Elke verandering is ook verlies
In dit gesprek met Manu Keirse raken we aan iets wat we allemaal kennen: verandering, verlies en de moed om mens te blijven in een wereld die voortdurend beweegt.
MANU KEIRSE (1946)
heeft zijn hele leven gewerkt in de gezondheidszorg (en nog steeds!) van klinisch psycholoog tot directeur zorg van het grootste ziekenhuis in België, hoogleraar, en staatssecretaris van volksgezondheid en emeritus hoogleraar faculteit geneeskunde KU Leuven.
Hij is de auteur van diverse bestsellers op vlak van helpen bij verlies en verdriet. Ze zijn reeds op meer dan 500.000 exemplaren verspreid en in verschillende talen vertaald.
Verandering raakt ons allemaal.
Soms begint ze stilletjes, soms schudt ze alles door elkaar.
Manu Keirse deelt wat verlies ons kan leren over liefde, groei en menselijkheid. Een uitnodiging om anders te kijken naar wat verandert, en ruimte te maken voor de mens achter het proces — het thema van ACTIVAL 2026.
Soms verandert het leven zomaar. Niet omdat we dat willen, maar omdat het zo loopt. Een richting verschuift, iemand vertrekt, een vertrouwd gevoel valt weg. En dan is er dat stille moment waarin je beseft: niets is meer zoals het was.
Manu Keirse kent dat moment als geen ander. Klinisch psycholoog, rouwexpert, mens. Hij heeft duizenden verhalen gehoord van mensen die iets moesten loslaten: een dierbare, hun gezondheid, een droom, een toekomstbeeld. En telkens weer zag hij hetzelfde: dat verdriet niet het einde is, maar het begin van iets echts.
“Voor heel veel mensen is elke verandering een verlieservaring,” zegt hij. “Wie verandert, laat iets achter. En dat mag pijn doen.” Die woorden raken. Want ze maken iets open dat we vaak vergeten: dat verandering niet alleen gaat over anders werken of
leven, maar over leren aanwezig blijven in wat we verliezen.
De arbeid van rouw “Rouw,” zegt Manu, “is de prijs van liefde.” Wie liefheeft, loopt vroeg of laat tegen verlies aan — van een mens, een droom, een toekomstbeeld of wanneer een vertrouwde wereld verschuift. We rouwen niet alleen als iemand sterft, maar ook wanneer iets wat betekenis had verandert of verdwijnt.
Volgens hem vergeten organisaties dat vaak. Ze zien verandering als iets dat georganiseerd kan worden — met schema’s, teams en doelen. Maar onder elke verandering ligt een menselijke laag: mensen die iets verliezen, die moeten heroriënteren, die een stukje veiligheid kwijtraken.
“In elke organisatie, elk ziekenhuis, elke school,” zegt hij, “lopen mensen rond met verhalen
van verlies.” Een project dat stopt, een collega die vertrekt, een richting die verandert — het raakt aan hetzelfde gevoel: ik moet iets achterlaten dat betekenis had.
Toch praten we daar zelden over. We duwen door, plannen de volgende stap, en vergeten stil te staan bij de mensen die geraakt zijn. “Terwijl luisteren de eerste vorm van zorg is,” zegt hij. “Wie luistert, erkent. En erkenning is vaak genoeg om weer verder te kunnen.”
Rouw vraagt om ruimte, maar ook om arbeid — innerlijk werk dat tijd, aandacht en moed vergt. Manu beschrijft dat als een proces van leren aanvaarden wat er gebeurd is, de pijn durven voelen, leren omgaan met de nieuwe werkelijkheid en opnieuw betekenis vinden. Wie die arbeid overslaat, blijft steken; maar wie haar aangaat, groeit.
“Dit is geen verhaal over rouw, maar over leven. Over hoe we als mensen in beweging blijven, ook als iets pijn doet.”
Leren vasthouden in plaats van loslaten “Kan jij nog niet vergeten?”, zeggen mensen vaak. “Veel mensen denken dat rouw gaat over loslaten”, zegt Keirse. Maar hij ziet het anders: “Voor iedereen breekt ooit de dag aan dat je ouders er niet meer zijn. Maar wie zal ooit vergeten dat hij een vader en een moeder heeft gehad? Dat kan toch niet? Het heeft niets te maken met loslaten. Het gaat om leren vasthouden in de herinnering, in plaats van in de werkelijkheid — dát is wat rouwen is. Het heeft niets te maken met ‘het is nu over en voorbij’, maar alles met integreren in je leven, zodat het met je mee kan door de tijd heen.”
Hij vergelijkt het met een schaduw: “Zoals mijn schaduw overal met mij mee beweegt. Soms zie ik die, soms niet. Soms ligt die voor mij, achter mij of naast mij. Zo is dat ook met verlies. Het gaat met je mee door het leven, en op kruispunten komt het
weer even naast je te staan.”
Rouw is geen fase die je afrondt, maar een proces dat meebeweegt met het leven zelf. “Verlies overleven is arbeid,” zegt Keirse. Het vraagt tijd, aandacht, geduld — en de bereidheid om toe te laten wat je liever wegduwt.
Wat blijft
Verandering hoort bij het leven. Ze schudt ons wakker, maakt kwetsbaar, brengt groei. Maar midden in die beweging is er iets wat niet verandert: onze behoefte aan verbondenheid. “We blijven mensen die elkaar nodig hebben,” zegt Manu.
Misschien is dat wel de kern van alles — dat we leren elkaar vast te houden, juist wanneer het schuurt. Dat is ook wat ACT4life en het ACTIVAL zichtbaar willen maken: dat het begeleiden van verandering niet alleen een professioneel proces is, maar een menselijke reis die we samen maken.
“Dit is geen verhaal over rouw,” zegt hij, “maar over leven. Over hoe we als mensen in beweging blijven, ook als iets pijn doet.” Dat is de kern van verandering — en precies daar ontmoeten we elkaar op ACTIVAL 2026.
Maaike Elisa de Vries
Luisteren naar Manu Keirse is een ervaring op zich — alsof je even stil mag staan bij wat werkelijk van waarde is. Met een zeldzame eenvoud, gedragen door een leven vol verhalen, ervaring en wijsheid, neemt hij je mee op reis. Wat hij deelt, komt niet uit boeken, maar uit het leven zelf: tastbaar, invoelbaar en echt.
Ontmoet Manu Keirse tijdens ACTIVAL op 13 maart 2026 in DeFabrique in Utrecht — en ervaar zelf wat zijn inzichten en praktische tips kunnen betekenen in je werk en leven.
• ACTIVAL.NL
Door
