Zugestellt durch POST.at
twentyfour / seven
Betreuung rund um die Uhr Magazin der Fachgruppe Personenberatung & Personenbetreuung Kärnten
2 / 2015
Den Alltag erleichtern! Thema: Pension
4
Temat: Emerytura
4
Noch qualifizierter durchstarten
10
Start z jeszcze lepszymi kwalifikacjami 10
Să pornim la drum cu calificări superioare
Häufig nachgefragt
14
Najczęściej zadawane pytania
Întrebări frecvente
14
wko.at/ktn/personenbetreuung
Subiect: Pensie
4
Téma: Dôchodok
4
10
Vyštartovať ešte kvalifikovanejšie
10
14
Časté otázky
14
müssen wir das System der 24-Stunden-Betreuung weiter ausbauen. Und ohne Ihre Tätigkeit hat dieses System keine Zukunft!
Nach der Teilung der einstigen Fachgruppe der Gewerblichen Dienstleister bilden nun die PersonenbetreuerInnen gemeinsam mit den LebensberaterInnen die neue Fachgruppe „Personenberatung und Personenbetreuung“. Gemeinsam werden wir ein starkes Gespann zur Durchsetzung unserer Interessen sein. Schon bald wird auch das Gewerbe der Personenbetreuer geteilt: und zwar in die 24-Stunden-PersonenbetreuerInnen auf der einen Seite und in die reinen Vermittler von Personenbetreuung auf der anderen Seite. Damit können wir Ihre Interessen als 24-Stunden-BetreuerInnen effizienter vertreten und uns noch besser um Ihre Anliegen kümmern. Natürlich bleiben auch unsere gewohnten Serviceleistungen bestehen. So informieren wir weiterhin über rechtliche Rahmenbedingungen, stellen Formulare und Vertragsmuster in mehreren Sprachen zur Verfügung und verbessern laufend die Aus- und Weiterbildungsmöglichkeiten. Als Ihre Fachgruppenobfrau möchte ich Sie bestmöglich unterstützen. Deshalb stehen sowohl ich als auch unsere Mitarbeiter im Fachgruppenbüro und in den Bezirksstellen der Wirtschaftskammer Ihnen mit Rat und Tat zur Seite. Denn eines ist klar: Wenn wir weiterhin qualitätsvolle, verlässliche und bezahlbare Pflege wollen,
2
Po podziale dawnej Grupy Specjalistów Usługodawców opiekunowie tworzą teraz razem z doradcami życiowymi nową Grupę Specjalistów „Doradztwo Życiowe i Opieka”. Niedługo podzielona zostanie także grupa zawodowa opiekunów: na opiekunów 24-godzinnych z jednej strony i na samych pośredników opieki z drugiej strony. Dzięki temu będziemy mogli jeszcze lepiej i efektywniej reprezentować Państwa interesy jako opiekunów 24-godzinnych. Nadal świadczymy nasze standardowe usługi, w ramach których informujemy o prawnych warunkach ramowych, udostępniamy formularze i wzory umów w wielu wersjach językowych i stale optymalizujemy możliwości kształcenia i doskonalenia zawodowego. Jako przedstawicielka zespołu chciałabym Państwu udzielić daleko idącej pomocy, dlatego też zarówno ja sama jak i pracownicy biura oraz regionalnych oddziałów Izby Gospodarczej służą Państwu radą i pomocą. Jedno jest bowiem jasne – dążąc do utrzymania wysokiej jakości, rzetelnej opieki oferowanej za rozsądną cenę musimy dalej rozbudowywać system wsparcia dostępny całą dobę. Bez Państwa zaangażowania system ten nie ma przyszłości!
După separarea fostului grup de specialitate al persoanelor ce exercită activităţi economice lucrative pe cont propriu, îngrijitorii şi îngrijitoarele de persoane formează împreună cu consultaţii şi consultantele de viaţă noul grup de specialitate „Consultanţă şi îngrijire de persoane“ În curând, chiar şi grupul îngrijitorilor de persoane va fi împărţit: şi anume în grupul îngrijitorilor şi îngrijitoarelor de persoane timp de 24 de ore din 24, pe de o parte şi grupul intermedierii pure în domeniul îngrijirii de persoane, pe de altă parte. Astfel vă vom putea reprezenta mult mai eficient şi mai puternic interesele Dumneavoastră, în calitate de îngrijitori şi îngrijitoare timp de 24 de ore din 24. Bineînțeles că menţinem și serviciile noastre obișnuite. Astfel, vă vom informa și în continuare cu privire la condițiile-cadru legale,
vom pune la dispoziție formulare și modele de contract în mai multe limbi și vom îmbunătăți permanent posibilitățile de instruire și perfecționare. În calitate de președintă a grupului de specialitate, doresc să vă asist în cel mai eficient mod, iar din acest motiv, atât eu, cât și colegii din cadrul biroului grupului de specialitate și din circumscripțiile Camerei de comerț, vă stăm la dispoziție cu sfaturi și asistență. Căci un lucru este clar: Dacă dorim să beneficiem și în continuare de o îngrijire de înaltă calitate, de încredere și la un preț suportabil, trebuie că continuăm extinderea sistemului îngrijiri pe durata a 24 ore. Iar fără activitatea Dumneavoastră, acest sistem nu va avea nicun viitor!
Po delení bývalej odbornej skupiny odborových poskytovateľov služieb teraz tvoria opatrovatelia spolu so životnými poradcami novú odbornú skupinu „Osobné poradenstvo a opatrovníctvo“. Už čoskoro sa rozdelí aj odbor osobných opatrovateľov: a síce na 24-hodinových opatrovateľov na jednej strane a čistých sprostredkovateľov opatrovania na strane druhej. Tým môžeme záujmy Vás, 24-hodinových opatrovateľov, ešte silnejšie a efektívnejšie zastupovať. Samozrejme, že zostanú zachované aj naše bežné služby. Takže naďalej budeme informovať o právnych rámcových podmienkach, poskytovať formuláre a vzory zmlúv vo viacerých jazykoch a priebežne zlepšovať možnosti vzdelávania a ďalšieho vzdelávania. Ako vedúca vašej odbornej sekcie by som vás chcela čo najlepšie podporovať. Preto som vám ja ako aj moji spolupracovníci v kancelárii odbornej sekcie a v okresných úradoch hospodárskej komory k dispozícii radou aj činom. Lebo jedno je jasné: Ak chceme mať naďalej kvalitnú, spoľahlivú a cenovo dostupnú starostlivosť, musíme ďalej rozvíjať systém 24-hodinovej starostlivosti. A bez vašej činnosti tento systém nebude mať žiadnu budúcnosť. ■ Herzlichst Ihre/ Serdeczne pozdrowienia/ Cu salutări călduroase/ S pozdravom Irene Mitterbacher Fachgruppenobfrau
twentyfour / seven
Service Kärnten Serwis – KARYNTIA Service – KÄRNTEN Servis – KORUTÁNSKO
Gewerbeanmeldungen, Standortverlegungen, Namensänderungen, Löschungen Rejestracji działalności gospodarczej, zmiany siedziby, zmiany nazwy, zamykania działalności gospodarczej dokonuje się w Înregistrări în scopul desfăşurării de activităţi economice în scop lucrativ pe cont propriu, relocări, redenumiri, lichidări se efectuează la Ohlásenie živnosti, zmena sídla, zmena mena alebo zrušenie je možné na Magistrat Klagenfurt – Gewerbeamt Paulitschgasse 13 9010 Klagenfurt Tel.: +43 (0)463 537-4809 Fax: +43 (0)463 537-6263 Mail: baurecht.gewerberecht@ klagenfurt.at
FACTBOX
Magistrat Villach – Gewerbeamt Rathausplatz 1 9500 Villach Tel.: +43 (0)4242 205-2200 Fax: +43 (0)4242 205-2299 Mail: gewerbe@villach.at
BH Klagenfurt Land – Gewerbereferat Völkermarkter Ring 19 9010 Klagenfurt Tel.: +43 (0)50536-64000 Fax: +43 (0)50536-64001 Mail: post.bhkl@ktn.gv.at
BH Villach Land – Gewerbereferat Meister-Friedrich-Straße 4 9500 Villach Tel.: +43 (0)50536-61000 Fax: +43 (0)50536-61341 Mail: post.bhvl@ktn.gv.at
BH Feldkirchen – Gewerbereferat Milesistraße 10 9560 Feldkirchen Tel.: +43 (0)50536-67000 Fax: +43 (0)50536-67200 Mail: post.bhfe@ktn.gv.at
BH Spittal – Gewerbereferat Tiroler Straße 16 9800 Spittal an der Drau Tel.: +43 (0)50536-62000 Fax: +43 (0)50536-62333 Mail: post.bhsp@ktn.gv.at
BH Völkermarkt – Gewerbereferat Spanheimergasse 2 9100 Völkermarkt Tel.: +43 (0)50536-65000 Fax: +43 (0)50536-65511 Mail: post.bhvk@ktn.gv.at
BH Hermagor – Gewerbereferat Hauptstraße 44 9620 Hermagor Tel.: +43 (0)50536-63000 Fax: +43 (0)50536-63810 Mail: post.bhhe@ktn.gv.at
BH St. Veit an der Glan – Gewerbereferat Hauptplatz 28 9300 St. Veit an der Glan Tel.: +43 (0)50536-68000 Fax: +43 (0)50536-68200 Mail: post.bhsv@ktn.gv.at
BH Wolfsberg – Gewerbereferat Am Weiher 5/6 9400 Wolfsberg Tel.: +43 (0)50536-66000 Fax: +43 (0)50536-66200 Mail: post.bhwo@ktn.gv.at
Wirtschaftskammer Kärnten
Fachgruppe Personenberatung & Personenbetreuung Europaplatz 1 9021 Klagenfurt Tel.: +43 (0)590 904-160 / 165 Fax: +43 (0)590 904-144 Mail: service4@wkk.or.at
Gründer-Service Europaplatz 1 9021 Klagenfurt Tel.: +43 (0)590 904-745 Fax: +43 (0)590 904-744 Mail: gruenderservice@wkk.or.at
!
Sozialversicherung der gewerblichen Wirtschaft (SVA) Landesstelle Kärnten Bahnhofstraße 67, 9020 Klagenfurt Tel.: +43 (0)50808-2026 Fax: +43 (0)50808-9629 Mail: vs.ktn@svagw.at
Sie können der Wirtschaftskammer auch Ihre gewünschte Zusendeadresse, Heimatadresse bekannt geben. So erhalten Sie alle Wirtschaftskammerzusendungen an Ihre Heimatanschrift. ■ Do Izby Gospodarczej mogą Państwo przesłać swój adres domowy lub adres, pod który mają być wysyłane przesyłki. Na otrzymany od Państwa adres będą wysyłane wszystkie przesyłki z Izby Gospodarczej. ■ Puteţi comunica oficiului Camerei comerţului şi adresa poştală dorită, respectiv adresa din ţara de origine. În acest fel, puteţi obţine la adresa de acasă toate informările transmise de către Camera comerţului. ■ Hospodárskej komore môžete pre doručovanie pošty uviesť aj vašu želanú domácu adresu. Všetky zásielky od hospodárskej komory vám tak budú doručované na vašu domácu adresu.
Betreuung rund um die Uhr
3
Thema: Pension Temat: Emerytura Subiect: Pensie Téma: Dôchodok „Pension“ ist heutzutage eines der großen Schlagwörter in Österreich. Sowohl in der Bevölkerung als auch in der Politik ist das Thema in aller Munde – oft tauchen dabei allerdings mehr Fragen als Antworten auf. In der 24 7-Serie „Thema: Pension“ werden einige grundlegende Fakten dargebracht und erklärt. Während sich der erste Teil den Fragen widmete, wie man seine Pensionsansprüche überprüfen kann und wann ein Überprüfungsantrag überhaupt Sinn macht, dreht sich der zweite Teil um die Alterspension und die dafür notwendigen Mindestversicherungszeiten. Eine Alterspension kommt grundsätzlich für Personen in Frage, die ein bestimmtes Mindestalter erreicht haben und eine festgelegte Mindestversicherungszeit vorweisen können. Alle Informationen gelten für Geburtsjahrgänge ab dem 1. Jänner 1955.
„Pensia“ este astăzi unul dintre cele subiectele cele mai fierbinţi în Austria. Atât în rândul populaţiei, cât şi în mediul politic, subiectul se află pe buzele tuturor - însă deseori sunt formulate mai multe întrebări decât răspunsuri. În seria „Subiect: Pensie“ a revistei 24 7, prezentăm şi explicăm câteva dintre aspectele de bază în acest sens. În timp ce prima parte a fost dedicată întrebărilor, modului în care îţi poţi verifica dreptul la pensie şi când are rost să faci această verificare, a doua parte se referă la pensia de limită de vârstă şi la stagiile minime de cotizare. O pensie de limită de vârstă este destinată persoanelor care au ajuns la o anumită vârstă limită şi care pot prezenta un stagiu minim de cotizare la asigurările sociale. Toate informaţiile se aplică pentru cei născuţi după 1 ianuarie 1955.
Słowo „emerytura“ to dzisiaj w Austrii jedno z najważniejszych haseł. Zarówno w społeczeństwie, jak i w polityce temat jest na ustach wszystkich - często pojawia się jednak więcej pytań niż odpowiedzi. W ramach serii pt. „Temat: Emerytura“ w 24 7 przedstawiamy i wyjaśniamy kilka podstawowych faktów. Podczas, gdy pierwsza część poświęcona była pytaniom związanym z tym, czy można sprawdzić swoje roszczenia emerytalne oraz kiedy w ogóle ma sens składanie wniosku o sprawdzenie, druga część obraca się wokół emerytury z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego oraz wymaganych minimalnych okresów ubezpieczenia. Emerytura z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego dotyczy osób, które osiągnęły określony wiek minimalny oraz osiągnęły ustalony minimalny okres ubezpieczenia. Wszystkie informacje obowiązują roczniki urodzone od 1 stycznia 1955 r.
„Dôchodok“ je v dnešnej dobe jedno z veľkých hesiel v Rakúsku. Tak medzi obyvateľstvom, ako aj v politike je táto téma veľmi populárna – často sa pritom ale vynára viac otázok ako odpovedí. V 24 7 sú v článku na pokračovanie „Téma: Dôchodok“ uvedené a vysvetlené niektoré základné fakty. Kým v prvej časti sme sa venovali otázkam, ako si môžete preskúmať nároky na vznik dôchodku a kedy má žiadosť o preskúmanie vôbec význam, točí sa druhá časť okolo starobného dôchodku a na to potrebných minimálnych dôb poistenia. Starobný dôchodok prichádza do úvahy v zásade pre osoby, ktoré dosiahli určitý minimálny vek a môžu preukázať stanovenú minimálnu dobu poistenia. Všetky informácie platia pre ročníky narodenia od 1. januára 1955. ■
4
twentyfour / seven
Habe ich Anspruch auf die Alterspension mit 60 oder 65 Jahren? Czy w wieku 60 lub 65 lat posiadam prawo do emerytury z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego? Aveţi dreptul la pensie de vârstă la 60 sau 65 de ani? Mám nárok na starobný dôchodok v 60 alebo 65 rokoch?
Alterspension
Emerytura z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego / Pensie de vârstă / Starobný dôchodok Alter / wiek / Vârstă / vek Männer / Mężczyźni: / Bărbaţi / Muži:
Frauen der Geburtsjahrgänge 1955 bis 1963:
Frauen der Geburtsjahrgänge ab 1964:
Sie können auch nach der Harmonisierung mit 65 Jahren in die Alterspension gehen („Regelpensionsalter“).
Sie können noch mit 60 Jahren in Pension gehen.
Für Sie erhöht der Gesetzgeber das Pensionsalter ab 2024 in Halbjahresschritten von 60 auf 65 Jahre.
Po zharmonizowaniu mogą przejść na emeryturę również w wieku 65 lat („ustawowy wiek emerytalny“). Chiar şi după armonizare, puteţi ieşi la pensie la împlinirea vârstei de 65 ani („pensie la termen“). Aj po harmonizácii môžete ísť do starobného dôchodku vo veku 65 rokov („riadny dôchodkový vek“).
Kobiety z roczników 1955 do 1963: Femei, născute între 1955 şi 1963: Ženy ročníky narodenia 1955 až 1963:
Mogą jeszcze przejść na emeryturę w wieku 60 lat. Dumneavoastră mai puteţi ieşi la pensie cu 60 ani. Môžete ísť do dôchodku ešte vo veku 60 rokov.
Kobiety z roczników od 1964: Femei, născute după 1964: Ženy ročníky narodenia od 1964:
Dla nich wiek emerytalny wzrasta od 2024 r. w krokach półrocznych z 60 do 65 roku życia. / Pentru Dumneavoastră, începând din 2024, legiuitorul a crescut vârsta de pensionare, în trepte de câte o jumătate de an, de la 60 la 65 de ani. / Pre Vás zvyšuje zákonodarca dôchodkový vek od roku 2024 v polročných krokoch zo 60 na 65 rokov.
Vorliegen einer Mindestversicherungszeit:
Występowanie minimalnego okresu ubezpieczenia: Existenţa unui stagiu minim de cotizare la asigurările sociale: Existencia minimálnej doby poistenia:
Bei der Mindestversicherungszeit müssen wir unterscheiden, ob Versicherungsmonate vor 2005 vorliegen oder nicht.
W przypadku minimalnego okresu ubezpieczenia należy rozróżnić, czy występowały miesiące ubezpieczenia od roku 2005, czy nie. █ În cazul stagiului minim de cotizare la asigurările sociale trebuie diferenţiat între lunile aferente acestora înainte şi după anul 2005. █ Pri minimálnej dobe poistenia sa musí rozlišovať, či ide o mesiace poistenia pre rokom 2005 alebo nie.
Wenn man vor 2005 Versicherungsmonate gesammelt hat, müssen für eine Alterspension eine der folgenden vier Voraussetzungen erfüllt werden: 1.) Es wurden mindestens 180 Beitragsmonate durch Erwerbstätigkeiten, eine freiwillige Versicherung oder Kindererziehungszeiten ab dem Jahr 2002 gesammelt, wobei pro Kind maximal 24 Monate angerechnet werden. Diese 180 Beitragsmonate müssen in keinem bestimmten Zeitraum erworben worden sein. 2.) Man hat mindestens 180 Versicherungsmonate in den letzten 30 Jahren vor dem Stichtag, dem 1. Jänner 2005, erworben.
Betreuung rund um die Uhr
3.) Es wurden mindestens 300 Versicherungsmonate gesammelt. Diese 300 Versicherungsmonate müssen in keinem fixen zeitlichen Rahmen erworben worden sein. 4.) Man hat mindestens 180 Versicherungsmonate – das entspricht 15 Jahren – gesammelt, wovon wenigstens 84 Monate aus einer Erwerbstätigkeit stammen müssen. Als Erwerbstätigkeit zählen auch eine freiwillige Versicherung, weil man ein behindertes Kind oder einen pflegebedürftigen Angehörigen gepflegt hat sowie eine Familienhospizkarenz und Zeiten, in denen ein aliquotes Pflegekarenzgeld bezogen wurde. Die restlichen 96 Monate können auch durch Kinder-
erziehungszeiten, eine freiwillige Versicherung und Zeiten der Arbeitslosigkeit aufgefüllt werden. Die letzte Möglichkeit ist die „neue“ Variante der Mindestversicherungszeit. Hier können grundsätzlich nur Zeiten ab 2005 berücksichtigt werden. Einzige Ausnahme sind Kindererziehungszeiten und Zeit aus der Pflege- bzw. Familienhospizkarenz. Diese können miteinbezogen werden, auch wenn sie vor 2005 liegen. Im Fall dieser neuen Variante kann die Mindestversicherungszeit – wenn man keine Kindererziehungs- oder Pflegezeiten vor 2005 hat – frühestens 2020 erfüllt werden. Diese Variante gilt grundsätzlich für alle Personen, die vor 2005 keine Versicherungsmonate erworben haben.
5
Jeżeli zebrano miesiące ubezpieczenia przed rokiem 2005, dla uzyskania emerytury z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego należy spełniać następujące warunki: 1.) Zebrano co najmniej 180 miesięcy składkowych z tytułu pracy zarobkowej, dobrowolnego ubezpieczenia lub urlopu wychowawczego od roku 2002, przy czym za jedno dziecko można naliczać maksymalnie 24 miesiące. Tych 180 miesięcy składkowych nie trzeba zebrać w określonym okresie. 2.) Zebrano co najmniej 180 miesięcy ubezpieczenia w ciągu ostatnich 30 lat przed terminem 1 stycznia 2005 r. 3.) Zebrano co najmniej 300 miesięcy ubezpieczenia. Tych 300 miesięcy ubezpieczenia nie trzeba zebrać w określonych ramach czasowych. 4.) Zebrano co najmniej 180 miesięcy ubezpieczenia – co odpowiada 15 latom, z czego co najmniej 84 miesiące muszą pochodzić z pracy zarobkowej. Do pracy zarobkowej zalicza się również dobrowolne ubezpieczenie, ponieważ opiekowano się dzieckiem z niepełnosprawnością lub krewnym wymagającym opieki, okresy zwolnienia na czas opieki nad umierającym krewnym oraz okresy pobierania proporcjonalnego zasiłku na czas opieki nad krewnym wymagającym opieki. Pozostałe 96 miesięcy można wypełnić także urlopem wychowawczym, dobrowolnym ubezpieczeniem oraz okresami bezrobocia. Ostatnią opcją jest „nowy“ wariant minimalnego okresu ubezpieczenia. W tym wypadku można uwzględniać wyłącznie okresy od 2005 r. Jedynym wyjątkiem są urlopy wychowawcze oraz okresy opieki nad krewnym wymagającym opieki lub umierającym krewnym. Można je uwzględnić, nawet jeżeli wystąpiły przed rokiem 2005 r. W przypadku tego nowego wariantu minimalny okres ubezpieczenia może jeżeli przed rokiem 2005 nie miały miejsca okresy urlopu wychowawczego ani opieki - zostać osiągnięty najwcześniej w roku
6
twentyfour / seven
2020. Wariant ten obowiązuje dla wszystkich, którzy nie zebrali miesięcy ubezpieczenia przed rokiem 2005.
Dacă aţi achitat contribuţiile înainte de 2005, trebuie îndeplinită una dintre următoarele patru premise în sensul unei pensii de vârstă: 1.) Aţi achitat cel puţin 180 de contribuţii lunare aferente activităţilor lucrative remunerate, sau aferente unei asigurări suplimentare opţionale sau unei durate de concediul pentru creşterea copilului după anul 2002, pentru fiecare copil fiind atribuite maxim 24 de luni. Aceste 180 luni de achitare a contribuţiilor nu trebuie să se încadreze într-o anumită perioadă specifică. 2.) Aţi achitat minim 180 contribuţii lunare la asigurări sociale în ultimii 30 de ani înaintea datei de 1 ianuarie 2005. 3.) Aţi achitat cel puţin 300 de contribuţii lunare la asigurările sociale. Aceste 300 luni de achitare a contribuţiilor la asigurările sociale nu trebuie să se încadreze într-o anumită perioadă specifică. 4.) Aţi achitat cel puţin 180 contribuţii lunare la asigurările sociale – ceea ce corespunde unei perioade de 15 ani –, dintre care cel puţin 84 de contribuţii lunare trebuie să provină din activităţi lucrative remunerate. O activitate lucrativă remunerată este considerată şi asigurarea suplimentară facultativă, datorită faptului că aţi îngrijit un copil cu handicap sau o rudă care necesită îngrijire, precum şi un concediu de îngrijire a unui muribund sau perioade în care aţi beneficiat de asistenţă alicotă pentru îngrijirea unei persoane. Celelalte 96 de luni pot fi acoperite şi prin durate aferente creşterii copilului, printr-o asigurare facultativă şi prin perioade de şomaj. Ultima posibilitate este varianta „nouă“ a stagiului minim de cotizare. În acest sens se va lua în considerare numai perioada începând cu 2005. Singura excepţie o reprezintă perioadele de creştere a copilului şi perioadele de concediu pentru îngrijirea unui muribund sau unui membru
Betreuung rund um die Uhr
al familiei. Aceste pot fi incluse în calculaţie, chiar dacă sunt anterioare anului 2005. În cazul acestei noi variante, stagiul minim de cotizare – dacă nu aveţi perioade de creştere a copilului sau de îngrijire înainte de anul 2005 – poate fi îndeplinit cel mai curând în 2020. Această variantă se aplică tuturor persoanelor care au nu au achitat contribuţii înainte de 2005.
Keď ste si nazbierali mesiace poistenia pred rokom 2005, musíte pre priznanie starobného dôchodku splniť niektorú z nasledujúcich štyroch podmienok: 1.) Minimálne 180 príspevkových mesiacov ste nazbierali vďaka zárobkovej činnosti, dobrovoľnému poisteniu alebo dobe výchovy detí od roku 2002, pričom na jedno dieťa sa započíta maximálne 24 mesiacov. Týchto 180 príspevkových mesiacov nemusí byť získaných v žiadnom určitom časovom období. 2.) Získaných musí byť minimálne 180 poistných mesiacov v posledných 30 rokoch pred rozhodujúcim dňom, 1. januárom 2005. 3.) Bolo nazbieraných minimálne 300
poistných mesiacov. Týchto 300 poistných mesiacov nemusí byť získaných v žiadnom pevnom časovom rámci. 4.) Nazbierali ste minimálne 180 poistných mesiacov – to zodpovedá 15 rokom, z čoho minimálne 84 mesiacov musí pochádzať zo zárobkovej činnosti. Ako zárobková činnosť sa počíta aj dobrovoľné poistenie, pretože ste sa starali o postihnuté dieťa alebo príslušníka rodiny vyžadujúceho opatrovanie, ako aj karencia v rodinnom hospici a doby, kedy ste poberali alikvotný rodičovský príspevok na ošetrovanie. Zvyšných 96 mesiacov môže byť vyplnených aj dobou výchovy detí, dobrovoľným poistením a dobami nezamestnanosti. Poslednou možnosťou je „nový“ variant minimálnej doby poistenia. Tu za môžu v princípe zohľadniť len doby od roku 2005. Jedinou výnimkou sú doby výchovy detí a doby z ošetrovania a karencie v rodinnom hospici. Tieto sa môžu započítať, aj keď boli pred rokom 2005. V prípade tohto nového variantu sa môže minimálna doba poistenia – ak ste pred rokom 2005 nemali doby výchovy detí alebo opatrovania – splniť najskôr v roku 2020. Tento variant platí zásadne pre všetky osoby, ktoré pred rokom 2005 nezískali žiadne mesiace poistenia. ■
Impressum:
Fotos © fotolia (10), WK Kärnten (1),
Medieninhaber, Herausgeber und Eigentümer:
Redaktion:
Wirtschaftskammer Kärnten,
Mag. Markus Simmerstatter
Fachgruppe Personenberatung & Personenbetreuung
Kristina Kurzweil, MA MA
Europaplatz 1 9021 Klagenfurt am Wörthersee
Übersetzungen:
Österreich
ALLESPRACHEN.AT GmbH
Telefon: +43 (0)590 904-160 / 165
+43 316 291629
Geschäftsführerin:
Druck:
Mag. Petra Kreuzer
Druckhaus Scharmer Europastraße 42
Konzeption und Design:
8330 Feldbach
TRICOM OG
Steiermark
Körösistraße 9, 8010 Graz,
Tel.: 03152-2318
www.tricom.at
Fax.: 03152-2318-13
Im Sinne einer guten Lesbarkeit wird zum größten Teil von einer geschlechtsspezifischen Formulierung abgesehen.
7
Auszahlung von Pensionsbeiträgen:
Was Sie wissen müssen Es gibt verschiedene Möglichkeiten, sich einen Pensionsanspruch zu erarbeiten. Als Faustregel gilt: Wenn man 15 Jahre in Österreich erwerbstätig war, erhält man in jedem Fall eine Pension, die monatlich ausbezahlt wird. Trotzdem gibt es immer wieder Unklarheiten. Vor allem selbständige Personenbetreuer aus anderen EU-Staaten, die in Österreich selbständig waren und im Ruhestand wieder in ihren Heimatstaat zurückkehren, fragen sich oft, was mit ihren Zahlungen in Österreich passiert. Besonders häufig taucht dabei die Frage auf, ob man sich seine Beiträge als Einmalbetrag auszahlen lassen kann, falls man nicht auf die nötigen Versicherungsjahre kommt. Die Antwort darauf ist nein, diese Möglichkeit gibt es im österreichischen Pensionsrecht nicht. Was dafür aber viele nicht wissen: Die SVA kann Zeiten aus anderen EU-Staaten für die österreichische Pension anrechnen. War eine Personenbetreuerin beispielsweise sieben Jahre in Österreich selbständig und hat weitere acht Jahre in der Slowakei gearbeitet, kommt sie insgesamt auf 15 Beitragsjahre und erhält später eine österreichische Alterspension.
Tipp: Lassen Sie sich näher von der SVA-Landesstelle beraten: SVA Landesstelle Kärnten Pensions-/PflegegeldService Bahnhofstraße 67, 9020 Klagenfurt am Wörthersee Tel: 05 08 08 - 9631
8
twentyfour / seven
Wypłata składek emerytalnych: Co musisz wiedzieć Rambursarea contribuţiilor de pensie: Tot ce trebuie să ştiţi Výplata dôchodkových príspevkov: Čo musíte vedieť
Istnieją różne możliwości zdobycia roszczeń emerytalnych. Generalna zasada brzmi: w przypadku przepracowanych 15 lat w Austrii w każdym wypadku otrzymuje się wypłacaną miesięcznie emeryturę. Mimo to co rusz pojawiają się niejasności. Przede wszystkim samodzielni opiekunowie z innych krajów członkowskich UE, którzy prowadzili działalności w Austrii i wracają do ojczyzny na czas emerytury, często zastanawiają się, co stanie się z ich pieniędzmi w Austrii. Szczególnie często pojawia się tutaj pytanie, czy można poprosić o jednorazową wypłatę całkowitej kwoty składek, jeżeli nie osiągnie się wymaganych lat okresu ubezpieczenia. Odpowiedź brzmi nie, taka możliwość nie występuje w austriackim prawie emerytalnym. Wiele osób nie wie jednak, że: podczas naliczania emerytury austriackiej Zakład Ubezpieczeń Społecznych w zakresie Gospodarki Przedsiębiorstw (SVA) może uwzględnić okresy ubezpieczenia w innych krajach członkowskich UE. Jeżeli przykładowo opiekunka prowadziła swoją działalność w Austrii przez siedem lat i dalsze osiem lat na Słowacji, daje to w sumie 15 lat składkowych i osoba taka otrzyma później austriacką emeryturę z tytułu uzyskania wieku emerytalnego. Wskazówka: Skorzystaj ze szczegółowego doradztwa punktu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w zakresie Gospodarki Przedsiębiorstw (SVA) w danym kraju związkowym!
Există diverse posibilităţi pe baza cărora puteţi beneficia de pensie. Regula gene-
Betreuung rund um die Uhr
rală este: Dacă aţi desfăşurat activităţi economice în scop lucrativ în Austria pe o durată de 15 ani, veţi beneficia, indiferent de situaţie, de o pensie, care vă va fi achitată lunar. Cu toate acestea, întotdeauna există neclarităţi. În special îngrijitorii independenţi de persoane din alte state membre ale UE, care au activat pe cont propriu în Austria şi s-a întors la pensie din nou în ţara natală, se întreabă deseori, ce s-a întâmplat cu cotizaţiile pe care le-au efectuat în Austria. Una dintre cele mai frecvente întrebări în acest sens este cea referitoare la posibilitatea de a obţine o plată unică în valoarea cotizaţiilor vărsate, în cazul în care nu se îndeplinesc anii necesari în scopul asigurării. Răspunsul este nu, această posibilitate nu este prevăzută de către legislaţia austriacă în domeniul pensiilor. Dar ceea ce nu ştie multă lume: SVA poate echivala perioade lucrate în alte state membre UE în scopul obţinerii unei pensiei austriece. De exemplu, dacă îngrijitoarea de persoane a desfăşurat activităţi lucrative pe cont propriu în Austria pe o perioadă de şapte ani şi dacă a lucrat încă opt ani în Slovacia, ea va înregistra în total 15 ani de contribuţii şi va obţine mai târziu o pensie austriacă pentru limită de vârstă.
dostanete v každom prípade dôchodok, ktorý sa vypláca mesačne. Napriek tomu existujú vždy nejaké nejasnosti. Predovšetkým samostatne zárobkovo činní opatrovatelia z iných krajín EU, ktorý boli samostatne zárobkovo činní v Rakúsku a na dôchodok sa opäť vrátili so svojej vlasti sa často pýtajú, čo sa stane s ich platbami v Rakúsku. Obzvlášť často sa pritom vynára otázka, či si môžu svoje príspevky nechať vyplatiť ako jednorazovú čiastku, ak nedosiahli potrebné roky poistenia. Odpoveď na to je nie, táto možnosť v rakúskom dôchodkovom práve neexistuje. Čo ale mnoho z nich nevie: Sociálna poisťovňa živnostenského sektora môže započítať do rakúskeho dôchodku doby z iných krajín EU. Ak bola napríklad opatrovateľka sedem rokov zárobkovo činná v Rakúsku a ďalších osem rokov pracovala na Slovensku, bude mať dokopy 15 rokov platenia príspevkov a dostane neskôr rakúsky starobný dôchodok. Tip: Nechajte si bližšie poradiť v krajskej pobočke sociálnej poisťovne! ■
Sugestie: Solicitaţi consultanţă la reprezentanţa regională SVA!
Existujú rôzne možnosti, ako sa dopracovať k nároku na dôchodok. Ako základné pravidlo platí: Ak ste boli 15 rokov zárobkovo činný v Rakúsku,
9
Noch qualifizierter durchstarten Unsere alternde Gesellschaft stellt uns vor viele neue Herausforderungen. Derzeit leben in Österreich rund 450.000 hilfs- und pflegebedürftige Menschen – Tendenz steigend. Es ist schon lange kein Geheimnis mehr, dass diese Situation nur mit Hilfe der selbständigen Personenbetreuer zu bewältigen ist. Da viele von ihnen aus Mittel- und Osteuropa stammen, werden aber auch sie vor Herausforderungen gestellt – sowohl in sprachlicher als auch in kultureller Hinsicht. Genau hier setzt das Projekt „BID – BetreuerInnenqualifizierung in Deutsch“ an. Auf der Projektwebsite steht ein Portfolio zum Herunterladen bereit, das Deutsch als Fremdsprache-Lernmaterialien und Informationen über die Berufsausübung in Österreich enthält. Während die Lernunterlagen die Personenbetreuer beim Erlernen der deutschen Sprache unterstützen, geben die Informationsmaterialien Aufschluss über rechtliche und gewerbliche Thematiken, um die Berufsausübung zu erleichtern. Da die meisten internationalen Personenbetreuer über allgemeine Deutschkenntnisse verfügen, sind die Lernmaterialien keine gewöhnlichen Sprach- und Grammatikübungen, sondern konzentrieren sich vielmehr auf den beruflichen Alltag. Dazu gehören Gespräche und Dialoge über gängige Arbeitssituationen wie Körperpflege, Kochen und administrative Angelegenheiten. Das Projekt wurde mit Unterstützung der Europäischen Kommission finanziert; entwickelt wurde es von zehn Einrichtungen aus acht Ländern, darunter Österreich, Polen, Rumänien, die Slowakei und Ungarn. Alle im Projekt erstellten Produkte – Selbsteinstufungstests, Lernmodule, Info-Dossiers – stehen als Portfolio unter „BID-Produkte“ auf der Website www. bid-projekt.eu kostenlos zur Verfügung.
Nasze starzejące się społeczeństwo stawia przed nami wiele nowych wy-
10
zwań. W Austrii żyje obecnie aż 450 000 osób potrzebujących pomocy i opieki - z tendencją wzrostową. Od dawna nie jest tajemnicą, że sytuację tę można przezwyciężyć wyłącznie z pomocą samodzielnych opiekunów. Ponieważ wielu z nich pochodzi z Europy Środkowo-Wschodniej, pojawia się też wiele wyzwań - zarówno pod względem językowym, jak i kulturowym. Właśnie tu uderza projekt „BID – BetreuerInnenqualifizierung in Deutsch“ („Kwalifikowanie opiekunów po niemiecku“). Na stronie internetowej projektu można ściągnąć portfolio zawierające materiały do nauki niemieckiego jako języka obcego oraz informacje dotyczące
wykonywania zawodu w Austrii. Podczas gdy materiały edukacyjne wspierają opiekunów podczas nauki języka niemieckiego, materiały informacyjne przybliżają tematy prawne i z zakresu prowadzenia działalności, aby ułatwić wykonywanie zawodu. Ponieważ większość międzynarodowych opiekunów posiada ogólną znajomości języka niemieckiego, materiały edukacyjne nie zawierają zwyczajnych ćwiczeń językowych i z zakresu gramatyki, lecz koncentrują się bardziej na codzienności zawodowej. Należą do nich rozmowy i dialogi o typowych sytuacjach w pracy związanych z higieną ciała, gotowaniem i
twentyfour / seven
Start z jeszcze lepszymi kwalifikacjami Să pornim la drum cu calificări superioare Vyštartovať ešte kvalifikovanejšie
sprawami administracyjnymi. Projekt sfinansowano dzięki wsparciu Komisji Europejskiej; opracowało go dziesięć instytucji z ośmiu krajów, w tym Austrii, Polski, Rumunii, Słowacji i Węgier. Wszystkie produkty zawarte w portfolio test samosprawdzający, moduły edukacyjne, materiały informacyjne – są bezpłatnie dostępne jako portfolio w zakładce „Produkty BID“ na stronie internetowej www.bid-projekt.eu.
Betreuung rund um die Uhr
Societatea noastră îmbătrâneşte şi prezintă numeroase noi provocări. La ora actuală trăiesc în Austria aproximativ 450.000 de persoane ce necesită asistenţă sau îngrijire în gospodării particulare – iar tendinţa este în creştere. Nu mai este demult un secret faptul că această situaţie poate fi depăşită numai cu ajutorul îngrijitorilor de persoane care îşi desfăşoară activitatea pe cont propriu. Întrucât multe dintre Dumneavoastră proveniţi din Europa Centrală şi de Est, veţi fi puse în faţa unor noi provocări – atât din punct de vedere lingvistic, cât şi cultural. Pornind tocmai de la acest aspect a fost iniţiat proiectul „BID – BetreuerInnenqualifizierung in Deutsch“ (BID - calificarea personalului pentru îngrijirea la domiciliu folosind limba germană). Pe pagina de internet a proiectului aveţi la dispoziţie şi puteţi descărca un portofoliu care include materiale educaţionale pentru învăţarea limbii germane ca limbă străină, precum şi informaţii despre exercitarea profesiei în Austria. Materialele educaţionale asistă îngrijitorii de persoane la învăţarea limbii germane, iar materialele informative oferă detalii despre aspecte legale şi profesionale, ce uşurează exercitarea profesiei. Întrucât majoritatea îngrijitorilor de persoane care provin din străinătate dispun de cunoştinţe generale de limba germană, materialele educaţionale nu prezintă aspecte gramaticale şi lingvistice obişnuite, ci se concentrează mai degrabă asupra activităţii profesionale cotidiene. Acestea includ conversaţii şi dialoguri cu privire la situaţii obişnuite de muncă, precum îngrijirea corporală, gătitul şi activităţi administrative. Proiectul a fost finanţat cu ajutorul Comisiei Europene şi conceput de către zece centre din opt ţări, printre care Austria, Polonia, România, Slovacia şi Ungaria. Toate produsele concepute în cadrul proiectului – teste de autoevaluare, module educaţionale, dosare informaţionale – vă stau la dispoziţie gratuit şi pot fi descărcate ca portofoliu, de la rubrica „Produse
BID“, pe pagina de internet www.bid-projekt.eu.
Naša starnúca spoločnosť ukrýva veľa nových výziev. V súčasnosti žije v Rakúsku okolo 450 000 ľudí odkázaných na pomoc a opatrovanie – tendencia je stúpajúca. Už dávno nie je tajomstvom, že sa dá táto situácia zvládať len pomocou samostatne zárobkovo činných opatrovateľov. Pretože mnoho z nich pochádza zo strednej a východnej Európy, sú ale aj oni postavení pred výzvy – tak v jazykovom ako aj v kultúrnom ohľade. Presne tu začína projekt „BID – BetreuerInnenqualifizierung in Deutsch“ (Kvalifikovanie opatrovateľov v nemčine). Na stránke projektu je k dispozícii portfólio na stiahnutie, ktoré obsahuje učebné materiály pre nemčinu ako cudzí jazyk a informácie o vykonávaní povolania v Rakúsku. Kým učebné materiály podporujú opatrovateľov pri naučení sa nemeckého jazyka, podávajú informačné materiály informácie o právnych a živnostenských témach, aby uľahčili vykonávanie povolania. Pretože väčšina medzinárodných opatrovateľov disponuje všeobecnými znalosťami nemčiny, nie sú učebné materiály zvyčajné jazykové a gramatické cvičenia, ale koncentrujú sa oveľa viac na všedný pracovný deň. K tomu patria rozhovory a dialógy o bežných pracovných situáciách ako je osobná hygiena, varenie a administratívne záležitosti. Projekt bol financovaný s podporou Európskej komisie; vyvíjaný bol desiatimi zariadeniami z ôsmych krajín, medzi nimi Rakúsko, Poľsko, Rumunsko, Slovensko a Maďarsko. Všetky produkty zhotovené v projekte – samohodnotiaci test, učebné moduly, informačné pracovné podklady – sú k dispozícii zdarma v časti „BID-Produkte“ na stránke www.bid-projekt.eu. ■
11
Einkommensteuererklärung: Wann ist man dazu verpflichtet? Wenn man als Personenbetreuer selbständig ist, kann es sein, dass man eine Einkommensteuererklärung einreichen muss. In der Regel wohnen internationale Betreuer im Haushalt der zu pflegenden Person, weshalb sie in Österreich unbeschränkt steuerpflichtig sind. Das bedeutet, dass eine Einkommensteuererklärung nur dann abgegeben werden muss, wenn der jährliche Gewinn mehr als 11.000 Euro betragen hat. Den Gewinn erfährt man mit Hilfe der Einnahmen-Ausgaben-Rechnung. Um die Einnahmen zu ermitteln, rechnet man zu den erhaltenen Honoraren (inklusive Fahrtkosten) noch sogenannte Sachbezüge hinzu. Unter diese Sachbezüge fallen Kost und Logis, für die bei einem 14-Tage-Rhythmus 98,10 Euro pro Monat hinzugerechnet werden müssen. Von den Einnahmen werden die Betriebsausgaben – die am einfachsten mithilfe der Basispauschalierung von 12 Prozent berechnet werden – und die Sozialversicherungsbeiträge abgezogen. Übersteigt der Gewinn die 11.000 Euro-Grenze, muss eine Einkommensteuererklärung eingereicht werden. In diesem Fall kommt es zu einer Einkommensteuerbelastung und zu Einkommensteuervorauszahlungen für die Folgejahre. Die Erklärung muss beim Wohnsitzfinanzamt eingereicht werden. Bei internationalen Betreuern ist dies in der Regel jenes Finanzamt, in dessen Bereich sich die Wohnung der betreuten Person befindet.
Achtung: Unabhängig von der Höhe des Einkommens kann es sein, dass das Finanzamt eine Einkommensteuererklärung anfordert. Hintergrund dafür sind oftmals nicht steuerliche Belange, sondern Beihilfenanträge.
12
twentyfour / seven
Deklaracja podatku dochodowego: Kiedy jesteśmy do niej zobowiązani? Declaraţia de venit: Când sunteţi obligaţi să o formulaţi? Daňové priznanie: Kedy ste povinný ho podať? Jeżeli prowadzisz samodzielną działalność jako opiekun, być może będziesz musiał złożyć deklarację podatkową. Zwykle opiekunowie międzynarodowi mieszkają w gospodarstwie domowym podopiecznego, dlatego są w Austrii w sposób nieograniczony zobowiązane do opłacania podatku. Oznacza to, że deklarację podatku dochodowego należy złożyć wyłącznie wtedy, gdy roczny zysk wyniósł powyżej 11 000 euro. Zysk wynika z rachunku dochodów i wydatków. Aby wyliczyć dochody, do uzyskanego honorarium (łącznie z kosztami dojazdu) dolicza się tak zwane świadczenia w naturze. Świadczenia w naturze obejmują zakwaterowanie i wyżywienie, za które należy w rytmie 14-dniowym naliczyć 98,10 euro miesięcznie. Od dochodów zostają potrącone koszty uzyskania przychodu – które można najprościej obliczyć za pomocą podstawowego ryczałtu wynoszącego 12 procent – oraz składki na ubezpieczenie społeczne. Jeżeli zysk przekroczy granicę 11 000 euro, należy złożyć deklarację podatku dochodowego. W tym wypadku ma miejsce obciążenie podatkiem dochodowym oraz przedpłata podatku dochodowego za kolejne lata. Deklarację należy złożyć w urzędzie skarbowym właściwym dla miejsca zamieszkania. W przypadku opiekunów międzynarodowych zwykle jest to ten urząd, w którego obszarze znajduje się mieszkanie podopiecznego. Uwaga: Niezależnie od wysokości dochodów może się zdarzyć, że urząd skarbowy zażąda deklaracji podatku dochodowego. Często nie jest to związane z kwestiami podatkowymi, lecz z wnioskami o zapomogę.
Dacă vă desfăşuraţi activitatea pe cont propriu ca îngrijitor de persoane la domiciliu, exisă posibilitatea să trebuiască să depuneţi o declaraţie pe venit. De regulă îngrijitorii din străinătate locuiesc în gospodăria
Betreuung rund um die Uhr
persoanei pe care o îngrijesc, motiv pentru care sunt obligaţi la plata impozitelor în valoare completă. Acest lucru înseamnă că declaraţia de venit nu trebuie depusă decât în situaţia în care profitul anual depăşeşte 11.000 Euro. Profitul îl puteţi obţine cu ajutorul registrului de casă de venituri şi cheltuieli. Pentru a calcula veniturile, la onorariile obţinute (inclusiv cheltuieli de deplasare) se adaugă aşa-numitele plăţi în natură. Printre aceste plăţi în natură se numără cele aferente cazării şi mesei, pentru care, la un ritm de lucru de 14 zile, trebuie adăugată valoarea de 98,10 Euro pe lună. Din venituri se scad cheltuielile de funcţionare – pe care le puteţi estima prin valoarea pauşală de 12 procente – şi contribuţiile la asigurările sociale. Dacă profitul depăşeşte pragul de 11.000 Euro, trebuie depusă o declaraţie de venit. Într-o asemenea situaţie veţi fi obligaţi la achitarea unui impozit pe venit, precum şi la achitarea unor plăţi în avans pentru impozit pe venit pentru anii următori. Declaraţia trebuie depusă la administraţia financiară de domiciliu. De regulă, la îngrijitori din străinătate, este vorba despre administraţia financiară în jurisdicţia căreia se află locuinţa persoanei avute în îngrijire.
motive fiscale, ci cereri de ajutor. Keď ste ako opatrovateľ samostatne zárobkovo činný, môže sa stať, že musíte podať daňové priznanie. Spravidla bývajú medzinárodný opatrovatelia v domácnosti osoby, ktorú opatrujú, preto majú v Rakúsku neobmedzenú daňovú povinnosť. To znamená, že musia daňové priznanie odovzdať len vtedy, keď je ich ročný zisk vyšší ako 11 000 eur. Zisk zistíte pomocou výkazu príjmov a výdavkov. Na zistenie príjmov sa k získaným honorárom (vrátane dopravných nákladov) pripočítavajú takzvané nepeňažné príjmy. Pod tieto nepeňažné príjmy spadajú strava a ubytovanie, za ktoré sa pri 14-dňovom režime musí pripočítať 98,10 eur mesačne. Z príjmov sa odpočítajú prevádzkové náklady – ktoré sa vypočítajú najjednoduchšie pomocou základného paušálu vo výške 12 percent – a príspevky do sociálnej poisťovne. Ak zisk presahuje hranicu 11 000 eur, musí sa podať daňové priznanie. V tomto prípade dochádza k plateniu dane z príjmov a k preddavkom na daň z príjmov pre nasledujúce roky. Priznanie sa musí podať na daňovom úrade v mieste bydliska. Pri medzinárodných opatrovateľoch je to spravidla ten daňový úrad, v ktorého pôsobnosti sa nachádza byt opatrovanej osoby.
Atenţie: Indiferent de valoarea venitului, există posibilitatea ca administraţia financiară să solicite depunerea unei declaraţii de venit. Deseori, acest lucru nu are la bază
Pozor: Nezávisle od výšky príjmu sa môže stať, že si daňový úrad vyžiada daňové priznanie. Podkladom preto často nie sú daňové záležitosti, ale žiadosti o podporu. ■
Vereinfachte Steuerberechnung
Uproszczone naliczenie podatku / Calculație fiscală simplificată / Zjednodušený výpočet dane
Vereinfachte Steuerberechnung
x Prozent
abzüglich Fixbetrag = Steuer (vor Absetzbeträgen) podatek (przed potrąceniami) / impozit / minus kwota stała /
Roczny przychód / Venit anual / ročný príjem
x procent / x procente / x percento
minus cotizaţie fixă / mínus fixná suma
(înaintea deducerilor) / daň (pred odpočítateľnými daňovými položkami)
bis 11.000
x 0%
-0
=0
> 11.000 bis 25.000
x 36,5%
- 4,015,-
= Steuer / podatek / impozit / daň
> 25.000 bis 60.000
x 43,2143%
- 5.693,58
= Steuer / podatek / impozit / daň
> 60.000
x 50%
- 9.765,-
= Steuer / podatek / impozit / daň
Beispiel: Jahreseinkommen € 15.798,- x 36,5% = 5.766,27 abzüglich € 4.015,- = € 1.751,27 ESt Przykład: Roczny przychód € 15.798,- x 36,5% = 5.766,27 minus € 4.015,- = € 1.751,27 podatku dochodowego Exemplu: Venit anual € 15.798,- x 36,5% = 5.766,27 minus € 4.015,- = € 1.751,27 impozit pe venit Príklad: ročný príjem 15 798,- € x 36,5 % = 5 766,27 po odpočítaní 4 015,- € = 1 751,27 € daň z príjmu
13
Häufig nachgefragt Najczęściej zadawane pytania Întrebări frecvente Časté otázky Schnelle Antworten auf wichtige Fragen: In der Rubrik „Häufig nachgefragt“ erhält man kompakte Informationen zu oft diskutierten Themen. Hat man als selbständiger Personenbetreuer Anspruch auf die Familienbeihilfe, auch wenn man nicht österreichischer Staatsbürger ist? Ja. Jeder Selbständige hat grundsätzlich in jenem Staat Anspruch auf Familienleistungen, in dem die Beschäftigung ausgeübt wird. Das gilt auch dann, wenn sich die Familie in einem anderen EU-Land aufhält. Treffen jedoch zwei Ansprüche aufeinander, z.B. wenn der Ehemann oder die Ehefrau im Heimatstaat erwerbstätig ist, kommt das Wohnlandprinzip zur Anwendung. Das bedeutet, dass die Familienbeihilfe in erster Linie vom Heimatstaat ausgezahlt werden muss. Fällt diese allerdings niedriger aus als in Österreich, kann man bei einem österreichischen Finanzamt eine Ausgleichszahlung beantragen, bei der die Differenz übernommen wird und die einmal jährlich ausgezahlt wird. Wie die Einkommensteuererklärung müssen auch die Anträge für die Familienbeihilfe beim Wohnsitzfinanzamt eingereicht werden. Bei internationalen Betreuern ist dies in der Regel jenes Finanzamt, in dessen Bereich sich die Wohnung der betreuten Person befindet.
Szybkie odpowiedzi na ważne pytania: W rubryce „Najczęściej zadawane pytania“ uzyskasz zwarte informacje na często dyskutowane tematy. Czy samodzielny opiekun posiada prawo do zasiłku rodzinnego, nawet jeżeli nie jest obywatelem Austrii?
14
Tak. Każda osoba prowadząca samodzielną działalność zasadniczo posiada prawo do otrzymywania świadczeń rodzinnych w kraju, w którym wykonuje działalność. Obowiązuje to również wtedy, gdy rodzina przebywa w innym kraju członkowskim UE. Jeżeli jednak dwa różne roszczenia nałożą się, np. kiedy mąż lub żona pracuje zarobkowo w ojczyźnie, stosuje się zasadę kraju zamieszkania. Oznacza to, że zasiłek rodzinny w pierwszej kolejności musi być wypłacany z kraju pochodzenia. Jeżeli zasiłek ten będzie wtedy niższy niż w Austrii, można w austriackim urzędzie skarbowym wnioskować o dopłatę wyrównawczą pokrywającą różnicę i wypłacaną raz w roku. Deklarację należy złożyć w urzędzie skarbowym właściwym dla miejsca zamieszkania. W przypadku opiekunów międzynarodowych zwykle jest to ten urząd, w którego obszarze znajduje się mieszkanie podopiecznego.
Răspunsuri rapide la întrebări importante: La rubrica „Întrebări frecvente“ puteţi obţine informaţii competente cu privire la subiecte discutate frecvent. În calitate de îngrijitor independent de persoane, aveţi dreptul la alocaţie de familie chiar dacă nu sunteţi cetăţean austriac? Da. Fiecare persoană care desfăşoară activităţi independente are dreptul la asistenţă familială în ţara în care îşi desfăşoară activitatea. Acest lucru este valabil şi atunci când familia locuieşte în alt stat membru UE. Dacă există însă două drepturi, de ex. dacă soţul sau soţia lucrează în ţara de reşedinţă, se aplică principiul ţării
de reşedinţă. Acest lucru înseamnă că alocaţia trebuie plătită în primul rând de statul de origine. Dacă alocaţia este însă mai mică decât în Austria, puteţi solicita valoarea de diferenţă de la administraţia financiară austriacă responsabilă, care va achita diferenţa într-o tranşă anuală. Declaraţia trebuie depusă la administraţia financiară de domiciliu. De regulă, la îngrijitori din străinătate, este vorba despre administraţia financiară în jurisdicţia căreia se află locuinţa persoanei avute în îngrijire.
Rýchle odpovede na dôležité otázky: V rubrike „Časté otázky“ dostanete kompaktné informácie k často diskutovaným témam. Mám ako samostatne zárobkovo činný opatrovateľ nárok na rodinné prídavky, ak je nie som rakúsky občan? Áno. Každá samostatne zárobkovo činná osoba má principiálne nárok na rodinné prídavky v tom štáte, v ktorom vykonáva zamestnanie. To platí aj vtedy, keď sa rodina nachádza v inej krajine EU. Ak ale vznikajú dva nároky naraz, napr. keď manžel alebo manželka pracuje v domovskom štáte, uplatňuje sa princíp krajiny, v ktorej sa býva. To znamená, že rodinné prídavky sa musia v prvom rade vyplácať v domovskej krajine. Ak je tento ale nižší ako v Rakúsku, je možné vyžiadať si na rakúskom daňovom úrade vyrovnanie, pri ktorom sa prevezme rozdiel a ktoré sa vyplatí raz ročne. Priznanie sa musí podať na daňovom úrade v mieste bydliska. Pri medzinárodných opatrovateľoch je to spravidla ten daňový úrad, v ktorého pôsobnosti sa nachádza byt opatrovanej osoby. ■
twentyfour / seven
Betreuung rund um die Uhr
15
Typisch Österreichisch! Typowo austriacki przepis! Reteta - tipic austriacă! Recept - typický rakúsky! Mohnnudeln
Przepis na kluski z makiem
Puţişoare cu mac
Recept na šúľance s makom
Mohnnudeln sind eine Spezialität der österreichischen Küche und beliebt bei allen, die die süßen Seiten des Lebens lieben. Als Basis dienen Nudeln aus Kartoffelteig, die in Butter und Mohn geschwenkt und anschließend mit Staubzucker bestäubt werden.
Kluski z makiem to specjalność kuchni austriackiej, popularna u wszystkich, którzy kochają słodką stronę życia. Podstawę przepisu stanowią kluski ziemniaczane podsmażone na maśle i maku, a następnie posypane cukrem pudrem.
Puţişoarele cu mac sunt o specialitate a bucătăriei austriece şi sunt adorate de toţi cei cărora le plac părţile dulci ale vieţii. Baza o reprezintă tăiţeii din aluat de cartofi, traşi apoi printr-un amestec de unt topit şi mac şi servite acoperite cu zahăr pudră.
Šúľance s makom sú špecialitou rakúskej kuchyne a sú obľúbené u všetkých, ktorí majú radi sladké stránky života. Ako základ slúžia šúľance zo zemiakového cesta, ktoré sa ponoria do masla a maku a následne sa pocukrujú práškovým cukrom.
Zutaten für 4 Portionen: 1EL Butter 50g Butter 1 Dotter 500g Kartoffeln 100g Mehl 100g Mohn Prise Salz 80g Staubzucker 50g Weizengries
Składniki dla 4 osób: 1 łyżka masła 50 g masła 1 żółtko 500 g ziemniaków 100 g mąki 100 g maku Szczypta soli 80 g cukru pudru 50 g grysiku pszennego
Ingrediente pentru 4 porţii: 1 lingură de unt 50g unt 1 gălbenuş de ou 500g cartofi 100g făină 100g mac Vârf de cuţit de sare 80g zahăr pudră 50g griş de grâu
Prísady pre 4 osoby: 1 pl masla 50 g masla 1 žĺtko 500 g zemiakov 100 g múky 100 g maku štipka soli 80 g práškového cukru 50 g pšeničnej krupice
Zuerst die Kartoffeln weich kochen. Anschließend schälen, in kleinere Stücke schneiden und durch eine Kartoffelpresse drücken. Die Masse ein wenig auskühlen lassen und anschließend mit dem Mehl, Gries, Salz, Butter und Dotter vermengen und zu einem glatten Teig kneten. Den Teig danach auf einer bemehlten Arbeitsfläche zu daumendicken Rollen formen und in kleine Stücke schneiden. Mit der flachen Hand zu runden Nudeln rollen, die an den Enden schmäler werden. Die Nudeln in leicht gesalzenes, kochendes Wasser legen und unter vorsichtigem Umrühren schwach köcheln lassen, bis sie an der Oberfläche schwimmen. Anschließend die Nudeln aus dem Wasser heben und gut abtropfen lassen. Den Mohn und Staubzucker in Butter anrösten und die Nudeln im Mohnzucker wälzen. Fertig! ■
Najpierw ugotować ziemniaki na miękko. Następnie obrać, pokroić na mniejsze kawałki i przecisnąć przez praskę. Pozostawić masę do lekkiego schłodzenia, po czym połączyć z mąką, grysikiem, solą, masłem i żółtkiem i zagnieść na gładkie ciasto. Następnie uformować ciasto na posypanej mąką powierzchni na rolkę grubości kciuka i pokroić na mniejsze kawałki. Płaską dłonią rolować na kluski z węższymi końcami.
Mai întâi, fierbeţi cartofii în coajă până se înmoaie. Apoi, îndepărtaţi coaja, tăiaţi cartofii în bucăţi mici şi treceţi-i printr-o presă de cartofi. Lăsaţi amestecul astfel obţinut să răcească puţin şi adăugaţi apoi făină, griş, sare, unt şi gălbenuşul de ou şi amestecaţi-le într-un aluat neted. Presăraţi apoi puţină făină pe blatul de lucru, modelaţi aluatul în forme rotunjite de grosimea unui deget şi tăiaţi-l în bucăţi mici. Rulaţi aluatul cu mâna până obţineţi puţişoare rotunde, cu marginile puţin alungite. Introduceţi puţişoarele într-un vas cu apă fierbinte, uşor sărată şi aşteptaţi să fiarbă la foc mic în timp ce amestecaţi cu atenţie, până când se ridică la suprafaţă. Scoateţi puţişoarele din apă şi scurgeţi-le de apă. Topiţi untul într-o tigaie, adăugaţi mac şi treceţi puţişoarele prin amestec, până le-aţi îmbrăcat complet. Gata! ■
Najprv uvaríme zemiaky domäkka. Následne ich ošúpeme, nakrájame na menšie kúsky a pretlačíme lisom na zemiaky. Hmotu necháme trochu vychladnúť a potom zmiešame s múkou, krupicou, soľou, maslom a žĺtkom a vypracujeme z nej hladké cesto. Cesto potom vyformujeme na pomúčenej pracovnej doske na šúľok s hrúbkou palca a nakrájame na malé kúsky. V dlaniach ušúľame šúľance, ktoré sú na koncoch užšie. Šúľance vložíme do jemne osolenej vriacej vody a za opatrného miešania necháme mierme variť, kým nevyplávajú na povrch. Následne šúľance vyberieme z vody a necháme dobre odkvapkať. Mak a práškový cukor opražíme na masle a šúľance obalíme v makovom cukre. Hotovo! ■
16
Wrzucić kluski do lekko osolonej, gotującej wody i lekko gotować, ostrożnie mieszając, aż wypłyną na powierzchnię. Następnie wyjąć kluski z wody i odsączyć. Podsmażyć mak na maśle i obtoczyć w nim kluski. Gotowe! ■
twentyfour / seven