Teen Idea | nr 1, listopad

Teen Idea Gazetka szkolna X LO

NR 1

•

2013 LISTOPAD

•

XLO.POZNAN.PL/TEENIDEA

RECENZJA FILMU „WAŁĘSA - CZŁOWIEK Z NADZIEI” Czy warto wybrać się do kin na najnowszy film Wajdy?

CO GOTUJE ADAM W TYM NUMERZE? Przepisy na dania z grzybów i dynii!

Czytaj online!

Dzień Edukacji Narodowej Wywiady z nauczycielami X LO w Poznaniu

Od redakcji L I S T O P A D

2 0 1 3

Jeszcze niedawno byliśmy jedynie grupką pomysłowych ludzi, mających lekkie pióra, własne zainteresowania i wizje czasopisma, które trzymasz w ręku. Teraz jesteśmy zorganizowaną redakcją, każdy z nas zna swoje miejsce, i obowiązki, wiele się nauczyliśmy.

W listopadowym numerze proponu-

Zapraszamy do współpracy

jemy nową szatę graficzną pisma, zmienia-

wszystkich, którzy widzą problemy otaczające-

my także logo gazetki. Z okazji Dnia Edukacji

go nas świata, są dobrymi obserwatorami i nie

Narodowej zamieszczamy obszerne wywiady

boją się słowa pisanego.

z nauczycielami X LO, którzy mówią o swojej pracy i nie tylko. Komentujemy wydarzenia z życia szkoły - „otrzęsiny” klas pierwszych, działalność DKF-u.

Konsekwentnie informujemy o tym, co

dzieje się w kulturze. W tym numerze zwracamy uwagę na recenzję filmu Andrzeja Wajdy

>

DZIEŃ EDUKACJI NARODOWEJ

„Talent jest jak kawałek szlachetnego, ale surowego metalu, dopiero pilna praca go obrobi i wartość mu wielką nadaje.”

- „Wałęsa. Człowiek z nadziei.”. W ramach

W Dniu Nauczyciela życzymy satysfakcji

cyklu Adam gotuje! proponujemy wypróbowa-

z trudnej, pedagogicznej pracy, uśmiech na

ne przepisy kulinarne pracowników szkoły oraz

co dzień, i dumy z talentów, które rozkwitają

uczniów

dzięki Wam.

Redaktor naczelna

Marzena Drążewska

02 | TEEN IDEA Listopad 2013

08 Otrzęsiny pierwszaków

Profesor Mieczysław Matuszak - matematyk czy geograf?

11 Ochotnik do piekła 12 Rajd historyczny 2013 14 Co słychać w DKF-ie?

18 Czy umiesz się uczyć?

03

20 Niebezpieczne związki między grą a filmem 22 „Wałęsa” Człowiek między grą a filmem

Skromny człowiek renesansu - wywiad z prof.

Markiem Zawadzkim

15

23 W tajemniczym świecie Carlosa Ruiza Zafona - „Cień Wiatru”

25 Co jest grane w Poznaniu?

28 Jak się ubrać, żeby się nie zbłaźnić?

30 Anime, czyli znów, te „chińskie Bajki”

31 Grzyby - hit sezonu!

33 Adam gotuje!

Fizyka - miłość trochę z przypadku - wywiad z prof. Litwińską

35 Z przymrużeniem oka 36 Horoskop 38 Krzyżówka

26 Listopad 2013 TEEN IDEA | 03

>

DZIEŃ EDUKACJI NARODOWEJ

AUSTRALIA, ŚWIĘTA GÓRA ABORYGENÓW

 WYWIAD

Profesor Mieczysław Matuszak - matematyk czy geograf?

W pierwszym numerze w tym roku szkolnym rozmawiam z prof. Matuszakiem, który uczy w naszej szkole matematyki. Opowiedział o swoich największych pasjach: matematyce i geografii – jak to się wszystko zaczęło i jak wygląda jego dążenie do realizacji swoich planów, gdzie był podczas swoich podróży, a także o tym jak rzucić palenie!

U

Rafał Bajer

Teen Idea: Czym jest dla Pana Dzień Edukacji Narodowej? Dzień jak co dzień, czy może coś więcej?

Prof. Matuszak: Z racji, że moja żona również jest na-

d Każdy nauczyciel obchodzi ten dzień właśnie w taki sposób?

Trudno mi powiedzieć. Mogę się wypowiadać tylko za żonę i siebie.

uczycielką jest to dla nas ogromne wydarzenie oraz

d Co Pan sądzi o nowej podstawie programowej

święto. Spotykamy się tego dnia razem z dziećmi, o ile

i maturze?

jest to możliwe i spędzamy wspólnie czas. Nie uczestniczymy w żadnych akademiach, wolimy posiedzieć w jakimś lokalu i zjeść obiad. Tak właśnie świętujemy tego dnia.

04 | TEEN IDEA Listopad 2013

Jestem przyzwyczajony do obecnego kształtu matury, czyli zdawaniu przedmiotów obowiązkowych i dodatkowych, które nie wpływają na zdanie całej matury.

Jest to pewnego rodzaju komfort dla zdających, ponie-

Mamy ogromny problem z tzw. warsztatem mate-

waż zaliczenie egzaminu dojrzałości związane jest tylko

matycznym. Jest on na tyle ubogi, że nie ma w ogóle

z egzaminem podstawowym. Teraz musimy poczekać,

porównania z tym, co było kiedyś. Bardzo dużo tematów

jak to będzie się prezentować w praktyce. Matura była

zostało wyrzuconych z programu nauczania, także dla

już kilkakrotnie zmieniana i wydaje mi się, że ten mo-

klas rozszerzonych. I nawet z tak ubogim programem

del, który obowiązuje jeszcze w tym roku, jest najbar-

niektórzy uczniowie po prostu nie dają sobie rady.

dziej sensowny. Ale to jest tylko moje zdanie. Gdybym ja miał decydować, zostawiłbym maturę taką, jaka jest teraz, czyli polski, matematyka i język obcy jako przedmioty obowiązkowe, a reszta według osobistych preferencji zdającego. d Jak ocenia Pan możliwości uczniów, którzy w 2014

d Często mówi się, że uczniowie są coraz słabsi w pojmowaniu materiału. Czyja to jest wina uczniów, nauczycieli, czy może ogólnie systemu?

Myślę, że jest to kwestia ustawienia poprzeczki na odpowiednim poziomie. Np. w sporcie: można skakać

roku podejdą do matury?

wzwyż 50 cm i być zadowolonym, ale zawodnicy

Ciężko powiedzieć. W tym roku uczę nowe klasy,

stawiać zdecydowanie wyżej. W ogólnym rozrachunku

a jedyną maturalną jest klasa o poziomie rozszerzonym

ten przeskoczył i ten przeskoczył, ale widać, że jest to

z matematyki. Nie mogę na razie wyrobić sobie o nich

kompletnie inna bajka. Wspomniana poprzeczka jest

zdania, ponieważ uczę ich dopiero pierwszy rok. Gdy-

ustawiona aktualnie bardzo nisko, przynajmniej je-

bym miał z nimi kontakt od pierwszej klasy, łatwiej

śli chodzi o przedmiot, którego uczę. Kiedyś materiał,

byłoby mi określić swój pogląd na ich umiejętności. Na

przynajmniej z matematyki, był o wiele szerszy. Nawet

razie, na podstawie rozmów, mogę stwierdzić, że część

klasy z podstawową matematyką miały większy mate-

z nich na pewno da sobie radę z maturą, ale nie mogę

riał niż teraz klasy rozszerzone.

tego powiedzieć o wszystkich uczniach. d Łatwiej prowadziło się lekcje kiedyś, czy dzisiaj?

z większymi aspiracjami starają się tę poprzeczkę

d Jak to się stało, że materiał został zredukowany?

Wydaje mi się, że miało to iść w kierunku otrzymywania

Muszę przyznać, że kiedyś lekcje prowadziło się o wiele

lepszych ocen przez uczniów. Autorom zdawało się, że

lepiej. Pracuję w tym zawodzie już od 40 lat. Dawniej na

przez redukcję trudniejszego materiału ułatwią pracę

moje lekcje przychodzili absolwenci szkoły podstawo-

uczniom. Moim zdaniem, wywołało to radykalne zmia-

wej z większą wiedzą niż teraz absolwenci gimnazjum.

ny, ale na gorsze. Pamiętam, że kiedyś moi podopieczni

RPA - PRZYLĄDEK DOBREJ NADZIEJI

Listopad 2013 TEEN IDEA | 05

>

DZIEŃ EDUKACJI NARODOWEJ

lubili te działy, które teraz są pomijane w ustalaniu pro-

rzy byli niesamowitymi „dziwolągami”. Studia wspomi-

gramu nauczania. Co więcej, dobrze sobie z nimi radzili,

nam bardzo mile, również wtedy kontynuowałem swoje

a później mieli znacznie bardziej rozbudowany warsztat.

podróże. Na organizowanych rajdach pojawiało się wielu

d Dlaczego warto uczyć się matematyki?

Matematyka jest wrogiem uczenia się czegokolwiek na pamięć. W życiu, które zmienia się bardzo szybko, nie ma sensu uczyć się schematów, a matematyka jest nauką, w której trzeba pewne rzeczy po prostu zrozumieć.

Uczy logicznego myślenia, co jest podstawą zdania każdego egzaminu. Ja nigdy nie zapytam ucznia, jak brzmi jakaś definicja, ponieważ to nie jest pytanie matematyczne. Do pytań matematycznych należy np. z jakiego wzoru należy skorzystać, aby rozwiązać zadanie. A wzory potrzebne na maturze są spisane w kartach dostępnych podczas egzaminu. Są w nich nawet wzory, z których nie korzystam, mimo to mówię o nich uczniom, żeby wiedzieli, że mogą z nich korzystać w niektórych sytuacjach. d Sprawia Panu przyjemność praca z młodzieżą?

ciekawych ludzi, również z innych kierunków. Zakochałem się w polskich górach. Potrafiłem wyjechać na dwa miesiące autostopem w Bieszczady tylko z plecakiem, na miejscu kupowało się jakieś konserwy, gotowało się gęste zupki, żeby jakoś się pożywić. I to była pasja!

Właśnie taka dwutorowość towarzyszy mi do dzisiaj: jednocześnie bardzo angażuję się w sprawy matematyki, a z drugiej strony wykorzystuję każdą wolną chwilę, aby spędzić czas na świeżym powietrzu. Kiedyś nie wyobrażałem sobie wyjazdu za granicę, ponieważ byłem zakochany w Polsce; świetnie poznałem góry i wiele innych zakątków naszego kraju. Podróżowałem z rodziną, gdy moi synowie byli mali kilka razy w roku jeździliśmy w góry nawet na okres tygodnia. Przypadek sprawił, że synowie poznali kolegów z Włoch, którzy ich tam zaprosili na wakacje. I pojechaliśmy samochodem, żeby zostawić synów na dwa tygodnie w Rzymie, a z żoną ruszyliśmy penetrować Włochy. To zapoczątkowało nasze marzenia o dalszych wyprawach, już nie tylko samochodem, ale

Jestem już kilka lat na emeryturze, dlatego pobyt

również dalsze. Niestety języki nie były mocną stro-

w szkole jest dla mnie pewnego rodzaju atrakcją życio-

ną ani moją, ani żony, dlatego korzystamy z ofert biur

wą. Lubię uczyć matematyki, lubię tłumaczyć i lubię,

podróży i w ten sposób, można powiedzieć, zwiedziłem

kiedy klasa jest zainteresowana tym, co mówię. Cieszę

cały świat. Wszystkie pieniądze, które zaoszczędzimy,

się na zbliżającą się lekcję i na to, że będę mógł poroz-

odkładamy na zagraniczne podróże; nie mam żadnej

mawiać z uczniami na temat matematyki. Wiele lat

willi i rozbijam się po lokalach, ale za to widziałem wiele

uczyłem w V LO, teraz uczę tutaj i zawsze wchodzę do

ciekawych miejsc.

sali z pozytywnym nastawieniem i chęcią przekonania każdej klasy do matematyki.

d Ciężko jest łączyć taką pasję z zawodem?

d Pańską pasją są podróże. Mógłby Pan o tym trochę

Mam taki zawód, które zapewnia dużo okazji do ta-

opowiedzieć?

kich wyjazdów. Od bardzo długiego czasu w każde ferie zimowe wyjeżdżam gdzieś do ciepłych krajów, np.

Zawsze miałem dwie pasje. W liceum pasjonowałem się

Argentyna, Boliwia, Peru, Wenezuela, Meksyk, Belize,

turystyką. Miałem nauczyciela geografii, który organi-

Gwatemala. Byłem także na Kubie, dwa razy w Stanach

zował różne wędrówki, podczas których pokonywaliśmy

Zjednoczonych, równie na wschodzie: Tajlandia, Chiny,

po kilka kilometrów dziennie. Pasja rozpoczęła się spę-

Indie, Australia, Nowa Zelandia. To tylko niektóre kie-

dzaniem wakacji na podróżowaniu z plecakiem po Pol-

runki, które obrałem, nie mówiąc już o tych bliższych.

sce. Była to wielka przygoda, przez długi czas nie wie-

Trzeba być po prostu do tego przekonanym. Uwielbiam

działem, czy wybrać matematyczny, czy geograficzny

jeździć po świecie, bo wiem, że to, co zobaczę już nikt

kierunek studiów. Ostatecznie przesądziła osobowość

mi nie odbierze. Dom może się zawalić, spalić, samo-

pani profesor od matematyki, która niezwykle łatwo

chód może się rozbić, ale wrażenia, których doświa-

docierała słowami do uczniów, tłumaczyła, dlaczego jest

dczam podczas wyjazdów zostaną ze mną na bardzo

tak, a nie inaczej. Zawsze, gdy klasa nie radziła sobie z

długo.

danym materiałem, chodziłem z pewnym kolegą do tablicy i pokazywaliśmy, jak można rozwiązać różne zada-

d Bardziej lubi Pan wyjazdy za granicę, czy woli Pan

nia. Na studiach matematyki na UAM spotkałem wielu

zostać w Polsce?

świetnych wykładowców, którzy mieli „świra”, niektó-

06 | TEEN IDEA Listopad 2013

Tak jak mówiłem, do czasu, kiedy wyjechałem po raz

pierwszy byłem bardzo zakochany w Polsce i ta miłość

dniowa. Można tam oddychać bardzo czystym powie-

nadal trwa. Natomiast te wszystkie wyjazdy zagraniczne

trzem, są to gigantyczne obszary, w na których człowiek

traktuję jako zobaczenie czegoś zupełnie innego. W Pol-

nie ingerował. Znajduje się tam miniaturka całej ziemie:

sce nie możemy zobaczyć wodospadów Iguazú. Są takie

góry, fiordy, tereny zielone, mało mieszkańców. Naj-

zjawiska, miejsca, kultury, które występowały gdzieś

ciekawsze miasto, to Rio de Janeiro, plaża Copa Cabana,

indziej na świecie, a nie w Polsce. Kocham Polskę,

pomnik Chrystusa; San Francisco, zatoka, więzienie Al-

ale jednocześnie doceniam to, co znajduje się poza jej

catraz, zabytkowe tramwaje; Kapsztad w RPA. Jest sporo

granicami. Dlatego warto nie tylko czytać, ale również,

miejsc, które naprawdę warto odwiedzić.

jeśli ktoś ma możliwości, zobaczyć niektóre miejsca na własne oczy. Czasami można się naprawdę zdziwić. Ja byłem bardzo zaskoczony, in minus, Hollywood. Wydawało mi się, że jest to coś niesamowitego, a gdy tam zajechałem, okazało się, że to nie jest nic specjalnego.

Aż żal mówić, że można się tam aż tak rozczarować. Ale były też sytuacje, kiedy byłem zachwycony, kiedy nie przypuszczałem, że takie miejsce zobaczę. Np. w Jordanii jest taka miejscowość Petra, która zalicza się do 7 nowych cudów świata. Jest to ogromny labirynt skalny, w którym wszystkie budynki wykute są w skale.

Całe świątynie, domy są wydrążone w kamieniach, nic nie było tam donoszone i wstawiane. Także zobaczyć coś takiego, to niesamowite przeżycie, nie można tego ujrzeć na filmie.

d Jakie cechy powinny charakteryzować dobrego podróżnika?

Są różne cechy. Każdy lubi co innego. Mnie na przykład nigdy nie interesowała wspinaczka, mimo, że byłem wielokrotnie w górach. Dla niektórych jest to sens życia, jeszcze innym ta pasja zabrała życie. Dlatego myślę, że każdy ma swoje indywidualne preferencje, tak samo jak w kuchni. Każdy lubi co innego i ma do tego prawo, ja mam matematykę i podróże. Nie byłbym w stanie wybrać się w daleką podróż autostopem, głównie przez wiek i brak znajomości języków, a niektórzy to robią i czerpią z tego radość. Każdy powinien znaleźć swoją pasję i robić wszystko, aby ją realizować. Musi być to również zdrowa pasja. Kiedyś np. paliłem ponad paczkę

d Co wywarło na Panu największe wrażenie podczas

papierosów dziennie, udało mi się rzucić to diabelstwo

podróży?

i jestem teraz bardzo szczęśliwy, bo wiem, że do końca

Jeśli chodzi o przyrodę to na pewno wodospady Iguazú

dem, bez żadnych leków, czy terapii. Pewnego dnia po

na pograniczu Argentyny, Brazylii. Trudno to opisać,

prostu postanowiłem to rzucić i tak zrobiłem, dlatego

jest to po prostu niesamowite. Jest to wielka kaska-

jeśli ktoś ma z tym problem, to proponuję zrobić to

da, pod którą idzie się wyznaczonymi szklakami przez

samo.

życia nie zapalę. Przyszło to jednak z ogromnym tru-

dżunglę od strony brazylijskiej i argentyńskiej. Jeśli chodzi o sprawy kulturowe, to wspomniana Petra, a także Indie – niesamowite budowle, które nie są odbudowywane, a stoją nienaruszone od wieków, np.

Taj Mahal, Khajuraho. Są to zabytki, które powstawały wtedy, gdy u nas panowała jeszcze puszcza i mało kto myślał o jakimkolwiek osadnictwie. Ogromne wrażenie robi także Machu Picw Peru i wiele inA najpiękniejszy kraj, widziałem to bez Nowa Zelandia, wyspa

MACHU PICCHU W PERU

chu nych. który wątpienia

d Co sprawia Panu większą satysfakcję: matematyka, czy podróże?

Jedno i drugie. Nie mógłbym wartościować, co jest dla mnie ważniejsze. Tak samo jak chodzenie na spacery, czy do lasu na grzyby, po prostu sprawia mi przyjemność. d Dziękuję bardzo za wywiad i wszystkiego dobrego z okazji Dnia Edukacji Narodowej! 

połu-

Listopad 2013 TEEN IDEA | 07

 RELACJA

Otrzęsiny pierwszaków

JURY PODCZAS OTRZĘSIN KLAS PIERWSZYCH

Dnia 1 października 2013 roku wszystkie klasy pierwsze wraz z wychowawcami zgromadziły się w naszej szkolnej auli, by wziąć udział w „Otrzęsinach”. Po uroczystości uczniowie tych klas zostali pełnoprawnymi uczniami X Liceum Ogólnokształcącego.

U

Agata Kwiek, Jagoda Erenz

Po krótkim wstępie, na który składało się prze-

mówienie Pani Dyrektor Małgorzaty Roszyk przeszliśmy do pierwszej części zabawy, czyli scenek. Każda z klas pierwszych przedstawiała siebie i swój profil na szkolnej scenie.

W tym roku aż trzy klasy postawiły na krótkie

filmiki, co wywołało mieszane uczucia wśród jury. Natomiast klasy, które przygotowały scenki, dały z siebie wszystko. Na scenie można było zobaczyć śpiew, taniec jak i bardzo realistyczne sceny bójki.

Jury, w skład którego wchodzili tegoroczni

maturzyści w tym roku było bardzo krytyczne i nie zostawiło suchej nitki na uczestnikach. Krytykowali brak precyzji oraz brak związku przedstawień z profilami niektórych klas. Na scenie wśród prowadzących toczyła się nieustanna walka o przewagę ‚mat-fizów’

08 | TEEN IDEA Listopad 2013

WYSTĘP KLASY 1D

U PRAW1. KLASA 1A O PROFIL ZNYM NICZO-DYPLOMATYC ektywów takich jak Przedstawiła słynnych det w Monk i Inspektor Sherlock Holmes, Detekty Gadżet;

U MATE2 KLASA 1B O PROFIL NYM MATYCZNO-FIZYCZ

m ‚maf-fizy’ poPrzedstawiła film w który po ukończeniu tego kazują co można osiągnąć profilu;

ILU DZIEN3. KLASA 1C O PROF YM NIKARSKO-MEDIALN

ILU 4. KLASA 1D O PROF BIOLOGICZNYM fesora Romana Odważyła się na parodię pro wami śmiechu Persa, co spotkało się z sal y publiczności; i gromkimi brawami ze stron wiadczenie chescenkę zwieńczyło małe doś uczennice tej miczne przedstawione przez klasy;

ILU 5. KLASA 1E O PROF FILMOWYM filmowy oraz Ukazała nam krótki zwiastun acje piosenki ‚Niech zaśpiewała swoją interpret ć’; mówią, że to nie jest miłoś

ILU ME6. KLASA 1 F O PROF TYCZNYM NEDZERSKO-TURYS

ryki, gdzie konflikt Zabrała nas w podróż do Af – Wojciecha Cejdwóch słynnych podróżników chowskiej zostaje rowskiego i Martyny Wojcie nikarzy; zarejestrowany przez dzien

ypowych Polakach Przedstawia film o stereot różnych krajów na udających się na wakacje do świecie.

nad ‚humanami’ i odwrotnie. Uwagę wszystkich zwrócił

nych! Klasa ta zdecydowanie zasłużyła na zwycięstwo!

również łowca talentów zasiadający w pierwszym rzę-

Poza genialną parodią Cejrowskiego przedstawili bogaty

dzie widowni.

program artystyczny. Śpiew, taniec, gra na bębnach -

Po części artystycznej przeszliśmy do zadań

czekających na ‚pierwszaków’. Pierwszym z nich było picie wody na czas dzięki której klasa a, b i c zdobyła po 5 punktów. Niestety przez zamieszanie związane

wszystko tworzyło zgraną całość. Dobrze merytorycznie przygotowana scenka była wyćwiczona i widać, że uczniowie włożyli w nią dużo pracy. Klasa c przełamała również dwuroczną zwycięską passę mat-fizów.

z problemami technicznymi, prowadzący nie zdążyli

Otrzęsiny jako coroczna uroczystość, w któ-

przeprowadzić wszystkich zaplanowanych konkuren-

rej obowiązek uczestniczenia ma każdy „pierwszak”,

cji i musieli się ograniczyć do quizu o szkole. Pytania

jest jedną z najmilej wspominanych imprez szkolnych.

były najróżniejsze od znaczenia pomnika przed szkoła,

Wszystkim pełnoprawnym już uczniom X LO serdecznie

poprzez liczbę uczniów uczęszczających do dziesiątki do

gratulujemy i życzymy powodzenia oraz sukcesów

nazwy naszej gazetki. Ostatecznie zwycięzcą otrzęsin

w szkole jak i poza nią! 

została klasa 1 c i wygrała dzień wolny od zajęć szkol-

Listopad 2013 TEEN IDEA | 09

Teen Idea

>

NIEPODLEGŁOŚĆ, PATRIOTYZM, PAMIĘĆ

 HISTORIA

Ochotnik do piekla „Całe życie Witolda Pileckiego jest wzorem, jak żyć i jak – jeśli trzeba – umierać za Ojczyznę. Pamięć o nim powinna być jednym z elementów budujących zbiorową tożsamość Polaków”. - fragment Uchwały, jaką przyjął Senat Rzeczpospolitej Polskiej „w sprawie przywrócenia pamięci zbiorowej Polaków”

U

Katarzyna Matysiak Miał 19 lat kiedy to po raz pierwszy było mu się

zmierzyć z własnymi słabościami oraz wykazać odwagą, by stanąć w walce z bolszewikami w 1920r. Za wzorową służbę w wojsku zostaje odznaczony dwukrotnie Krzyżem Walecznych za wojnę 1918-1920 roku oraz Krzyżem Litwy Środkowej 1920 r. Awansował też na starszego ułana. Rok później zdał maturę na Uniwersytecie Wileńskim. Walczył podczas kampanii wrześniowej 1939 r., a następnie w strukturach Polskiego Państwa Podziemnego. 73 lata temu 19 września, podając się za Tomasza Serafińskiego - ukrywającego się żołnierza polskiego, daję się dobrowolnie schwytać podczas ulicznej łapanki, by w ten sposób dostać się do obozu Auschwitz, gdzie organizował konspiracje. Pierwsze chwile pobytu w obozie tak zobrazował w swoich wspomnieniach:

„...Transport wtacza się na bocznicę kolejową

w Oświęcimiu. Była noc. Wagony zostają otwarte.

W świetle reflektorów, za pomocą bicia pałkami opróżnia się wagony. Wokół stoją Niemcy w czarnych mundurach. Krzyki Niemców, jęki bitych i szczutych psami więźniów, strzelanina – wydawało mi się, że znalazłem się w samym piekle...”. Otrzymał numer 4859. To on przygotował pierwszą tajną notę na temat ludobójstwa w Auschwitz. W 1943 r. Niemcy zaczęli rozpracowywać organizacje konspiracyjne w obozie, co zmusiło Witolda do ucieczki z nocy 26 na 27 kwietnia, zdołał zbiec wraz z dwoma współwięźniami. W latach 1943-44 służył w oddziale III Kedywu KG AK. Przybrał nowe nazwisko Romana Jezierskiego. 1 sierpnia 1944 r. rotmistrz Pilecki stanął wraz ze swoimi podkomendnymi do walki o Warszawę jako dowódca 2 komp. I zgrupowania Chrobry II. Zdobywał m.in. gmach Wojskowego Instytutu w Alejach Jerozolimskich, szturmował budynek Pasty na Zielnej

i inne obiekty. Od 1945 r. – w II Korpusie Wojska Polskiego we Włoszech, skąd decyzją gen. Władysława Andersa powrócił do komunistycznej Polski, by odtworzyć rozbite po działaniach wojennych struktury wywiadowcze. Nie zareagował na rozkaz Andersa polecający mu opuszczenie Polski w związku z zagrożeniem aresztowania. I tak 8 maja 1947 roku został aresztowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa, torturowany i oskarżony o działalność wywiadowczą na rzecz rządu RP na emigracji. Pomimo tortur do końca zachował bohaterską – żołnierską postawę. Żona Witolda – Maria Pilecka oświadczyła, że w czasie pożegnania z mężem po zakończeniu procesu – Witold miał zerwane paznokcie.

3 marca 1948 roku przed sądem Wojskowym Rejonowym w Warszawie rozpoczął się proces przeciwko tzw. „grupie szpiegowskiej wywiadu Andersa na Polskę”.

Prokuratorem oskarżającym Pileckiego był mjr Czesław Łapiński, przewodniczącym składu sędziowskiego ppłk Jan Hryckowian (obaj byli dawnymi oficerami AK), sędzią kpt. Józef Brodecki. 15 marca 1948 roku rotmistrz został skazany na karę śmierci. Córka Witolda – Zofia Optułowicz wspomina: „W czasie procesu, radio w mojej szkole krzyczało głosem Wandy Odolskiej o zdrajcy narodu polskiego Witoldzie Pileckim. Wszyscy wiedzieli, że to mój ojciec...” Mimo prośby o łaskę skierowanej przez żonę Witolda do prezydenta Bieruta i premiera Cyrankiewicza, został stracony, 25 maja 1948 roku o godzinie 21:30, w więzieniu mokotowskim. Witold Pilecki pozostawił żonę, córkę i syna. Miejsce pochówku rotmistrza nigdy nie zostało ujawnione przez komunistyczne władze, prawdopodobnie zwłoki zakopano na wysypisku śmieci koło Cmentarza Powązkowskiego (tzw. kwatera Ł - łączka). Należy podkreślić szczególnie naganne zachowanie ówczesnego premiera Józefa Cyrankiewicza, który jako były więzień obozu oświęcimskiego znał

Listopad 2013 TEEN IDEA | 11

>

NIEPODLEGŁOŚĆ, PATRIOTYZM, PAMIĘĆ

osobiście Witolda Pileckiego. W Muzeum Oświęcimia w sali poświęconej ruchowi oporu w obozie, do 1975 roku nie było ani jednego zdjęcia Witolda Pileckiego, który spędził w nim 947 dni. Wiele miejsca poświęcono natomiast Cyrankiewiczowi, którego komunistyczna propaganda przedstawiała jako głównego organizatora podziemia w Oświęcimiu. Pilecki został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1995) i Orderem Orła Białego (2006). Uważany za jednego z największych bohaterów II wojny światowej.

„Nie to jest ważne(...), szczególnie dla tych, co

będą je czytać tylko jako sensację, lecz tutaj chciałbym pisać tak wielkimi literami, jakich nie ma, niestety, w maszynowym piśmie, żeby te wszystkie głowy, co pod pięknym przedziałkiem mają wewnątrz przysłowiową wodę i matkom chyba tylko mogą dziękować za dobrze sklepione czaszki, że owa woda im z głów nie wycieka - niech się trochę zastanowią głębiej nad własnym życiem, niech się rozejrzą po ludziach i zaczną walkę od siebie, ze zwykłym fałszem, zakłamaniem, interesem podtasowanym sprytnie pod idee, prawdę, a nawet wielką sprawę.” - fragment raportu Witolda

WITOLD PILECKI

Pileckiego. 

Fot. Baranski

 RELACJA

Rajd historyczny 2013 Wraz z profesorem Markiem Zawadzkim, uczniami poznańskich i pilskich liceów i grupą kombatantów II wojny światowej, udaliśmy się na Rajd Kombatancki na terenie Podlasia.

U

Katarzyna Matysiak Naszą wycieczkę rozpoczęliśmy od barokowego

parku pałacowego Branickich w Białymstoku, na terenie którego aktualnie znajduje się Uniwersytet Medyczny.

Kolejnym punktem programu było uczczenie pamięci bohaterów Armii Krajowej w Białymstoku oraz spo-

12 | TEEN IDEA Listopad 2013

tkanie z profesorem Witoldem Czarneckim, prezesem Okręgu Białystok ŚZŻAK i twórcą pomnika (kształt pomnika jest lekko skręcony, gdyż ma przypominać o pogmatwanych i nierzadko dramatycznych losach Akowców po zakończeniu wojny). Następnie zwiedziliśmy cerkiew prawosławną w Supraślu, która od 1939 - 1940 r. służyła Sowietom za warsztat i kuźnię, następnie przejęta

przez Niemców w 1944 r., została przez nich zrównana

uczestnicy bitwy, członkowie rodzin poległych żołnierzy

z ziemią. Do dnia dzisiejszego trwa jej odbudowa, która

AK oraz delegaci władz i mieszkańcy.

całkowicie jest sfinansowana z ofiarności mieszkańców, turystów i prawosławnych ze Wschodu. W Europie są jeszcze tylko dwie budowle tego typu - obie na Białorusi:

Ostatniego dnia zatrzymaliśmy się w Jedwab-

nym, gdzie 10 lipca 1941r. zginęło jednego dnia prak-

w Małomożejkowie i Synkowiczach.

tycznie 100 proc. żydowskiej populacji. Sprawcami

dobniej byli Niemcy. Możemy stwierdzić, że przyzwolili

Kolejnym punktem programu była synagogę

bezpośrednimi byli Polacy, pośrednimi najprawdopo-

w Tykocinie zamienioną na muzeum. Los mieszkań-

na tę rzeź. Byli bowiem jedyną władzą w miasteczku.

ców wyznania żydowskiego w czasie II wojny światowej

Wykonawcy zbrodni działali wyjątkowo sprawnie. Mord

był jak w wielu innych miejscach tragiczny. 25 sierpnia

ten budzi wiele kontrowersji, zarówno wśród history-

1941r. prawie połowa mieszkańców Tykocina, którą oni

ków jak i polityków.

stanowili (2500 osób) została wyprowadzona do lasu koło wsi Łopuchów i tam, w ciągu dwóch dni rozstrzelana. Obecnie żaden mieszkaniec Tykocina nie jest

Pod koniec pojechaliśmy w miejsce określa-

ne polskimi Termopilami zwanych inaczej jako bitwa

wyznania żydowskiego.

pod Wizną, w czasie której zginął śmiercią bohaterską

około 720 żołnierzy, uzbrojonych nie w pełni w lekkie

W drodze do ośrodka, gdzie nocowaliśmy, mie-

kapitan Władysław Raginis. Tamtejsza załoga liczyła

liśmy okazję posłuchać wspomnień Stanisława Holaka

dzieła i ciężkie karabiny maszynowe oraz broń ręczną.

ps. „Grzmot” na temat porucznika Łaneckiego ps.

Po stronie niemieckiej pod dowództwem gen. Heinza

„Jot-7”.

Guderiana było około 40 tys. żołnierzy i 350 czołgów.

Trzeciego dnia młodzież wraz z kombatantami

wzięła udział w uroczystej Mszy Świętej w Rajgrodzie, skąd pojechaliśmy na uroczystości do Biebrzańskiego Parku Narodowego, w miejsce gdzie 70 lat temu doszło

Polski kapitan wraz z jego zastępcą złożyli przysięgę, iż żywi nie opuszczą pozycji. Niemcom wspieranych przez lotnictwo dopiero na drugi dzień w nocy udało się zdobyć przewagę.

do Bitwy Pod Grzędami. Partyzanci 8 września odbyli

Ostatnim punktem był miejscowy cmentarz,

bitwę śmiertelną z hitlerowską obławą. Ponad cztery-

gdzie spoczywa ppor. Stanisław Łanecki, ps. „Przelot-

stu dzielnych leśnych ludzi runęło na przeważające siły

ny” – dowódca Obwodu Mazowieckiego AK, organizator

wroga pokonując go. Była to największa bitwa party-

akcji na więzienie w Pułtusku. Miał on za zadanie odbić

zancka na Białostoczyźnie. Zginęło około 1500 Niemców

m.in. komendanta Obwodu Pułtusk, Mieczysława Że-

oraz 110 partyzantów, w tym dowódca - rotmistrz Wik-

browskiego. Pomógł im schwytany naczelnik więzienia,

tor Konopka. Bohaterowie tamtych wydarzeń czekali

który wprowadził wykonawców akcji na teren więzienia.

na pomnik ponad 40 lat. Powodem tak długiego okresu

Okazał się bardzo pomocny przy wypuszczaniu więź-

oczekiwania była postawa komunistów wobec żołnierzy

niów z cel. Poprosił, aby partyzanci poturbowali go

AK. Uważali ich bowiem za głównych wrogów ówcze-

i związali - co uczyniono w sposób „bezbolesny”.

snego systemu. W uroczystościach wzięli udział ostatni

podczas odwrotu „Przelotny” napotkał na swej drodze dwóch funkcjonariuszy resortu, podczas wymiany ognia wyeliminował obydwu, sam został jednak również śmiertelnie ranny. Poległ w nocy z 25 na 26.11.1946 r.

Wyjazd ten był wspaniałą okazją do poznania

historii oczami bohaterów wojennych. Warto zwrócić uwagę na znaczną rozpiętość wiekową uczestników, gdyż najmłodszy z nich miał 15 lat, a najstarszy 95. Poprzez liczne rozmowy mogliśmy poczuć klimat minionych wydarzeń. 

RAJD KOMBATANCKI, PODLASIE Fot. Teresa Masłowska

Listopad 2013 TEEN IDEA | 13

 RELACJA

Co słychać w DKF-ie?

Wielkimi krokami zbliża się Seminarium filmowe, którego organizatorem jest profesor Mariusz Plewiński. To również opiekun DKF-u, działającego przy naszej szkole. To jedno z największych tego typu stowarzyszeń w Polsce.

U

Oliwia Lebiedź, Alicja Kostecka Seminarium filmowe od dawna towarzyszy

naszej szkoły, którzy wystawią sztukę pt. „Tylko bez cudów”.

życiu naszej placówki i jest wpisane w jej historię.

Obejmuje ono cały poznański region. Członkami DKF-u

moglibyśmy w ogóle nie wspominać. W lutym tego roku

są nie tylko dziesiątkowicze, ale też uczniowie liceów,

DKF po 30 latach działalności powinno ogłosić upadek.

takich jak XVII, czy VI.

Powodem miałby być brak funduszy. Na szczęście zna-

W tym roku organizatorzy zaplanowali, aby Se-

minarium odbyło się w dniach 15-17 listopada. Tematem przewodnim będą „Polsko-Żydowskie relacje w różnych aspektach”. Podczas tych trzech wyjątkowych dni planowane jest między innymi spotkanie z twórcami i aktorami „Pokłosia”. Wśród nich znajdzie się znany i ceniony aktor - Ireneusz Czop. Artysta został uhonorowany wieloma nagrodami, głównie za swoją działalność teatralną. Ostatnimi czasy widzów i krytyków filmowych zachwyciła również jego filmowa postać Franciszka Kaliny w wyżej już wspomnianej produkcji, czyli „Pokłosiu”. Podczas trwania Seminarium można będzie też obejrzeć „Pianistę”. To międzynarodowa produkcja, której reżyserem jest znakomity Roman Polański. Wyświetlane zostaną również filmy takie jak „Stadion”, „Oczyma Felicji”, „Ojciec” oraz inne, które w tym momencie pozostają tajemnicą organizatorów.

Seminarium filmowe to również ciekawe wykłady.

W tym roku do ich wygłoszenia została zaproszona profesor Katarzyna Mąka-Malatyńska, wykładająca na poznańskim UAM-ie oraz profesor Krzysztof Kozłowski, który przedstawi wykład pt. „W czasie wojny milczą muzy”. Swój czynny udział będą też mieli uczniowie

14 | TEEN IDEA Listopad 2013

O mały włos, a o tegorocznym wydarzeniu

lazł się pewien sponsor, który opłacił wydatki związane m.in. z wypożyczeniem filmów, księgowością, operatorami, czy chociażby honorariami dla wykładowców.

Ciekawe wydarzenie, o którym warto wspomnieć odbyło się w marcu. Mianowicie zorganizowany został bal charytatywny pt. „Non-Profit dla filmu!”. Event odbył się w klubie Muchos Patatos. Głównym celem było ratowanie DKF Dziesiątka. Tego wieczoru obecnością zaszczycili specjalnie na tę uroczystość zebrani goście. To ludzie zaprzyjaźnieni z DKF-em Były to osobistości takie jak: Olgierd Łukaszewicz, Radosław Piwowarski, Danuta Stalińska oraz Mateusz i Matylda Damięccy. W cenę biletu wliczone zostały liczne atrakcje, takie jak: kurs salsy, catering, konkurs strojów oraz wspaniała loteria fantowa. Po zorganizowanej imprezie, która przyciągnęła do siebie dość liczną grupę okolicznych mediów, na konto DKF zostało wpłacone ok. 15 tysięcy złotych z Wydziału Kultury i Wydziału Oświaty. Na całe szczęście tegoroczne Seminarium odbędzie się zgodnie z ustaleniami.

Mamy nadzieję, że przyciągnie jeszcze więcej miłośników polskiego kina, niż dotychczas i będzie zapamiętane zarówno przez nich, jak i gości na długi czas. 

>

DZIEŃ EDUKACJI NARODOWEJ

 WYWIAD

Skromny człowiek renesansu - wywiad z prof.

Markiem Zawadzkim Z okazji dnia nauczyciela, redakcja Teen Idea przeprowadziła wywiad również z profesorem Markiem Zawadzkim - skromnym człowiekiem renesansu.

Agata Nowak, Zuzanna Habura, Natalia Jędrzejczak U

Teen Idea: Czy z wykształcenia jest Pan tylko history-

acje, które nie sposób przewidzieć, występują problemy wychowawcze. Wasze pokolenie jest inne niż to, które uczyło się w tej szkole kilka lat temu, całkowicie inne.

kiem?

d Praca ta wiąże się ze stresem, prawda?

Prof. Zawadzki: Nie, z wykształcenia jestem również

Tak, praca w szkole może być źródłem stresu, ale sądzę,

prawnikiem. Studiowałem historię na UAM i już pracu-

że nie tylko praca w szkole, więc nie jest to aż takie

jąc w szkole podjąłem studia prawnicze.

dokuczliwe.

d Dlaczego więc został Pan nauczycielem?

d Jak ocenia Pan podstawę

To jest dość trudne pytanie. Miałem wiele koncepcji, ale

programową z historii?

w pewnym momencie, związane to było z przemiana-

Uważam, że musi być

mi politycznymi w naszym kraju, uważałem, że będąc

ona dopracowana, że

prawnikiem, być może będę związany z aparatem prze-

wprowadzenie takiego

mocy komunistycznej. Zdecydowałem, że lepiej będzie,

przedmiotu jak histo-

jak zostanę historykiem. Ponadto chciałem służyć praw-

ria i społeczeństwo jest

dzie i przekazywać ją młodym ludziom. Wtedy zaintere-

błędem. Uczniowie sami

sowanie historią wśród młodzieży było większe niż teraz.

zauważają, że wiedza histo-

d Jak długo uczy Pan w X Liceum Ogólnokształcącym?

Uczę od 1991 roku. d Czy nauczanie to dla Pana duże wyzwanie?

ryczna prezentowana w podręczniku nie jest całkiem logiczna i w ten sposób powstaje problem z wyjaśnie-

Tak, jest to pewnym wyzwaniem. Zawsze są sytuacje

niem pojęć

nieoczekiwane, zaskakujące, które trzeba przemyśleć.

i procesów

Do swoich zadań podchodzę z pewną refleksją, nie prze-

historycz-

chodzę obojętnie obok problemów, które napotykam,

nych. Ja

które obserwuje. Nie jest to praca rutynowa, są sytu-

bym to

Listopad 2013 TEEN IDEA | 15

>

DZIEŃ EDUKACJI NARODOWEJ

nazwał pewną entropią edukacyjną, tego typu naucza-

przeprowadzane akcje o charakterze ekologicznym.

nie. Sądzę, że poprzednia podstawa programowa była

Z pewnością sztandar naszej szkoły będzie wystawiany

efektywniejsza.

na uroczystościach szkolnych i pozaszkolnych. Będę się

d W takim razie, co chciałby Pan zmienić w podstawie programowej?

Najlepiej by było, gdyby przywrócono czteroletni system nauczania w szkołach średnich i programy nauczania, które trwały w tamtych czasach. Wiąże się to

oczywiście wsłuchiwał w propozycje uczniów. Ten plan pracy nie jest ostatecznie zamknięty. d Często z Pana incatywy młodzież może uczestniczyć w żywych lekcjach historii. Proszę opowiedzieć o swojej działalności.

oczywiście z pewnymi zmianami, zewnętrzna matura

Od wielu lat współpracuję ze Światowym Związkiem

-moim zdaniem- jest czymś dobrym, to że uczniowie są

Żołnierzy Armii Krajowej i sądzę, że uczestnictwo

sprawdzani przez nauczycieli, których nie znają,

autentycznych świadków walk z okresu II wojny świa-

jest to z pewnością system sprawiedliwy.

towej jest o wiele ciekawsze, niż sama teoria na lekcji.

Do szkoły byli zapraszani kombatanci, a także Żydzi,

d Jest Pan opiekunem SU, czy ta praca

którzy przeżyli holokaust. Były także osoby ukrywa-

daje Panu satysfakcję?

jące Żydów podczas drugiej wojny światowej. W ten

Tak, są momenty, gdy praca ta daje mi satysfakcję, są oczywiście również rozczarowania, niepowodzenia, ale przy każdej pracy, zwłaszcza pracy społecznej, coś takiego występuje. Każdy sukces jest niekiedy okupiony jakimiś upokorzeniami, trudnościami, które się napotyka podczas swych działań. Na przykład: umawiam się z uczniami, że wychodzimy do domu opieki, a oni wycofują się w ostatniej chwili, a ja muszę się za nich

sposób można mówić o nowatorskich rozwiązaniach na lekcji historii. W zeszłym roku bądź dwa lata temu na lekcji było prezentowane uzbrojenie i umundurowanie z okresu II wojny światowej, przez członków grupy rekonstrukcyjnej.

Ponadto w naszej szkole co roku organizowane są rajdy historyczne, podczas których uczniowie mogą spotkać się z uczestnikami bitew, z poznaniem ciekawych miejsc. W czasie tych rajdów są wykłady, prelekcje pracowników Instytutu Pamięci Narodowej. Jak już wspomniałem, uważam, że jest to ciekawszy sposób nauczania.

wstydzić. Nie wszyscy są

d Współpracuje Pan z prof. Smolar-

dojrzali i odpowiedzialni, ale

kiewiczem. Ekologia to Pana kolejna

są też takie sytuacje, że mam

pasja?

tą satysfakcję, że dokonałem czegoś dobrego.

Tak, mam zainteresowania przyrodnicze od dzieciństwa i realizuje program

d Jakie plany na ten rok ma

ochrony przyrody. Od 2003 roku jestem

Samorząd Uczniowski?

członkiem Polskiego Klubu Ekologiczne-

Będziemy kontynuować naszą współpracę z Domem Opieki Społecznej prowadzonym przez siostry Serafitki. W październiku zamierzamy wybrać się z niepełnosprawną młodzieżą do palmiarnii. Możliwe, że będą również

16 | TEEN IDEA Listopad 2013

go i przeprowadzam szereg akcji, które w jakimś sensie wiążę z działalnością nauczycielską i z misją opiekuna Samorządu Uczniowskiego. Opowiadam o akcjach młodzieży i niektórzy z nich również angażują się w ochronę środowiska.

d Wspomniał Pan o PKE, na czym polega Pana działal-

d Powiedział Pan, że jest absolwentem tego liceum.

ność?

Czy pamięta Pan, jakim był Pan uczniem?

Najczęściej podejmujemy interwencje w sytuacjach, gdy

(uśmiech) Nie byłem uczniem bardzo dobrym, ale nie

łamane jest prawo w zakresie przestrzegania przepisów

byłem też słaby. Z przedmiotów humanistycznych od-

ochrony przyrody, wtedy informuje odpowiednie służby

nosiłem pewne sukcesy, zwłaszcza z historii.

o popełnionym przestępstwie. Wraz z młodzieżą już od ponad 10 lat przeprowadzam akcję sprzątania otoczenia wokół stawku przy ul. Hetmańskiej, ma to bardzo duże znaczenie, gdyż staw ten jest miejscem rozrodu rzadkich gatunków zwierząt, głównie mam na myśli płazy.

Jest to jedyne miejsce w Poznaniu, w którym występuje traszka grzebieniasta. Najciekawszą akcje, podjęliśmy

d Od zawsze interesował się Pan historią?

Tak, w zasadzie od szkoły podstawowej, ten przedmiot zawsze był przeze mnie preferowany. Bardzo dużo czytałem, jestem dosyć oczytany, jeśli chodzi o historię. d W takim razie jaki przedmiot był najgorszy?

w roku 2009 i 2010, grupa uczniów X LO zamontowała instalację uniemożliwiającą płazom wejście na jezdnie,

Gorsze wyniki miałem z przedmiotów ścisłych,

następnie były one przenoszone do zbiornika wodnego,

w mniejszym stopniu mnie interesowały. Jakoś nie do-

w którym odbywały gody. Akcja ta spotkała się z bardzo

strzegałem potrzeby uczenia się.

dużym zainteresowaniem telewizji, prasy i radia, była bardzo spektakularna. Niektórzy absolwenci naszej szkoły nadal podejmują działania ekologiczne. d Można więc powiedzieć, że uczniowie X LO angażują się w pomoc dla środowiska?

Angażują się. Oczywiście to dotyczy niewielkiej ilości uczniów, nie wszyscy mają rozbudowane zainteresowania ekologiczne. Obecnie panuje moda na kulturę konsumpcyjną, młodzież woli oglądać seriale, niż pomagać środowisku. Nie dla każdego taka pomoc jest zrozumiała. d Dlaczego uczy Pan akurat w X LO? Ma to jakieś znaczenie?

Jestem absolwentem X i myślę, że to też miało jakiś wpływ na decyzję o podjęciu pracy w tej szkole. Chciałem pracować w liceum i właśnie tutaj udało mi się

d A jak z biologią, skoro interesuje się Pan ekologią?

Z biologią też nie miałem jakichś spektakularnych wyników, interesowała mnie raczej ochrona przyrody, gatunki zwierząt. Czytałem atlasy przyrodnicze. Sprawy dotyczące komórek, procesów chemicznych w roślinach, to mnie nie interesowało. d Chciałby Pan dodać coś od siebie?

Chciałem powiedzieć, że marzę o tym, aby młodzież rozwijała się, żeby ich wiedza była jak najszersza.

Chciałbym, żeby uczniowie, którzy skończą naszą szkołę wyrośli na dobrych obywateli Polski. d Dziękujemy bardzo za poświęcony czas i za to, że zechciał nam Pan trochę o sobie opowiedzieć.

Dziękuje również. 

zatrudnić.

Listopad 2013 TEEN IDEA | 17

 TEST

Czy umiesz się uczyć?

Zachęcamy Was dzisiaj do zrobienia i analizy testu „Mój preferowany styl uczenia się”. Każdy z nas w procesie przyswajania wiedzy uruchamia inne zmysły (wzrok, słuch, ruch), to warunkuje, jakie techniki uczenia się najlepiej „pasują” do naszego stylu. Pamiętaj - właściwa strategia, to klucz do powodzenia w nauce!

Sprawdź, w której części zdobędziesz największą liczbę

• Możesz samodzielnie ułożyć prostą piosenkę lub

punktów. Dopasuj techniki uczenia do swojego stylu

krótki wierszyk złożony z najważniejszych słów do

nauki.

zapamiętania;

>

WZROKOWCY

• Używaj kolorowych pisaków, długopisów i kredek;

• Monolog, dialog, dyskusja w grupie, mini-debata – to techniki najbardziej przydatne w twoim przypadku; • Korzystaj z kaset magnetofonowych, także w celu nagrywania i późniejszego odsłuchiwania informacji

• Kluczowe słowa (wzory, daty, idee) zapisuj na niewielkich kartkach, umieszczanych później na wysokości oczu w miejscu, w którym często

do zapamiętania.

• Szczególnie słuchowcy skorzystają wiele z takich naturalnych wzmacniaczy pamięci jak rytm i rym.

przebywasz (np. odrabiasz lekcje, studiujesz, itp.).

• Korzystaj z wielu kolorów; • Stosuj wizualne pomoce naukowe – taśmy wideo,

>

KINESTETYCY

foliogramy, slajdy; • Samodzielnie twórz tabele, grafiki, schematy, rysunki, itp.; • Układaj krzyżówki z najważniejszych słów do zapamiętania; • Jeśli to możliwe wybieraj interesująco zaprojektowane, kolorowe książki.

• Wzrokowcy mogą szczególnie dużo skorzystać z takich nowych technik umysłowych jak np. mapy pamięci oraz obrazowanie informacji do zapamiętania.

• Ucząc się, wykorzystuj dynamikę całego ciała – stosowanie mimiki i pantomimy bardzo ci pomoże w szybkim przyswajaniu wiedzy; • Demonstruj pojęcia za pomocą ruchów i gestów; • Odegraj krótką scenkę, skecz związany z zadaną lekcją; • Powtarzając lekcje w domu, możesz chodzić po pokoju; • Jeśli to możliwe – konstruuj przestrzenne modele, wykonuj doświadczenia angażujące ruchowo (wycinanki i lepienie z plasteliny czy modelowanie wcale

>

SŁUCHOWCY

• Głośno powtarzaj najważniejsze fakty do zapamiętania; • Informacje, które chcesz szybko przyswoić, czytaj z różną intonacją – dystyngowanie, wrzaskliwie, teatralnie, wolno, szybko itp.; • Jeśli to możliwe śpiewaj, rapuj, rymuj i deklamuj (tak przedstawiana wiedza „sama wejdzie ci do głowy”);

18 | TEEN IDEA Listopad 2013

nie jest głupim pomysłem w twoim przypadku); • Chodź lub skacz po dywanie w taki sposób, aby twoje kroki nakreśliły wyimaginowaną linię wzoru chemicznego, datę słowo do zapamiętania, kształt państwa czy mapę szlaku handlowego, itp.

• Kinestetycy szczególnie dużo korzystają z wycieczek (do muzeum, na wystawę, do fabryki czy laboratorium,itd.) oraz innych zajęć przeprowadzonych w terenie (ankiety, wywiady, projekty badawcze)

Przeczytaj zdania poniżej i zastanów się w jakim stopniu dotyczą Ciebie. Nadaj każdemu ze zdań wartość:

1

punkt

<

Jeśli sądzisz, że zdanie nie dotyczy Ciebie

2

punkty

Jeśli zdanie dotyczy Ciebie w średnim stopniu lub czasami <

Jeśli zdanie dotyczy Ciebie w dużym stopniu <

3

punkty

N STYL WZROKOWY c lubię bazgrać, moje notatki są

c kiedy muszą zapamiętać np.

osobą, lepiej skupiam się, kiedy

opatrzone różnymi obrazkami,

numer telefonu, kojarzenie w

patrzę na nią,

strzałkami,

pamięci cyfr z jakimś szczegółem

c nie rozumiem co do mnie

c lepiej zapamiętuję treści, kiedy

bardzo mi pomaga,

mówi, kiedy obok gra muzyka,

je zapisuję,

c kiedy wypełniam sprawdzian,

lub rozmawiają inne osoby,

c błądzę, lub spóźniam się kiedy

potrafię „czytać” z zapamiętywa-

c nie rozumiem opowiadanych

opowiadają mi jak gdzieś trafić,

nej w wyobraźni kartki i odszukać

mi dowcipów,

a ja nie zapisałem tej informacji,

na niej właściwą odpowiedź,

c lepiej pracuje mi się w cichym

c przechodziłem terapię mowy,

c podczas rozmowy z jakąś

miejscu.

łączna ilość punktów .......

O STYL SŁUCHOWY c moje prace pisemne nigdy nie wyglądają ładnie,

c oczy mi się bardzo męczą, gdy czytam lub piszę,

c wodzę za czytanym tekstem palcem, żeby się nie

c kiedy czytam, mylę wyrazy, które pisze się po-

zgubić,

dobnie,

c nie lubię czytać tekstów małą czcionką,

c z trudnością czytam pismo odręczne innych,

c lepiej rozumiem instrukcje, jeśli mi się je mówi,

c gdybym miał wybierać między wykładem, a czy-

nic gdy muszę je przeczytać,

taniem, wybrałbym, wykład,

c pisanie jest dla mnie męczące,

c lepiej zapamiętuje, kiedy słyszę, niż kiedy widzę.

łączna ilość punktów .......

STYL RUCHOWY c nie lubię czytać poleceń,

c przed wykonaniem czegoś, wolę zobaczyć jak

c lepiej zapamiętuję, kiedy pokazują mi jak coś się

robią to inni,

robi i mogę sam spróbować,

c nie umiem udzielać ustnych instrukcji,

c praca przy biurku mnie męczy,

c będąc w nieznanym miejscu, nie gubię się,

c problemy rozwiązuję metodą prób i błędów, a nie

c lepiej mi się myśli, kiedy mogę si poruszać,

metodycznie,

c kiedy nie mogę znaleźć odpowiedniego sowa, chętnie gestykuluję aby coś przekazać.

łączna ilość punktów .......

Listopad 2013 TEEN IDEA | 19

 TEEN IDEA EXCLUSIVE

Niebezpieczne związki między grą a filmem Ile razy siedząc w wygodnie w fotelu kinowym pomyślałeś „Kurczę! To byłaby dobra gra!”? Albo, grając w swoją ulubioną grę, miałeś może nadzieję na nakręcenie filmu na jej motywach? W takim razie twoje modlitwy zostały wysłuchane! Niemal każdy blockbuster doczekuje się własnej gry, a filmowcy nieraz starają się dogodzić fanom wirtualnej rozrywki. Powinniśmy się więc cieszyć, prawda?

U

Jakub Śleboda Niestety, rzeczywistość rzadko wygląda tak

dobrze, jak nasze nadzieje. W tym wypadku nawet bardzo rzadko. Czemu tak jest? Czemu przeniesienie gry na srebrny ekran nie daje tak dobrych efektów jak przeniesienie książki czy komiksu? Czemu dobry film traci na przeniesieniu w rzeczywistość wirtualną? Mam kilka teorii, i chętnie się nimi podzielę. Wszystkie kręcą się jednak wokół najbardziej oczywistego z powodów: pieniędzy.

Nie owijajmy w bawełnę: gry na podstawie fil-

mów to w większości płatne reklamówki filmów. Nieraz są warte więcej niż sam film na DVD czy Blu-ray. A za co konkretnie płacimy? W większości za słabą oprawę graficzną, prosty i nieoryginalny mechanizm rozgrywki oraz niedopracowaną linię fabularną. I tu można by się zatrzymać. Jakim cudem fabuła gry jest gorsza od fabuły filmu? Są dwie opcje: albo fabuła została zmodyfikowana, żeby móc wydłużyć rozgrywkę i teoretycznie dać graczowi więcej frajdy, albo film zwyczajnie nie nadaje się do „zegranizowania”, i przez to jako gra wydaje się gorszy. O ile powód niepowodzenia w opcji drugiej jest zrozumiały, tak pierwszej opcji można się ewentualnie

20 | TEEN IDEA Listopad 2013

czepiać. Czemu taka bogata firma jak chociażby Activision (może nie do końca dobry przykład, ale co tam) nie może wydać trochę więcej kasy na dobrego scenarzystę?

Odpowiedź jest właściwie już zawarta w pytaniu: trzeba wydać więcej kasy. A wydawcy w takich sytuacjach mają jeden cel: największy zysk przy najmniejszych kosztach. Bo po co się starać, skoro fani filmu (ci bardziej naiwni) i tak kupią grę na jego podstawie? Ja osobiście się w ten sposób przejechałem kupując grę na podstawie pierwszego filmu „Transformers” (jedynego udanego w całej serii Micheal’a Bay’a). Co prawda grafika na te czasy była na bardzo wysokim poziomie (animacje transformacji były robione przez animatorów filmu), ale rozgrywka i fabuła pozostawiały wiele do życzenia.

Sterowanie na klawiaturze było męczarnią (szczególnie w etapach „latanych”), a fabuła tak przeinaczona, że aż nie byłem pewien w co gram.

Jak się ma natomiast sprawa z filmami? Powiem

tak: jest źle. Mówi wam coś nazwisko Uwe Boll? Jest to niemiecki reżyser, scenarzysta i producent. Kręci głównie filmy oparte o gry komputerowe. Jego filmy są tak kiepskie, że powinny skończyć jak mityczne kopie gry „E.T.” (krąży legenda, że wszystkie niesprzedane kopie tej niesamowicie nieudanej gry zostały zalane betonem

i zakopane gdzieś na pustyni). Sam autor zresztą też.

postaci jest zgodna z grą (choć w filmie Maya wyglą-

Właściwie wyszedł mu tylko jeden film: Postal. Przy

da, ku mej rozpaczy, jak panna lekkich obyczajów...).

czym słowo „wyszedł” należy wziąć w cudzysłów, bo

Właściwie jedyne, czego można się doczepić, to prze-

jako że gra była brutalnie głupia i głupio brutalna, to

inaczenie okoliczności zajścia jednego z bardzo ważnych

film też taki był. Za swoje „dzieła” otrzymał Złotą Mali-

incydentów i nadmierne spłycenie pierwszej rozprawy.

nę („nagroda” dla kiepskich filmowców) i trzy nomina-

Ewentualnie niektórym może też przeszkadzać ogólna

cje do tejże nagrody Tak swoją drogą, zastanawia mnie

japońskość produkcji (ale z drugiej strony, zachodnie

jedna rzecz: skąd on bierze pieniądze na swoje filmy?

studia filmowe by zepsuły ten film).

I aktorów?

Na szczęście mamy też innych filmowców,

Jest też kilka innych filmów, które ostatecznie

okazały się być całkiem niezłe, nawet jeśli nieszczegól-

a także wielkie wytwórnie pokroju studia Disney’a.

nie trzymały się fabuły gry, jak choćby „Książę Persji:

Czy z ich strony możemy oczekiwać dobrych filmów?

Piaski czasu” czy kultowe „Mortal Kombat” (serio, cza-

Rzadko. Doom, Hitman (boli mnie na samą myśl), Max

sem do niego wracam!). Niektórym może się też spodo-

Payne, Tekken (ugh...), Super Mario Bros. Tym i wielu

bać „Street Fighter” z Jean-Claude’m Van Damme’m.

innym filmom bardzo spektakularnie się nie udało.

No i jakże bym mógł nie wspomnieć o popularnej serii

Czyli wychodzi na to, że nie mamy nic dobrego

„Resident Evil” i pierwszym filmie „Silent Hill”.

z tego pozornie idealnego połączenia? Jak dotąd wszel-

kie dowody wskazują na to, że nie wychodzi żadna próba

i na dodatek muszę zdać się na relacje osób postron-

dogodzenia graczom i kinomaniakom jednocześnie.

nych, ale jakieś są. Choćby „X-Men Origins: Wolveri-

W takim razie można by uznać sprawę za zamkniętą.

ne”. Mechanizm rozgrywki był dopracowany, walka nad

I wiecie co? Zgłaszam sprzeciw!

wyraz satysfakcjonująca, oprawa bardzo przyzwoita

Słyszeliście może o serii gier pt. „Ace Attor-

ney”? Jest to seria przygodówek na konsole Nintendo.

Wśród innych gier wyróżnia je fakt, że jesteś w niej prawnikiem: w głównej serii adwokatem Phoenix’em Wright’em (lub Apollem Justice’em w części czwartej i troszkę w piątej) lub prokuratorem Miles’em Edgeworth’em w podserii „Investigations”. Do czego

Wśród gier niestety jest mniej takich wyjątków,

(i krwawa, nie to, co film). Tak po prawdzie gra dostawała bardziej pochlebne recenzje od filmu (i wcale się nie dziwię: JAK MOGLI ZAKLEIĆ USTA DEADPOOLOWI!?!). Jest też stara gra przygodowa typu point’n’click na podstawie „Łowcy Androidów” skupiająca się na zdarzeniach sprzed filmu, ale niestety nie miałem jeszcze okazji w nią zagrać. A słyszałem, że jest zacna.

zmierzam? Otóż gra miała naprawdę dobrą, choć pokręconą (w końcu to Japonia) fabułę. A jako film („Ace

Attorney”, w Japonii jako „Gyakuten Saiban”) spisała

przykład czegoś po-

się niemal równie dobrze! Fakt, film nie był aż tak

między: „Heavy Rain”

pokręcony jak gra, przez co trochę stracił na

i „Beyond: Two Souls”.

klimacie, ale ogólna fabuła nie tylko po-

Dwie gry studia Quantic

została niemal nienaruszona, ale również

Dream zacierające gra-

została doszlifowana tak, że nawet moja siostra (która jeszcze nie grała w oryginalną grę) świetnie się na nim bawiła. A co z pozostałymi elementami składowymi filmu?

Muzyka jest wspaniała (szczególnie, że czerpie garściami z oryginalnych motywów muzycznych serii), efekty specjalne wyrabiają sto procent normy (rozprawy sądowe są tam bardzo dynamiczne: mamy wielką maszynerię wysuwającą się z sufitu, ekrany holograficzne z dowodami śmigające z jednego końca sali na

Na koniec dam

nice między grą a filmem.

Realistyczna mimika twarzy, dynamiczne animacje, doborowi aktorzy (dzięki zastosowanej technologi Motion Capture w „Beyond” możemy zobaczyć takie gwiazdy jak Ellen Page i Willem Dafoe!) i dojrzała fabuła. Całość rzeczywiście sprawia wrażenie interaktywnego filmu.

I tu wypadałoby napisać jakieś zakończenie. Niestety, nie mam żadnych pomysłów. Ale zakładam, że wasze przemyślenia będą idealnym zastępstwem. 

drugi, efektowne sceny rozmów z duchami...) a charakteryzacja

Listopad 2013 TEEN IDEA | 21

>

KULTURALNY POZNAŃ

 RECENZJA

„Wałęsa” Człowiek z nadziei!

Rzeczywistość Polski komunistycznej, dogorywającej w cieniu sowieckiego reżimu, w latach siedemdziesiątych XX wieku ograbiona jest ze złudzeń - pozbawiona wizji lepszego jutra. Po krwawo stłumionym wystąpieniu robotników w grudniu 1970 r., Edward Gierek zastępuje skompromitowanego Władysława Gomułkę na stanowisku I sekretarza KC PZPR. U

Dawid „Żmij” Kulesz Polityka wymuszonego zaciągania zobowiązań

do ponadnormatywnego czasu pracy, skutkuje strajkami robotników, a zarazem narodzinami związków zawodowych. Szanse na godne życie maleją z każdym dniem, kraj w zawrotnym tempie zmierza ku gospodarczemu

zapowiedział film o Wałęsie, nazywając go „bohaterem swoich czasów”, którego pojawienie się w odpowiednim miejscu i czasie, możemy określić jako „fantastyczne”.

Przygotowany na solidna dawkę gloryfikacji, zdążyłem tylko unieść brwi, gdy zamiast tego dopadła mnie fascynacja historią z wielkiego ekranu.

upadkowi, z dnia na dzień wzrastają ceny artykułów

spożywczych. Mimo ponurego procesu kumulacji biedy,

talną rolę pierwszoplanową. Po raz pierwszy od długie-

nieszczęścia i społecznego niezadowolenia, Polaków

go czasu przez cały seans towarzyszyło mi nieodparte

podnosi nadzieja, uskrzydla wiara, łączy pojęcie solidarności. Wśród takich nastrojów rodzi się historia

Wielki ukłon dla Roberta Więckiewicza za kapi-

wrażenie oglądania aktora – dyrygenta, który dzięki charakterowi i emocjom wtłoczonym w gra-

prostego robotnika, stającego się liderem tłumów,

na postać, wydawał się narzucać tempo

laureatem pokojowej nagrody Nobla, aż w końcu żywą

filmowi, niemal samodzielnie kreować

ikoną - doprowadzającą do rozpadu komunizmu w bloku państw socjalistycznych.

Andrzej Wajda, po „Człowieku z marmu-

ru” i „Człowieku z żelaza” tym razem proponuje nam „Człowieka z nadziei” – film biograficzno-dokumentalny o Lechu Wałęsie. Widząc na billboardach dwa wytłuszczone nazwiska - polskiego reżysera - ikony oraz Polaka - ikony, podświadomie przygotowałem się na seans – mit narodowy, napuchnięty od wałęsowskiej hagiografii. Uznanie dla reżysera oraz pełne zaufanie do jego, skrystalizowanego, na przestrzeni dziesięcioleci, stylu i warsztatu filmowego jedynie spotęgowało moja obawę przed solidnym, propagandowym ciosem, który może na mnie spaść wprost w kinowej sali. Wszak, parę lat temu, Wajda

22 | TEEN IDEA Listopad 2013

jego obraz. Więckiewicz był zadziwiająco przekonujący – tworzył żywy wizerunek aroganckiego, charyzmatycznego robotnika, uzewnętrzniając jednocześnie zdumiewająca przej-

rzystość

życiorysu, nie „czyści” jego biografii. Co najciekawsze

i logiczność sposobu myślenia granej postaci.

– ukazuje lidera „Solidarności” nie tylko jako charyzmatycznego mówce, pociągającego za sobą robotnicze masy, lecz także jako męża i ojca, zaniedbującego swoje

Agnieszka Grochowska, która wcieliła się w role Danuty Wałęsy również zasłużyła na brawa – dzięki niej byliśmy w stanie przyjrzeć się życiu byłego prezydenta „od podszewki” - spędzając z nim czas w mieszkaniu wśród szóstki rozkrzyczanych dzieci i wiecznie zapracowanej, krzątającej się zony. Świat przedstawiony, tworzony przez przeplatające się ze sobą obrazy archiwalnych nagrań sprzed trzydziestu, czterdziestu lat, oraz ujęć na schodowych klatkach, w centrum gdańskiego osiedla, w Stoczni, ciekawie odtwarza rzeczywistość PRLu i zaczyna brać widza w szare, chłodne objęcia. Wielka zaleta filmu jest muzyka, w pełni uwypuklająca problemy swojego czasu, w największej mierze wpływająca na klimat filmu. W chwilach pomiędzy strajkami, a aresztowaniami przez agentów SB, towarzyszyć nam będą gitarowe utwory takich wykonawców jak „KSU”, „Proletaryat” czy „Brygada Kryzys”. Wajda, mimo wyraźnego sympatyzowania z postawa Lecha Wałęsy nie zmienia jego

obowiązki wobec rodziny. Notorycznie aresztowany, internowany, przewodzący strajkami, staje się w końcu gościem w swoim domu, skazuje Danutę na samotność i trud związany z zadbaniem o dom i dzieci. Wątek rzekomej współpracy Wałęsy z SB nie zostaje przemilczany, lecz na jego podstawie możemy jedynie wywnioskować, ze były prezydent podpisał plik dokumentów na komisariacie pod groźba dłuższego aresztu, co nie pozostawia nam wątpliwości, po której stronie opowiada się reżyser.

„Wałęsę - Człowieka z nadziei” należy obejrzeć,

niezależnie od stosunku do postaci głównego bohatera.

Andrzejowi Wajdzie udało się stworzyć film o klasycznej formie, który wskrzesza legendę - nie tylko legendę Lecha Wałęsy, lecz przede wszystkim ludzi, którzy byli w stanie przeciwstawić się reżimowi, zbuntować się i zwyciężyć, nie przelewając kropli krwi. 

 RECENZJA

W tajemniczym świecie Carlosa Ruiza Zafona – „Cień Wiatru” Jesteśmy w roku 1945 w okresie rządów republiki, wojny domowej oraz początku dyktatury generała Franco – jednym słowem, czasie bardzo burzliwym w hiszpańskiej historii.

U

Sandra Wilczewska

Letniego ranka, właściciel rodzinnej księgarni Sempere, zaprowadza swojego syna, do ukrytego w średniowiecz-

nej części Barcelony „Cmentarza Zapomnianych Książek”. Miejsca pilnie strzeżonego, o którym wiedzą tylko nieliczni, ze względu na zachowane w nim publikacje zapomniane przez ludzi. Obchodzący dziesiąte urodzi-

Listopad 2013 TEEN IDEA | 23

>

KULTURALNY POZNAŃ

ny główny bohater, Daniel Sempere, może zgodnie z

ciekawe, aż z przyjemnością czyta się o ich emocjach

tradycją wybrać sobie jedną książkę i dbać o nią, jak o

i odczuciach, w szczególności Fermina, którego zwy-

najcenniejszą rzecz pod słońcem. Z labiryntu książek,

czajnie nie da się nie lubić. Utwór łączy w sobie wiele

decyduje się wybrać „Cień wiatru” Juliana Caraxa i od

elementów: kryminału, powieści przygodowej, a nawet

tego momentu rozpoczyna się nadzwyczajna, tajemni-

gotyckiej. Była to pierwsza książka Zafona, którą prze-

cza i niezwykle niebezpieczna przygoda jego życia.

czytałam i jak do tej pory najlepsza. Prawdę mówiąc,

Daniel, zauroczony powieścią, postanawia roz-

począć poszukiwania innych dzieł nieznanego nikomu autora, co okazuję się dalece trudne, ponieważ książki Caraxa spłonęły w niewyjaśnionych okolicznościach i wszystko wskazuje na to, że i sam ich autor nie żyje.

W międzyczasie pojawia się wątek dużo starszej od niego, niewidomej dziewczyny, w której chłopak zakochuje się bez pamięci. Pragnie spędzać z nią każdą wolną chwilę, czytać jej książki, spełniać każdą jej zachciankę.

Niestety, jest to miłość nieodwzajemniona, co kończy się ogromnym zawodem. Postanawia w pełni poświęcić się poszukiwaniom tajemniczego pisarza, nie zauważając, że jego życie coraz bardziej przypomina historię prosto z jego książek. Poznaje również Fermina Romeo de Torres, postać niezwykle barwną, który pomaga mu w rozwikłaniu tajemniczej zagadki i staje się jego najlepszym przyjacielem.

Podczas czytania dowiadujemy się o licznych

intrygach czy tajemnicach, którymi owiana jest przed i powojenna Barcelona. Autor, dzięki ciekawym opisom, pobudza naszą wyobraźnie, przez co bez problemu możemy wyobrazić sobie najmniejszy szczegół mrocznego miasta. Postacie

pierwsze kilkadziesiąt stron nie zachęcały do czytania, ze względu na powolną akcję. Na krótki czas odłożyłam książkę na bok, zawiedziona że oznaczona przez grono moich znajomych mianem „niesamowitej” powieści, może być tak przeciętna. Jednakże gdy z zapałem zabrałam się do niej po raz kolejny i przebrnęłam, przez chociażby wspomniany wyżej wątek miłości głównego bohatera, do miejsca gdzie akcja nabiera tempa, szybko zmieniłam swoje dotychczasowe zdanie. Z wypiekami na twarzy pochłaniałam kolejne kartki, czekając ze zniecierpliwieniem na zakończenie całej historii.

Napięcie podtrzymywane jest do ostatniej strony, tym samym bardzo trudno jest się od niej oderwać. Dlatego przestrzegam żeby do lektury tej niesamowitej powieści zabrać się w chwili, kiedy nie będziemy musieli odłożyć jej na półkę - ponieważ będzie to prawdziwa udręka.

Według tego co powiedział kiedyś Wolter: „Z książkami jest tak, jak z ludźmi: bardzo niewielu ma dla nas ogromne znaczenie. Reszta po prostu ginie w tłumie”, mogę bez najmniejszego problemu stwierdzić, że „Cień wiatru” na zawsze zostanie w mojej pamięci. Ponadto wiem, że za każdym razem gdy będę do niej wracać, będę emocjonować się każdą stroną tak, jakbym czytała ją po raz pierwszy. 

wykreowane przez pisarza są wyjątkowo

CARLOS RUIZ ZAFON 24 | TEEN IDEA Listopad 2013

Fot. David Ramos

 PRZEGLĄD

Co jest grane w Poznaniu? > Koncert Grażyny Łobaszewskiej Kiedy: 02.11.2013, godz. 20:00 Gdzie: Blue Note Jazz Club Poznań Opis: Grażyna Łobaszewska to jedna z najwybitniejszych polskich piosenkarek, kompozytorek i autorek wielu śpiewanych przez siebie utworów. ‚Najczarniejsza z białych kobiet’, bez wahania porównywana z Arethą Franklin czy Billie Holiday.

> Koncert Kamila Bednarka Kiedy: 09.11.2013, godz. 19:00 Gdzie: Klub Eskulap, Poznań Opis: Agencja Go Ahead z przyjemnością zaprasza na kolejną odsłonę poznańskiej Koncertowej Jesieni. To organizowany od kilku lat przegląd najważniejszych wydarzeń na muzycznej scenie. W jego ramach 9 listopada w Eskulapie wystąpi Bednarek.

> Poznańska premiera Kabaretu Ani Mru Mru Kiedy: 18.11.2013, godz. 18:00 i 20:30 Gdzie: Teatr Wielki, Poznań Opis: Pochodzą z Lublina. Nie są spokrewnieni. Największe przystojniaki wśród kabareciarzy i najlepsi kabareciarze wśród przystojniaków. Kupują serca widowni od pierwszego wejrzenia, zwłaszcza jej damskiej części.

> Koncert White Lies Kiedy: 19.11.2013, godz. 19:00 Gdzie: Hala nr 2 MTP, Poznań Opis: White Lies debiutowali w 2009 roku, albumem „To Lose My Life”, który odniósł spektakularny sukces. Album zadebiutował na pierwszym miejscu notowania UK Albums.

Po więcej informacji zapraszamy na ü poznan.pl

Listopad 2013 TEEN IDEA | 25

>

DZIEŃ EDUKACJI NARODOWEJ

 WYWIAD

Fizyka - miłość trochę z przypadku Z okazji Dnia Edukacji Narodowej rozmawiamy z Panią Profesor Litwińską.

U

Kalina Kowalewska, Iga Brdęk

Teen Idea: Czy od początku swoją przyszłość wiązała Pani z fizyką?

Pani Litwińska: Nie. Swoją przyszłość wiązałam z kon-

że przedmioty humanistyczne są mniej wartościowe. Po prostu preferuję fizykę. d Czy T-shirt, który ma Pani na sobie świadczy o szczególnej sympatii do Einsteina?

strukcjami budowlanymi i inżynierskimi. Moja siostra,

Niekoniecznie. Einstein był wybitnym fizykiem, ale

która była po budownictwie stwierdziła, że ciężko będzie

specyficznym człowiekiem. Właściwie nie znosił kobiet.

mi się przebić. Interesowały mnie sprawy związane

Podobno dla bliskich osób był niemalże tyranem. Mimo

z konstrukcją np.: siły działające na budowle. Dlatego

tego nie można zaprzeczyć jego wiedzy. Moim ulu-

stwierdziłam, że fizyka będzie dobrym wyborem.

bionym fizykiem jest Richard Feynman. Prowadził on

d Czy lubi Pani swój zawód?

Bardzo lubię fizykę, swój zawód i pracę z młodzieżą.

Moja praca jest bardzo ciekawa, a szczególnie młodzież, z którą pracuję. Nastolatkowie mają bardzo wiele ciekawych pomysłów, którymi z wielką chęcią dzielą się ze mną. Jak wiadomo, nie zawsze chce im się słuchać na lekcji, a opowiadanie ciekawych historii wprost idealnie odrywa nas od bieżącego tematu.

wykłady dla studentów, które były bardzo ciekawe. Miał niezwykły dar do przekazywania wiedzy i ciągnął za sobą tłumy młodych ludzi. d Od ilu lat uczy Pani w XLO? Uczę od 18 lat. d Jak ocenia Pani nową podstawę programową?

Uważam, że jest bardzo skrócona, uproszczona i znacz-

d Co w fizyce interesuje Panią najbardziej?

nie łatwiejsza od tej, która była w poprzednich latach.

Otóż fizyka to bardzo ciekawa dziedzina nauki, ciągle

tygodniu, więc nie trudno jest się domyślić, że mamy

się rozwijająca. Podoba mi się też to, że nie ma w niej

mało materiału do przerobienia. W dodatku klasy, które

żadnego fałszu. Wszystko jest prawdziwe i poparte

nie będą miały rozszerzonej fizyki w drugiej i trzeciej

naukowo. Lubię, kiedy wszystko jest jasne i klarowne,

klasie liceum, najprawdopodobniej będą pod moją opie-

a fizyka właśnie taka jest. Kiedy zastosuje się jakiś wzór

ką tylko ten jeden rok.

i wykona obliczenia, to wyniki są jasne. To jest właśnie plus przedmiotów ścisłych: liczy się głównie logiczne myślenie i „wykuta” wiedza. Oczywiście to nie znaczy,

26 | TEEN IDEA Listopad 2013

Pierwsze klasy mają ze mną tylko jedną godzinę w

d Co w nauczaniu tego przedmiotu chciałaby Pani

zadawał nam pytania, na które trzeba było jak najszyb-

zmienić?

ciej odpowiedzieć. Dobrym przykładem jest 27 razy 33

Otóż bardzo bym chciała, żeby chociaż w pierwszej klasie uczniowie mieli więcej godzin fizyki. Jednakże jestem zadowolona, że w drugiej i trzeciej klasie będę mogła nauczać na poziomie rozszerzonym uczniów, którzy faktycznie czują, że swoją przyszłość mogą wiązać z przyjaciółką matematyki- fizyką. d Jak ocenia Pani tegoroczne pierwsze klasy?

Mam z nimi bardzo mało kontaktu, ponieważ tak, jak już wspomniałam, spotykam się z nimi tylko na jednej godzinie lekcyjnej w tygodniu. Mimo tego uważam, że pierwszoklasiści są bardzo sympatyczni. d Jaki jest Pani sposób na rozładowanie negatywnych emocji, kiedy uczniowie zajdą za skórę?

Sposobów na rozładowanie emocji jest wiele, jednak moim ulubionym i najczęściej praktykowanym przeze mnie jest wygadanie się komuś. Im szybciej to zrobię, tym prędzej dam upust swoim złym emocjom. d A teraz przejdźmy do Pani życia, wspomnień i przeszłości.

Czy pamięta Pani swoich nauczycieli? Może jest wśród nich ktoś, kto był dla Pani autorytetem?

Oczywiście, że pamiętam! Fantastycznym człowiekiem był matematyk.

Miał specyficzne poczucie humoru, choć o kobietach nie wyrażał się dość pozytywnie. Nauczył mnie szybkiego myślenia, bo robił nam tzw. „ping pongi”, czyli

i trzeba było natychmiast na to odpowiedzieć. Nikt nie miał wtedy kalkulatora (może poza drobnymi wyjątkami), więc trzeba było liczyć w pamięci bez względu na to, ja duże były liczby. d Jaką była Pani uczennicą?

Pilną... Byłam średnio zdolną uczennicą, ale pilną.

Zawsze starałam się uczęszczać na wszystkie lekcje, ponieważ byłam w klasie matematyczno- fizycznej.

Bardzo wiele od nas wymagano. Nie było nieprzygotowań. Nie było nawet możliwości powiedzenia, że czegoś się nie rozumie. Nauczyciele byli bardzo wymagający, więc nie mogliśmy sobie pozwolić na żaden „luz”. d W jaki sposób spędzała Pani swój czas wolny ze znajomymi?

Spotkanie się ze znajomymi ze szkoły, albo kimkolwiek innym było bardzo trudne, ponieważ nie powinniśmy wychodzić z domu już po godzinie 21.00. Gdyby ktokolwiek z nas został przyłapany przez nauczyciela, mógłby mieć ogromne kłopoty. Najczęściej każdy z nas od razu po lekcjach udawał się do domu, aby całe popołudnie poświęcić nauce i dokształcaniu się. Oczywiście zdarzało się, że po szkole (kiedy zbliżało się lato), udawaliśmy się nad jezioro i tam odpoczywaliśmy. d Czy istnieje jakaś recepta na szybkie i efektowne nauczenie się fizyki?

Nie ma takiej możliwości. Fizyka jest bardzo trudną nauką i trzeba poświęcić jej dużo czasu. Tak naprawdę nie ma efektów bez pracy. Im więcej się uczysz i poświęcasz temu przedmiotowi, tym więcej wiesz. d Dziękujemy bardzo za poświęcenia nam czasu. W Dniu Edukacji Narodowej chcemy życzyć Pani wszystkiego dobrego, cierpliwości dla uczniów i satysfakcji z wykonywanej, trudnej pracy. 

Listopad 2013 TEEN IDEA | 27

>

SAVOIR-VIVRE NA CO DZIEŃ

 PORADNIK

Jak się ubrać, żeby się nie zbłaźnić?

Często musimy udać się na spotkania, gdzie wypadałoby się odpowiednio ubrać. Niestety czasami trudno jest określić kiedy możemy sobie pozwolić na luźniejszy ubiór, a kiedy na strój formalny. Jak sobie z tym poradzić?

U

kostium ze spódnicą lub ze spodniami.

Jakub Bartkowiak

Pierwsza i podstawowa zasada brzmi: Nie wyróżniaj się

Dla kobiety strój nieformalny może wymagać w przypad-

z tłumu! Gdy do teatru wybierzesz się

ku przyjęć ogrodowych kapelusza (ale tylko jeżeli przyję-

w spodniach dresowych i bluzie wśród wizytowo ubra-

cie ma miejsce przed godziną 17:00) i rękawiczek.

nych osób, lub gdy na spotkaniu ze znajomymi będziesz jedyną osobą ubraną na galowo- będziesz wyglądać po prostu śmiesznie. Dlatego podstawą jest dostosowanie ubioru do otoczenia. Należy także pamiętać, że nasz ubiór powinien być stonowany, także zgodnie z wyżej wymienioną zasadą. Trudno Ci będzie wtopić się w tłum, gdy masz pstrokaty strój. >

STRÓJ NIEFORMALNY

>

STRÓJ KOKTAJLOWY

(ang. semi-formal wears, fr. tenue d’ aprés) to strój pośredni pomiędzy strojem formalnym a nieformalnym.

Strojem koktajlowym jest: • dla mężczyzny ciemny garnitur, który wymaga białej koszuli i stonowanego krawata; • dla kobiety krótka sukienka koktajlowa, którą może

(ang, business dress, informal wears, fr. tenue de ville)

również zastąpić kostium ze spódnicą lub spodniami.

to jak wskazuje jego inna nazwa strój wyjściowy. Nosi-

Kostium koktajlowy równi się od noszonego w ciągu

my go do godziny 20:00. Strojem nieformalnym jest:

dnia wykonaniem z delikatniejszej tkaniny, bardziej intensywnym kolorem i innym krojem (np. dużym

• dla mężczyzny garnitur i krawat • dla kobiety krótka sukienka (sięgająca do kolan) czy

28 | TEEN IDEA Listopad 2013

dekoltem, szerszymi spodniami)

>

STRÓJ FORMALNY

>

FRAK

(ang. formal wears, fr. tenue de ville) to jak wskazuje

Noszony, gdy na zaproszeniu jest oznaczenie white tie.

jego inna nazwa strój wieczorowy bądź wizytowy. No-

Kobieta towarzysząca mężczyźnie ubranemu w frak po-

szony jest on jedynie na specjalne, szczególnie ważne

winna założyć długą suknię wieczorową (balową).

i uroczyste okazje i w zasadzie po godzinie 20:00 (chodź jak się zaraz przekonamy od tej zasady są wyjątki). >

SMOKING

jest noszony jedynie po godzinie 20:00, w sytuacji gdy na zaproszeniu zaznaczono black tie. Kobieta towarzysząca mężczyźnie ubranemu w smoking ma zasadniczo swobodę wyboru sukni o ile na zaproszeniu nie zalecono długiej sukni, która pasuje zresztą w każdej sytuacji. >

KRAWAT • Wybieraj krawaty z tkanin naturalnych np. jedwabiu.

• Kolor krawata musi być ciemniejszy od koszuli i bardziej intensywny od marynarki.

• Wybieraj krawaty o wyrazistym kolorze • Drobne zdobienia na krawacie są milej widziane od dużych plamistych wzorów.

×

NAJCZĘŚCIEJ POPEŁNIANE BŁĘDY PRZY UBIORZE • Noszenie przez mężczyznę zbyt krótkich skarpetek;

• Noszenie skarpetek do sandałów;

• Noszenie przez mężczyznę koszuli z krótkim ręka-

• Noszenie przez mężczyznę szarych lub siwych bu-

wem pod marynarką; • Noszenie przez mężczyznę muszki lub krawata

tów; • Ubieranie przez kobietę złotych lub srebrnych bu-

z węzłem fabrycznie związanym;

tów do stroju innego niż wieczorowy;

• Używanie spinki do krawata;

• Używanie przez mężczyznę torebki na dokumenty;

• Noszenie w kieszonce garnituru chusteczki iden-

• Kolorowy smoking;

tycznej z krawatem; • Ubieranie przez kobietę prześwitującej bluzki;

• Niedoprasowane spodnie i niewypastowane buty; • Noszenie obuwia sportowego do garnituru, mary-

• Brak dostosowania długości spódnicy do figury i sytuacji;

narki lub spódnicy; • Noszenie lakierek do spodni typu jeans.

• Noszenie sandałów do garnituru;

Mam nadzieje, że dzięki tym kilku radom do-

branie stroju do okazji nie będzie dla Was problemem. 

Listopad 2013 TEEN IDEA | 29

 TEEN IDEA EXCLUSIVE

Anime, czyli znów, te „chińskie Bajki”

Anime. Pierwsze skojarzenia, jakie przychodzą do głowy, nieobeznanemu czytelnikowi, są to biegające po ekranie, kolorowe, szczęśliwe, wielkookie postaci z bajek dla małych dzieci. Co bardziej zaznajomieni przypomną sobie, że istniało coś takiego jak „Dragon Ball”, czy „Sailor Moon”, inni pomyślą o „Pokemonach”, „Digimonach” czy innych stworach, którymi zaatakowała nas telewizja w latach 90. Jednakże jest to jedynie malutki skrawek tego, co kryje pod sobą słowo „Anime”. Ale zacznijmy od początku...

U

Michał Janicki Pierwsze japońskie filmy animowane, wbrew

ogólnemu przeświadczeniu o ich indywidualności, powstały w wyniku inspiracji i w oparciu o animacje francuskie, niemieckie, czy brytyjskie. Były to początkowe próby połączenia tradycyjnej, japońskiej kreski oraz zachodniego, „ruchomego obrazu”. Z nadejściem wojny, dzieła sztuki i kultury, przerodziły się w narzędzie propagandowe, służące do umocnienia tożsamości narodowej i wierności cesarzowi. Tuż po II wojnie światowej nastąpił zastój w animacji, z powodu napływu amerykańskich filmów spod szyldów Disneya i Warner Bros – jednakże w tym czasie rozwinęła się manga, sztuka japońskiego komiksu, z którego inspiracje czerpać będą późniejsi twórcy anime. W latach 60. nastąpił po-

su (herosi), czy science fiction, które również znajdowało odbicie w japońskiej animacji. Stopniowo reżyserzy poszerzali wiekową grupę docelową, o młodzież i dorosłych, dodając coraz więcej brutalności i erotyzmu do kolejnych dzieł. Najbardziej znanymi seriami z lat 70. była „Tygrysia Maska” i „Yattaman”. Lata 80. to wzrost popularności gatunku poza granicami Japonii – anime podbiło wtedy USA, Francję, Australię i Kanadę.

Przerodziło się z animacji dla dzieci, w wytwór współczesnej kultury kraju kwitnącej wiśni. Dzięki anime, kraje zachodnie poznawały Japonię a także jej historię, tradycje i problemy. W latach 90. eksport „chińskich bajek” rozwinął się jeszcze bardziej, przynosząc Japończykom wysokie dochody i zdobywając niesamowitą popularność.

wrót animacji, wraz z takimi serialami jak „Astro Boy”,

„Sally Czarodziejka”, „Czarodziejskie Zwierciadełko”,

jednak pamiętać, że istnieje ich bardzo wiele i bardzo

czy „Biały Lew Kimba”.. czy te tytuły nie wydają się

często łączą się ze sobą i przeplatają, zastawiając sidła na

niektórym z was znajome? Lata 70. to rozkwit mangi,

tych, którzy próbują je sklasyfikować.

a także anime, które bardzo często powstawały na podstawie wcześniej narysowanych już historii, powstawały nowe gatunki jak mecha (humanoidy i roboty), tokusat-

30 | TEEN IDEA Listopad 2013

>

Wymienię teraz parę gatunków anime, należy

GORE

Pełne przemocy, krwi i brutalności, wielokrotnie prze-

wija się motyw bólu fizycznego ukazanego w sposób dość

obrazowy, nie polecam początkującym, może odstraszyć

o wyścigach samochodowych, czy piłce nożnej („Kapitan

co delikatniejsze osoby; np. „Battle Royal”

Tsubasa”), jak i również tak teoretycznie bezsensow-

>

MECHA

Istnieją również gatunki opowiadające zarówno

nych tematach jak francuskie pokojówki.

Humanoidy i gigantyczne roboty, dla fanów science fic-

tion, zdecydowanie dla typowych „nerdów”, aczkolwiek

kreska, która z czasem ewoluowała i przechodziła przez

nie brak tam wątków miłosnych, czy walki; np. „Neon

różne trendy, ale również muzyka – zazwyczaj każdy

Genesis Evangelion”

odcinek anime rozpoczyna się czołówką, tz „openin-

>

giem”, który zostaje nagrywany przez znanych japoń-

MOE

Anime którego główni bohaterzy (zazwyczaj bohaterki) są przesłodzone do bólu, zazwyczaj są to komedie, lekkie i delikatne, na poprawę samopoczucia; np. „Lucky Star” >

SHOUJO

Anime przeznaczone głównie dla starszych dziewczyn, typowe romanse i nieodwzajemniona miłość. Bardzo często mają one szczęśliwe zakończenia, aczkolwiek nie zawsze; np. „Ouran High School Host Club” >

SHONEN

Bijatyki przeznaczone dla chłopców, w których dominuje motyw walki. Nie zawsze kończy się szczęśliwie, gatunek zdecydowanie najbardziej pomieszany z innymi; np. „Dragon Ball”, „Bleach”, „Fairy Tail”, „Naruto”, „Fullmetal Alchemist”, „Shingeki no Kjojin” >

Klimat anime tworzy nie tylko wyjątkowa

MAHOU-SHOJO

Tak jak shojo, przeznaczone głównie dla dziewczyn, aczkolwiek z nieodłącznym motywem czarodziejek i magii; np. „Puella Magi Madoka Magica”, „Tokyo Mew

skich (i nie tylko) muzyków i kompozytorów, często specjalnie dla konkretnego anime. W trakcie serialu muzyka towarzyszy nam podczas śledzenia losów głównych bohaterów, często przewija się „motyw przewodni”, w różnych wariacjach. Nierzadko, każdy z bohaterów serialu ma przypisany swój własny motyw, który pojawia się, gdy dana postać pojawia się na ekranie!

O ile openingi są skoczne i mają przyciągać uwagę widza ostrym brzmieniem, o tyle endingi (piosenki wieńczące dany odcinek) są raczej spokojne i mają zachęcić do oglądania dalszych odcinków.

Podsumowując, „Chińskie bajki”, nie dość

że pochodzą z Japonii, nie mają za dużo wspólnego z bajkami, jako takimi. Większość z tych „bajek” to pełne przemocy i erotyzmu, animacje dla starszej młodzieży, i nie mają one nic wspólnego z Disneyem, czy Warner Brosem. Wiele z nich warte jest obejrzenia, ponieważ niosą ze sobą przesłania uniwersalne, jak i również podejmują problematykę współczesnego świata – niektóre na poważnie, niektóre prześmiewczo, a jednak skłaniają do refleksji nad współczesnością. 

Mew”, „Sailor Moon”.

 PORADNIK

Grzyby - hit sezonu!

Właśnie rozpoczęła się kolorowa jesień, wiec otwieramy sezon na grzybobranie!

U

Magdalena Śródecka Spacerowanie po lesie jest relaksujące, można

doświadczonego grzybiarza zapraszam do lektury. >

NAUKOWO O GRZYBACH

się wyrwać ze zgiełku miasta, a jak dopisze szczęście wrócić z pełnym koszykiem. Wszyscy miłośnicy leśnych

Istnienie grzybów zaobserwowano we wszystkich

wędrówek oraz Ci rozsmakowani w grzybach na pew-

strefach klimatycznych, przede wszystkim na lądach,

no już mają za sobą pierwsze zbiory. A każdego mniej

rzadziej w wodach. Do tej pory opisano ok. 120 tysięcy

Listopad 2013 TEEN IDEA | 31

gatunków grzybów. Szacuje się, że co roku charakte-

Pod świerkami można również spotkać rydze. W cie-

ryzowanych jest średnio 1700 nowych gatunków grzy-

płych lasach liściastych, głównie pod dębami i grabami

bów. Korzystając z danych uzyskanych z obszarów,

możemy znaleźć podgrzybki. Leśnicy podpowiadają, że

na których rozpoznano większość organizmów żywych,

tam, gdzie rosną muchomory, mogą rosnąć i borowiki.

przypuszcza się, że istnieje ok. 1,5 miliona gatunków

Zacienione miejsca na poboczach, porośnięte wysoki-

grzybów to aż 5 razy więcej niż roślin nasiennych.

mi sosnami, obrośnięte mchem i wrzosem zazwyczaj stanowią znakomite podłoże dla prawdziwków. Kiedy znajdziemy prawdziwka lub podgrzybka, zawsze warto

GDZIE I KIEDY SZUKAĆ GRZYBÓW, ŻEBY SZYBKO UZBIERAĆ PEŁEN KOSZYK? >

Można powiedzieć, że im las bogatszy w gatun-

rozejrzeć się, czy nie ma on w pobliżu towarzystwa. Na obrzeżach dróg możemy śmiało szukać prawdziwków, maślaków i koźlaków. Czasami warto też poszukać ich na środku mało uczęszczanej leśnej łąki.

ki drzew, tym więcej różnych grzybów powinno w nim rosnąć. Zazwyczaj najlepiej rosną po pełni księżyca, ale są też gatunki, jak na przykład kurki czy gąski, które nie oglądają się na naturalnego satelitę naszego globu.

W czasie ładnej pogody trzeba szukać grzybów w miej-

BEZ ZAGŁĘBIANIA SIĘ W MCHY I PAPROCIE… >

scach cienistych, zacisznych, na stokach. Jeśli natomiast

mamy do czynienia z deszczową aurą, wybierzmy się

kupić grzyby na targu lub w sklepie. To też bezpieczniej-

Osoby, które nie lubią leśnych przygód mogą

na poszukiwania w suchsze, ciepłe miejsca. W rzadkim

szy wybór, bo każdy sprzedawca grzybów musi posiadać

lesie grzyby najczęściej rosną w pobliżu drzew od strony

atest wydany przez grzyboznawcę, świadczący o tym, że

północnej. Pod dębami, osikami, brzozami, topolami

grzyby są jadalne. Grzyboznawca to osoba, która ukoń-

czy modrzewiami lubią ukrywać się maślaki, koźlarze i

czyła specjalny kurs w Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-

borowiki. Podobno dobrą metodą podczas grzybobrania

-Epidemiologicznej w Poznaniu. Każda partia zebranych

jest chodzenie od brzozy do brzozy. W lasach brzozo-

na sprzedaż grzybów jest przez niego sprawdzana. Do

wych występują głównie koźlarze. Grzyby te „lubią” też

atestu wpisuje się gatunek grzyba, termin przydatności

drzewostany świerkowe, brzegi polanek leśnych i inne

do spożycia (zazwyczaj doba) i miejsce, w którym zosta-

miejsca, gdzie dociera sporo promieni słonecznych.

ły zebrane. 

Pięć zasad dobrego zbierania: 1. Idąc na grzyby, pamiętajmy, że zamiast wyrywać je z całą grzybnią powinni-

śmy delikatnie je okręcać przy samej ziemi, aby nie uszkodzić grzybni. Możemy też

grzybka uciąć nożem równo z ziemią. Lepiej też powstrzymać się przed zbieraniem małych grzybów, gdyż nie miały one jeszcze szansy rozsiać zarodników, a ich nie dojrzały wygląd może nas zmylić czy jest jadalny czy trujący.

2. Zbierajmy je do przewiewnego koszyka, nigdy do worka foliowego! Dobrze jest też układać je kapeluszem do góry, wtedy się nie gniotą i nie sklejają.

3. Nie zapominajmy także, że nie wolno zbierać grzybów na terenach chronionych: w rezerwatach, parkach narodowych. Nigdy nie niszczmy i nie kopmy grzybów trujących i niejadalnych, ponieważ wszystkie są dla lasu bardzo pożyteczne.

4. Zebranego grzyba, który kwalifikuje się do wyrzucenia (bo np. okazał się roba-

czywy) nadziejmy na sęk drzewa, czy gałązkę krzewu, gdzie wyschnie i rozsieje po lesie zarodniki.

5. Pamiętajmy, aby spożywać wyłącznie grzyby jadalne poddane obróbce termicznej, takiej jak smażenie lub gotowanie. Gdy nie znamy się na grzybach musimy zabrać atlas grzybów, a gdy nadal nie jesteśmy pewni należy okaz zostawić.

32 | TEEN IDEA Listopad 2013

 PORADNIK

Adam gotuje!

Jesień... Polska złota jesień... Dla jednych piękna, kolorowa pora roku pełna spacerów na świeżym powietrzu i ciepłych wieczorów w domowym zaciszu. Dla innych, którzy chcieliby wiecznie żyć wakacjami, jest to dość przytłaczający okres poprzedzający srogą zimę. My jednak pokażemy to, co w jesieni najlepsze, czyli...

Grzyby, a najlepiej te świeże, zebrane własnoręcznie, to inspiracja dla wielu kucharzy i ich potraw. Proponuję tradycyjną zupę grzybową ze świeżych borowików.

>

SKŁADNIKI

my masło, wrzucamy cebulę, podsmażamy około 5 min, dodajemy grzyby i smażymy kolejne 5 min. Następnie

• 1 l rosołu

wlewamy gorący bulion i gotujemy przez około 15 min.

• 500 g świeżych grzybów ( oprócz borowików mogą

Mąkę rozprowadzamy w małej ilości śmietany na gładką

być np. podgrzybki) 1 duża cebula

masę, łączymy z pozostałą śmietaną, wlewamy do zupy

• 1 marchewka z rosołu ale niekoniecznie

i gotujemy jeszcze 3 min. Podajemy z makaronem

• 2 łyżki masła

i natką pietruszki lub koperku.

• ¾ szklanki gęstej, kwaśnej śmietany • 1 łyżeczka mąki • 1 łyżka posiekanej natki pietruszki lub koperku • sól • pieprz • makaron (mogą być łazanki lub małe muszelki)

>

SPOSÓB PRZYGOTOWANIA

W osolonej wodzie gotujemy makaron wg zaleceń na opakowaniu. Grzyby dokładnie płuczemy, oczyszczamy a następnie ponownie płuczemy. Małe grzybki pozostawiamy w całości natomiast większe kroimy. Cebulę drobno siekamy. W garnku o grubym dnie rozpuszcza-

Listopad 2013 TEEN IDEA | 33

Dynia jest warzywem bardzo wszechstronnym oraz pełnym smaku. Istnieje wiele jej odmian. Dynia piżmowa, lekko nasmarowana oliwą, przyprawiona tymiankiem, po godzinie w piecu staje się doskonałą bazą do risotto, makaronów czy mięs. Najjaśniejsza, bladożółta to dynia makaronowa, wyborna w lekkiej octowej zalewie, na surowo, do ciast i deserów. Natomiast gatunek hokaido o lekko orzechowym smaku i intensywnym pomarańczowym kolorze jest idealny do zup, dlatego mamy dla Was przepis na zupę z dyni według p. prof. Doroty Ornafy. rzucić odrobinę prażonych pestek dyni, które przełamią >

SKŁADNIKI

konsystencję swoją chrupkością.

• 300g dyni • 150g ziemniaków • 150g pomidorów (obranych ze skórki) • 100g cebuli • 60g masła • sól, pieprz

>

SPOSÓB PRZYGOTOWANIA

W garnku rozpuścić połowę masła i podsmażyć pokrojoną w kostkę cebulę. Następnie dodać pokrojoną w kostkę dynię, ziemniaki i pomidory. Dolać trochę wody i dusić warzywa do miękkości. Wszystko zmiksować, doprawić i dodać resztę masła. My polecamy do-

Na sam koniec polecam bardzo, bardzo prosty jesienny deser. Gruszka w czekoladzie.

>

SKŁADNIKI

gruszki polewamy ciepłym sosem i posypujemy uprażonymi na suchej patelni płatkami migdałowymi.

• 2 gruszki • 2 łyżki prażonych płatków migdałowych • pół tabliczki gorzkiej czekolady • 25 g masła • woda z cukrem

>

SPOSÓB PRZYGOTOWANIA

Gruszki obieramy ze skórki, zostawiamy ogonek, od dołu delikatnie usuwamy gniazda nasienne. Wodę z dodatkiem cukru doprowadzamy do wrzenia i wrzucamy gruszki, gotujemy chwilę na małym ogniu, aby nie były zbyt miękkie. W kąpieli wodnej rozpuszczamy czekoladę, dodajemy masło i dokładnie mieszamy. Gorące

U

34 | TEEN IDEA Listopad 2013

Adam Banaszkiewicz

>

Z PRZYMRUŻENIEM OKA

asy i wchodzi do kl

Nauczyciel mówi: ać.

-Kto głupi wst

Jasiu wstaje. ta: Nauczyciel py eś?

-Czemu wstał tak em, żeby pan ał -Bo nie chci

Nauczycie

lka pyta s ię Jasia na lekgo:

cji polskie

- Jasiu, je

chodzę za

czas?

- Najwyż

śli powiem mąż”, to

szy - odp

, że „Ja w yjaki to bę dzie

znowu - Jasiu,

a

eś się n

spóźnił

ź-

ó lekcję! jest za p igdy nie n ę k u a - Na n zę pani. no, pros

owiada ch

łopiec.

sam stał.

Listopad 2013 TEEN IDEA | 35

>

Z PRZYMRUŻENIEM OKA

Horoskop >

BARAN (21.03 - 20.04)

W sprawach uczuciowych nie będzie to dla Baranów łatwy czas. Powinniście wspólnie szukać konsensusu. Samotni w tym miesiącu nie będą mieli zbyt wielu okazji na poznanie nowych osób. Czasem warto trochę zaczekać. Uważaj również na ogólne osłabienie organizmu oraz zmiany ciśnienia.

>

BYK (21.04 - 21.05)

Spójrz przytomnie na wszystko co Cię otacza i wyciągnij konstruktywne wnioski a one pozytywnie wpłyną na Twoją przyszłość. Osoby samotne a poszukujące partnerów w drugiej dekadzie miesiąca będą miały możliwość poznania kogoś wyjątkowego. Jeśli chodzi o zdrowie to uważaj na wszystko, co ma związek ze sferą gardła.

>

BLIŹNIĘTA (22.05 - 20.06)

Początek miesiąca może być dla Ciebie dość burzliwy. Jednak Twoja siła wewnętrzna pomoże Ci powstać i przemyśleć wiele spraw. Czas bardzo korzystny dla Twojego związku i rodziny. Może pojawić się informacja o powiększeniu rodziny. Samotne osoby w tym miesiącu mogą mieć więcej szczęścia. Uważaj na stany zapalne, na serce oraz układ krążenia.

>

RAK (21.06 - 22.07)

Będziesz działał i miesiąc zacznie się pracowicie. Koniec miesiąca będzie trochę spokojniejszy.

Jeśli nieporozumienia zawładnęły teraz Twoim związkiem i uczuciami to najwyższy czas zrobić z tym porządek. Jeśli zostawisz wszystko i będziesz czekał na zmiany to skutki mogą być niewesołe. Pij więcej wody, uważaj na swoje nerki i wszystko co wiąże się z tą sferą

>

LEW (23.07 - 22.08)

Początkowo miesiąc może wydawać się zbyt pracowity, można nawet powiedzieć, że nie obędzie się bez ostrej rywalizacji. Okaż uczucie najbliższej osobie a możesz oczekiwać, że powrót do domu to przez najbliższy czas będzie prawdziwa sielanka. Osoby poszukujące w tym miesiącu nie powinny się szczególnie nastawiać na poważne uczucia. Uważaj na swe kości i zęby.

Umów się na wizytę u stomatologa.

36 | TEEN IDEA Listopad 2013

>

PANNA (23.08 - 22.09)

Początek miesiąca szykuje Ci jakąś zmianę i jeśli już o niej wiesz to bądź przygotowany. Panny będące w związku nie powinny teraz podejmować pochopnych i nieprzemyślanych decyzji.

Uważaj teraz na zmiany pogody i odporność organizmu.

>

WAGA (23.09 - 23.10)

Musisz się czasem nauczyć powiedzieć ”nie”. To nie będzie dla Ciebie najłatwiejszy czas.

Tkwienie we wzorcach z przeszłości unieruchomi Cię w dążeniu do szczęścia. Uważaj na obniżoną odporność organizmu oraz na układ krążenia.

>

SKORPION (24.10 - 22.11)

Rozwiń swoją samoświadomość oraz umiejętność przewidywania tak by określić rozmiar swych działań i pomysłów. W miłości czas jednak bardzo sprzyjający. Czas na miłość korzystny, może warto uporządkować tę sferę życia. Uważaj na przeziębienia i słabszą odporność organizmu.

>

STRZELEC (23.11 - 21.12)

Miesiąc może nie będzie najłatwiejszy, lecz przy dobrej organizacji uda Ci się szybko wyjść ze wszystkich opresji. Jeśli Twój związek to już od dawna nieporozumienie, teraz nadszedł czas na podjęcie ważnych decyzji. Jeśli dokucza Ci silny ból pleców udaj się do lekarza.

>

KOZIOROŻEC (22.12 - 19.01)

Czas będzie działał teraz na Twoją korzyść, lecz będziesz musiał w miarę szybko podejmować decyzje. Potrzebujesz teraz uczucia i otwórz się na nie. Zadbaj o swój przewód pokarmowy i dietę.

>

WODNIK (20.01 - 18.02)

Otwierają się przed Tobą nowe możliwości i perspektywy więc będziesz mógł korzystać.

W uczuciach bardziej otwórz się na okazywanie a nie na pozycję stanowczego dyplomaty. Zwróć uwagę na swoją nadmierną drażliwość i emocjonalność.

>

RYBY (19.02 - 20.03)

Miesiąc upłynie pod znakiem pracy i obowiązków. Naucz się również doceniać to, co masz.

W uczuciach zapanuje pozytywny czas. Możesz mieć teraz osłabione oczy i uważaj na wszystkie podwójne narządy organizmu np. uszy, nerki.

Listopad 2013 TEEN IDEA | 37

>

Z PRZYMRUŻENIEM OKA

>

POZIOMO

1. Mikroorganizmy 6. Kuchenki z Wronek 8. Właściciel karczmy 9. Zbiór cech 12. Otrzymywana za zwycięstwo 14. Rzymski gladiator 15. Inaczej pseudopodia 16. Wiedza o rybach 18. Członkowie bractwa posługującego ubogim 22. Płaz, np. plamista

>

23. Kubański dyktator 25. Opłacony żołnierz 26. Przytaczane w dyskusji 27. Niedokrwistość 28. Imię Dali’ego 29. Suknia 30. Cierpiał na niego Werter 33. Kanał wodociągowy w starożytnym Rzymie 34. Np. oświaty 35. ...z pieca spadło

38 | TEEN IDEA Listopad 2013

PIONOWO

1. Drobni wytwórcy i

11. Kopiowanie

handlarze w mieści

13. Stan w USA

2. Obraza słowna

17. Zarządza szpitalem

3. Otwiera się czasem w

18. Metal

kieszeni

19. Nowy w lidze

4.Projekt naukowy dą-

20. Brytyjskie siły po-

żący do komunikacji z

wietrzne

obcym

21. Człowiek śniegu

5. Imię króla popu

24. Latynoamerykański

6. Miara powierzchni

taniec towarzyski

7. Sprawność w robieniu

31. Zbudowany z szyn

rzeczy trudnych

32. Broni przed najeźdźcą

10. Angielskie „Yes”

Redakcja T E E N

>

I D E A

AUTORZY ARTYKUŁÓW

>

Z PRZYMRUŻENIEM OKA

Rafał Bajer

Marek Przybylski

Agata Kwiek

Paweł Majchrzak

Jagoda Erenz

Jakub Bartkowiak

Katarzyna Matysiak

Mateusz Krasicki

Oliwia Lebiedź Alicja Kostecka Agata Nowak Jakub Śleboda

>

DZIAŁ TECHNICZNY

Dawid Kulesz

Maciej Ratajczak

Sandra Wilczewska

Kamil Neumann

Kalina Kowalewska Jakub Bartkowiak

>

OPRACOWANIE GRAFICZNE

Michał Janicki Magdalena Śródecka Adam Banaszkiewicz Zuzanna Habura, Natalia Jędrzejczak Iga Brdęk

Adam Ruthendorf-Przewoski >

REDAKTOR NACZELNA

Marzena Drążewska

Test opracowały: Natalia Zygmont Dorota Stawska

Teen Idea

Teen Idea