Nr 15
22 maart 2017
Michelle Otten laat scholieren hun toekomst zien
DiepzeebacteriĂŤn: de energiebron van de toekomst
Vrouwelijke filosofen in een wittemannenwereld
Onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit — www.advalvas.vu.nl
Zij gaan de VU vergroenen (voor 6 studiepunten) pag 16
advertenties
Schreierstoren Are you looking for a historical location to celebrate your PhD after defense party?
We offer: - Dinner in private rooms - Reception in private rooms - Private terrace at the canal - No cost for using beamer/screen/microphone - You can bring in your own music
About the Weepingtower: The last remaining defense tower of the old city wall and the second oldest building in Amsterdam. It is located only 5 minutes way from Central Station and 5 minutes from a parking garage.
Cost: We do not ask any rent or other cost, but a minimum spending. This depends on the date and timeframe. Please visit www.phdreception.amsterdam. Fill in the request form and ask what we can do for you!
HOE VER KIJK JIJ? We leven in een snel veranderende samenleving, met grote maatschappelijke vraagstukken. Dat vraagt om mensen die verder kijken. Verder dan het voor de hand liggende, verder dan het bekende. Mensen die verder kijken zijn op hun plek bij de VU. De VU stimuleert haar medewerkers buiten hun eigen afdeling en eigen vakgebied te kijken. Om nieuwe wegen in te slaan. Om samen te werken aan toonaangevend onderzoek en onderwijs. De VU is een universiteit die midden in de maatschappij staat. Met de blik gericht naar buiten. VU is verder kijken.
Ben jij een medewerker van de VU? Kijk dan voor een overzicht van alle interne vacatures op: WWW.VU.NL/VUNET/VACATURES Ben jij geen medewerker van de VU maar wel geĂŻnteresseerd om bij de VU te werken? Kijk dan op: WWW.WERKENBIJDEVU.NL
Jaargang 64 #15
Michelle Otten over Giving Back
6
Zonnecellen maken van diepzeebacteriën 10 Honoursclass: hoe zorg je dat VU’ers zich duurzamer gedragen? 16 Waarom we bijna geen vrouwelijke filosofen kennen 20
Opinie
Eigen bijdrage voor veroordeelden
8
Islamitische gebedsruimte barst uit haar voegen 25
Columns
Jacintha Ellers
9
Sanne Pieters
32
En verder Online nieuws
4
Onderzoeksnieuws
14
Mail/colofon
19
Studentenraad
24
Campus: uitslag OR-verkiezingen
26
So you think you can teach
27
Personeelspagina
28
Cabaret en restaurant
30
Uilensteders
31
Lae
32
Coverfoto Martijn Gijsbertsen Het volgende nummer verschijnt op 5 april 2017.
ADVALVAS
nr 15 — 22 maart 2017
Groene vingers Gyrinus natans, de faculteitsvereniging van FALW, zaait groenten, kruiden en bloemen in haar moestuin. (Dak van D-vleugel hoofdgebouw, bereikbaar via de derde verdieping.)
dakterras campus_16 maart 2017, 17.11 Foto yvonne compier
3
advalvas.vu.nl Voor al het laatste nieuws Nog steeds veel Turkse wetenschappers op de bank
Informatici bezoeken werkplek VU-campus
Van de Turkse docenten en onderzoekers die na de couppoging werden ontslagen, zitten er naar schatting nog 3.500 thuis. Dat zegt Education International, een wereldwijd verbond van lerarenvakbonden.
Wat voor kabinet er ook komt, het hoger onderwijs kan veel politieke compromissen tegemoet zien. Er zijn minstens vier partijen nodig voor een meerderheid in de Tweede Kamer.
Onderwijswoordvoerders PvdA halen Kamer niet De meeste onderwijswoordvoerders in de Tweede Kamer zijn blij met de verkiezingsuitslag van gisteren. Maar bij de PvdA zijn ze zwaar aangeslagen: geen van hen keert terug.
{meer nieuws online} Jongeren laten het weer afweten bij verkiezingen Drukke stembureaus op universiteiten Stemmende VU-studenten stemmen hoopvol Bijna kwart kandidaatKamerleden studeerde in Amsterdam Ook op Uilenstede woedt de verkiezingsstrijd 4
“
Het is wel belangrijk dat duidelijk wordt dat dit gebouw geen VU-gebouw is”, zegt Marcel Worring, directeur van het Instituut voor Informatica van de UvA. “Er moet ook groot een UvA-logo op komen.” Worring krijgt samen met collega’s van de UvA en
Marieke Kolkman
Over onderwijs zal volop gepolderd gaan worden
de VU een rondleiding in het gebouw in aanbouw waar de informatici van de VU en de UvA over twee jaar samen zullen gaan zitten. Als de studenten de plannen niet tegenhouden, tenminste. Momenteel is het gebouw nog niet veel meer dan een karkas. De vloeren liggen erin, maar de meeste muren ontbreken nog.
De informatici stellen kritische vragen, over de vloeren bijvoorbeeld, waar de datakabels en een heleboel andere dingen onder komen te liggen. Daar willen ze bij kunnen. De planning is dat het Nieuwe Universiteitsgebouw in februari 2019 af is. (MK)
Lees de hele reportage op: advalvas. vu.nl>17 maart.
Trumps klimaatscepsis dreunt door Wetenschappers maken zich zorgen over de klimaatsceptische houding van Donald Trump en zijn bezuinigingsplannen.
O
ok Nederlandse wetenschappers zijn bang voor hun onderzoek. “We werken in verschillende onderzoeksprojecten samen met Amerikaanse partners”, zegt woordvoerder Froukje Rienks van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW).“Onder andere met big data, over wereldwijde effecten als de verhoogde uitstoot van broeikasgas door
de opwarming van de bodem rondom de poolgebieden. Als je de data uit en over de VS zou missen – zo’n groot land, ook qua uitstoot – zou dat een groot gemis zijn. Daarnaast is de vraag of de Amerikaanse data nog wel objectief zijn, als je ze al krijgt.” Het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) verwacht ook echt last te krijgen van Trumps voornemens. Voor zijn onderzoek naar zeespiegelstijging bijvoorbeeld gebruikt het NIOZ één Nederlandse en
één Amerikaanse satelliet. Het is problematisch als een van de twee wegvalt. Michiel van den Broeke, Utrechtse hoogleraar polaire meteorologie, zegt: “Het is nog wat vroeg om nu al aan te geven hoe groot de schade zal zijn. Maar dat er schade zal zijn is zeker. ” Hij verwacht die vooral in de continuïteit van onderzoeksgegevens, bijvoorbeeld over het smelten van de ijskappen. (HOP)
Meer hierover op advalvas. vu.nl>nieuws>15 maart. nr 15 — 22 maart 2017
ADVALVAS
advalvas.vu.nl @advalvas_vu Een selectie uit de opvallendste (re)tweets van de afgelopen dagen
Duitsers vergaten ingrediënt atoombom
N
ee, Martin Slaman hoefde geen speciaal Hazmatpak aan toen hij een doos met tien ampullen zwaar water aan de Universiteitsbibliotheek overdroeg. De kist heeft vooral waarde vanwege de connecties met het Duitse atoomprogramma in de Tweede Wereldoorlog.
Hoewel zwaar water als moderator bij kernsplijtingsreacties gebruikt kan worden, is het zelf niet radioactief. Dus kon Slaman, onderzoeksingenieur bij de afdeling Natuurkunde, op zijn dooie gemak het originele kistje met inhoud naar het hoofdgebouw brengen. De neutronengenerator van de VU werd in de Tweede Wereldoorlog door de bezet-
Deeltijdwerk is geen keuze ‘Anders praten over werk en zorg helpt de emancipatie vooruit’, stelt Claartje Vinkenburg, universitair hoofddocent bij Bedrijfskunde, op advalvas.vu.nl>opinie
Een eigen huis(feest) ‘Acta is magisch, als een klein stukje Berlijn.’ Lees de blog van eerstejaars Maaike te Kulve op advalvas. vu.nl>blogs&columns
facebook.com/ advalvas Reportages, bijeenkomsten, borrels, lezingen & meer ADVALVAS
nr 15 — 22 maart 2017
ter geconfisqueerd, maar ze lieten de doos met ampullen zwaar water liggen. Een tactische blunder. De Duitsers hadden juist zwaar water nodig om een atoombom te maken. In Noorwegen stond de enige fabriek die dit water ten tijde van de Tweede Wereldoorlog produceerde. (FB)
Meer hierover op advalvas. vu.nl>nieuws>17 maart.
Studieplek met stopcontact
46
Vorige week kwamen er in het hoofdgebouw 46 studieplekken bij.
D
eze plekken vind je op de verdiepingen 8, 12, 13 en 14 van de B-vleugel van het hoofdgebouw. Het zijn ruimtes waar vier of acht personen alleen of samen kunnen werken. Momenteel maakt de UBVU werk van in totaal 162 nieuwe studieplekken voor studenten. Vorige maand waren het er 66, daar komen nu 46 bij. (MK)
Laat ons weten wat je vindt van de studieplekken op de VU: redactie. advalvas@vu.nl.
@BerndAndeweg 20_3_Ook prijs beste #aardwetenschappen MSc scriptie @VUamsterdam: Pim Kaskes (terecht!) #Escherprijs http://www.kngmg. nl/evenement/uitreiking-escherprijs-2016/ De scriptie van Kaskes gaat over de T-rex in Naturalis (Leiden). @carlabijlsma 20-3_@GVB_klanten Lijn 51: tram 1 komt niet, tram 2 moeten we er bij VU uit, tram 3 is kort, dus vol én op Spakler moeten we eruit. Frustratie.. @johan_vermeer 17-3_@advalvas_vu @VUCampusnu @ VUamsterdam @UvA_Amsterdam Kan er dan ook een VU logo op Sciencepark? Dit in reactie op de informatici van de UvA die een UvA-logo willen op het gebouw op de VU-campus, dat nog in aanbouw is. @RHDijkgraaf 17_3_Did we forget the scientific revolution? Trump’s Budget Would Break American Science, Today and Tomorrow https://www.wired.com/2017/03/trumpsbudget-break-american-science-todaytomorrow Robbert Dijkgraaf is bepaald niet de enige wetenschapper die zich hier zorgen over maakt. Zie het bericht onderaan de pagina hiernaast. @AngelaRoothaan 16-3_En we zijn blij met haar! In reactie op het bericht dat de VU-opleiding Wijsbegeerte eindelijk de eerste vrouwelijke hoogleraar krijgt. @twannievp 16-3_Hoera voor Marije Martijn! Een overwinning waar The Feminist Club hopelijk aan heeft bijgedragen. Nog iemand blij. @josephiensierag 13-3_Gelukt! Ik ben gekozen voor de nieuwe #OR van de #VrijeUniversiteit met 106 stemmen. Mijn dag kan niet meer stuk! #ikbenvandaagzovrolijk @svanatolia 13-3_Anatolia is nu een sponsor rijker! Coca-Cola gaat met ons in zee. Benieuwd naar wat deze samenwerking voor jou kan betekenen? Stay tuned! 5
6
nr 15 — 22 maart 2017
ADVALVAS
student in actie
‘Ik ben zó gegroeid... dat gun ik anderen ook’
Michelle Otten werkt voor Giving Back: professionals uit het bedrijfsleven helpen studenten en scholieren aan een succesvolle carrière. DOOR LILIAN ROOS FOTO PETER VALCKX
W
anneer hoorde jij het eerst over de stichting Giving Back? “Als scholier nam ik deel aan hun programma. Ik zat in de vierde klas van het vwo en ging vooral om met andere scholieren. En toen zat ik ineens tegenover een belangrijk persoon van Ahold via Giving Back. Dat was wel even spannend, maar al gauw hadden we een fijne klik. Zij heeft me bij zo veel dingen kunnen helpen: van huiswerkplanning tot studiekeuze. De stichting werkt samen met grote bedrijven. Door contact te hebben met belangrijke mensen die daar werken, merkte ik dat zij niet anders waren dan ik. Het heeft voor mij het bedrijfsleven, dat ver weg en abstract was, dichterbij gebracht. Het mooie van de stichting is dat een groot professioneel netwerk eerstegeneratiescholieren en -studenten steunt en stimuleert.”
ADVALVAS
nr 15 — 22 maart 2017
Hebben ze die steun en stimulans dan nodig? “Zeker, als je ouders niet gestudeerd hebben mis je de ervaring en kennis die anderen wel van huis uit meekrijgen. Mijn moeder komt uit Kaapverdië en mijn vader uit Nederland. Beiden hebben niet doorgeleerd na de basisschool. Ik heb van hen geleerd om hard te werken, maar inhoudelijk konden zij mij niet helpen. Studiekeuze, huiswerkplanning of problemen met een docent: dat zijn zaken die eerstegeneratiestudenten meestal zelf moeten uitzoeken. Het dagelijks lezen van een krant of bespreken wat er in de wereld gebeurt, is minder vanzelfsprekend. Terwijl op het vwo juist van je wordt verwacht dat je maatschappelijke kennis van huis uit meekrijgt. Mijn moeder zei wel: doe je best, ga hard studeren, dan is alles mogelijk. Maar hoe ik dat moest doen, wist zij ook niet. Toch zie ik dat niet als een gemis. Ik ben er juist zelfstandiger en verantwoordelijker door geworden.” En als je bij Giving Back zit, word je straks ook aan een baan geholpen? “Nee, het moet toch echt uit jezelf komen. Je krijgt wel enorm veel kansen
Giving Back Stichting Giving Back heeft een programma voor scholieren, studenten en young-professionals. Giving Back Students Community biedt gemotiveerde eerstegeneratiestudenten een mentortraject, workshops, bedrijfsbezoeken, stage- en bijbaanmogelijkheden en buitenlandse reizen aan. Professionals geven zo sleutels tot succes door aan studenten, zodat ook zij weer een inspiratiebron zullen zijn voor anderen. De participerende bedrijven zijn onder meer PwC, ING, Allen & Overy, Nuon, AkzoNobel, Cargill, Ahold en DSM. Meer info op www.givingback.nl.
en mogelijkheden, maar die moet je wel helemaal zelf benutten. Bovendien is er een selectie vooraf. Je moet eerstegeneratiestudent zijn, maar ook gedreven en gemotiveerd. Want dat is uiteindelijk het doel: dat ambitieuze mensen elkaar inspireren om het beste in zichzelf naar boven te halen.”
Je werkt nu als bestuurslid public relations. Waarom? “Ik doe al vijf jaar mee aan de programma’s van Giving Back. De eerste twee jaar deed ik mee als scholier. En nu zit ik in het derde jaar van het studentenprogramma. Sinds mijn deelname ben ik zo gegroeid en ik heb zo veel enthousiaste mensen ontmoet. Dat heeft me enorm Michelle Otten veel energie gegeven. Het is erg leerzaam om te zien hoe het er in 21 jaar de praktijk aan toe gaat. Ik heb Tweedejaars bestuursdagen meegelopen op de werken organisatiewetenvloer van grote bedrijven, workschap shops gevolgd en buitenlandse 2016-heden reizen gemaakt. Dat gun ik andeBestuurslid public relations, ren ook! Daarom ben ik vorig stichting Giving Back jaar in het bestuur gegaan, met 2015-heden Teamleider, Albert Heijn als taak de promotie en werving van nieuwe leden. Ik wil dat 2013-2014 Advanced Pre-univerzoveel mogelijk studenten deze sity programme for Top kansen benutten. Daarnaast Students, Honours Acadeorganiseren we met het bestuur my, Universiteit Leiden maatschappelijke projecten. 2012-2013 Binnenkort houd ik bijvoorbeeld Peercoach van onderbouween praatje op een basisschool leerlingen, middelbare met veel kinderen met een Turkschool se of Marokkaanse achtergrond. Zij denken vaak dat ze het niet ver zullen schoppen. Maar ik wil ze inspireren met mijn verhaal en ze laten zien dat zij dat wél kunnen.”
Ben of ken jij ook een student of promovendus die zich inzet voor de maatschappij? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.
7
De vervuiler betaalt? Niet in het strafrecht! Het wetsvoorstel voor de invoering van een eigen bijdrage voor veroordeelden aan de kosten van het strafproces en de slachtofferzorg, mag niet worden aangenomen. Door Sonja Meijer ILLUSTRATIE BAS VAN DER SCHOT
B
innenkort stemt de Eerste Kamer over een wetsvoorstel voor de invoering van een eigen bijdrage voor veroordeelden aan de kosten van het strafproces en de slachtofferzorg. Volgens dit voorstel zouden plegers van strafbare feiten verplicht zijn tot het betalen van een deel van de kosten van de opsporing, vervolging en berechting van strafbare feiten en de slachtofferzorg. Het gaat dan bijvoorbeeld om kosten die gemaakt zijn door de politie, het Openbaar Ministerie, de rechter en de reclassering. De gedachte hierachter is dat de vervuiler betaalt: degene die de strafwet overtreedt, en een strafrechtelijke reactie uitlokt, is hiervoor verantwoordelijk. En hij/ zij moet dus ook voor een deel van de kosten opdraaien. De verwachting is dat deze maatregel zo’n 97.000 veroordeelden zal treffen. De hoogte van de bijdrage hangt af van welke soort rechter de veroordeling uitspreekt. Bij een veroordeling door een kantonrechter geldt een bijdrage van 375 euro, bij de politierechter 1075 euro (bijna de helft van het aantal zaken) en bij een meervoudige kamer 1975 euro. De bijdrage wordt gematigd tot 50 procent wanneer het een geldboete betreft die lager is dan de geldende bijdrage. Onlangs bracht ik op uitnodiging van de vaste commissie voor Veiligheid en Justitie
8
van de Eerste Kamer namens de Stichting Mens en Strafrecht een aantal bezwaren in tegen dit wetsvoorstel. Ten eerste wordt het uitgangspunt van de vervuiler betaalt niet consistent doorgevoerd. De bijdrageplicht geldt bijvoorbeeld ook voor personen die verminderd toerekeningsvatbaar zijn. De rechter heeft over deze personen geoordeeld dat zij slechts deels verantwoordelijk zijn
voor hun strafbare gedrag, maar zij zijn in dit voorstel volledig verantwoordelijk voor de gemaakte kosten. In de tweede plaats staat dit voorstel haaks op de resocialisatie van de veroordeelde doordat de betrokkene met een schuld wordt opgezadeld. Finse criminologen toonden recentelijk aan dat er een verband is tussen het hebben van schulden en het plegen van strafbare feiten.
nr 15 — 22 maart 2017
ADVALVAS
opinie
wisselcolumn
Verander de systemen
Jacintha Ellers hoogleraar evolutionaire ecologie
D
Sonja Meijer is universitair docent straf(proces) recht en lid Stichting Mens en Strafrecht Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. ADVALVAS
nr 15 — 22 maart 2017
foto Yvonne Compier
De kans dat iemand crimineel gedrag vertoont, is ruim drie keer zo groot bij personen met schulden als bij personen zonder schulden. De kans is nog groter bij geweldsdelicten (4,3 keer zo groot) en vermogensdelicten (zoals diefstal: 8,6 keer zo groot). De relatie tussen schulden en crimineel gedrag kan men bovendien niet verklaren door de sociaal-economische status van de persoon, zoals werkloosheid, laag inkomen of laag opleidingsniveau. Ten derde zou men de eigen bijdrageplicht niet als administratieve heffing, maar als een strafrechtelijke sanctie moeten aanmerken. De heffing is in individuele gevallen namelijk onmiskenbaar vergeldend. De regeling heeft tot slot onvoldoende oog voor de realiteit en complexiteit van de alledaagse praktijk en leidt daardoor in de praktijk tot willekeur. Zaken worden soms om oneigenlijke redenen bij een meervoudige kamer aangebracht; afdoening door drie rechters levert meer op dan afdoening door een enkelvoudige (politie)rechter. Daarnaast gebeurt het regelmatig dat een verdachte voor twee of meer verschillende strafbare feiten twee dagvaardingen ontvangt. Dat zou betekenen dat de betrokkene tweemaal een bijdrage moet betalen. Kortom, ik vind dat de Eerste Kamer tegen dit wetsvoorstel moet stemmen.
Ook zitten er veel fouten in het systeem e actievoerder in mij is en zijn omslachtige work-arounds nodig losgebroken. Ik vertik het om de gebreken op te lossen. Ter illusom nog langer mijn ondertratie: in het nieuwe roostersysteem kon wijs en onderzoek in het ik als cursusleider niet eens mijn eigen keurslijf van de digitale naam als docent invullen! Het is moeilijk administratiesystemen te om er niet cynisch en chagrijnig van te persen. Afgelopen week vormde de nieuwe researchportal Pure de worden. Want wie gaat er tijd in investeren om de fouten te corrigeren? Juist, u spreekwoordelijke druppel die de emmer raadt het al. Doordat alle systemen aan deed overlopen. Pure is bedoeld om intern de onderzoeks- het VUnet-id gekoppeld zijn, moet dit inzet en output te administreren, maar de persoonlijk door de betreffende docent of hoogleraar gedaan VU gaat het gebruiken als worden. Niet echt kostenvisitekaartje naar buiten besparend dus. toe, als website dus. Met Het is als een voortdendealle problemen van dien: Ik roep op tot rende trein. Alle onvrede de vermelde gegevens academische en protesten van de afgezijn voornamelijk techongehoorzaamlopen tijd zijn simpelweg nisch van aard, veelal heid platgewalst, en uit de onvolledig, en nauwelijks plannen voor nieuwe mogelijkheden om de systemen blijkt geen enkevormgeving of inhoud le koersverandering. Daaraan te passen. Geen sterke om roep ik op tot academimarketingstrategie. sche ongehoorzaamheid. Het ene na het andere Stop deze uitholling van digitale systeem wordt de taken van het wetenschappelijk persoover de VU uitgerold, met als doel de neel. Leg de administratie terug waar hoeveelheid ondersteunend personeel te deze hoort: bij het ondersteunende persoverminderen en kosten te besparen. Maar neel. Ik stel voor dat we massaal weigeren de systemen sluiten slecht aan bij de om nog met deze systemen te werken tot vraag vanuit onderzoek en onderwijs. Zo het functioneren van de primaire proceszullen bijvoorbeeld binnenkort alle telesen van onze universiteit weer leidend foons van de VU verdwijnen om plaats te is bij de systeemkeuzes die gemaakt maken voor Skype for business. Voortworden. aan alleen nog bellen via je computer en headset dus. Wie heeft dit in vredesnaam bedacht? Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.
9
Fotosynthese
10
nr 15 — 22 maart 2017
ADVALVAS
wetenschap
Diepzeebacteriën hebben energiecentra die we misschien kunnen inzetten als zonnecellen in de ruimte. Natuurkundige Vincent Friebe onderzoekt hoe ze nog efficiënter en robuuster kunnen.
Met bacteriën naar Mars Door Francien Bossema Foto’s Peter Gerritsen
“
We hijacken de energiebron van een bacterie en gebruiken die om energie op te wekken voor onze eigen doelen.” Aan het woord is Vincent Friebe (31, promovendus biofysica). Hij droomt ervan om een energiebron te vinden die astronauten in de ruimte kunnen gebruiken. Dat klinkt als sciencefiction, maar de resultaten van experimenten met diepzeebacteriën zijn veelbelovend. De bacteriën waarmee Friebe werkt zijn heel efficiënt in het omzetten van licht naar energie, ze halen een kwantumefficiëntie van bijna honderd procent, vertelt Friebe. Dat betekent dat voor elk invallend lichtdeeltje (foton) een geladen deeltje (elektron) vrijkomt. Bewegende elektronen vormen stroom, die kan worden afgetapt zodat het gebruikt kan worden om bijvoorbeeld een lampje te laten branden. Op de VU wordt al langer onderzoek gedaan naar het gebruik van fotosynthese als duurzame energiebron. Aanvankelijk keken biofysici naar bladgroenkorrels van planten, maar die bleken veel
ADVALVAS
nr 15 — 22 maart 2017
minder sterk en leverden na een half uur geen energie meer. “Energie uit planten spreekt wel veel meer tot de verbeelding”, denkt Friebe. “Die is geschikter voor marketingdoeleinden. Groen zien we overal.”
Geen sappige golflengtes Maar Friebe richt zijn onderzoek nu dus op bacteriën: “De reactiecentra, die nodig zijn voor het genereren van elektriciteit, zijn in bacteriën heel robuust. Ze kunnen worden gedroogd om later gebruikt te worden, een beetje zoals gist. Het is ook mogelijk om ze te kweken in modder.” De bacteriën die Friebe gebruikt leven normaal op plekken die heel weinig licht krijgen, bijvoorbeeld in diepe meren. Ze zijn daarop aangepast en kunnen met heel weinig licht energie opwekken. Een complicatie is dat deze bacteriën niet alle soorten licht kunnen omzetten. Friebe: “Als je diep duikt is er weinig licht te zien. Alle soorten die erboven leven hebben de lekkere, sappige golflengtes al opgenomen. De bacteriën die diep leven moeten het dus doen met het overgebleven licht, bijvoorbeeld infrarood.” Een van de dingen waar Friebe onderzoek naar doet, is hoe je de bacteriën zo verandert dat ze meer golflengtes aankunnen. “Het is als een automaat waar je alleen vijftig cent in kunt gooien. Wij proberen de automaat
11
Fotosynthese
het water is, aan de hand van de stroom die de zonnecel levert. Dit is op kortere termijn hopelijk bruikbaar.” Maar het duurt nog wel even voordat ons dak vol ligt met bacteriën die het gebouw Stroom aftappen van energie kunnen voorzien, verwacht Door de onderdelen van de bacteriën Friebe. “Om bruikbaar te zijn moet er te mixen met materialen die de mens nog minstens duizend keer meer stroom gemaakt heeft, proberen Friebe en zijn worden gegenereerd.” Friebe denkt dat collega’s nieuwe eigenschappen te creëdat nog wel twintig jaar kan duren. “Maar ren. “Zo wordt de techniek steeds beter. ik blijf hoopvol dat we deze techniek ooit De laatste jaren is er veel vooruitgang: kunnen gaan gebruiken om efficiënte wij genereren nu ongeveer duizend keer zonnecellen te maken.” meer stroom dan in eerder onderzoek. Na zijn promotieonderzoek naar biozonDit komt door het gebruik van losse reacnecellen gaat hij toepassing van deze tiecentra van de bacteriën.” techniek in de ruimte Friebe doet onderzoek bekijken. “Er wordt de naar de overgang tussen laatste tijd veel gesproken de biologie en het door ‘Het is als een over het voor mensen de mens gemaakte. De automaat waar je bewoonbaar maken van reactiecentra waar de alleen vijftig cent Mars.” Het doel is om met fotosynthese plaatsvindt, in kunt gooien’ behulp van biozonnecelworden uit de bacteriën len een hernieuwbare gehaald. In het laboratoenergieproductie op te rium worden ze vervolzetten. “Stel: er zijn daar gens gehecht aan een eetbare planten, maar op geleidend metalen staafje. een dag gaan de bladeren Als de reactiecentra met dood. Dat afval kan, na licht worden beschenen, bewerking, onder het licht kan de geproduceerde van de zon voor elektrielektriciteit worden afgeciteit zorgen. Zodra dat niet meer werkt, tapt, met behulp van geleidende draden kun je er alsnog compost van maken om van biologisch materiaal. Het grootste nieuwe planten te laten groeien. Ultra deel van Friebes onderzoek gaat over het sustainable.” efficiënt vervoeren van de elektriciteit via Zelf vindt Friebe het ontrafelen van de deze draden. werkelijkheid en het uitzoeken hoe de wereld in elkaar zit trouwens belangrijker Hoopvol dan de toepassingen. Hij ziet zichzelf als Omdat de energiecentra in de bacteriën de puzzelaar die de kleine mechanismen zo efficiënt en robuust zijn, ziet Friebe van de natuur leert begrijpen. Friebe veel toepassingsmogelijkheden: “Deze is kritisch over de houding van niettechniek zou bij uitstek geschikt zijn wetenschappers tegenover fundamenteel voor ontwikkelingslanden. Met behulp onderzoek. “Men vindt de toepassingen van de bacteriën zou er een ‘bouw-jevaak het interessantst. Maar fundameneigen-zonnecel-pakket’ kunnen worden teel onderzoek is niet minder belangrijk: gemaakt, zodat iedereen toegang kan de techniek uit je smartphone was ook al hebben tot elektriciteit.” meer dan twintig jaar ervoor uitgevonEen andere toepassing is de biosensor. den.” “De reactiecentra stoppen met stroom leveren als er pesticiden in het water zitten. Zo kun je dus zien hoe vervuild Francien Bossema is student-reporter zo aan te passen dat hij munten met een verschillende waarde accepteert en verwerkt.”
12
In Amsterdam door een vergeten tas Vincent Friebe studeerde biotechniek in het plaatsje Clemson in Amerika, met een focus op duurzame energie. Voor zijn promotieonderzoek kwam hij naar Amsterdam. “De cultuur hier is fantastisch en de flexibiliteit van de academische wereld is veel beter dan in Amerika.” Toen hij in Amsterdam was voor zijn sollicitatie vergat hij zijn tas met alle belangrijke spullen in een tram. De bestuurder van een andere tram spoorde met behulp van de intercom de tas op. Dat gaf de doorslag om in Amsterdam te blijven: “It was amazing.”
nr 15 — 22 maart 2017
ADVALVAS
ADVALVAS
nr 15 — 22 maart 2017
13
VIPs
De VU-scheikundigen Elizabeth von Hauff en Eelco Ruijter ontvingen beiden een Echo-subsidie van NWO, ter waarde van 260.000 euro. De onderwijsfinancier verdeelde onlangs in totaal ruim 2,3 miljoen euro onder excellente chemici: zes Echo-beurzen en een Topsubsidie (780.000 euro).
Peter Valckx
ZonMw financiert twee VU-onderzoeken: dat van hoogleraar Pim Cuijpers naar de ‘research allegiance’, het geloof van de behandelaar in een bepaalde behandeling. En het onderzoek van universitair hoofddocent gezondheidswetenschappen Michiel de Boer, waarin hij pleit voor alternatieve methoden om studies met empirische data te verifiëren. Onderwijsminister Jet Bussemaker reikte een beurs uit aan FALW-docent Anna van Luijn en Maaike Muntinga (VUmc). Ieder kreeg 50.000 euro. Het is voor een verbeteringsproject op het gebied van onderwijs en diversiteit.
14
Jorge Royan (detail van origineel)
De economische faculteit benoemt Anna Gold als hoogleraar auditing. Op 24 maart houdt zij haar oratie over hoe auditonderzoek kan bijdragen aan kwaliteitsverbetering. Haar onderzoek helpt om de invloed te meten van oordelen, beslissingen en gedrag van accountants.
EU is meer militair
I
s de Europese Unie (EU) nog wel de bevorderaar van vrede die de oprichters voor ogen stond? Of is de EU gemilitariseerd? Op die vraag promoveerde Trineke Palm 20 maart bij Sociale Wetenschappen. Zij bracht in kaart hoe de EU zich in de afgelopen veertien jaar als
internationale veiligheidsspeler heeft ontwikkeld. Ze analyseerde de elf militaire operaties die de EU vanaf 2003 uitvoerde. Zoals de anti-piraterij-operatie Atalanta voor de Somalische kust en de huidige missie Sophia in de Middellandse Zee, waarbij bootjes van mensensmokkelaars onderschept worden.
Uit de analyse blijkt dat de oorspronkelijke focus van de EU-militaire operaties, het uitbreiden van het Europese vredesproject buiten Europa’s grenzen, is verschoven naar het beschermen van veiligheid en economische belangen van eigen lidstaten en burgers. (WV)
Financiële Gekke atomen prikkels
H
eliumatomen gedragen zich in het echt niet zoals ze dat zouden moeten doen volgens de theorie van de kwantumelektrodynamica, de meest nauwkeurige theorie in de natuurkunde. Dat concludeert Remy Notermans in zijn proefschrift, waarop hij 15 maart promoveerde. Notermans deed metingen met heel nauwkeurige lasers om de golflengte te bepalen waarop heliumatomen licht absorberen. Die golflengte kwam niet overeen met wat die in theorie zou moeten zijn. Kennelijk moet de theorie verder worden
G
aangescherpt om metingen en berekeningen dichter bij elkaar te brengen. (WV)
Zie proefschrift via tinyurl.com/ Remynotermans
enerieke lastenverlichting, zoals een verlaging van de marginale tarieven in de inkomstenbelasting, doet relatief weinig voor de arbeidsparticipatie. Hetzelfde geldt voor de invoering van een vlaktaks. Dat beweert econoom Henk-Wim de Boer in zijn proefschrift, waarop hij 23 maart promoveert. Verschillende groepen Nederlanders reageren zeer verschillend op een verandering in hun netto-inkomen, blijkt uit zijn promotieonderzoek. Zo zijn mannen relatief ongevoelig voor financiële prikkels en reageren alleenstaande ouders en vrouwen in samenwonende stellen met kinderen sterker. (PB)
nr 15 — 22 maart 2017
ADVALVAS
Pitch alleen Kiezen voor is niet het kwaad genoeg
H
et kwaad is een vrije keuze van de mens, het heil een vrije gave van God. Dat blijkt uit het proefschrift van Pieter Rouwendal, die hierop 9 maart is gepromoveerd. Volgens de predestinatieleer besluit God alles van tevoren, ook het eeuwige geluk of ongeluk van een mens. Die leer blijkt ruimte te houden voor vrije menselijke keuzes. Het is de zondige mens zelf die zonder dwang verkeerde keuzes maakt. Het is God die in vrijheid ingrijpt en mensen zodanig verandert dat ze de goede keuzes gaan maken. (PB)
Betere diabeteszorg
E 125.000 ZonMw geeft 125.000 euro aan onderzoek naar de verbetering van ‘diabetesmedicatiezorg’.
D
e subsidie van ZonMw, de Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie, gaat naar Marcel Adriaanse (gezondheidswetenschappen, VU) en Jacqueline Hugtenburg (klinische farmacologie en apotheek, VUmc). Adriaanse en Hugtenburg gaan onderzoek doen naar de oorzaken van therapieontrouw van diabetespatiënten. De onderzoekers verwachten dat de resultaten hiervan leiden tot een beter gebruik van medicatie door de diabetespatiënt, en dus ook tot verbeterde bloedglucosewaarden en minder complicaties. (WC)
ADVALVAS
nr 15 — 22 maart 2017
en goede pitch, maar ook een goed verhaal daarna en een idee dat aanhaakt bij de trends van dit moment, dat hebben jonge bedrijven nodig om investeerders binnen te halen. Ruben van Werven volgde tien start-ups in de IT-sector voor zijn promotieonderzoek. Het meest succesvol was een bedrijf dat 3D-printen met een soort Marktplaats-achtige omgeving combineert, zegt Van Werven. “Die jongens hadden helder wat het probleem was dat ze gingen oplossen, wie hun klanten zijn en hoe ze er geld aan konden verdienen.” Zij haalden al snel een investeerder binnen. Om investeerders te overtuigen gebruiken start-ups graag grote getallen, ‘miljoenen mensen hebben behoefte aan dit product’, zonder concreet te worden over hun eigen doelen en prestaties. Van Werven analyseert dit retorische spel in zijn proefschrift. (WV)
Zie proefschrift via tinyurl.com/ Rubenvanwerven
onderzoeksnieuws ‘De burger is relaxed over persoonlijke veiligheid’ Sinds 1973 hebben politieke partijen veiligheid als thema. Volgens promovendus Remco Spithoven maakt de burger zich er niet zo druk over. “In 1973 werd veiligheid voor het eerst een onderwerp in de Tweede Kamer en daarna bij de Nederlandse verkiezingen. Er waren toen grote aardverschuivingen binnen sociale structuren. Dat ging gepaard met veel protesten en acties. Politicus Willem Drees junior gebruikte dat. Hij zag in de Verenigde Staten hoe de republikeinen veiligheid als politiek onderwerp gebruikten. Dat nam hij over. Sindsdien hebben alle partijen onveiligheidsgevoelens als thema. Ik onderzocht na mijn interviews via enquêtes het onveiligheidsgevoel in drie plaatsen: Amsterdam, Hilversum en Zaltbommel. Daaruit blijkt dat Nederlanders inderdaad gevoelens van onveiligheid op maatschappelijk niveau hebben. Opvallend is dat de burger erg relaxed over zijn persoonlijke veiligheid is. Juist in Amsterdam, waar bewoners de grootste kans op een misdrijf hebben, maken mensen zich minder zorgen. Ze zijn eraan gewend, ze hebben vermijdingstrategieën en onbewust onderdrukken en rationaliseren zij hun eigen kansen op een misdrijf. In Zaltbommel, waar de kans op een misdrijf veel lager is, hebben mensen die strategieën niet. Door het gebrek aan controle hebben ze daar meer zorgen over hun persoonlijke veiligheid.” (FB)
Remco Spithoven is onderzoeker bij het lectoraat kennisanalyse sociale veiligheid aan de Hogeschool Utrecht. Hij promoveerde 10 maart bij Sociale Wetenschappen.
15
Duurzaamheid
Hoe zorg je voor minder afval op de campus? Honoursstudenten bedenken hoe de VU duurzamer kan worden. Een cursus hierover is populair. Er is zelfs een minor in de maak.
Save the VU DOOR PETER BREEDVELD FOTO’s PETER VALCKX
“
Hai-Dang en Awad vormen samen met Maarten Hugen (26), die future planet studies doet aan de UvA, en Nafisa Suleiman (25), student communicatiewetenschappen, een van de groepjes waarin de cursisten zich hebben laten indelen om gezamenlijk een duurzame oplossing te vinden voor een van de domeinen waarop de cursus zich richt: energie, water, voedsel en afval. Deze vier tackelen het domein energie. Ze hebben al iets verzonnen waarover Advalvas nog niet mag schrijven. Het gaat over het beïnvloeden van het gedrag van studenten en medewerkers van de VU, zodat ze bewuster met energie omgaan, vertelt Suleiman.
Mijn ouders wilden dat ik economie ging studeren, zodat ik straks een goede baan kan vinden”, vertelt Hai-Dang Vu (20), die economic finance studeert aan de UvA. De nieuwe cursus ‘Designing innovations for sustainability’ is voor Hai-Dang de kans om zijn studie te combineren met waar zijn hart meer ligt: duurzaamheid. “Ik zie de situatie erger en erger worden en daar maak ik me zorgen over. In Vietnam, waar ik vandaan kom, was er Minder afval produceren recentelijk bijvoorbeeld een milieuschanDe cursus is een initiatief van Green daal waar de media nauwelijks aandacht Office, het studentencollectief dat nu al aan besteedden”, aldus Hai-Dang. “Deze zo’n jaar of drie werkt aan de verduurzacursus verschaft me waardevolle inzichming van de VU-campus. Bij oprichting ten in hoe je milieuprokondigde het bestuur al blemen innovatief kunt aan dat er meer duurzame aanpakken.” opleidingen moesten ‘We zetten De cursus – voor honourskomen. En dat is gelukt: studenten op studenten – trekt veel behalve deze cursus wordt vraagstukken volk. Niet alleen van de er ook gewerkt aan een waar de VU mee VU, ook van de UvA. Elke sustainability-minor. worstelt’ dinsdag- en donderdagPsychologiestudent Ivar avond krijgen ze twee uur Maas, tevens projectmacollege van steeds een nager bij Green Office, andere docent die steeds heeft de cursus van de een ander aspect van de grond gekregen. “De duurzaamheidsproblematiek belicht. Green Office werd ervoor benaderd door “Je had er de vorige keer bij moeten zijn”, de VU-honourscoördinator Caroline zegt Iza Awad (19), die farmaceutische Holleman”, aldus Maas. “We hebben wetenschappen studeert. “Toen ging het gesprekken met studenten gevoerd, ook over gedrag en hoe je dat kunt beïnvloemet studenten van de Bildungsacademie, den. Zó interessant!” en een concept gemaakt dat mensen uit
16
zoveel mogelijk verschillende disciplines moest aanspreken. Het is een brede groep die de cursus volgt.” Voor de academische invulling werd econoom Pieter van Beukering van het Instituut voor Milieuvraagstukken aangetrokken. “We zetten, in samenwerking met vertegenwoordigers van verschillende VU-diensten en de cateraar, de studenten op vraagstukken waarmee we
nr 15 — 22 maart 2017
ADVALVAS
onderwijs
Psychologiestudent Ivar Maas, projectmanager bij Green Office, bespreekt duurzaamheidsoplossingen door middel van gedragsverandering
hier op de VU worstelen.” Dus: hoe zorg je dat er minder afval geproduceerd wordt en is er een manier om het afval beter te scheiden? Hoe krijg je studenten en medewerkers zover dat ze bewuster omgaan met energie en met water? Hoe kun je het VU-restaurant duurzamer maken? De studenten krijgen practical coaching van de docenten en de VU-diensten. “Er
ADVALVAS
nr 15 — 22 maart 2017
heerst een beetje een Dragon’s Den-achtige sfeer”, zegt Maas, verwijzend naar een populair BBC-programma waarin startende ondernemers hun ideeën pitchen om ze gefinancierd te krijgen. “We willen de studenten meenemen in het creatieve proces, geesten doen ontvlammen”, aldus Maas. In het laatste college, op 23 maart, presenteren de studenten hun plan.
Op deze manier wordt het milieu een dienst bewezen, maar de duurzaamheid zit ’m ook in de contacten tussen studenten en VU-personeel, legt Maas uit. De samenwerking bevordert de integratie op de VU-campus en de betrokkenheid van de studenten bij de VU, het VU-gevoel heette dat vroeger. “Door studenten te betrekken bij het creëren van oplossingen voor problemen
17
Duurzaamheid
op de VU-campus, laat je ze in de VU investeren”, zegt Maas. “Zo wordt het hún VU.”
Konijn in het licht van koplampen
Samen echte oplossingen vinden De cursus ‘Designing innovations for sustainability’ is voor honoursstudenten uit alle disciplines. Doel is dat studenten samen oplossingen vinden voor een duurzamere VU. De cursus bestaat uit dertien colleges in de maanden februari en maart door verschillende gastdocenten. Tijdens het laatste college op 23 maart presenteren de studenten, die teams hebben gevormd, hun plannen voor de domeinen energie, water, voedsel en afval. Het levert hen 6 studiepunten op.
Het ‘energiegroepje’ met vlnr Niels Tolboom (niet in het verhaal), Iza Awad, Maarten Hugen, Nafisa Suleiman en op de voorgrond Hai-Dang Vu 18
In een zaal in het Wis- en Natuurkundegebouw volgen 26 studenten het avondcollege van onderzoeker Astrid van Teeffelen (ze specialiseert zich in ‘biodiversity and ecosystem services in dynamic landscapes’) die de mensheid vergelijkt met een konijn in het licht van de koplampen van een aanstormende vrachtwagen. Je hebt konijnen die denken: geen zorgen, de techniek zorgt wel voor een oplossing van de milieuproblemen, zoals altijd. Andere konijnen verzinnen zelf manieren om een voortijdige dood te voorkomen. De vier domeinen energie, water, voedsel en afval zijn met elkaar verbonden, zegt Van Teeffelen. Voedselproductie gaat immers ten koste van water, energie en veroorzaakt afval. “Een oplossing voor het ene domein heeft gevolgen voor alle andere. Als je bijvoorbeeld het energieprobleem aanpakt door windmolens te plaatsen, heeft dat een grote impact op de landschaarste.” Daarom moet je altijd out-of-the-boxdenken, aldus Van Teeffelen.
Zo hebben alle duurzaamheidsoplossingen een basis in verschillende wetenschappelijke disciplines, bijvoorbeeld de gedragspsychologie. Ivar Maas geeft wat voorbeelden: een spoor van voetstappen over de vloer naar het trappenhuis, om mensen te verleiden de trap te nemen in plaats van de lift. Het gedrag van mensen zodanig beïnvloeden dat ze het licht uitdoen als ze een ruimte verlaten, en hun computer uitzetten. “Nudging heet dat”, zegt Maas. Anders dan Hai-Dang, die vooral wordt gemotiveerd door oprechte zorg over de staat van onze planeet, lijken Awad, Hugen en Suleiman vooral ook gefascineerd door die wetenschappelijke basis, het proces van het verzinnen van duurzame oplossingen. “Duurzaamheid is belangrijk genoeg en ik ben me heus bewust van de noodzaak van goede duurzame oplossingen”, zegt Suleiman, “maar ik volg deze cursus om inzicht te krijgen in het designproces van probleem, idee, plan en oplossingen. Hoe je een innovatief concept bedenkt en wat dan de volgende stap is.”
Volledig vegetariër
Ook Maas was zich altijd bewust van de noodzaak tot duurzaamheid, maar ‘Je moet je al te pas toen hij in aanraking Vliegjes in urinoirs vaak bezighouden kwam met de Green Awad en Hugen vonden met fictieve cases’ Office, waar hij op weg het vorige college, van naar het VU-restaurant Marjoleine van der Meij toevallig langsliep, ging van het Athena Instituut, hij zich echt verdiepen interessanter. “Dit is in de problematiek. “Ik minder gerelateerd aan kreeg meer aandacht voor ons energieproject”, zegt het belang van afvalscheiAwad. “Van der Meijs ding, probeerde na het zien van de docucollege was in het kader van hoe mensen mentaire Cowspiracy over de intensieve denken”, zegt Hugen. “En als je dát weet, veehouderij zo min mogelijk vlees te eten hoe je ze ánders kunt laten denken.” en ben nu volledig vegetariër.” “Daarom zie je nu van die vliegjes in Zijn bachelorthese sociale psychologie urinoirs”, legt Awad uit. “Die zijn daar ging over methoden om mensen zover te aangebracht vanuit de wetenschap dat krijgen bewuster om te gaan met enermannen altijd willen mikken.” gie. “Ik vond het interessant om uit te Gerelateerd aan hun project geven ze het bouwen, echte oplossingen te bedenken voorbeeld van linnen tasjes met teksten voor bestaande problemen. Te vaak moet als ‘Save the World’. De bedoeling is volgens hen om daarmee schuldgevoel op je je als student bezighouden met fictieve te wekken. En dat schuldgevoel motiveert casussen, waarom zou je studenten niet laten samenwerken met bijvoorbeeld de mensen om moeite te doen voor meer marketingafdeling van de VU?” duurzaamheid.
nr 15 — 22 maart 2017
ADVALVAS
colofon
Reacties (max. 300 woorden) op Advalvas-artikelen zijn welkom op redactie.advalvas@vu.nl. De redactie behoudt zich het recht voor uw bijdrage eventueel in te korten.
Meer studentenpsychologen svp Hulp aan studenten met psychische klachten schiet regelmatig tekort, bleek in september dit collegejaar uit onderzoek van het Interstedelijk Studenten Overleg. Studenten zijn tevreden over de geboden gesprekken en trainingen, maar de wachttijden vinden ze vaak te lang en soms zouden ze meer gesprekken willen voeren dan het maximaal vastgestelde aantal. De universitaire studentenraad ziet dit probleem ook binnen de VU en heeft dit aangekaart bij het college van bestuur. Zie artikel ‘Studentenraad wil meer studentenpsychologen’ in Advalvas 13. Als studentenpsychologen kunnen wij ons helemaal vinden in de noodkreet van studenten dat er te weinig formatie beschikbaar is. De wachtlijsten zijn structureel langer dan wenselijk. Studenten krijgen te laat hulp of haken hierdoor af. Dit kan leiden tot verslechtering van hun problematiek. We zien dit bijvoorbeeld in de toename van spoedintakes als de wachtlijst toeneemt. Groepen zitten regelmatig vol. Zo zijn we dit jaar uitgebreid naar vijf studieversnellingsgroepen, inclusief Back on Track Study Group, en nieuwe aanmeldingen blijven komen. Wij komen onvoldoende toe aan belangrijke werkzaamheden als deskundigheidsbevordering van andere studentbegeleiders, preventieve maatregelen,
ADVALVAS
nr 15 — 22 maart 2017
procesverbetering en in- en externe samenwerking. De vergelijking met de landelijke cijfers is correct, blijkt na navraag onder onze collega-studentenpsychologen in het land: De VU-cijfers steken mager af bij andere instellingen wat betreft het aantal studenten en voltijdbanen voor de studentenpsychologen. Zeker gezien de afwezigheid van (administratieve) ondersteuning op de VU. Internationale studenten, biculturele studenten, vluchtelingstudenten, eerstegeneratiestudenten, studenten met een functiebeperking en stapelaars weten ons relatief goed te vinden. We merken op dat de problematiek binnen deze groepen regelmatig complexer is en doorverwijzing moeizamer verloopt. De studentenpsychologen dragen graag bij aan de maatschappelijke ambitie van de VU een inclusieve, emancipatoire universiteit te zijn. De krapte in ons team is niet in overeenstemming met deze ambitie. Graag zouden wij beter beschikbaar zijn voor deze studenten én voor studenten die ons nog niet weten te vinden. Dit past bij het profiel van de VU en heeft een positief effect op het studiesucces, het sociaal welbevinden en de sociale veiligheid binnen de VU.
onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit www.advalvas.vu.nl
Redactieadres De Boelelaan 1105 BelleVue, Kamer 1H-43 1081 HV Amsterdam redactie.advalvas@vu.nl Hoofdredacteur Marieke Schilp Redactie Floor Bal, Peter Breedveld, Dirk de Hoog, Marieke Kolkman, Welmoed Visser Eindredactie Win Castermans, Welmoed Visser Secretariaat Anna Jansen (020) 5985630 secretariaat.advalvas@vu.nl Basis Ontwerp Luis Mendo - GOOD Inc.
Vormgeving Rob Bömer - behance.net/rbbmr Medewerkers Joeke Berg, Francien Bossema, Yvonne Compier, Peter Gerritsen, Sanne Pieters, Dick Roodenburg (Griffioen), Lilian Roos, Lae Schäfer, Bas van der Schot, Peter Valckx Copyright HOP-kopij Hoger Onderwijs Persbureau, Amsterdam VU-advertenties zie secretariaat Commerciële advertenties Bureau Van Vliet (023) 5714745 Druk Opmeer drukkerij BV, Den Haag
advertentie
Anikó Kiss, Arieke Duijzer en Marthe Keijman, studentenpsychologen VU
19
Wijsbegeerte
Marieke Berkers (l) en Roos van Unen: ‘Aristoteles is een enorme seksist’ 20
nr 15 — 22 maart 2017
ADVALVAS
WETENSCHAP
Hoe twee studenten aandacht voor vrouwelijke denkers bij Wijsbegeerte afdwingen. ‘Kom op, kritisch denken is je beroep.’
Waarom we geen vrouwelijke filosofen kennen Berkers en Van Unen kregen een Aspasiabeurs van de wetenschapscommissie van DOOR FLOOR BAL de faculteit en gebruikten deze om, met FOTO YVONNE COMPIER hulp van docenten, een concrete opzet voor het vak diversify philosophy te maken. Voor de minor gender and diverommige handtekeningenacties hebben sity gaven ze alleen het voorzetje, deze is een groot resultaat. Die van masterverder door docenten opgezet. studenten filosofie Roos van Unen en Diversify philosophy draait om het Marieke Berkers bijvoorbeeld. Begin 2016 probleem dat filosofie altijd in- en uitsluizamelden ze 150 handtekeningen in om tend werkt. Bij geschiedschrijving vindt binnen hun opleiding meer aandacht voor steevast een selectie van de bronnen vrouwen en niet-westerse denkers af te plaats. Vrouwen werden per definitie niet dwingen. als belangrijk gezien, daardoor is veel Met resultaat: in het nieuwe studiejaar begint de minor werk verdwenen. Daarmee gender and diversity en in datzelfde geeft het vak een kritische studiejaar start een proef met het nieuwe reflectie op de canon en de verplichte vak diversify philosophy. De canon loopt rest van het curriculum. Dat is hoognodig, vinden ze. In de van Plato tot “Het probleem is de vraag geschiedenis van de wijsbegeerte kwam Foucault. ‘Daar zit wat echte filosofie is”, tot en met moderne wijsbegeerte geen geen enkele vrouw zegt Berkers. “Zo wordt enkele vrouwelijke filosoof aan bod. En tussen’ het werk van vrouwelijke in de 20ste en 21ste eeuw leek Hannah denkers in de MiddeleeuArendt de enige vrouw die noemenswen, mystici als Hildegard waardig denkwerk verricht had. De von Bingen, weggezet als opleiding noemt niet-westerse filosofie religieus. Bij religieuze alleen als die invloed heeft op de westerse mannelijke denkers gebeurt dat niet. canon. Dat geldt overigens niet alleen voor de VU. De En ook oosterse filosofie doet men af als twee studenten bekeken ook het curriculum bij andere geen echte filosofie.” universiteiten. Daaruit bleek dat andere opleidingen vrouwelijke filosofen en niet-westerse denkers ook niet behandelen. Wel benoemen en bespreken Het moeilijkste punt bleek de eis van de handtekeningenactie om bij elk vak Handtekeningenactie vrouwelijke of niet-westerse denkers te Iets eisen is natuurlijk makkelijk, maar Berkers en Van Unen hielden zich ook met de uitvoering van de plannen behandelen. De opleiding doceert de klassiekers, en de canon loopt van Plato bezig. Het opleidingsbestuur reageerde in eerste instantot Foucault. “Daar zit geen enkele vrouw tie matig enthousiast op hun handtekeningenactie. tussen. En die krijg je er ook niet tussen”, Eerst moesten ze maar eens uitzoeken hoe ze deze planzegt Berkers. “Je kunt natuurlijk ook niet nen wilden uitvoeren.
S
ADVALVAS
nr 15 — 22 maart 2017
21
ingezonden mededeling
WEAPON OF MASS DESTRUCTION
This toy gun might kill more people than a real gun. Simply because it’s made of plastic. It will end up as waste in our oceans. Where it degrades in small particles and ends up in our food chain. This way poison enters our body on a daily basis. We must reduce now or suffer later.
net doen alsof die vrouwen heel invloedrijk waren. Ze konden hun werk niet uitgeven en als dat wel lukte, kreeg het veel minder aandacht.” “De vrouwelijke filosofen werden vaak ook door mannen overschaduwd. Zo bedankte John Stuart Mill in het voorwoord van zijn boeken altijd zijn vrouw Harriet. Stuart Mill zei dat een groot deel van zijn ideeën bij haar vandaan kwam. Zij was ook filosoof, maar haar werk was veel minder bekend. Op een gegeven moment liet zijn uitgever al die bedankjes aan zijn vrouw weg. Nu weet bijna niemand meer hoe belangrijk zij voor zijn werk was.” Er waren wel vrouwelijke filosofen en ze hadden ook wel invloed, alleen wordt hun bijdrage niet besproken in de colleges. Daarom pleiten de twee studenten juist voor het benoemen en bespreken van vrouwelijke denkers tijdens de colleges.
Denkfout Waardoor heeft het zo lang geduurd voordat er binnen de studie filosofie aandacht kwam voor vrouwen? Volgens Van Unen komt het deels doordat filosofen menen dat ze objectieve wetenschap bedrijven. Hoort een vrouwelijke denker niet tot de canon? Dan zal ze wel niet zo goed zijn geweest. “Het is zo gek: als filosoof is kritisch denken je beroep. Hoe kan het dan dat je dit probleem zo van tafel veegt?” De opleiding besteedt ook geen aandacht aan de minder gunstige denkbeelden van filosofen die wel tot de canon horen. “Aristoteles bijvoorbeeld is een enorme seksist”, zegt Van Unen. “Hij beschrijft vrouwen als mislukte mannen en stelt ze gelijk aan dieren. Toch wordt hij in de collegezaal behandeld alsof hij een objectief mensbeeld heeft. En dat de moderne filosoof Emmanuel Levinas is beïnvloed door koloniaal gedachtegoed, daar hoor je niemand over.” Wat niet meehelpt, is dat filosofie echt een mannenwereld is. Volgens de twee studenten wordt filosofie nog meer door mannen gedomineerd dan natuurkunde, ook niet bepaald een vrouwenstudie. Aan de VU werd bij filosofie vorig jaar augustus pas de eerste vrouwelijke hoogleraar ooit aangesteld. Dat betekent dat bij de opleiding witte mannen de ideeën van witte mannen aan witte mannen doceren. Vrouwen die filosofie studeren moeten soms sterk in hun schoenen staan om zelf een plekje te veroveren. Van Unen: “Tijdens mijn eerste jaar zei een mannelijke student nog dat het zo opmerkelijk was dat ik filosofie studeerde omdat het zo’n abstracte studie is. Dat herkende ik toen niet eens als seksisme.”
ADVALVAS
nr 15 — 22 maart 2017
Katelijne Vanderveen
Wijsbegeerte
Marije Martijn: ‘Filosofie heeft een zeer lange geschiedenis van mannen die mannen binnenhalen’
Eerste vrouwelijke hoogleraar filosofie Eindelijk is het de VU gelukt om een geschikte vrouw voor een leerstoel wijsbegeerte te vinden: Marije Martijn. Dat was nog niet zo makkelijk: de zoektocht duurde 136 jaar.
G
efeliciteerd! U bent hier de eerste vrouwelijke hoogleraar filosofie. Waarom moest dat nou zo lang duren? Marije Martijn: “Sinds dit studiejaar ben ik bijzonder hoogleraar antieke en patristische wijsbegeerte. Waarom het zo lang moest duren is een vraag die je eigenlijk aan de vorige decanen moet stellen. Filosofie heeft een zeer lange geschiedenis van mannen die mannen binnenhalen.” Waar komt die gedachte vandaan dat vrouwen niet slim genoeg zijn voor filosofie? “Filosofie is een echt mannenbolwerk. Men zegt vaak dat het abstractieniveau van filosofie niet aantrekkelijk voor vrouwen is. Het idee van genialiteit speelt bij filosofie ook een belangrijke rol. Traditioneel worden vrouwen meer als harde werkers gezien. Niet als genieën met bijzondere invallen. “Ik ben trouwens niet helemaal de eerste vrouwelijke hoogleraar filosofie. Taalfilosoof Arianna Betti werd in 2013 aangesteld als university research chair-
hoogleraar. Ze is nog voor haar oratie overgestapt naar de UvA.” Betti zag de mannenbroeders bij filosofie en liep gillend weg? “Ze kreeg een betere positie bij de UvA aangeboden. Ik had wel de indruk dat het niet meehielp dat het aan de VU zolang duurde voordat ze hoogleraar werd. Haar aanstelling is lang met oneigenlijke argumenten tegengehouden.” Bent u niet bang dat ze u zien als excuustruus? Er was vorig jaar een handtekeningenactie, onder meer voor een vrouwelijke hoogleraar filosofie. “De selectiecommissie kon niet zomaar iemand aanstellen, de kandidaat moet aan allerlei eisen voldoen. Het feit dat ik aangenomen ben, betekent dat ik daar in elk geval aan voldeed. Maar zelfs als ik vanwege mijn geslacht aangesteld ben en niet vanwege mijn cv, dan zij dat maar zo. Ik zit hier als afdelingshoofd, ik kan nu dingen voor elkaar krijgen.” Besteedt u zelf in colleges aandacht aan vrouwelijke denkers? “Ik schaam me er een beetje voor, maar dat deed ik inderdaad niet. Ik noemde tijdens de colleges dat er geen vrouwen in het handboek antieke filosofie stonden, maar dat ze er wel waren. Studenten vroegen me waarom ik die dan niet noemde. Dat doe ik nu wel.” (FB)
23
ingezonden mededeling
E: usr@vu.nl | FB: StudentenraadVU | HG StudentenDOk, kamer OD-12
Zakaria Nafid
De universitaire studentenraad is het medezeggenschapsorgaan van en voor studenten van de VU. De raad houdt zich vooral bezig met de kwaliteit en toegankelijkheid van het onderwijs en het studentenbeleid van de VU. De raad overlegt hierover geregeld met het college van bestuur.
De echte gamechangers zitten op de VU! Als lid van de studentenraad heb je veel contact met het bestuur, de diensten, faculteiten en studenten. De impact die VU-studenten, VU-alumni en VU-medewerkers op de maatschappij hebben, is enorm. Naast het feit dat de VU nationaal en internationaal goede onderzoeksprestaties levert, heeft zij ook alumni die werkzaam zijn in de politiek en zich inzetten voor de samenleving: bijvoorbeeld minister Buitenlandse Zaken Bert Koenders (PvdA), Henk Krol, fractievoorzitter 50Plus, Joël Voordewind (CU) en Barbara Visser (VVD). We moeten niet alleen kijken naar alle prestaties die de VU levert, maar we moeten ook beseffen hoe de universiteit functioneert in haar huidige habitat. Amsterdam staat bekend om het feit dat het een kleurrijke stad is wat betreft religie en cultuur. Een quote die ik ooit heb bedacht en waar ik erg in geloof, luidt: ‘De Vrije Universiteit is een utopisch voorbeeld van hoe de Nederlandse samenleving eruit hoort te zien.’ Onze studentenpopulatie is divers en dat is kenmerkend voor de VU. Wij gebruiken dit als kracht in plaats van zwakte. De VU waardeert haar studenten enorm en biedt ze een omgeving waarin ze zich kunnen ontwikkelen en groeien. Zo heeft de student van het jaar 2016 Ruben van de Belt een bijzondere
uitspraak gedaan: ‘Op mijn cv staan al mijn successen, terwijl het juist mijn mislukkingen, die ik uit schaamte op mijn cv weglaat, zijn die mij hebben doen groeien.’ De VU heeft veel om trots op te zijn. Toch blijft ze vaak het bescheiden meisje achter in de klas. Onze universiteit mag veel meer laten zien dat diversiteit en kwaliteit uitstekend samengaan. Wij moeten de VU-trots uitdragen, niet alleen binnen maar ook buiten de VU-gebouwen. De Universitaire Studentenraad pleit voor meer VU-banners en VU-vlaggen op de campus. Daarnaast moeten we VU-merchandise meer promoten en zichtbaarder tentoonstellen. We moeten meer media-aandacht genereren voor de VU-status van medewerkers en alumni. De USR vindt dat wetenschappers hun onderzoeksresultaten nog zichtbaarder moeten maken, zodat studenten dat kunnen zien en zich realiseren waarop ze trots mogen zijn. Hoe je het wendt of keert, de VU is speciaal. Opgericht als een bijzondere universiteit door Abraham Kuyper, die ook de eerste politieke partij in Nederland heeft opgericht (ARP). Het zit in ons bloed en dit moeten wij van de daken schreeuwen. Zakaria Nafid, coördinator communicatie USR z.nafid@studentenraadvu.nl
wat er verder speelt Een selectie uit de onderwerpen waarover de USR nu nadenkt en/ of onderhandelt: • Afgevaardigdensysteem. Komende periode zullen we een ander kiessysteem voorstellen aan het college van bestuur. Elke faculteit zal vertegenwoordigd worden in de USR. Hierdoor weet je als raad werkelijk wat er per faculteit speelt en krijg je een breder perspectief. • Onderwijsevaluaties. Je kent ze wel, aan het eind van je vakken krijg je een melding op VUnet dat je je vakevaluatie moet invullen. Wat gebeurt hier precies mee? Kan het ook anders? Daarover gaan we in gesprek met het bestuur. Hoe krijgen we de respons zo hoog dat je de opleiding daadwerkelijk kunt verbeteren? Mail je ideeën naar: usr@vu.nl. • Tweede studentenforum. Op maandag 3 april vanaf 11 uur presenteren de werkgroepen Studentencafé, Gezamenlijk feest, Campussfeer en Studentensupermarkt hun voortgang. Wat is hun plan? Lopen ze tegen dingen aan? Heb je suggesties? Sluit vooral aan, je bent welkom!
Zakaria Nafid coördinator communicatie USR
opinie
‘Islamitische gebedsruimte is te krap’
De universitaire studentenraad wil uitbreiding van de islamitische gebedsruimte. ‘Het is niet hygiënisch, maar vooral ook niet veilig’, aldus raadslid Zakaria Nafid.
D
DOOR PETER BREEDVELD
e universitaire studentenraad wil de islamitische gebedsruimte uitbreiden. Waarom? “Omdat de huidige gebedsruimte te klein is voor het vrijdaggebed. Er is ruimte voor ongeveer dertig personen, maar op vrijdag is de drukte veel groter. We hebben vier achtereenvolgende weken tijdens het vrijdaggebed geteld en kwamen op gemiddeld ruim tachtig personen. We hebben ook foto’s gemaakt, waarop je ziet dat iedereen boven op elkaar zit. Dat is niet hygiënisch, maar belangrijker is dat het niet veilig is.”
is dus niet iedereen gelijktijdig in die gebedsruimte.” En nu willen jullie deze gebedsruimte uitbreiden? “De beste oplossing lijkt ons dat er voor de vrijdag één of twee provisorische extra ruimtes op de VU-campus worden ingericht voor het gebed. Dat kan
En dit is alleen op vrijdag? Waarom is het de rest van de week niet druk? “Omdat er op vrijdag een vast tijdstip is waarop alle moslims gezamenlijk het gebed moeten bijwonen. De rest van de week kun je de gebeden spreiden, dan
ADVALVAS
nr 15 — 22 maart 2017
Yvonne Compier
Heb je dat zelf bepaald of heeft de brandweer iets gezegd? “Dat hebben we zelf vastgesteld. Maar er zijn ook zorgen geuit door de studenten die gebruikmaken van de ruimte.”
Zakaria Nafid
Niet onomstreden De huidige gebedsruimte, op de eerste verdieping van het VU-hoofdgebouw, werd in 2014 geopend. Daarvoor baden islamitische studenten en medewerkers jarenlang in een kleine ruimte in de kelder van het gebouw. Onomstreden is de ruimte niet. Rechtse media doken erop en de PVV stelde Kamervragen. De UvA heeft jarenlang niet van zoiets als een gebedsruimte willen weten, maar is inmiddels overstag gegaan met een aantal stilteruimtes, waar studenten ook kunnen bidden.
nooit een groot probleem zijn. In het Wis- en Natuurkundegebouw staan nu bijvoorbeeld veel ruimtes leeg, maar in het hoofdgebouw kan men ook ruimte vrijmaken voor het benodigde speakersysteem, een tapijt en een scherm.” Waarom gebeurt dat niet meteen? De situatie klinkt nijpend. “Het agendapunt wordt aangekaart tijdens een openbare vergadering met het college van bestuur in juni.” Dat duurt nog maanden. Kan er nu niet iets gedaan worden? “We trachten de verantwoordelijke mensen te spreken te krijgen. Maar het is niet eenvoudig om iedereen om de tafel te krijgen, omdat er veel partijen mee gemoeid zijn.”
Ben je niet bang dat de brandweer de ruimte meteen sluit als die ziet wat er aan de hand is? “Dat lijkt me onwenselijk en onwaarschijnlijk. Die gebedsruimte is een belangrijke bijdrage aan de VU-trots. Ik durf te stellen dat de VU niet zonder die gebedsruimte kan, als het gaat om het binden van studenten.”
Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.
25
Uitslag OR-verkiezingen
Ida Sabelis kreeg de meeste voorkeurstemmen (149), gevolgd door Josephien Sierag en Esther Plomp. Komen er nu ook meer vrouwen in de ondernemingsraad?
Opmerkelijk veel stemmen op vrouwen Onderdeelcommisses Bij slechts drie van de vijftien onderdeelcommissies (van faculteiten en diensten) zijn vrouwen in de meerderheid: van de faculteit Rechtsgeleerdheid en de e negen vrouwen die diensten Communicatie & Marketing en kandidaat stonden voor HRM, Arbo & Milieu. Daarentegen zit de ondernemingsraad in de onderdeelcommissie van de Facihaalden 659 van de 1641 litaire Campus Organisatie geen enkele van de uitgebrachte vrouw. Alleen bij de bibliotheek en ict stemmen op. Zeven van waren er daadwerkelijk verkiezingen. hen zijn daadwerkelijk Voor de andere onderdeelcommisgekozen in de 21 zetels tellende raad. Dat sies waren er evenveel is één minder dan in de kandidaten als zetels. Bij vorige raad, maar die telde Godgeleerdheid bleven twee zetels meer omdat ‘FNV en CNV zetels leeg. Daar waren het personeelsbestand hebben meer slechts vier kandidaten groter was. stemmen omdat voor zeven plaatsen. Hoofddocent organisaer meer bekende Dertien van de 21 leden tiewetenschappen Ida gezichten bij van de nieuwe OR zitten Sabelis (FNV) spande de nu al in de raad. Zo zijn kroon met 149 voorkeurzitten’ acht van de tien FNVstemmen, gevolgd door leden bekende gezichten. Josephien Sierag (FNV), Van de CNV-fractie keert administrateur bij de de helft terug, onder wie economische faculteit, hoogleraar theologie Kees en promovendus Esther van der Kooi, die opnieuw de enige hoogPlomp (ProVU). Zij kregen allebei 106 leraar in de raad is. Bij ProVU komen drie voorkeurstemmen. Maar ook Trudie van oudgedienden terug. Kampen (CNV), medewerker zaalreserveIn ieder geval verdwijnen drie bekende ringen, haalde 85 stemmen, één minder gezichten uit de raad. Voorzitter Laura dan lijstaanvoerder Dick de Gilder. En Henderson gaat meer tijd aan haar Daniëlle Watchman (ProVU), patiëntonpromotie besteden, Rieky van Walraven dersteuner bij tandheelkunde, scoorde gaat met pensioen en Boris Slijper, onder goed met 67 stemmen.
D
DOOR DIRK DE HOOG
26
meer bekend als Verontruste VU’er, is blijkbaar moegestreden, want hij stond deze keer niet kandidaat.
Wetenschappelijk-ondersteunend personeel De verhouding wp-obp is 7 op 14. In de vorige raad was het 13 wp op 10 obp, maar toen was de fractie van de promovendi groter en bestond die alleen uit wp. Nu zijn twee van de vijf ProVU-raadsleden obp’er.
nr 15 — 22 maart 2017
ADVALVAS
campus
onderwijs
So you think you can teach Wie weet van een hoorcollege een inspirerende sessie te maken? Student-reporter Joeke Berg schuift aan. Deze keer: het hoorcollege internationale misdrijven van Joris van Wijk. Henderson, die namens ProVU in de raad zat, verklaart de achteruitgang van haar partij. “Onze achterban is de laatste tijd minder actief geweest op de universiteit. Dus was de ProVU minder zichtbaar.” Ook denkt ze dat FNV en CNV meer stemmen hebben gekregen omdat er “bekende gezichten” bij zitten. “Daar zitten mensen bij die al jaren bij de VU werken en een flink netwerk hebben. Die trekken als personen meer stemmen. Voor ProVU is het wellicht een nadeel dat mensen nog maar kort bij de VU werken en soms na een paar jaar weer weg zijn.”
De nieuwe OR Er zijn 21 zetels verdeeld: FNV 10 (-1) CNV 6 (+1) ProVU 5 (-2) De opkomst was 34% tegenover bijna 36% de vorige keer. De nieuwe ondernemingsraad treedt aan op woensdag 5 april. Voor alle uitslagen: verkiezingen ondernemingsraad en onderdeelcommissies 2017-2019 zie www.ondernemingsraadvu.nl. Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. ADVALVAS
nr 15 — 22 maart 2017
uiteenlopende internationale misdrijven, 07-03-2017|MF-FG2. Direct bij de plegers ervan en de verschillende aanvang van het hoorcollege vliegen de manieren en bijhorende moeilijkheden boeven al in rap tempo over het scherm. Boeven van het grote kaliber. De zaal mag van vervolging. Het Internationaal Strafhof in Den Haag krijgt een ereplekje in hardop raden: Thomas Lubanga, Boko zijn verhaal. “Jullie kunnen daar gewoon Haram, Jihadi John, Khadaffi, Assad. heen”, stelt hij opgetogen. “Dat is vrij “Voor velen van jullie is dit misschien uniek, mensen. Je stapt in de trein en een beetje een ver-van-mijn-bedshow”, kunt zomaar een zaak van het Internatibegint Joris van Wijk voor de zaal vol onaal Strafhof bijwonen.” Hij is duidelijk tweedejaars criminologie. “Dit zijn geen een kenner en dat komt de huis-tuin-en-keukencridiepgang van het college minelen en ze plegen geen ten goede, maar door huis-tuin-en-keukenzijn enorme inhoudelijke criminaliteit. Ik neem Bevlogen en kennis dwaalt hij regeljullie vandaag mee de matig af. Zo belanden we hele wereld over, op zoek inhoudelijk sterk van de vraag in hoeverre naar de aard, omvang en schade van internationale Dwaalt iets te bekende criminologische theorieën toepasbaar misdrijven.” vaak af zijn op internationale Van Wijk is duidelijk misdrijven, in een spanbevlogen over het ondernend verhaal over hoe de werp en staat het hele Israëlische geheime dienst college lang enthousiast nazikopstuk Eichmann te bewegen voor het bord. kidnapte en Argentinië uit smokkelde om Met grote armgebaren wijst hij naar de hem te kunnen berechten. plaatjes van oorlogsmisdaden, genocides, De toehoorders malen niet om de vele tot de tanden toe bewapende kindsoldaten en andere ellende die over het scherm afslagen. Zij hangen bij elke anekdote aan zijn lippen, maar het brengt hem wel schiet. In zijn beweeglijkheid raakt de wat in tijdnood. Het laatste deel van het docent nogal eens in de clinch met het college moet daarom wat kort worden snoer van zijn microfoon, maar hij weet afgesneden en Van Wijk lijkt zelf bijna steeds net op tijd te voorkomen dat hij opgelucht als hij de laatste sheet van erover struikelt. zijn presentatie aankondigt. “We gaan De universitair hoofddocent criminolohet halen, mensen. We zijn bijna bij het gie houdt twee uur lang een helder en einde.” bevlogen betoog over de kenmerken van
+ �
27
PERSONEELSPAGINA
ONDER REDACTIE VAN COMMUNICATIE & MARKETING VU JAARGANG 9, NUMMER 9, 22 MAART 2017
VU MAAKT WERK VAN DIVERSITEIT MET EVENEMENTEN IN APRIL Al sinds haar oprichting staat de Vrije Universiteit Amsterdam midden in de maatschappij en werkt zij aan de vraagstukken van morgen. De VU biedt een leer- en werkomgeving die vanuit onderlinge verschillen creativiteit en talentontwikkeling stimuleert. De universiteit wil een inclusieve organisatie zijn waarin mensen zich thuis voelen en zich vrij voelen hun unieke perspectieven te delen. Met o.a. de Martin Luther King Lezing en Abraham Kuyper Lezing laat de VU zien hoe zij staat voor verbinding en werk maakt van diversiteit. Want de Vrije Universiteit gelooft in diversiteit ter verrijking van de universitaire gemeenschap en de bredere samenleving.
MARTIN LUTHER KING LEZING De Stichting Martin Luther King Lezing is een samenwerking tussen Vrije Universiteit Amsterdam en Justice & Peace. De geweldloze strijd van Martin Luther King voor gelijkberechtiging is tot op de dag van vandaag een bron van inspiratie. Met zijn toespraken enthousiasmeerde hij velen en wist hij bruggen te slaan en verzet weg te nemen. In 1965 ontvangt King aan de VU het eredoctoraat in de
Sociale Wetenschappen, drie jaar later wordt hij in Memphis, Tennessee doodgeschoten. De Martin Luther King Lezing is ter nagedachtenis aan zijn werk.
EEN DROOM VOOR IEDEREEN
De stichting heeft acteur Nasrdin Dchar gevraagd om op de VU de lezing uit te spreken. Dchar wil net als King discriminatie tegengaan.
DINSDAG 4 APRIL 2017
MARTIN LUTHER KING JR. LEZING
EEN DROOM VOOR IEDEREEN FOTOGRAFIE: JANEY VAN IERLAND
Met o.a. Nasrdin Dchar en Zwart Licht 20.00 uur, VU Hoofdgebouw Toegang: €10, studenten €5
WWW.VU.NL/MLKLEZING
Met Een Droom voor Iedereen houdt Dchar op 4 april een pleidooi voor saamhorigheid in onze diverse samenleving om polarisatie en angstcultuur tegen te gaan. In het avondprogramma ook optredens en bijdragen van rapformatie Zwart Licht, Manuela Kalsky (bijzonder VU-hoogleraar Theologie en Samenleving) en Sinan Çankaya (universitair VU-docent Bestuurswetenschappen en Politicologie).
ABRAHAM KUYPER LEZING Een open samenleving waar iedereen welkom is vraagt om lef, tolerantie en nieuwsgierigheid van iedereen. De Vrije Universiteit Amsterdam is, in samenwerking met Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF, een voortrekker in Nederland als het gaat om het opnemen van vluchtelingstudenten. In de Abraham Kuyper Lezing 2017 staat de betekenis van deze studenten voor onze samenleving centraal.
EEN AVOND DOOR EN MET VU-VLUCHTELINGSTUDENTEN
Vrije Schrijver van de VU, Ernest van der Kwast, interviewt vluchtelingstudenten over
hun bijzondere levensverhalen. Daarnaast ook muzikale optredens. Halleh Ghorashi (VU-hoogleraar Diversiteit en Integratie) spreekt over het belang van verhalen bij integratie, Thomas Spijkerboer (VU-hoogleraar Migratierecht) over de rechten van vluchtelingen en politiek filosoof Tamar de Waal over het verbeteren van inburgering van vluchtelingen.
CONVENANT UAF-VU
In 2014 hebben de UAF en VU een convenant ondertekend waarmee zij “Gezamenlijk een bijdrage leveren aan een samenleving, waarin vluchtelingstudenten, afgestudeerde
vluchtelingen en bedreigde wetenschappers, betekenisvol kunnen participeren.” Dat komt tot uiting in onder andere het VASVU programma: een cursus voor studenten die niet direct toelaatbaar zijn tot een Nederlandse universitaire opleiding. De VU is de enige Nederlandse universiteit die een dergelijke cursus aanbiedt. Ook biedt de VU onderdak aan bedreigde wetenschappers binnen haar programma Academische Vrijheid/Scholars at Risk en zijn VU-studenten als mentor actief in het project Refugees@campus.
JOUW TOEKOMST, MIJN TOEKOMST
VERHALEN VAN VU-VLUCHTELINGSTUDENTEN
FOTOGRAFIE: YVONNE COMPIER
DINSDAG 11 APRIL ABRAHAM KUYPERLEZING MET VRIJE SCHRIJVER ERNEST VAN DER KWAST
Toegan g: student €10, VU-med en en ewerk gratis ers
20.00 uur, Westerkerk Amsterdam
TICKETS VIA VU.NL/AKL
Redactie Personeelspagina > COMMUNICATIE & MARKETING Tekst > COMMUNICATIE & MARKETING Fotografie > JANEY VAN IERLAND, YVONNE COMPIER Vormgeving > HAAGSBLAUW Reageren > PP@VU.NL
Cabaret
Eten
Tibet RESTAURANT Tibetaan in hartje centrum. SFEER Vrolijke kleuren en grote, enigszins verkleurde afbeeldingen van boeddha’s aan de muur. Dit samen met foto’s van de Dalai Lama en de trotse bediening zegt genoeg: we zijn in Tibet. We zitten aan een tafeltje bij het raam met zicht op de rondstruinende toeristen. ETEN Vooraf eten we vier momo’s, waarvan twee vegetarisch. De gestoomde, gevulde deegbolletjes zijn een heerlijke appetizer. Dan het hoofdgerecht; op aanraden van de serveerster kies ik het vegetarische Tibetan three treasures, met aubergine, aardappel en paprika. Dat zijn de enige groenten die ze hier serveren, vandaar de naam. Het andere hoofdgerecht wordt Khamba Beef. Dit pittige gerecht is populair onder de Tibetanen: een bouillon, pepers, specerijen, koriander en malse bief. BEDIENING Erg vriendelijk en snel. TIP De pot Chinese jasmijnthee past goed bij de Tibetaanse maaltijd. AANRADER Jazeker, het eten is heerlijk. Als je weleens in Tibet of Nepal bent geweest, komen alle herinneringen terug aan wat je daar hebt gegeten en beleefd. PRIJS Door de uitstekende prijs-kwaliteitverhouding verlaat je het restaurant met een glimlach. En met een tevreden gevoel stap je in de gezellige toeristendrukte op de Wallen.
Jasper van Kuijk Jasper van Kuijk Onder de Streep Dinsdag 4 april Aanvang 20.30 uur Studenten € 11,Medewerkers VU € 3,- (medewerkersvoorstelling) griffioen.vu.nl
J
asper van Kuijk werkt parttime als docent gebruiksgerichte innovatie aan de faculteit Industrieel Ontwerpen op de TU Delft. In de Volkskrant schrijft hij een column over denkfouten in hedendaagse ontwerpen. Hij is ook cabaretier. Op zijn website staat zelfs dat Jasper van Kuijk een talentvolle cabaretier is. In 2010 won hij Cameretten. Citaten uit mooie recensies: ‘boeiend verteller’, ‘kritische blik’ en ‘prettig narrige persoonlijkheid’. Maar je weet wie die informatie op die site heeft gezet: Van Kuijk zelf. Dus zeker weten doe je het nooit. En het is wel je vrije avond. Onze behoefte om alles zeker te weten, daar gaat zijn programma Onder de Streep over. Van Kuijk daagt je uit een keer niks op te zoeken en je over te geven aan de verrassing. Dick Roodenburg publiciteitsmedewerker Griffioen
30
Tibet Restaurant Lange Niezel 24 tibet-restaurant.nl Ingrid Leeuwangh, student universitaire lerarenopleiding biologie
FOTO Jaap Reedijk
Cultuurcentrum Griffioen
Wil je ook GRATIS UIT ETEN, in ruil voor een restaurantrecensie? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 15 — 22 maart 2017
ADVALVAS
Uilensteders
Nog maar één keer per week naar de kroeg Larissa van Dijk 25 Master biologie Donkerblauwe flat
“
In het najaar kreeg ik last van mijn voeten. Het voelde alsof ik iets verstuikt had. Toen mijn vingers krom gingen staan, ging ik toch maar naar de huisarts. Daar bleek dat ik reumatoïde artritis heb. Vlak na de diagnose ging ik gewoon door. Ik was hard bezig voor mijn studie en had net een droomstage bij de Volkskrant geregeld. Maar ik had te veel op mijn bordje. Door de bijwerkingen van de medicatie werd ik extra krakkemikkig. Ik wilde doorgaan, maar het universum zei: stop! Mijn stage moest ik afzeggen. Voor het eerst in mijn leven leer ik om pas op de plaats te maken. In plaats van drie avonden ga ik nog maar één keer per week naar de kroeg. En van die ene keer geniet ik extra. Reuma is heel naar. Maar het weerhoudt me niet ervan om mijn doelen na te streven. Ik ben vastbesloten om een tweede master doen omdat ik graag journalist wil worden. En die stage doe ik alsnog volgend jaar.
Door Floor Bal Foto Peter Valckx
Wil je ook in Uilensteders? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. ADVALVAS
nr 15 — 22 maart 2017
31
Lae
Angst
FOTO Yvonne Compier
Sanne
I
k weet nog goed, zo goed, dat ik een jaar of zeven was, hoogstens negen, en met mijn ouders op vakantie in Italië was. We stonden ergens op een perron in Verona, we waren taai en zilt van de hitte, zweet liep in straaltjes langs onze onderrug. Mijn ouders keken om zich heen, stelden in handen-en-voetentaal vragen aan gehaaste Italianen. Ze wisten niet welke trein we moesten nemen. Ze waren de weg kwijt. Ik stond daar, bekeek ze van een afstand, voelde hun paniek en besefte voor het eerst maar glashelder: zij weten ook niet alles. Ze doen maar wat. Toen we later in een taxi naar de camping reden, was ik in de war. Als ik niet meer kon vertrouwen op de mensen die aangewezen zijn altijd alles te weten, van wie kon ik dan wel op aan? Daar op dat perron werd opeens alles waarvan ik van jongs af aan was uitgegaan in twijfel getrokken. Terugkijkend weet ik natuurlijk dat opgroeien ook wantrouwen betekent. Door te wantrouwen leer je voor jezelf te kunnen nadenken en dus, hopelijk, voor jezelf te zorgen. Als er tegenwoordig iets onbegrijpelijk lijkt, ga ik op onderzoek uit. Ik struin artikelen af. Ik spit opinies door. Ik zoek hashtags op. Ik bekijk debatten op internationale zenders. Ik lees me in. Ik kijk uit naar een antwoord, een verklaring. Iemand die begrijpt wat ik nog niet begrijp. Ik ga op zoek naar iemand die, al is het maar voor eventjes, mijn ouders kan vervangen. En opeens zie ik ze voor me, daar in Brussel, in het Witte Huis, in Den Haag. Rond een grote tafel of in rijtjes pluche, daar zitten ze: de mensen die onze toekomst in handen hebben. Zwetend, om zich heen kijkend, allemaal op zoek naar de juiste trein. Sanne Pieters eerstejaars sociologie
32
Lae Schäfer student Comic Design, ArtEZ (Zwolle)
nr 15 — 22 maart 2017
ADVALVAS