Reactie adapt ontwerpbestemmingsplan

Aan de commissie Ruimte Van de gemeenteraad Alkmaar

Alkmaar, 6 juli 2017 Betreft: opiniĂŤrende bespreking ontwerpbestemmingsplan NWZ

Geacht commissielid, Vanavond wordt het ontwerpbestemmingsplan Noordwest Ziekenhuis Alkmaar, het stedenbouwkundig plan en het ontwikkelingsperspectief NWZ en omgeving opiniĂŤrend binnen uw commissie besproken. Van verschillende raadsleden hebben wij de afgelopen dagen vernomen dat een inbreng van Adapt zou worden gewaardeerd voorafgaande aan de bespreking. Met deze brief en bijlage willen wij aan die behoefte tegemoetkomen.

Ten eerste willen wij benadrukken dat Adapt het instellen van een klankbordgroep waardeert.

Voor het grootste bouwproject in de gemeente Alkmaar in de komende decennia op deze gevoelige plek is breed maatschappelijk draagvlak essentieel. De klankbordgroep kan daarin een cruciale rol spelen. Helaas zijn wij somber gestemd dat dit proces tussen ziekenhuis en betrokkenen in de klankbordgroep een voor alle partijen bevredigende uitkomst zal krijgen, omdat het ziekenhuis sinds het raadsbesluit onvoldoende druk ervaart vanuit de gemeente om veel belang te hechten aan de inbreng vanuit de klankbordgroep.

Het volgens planning in procedure brengen van voorontwerp-bestemmingsplan en ontwerpbestemmingsplan door de gemeente met daarin de verlangde speelruimte voor het ziekenhuis, ongeacht de gegroeide weerstand tegen de gang van zaken in de klankbordgroep en de ingebrachte varianten, heeft de indruk bij het ziekenhuis versterkt dat men onvoorwaardelijk kan rekenen op de medewerking van de gemeente voor de eigen plannen.

De deskundigen die vanuit de kring van Adapt deelnemen aan de klankbordgroep, constateren al maanden dat een goed proces daarin wordt belemmerd doordat de gemeenteraad in het raadsbesluit van oktober 2016 en de vaststellingsovereenkomst van juli 2016 letterlijk en figuurlijk al heel veel ruimte aan het ziekenhuis heeft weggegeven, ook al was nog vrijwel niets duidelijk over de bouwplannen van het ziekenhuis. Het NWZ houdt daarom vast aan de eigen bouwplannen waarin alles super-optimaal is voor de eigen bedrijfsvoering.

Zorgvuldige afweging van uiteenlopende belangen houdt echter in dat het ziekenhuis soms genoegen moet nemen met iets minder optimale oplossingen, die hoogwaardige zorg en gezonde bedrijfsvoering niet in de weg hoeven te staan. Als referentie noemen wij bijvoorbeeld het OLVG locatie Oost in Amsterdam, qua aantal bedden iets kleiner maar toch alleszins vergelijkbaar met het NWZ locatie Alkmaar. Het OLVG diende flinke vernieuwbouwplannen te realiseren binnen de bestaande footprint van 250 x 130 meter, zonder monumenten te mogen aantasten of het naastgelegen Oosterpark te benutten. Ook hier is het gelukt om binnen die randvoorwaarden hoogwaardige zorg te blijven bieden met een gezonde bedrijfsvoering, terwijl de omgeving werd gespaard.

OLVG locatie Amsterdam-Oost naast het Oosterpark

De doorgaans zeer deskundige en betrokken leden van de klankbordgroep stelden het afgelopen half jaar goede kritische vragen, en stelden niet-onderbouwde beweringen ter discussie. Dat had eigenlijk in de gemeenteraad thuisgehoord voordat het raadsbesluit werd genomen, maar raadsleden konden die discussie destijds niet voluit voeren door de geheimhouding van de vaststellingsovereenkomst.

Het ligt in de verwachting dat een meerderheid in de gemeenteraad vasthoudt aan de uitgangspunten en de planning uit het raadsbesluit van 2016 en de toezeggingen aan het ziekenhuis in de vaststellingsovereenkomst. Alle inspraakreacties zoals de onze kan het college van B&W afhandelen volgens de bestemmingsplanprocedure, en het college kan waarschijnlijk rekenen op voldoende politieke steun om op de ingeslagen weg voort te gaan.

Maar wij maken ons zorgen dat er van een zorgvuldige afweging van belangen van het ziekenhuis, natuurbelangen, erfgoedbelangen en belangen van omwonenden en parkgebruikers dan nimmer sprake zal zijn geweest.

Het lijkt ons dan niet reëel om te verwachten dat de nieuwbouwplannen van het ziekenhuis op deze manier uiteindelijk op een breed maatschappelijk draagvlak kunnen rekenen. Bij sloop van Alkmaars erfgoed en het inleveren van monumentaal groen kunnen wij ons dan in ieder geval niet neerleggen.

Het zou het proces in de klankbordgroep enorm helpen als de gemeenteraad kon aangeven dat vaststelling van het uiteindelijke bestemmingsplan afhankelijk zal zijn van de wijze waarop het ziekenhuis de komende maanden omgaat met de ‘groene’ en ‘rode’ varianten die zijn aangedragen door Adapt en andere partijen in de klankbordgroep.

Het kan zijn dat de commissie hier anders over denkt, en slechts wenst te debatteren over de plannen van het ziekenhuis zoals uitgewerkt in het ontwerpbestemmingsplan. Om die reden geven wij in de bijlage desgevraagd een voorschot op onze inspraakreactie op het ontwerpbestemmingsplan die wij binnen de lopende termijn zullen indienen.

Met vriendelijke groet, Stichting Adapt, herbestemming Alkmaars erfgoed Lucas Zimmerman Voorzitter

Bijlage: Nadere uitgewerkte reactie op het gestelde in het commissievoorstel.

2

Bijlage

Nadere uitgewerkte reactie op het gestelde in het commissievoorstel Adapt wenst nogmaals te benadrukken dat zij het instellen van een klankbordgroep waardeert. Zoals aangegeven in het commissievoorstel dienden de zienswijzen en de meningen binnen de klankbordgroep ‘meegewogen te worden in de voorliggende stukken’.

Helaas is de constatering dat dit tot op heden amper het geval is geweest. Er is geen ruimte voor alternatieve, afwijkende planvorming. Er wordt sterk vastgehouden aan de huidige planvorming en ideeĂŤn. Slechts op ondergeschikte punten wordt het plan aangepast, zijnde bovendien deels aanpassingen, welke reeds op voorhand voorzienbaar waren, zoals het terugbrengen van het zoekgebied binnen de Hout.

Adapt wenst voorop te stellen dat zij niet voor of tegen een ziekenhuis op de huidige locatie is.

Zaak is wel dat het besluitvormingsproces hieromtrent zuiver wordt gevoerd, met oog voor alle betrokken belangen, waarbij goed en deugdelijk onderzoek de basis dient te zijn voor de te nemen besluiten. Helaas moet Adapt constateren dat dit tot op heden niet het geval is. Het lijkt zo te zijn dat het proces gehaast wordt ingezet en dat het bestemmingsplan te vroeg in procedure wordt gebracht.

Heldere keuzes op basis van een constructief en transparant proces: De samenvatting van het commissievoorstel spreekt over een stedenbouwkundig plan, waardoor heldere keuzes gemaakt kunnen worden over stedenbouwkundige uitgangspunten.

Dit impliceert dat inzichtelijk is op welke basis welke keuzes zijn gemaakt en welke alternatieven zijn overwogen en dat is onderzocht en gemotiveerd is aangegeven waarom deze alternatieven niet uitvoerbaar zouden zijn. Het tegendeel is het geval.

Er is in de optiek van Adapt geen sprake van een helder, gestructureerd en transparant overleg. De echte wil om op basis van de belangen over en weer de planvorming kritisch te bezien en aan te passen ontbreekt.

De behandeling binnen de klankbordgroep zou als volgt uitgevoerd horen te zijn: 1e stap = Wat zijn de belangen van NWZ bij de bouw van een nieuw ziekenhuis?

2e stap = Wat zijn de belangen van de leden van de klankbordgroep en overige belanghebbenden?

3e stap = Is er een plan te bedenken wat zoveel als mogelijk alle betrokken belangen dekt?

Helaas is het proces niet zodanig gevoerd. Alsnu is er sprake van het volgende gevoerde proces: 1e stap = de gemeente biedt op voorhand een zee aan speelruimte voor het NWZ om vernieuwbouwplannen te ontwikkelen in de Alkmaarderhout, eenzijdig gestoeld op de eigen belangen.

3

2e stap = NWZ heeft – uiteindelijk - een ontwerp stedenbouwkundig plan gepresenteerd, waarvan onduidelijk is, op grond van welke belangen (programma van eisen) dit tot stand is gekomen en op grond waarvan nu precies keuzes zijn gemaakt. Ook is onduidelijk waarom er geen andere keuzes zijn gemaakt. Dit wordt slechts in algemene bewoordingen verdedigd, zonder enige onderbouwing.

3e stap = Pas zeer recent kan er gesproken worden over varianten die geen flink ruimtebeslag zouden leggen op openbare ruimte van stadspark De Hout, zogenoemde 0varianten. Het ontwerpbestemmingsplan waarin de voorkeursvariant van het ziekenhuis wordt mogelijk gemaakt is echter al uitgewerkt en druk om serieus een 0variant te overwegen, wordt door de NWZ-directie in deze fase niet langer ervaren.

Voorstel van burgemeester en wethouders: Hierin staan diverse onjuistheden, waarvan er enkele puntsgewijs worden aangestipt: 1. Er wordt gesproken van een 1:1 compensatie van groen. Dit is onjuist. In de vaststellingsovereenkomst wordt gesproken over ‘duurzaam onverhard parkachtig groen’. Zie artikel 2.4, 2.5. De kap van bomen kan dan ook gecompenseerd worden door al hetgeen onder die definitie valt, variërende van gras, struiken en kleine boompjes.

2. Er wordt onvermeld gelaten dat op grond van artikel 2.6 van de vaststellingsovereenkomst de voor het park benodigde gronden in eigendom overgaan naar NWZ. Hierdoor wordt een groot deel van het oudste stadspark van Nederland particulier bezit en zal dan ook niet langer openbaar hoeven te zijn.

3. Er wordt gesteld dat het ontwerpbestemmingsplan en het concept stedenbouwkundig plan gereed zijn om ter inzage te leggen. Dit is in de optiek van Adapt onjuist op grond van het hiervoor gestelde. Alternatieven zijn niet onderzocht, gemaakte keuzes zijn niet onderbouwd, noodzaak is niet aangetoond en onderliggende belangen zijn niet geïnventariseerd en afgewogen. Er is dan ook sprake van een onjuist, want onvolledig besluitvormingsproces.

4. Er wordt gesteld dat er diverse varianten zijn beoordeeld. Feit is dat er diverse varianten in de afgelopen periode naar voren zijn gebracht, welke op geen enkele manier zijn beoordeeld op functionaliteit van het ziekenhuis, faseringsmogelijkheden en hun impact op de omgevingsruimte. Feit is dat er in potentie reeds meerdere concrete alternatieven zijn, welke op voornoemde punten goed lijken te scoren (zoals onze eigen 0-variant, zie afbeelding onderaan deze bijlage). Ook een eerder gepresenteerd plan van Hein Jong voor nieuwbouw direct achter Westerlicht is volledig onbesproken gelaten. Zijn getoonde betrokkenheid verdiende meer, ook al zijn wij zelf niet onverdeeld gelukkig met diens voorstellen. (https://www.facebook.com/AdaptAlkmaar/photos/a.283160278504667.1073741828.28 0576538763041/667924966694861 ).

4

5. Men stelt dat het kappen van een substantieel deel van de Alkmaarder Hout wordt veroorzaakt ‘door de complexe situatie om op de huidige situatie door te functioneren en tegelijk nieuw te bouwen’. Feit is dat deze gestelde noodzakelijkheid tot op heden op geen enkele wijze is aangetoond.

6. Ter zake de klankbordgroep wordt gesteld dat er op basis van een intensief proces randvoorwaarden en wensen voor de nieuwbouw steeds meer vorm hebben gekregen. En dat delen hiervan verwerkt zouden zijn. Dit wordt wederom niet geconcretiseerd. Zoals hiervoor aangegeven heeft er in onvoldoende mate een inventarisatie plaatsgevonden van de belangen over en weer en is onvoldoende aangetoond waarom aan welke belangen niet of wel tegemoet kon worden gekomen.

De belangrijkste wijzigingen ten opzichte van het voorontwerp: 1. Het verkleinen van het zoekgebied vormt geen tegemoetkoming aan betrokken belangen, maar de uitkomst van een op voorhand reeds voorzien proces. Een zoekgebied impliceert immers al dat niet het volledige gebied benut zal hoeven worden. Bovendien is 5.900 m2 nog steeds zeer substantieel en is de noodzaak van deze oppervlakte nog steeds niet goed en deugdelijk gemotiveerd en aangetoond.

2. De noodzaak van een nieuwe ontsluitingsweg voor de ambulance is nog immer niet goed en deugdelijk onderbouwd. Waarom is de huidige ontsluiting ongeschikt en wat maakt de ontsluiting via de Julianalaan zo noodzakelijk en zwaarwegend dat deze er dient te komen ten opzichte van de huidige ontsluiting? Er zijn geen verkeerstechnische onderzoeken gedaan naar de gevolgen van deze tweede ontsluiting. Er leiden bijvoorbeeld diverse zebrapaden en overige oversteekplaatsen van de ene kant van de Alkmaarder Hout (Hertenkamp, Cultuurpark De Hout) naar de andere zijde (Westerlicht). Dit geeft in potentie levensgevaarlijke situaties. Ook de gevolgen voor de zeer drukke Julianalaan en Westerweg, met zeer veel schoolgaande kinderen zijn niet in kaart gebracht.

3. Groencompensatie en hoofdentree. Hier wordt gesproken over één-op-één compensatie van het parkbos. Zoals hiervoor al aangetoond is dit geenszins het geval.

4. De sloop van de zusterflat lijkt al een voldongen feit? De noodzakelijkheid van de sloop blijkt uit niets. Alternatieven zijn niet onderzocht. In geen enkel document wordt hier op ingegaan.

5

Het was overigens een teleurstelling voor Adapt om te bemerken dat de sloop van de Zusterflat en de sloop van de achtervleugel van Westerlicht voorkomt in de plannen van het ziekenhuis omdat de gemeente Alkmaar dit zelf had aangedragen bij het MCA in het terugvalscenario Parkziekenhuis uit 2012. Het verklaart wel waarom het ziekenhuis vooronderstelt dat de gemeente hier niet moeilijk over gaat doen.

5. Groene verbindingszone: Deze groene verbindingszone gaat ten koste van de vleugel van Westerlicht. Ook deze keuze wordt niet onderbouwd. Er zijn al diverse alternatieven bedacht, waarbij de monumentale vleugel behouden kan blijven.

6. Parkeren: Een heikel punt, zoals ook aangegeven in de reactie op de op 12 april 2017 door Adapt ingediende zienswijzen op het voorontwerp. Ook hier geldt dat er niet duidelijk is welke keuzes uiteindelijk gemaakt worden en dat deze keuzes ook niet goed en deugdelijk zijn onderzocht. Feit is dat het ziekenhuis volgens de vaststellingsovereenkomst recht heeft gekregen op 420 nieuw aan te leggen parkeerplaatsen in het openbaar groen van de Alkmaarderhout, te realiseren op kosten van de gemeente. Onder meer de voortuin van Westerlicht kan een parkeerterrein worden voor 64 auto’s. Het ziekenhuis zegt nu geen gebruik te willen maken van deze opties, maar het lijkt ons een goed drukmiddel als de gemeente het bestemmingsplan niet vaststelt voordat het ziekenhuis zekerheden heeft geboden dat zij de parkeerproblematiek tijdens alle bouwfases op eigen terrein oplost.

7. Het ontwikkelingsperspectief gaat mede ter visie. Hierin wordt een mogelijk eindbeeld geschetst, waarover nog veel onduidelijk is en waarvan dus ook onduidelijk is of het uiteindelijk wordt gerealiseerd (mogelijk eindbeeld). Onder die omstandigheden dit nu reeds ter visie leggen heeft onwenselijke gevolgen. Zijnde onder meer dat dit ontwikkelingsperspectief als richtlijn gaat gelden. Dit, zoals hiervoor aangegeven, zonder dat er deugdelijk onderzoek aan ten grondslag ligt en alle betrokken belangen zijn geïnventariseerd en meegewogen. Dit is onder meer in strijd met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur.

8. Groenparagraaf: Ook hier wordt ten onrechte gesteld dat er zou zijn geborgd ‘dat het groen dat noodzakelijkerwijs moet wijken, wordt teruggebracht op een ander deel van het ziekenhuisterrein’. Zoals hiervoor is gesteld, is dit geenszins het geval. Er worden te veel bomen gekapt, terwijl er geen enkele garantie is dat deze bomen terug worden geplaatst. Er is slechts een verplichting tot het realiseren van “duurzaam onverhard parkachtig groen”.

In zijn algemeenheid geldt dat gemaakte en alternatieve keuzes onvoldoende zijn onderzocht en gemotiveerd en de betrokken belangen onvoldoende zijn geïnventariseerd en gewogen.

Alternatieve plannen zijn niet onderzocht. Tevens geldt dat het eindbeeld op zeer veel punten nog zeer onduidelijk is en weinig concreet. Het is in de optiek van Adapt onverantwoord en onwenselijk om op deze basis nu reeds een bestemmingsplan in procedure te brengen.

6

Tenslotte wenst Adapt gesteld hebben dat de onderhavige reactie op korte termijn opgesteld diende te worden en hiermee wordt dan ook uitdrukkelijk geen volledigheid betracht. Voor haar overige zienswijzen wijst zij op haar brief d.d. 12 april 2017, alsmede haar nog in te dienen zienswijzen tegen het voorliggende ontwerp. Gezien het hiervoor gestelde en de ondergeschikte verschillen tussen het voorontwerp en het ontwerpbestemmingsplan, zal de inhoud van haar zienswijzen grotendeels onverkort gelden.

Rode nul-variant Adapt 1 juni 2017

7