Sierra Leone
‘Ebola-angst hield me niet tegen’ Voor de begrafenis van haar vader reisde masterstudent Ameline Ansu in haar eentje naar Sierra Leone, waar het ebolavirus vele slachtoffers maakt. Een verslag. DoOR Ameline Ansu FOTO’s FRANCIS ANSU
H
et is vroeg in de ochtend als we door de spits in Freetown, Sierra Leone, rijden. De laatste stuiptrekkingen van het regenseizoen zijn zichtbaar; de straten zijn modderig en het is benauwd. Spandoeken langs de weg waarschuwen voor ebola. Daarover maak ik mij nu niet druk. Ondanks discussies in Nederland voor het gevaar ben ik naar Sierra Leone gevlogen om mijn vader te begraven in zijn geboorteland. We hebben net zijn lichaam opgehaald en rijden met sirenes naar huis, een legale manier om in deze situatie files te vermijden. Sierra Leone dankt haar naam aan de Portugezen die in 1461 meenden dat rotsen in de branding leken op schreeuwende leeuwen. De brute diamantoorlog in de jaren negentig zorgde voor meer naamsbekendheid en deze zomer is het land in het nieuws vanwege de ebola-uitbraak. Ik weet dat de overheid voorzorgsmaatregelen neemt: scholen, restaurants en praktisch alle sociale gelegenheden zijn gesloten tot nader bericht. Je komt geen gebouw in zonder eerst je handen te wassen met chloorwater. Belangrijk om afscheid te nemen Desondanks was het besluit om in mijn eentje naar Freetown te vliegen niet makkelijk. Mijn moeder is drie jaar geleden gestorven en ik weet hoe belangrijk het is afscheid te nemen. Tegelijkertijd was ik bang om besmet te raken met het
22
virus waarvoor nog geen vaccin is gevonden. Nederlandse familie en vrienden waren bezorgd, maar steunden mijn wens. De huisarts raadde het in eerste instantie af, maar heeft me na een preek, extra inenting en lading malariapillen laten gaan. Op Lungi Airport landt niet elke dag een internationale vlucht en bijna alle vliegreizen zijn vanwege ebola gecanceld. Om een beeld te schetsen: in de Boeing 737 vanuit Casablanca zaten slechts twintig passagiers en bij aankomst werden we opgewacht door personeel in operatieoutfit met mondkapje en we mochten pas doorlopen na een temperatuurcheck. Een begrafenis kan tot een maand worden uitgesteld vanwege geldgebrek of omdat familieleden moet overvliegen. Een Nederlandse herdenkingsdienst duurt een paar uur; hier is de herdenkingsperiode verspreid over veertig dagen. In die tijd mag de weduwe niet werken, koken of in haar eigen bed slapen. Het huishouden blijft draaiende door logés die het condoleancebezoek en de kinderen verzorgen. Mensen pakken me vast Mijn vader groeide op in een dorp aan de kust, hij ging naar een goede school en emigreerde in de jaren tachtig naar Nederland om sociale wetenschappen te studeren aan de Erasmus Universiteit. Na 25 jaar op Nederlandse bodem keerde hij terug, vond een baan en stichtte een nieuw gezin. Wij zagen elkaar als hij voor conferenties Europa doorkruiste. Hij was actief in de gemeenschap en kerk en mede daarom werden er 1.500 bezoekers voor de begrafenis verwacht. Als we na de sirenerit thuiskomen, wordt de kist in de woonkamer geplaatst. Het is traditie om het lichaam aan te raken, maar dat is vanwege ebola landelijk verboden. Mijn broertje en zusje (vier en twee jaar) worden over de open kist getild om angst voor de doden te voorkomen. Eén voor één komen mensen binnen en lopen langs de kist op ons af om te condoleren. Het is verdrietig en surrealistisch tegelijkertijd. Christenen en moslims staan biddend naast elkaar. Samen met familieleden hebben we meerdere fotosessies voor de kist en iemand maakt zelfs een selfie met mijn vader
Mij is strikt opgedragen niemand aan te raken
Sierra Leone, augustus 2014 nr 2 — 10 september 2014
ADVALVAS