Passion Provence 6

Een eigentijds magazine over de Provence en haar geheimen

Carpentras Het uur van de wederopbloei

Crillon le Brave De ware ‘dorpsgeest’

In vogelvlucht Arles in de 21e eeuw

Deco & Vastgoed Een Provençaalse hoeve in ere hersteld

30

geheimen uit de Provence NATUUR - CULTUUR - GASTRONOMIE - DECORATIE - WELZIJN - HOTELS - KUNST - IMMO

passion provence edito

De tijd vliegt… …maar toch lijkt het een eeuwigheid te hebben geduurd voor dit nieuwe nummer er kwam. We kunnen haast niet wachten om uw commentaren te horen!

We kunnen ons voorstellen dat sommige van onze keuzes u zullen verrassen…

Een onderwerp als Comtat Venaissin is natuurlijk razend interessant, maar “Carpentras” erbij halen is misschien wel gewaagd… De Mont Ventoux benaderen vanuit het dorp Crillon le Brave vormt geen probleem, maar had u verwacht dat we het met de burgemeester zouden hebben over de belangen van het lokale toerisme? En wie haalt het nu in zijn hoofd om de stieren van het nabijgelegen Camargue en zijn beroemde stad Arles te combineren met de explosieve collecties van een avant-gardistisch museum in Avignon…

Is dit nummer dan gedurfd? Dat hopen we eigenlijk een beetje.

Natuurlijk vindt u ook onze oude vertrouwde rubrieken terug met overnachtingsmogelijkheden en lokale gastronomie, met oude ambachten, knowhow en welzijn. Het is ten slotte de bedoeling om uw Passie voor de Provence brandend te houden!

Maar genoeg rond de pot gedraaid, laten we liever eens kijken wat dit nummer allemaal te bieden heeft. Veel leesplezier…!

Laurence Belvisi

Passion Provence wordt uitgegegeven door Active n.v.

Researchpark 20, 1731 Zellik België Tel +32 (0)2 467 61 50 Fax +32 (0)2 467 61 62 info@activemail.be www.activeonline.be Regie Frankrijk: ITO Laurence Belvisi laurence@passionprovence.fr

Regie België: Effective Media Patrick Quatennens patrick@passionprovence.fr www.effectivemedia.be

Active kan niet verantwoordelijk gesteld worden voor eventuele foutieve vernoemingen of drukfouten. Overname van artikels en afbeeldingen, zelfs gedeeltelijk, gebeurt enkel na schriftelijke toestemming van de uitgever.

<<< coverfoto: Hôtel Crillon-le-Brave

DE ‘PASSIONNATES’ van links naar rechts, van boven naar onder: Laurence Belvisi, Isabelle Vandiest, Kate Janssen, Betty Osaer, Katia Alens, Frédéric De Backer, Alain Vandersande, Gregory Livis, Jacques Gaillez, Philip De Paepe, Patrick Quatennens, Peter Meyskens, Philippe Quatennens, José Nicolas

/ / / / / / / / /

Concept ITO by Philippe Quatennens Samenstelling Laurence Belvisi - Alain Vandersande Hoofdredacteur Alain Vandersande Redactie Laurence Belvisi, Frédéric De Backer, Gregory Livis, Philip De Paepe, Katia Alens Coordinatie Isabelle Vandiest, Laurence Belvisi / Vertaling Isabelle Vandiest, Kate Janssen Art Director Peter Meyskens Fotografie José Nicolas Regie Laurence Belvisi, Betty Osaer, Jacques Gaillez, Patrick Quatennens Druk Drukkerij Daneels

passion provence 30

Inhoud

24

Info 14 16 20 24

Markten Agenda Actualiteit in de Provence 30 geheimen van de Provence

20

Cultuur 30 36

Stierengevechten - Een gehoornde mythe Collection Lambert – Unieke verzameling hedendaagse kunst in de Provence 38

Focus 38

Het uur van de wederopbloei

Bezoek 48

Crillon le Brave – De ware ‘dorpsgeest’

Verblijf 56 63

Hôtel Crillon le Brave - Een dorp in een dorp Château de Rochegude – Middeleeuws uitstapje voor lekkerbekken

36

73

56

Gastronomie 69

Les Bistrots de Pays - Cultuur, natuur en gastronomie

Portretten 73 74 75 76

Gina Trevier – De keuken als essentie Jan van Naeltwijck – In de voetsporen van Balthazar Dan van Dijkman – “Marotte” betekent eigenlijk … “zotte gril”!

Michel Loeb – Een dichter met een dierenfabelboek

56

63

78

85

Beroep 78

De laatste riethakkers van het moeras

Deco & Vastgoed 85

Een Provençaalse hoeve in ere hersteld

In vogelvlucht 92

Arles in de 21ste eeuw

Automobiel 100 Cabrios: topless cars !

Shopping 106

92 www.passionprovence.fr

markten

passion provence

Dompel u onder in de geuren en kleuren van de drukbezochte maar gezellige Provençaalse markten en ontdek er de specialiteiten van de streek.

Maandag Arles, Bédoin, Boulbon, Cavaillon, Fontvieille, Mazan, Nîmes, Saint-Saturnin-Les-Avignon, St Didier, ...

Dinsdag Apt, Aix-en-Provence, Avignon, Beaumes de Venise, Bonnieux, Caromb, Cucuron, Gordes, La Tour d’Aigues, Lacoste, Mondragon, Mormoiron, Richerenches (nocturne van 17 tot 21u, van april tot oktober), Tarascon, Vaison-la-Romaine (grootste Provençaalse markt in de streek rond Avignon), ...

Woensdag Arles, Avignon, Coustellet (vanaf 17u), Gargas, Le Thor, Mérindol, Pertuis, Saint-Rémy-de-Provence, Uzès, Velleron, Villes S/Auzon, ...

Donderdag Avignon, Les Beaumettes, Cairanne, La Tour d’Aigues, L’Isle sur la Sorgue, Maussane, Ménerbes (nocturne), Orange, Robion, Roussillon, Vacqueyras, Vaison-la-Romaine (nocturne), ...

Vrijdag Avignon, Bonnieux, Carpentras, Châteauneuf du Pape, Eygalières, Cucuron, Lagnes, Lourmarin, Pertuis, Tarascon (bioproducten), Visan, ...

Zaterdag Aix-en-Provence, Apt, Arles, Cadenet, Cheval Blanc, Le Thor, Loriol du Comtat, Mallemort du Comtat, Nîmes, Oppède, Villeneuve les Avignon (bioproducten), ...

Zondag Avignon, Coustellet, L’Isle sur la Sorgue, Sarrians, Salon de Provence, ...

014 //

agenda Tentoonstellingen, festivals, wandelingen en andere culturele, muzikale of gastronomische evenementen... Passion Provence zet voor u een hele reeks zomeractiviteiten op een rijtje.

April Tot februari 2013 – Orange Tentoonstelling ‘Les Romains à petits pas’ in het Musée d’Art et

d’Histoire in Orange. Leuke tentoonstelling over de Romeinse wereld en het dagelijkse leven in de oudheid voor kinderen van 6 tot 13 jaar. www.theatre-antique.com Van 25 februari tot 9 juni 2012 – L’Isle-sur-la-Sorgue PAPER ART // INTERACTION

"Beter dan een weefsel, beter dan de huid zelf: pergamijn past als gegoten bij de vormen en onthult ze door ze te sublimeren" Henri LAUGIER Géraldine GONZALEZ, Andreas KOCKS, Maryline POMIAN CAMPREDON kunstencentrum www.islesurlasorgue.fr Tot 8 juli – Marseille Tentoonstelling ‘Le Midi paisible’ in het Palais des Arts.

Bijna 120 schilderijen, aquarellen, werken met olieverf en tekeningen van Joseph Garibaldi. www.museeregardsdeprovence.com Van 6 tot 9 April – Arles Paasfeest. Start van het stierengevechtseizoen in Frankrijk

www.feriaarles.com Van 14 tot 22 april – Avignon FestoPitcho. Festival met spektakel voor kinderen tussen 6 maanden en

18 jaar: theater, poppenkast, muziek, dans, sprookjes, poëzie. www.festopitcho.com 28 en 29 april – Forcalquier Fête de la randonnée. Een twintigtal natuurwandelingen met gids. Te voet,

te paard of met een mountainbike. www.forcalquier.com Van 28 april tot 6 mei – Cassis Printemps du livre. Samensmelting van literatuur en andere kunstvormen

(cinema, foto, muziek…) www.printempsdulivre-cassis.org

Mei Van 14 tot 20 mei – Apt Luberon Jazz Festival. Muzikale wandeling van het stadscentrum tot de wijk

Saint-Michel via het dorpje Gargas. www.luberonjazz.net Van 17 tot 20 mei – Avignon Alterarosa. Rozenkwekers brengen duizend varianten naar het klooster

Benoît XII van het Palais des Papes www.alterarosa.com

Meer info op www.passionprovence.fr

Festo Pitcho

agenda

passion provence 20 mei – Banon Kaasfeest. Brood, wijn, (geiten)kaas…

www.village-banon.fr

Van 24 tot 26 mei – Saintes-Maries-de-la-Mer Zigeunerbedevaart. Viering van Sainte Sara en herdenkingsplechtigheid

voor de Markies van Baroncelli. www.saintesmaries.com Fête de la Transhumance

26 en 27 mei – Aubagne Olijf- en olijfboomfeest. Een plaatselijk traditioneel feest met aioli op het

menu. http://loliveetlolivier.free.fr/ Van 26 mei tot 30 september – Aix-en-Provence ‘Les chefs-d’œuvre du musée Frieder-Burda’ in het Musée Granet

Afspraak met kunstenaars als Picasso, Pollock, Richter… in de collectie van Frieder-Burda (Baden-Baden). www.museegranet-aixenprovence.fr Pinkstermaandag, 28 mei – Saint-Rémy de Provence Fête de la Transhumance

Elk jaar gebeurt de grote oversteek van alle hoeders en kuddes van schapen, lammeren, rammen, geiten en ezels, door herders in traditionele klederdracht die ’s ochtends door het stadscentrum defileren. www.saintremy-de-provence.com

Juni 9 en 10 juni – Aix-en-Provence Flâneries d’art. Een weekend lang stelt de Cité du Roi René zich open voor

Flâneries d’art.

alle mogelijke artiesten van over heel de wereld. Ze stellen hun werk tentoon in prachtige privétuinen uit de XVIIIde eeuw. www.aix-en-oeuvres.com Van 14 juni tot 7 juli – Marseille Festival van Marseille. Dans, muziek, film, plastische kunst: een ode aan de

hedendaagse kunst met tientallen spektakels die bruisen van nieuw talent. www.festivaldemarseille.com Van 19 tot 24 juni – Marseille The FreedomWeek. Wereldbeker skate, BMX, roller, kitesurfen en windsurfen.

Initiaties rond windsurfen, stand up paddle, traditionele prauwen en skate board. www.orangefreestylecup.com 23 juni – Le Thor Feux de la Saint Jean. Traditie en folklore op de Place du Fer à Cheval

www.oti-delasorgue.fr 23 en 24 juni – Marseille Le Défi de Monte Cristo, op de stranden van Prado. De Défi de Monte-Cristo

vond in 1999 voor de eerste keer plaats en is geïnspireerd op de mythische uitvaart van Edmond Dantès. Vandaag de dag is dit event de grootste publieke zeeduik.

Van 25 tot 30 juni - Orange Orange kiest voor Jazz. 17de jazzfestival op de la Place Clemenceau (place de

la mairie). www.otorange.fr Van 29 juni tot 2 juli – Arles Les Fêtes d’Arles. Tradities uit de Camargue : paardenrennen, Pegoulade,

gecostumeerde optredens, stierengevechten in de arena’s… www.festivarles.com Festival de Marseille © Richard Haugton

Meer info op www.passionprovence.fr 016 // 017

30 geheimen

geheimen uit de Provence Genieten met al je zintuigen... door Gregory Livis

dekking te doen”, twintig jaar over om zijn grote ont Een echte geleerde doet er gemiddeld ontdekken, wil over geleerden. Wie zeldzame parels zei ooit Céline. Maar hij had het dus guit enkele hoo t vaak aan enkele minuten genoeg. Of parels die de zintuigen beroeren, heef ! ssen adre e t van onze zoektocht naar de best uren... Kom mee en ontdek het resultaa

“

01

Lisa M

LEKKER ETEN

Dit huis uit de 15de eeuw, in de schaduw van een Mariabeeld, werd drie eeuwen later verbouwd.

Trek aan de bel en duw de massieve deur open. Wat vroeger een privéschool was, is nu een verfijnd restaurant met een fusion keuken.

3 place de la Madone - 30210 Vers pont du Gard Tel: +33 (0)4 66 22 92 12 – www.lisam.fr

Côté Vignes

Carré gourmand

02

elk uur van de dag - heerlijke gerechtIn deze tearoom tovert Laurence - op chis met pesto, romaanse ravioli, crum Gnoc er. jes op tafel voor de kleine hong s eloo eind een en ijs of k artisanaal geba ble van courgettes of, waarom niet, gasstopplaats voor wie toe is aan een gamma thee en koffie. Een ideale tronomische pauze…

04

Te midden van de wijngaarden, in een typisch landhuis op de route des Dentelles de Montmirail, bieden Corinne en Harold een waaier van traditionele Provençaalse gerechten voor wie houdt van smaak en de goede keuken. Laat je verleiden door een heerlijke pizza die voor je ogen wordt gebakken op houtskool.

Route de Lafare - 84190 Beaumes De Venise Tel: +33 (0)4 90 65 07 16 – www.cote-vignes.fr

Gigondas Rue du Corps-de-Garde - 84190 Tel: +33 (0)4 90 37 11 28

L’Huitre et la Vigne 03

Au fil du temps

Zo luidt de dichterlijke naam van deze wijnbar aan het eind van een kleine kiezelweg, tussen Rémoulins en PontSaint-Esprit (departementale 792). Anne-Sophie en Pierre verwennen er hun gasten met tapas, zeevruchten, schaaldieren en planchas. En met de grote cuvées van het huis natuurlijk. Een ware traktatie in een gezellige sfeer!

1 route de St Hilaire Peyre Plantade (D792) 30210 St Hilaire d'Ozilhan Tél : +33 (0)6 08 05 63 57

L’Huitre et la Vigne

Place Louis-Giraud 84210 - Pernes-les-Fontaines Tel: +33 (0)4 90 30 09 48

Sous les Micocouliers

06

s, vind je Onder eeuwenoude bomen in het charmante Provençaalse dorpje Eygalière chef jonge de geeft natuur, de van midden te Hier, iers’. restaurant ‘Sous les Micocoul kt de traPierre Louis Poize zich helemaal over aan zijn passie: hij componeert en herbewer creativiteit en ditionele recepten uit zijn kinderjaren met een vleugje fantasie, een snuifje talent! portie flinke een cocouliers Sous les Mi

13, Traverse Montfort – 13810 Eygalières Tel: +33 (0)4 90 95 94 53 – www.souslesmicocouliers.com

05

Claire en Julien Drouot, de eigenaars van dit huis, woonden twee jaar in San Francisco maar besloten de grandeur en de drukte van de grootstad in te ruilen voor discretie en gezelligheid. Op de kaart staan de verfijnde producten van kleine producenten uit de streek. Ook voor de wijnen gaat de voorkeur uit naar de kleine wijnboeren uit de Rhône-vallei die een goede prijskwaliteitverhouding garaderen.

Auberge Saint-Roch 07

Tussen de Dentelles de Montmirail en de Mont Ventoux, blikt L’Auberge SaintRoch terug op de jeugdherinneringen van chef Nicolas Jonette. Een traditionele keuken in de kleuren van de Provence krijgt hier een heel originele toets.

9, route de Caromb - 84190 Beaumes de Venise Tel: 04 90 65 08 21 – www.auberge-st-roch.com

int-Roch Auberge Sa

Le Tourne au Verre

08

Afspraak in het dorpje Cairanne, waar deze wijnbar maar liefst 350 referenties op de kaart heeft!

Parels van wijnen worden er ‘s middags en ‘s avonds gecombineerd met de heerlijke gerechten van de zeer jonge chef Cyril Bacop die met brio regionale smaken en specerijen mixt. Over de wijnen waakt sommelier Alexandre Gilbert, de patron van de zaak.

Route de Sainte-Cécile - 84290 Cairanne Tel: +33 (0)4 90 30 72 18

09

Auberge des Carrières

iels Virginie & N

Niels, de chef van Auberge Des Carrières, geniet ervan om gerechten te creëren met invloeden en producten uit de Provence en Vlaanderen, zijn geboortestreek. Hij is gefascineerd door vergeten groenten zoals pastinaak, schorseneren, selderij en bieten. Naast hedendaagse interpretaties van klassiekers als steak met frieten en taart met geitenkaas, staan op de kaart ook verrassende visbereidingen.

Kortom, een eerder traditionele keuken met een vernieuwende inslag. Reserveren is aangeraden.

36 Avenue du Chateau - 84300 Les Taillades 04 32 50 19 97 - info@aubergedescarrieres.com

L'Oustalet 10

De echte sfeer van de wijngaarden proef je in dit restaurant van de familie Perrin, eigenaar van het beroemde domein Beaucastel van Châteauneuf-duPape! Chef Laurent Deconinck combineert er een inventieve keuken met oude wijnen die je (bijna) nergens anders vindt. Laat even weten dat je komt, zo kan de wijn al decanteren…

Place du Village - 84190 Gigondas Tel: +33 (0)4 90 65 85 30 - www.restaurant-oustalet.fr

11

Le Carré d’Herbes In het hart van het antiquairsdorp oogt dit restaurant als een art déco bistro uit de seventies. Maar kies bij mooi weer zeker een plaatsje op het terras, in de schaduw van de volière. Verse marktproducten creëren een Provençaals geïnspireerde keuken. Voor de wijnen kan je vertrouwen op patron Cédric, de vroegere sommelier van het gastronomische Hôtel d’Europe in Avignon.

13, avenue des Quatre Otages – 84800 L’Isle sur la Sorgue Tel: +33 (0)4 90 38 23 97 – www.lecarredherbes.fr

LE JARDIN D'IVANA 12

Rond het zwembad van LE JARDIN D’IVANA kunt u genieten van de talrijke Provençaalse specialiteiten ‘bereid op grootmoeders wijze’: soep met pistou, velouté van courgettes, crespeou met drie soorten paprika, gevogelte met meloen, stoofschotels uit Arles, mille-feuilles van gegrilde groenten, caillette met puree geparfumeerd met truffelolie, appelen met kaneel, peertjes in wijn van de Luberon, beignets met acaciabloesems, ...

Jardin d’Ivana

Le Carré d’H erbes

1705 chemin des Sablières - 84580 OPPEDE Tel: (00 33) 04 90 76 95 67 ou 06 82 66 25 26 www.lejardindivana.fr

024 // 025

Cultuur

Chaussé de hautes cuissardes et faucille à la main, André Calba s’enfonce dans les marais. Il saisit une brassée de roseaux, la rabat vers lui et la tranche d’un coup sec. Le jour pointe à peine sur les marais de Vauvert, en Petite Camargue. André a compté trois gelées blanches et un coup de Mistral avant de commencer la récolte des Phragmites australis, le roseau. Les feuilles sont tombées, la sagne s’élève, droite et dorée, prête pour la coupe.

Il vérifie la largeur du paquet avec le galbe de son sagnadou – sa faucille - et le lie d’un fil de fer. Il enlève le « courtillon » - les débris de roseau -, tasse le paquet contre le fond plat de sa barque et le pose en « éventail » sur les paquets déjà récoltés. Ces gestes, enseignés par son père, André les a répétés tous les jours, de novembre à avril, pendant vingt ans. Cette fois-ci, il restera à peine une semaine au milieu de la roselière, pour son plaisir. « Il y a vingt-cinq ans, je ramenais en moyenne 200 paquets par jour, de la sagne haute et fine, magnifique. Nous étions une cinquantaine de sagneurs et nous en vivions bien. Aujourd’hui, ils ne sont plus que quatre ou cinq à couper à la main. En travaillant « de la nuit à la nuit », ils lient au maximum 120 paquets, car la sagne se fait plus rare. »

Stieren

streamer

André travaille désormais dans une usine de la région, mais il ne résiste pas à l’appel de la roselière, où il vient se ressourcer. « C’est un univers magique. Lorsque je suis au cœur du marais, entouré de roseaux de plusieurs mètres de haut qui se balancent et chantent dans le vent, je me sens parfaitement libre. Les cris des oiseaux, le frôlement des animaux, le roseau qui craque sous mes pas…Je ne peux pas m’en passer. »

vechten

Depuis le 13e siècle…

Les lointains ancêtres d’André récoltaient déjà la sagne. Le 4 février 1302, Guigon de Roche, seigneur de l’époque, accorde aux « vrais habitants » le droit de cueillir les roseaux sur une partie de son marais. Ce privilège perdure encore aujourd’hui, sur les parties communales de la roselière. Du Moyen Âge au début du 20e siècle, coupée verte en été et séchée sur la sagne assure la majeurekeer partie e ene keerplace, uitgedaagd, de andere des fourrages mulesen et vermenselijkt, de ene des keerânes, vereerd mulets. L’hiver, coupe du roseaude est dan weer gevreesd.

Dela stier heeft sertmens à recouvrirdoorheen les cabanes verbeelding rare van: elle de de eeuwen altijd weten prikkelen. >>> continuez sur page 92 De grotten van Lascaux zijn hier een bewijs van: de mens uit het paleolithicum zette de oeros al in de kijker, de voorloper van de wilde stier waarop hij jaagde. Het dier zet vandaag nog steeds deze fascinatie verder: durf, waardigheid, kracht (ook seksueel), het zijn allemaal kwaliteiten die we met de stier associëren. In die mate dat de stier vandaag nog steeds heerst in de Camargue, dat aan de wieg staat van het stierenvechten wereldwijd.

Een gehoornde mythe

D

Door Gregory Livis

090 // // 031 091 030

Cultuur

Het zit ongetwijfeld tot in het diepste van de genen van de man: hij put zijn kracht en vermogen uit zijn eigen angsten.

De man staat rechtop. Kaarsrecht en trots. Hij wacht. Voor hem steekt het beest z’n neus vooruit. Zijn neus? Eerder een grote, dikke, briesende snuit.

Twee gerafelde, bijna geslepen hoorns overschaduwen de donkere moordenaarsblik, zonder met de vacht te contrasteren. Plots een dof geluid. De stier stormt richting stierenvechter…

De ‘corrida’ is zonder twijfel het meest bekende stierenevenement ter wereld.

Misschien meteen ook het grootste cliché. Maar het volstaat niet om het stierenvechten te definiëren als louter de corrida. De Camargue, en niet enkel deze streek, heeft tal van andere eeuwenoude stierentradities: de typische lokale stierenwedrennen (ook in een arena) of de stierenloop in de straten (abrivado en bandido). Jaarlijks zijn er honderden manifestaties. Ook al heeft de tijd deze stierenevenementen tot folklore gemaakt, toch hebben ze niet dat gekunstelde van folklore en hebben ze niets te maken met van die van a tot z uit de duim gezogen spektakels. Ze putten daarentegen uit diepgewortelde tradities.

Van improvisatie bij de kudde…

Het zit ongetwijfeld tot in het diepste van de genen van de man: hij put zijn kracht en vermogen uit zijn eigen angsten. Vanwaar die eeuwenoude rivaliteit met de stier en al zijn incarnaties. Het heeft eeuwen geduurd voor deze ‘steekspellen’, de ene keer uit honger, de andere keer om religieuze redenen, echte spelen werden. “Alles begon bij de kuddes (fokkerijen)”, legt Estelle Rouquette uit, conservator van het Musée de la Camargue, “waar de arbeiders de stier een beetje plaagden om zich te amuseren. We moeten echter wachten tot de 16de eeuw voor we de eerste beschrijvingen terugvinden van het openbaar ceremonieel brandmerken van stieren in de Rhônedelta. In die tijd werden deze manifestaties voorbehouden aan officiële bezoeken van vorsten bijvoorbeeld. Later begonnen de dorpen of gehuchten stierenspelen te organiseren, vooral naar aanleiding van de feesten van de patroonheiligen.”

We hebben dus enkele eeuwen moeten wachten voor het dier de ware held werd in de stierenspelen zoals wij ze vandaag kennen, vooral in de streek van de Camargue waar de ‘toro’ niet enkel een belangrijke economische activiteit vertegenwoordigt, maar net zoals het paard een echt symbool is. De Camargue ‘beschikt’ bovendien over het halfwilde autochtone ras, de ‘Raço di Biou’ of Camargue-stier, die wordt gebruikt in de wedrennen. De stier met Spaans bloed blijft de vedette van de corrida’s.

Eigenlijk zijn de stier en de torero meer dan een symbool en worden ze vaak verheven tot het sterrendom. “Als de spelers als sterren worden beschouwd, wil dat zeggen dat er een publiek is dat ze apprecieert. De stier blijft een fascinerend dier. Hij is de incarnatie van het wilde, de kracht, de dierlijkheid. En de man die tegenover de stier staat, wordt beschouwd als een man die anders is dan de anderen. In de stierenvechtscholen van Arles of Nîmes zijn er Franse torero’s die echt internationale faam hebben verworven.” … tot de reglementering in de arena’s In de loop der jaren is de improvisatie bij deze gebruiken weggevallen. Ze ruimde plaats voor organisatie en reglementering, maar ook voor het spektakel, dankzij het toerisme en de media. “Het >>> lees verder op 34

032 //

Cultuur

Avignon verwelkomt Collectie Lambert

Unieke verzameling hedendaagse kunst in de Provence n een oud en voornaam 18de-eeuws herenhuis, centraal in de pauselijke stad Avignon, staat een opmerkelijke kunstcollectie uitgestald die voor iedereen toegankelijk is. Het betreft de persoonlijke collectie hedendaagse kunst van verzamelaar en galerijhouder Yvon Lambert. Ze omvat de grote hedendaagse kunststromingen: minimal art, conceptual art, land art, schilderwerk uit de jaren 80 en video en fotografie van de jaren 90.

I

Door ValĂŠrie Brethenoux

Toen Yvon Lambert voorstelde om zijn kunstcollectie tentoon te stellen in Hôtel de Caumont, wist hij vermoedelijk niet dat de vroegere eigenaar van dit pand, Joseph de Seytres, heer van Verquières-en-Provence en markies de Caumont, eveneens een befaamd verzamelaar was. De keuze voor de pauselijke stad (culturele hoofdstad 2000) is echter evenmin een toeval!

De renovatie van Hôtel de Caumont werd toevertrouwd aan architect Rudy Ricciotti, terwijl Andrée Putman instond voor de inrichting van de bibliotheek en van het restaurant.

350 werken uit de periode van de jaren ‘60 tot nu vormden het eerste fonds. Intussen gaat het om meer dan 1.200 referenties. De Collectie Lambert, die in de jaren ‘60 tot stand kwam, is een afspiegeling van de smaak, de ambities en de passies van Yvon Lambert. De collectie bestaat uit coherente gehelen voor elke artiest. Voor sommigen van hen is Avignon zelfs de enige plek in Frankrijk waar men zo veel kunstwerken kan bewonderen. Dat geldt voor het werk van Cy Twombly die men via ruim 30 referenties kon ontdekken in de expositie "Blomming" uit de zomer van 2007, maar ook voor Robert Ryman (meer dan 10 schilderijen op doek), het werk van Andres Serrano, die het museum 120 fotografieën aanbood in 2006, maar ook voor Sol LeWitt (meer dan 35 sculpturen, werk op papier en wall drawings) of Nan Goldin (70 clichés). We vermelden ook Donald Judd, Brice Marden, Daniel Buren, Dennis Oppenheim, Gordon Matta-Clark, Anselm Kiefer, Miquel Barceló, Julian Schnabel, Jean-Michel Basquiat, Douglas Gordon, Bertrand Lavier en vele anderen.

Dit museum is een plek van schepping, van uitwisseling en van verspreiding, uitgestald over 2.000 m². Naast een eigen restaurant op de binnenplaats van het voorname herenhuis, pakt het museum ook uit met exposities, een bibliotheek en zijn artiestenuitgaves.

De Collectie Lambert, die in de jaren 60 tot stand kwam, is een afspiegeling van de smaak, de ambities en de passies van Yvon Lambert.

De Collection Lambert Hôtel de Caumont 5, rue Violette T. 04 90 16 56 20 www.collectionlambert.com Openingstijden: Open van dinsdag tot en met zondag, van 11 tot 18 u.

In juli álle dagen open. In augustus open van 11 tot 19 u.

Tot 13 mei presenteert de Collectie Lambert ook de tijdelijke tentoonstelling Dans le musée imaginaire. Eigentijds fotograaf Vik Muniz ontplooit hier al zijn kunst van de illusie.

De artiest reconstrueert de meesterwerken van Van Gogh, Cézanne, Monet, Picasso, Warhol en anderen met behulp van foto's op basis van verrassende materialen (wol, ketchup, chocoladesaus, kaviaar, pigmenten, verknipte magazines, gedroogde planten, afval). Vik Muniz heeft overigens ook de Eglise des Célestins op de place des Corps Saints ingepalmd om er een onuitgegeven monumentaal kunstwerk te realiseren.

090 036 // 091 037

Focus

Carpentras Het uur van de wederopbloei isteren ingesloten, vandaag afgezonderd. Carpentras houdt de eilandpositie, het mysterie en het gehele karakter van een afgelegen gebied in stand. Ver weg van de drukte van de Luberon en de Alpilles brengt zij hulde aan de rijkdom van haar gebied, roemt zij het fortuin van zij die haar alles gegeven hebben. En wacht zij haar moment afâ&#x20AC;Ś

G

Door Alain Vandersande

038 // 039

Focus

Het indrukwekkende Hôtel Dieu, ook wel het Paleis voor zielen genoemd.

Carpentras bereiken via het zuiden is proeven van haar eenzame ligging na veertig minuten stoffige en overvolle nationale wegen. Oneindig lange minuten over een uitgestrekte, kaarsrechte strook asfalt. Verloren op dit gebarsten stukje platteland dat bijna iets heeft van de wijdvertakte buitenwijken van een Amerikaanse stad. Kilometers en minuten gaan voorbij… Tergend traag. Dan plotseling een onwaarschijnlijke, monumentale verschijning …

Een paleis. Jawel, dan wel één voor zieken.

Geschonken aan de stad in de 18de eeuw door Monseigneur d’Inguimbert, bisschop van Carpentras. Het Hôtel-Dieu blijft indrukwekkend...

Visionair, erudiet, invloedrijk en vooral schatrijk. Deze man van de Kerk schonk zijn geboortestad een fortuin dat hij vergaard had in Rome, in dienst van de pontifex maximus…

Avant-gardistisch Carpentras Het Hôtel-Dieu, centrum der wetenschappen in die tijd en mijlenver verwijderd van onze kenniscentra, is van groot historisch belang, minstens vergelijkbaar met dat van de Invalides de Paris. In het avant-gardistische gebouw, trefpunt van geavanceerde kennis, werden zieken van buiten de stadsmuren opgevangen, in overeenstemming met de aanbevelingen van de grote medische faculteiten van toen. Dankzij de buitengewone installaties, waaronder een revolutionair systeem voor de aanvoer van stromend water daterend van 1762 (!), kon het gebouw dienst doen als ziekenhuis tot in 2002, in heel betrekkelijke werk- en opvangomstandigheden weliswaar. De apotheek behoort nu tot de best bewaarde van Europa. Je vindt er nog de vijzels en stampers van toen, maar ook de vazen, kasten en 178 laden waarin de belangrijkste medische kennis en overtuigingen van een andere tijd lagen zoals klaprozen, kreeftenogen, koralen, maar ook traditionele middelen zoals opium of het meer mysterieuze drakenbloed…

Al even mysterieus zijn de kleine schilderijen met verschillende taferelen die de muren van de aangrenzende grote hal verfraaien.

Het zijn allemaal dankbetuigingen aan de gulle families, vaak notabelen of gegoede burgers, die voorzagen in de goede werking van de instelling tot het begin van de vorige eeuw. In ruil voor een paar lakens, enkele De muren van de grote hal zijn verfraaid met schilderijen als dankbetuigingen aan de gulle families.

De apotheek van Hôtel Dieu is één van de best bewaarde van Europa.

Hotel Dieu is van groot historisch belang, vergelijkbaar met het Hotel des Invalides te Parijs.

>>> lees verder op 42

040 //

Focus

Op de markt wordt tijdens het truffelseizoen elke vrijdagochtend onderhandeld over de marktprijzen van ‘het zwarte goud’.

kleren en zelfs ettelijke duizenden gouden florijnen kregen de schenkers een ‘donatif’, een soort van allegorie van enkele in zwang zijnde thema’s met een verklarende tekst en, eventueel, het familiewapen. Een waardevol middel om de grote geslachten van de Comtat Venaissin te doen herleven…

Het Hôtel-Dieu, statige bewaarder van de herinnering aan een gemeenschap die groot geworden is door kennis, wordt binnenkort het toneel van de heropbloei van Carpentras. Want achter de muren van deze kolos met een immens grondoppervlak sluimeren de overblijfselen van een verleden dat nog altijd voortleeft in het heden…

Vanaf 2013, na meer dan een decennium restaureren, wordt het gasthuis de belangrijkste culturele pool van de stad. Een belangrijke reden voor de beheerder van de erfgoedfondsen om na te denken over de reorganisatie van de ruimtes. Hier zouden immers het volledige oude erfgoed, de schenkingen, de fondsen van de Bibliothèque Inguimbertine en alles wat de grote prelaat nagelaten heeft aan de stad ondergebracht moeten worden.

Stad van kunst…

Als goede organisator in de periode voor zijn ambt begon uit te oefenen, weet Francis Adolphe, burgemeester van Carpentras, hoe hij zijn burgers vertrouwd moet maken met deze intimiderende plaats. De apotheose : cultuur ! Enkele Trans’Art zomerfestivals worden gehouden op de Cour Sud en Cour d’Honneur. “De meerderheid positioneert Carpentras als dé stad van het straatspektakel. Met een uitgesproken kwaliteitsaanpak”, benadrukt Benoît Curinier, Hoofd van het Kabinet en Communicatie van het stadhuis. Straatvoorstellingen zoals het Festival Fiesta Bodega met Latijns-Amerikaanse accenten, maar ook de inmiddels vermaarde Noëls Insolites met gezelschappen uit België en Spanje.

Ook de streek zelf wordt uitgebreid gevierd en ten tonele gevoerd met het Fête de la Fraise (Aardbeienfeest) in april en het truffelfeest in februari. Voor het Hôtel-Dieu wordt er touwens elke vrijdagochtend tijdens het seizoen onderhandeld over de marktprijzen van dit “Zwarte Goud van de Provence”. Een markt voor vakmensen waar de ‘caveurs’ of ‘ramasseurs’ (truffeljagers) zich verdringen om er hun ‘rabasses’ (truffels) aan te bieden aan de restaurateurs, ‘courtiers’ (opkopers) en truffelverwerkende bedrijven. Er wordt druk gediscussieerd en in het geheim verhandeld. En deze modus operandi blijkt als gesmeerd te lopen met de Romeinse balansen en raadselachtige terminologie… De in mysterie gehulde sfeer draagt bij tot de charme van de o zo serieuze onderhandelingen. Dan worden immers de prijzen bepaald die toegepast zullen worden op de markten in de omgeving. … en land Dit land heeft Carpentras veel meer gegeven dan het fortuin van één enkele man en het blijft ook vandaag nog altijd bedrijven en kapitaal aantrekken. Verwerking, >>> lees verder op 44

Inguimbertine: van museum tot wetenschappelijke en culturele uitdaging Door Laurence Belvisi

Aan de ring rond de Comtadine-stad ligt een uniek plekje dat weinig bekend is bij het grote publiek, maar dat wordt gekoesterd door de inwoners van Carpentras en befaamd is onder geleerden. Een bezoek wordt kundig becommentarieerd door de conservator en prikkelt de verbeelding … Schuilt er in deze man trouwens niet een klein beetje van een Monseigneur d’Inguimbert?

Monseigneur d’Inguimbert ziet het levenslicht in Ménerbes en wordt bisschop op 24-jarige leeftijd. Hij staat al snel bekend om zijn theologische en filosofische kennis. Onder bescherming van Paus Clemens XII, waarvan hij in Rome de officiële bibliothecaris is, wordt hij in 1735 teruggestuurd naar de pontificale wereld van de stad Carpentras. Hij laat er Hôtel Dieu optrekken voor de verzorging van de armen, maar ook een grote stadsbibliotheek die de geest van de zielen van het land moet cultiveren. Alle curiositeiten van de “Man van de Wereld” uit de XVIIIde eeuw krijgen er een plaats, net als gravures, beelden, medailles en een verzameling oude voorwerpen die een resem schenkers in de loop der eeuw aan de stad toevertrouwden. Er schitteren 70.000 oude boeken (incunabelen, een bijbel van Vaud uit de XIIde eeuw of een Thora uit de XVde eeuw, …), 1.400 originele partituren van Strauss en Brahms, oude instrumenten en 5.000 tekeningen en aquarellen van Joseph Eysseric, een schilder uit de streek. Een verbluffende verzameling die aanzet tot slenteren, die inspireert en die maakt dat conservator Jean-François Delmas er alles aan doet opdat de geschiedenis van deze plek haar vanzelfsprekende roeping blijft volgen.

De met boeken beklede muren zullen binnenkort naar een aangepaste plaats worden overgebracht. Objecten, meubels, schilderijen en beeldhouwwerken zullen ze vervoegen om te worden verheerlijkt. Want zoals Benedictus XIV al wist, zijn dit ‘leesstimulansen’. Hôtel Dieu verwacht ze dus. Dit volledig op de toekomst gerichte project om het geschreven erfgoed te verenigen met de museumstukken haalt zijn zin nochtans uit de geschiedenis. Meer dan 8.500 m² aan studeerkamer in een prachtig decor, een musuem-bibliotheek die zijn deuren opent voor iedereen, van liefhebbers van de iconografie in Harry Potter-stijl tot ervaren musicologen … Iedere bezoeker vindt er een puzzelstukje van zijn ziel, een buitengewone rijkdom. Opdat kennis niet langer als een inzicht maar een geluk wordt gezien, en deze bezielende bibliotheek kan bewijzen dat je er ‘een levensdroom’ vindt.

042 // 043

Focus Het postkantoor gebouw werd begin vorige eeuw gebouwd in Art Nouveau stijl.

Als je de stad in loopt van het zuiden naar het noorden vanaf het HôtelDieu, word je geïmponeerd door de verhevenheid van al deze oude stenen in prachtige zachte tinten, niet alleen die van de monumenten en gebouwen, maar ook die van de steegjes, fonteinen en gevels. In de rue de la République, de handelsader die de stad volledig doorkruist, wedijvert het weelderige met het flamboyante en soms ook het bombastische…

Rechts verenigt de rue Moricelly een mooi staaltje van de 70 particuliere hotels die dit kleine stadscentrum van 22 hectare rijk is. 16de, 17de, 18de eeuw… de wandeling gaat snel in de les architectuur ! De ene keer loop je langs een oud college met kapel en de andere keer ontdek je een wandfontein. Na zijn dood in 1894 schonk Isidore Moricelly, een schatrijk geworden meelhandelaar, zijn fortuin aan de stad. Hij bezat een groot deel van de panden in de straat die naar hem vernoemd is.

De eerste renovatie van het Hôtel-Dieu heeft de stad aan hem te danken… Er wordt ook verteld dat hij het Hôtel de Ville (stadhuis) en de gebouwen van het oude Joodse getto wou afbreken om er iets neer te zetten dat meer strookte met de tijd. Het gemeentebestuur besloot uiteindelijk het Hôtel de Ville in zijn oorspronkelijke staat te bewaren en een nieuwe vleugel bij te bouwen volgens de Parijse mode op een perceel van de oude jodenwijk, op een steenworp afstand van de beruchte carriera, de Occitaanse benaming voor een minder zonnige realiteit, die van het getto...

Ook volksbuurten…

De Joden werden Franse burgers tijdens de Revolutie. Velen onder hen vertrokken in de hoop een beter leven tegemoet te gaan… Dit betekende een hele verandering voor de stad… Vandaag hebben de Joden plaatsgemaakt voor de Noord-Afrikanen, eveneens op zoek naar een beter leven. Sommigen verdienen de kost door het land te bewerken als seizoenarbeider. Anderen zijn de kinderen en kleinkinderen van zij die in Frankrijk aankwamen na de oorlog in Algerije… Zij hebben zich hier, ten noorden van de stad, gevestigd, een volksbuurt zo dicht bij en toch zo ver weg van het zuiden, netjes en beschermd tegen de mistral. De Quartier des Halles is een overdekte galerij. De Passage Boyer is ontstaan uit een bevlieging van een welgestelde goudsmid uit de 19de eeuw en is naar hem vernoemd. Het is nog altijd de enige overdekte galerij van de Provence. “De heer Boyer wou een beetje van de Parijse elegantie brengen in het landelijke Carpentras”, vertelt Elodie Burger geamuseerd. “In de galerij vind je juwelierswinkels en enkele mooie boetiekjes… “ Een zonnige toekomst De Passage Boyer was vroeger al een brug tussen de vis-, kruiden- en aardappelmarkt, maar verbindt nu ook de volksbuurten met de historische wijk van de stad. De ideale gelegenheid om de Place d’Inguimbert (inderdaad, hij weer), de Romeinse boog van het jaar 16 en het postgebouw in jugendstil te ontdekken, maar ook de gevel van één van de vleugels van de Cathédrale Saint-Siffrein, die zeven architecten versleten heeft van 1405 tot 1531… De toerist zal in elk geval zijn zolen verslijten tussen de vijftien pleintjes van dit stadje met 30.000 zielen en een zeer snelle bevolkingstoename (+ 1000 inwoners in drie jaar). Carpentras wordt gedreven door grootse toekomstplannen. De verfraaiingswerken in het centrum vermenigvuldigen zich. Een grote boomrijke zone onder aan de Porte d’Orange, aan de noordelijke toegang tot Carpentras, zal de bezoekers verwelkomen zoals het hoort. Deze groene wandelstrook, heerlijk in de koelte aan de rand van een volstrekt mineraal centrum, zal de ideale gelegenheid zijn voor mooie wandelingen aan de oevers van de Auzon… Na een eeuw geslapen te hebben, ontwaakt Carpentras, voorgoed weer op het spoor van de ontwikkeling dankzij de heropening van de spoorlijn in 2015. Carpentras op 30 minuten van Avignon en op enkele uurtjes van Parijs en Brussel…

De ‘Porte d’Orange’ is de enige overblijfselen van de oude muren.

De St-Siffrein kathedraal werd gebouwd in de 6e eeuw.

046 // 047

Verblijf

Hôtel Crillon Le Brave Een dorp in een dorp ôtel Crillon le Brave is op z’n minst verrassend te noemen. Het hotel-dorp torent op meer dan 300 meter hoogte boven de Rhônevallei uit… Dit agglomeraat van middeleeuwse woningen vormt in werkelijkheid een vernuftig opgebouwd geheel in een bijzondere setting, wat deze Relais & Châteaux tot een stille, vervreemdende plek maakt, waar men zich ondanks alles toch thuis voelt.

H

Door Gregory Livis en Alain Vandersande

056 // 057

Verblijf

Alles gaat hier in ‘slow motion’, de enige manier om echt naar waarde te genieten van elk moment.

Een droom verwezenlijken, is investeren in iets waar men compleet weg van is. En dat is precies wat Peter Chittik en Carolyn Fairbairn deden in de zomer van 1988, toen ze op zoek waren naar een eigendom in de Provence om tot een hotel om te vormen. Dit Britse koppel viel al snel voor de charme van een groot landhuis van een Parijse familie, de vroegere pastorij van het kleine dorpje Crillon le Brave… Een jaar later waren de eerste 11 kamers, van wat weldra een waar complex zou worden, klaar om gasten te ontvangen, dankzij de bijdrage van andere Engelse investeerders die eveneens weg waren van de site. Vandaag is Hôtel Crillon le Brave een dorp in het dorp. Het dorp waarvan het ook de naam draagt… 24 kamers, 8 suites en een huis bestaande uit zeven gebouwen opgetrokken in de lokale steen, onderling verbonden met bruggetjes, padjes en trappen, fleurige doolhoven van tuintjes en betoverende binnenplaatsjes. Elk van deze gebouwen straalt een onvergelijkbare charme uit en vertelt zijn eigen verhaal. Ze spelen stuk voor stuk hun rol in het erfgoed en weerspiegelen de rijkdom van dit dappere stadje… De tijd lijkt hier stil te staan, alles gaat hier in ‘slow motion’, de enige manier om echt naar waarde te genieten van elk moment. Van die eenvoudige, magische momenten, zoals het petanquen tijdens het aperitiefuurtje, wanneer de liefhebbers van de partij zijn voor de ‘afrekening’, een bal in de ene hand en een pastis in de andere.

Zacht voor het oog De kamers zijn aangekleed volgens de laatste nieuwe Provençaalse trends. Het hout en de pasteltinten nodigen uit tot genieten en knusse momenten in een erg uitgezuiverde ‘nouvelle Provence’ stijl. Aan de hand van het meubilair kan er worden gespeeld met verschillende tijdperken, wat een mooi huwelijk oplevert tussen klassiek en hedendaags.

Het linnen past binnen diezelfde opvatting, die van een soepele mengeling van stijlen en mooie materialen. De jonggehuwden zullen zeker hun keuze laten vallen op suite 33, kwestie van het bruisende van de champagnebubbels te kunnen combineren met een schuimbad, naast elkaar in een dubbel bad met zicht op de Mont Ventoux. Partners die hier logeren en de knoop doorhakken om te trouwen, kunnen aan hun vrienden laten weten dat ze een dorp hebben gereserveerd voor hun trouwpartij! >>> lees verder op pagina 60

058 // 059

Het hout en de pasteltinten nodigen uit tot het genieten.

Knusse momenten in een erg uitgezuiverde ‘nouvelle Provence’ stijl.

Waar men ook staat, de reus van de Provence is overal zichtbaar. Het terras van de ‘Bar de la Grange’ steekt uit boven het zwembad en verwelkomt de gasten die er kunnen wegdromen bij het prachtige uitzicht op de Mont Ventoux en het dorp Bédoin. Een feest voor de liefhebbers van het stalen ros, die zich zo kunnen concentreren op hun doel en de Ventoux recht in de ogen kunnen kijken voor ze de confrontatie aangaan en het er, wie weet, zelfs goed vanaf brengen…

Heerlijkheid op een bord En als we het dan toch over een feest hebben, laat het ons dan meteen maar over de keuken beginnen. Wanneer we ons onder de gewelven van de oude pastorij begeven voor het avondmaal, worden onze smaakpapillen meteen wakker geschud. Of het nu gaat om de Provençaalse lamsbout die traag ligt te sudderen op het vuur in de eetkamer, over de zeebaars gevist in de mediterrane kusten, de verse groenten afkomstig van de lokale markten of de granen geoogst op de vlakten en uitlopers van de Mont Ventoux, de smaken van de streekgerechten zijn elke dag even uitnodigend. En ook in het glas…

Hôtel Crillon le Brave biedt heel wat uitzonderlijk wijnsoorten, Côtes du Rhône-wijnen, maar ook uit andere streken uit Zuid-Frankrijk. De wijnkelder telt meer dan 500 appellations: Hermitage, Paul Jaboulet Ainé-La Chapelle, Domaine du Vieux Télégraphe, Château de Beaucastel – Vieilles Vignes, … Aan het einde van de maaltijd zou het jammer zijn het proefplezier niet verder te zetten met de kaasselectie samengesteld door Claudine Vigier, kaasmeester uit Carpentras (bovendien ook te ontdekken in onze rubriek ‘Geheimen’), die dan kan worden doorgespoeld met een heerlijke Gigondas, een Vacqueyras of een Châteauneuf-du-Pape. En tijdens het hoogseizoen eindigt de avond, driemaal per week, met heerlijke jazz of blues… Een beetje muziek in een decor dat de Provence bezingt. Dit is de Provence ten voeten uit!

De wijnkelder telt meer dan 500 appellations!

Info & reservaties: Hôtel Crillon le Brave Place de l’Eglise 84410 Crillon le Brave Tel: +33 (0)4 90 65 61 61 reservations@crillonlebrave.be www.crillonlebrave.com

060 // 061

Verblijf

Château de

Rochegude Een middeleeuws uitstapje voor lekkerbekken an de grenzen van de Drôme en de Vaucluse, genesteld op een rotsachtige bergtop, torent het Château de Rochegude uit over de uitgestrekte wijngaarden van de Côtes du Rhône. Dit viersterrenhotel-restaurant, gelegen tegenover de Mont Ventoux, tussen de zwarte truffels en de grote wijnen, combineert raffinement en authenticiteit tot een zeer kwalitatief verblijf.

A

Door Frédéric De Backer & Alain Vandersande

// 063

Verblijf

In de verte, aan de overkant van de terrassen die worden schoongeveegd door de mistral, vangt het silhouet van de Mont Ventoux onze blik.

De Romeinen noemde hem ‘Rocha Acuta’, of spitse rots. In die tijd werd deze rotsachtige bergtop al gebruikt als verblijfplaats op de Via Agrippa, die Orange verbond met Vaison-la-Romaine.

Een bijzondere ligging die deze natuurlijke kaap een bijna magnetische aantrekkingskracht verleent. Aan de voet van de Rochegude strekken de wijngaarden van de Côtes du Rhône zich uit.

In de verte, aan de overkant van de terrassen die worden schoongeveegd door de mistral, vangt het silhouet van de Mont Ventoux onze blik. In de kelders van het kasteel, uitgegraven uit de rots zelf, werd in 1920 een torso van Bacchus ontdekt. Het Louvre wilde het werk graag tentoonstellen, maar die eer is nu aan het museum van St Germain en Laye. Het gaat om een beeldhouwwerk volledig in wit marmer dat werd ingemetseld in een nis, en zo bijna in de vergetelheid raakte, om het te beschermen tijdens de aanvallen van de Baron des Adrets in de 16de eeuw.

De invloed van de pausen Het fort werd opgetrokken in de 11de eeuw en veranderde geregeld van eigenaar in de loop der jaren. Zo was in 1315 Bertrand des Baux IV, prins van Orange, de vazal van de paus voor een deel van Rochegude. De pausen, die zich vestigden in Avignon van 1309 tot 1378, kozen het kasteel om er recht te spreken. Een beslissing die werd gerechtvaardigd door de strategische geografische ligging, aan de grens van de Dauphiné (het Frankrijk van die tijd) en het graafschap Venaissin. De gerechtzaal bestaat nog steeds. Vandaag worden er vergaderingen gehouden en privémaaltijden verzorgd. De bezoekers kunnen er de prachtige perkamenten bewonderen met zegels en afbeeldingen uit de tijd van de pausen. De geheimzinnige afbeelding van bijen op de kasten van het kasteel, biedt de meest nieuwsgierigen de kans om zich de legende te laten vertellen van de imker die heel lang geleden zijn bijenkorven zou hebben afgestaan om ze op de veroveraar te laten gooien…

Relais & Châteaux De religieuze oorlogen tastten het prestige en de faam van Rochegude serieus aan. Beetje bij beetje werd het kasteel herleid tot een ruïne. Het is pas aan het einde van het bewind van Lodewijk XIV dat het huidige gebouw opnieuw werd >>> lees verder op 66

Verborgen schat Dankzij bepaalde nauwkeurige documenten weten we dat Beaucaire van Lodewijk van Anjou, broer van koning Lodewijk XIV, de toestemming had gekregen om op Rochegude munten te slaan. In 1841 werd er een koffer ontdekt met vijf kilo gouden muntstukken.

En volgens de legende zouden er nog tal van schatten verborgen zijn onder het kasteel dat werd gebouwd op 2000 m² kelders. Kelders waar tot op vandaag ook de oude druivenpers nog staat, een van de grote schatten van de streek…

Het fort werd opgetrokken in de 11de eeuw en veranderde geregeld van eigenaar in de loop der jaren.

064 // 065

Portret

Jan Van Naeltwijck In de voetsporen van Baltasar Door Laurence Belvisi

Het exacte tijdstip weet hij niet meer, maar wat er precies gebeurde herinnert hij zich nog als de dag van gisteren. Enkele dagen voor zijn vijftigste verjaardag, ging de helft van zijn kunstenaarsleven in rook op.

In zijn huis in Saint Rémy de Provence, waar vroeger de muziekschool was gevestigd, krijgt Jan van Naeltwijck een vreemd telefoontje. In gebrekkig Engels kondigt de beller hem de komst aan van drie Bhutanese monniken die een vreemd cadeau zullen meebrengen: een koffer met reisboeken, expeditieverhalen en schetsen van een naturalist van wie de naam hem niets zegt. Jan denkt na, maar begrijpt niet meteen waar de beller naartoe wil. Geen probleem. Hij zocht al langer een goede reden om erop uit te trekken, en misschien heeft hij die nu wel gevonden…

In de Provence - waar hij zich op 37-jarige leeftijd kwam vestigen - is Jan van Naeltwijck een verdienstelijk dilettant-kunstenaar. Alle disciplines mengt hij door elkaar: moderne kunst, fotografie, schilderkunst, beeldhouwkunst en muziek. En waarom zou een dichter zich ook niet kunnen laven aan de wiskunde? Jan koestert alvast een grote belangstelling voor wetenschappen… Maar over wie hebben we het hier nu eigenlijk? Over Jan of over Baltasar? En wie is eigenlijk die Baltasar Gulfoss? Een kunstenaar, een man van de wetenschap, een weeskind wiens ouders verongelukten tijdens een beklimming in de Himalaya? Hij bleef na het ongeluk achter in Bhutan en verbleef er tot zijn 16 jaar bij de monniken. Daarna bracht een Brits schip hem terug naar het continent, waar hij zijn wetenschapsstudie voltooide. Baltasar Gulfoss is de auteur van de fameuze werken die de monniken naar Jan brachten.

Sindsdien volgt Jan het spoor van Baltasar. Hij opent deuren, vraagt zijn vrienden om raad en klopt zelfs aan bij de Dalaï-Lama.

Die gelooft niet in de these van reïncarnatie maar eerder in een resonantie, een interconnectie. Toen hij nog in zijn vlakke land woonde, klom Jan ‘altijd op de daken om naar de rest van de wereld te luisteren’. Vandaag, en omdat hij een afkeer heeft van het openbaar vervoer, reist hij van IJsland naar Bhutan en tot in Tasmanië in een Lotus Exige, een lichte, milieuvriendelijke wagen. Een trouwe bondgenoot in zijn zoektocht naar een man van wie hij de kennis wil recupereren en overdragen en met wie hij de tweede helft van zijn leven wil aanvatten…

Portret

Jan Van Dijkman "Marotte" betekent eigenlijk … "zotte gril"!

Door Alain Vandersande

Nederlandse wijnboeren. Het lijkt wel een vertaalfout… Verdwaalde toeristen? Nee hoor, gewoon verstokte liefhebbers van het land en zijn wijnstokken. Geboeid, in vervoering! Welkom in Domaine de Marotte.

Zomervakantie? Voor het gezin Van Dijkman geen tijd om te niksen. Terwijl anderen het strand opzoeken, verslijt jonge Daan – zoon van een biologe en een wijnimporteur – zijn sandalen bij de wijnbouwers. Taalstage? Frans leren kun je ook in de wijngaard! Om maar te zwijgen van de wijnkelder… Niet ideaal om te bruinen, maar je bezwijkt voor de gezelligheid van de grote tafels van het zuiden… En dus keer je terug voor de grote druivenpluk! Op het programma: gistkuipen reinigen, plukken in de regen. Dit nooit meer? "Welnee!

Het mooiste beroep ter wereld, ik zweer het je!" Helaas bestaat in Nederland geen wijnbouwopleiding. Dat wordt dus landbouwkunde.

Op de campus ontmoet hij Elvira, en de twee worden een stel. De jaren verstrijken, maar de droom om te leven en te werken op de wijngaard blijft…

In '87 hakken de ouders van Daan de knoop door! In de buurt van Carpentras nemen ze een kleine, wat verkommerde hoeve met drie hectare wijngaarden over. Er was wel wat werk aan… "Maar we hadden ook ons werk in Nederland: Elvira was docente, en zelf was ik veel onderweg." Niet erg… Als het even kon: naar het zuiden. "We reden 's nachts en werkten overdag. We keerden uitgeput terug naar ons werk…" En dan moesten de eerste oogsten nog beginnen. "De theorie beheersten we wel. Maar wat stelt dat voor in de praktijk…" Om te weten waar ze stonden, stuurden ze twee wijnen naar de regionale wedstrijd van Parijs. Bingo! Gouden medaille en zilveren medaille. Er moest dus geplant worden… "Want we hadden toen nog geen volume." Hobby wordt opeens beroep. "Mijn vader rekruteerde een bedrijfsleider. Tien jaar lang vormden ze een team." Toen die man vertrok, zat de familie met de handen in het haar. Hoe moest het verder? Daan had net promotie gekregen, Elvira was zwanger, en hun woning in Nederland was net klaar. Maar evengoed: zo'n unieke kans… En dus: "Pa, ma: wij zijn er uit. Wij nemen alles over!" Maar omdat dit voortaan de enige inkomstenbron zou worden, moest het domein nog groeien.

"Bijplanten, rooien, opnieuw bijplanten en nog wat andere gronden pachten." Van vier hectare ging het naar 28. Met altijd één prioriteit: de aarde respecteren! Ze zetten meteen hun schouders onder het charter "Slow Wine". Dit verenigt de wijnboeren die kleinschalig werken, met lage rendementen. "In tijden van geïndustrialiseerde bio maakt dat het verschil." Bij Van Dijkman ontluikt de wijn in de kelder. Traag. Zonder sterilisatie, zonder gom, zonder additief. De witte druif wordt 's nachts geoogst, vinificeren gebeurt op zwaartekracht, er wordt eiwit toegevoegd… Als de Tour de France in de buurt komt, plaatst Elvira een bordje dat het bestaan van de Nederlandse wijnboeren meldt. Bezoekers stromen toe en blijven eten. Een boerenbuffet is snel geïmproviseerd rond tafels met zicht op de Ventoux. De picknick wordt een "Table Vigneronne" met in de hoofdrol: producten van deze terroir. De terroir waar ze van houden.

De terroir die ze nu "de hunne" mogen noemen…

074 // 075

Vrije tijd en toerisme

De laatste riethakkers van het moeras n de moerassen van Vauvert en Gallician in Petite Camargue, zijn nog maar een handvol boeren te vinden die het riet – ‘sagne’ in het Provençaals – met de hand hakken.

De zevenhonderd jaar oude traditie is weinig rendabel en moet plaats maken voor de mechanisering. We trokken erop uit in het hart van het rietland, in het gezelschap van de laatste riethakkers.

I

Door Anne-Sophie Prusak (*) par Stefanie Holvoet - photos : © Daniel Hebet

Met zijn hoge lieslaarzen en zijn sikkel in de hand, stapt André Calba het moeras in. Hij neemt een bussel riet, trekt hem naar zich toe en snijdt hem in één beweging af. De zon komt op boven de moerassen van Vauvert in Petite Camargue. André trotseerde drie lagen rijm en een vlaag mistralwind voordat hij kon beginnen met de oogst van Phragmites australis zoals het riet heet in het Latijn. De bladeren zijn gevallen en het goudkleurige riet rijst statig op, klaar om te worden afgesneden.

Met het lemmet van zijn ‘sagnadou’ – zijn sikkel – meet hij de dikte van de bussel en doet er een ijzerdraad rond. Hij verwijdert het ‘courtillon’ – het rietafval, drukt de bussel vast tegen de platte bodem van zijn boot en legt hem in waaiervorm op de bussels die hij al heeft geoogst. Deze handelingen, die hij van zijn vader leerde, verricht André al twintig jaar elke dag van november tot april. Dit keer overweegt hij om, puur voor zijn plezier, een week door te brengen in het rietland. “Vijfentwintig jaar geleden nam ik elke dag zo’n 200 bussels van dat prachtige, hoge dunne riet mee naar huis. We waren toen met een vijftigtal riethakkers en konden er goed van leven. Vandaag zijn er nog maar vief of vijf die het riet met de hand hakken. Van ‘nacht tot nacht’ krijgen ze nog hooguit 120 bussels bij elkaar, want het riet wordt steeds schaarser”.

André werkt eigenlijk in een fabriek in de buurt maar kan niet weerstaan aan de lokroep van het riet. Hij komt hier om zich te herbronnen. “Het is een magische wereld. In het midden van het moeras, omringd door dat metershoge riet dat wiegt en zingt in de wind, voel ik me helemaal vrij. De schreeuw van de vogels, het geritsel van de dieren, het riet dat kraakt onder mijn voeten … Ik zou het niet kunnen missen”.

“Het is een magische wereld. In het midden van het moeras, omringd door dat metershoge riet dat wiegt en zingt in de wind, voel ik me helemaal vrij.”

Al sinds de 13de eeuw…

De verre voorouders van André waren al riethakkers. Op 4 februari 1302 verleende Guigon de Roche, de toenmalige heer, de ‘echte bewoners’ het recht om op een deel van zijn moeras riet te hakken. Dat privilege geldt nog steeds op de gemeentelijke delen van het rietveld. Van de middeleeuwen tot begin 20ste eeuw werd het groene riet in de zomer gehakt en ter plaatse gedroogd. Het vertegenwoordigde het grootste deel van de lading van de ezels, muilezels en –ezelinnen. In de winter werd maar zelden riet gehakt: het werd gebruikt als dakbedekking voor de hutten van de veehoeders en om de ‘matten’ te vervaardigen die de moerasculturen moesten beschermen. >>> vervolg op pagina 80

(*) onderzoeker Geomatica in het biologische station La Tour du Valat, Arles, in “L’exploitation du roseau et les mesures agri-environnementales dans le delta du Rhône”»

078 // 079

Vrije tijd en toerisme

Het rietland is kwetsbaar en takelt beetje bij beetje af.

Na de Tweede Wereldoorlog nam de rietoogst een andere dimensie aan. Gedreven door de enorme voedselbehoeften in heel Europa legden de noordelijke landen, met name Nederland, hun moerassen droog om er landbouwgrond van te maken. Zo werd het riet, dat ze gebruikten als dakbedekking voor hun huizen, erg schaars. De onderhandelaars gingen op zoek naar nieuwe bevoorradingsbronnen en ontdekten het riet van de Camargue dat van uitstekende kwaliteit was. Vanaf de jaren 50 ontwikkelde de markt zich zo sterk dat de riethakkers er ook in de winter op uit trokken. Voor de inwoners van Vauvert en Gallician brak een gouden tijdperk aan.

“Het riet is onze olie”, zegt André. Je moet het niet planten, het groeit gewoon vanzelf. Het enige wat je moet doen is je bukken om het te oogsten”.

Een fragiel evenwicht Maar het rietland is kwetsbaar en takelt beetje bij beetje af. De riethakkers zijn immers niet de enige die de 2000 hectare doorzoeken. Ook vissers, jagers en veehouders zijn er thuis en niet iedereen heeft dezelfde belangen. Vooral niet wat het waterbeheer in de moerassen betreft. “De vissers hebben het hele jaar door water nodig en willen het water beheersen tijdens de paartijd van de vissen”, zegt onderzoeker Alain Sandoz (*).

“De riethakkers willen korte droge periodes in de zomer en vooral een vernieuwing van het water. En de veehouders willen niet te veel water, voor hun weides. De jagers op waterwild, die een grote drukkingsgroep vormen, willen water in de zomer om het wild te lokken van zodra het jachtseizoen open is, maar ook om zich per boot te kunnen verplaatsen in het moeras.”

Om het wateraanbod te beheersen, bouwen de privé-eigenaars hun eigen dijken. Resultaat: de instroom van zout en vervuild water via de Rhône in Sète en de ontijdige uitstromen hebben de staat van het moeras en de vijvers geen goed gegaan.

“We dragen allemaal een stukje verantwoordelijkheid”, geeft André toe. Vandaag probeert men de schade te herstellen, maar het is te laat. Toch zeker wat het riet betreft. Het oogstgebied is kleiner geworden en het riet is lang niet meer zo dik, hoog en mooi als vroeger”. En ook lang niet zo rendabel….

Nog maar vier of vijf echte riethakkers…

Om het riet weer rendabel te maken, passen sommige boeren hun landbouwmachines aan om sneller te kunnen oogsten. Zo ook de twee broers van André. “Een machine hakt het equivalent van 1200 bussels per dag, dat is acht of tien keer meer dan een traditionele riethakker.” Het beroep, dat overigens kampt met de concurrentie van het riet uit Hongarije of Turkije, maakt een diepgaande verandering door. “De riethakkers veranderen massaal van beroep omdat ze een afkeer hebben van de staat van het moeras of omdat ze niet meer genoeg verdienen”.

Eenmaal zijn boot vol ligt met een prachtige gouden berg riet, ruimt André zijn gereedschap op – zijn sikkel, zijn wetsteen en zijn binddraad. Met een grote stok, de partègue, duwt hij zijn boot door de doolhof van kanalen die naargelang hun grootte roubines of ragues worden genoemd. “Soms gebeurt het nog dat ik verdwaal”, zegt hij. “Als het riet heel hoog staat en zich achter mij sluit, heb ik geen enkel richtpunt meer en weet niet meer langs waar ik gekomen ben”. In het dorp worden nog talrijke verhalen verteld van riethakkers die verdronken, verdwaalden of werden meegezogen door het beweeglijke zand.

De riethakkers veranderen massaal van beroep omdat ze een afkeer hebben van de staat van het moeras of omdat ze niet meer genoeg verdienen”.

…en een twaalftal binders André Calba stapt uit zijn boot en begroet Nicolas Bouterin, zestien jaar.

Nicolas is binder. “De machines snijden het riet op grote oppervlakken, of het nu mooi is of niet. Daarna moet het gesorteerd worden en in bussels worden gebonden”, zegt hij. “Dat doen we met zo’n twaalf man”. Hij neemt een armvol riet en spuwt in zijn handen voor meer grip op zijn kam, een hark met een korte steel. Daarmee verwijdert hij de wortels en de oude rietstengels. Het rietafval vliegt in het rond. Net als André daarstraks bindt hij de bussel samen en breekt hij de ijzerdraad met één korte beweging.

“Elke binder heeft zo zijn eigen techniek. Als iemand een bussel steelt en op zijn eigen stapel legt, herken ik die meteen”. Nicolas ging vorig jaar van school en kan zich geen leven zonder riet voorstellen. “Ik werd al heel jong aangetrokken door het riet en de moerassen. Zodra ik kan, ga ik er naartoe. Je komt hier tot rust, niemand valt je lastig en de natuur is prachtig.

Ik ken bijna alle vogels: de rietzanger, de wilde eend, de meerkoet, de >>> lees verder op 82

080 // 081

Vrije tijd en toerisme

roerdomp, …” Hij bindt ongeveer 120 bussels per dag. Voor elke bussel krijgt hij ongeveer een halve euro.

Een levensduur van 30 jaar Vier familiebedrijven kopen de rietoogst en betalen de binders. 10% van de bussels worden “matten” en bezems en 90% vindt zijn weg naar de daken van veehoedershutten of Nederlandse, Engelse, Bretoense en Normandische huizen.

“Met zijn twee een dak leggen van 200 m2, duurt ongeveer twee weken”, zegt Pascal Bouchité, werfleider van de firma Perret & Fils. “Riet is een prachtig, licht en zeer sterk materiaal dat niet verandert onder de invloed van water. Het beschermt zowel tegen de warmte als tegen de kou en gaat ongeveer 30 jaar mee. De vogels en de mistralwind beschadigen de rietvelden”. “Wonen onder een rieten dak is heel aangenaam”, bevestigt de huurder van een veehoedershuis.

Natuurlijk mag je geen barbecue aansteken of niet roken in de buurt en er staan liefst ook niet te veel bomen rond, zodat het dak kan ademen. Heel wonderlijk is het leven in het dak: de vogels maken er hun nest. Ik hoor ze piepen, hun veren uitschudden, tsjilpen, … Echt een plezier om naar te luisteren”.

“Van het water in de moerassen tot op het dak van de huizen, is het riet een levend en kwetsbaar materiaal. Daaraan dankt het ongetwijfeld zijn charme”, bevestigt André Calba. Hoewel hij zijn brood nu elders verdient, heeft hij het riethakken niet helemaal opgegeven. Van een oude ambachtsman kocht hij een “mattenmachine” en nu verkoopt hij enkele vierkante meter riet aan particulieren, die er hun terrassen en zwembaden mee beschermen tegen de zon. “Als je je hele leven in het rietland hebt gezeten, is het moeilijk om ervan los te komen”, zegt hij ietwat nostalgisch. “Riet was goud”. Een goudmijn die is uitgeput zodat een van de oudste beroepen van de Camargue verdwijnt. Het beroep van de riethakkers van het moeras.

Deco & Vastgoed

In de Provenceâ&#x20AC;Ś Een Provençaalse hoeve in ere hersteld

084 // 085

Deco & Vastgoed

ls u bij St Rémy de Provence passeert, in de richting van de mooiste dorpen van Frankrijk, in de Luberon, zal u ongetwijfeld kunnen genieten van de prachtige wegen omzoomd met platanen en cipressen, zoals Van Gogh ze zo mooi kon weergeven.Het is hier, op enkele minuten van het Isle sur la Sorgue, dat een van de laatste domeinen ligt volledig gewijd aan het typische Provençaalse licht.

A

door Laurence Belvisi

Deze prachtige woonst, eind 18e eeuw opgetrokken in kalksteen uit de Vaucluse, wordt geflankeerd door drie eeuwenoude platanen en smeekte erom haar pracht en praal van vroeger terug te vinden.

De eigenaars, Véronique en Michel Hermel, werkten twee jaar lang om deze woning volledig terug te laten opleven.

Zo werden bijna 600 m2 gebouw volledig opnieuw ingedeeld en aangepast volgens de geest en stijl van de vroegere grote landhuizen van de Provençaalse families.

Het park, vroeger zonder enige begroeiing, biedt nu de schaduw van een olijfboomgaard, de elegantie van Florentijnse cipressen, en baadt in het parfum van mediterrane planten. Er is ook een prachtige buxustuin, die het geheel eenvoud en raffinement schenkt.

Coherentie, authenticiteit en respect, dat waren de sleutelwoorden die Michel stuurden bij het in ere herstellen van dit gebouw. Het nam uren, dagen en weken in beslag om de verdeling van de vertrekken opnieuw uit te denken, om de plannen te tekenen van het meubilair voor de keuken - nu dé favoriete plek van het gezin - en om de warme en intieme slaap- en badkamers te ontwerpen, zonder de grandioze ruimtes te vergeten om vrienden in stijl te kunnen ontvangen. >>> lees verder op 88

Coherentie, authenticiteit en respect, dat waren de sleutelwoorden voor Michel bij het in ere herstellen van dit gebouw.

086 // 087

In vogelvlucht

Arles

Arles in de 21ste eeuw Door Alain Vandersande

et haar verlaten weilanden op het omliggende platteland en haar drukke woonkern is Arles een stad van contrasten.

Ze bewaakt de resten van een uitzonderlijk verleden en is tegelijkertijd verantwoordelijk voor de toekomst die ze voor zichzelf uitstippelt. De grootste stad van Frankrijk blijft dit contrast in stand houdenâ&#x20AC;Ś Stad van gisteren en van vandaag, authentiek en levendig, ze houdt ervan om het verleden te vieren dat ze zo goed weet om te zetten naar het heden.

M

>>> lees verder op 118

092 // 093

In vogelvlucht Amfitheater

Arles, een woensdag in januari. Er staat een drom jonge Japanners voor de oude zuidelijke toegangspoort van het antieke theater. Een woelige aanwezigheid die zeker voor ontroering zou hebben gezorgd bij Vincent Van Gogh, die in Arles arriveerde op een winterochtend in 1888, in een sneeuwbui, te midden van de bloeiende amandelbomen…

Het verleidelijke landschap van het Verre Oosten, van een gefantaseerd Japan(1).

In het spoor van de grote meester van het impressionisme of gehaast om de Romeinse restanten te ontdekken, heel het jaar door stromen schoolgroepen hier naartoe, bevestigt Janice, onze Amerikaanse gids. Het kleine Rome van Gallië leeft dan ook op het ritme van zijn ontdekkingen. "En als dit zo blijft voortgaan, moet het binnenkort zelfs niet meer jaloers zijn op de Italiaanse hoofdstad." Het is bovendien misschien uit het echte Rome dat de lading en de aak afkomstig zijn, die al bijna 2000 jaar op de bodem van de Rhône lagen en die nu aan land werden gebracht door de archeologen en duikers van de teams van Arles-Rhône 3(2).

De groene long in de schaduw van het stadscentrum dat open is voor autoverkeer, de Jardin d'Eté, werd aangelegd langs de Boulevard des Lices en toont wat er overschiet van de stadswallen. "Wij zijn hier op het stort", lacht Janice. "Het is hier dat vroeger het afval belandde dat men over de omwalling van de stad kieperde. Dit kleine park zag het daglicht in de donkere uren van een cholera-epidemie. Het moest de inwoners de kans geven een frisse neus te halen…"

Dat was ook, en is nog steeds, de roeping van het antieke theater, een van de oudste monumenten van Arles. Het werd gebouwd 100 jaar voor Chr. en kon tot 10.000 personen ontvangen. Het werd gerenoveerd en heeft nu een kleinere capaciteit van zo'n 1.500 à 2.000 toeschouwers, wat de programmatiemogelijkheden beperkt. Kleine gezelschappen brengen er producties op een mobiele scène, waarop ook, ver boven de oude Romeinse stad, concerten met klassieke, jazz-, rock- of wereldmuziek worden georganiseerd. Tijdens de zomeravonden vindt het Festival Peplum er plaats, met de projectie van de beste films van dit genre, de mijlpalen van de Frans-Italiaanse naoorlogse cinema…

Het Romeinse Arles Als we de rue de la Calade nemen in westelijke richting, lopen we langs één van de beuken van St Trophime, de oude kathedraal van Arles, die de parochiekerk van de gemeente werd. Aan de linkerkant zien we de Place de la République, het belangrijkste plein van de stad. © OT Arles

© OT Arles - Amphitheater

1) Aan het einde van de 19e eeuw werd de Japanse kunst een inspiratiebron voor de Europese kunstenaars, waaronder de impressionistische schilders. Deze strekking wordt het japonisme genoemd.

2) Voor meer informatie over deze ontdekking en het vlottrekken, zie www.arles-rhone3.fr.

© Cryptoportiques

De noordelijke en zuidelijke galerijen, die 90 meter lang zijn, dienden om de tarwe op te slaan.

© OT Arles - Hôtel de Ville

3) Galerij bestemd voor circulatie of opslag, geïntegreerd in een groter bouwwerk en gebruikelijk in de Romeinse oudheid.

4) "Caféterras bij nacht" 5) Er wordt gezegd dat de impressionistische beweging zou ontstaan zijn als reactie op de technologische vooruitgang in die tijd, waaronder de fotografie en de optiek… In tegenstelling tot de vroege fotografie, heeft het impressionisme niet de bedoeling om de realiteit voor te stellen, maar om de realiteit te herinterpreteren volgens de eigen perceptie of visie van de kunstenaar.

Via een zes meter diepe trap die vertrekt in het voorportaal - met zijn bijzonder plat Romaans gewelf - van het stadhuis, bereiken we de funderingen van het Romeinse forum, dat ons 2000 jaar terug in de tijd brengt. Niet voor claustrofoben! Ze werden ontworpen om het Romeinse forum te stabiliseren en de helling van het terrein te compenseren en bestaan uit drie galerijen, die ook cryptoportieken(3) worden genoemd. De noordelijke en zuidelijke galerijen, die 90 meter lang zijn, dienden om de tarwe op te slaan van een streek die een van de graanschuren van Rome was. Anderen denken dat het hout er werd opgeslagen waarmee de boten werden gemaakt, een hypothese die ook stelt dat de Camargue heel lang geleden erg bosrijk zou zijn geweest. Vandaag strekken vijvers, moerassen, duinen en lagunes zich uit zo ver het oog reikt, in deze streek die wordt schoongeveegd door de wind, tussen het zoete water van de Rhône en het zoute getij van de Middellandse Zee. Terug boven de grond gaan we richting Place du Forum. Met zijn terrassen en talrijke restaurants is dit een van de levendigste plekken van Arles tijdens de zomer. Het door Van Gogh onsterfelijk gemaakte cafeetje(4) dat wordt overrompeld door toeristen, werd in het geel geschilderd als hommage aan de kunstenaar, die het in het schijnsel van de gele straatlantaarns neerzette op doek. Het is een knipoog naar de irreële wereld volgens het penseel van de meester. Het schilderij met het terras was in die tijd een afwijking van het figuratieve, uitgerekend op het moment dat de fotografie populair begon te worden(5). En de geschiedenis wordt gewroken: vandaag wordt het terras door elke toerist gekiekt, velen zouden er zelfs nooit komen als op het plein niet eens per jaar de ‘Rencontres de la photographie' zou plaatsvinden… De restaurants zijn hier erg in trek van juli tot september, maar ook tijdens de dagen van de corrida's. Toeristen komen er genieten van paella en andere lokale specialiteiten zoals de bekende worst uit Arles of ‘gardiane de bœuf', stoverij uit de Camargue bereid op basis van stierenvlees, indien voorradig. De locals genieten liever in alle rust van dit lekkers, en tegen een betere prijs, in een van de aangrenzende straatjes.

De vrijgevige Rhône We gaan verder richting Rhône via de rue de l'Hôtel de ville, de oude Romeinse cardo, de belangrijkste as van het economische leven die de stad doorkruiste van noord naar zuid. Het is nog steeds een winkelstraat en ze ligt op de weg bij een wandeling van het centrum naar de Thermes de Constantin. Deze keizerlijke privébaden zijn van de best bewaarde in Frankrijk. De thermen werden bevoorraad door twee aquaducten die het water aan de hand van de zwaartekracht vanuit de Alpilles, of lage Alpen, aanvoerden. Ze waren gewijd aan de verzorging van lichaam en geest, waarbij deze tweede functie vooral werd vervuld door de aangrenzende bibliotheek. Het water keerde vervolgens terug naar de nabij liggende Rhône…

Vandaag nog steeds komt het afvalwater erin terecht van de fabrieken die leven van de economische mogelijkheden die haar ligging biedt. De Rhône werd ingericht door de Compagnie nationale du Rhône (CNR) om de scheepvaart en de irrigatie te ontwikkelen, maar ook voor de productie van hydro-elektriciteit. Ze wordt ook ten volste benut in de Camargue-delta, voor ze zich in de Middellandse Zee werpt. Ze heeft de streek haar 20.000 hectaren rijstvelden geschonken (98% van de Franse rijstproductie of een derde van de nationale consumptie), ze zorgt voor de magie van de verlaten landschappen overgelaten aan de capriolen van wind en water, maar ook voor de ‘prés >>> lees verder op 097

094 102 // 103 095

A proximitĂŠ In vogelvlucht

Het paard van de Camargue is de ideale gezel om de streek te verkennen.

salés' en de stierenkwekerij. Na de oorlog in Algerije zou er zich een aanzienlijke gemeenschap Harkis(6), een van de grootste van Frankrijk, in Arles hebben gevestigd. Een halve eeuw later vormen hun kleinkinderen, volgens Janice, een bijzonder dynamisch onderdeel van de maatschappij van Arles. "Ze zijn niet bang om te ondernemen… Dat is noodzakelijk in een tijd waarin de jongeren geneigd zijn de stad te ontvluchten, omdat er geen universiteit is." Een beweging die gelukkig gecompenseerd wordt door de aanwezigheid van de ‘Ecole nationale de photographie' en het succes van de IUT (Instituts universitaires techniques) gewijd aan studies informatica, digitale beeldvorming en over alles wat met internet te maken heeft.

>>> continuez sur page 92

De poorten van de Camargue Aan de andere oever, aan het deltapunt, zijn we al aan de Camargue!

Van op de kaai van La Roquette zien we hier en daar wat er geworden is van de brug van Trinquetaille, die Van Gogh zo dierbaar was. Dit bouwwerk werd door de geallieerden gebombardeerd, slechts enkele dagen na het bombardement van de spoorweg. Al gauw arriveren we aan de oude commanderij van de ruiters van St Jean de Malte, waar nu het Musée Réattu huist, het Museum voor Schone Kunsten van de stad.

We vinden er een deel van het œuvre van de lokale schilder Jacques Réattu, maar ook een collectie tekeningen van Picasso…

Wanneer we terugkeren via de rue Marius zien we de aanlegsteigers waar 's zomers vele toeristen aan land gaan om via de Porte de la Cavalerie de oude stad te bereiken. De naam van deze poort is een verwijzing naar de Chevaliers du Temple die tijdens de middeleeuwen in deze wijk gevestigd waren. Maar laat ons verdergaan. Rue de la Cavalerie, rue Voltaire en dan plots, het amfitheater… Het wordt al meer dan 10 jaar gerestaureerd en wordt blok per blok lichter en vindt opnieuw zijn helderheid en ondoordringbaarheid die het in de loop van de eeuwen verloren had. Het werd 100 jaar na het antieke theater opgetrokken en zijn capaciteit is tweemaal zo groot. De structuur, die op het eerste zicht eenvoudig lijkt, blijkt complex aan de binnenkant, met een ingewikkeld netwerk van poorten, galerijen, gangen en trappen die toegang bieden tot de rijen, binnen alle respect voor ieders rang en zonder enige vermenging van de rangordes, de edellieden en het plebs. Iedereen wilde erbij zijn en kwam zijn gladiator aanmoedigen. Tijdens de middeleeuwen werd het amfitheater een ware gesloten stad en diende het als ‘versterkte burcht' tegen vijandige volkeren. Ooit stonden er zelfs meer dan 200 huizen in het amfitheater! Het bouwwerk werd ontruimd in de 19de eeuw en nu worden er corrida's en ‘courses camarguaises' gehouden. Wat Janice betreft, dankt het amfitheater zijn nobele uitstraling aan het licht dat erdoor binnenvalt. Dat typische Provençaalse licht dat bouwwerken doet oplichten, mensen inspireert, talenten blootlegt, … © OT Arles

096 // 097

Vrije tijd

Cabrios: topless cars! ijden met een cabrio is een andere manier van onderweg zijn. Onder de blote hemel, de streling van de wind, de zonnestralen die zich neervlijen in het voorbijglijdende landschap en de geuren die kilometer na kilometer veranderen.

R

Door FrĂŠdĂŠric De Backer

100 // 101

Vrije tijd

De nieuwe 911 cabrio is gesloten even mooi als open. Hij kreeg magnesiumpanelen tussen de weefsellagen van de kap.

Het geluid van de krekels, de bedwelmende parfums van het struikgewas, het geklater van de golven op de rotsen… Met een cabrio rijden is een echte zintuiglijke ervaring die je na elke bocht nieuwe dingen laat ontdekken. Tenminste als je een mooie route hebt uitgekozen. Of je nu alleen rijdt, met z’n tweetjes of met het hele gezin, een rustige of eerder sportieve rijstijl hebt, autofabrikanten slagen erin cabrio’s op de markt te brengen die er alsmaar aantrekkelijker uitzien.

Het iconische model bij uitstek, de Porsche 911, pakt in de lente uit met een nieuw model. Enkele maanden na de lancering van de coupé, doet de cabrio met zijn pure lijnen nu al hoofden draaien.De nieuwe 911 is even mooi dicht als open. Hij kreeg magnesiumpanelen tussen de weefsellagen van de kap. Dat zorgt niet alleen voor een betere geluidsisolatie, het voorkomt ook dat het doek vervormt bij hogere snelheden.

Bij Porsche letten ze op details! Dertien seconden volstaan om de kap te openen of te sluiten. Ook wanneer je rijdt, zolang het niet harder gaat dan 50 km/h. De nieuwe 911 Cabrio vernieuwt ook door zijn inzittenden uit de wind te zetten. Daar zorgt een elektrisch aangestuurde deflector voor die in minder dan twee seconden zijn werk doet door turbulenties te neutraliseren. Omdat hij 70 kilo zwaarder is dan de coupé, is de 911 Cabrio iets minder snel en moet hij drie tienden van een seconde inleveren om van 0 naar 100 km/h te spurten. Met 350 of 400 paarden (Carrera S) in je rug is inhalen echter nog altijd geen probleem. Het kleinste stukje rechte weg volstaat.

‘Openvouwbaar’ Veel minder sportief is de Fiat 500. Al heeft hij als de Porsche 911 een tijdloze lijn én respect voor tradities. Zoals zijn voorganger uit de jaren 60, is de Fiat 500 C geen cabrio in de meest nobele betekenis van het woord, maar eerder een ‘openvouwbare’ versie.

Fiat heeft er namelijk voor gekozen om de dakstijlen te behouden, waartussen het canvas glijdt. Een oplossing waardoor de cinquecento niet alleen zijn aantrekkelijke vorm behoudt, maar ook de binnenruimte en koffer niet aan volume moeten inboeten. Het elektrisch aangedreven systeem kun je van binnenuit of met de contact-

Zoals zijn voorganger uit de jaren 60, is de 500 C geen cabrio in de meest nobele betekenis van het woord, maar eerder een ‘openvouwbare’ versie.

>>> lees verder op 104

Anders dan de Cabrio waar vier personen in passen, is de Roadster een echte tweezitter die vooral leuk is om naar te kijken en garant staat voor geweldige sensaties.

102 // 103

Kipling Weekenderbag tangerine Prijs: 269,90 euro Absolut Absolut Vodka Blank Edition Collectors item designed

by Mario Wagner.

Calvin Klein Billow Ring & Armband

TwinSet Bag Prijs: 108 euro

Frends Headphones Prijs: 39 euro

shopping

Bjorn Borg Glow In The Dark Underwear Men €26,95, Women €22,95

Merckx UMX S Orange Prijs: 1.095 euro

Butterfly Chair Leather Prijs: 199 euro

Apple iPad 3 Vanaf 499 euro

Superyacht Adastra, 42.5 m Power Trim Prijs op aanv aran raag Meer info? ww w.john-shuttle worth.com/a dastra.html

PUMA Mihara Tennis Unionjack Prijs: 149,95 euro

TwinSet Dress Prijs: 221 euro

Strellson Bia nchi Bike. Pri x sur demand e.

Apple Macbook air 11” & 13” Vanaf 999 euro

Sacha Bag Prijs: 26,95 euro

Weber <<< Fireplace Smokey Joe Barbecue >>>

106 // 107

FilippaK Purse Prijs: 140 euro

Puma Sneakers Suede MidVNTG red Prijs: 99,95 euro

Garmin Nüvi 2585TV Prijs: 289,85 euro

Rimowa Suitcase Prijs: 409 euro

TwinSet Dress Prijs: 232 euro

Camper Chantal OxyMiami Prijs: 195 euro

Re-trouvé Armchair Prijs: 1300 euro

shopping Bjorn Borg Kids Underwear www.bjornborg.com

TwinSet Bag Prijs: 362 euro

Bjorn Borg Mens socks Prijs: 9,95 euro

Miu Miu Noir tartaruga Royal Prijs: 260 euro

Dolce & Gabbana DD 8093-1985 Prijs: 130 euro

Vogue VO 3787SB Prijs: 109 euro

Miu Miu Sunglasses

Persol Prijs: 264,95 euro Persol Capri Prijs: 174 euro

Fendi Eyewear Prijs: 169,95 euro Ray-Ban速 Cats 5000 Prijs: 140 euro

Persol Prijs: 174 euro

Prada Prijs: 187 euro Oakley Frogskins blacklight pink yellow

108 // 109