huurfiets aan. Ik val. Zij valt. “I’m sorry”, zeg ik - terwijl ik haar omhoog help. “Me too”, antwoordt ze.
32
nr 3 — 3 oktober 2018
ADVALVAS