Onze Hond inkijkexemplaar - Abonnement.nl

Onze

HOND 4 3 ste jaa r ga ng • nu m mer 10 • december 2 0 18 • lo s se nu m mer s € 6 ,70

Windhonden fotografie

Rassen

Heidewachtel Chow Chow Sennenhonden

Twee honden tegelijk een goed idee?

Interviews

Eduard Deckers, systemisch dierenarts Ineke van Herwijnen, Hondenbescherming Ton Popelier, brakkenspecialist

DUBBELDIK!

Winterpuzzel met fantastische prijzen!

• Trainingsprincipes • Historie van hondenshows • Probleemgedrag, of toch niet? • WK dogfrisbee

interview

56 26

6

94 118

INHOUD 6 16

26 36 44 50 56 62

Rasportret Heidewachtel

Evenement Dogshow Maastricht Interview Eduard Deckers Gedrag Kinderen willen NU RAADAR XL HOND2018 Gedrag Twee honden beter?

Sport en spel WK dogfrisbee Gezondheid Droog versus rauw

66

71 77 86 94 98 104

Gedrag en opvoeding Probleem of ongewenst?

Historisch Portret Chow Chow Puzzel Extra Grote Winterpuzzel Interview Dr Ineke van Herwijnen Gezondheid Stabiliteitstraining RAADAR XL Fairfok Informatief Voor de show

124 110 116 118 124 134 140 146 152

Trainen Trainingsbegrippen

62

Taalinzicht Gapen Evenement Dogshow Bleiswijk Passie Windhonden fotografie

VASTE RUBRIEKEN

4 22

Agenda en Nieuws Kynoweetjes

Kynologisch Boeren Sennenhond

40

Interview Ton Popelier, deel 2

55

Boekrecensie

93

Kunstkennel

Sport en spel WK Agility Kynologische Kennis Windhonden

160 162

Hond van de Maand

Clubs, Rasverenigingen Colofon

3

AGENDA EN NIEUWS

De goede huis-, tuin- en keukenhond, door Redgy Vergracht Een handzaam, praktisch en verfrissend boekje over het opvoeden – met de nadruk daarop, en niet op trainen - van honden. Redgy is al 32 jaar trainer en instructeur in Belgie en heeft zijn ervaringen erin verwerkt. Het boekje is zeer helder en juist geschikt voor de beginnende hondeneigenaar. De inzichten zijn met de tijd meegegaan en is, volgens de auteur: ‘voor iedereen die wil weten hoe hij op een leuke manier kan samenleven met zijn viervoeter’.

Voor meer info en bestellen: www.facebook.com/pg/goede.huis.tuin.keukenhond/

Buddy, vanaf 3 januari in de bioscopen In Buddy vertelt Heddy Honigmann het verhaal van zes bijzondere honden die onmisbaar zijn voor hun eigenaars. Ze zijn speciaal opgeleid om hen te helpen in het leven dat niet altijd makkelijk is. Dankzij de ongelooflijke vaardigheden van hun honden zijn zij echter zo onafhankelijk als mogelijk.

Buddy is een ode aan de vechtlust van de hoofdpersonen en een liefdesportret van de diepe band tussen mens en hond.

Fiets - of wandel - met CROOZER CROOZER is een vooraanstaand Duits fabrikant van fietstrailers. Recent werd het gamma trailers voor het vervoer van kinderen uitgebreid met aanhangers voor honden. Te jong of te oud om naast de fiets te lopen? Juist voor deze honden ontwikkelde CROOZER een nieuw gamma trailers; de Large (< 25kg), de eXtra Large (< 35 kg) en de eXtra eXtra Large (< 45 kg) De extra lage instaphoogte en het telescopisch vouwmechanisme zijn slechts 2 van de talrijke kenmerken die deze trailers zo speciaal maken.

CROOZER biedt bovendien 10 jaar garantie op het frame en 3 jaar op de trailer zelf.

Voor meer informatie: www.cykell.com/fietstrailers

4

Raad van Beheer erkent zes nieuwe nationale rassen Onlangs besloot het bestuur van de Raad van Beheer dat buitenlandse rassen die nog niet door de FCI zijn erkend, maar wel door een FCI-erkende kennelclub, contractpartner of associatiepartner, door de Raad van Beheer erkend kunnen worden en ingeschreven in het Voorlopig Register (VR) via de importprocedure of via een aankeuring. De zes erkende rassen zijn: Cão de Gado Transmontano (1), Chodsky Pes (Boheemse Herder) (2), Barbado da Terceira (3), Miniature American Shepherd (4), Vostochno Evropeyskaya Ovcharka (OostEuropese Herder) (5) en Prazsky Krysarik (Praagse Rattler) (6) . Inmiddels zijn twee Miniature American Shepherds ingeschreven en zijn er acht aanvragen binnengekomen voor de Vostochno Evropeyskaya Ovcharka.

Platform ‘Als een huisdier doodgaat’ Onlangs is de website www.alseenhuisdierdoodgaat. nl gelanceerd. Een platform dat inzicht geeft in alles wat komt kijken bij het overlijden en afscheid nemen van een huisdier.

Het Platform Als een huisdier doodgaat is er voor huisdiereigenaren, zodat zij zich voor kunnen bereiden op hetgeen er op ze afkomt. Hoe gaat een euthanasie in zijn werk, wat zijn de eisen of opties voor begraven of cremeren? En zijn er ook producten om de herinnering aan je huisdier levendig te houden? Wat er humaan allemaal kan, is ook voor dieren mogelijk. Het platform geeft suggesties.

Maar het Platform is er ook voor dierenartsen en paraveterinairen, zodat zij de eigenaren optimaal kunnen ondersteunen in deze moeilijke fase van het huisdierbezit.

Meer informatie: www.alseenhuisdierdoodgaat.nl Er is ook een Facebook-pagina.

AGENDA EN NIEUWS

SEMINAR Epilepsie: Bewegingsstoornis of probleemgedrag?

SHOWAGENDA NEDERLAND 2018 14 december:

Bij honden en katten zijn regelmatig gedragsuitingen zichtbaar waarbij de neurologie zich afvraagt of dit uitingen zijn met neurologische oorzaak of dat het een gedragsstoornis is.

Tijdens dit ééndaagse interactieve seminar, door dr. Paul Mandigers, zal aan de hand van praktische voorbeelden worden ingegaan op deze vraagstelling. Om deze vraag te kunnen beantwoorden zal dieper worden ingegaan op epilepsie (Waarom heet het epilepsie? Hoe kan epilepsie worden bewezen? Hoe kan epilepsie worden behandeld?) en bewegingsstoornissen (Wanneer wordt het een bewegingsstoornis? Wat zijn bewegingsstoornissen en waardoor worden ze veroorzaakt? Welke terminologie wordt gebruikt? Hoe worden de verschillende vormen van bewegingsstoornissen ingedeeld, benaderd en behandeld?)

Vanuit deze twee onderwerpen benaderen we ook aandoeningen waarbij juist vaak gedacht wordt aan een gedragsstoornis. Denk hierbij aan aandoeningen zoals vliegenvangen, staartjagen en het feline hyperesthesie syndroom. Deze dag zal dus achtergrondinformatie gaan geven, maar ook tools waarmee u in de praktijk aan de slag kunt gaan.

Datum: zaterdag 2 februari 2019 Tijd: van 10.00 uur tot 16.00 uur Plaats: Martin Gaus Academie, Bronsweg 11a, 8211 AL te Lelystad Prijs: 145 euro. Inclusief koffie/thee en lunch, exclusief BTW Voor meer informatie of inschrijven: www.martingausacademie.nl/opleidingen/seminar-epilepsiebewegingsstoornis-of-probleemgedrag/

HollandCup (Amsterdam RAI) www.winnershow.nl 15 en 16 december: Winner (Amsterdam RAI) www.winnershow.nl 22 en 23 december: Kerstshow KNON (evenementenhal Venray) www.kerstshow.com

SHOWAGENDA NEDERLAND 2019 13 januari 1 feb.

2 feb.

3 feb.

17 februari 1 maart

2, 3 maart

23 maart 24 maart 6 april

Boek ‘Trainen met een Twist’!

Tijdens de eerste Dag van de Instructeur is het boek ‘Trainen met een Twist’ van Judith Lissenberg gepresenteerd door Judith zelf aan ruim 130 aanwezigen.

Het boek bevat een bundeling van de artikelen over creatief lesgeven die de afgelopen jaren gepubliceerd zijn in de Los Vast. O&O geeft dit boek uit omdat ze denken dat met dit boek ‘in de hand’ de Kynologisch Instructeur nog beter in staat zal zijn mensen en hun honden te begeleiden tijdens hun gezamenlijke reis.

Er is een beperkt aantal boeken gedrukt, in eerste instantie uiteraard voor leden maar een aantal gaat ook in de losse verkoop.

Bestellen kan via www.hondenopvoeding.nl

7 april 20 april 21 april 25 mei 26 mei 9 juni

10 juni

29 juni

Hond van het Jaar Show De Flint, Amersfoort groep 1, 4, 8, 10 Eindhoven (Beursgebouw) www.dogshoweindhoven.nl groep 3, 5, 6, 7 Eindhoven (Beursgebouw) www.dogshoweindhoven.nl groep 2, 9 Eindhoven (Beursgebouw) www.dogshoweindhoven.nl Rasgroep Gezelschapshonden, CAC, Zutphen www.gezelschapshonden.nl Alle rasgroepen Martinidogshow Groningen (Martiniplaza) www.martinidogshow.nl BENELUX WINNER Martinidogshow Groningen (Martiniplaza) www.martinidogshow.nl Rasgroep 2, 3, 4, 6, 7 Leiden (Plantarium) www.dogshowrijnland.com Rasgroep 1, 5, 8, 9, 10 Leiden (Plantarium) www.dogshowrijnland.com alle rasgroepen IJsselshow IJsselhallen, Zwolle www.ijsselshow.nl alle rasgroepen IJsselshow IJsselhallen, Zwolle www.ijsselshow.nl alle rasgroepen Goes (Zeelandhallen) www.dogshowgoes.nl alle rasgroepen Goes (Zeelandhallen) www.dogshowgoes.nl Rasgroep 1, 7, 8, 9, 10 Oss. Brabanthallen, Den Bosch www.kcoss.nl Rasgroep 2, 3, 4, 5, 6 Oss. Brabanthallen, Den Bosch www.kcoss.nl Rasgroep 1, 5, 6, 9, 10 Pinkstershow Arnhem. Evenementenhal, Venray www.pinkstershow.com Rasgroep 2, 3, 4, 7, 8 Pinkstershow Arnhem. Evenementenhal, Venray www.pinkstershow.com De Nationale, Nederlandse Hondenrassen CAC. Zwolle www.denationale.org

Voor meer informatie: www.houdenvanhonden.nl/activiteitenagenda/

5

RASPORTRET

6

Tekst: Jolien Schat. Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Alice van Kempen

RASPORTRET

Heidewachtel Kleine Münsterländer

Diverse taken zorgden voor een grote diversiteit aan rassen. Ieder ras heeft zijn eigen specialiteit. Hoe zijn die rassen tegenwoordig, bijvoorbeeld als gezinshond? Welke karaktertrekken hebben ze, en waar blinken ze in uit? Deze keer de werklustige Heidewachtel.

De Heidewachtel is een langharige Staande Hond van Duitse oorsprong. Zijn voorouders waren waarschijnlijk de Spioenen, kleine, ijverige jachthonden die al eeuwenlang in grote delen van Europa te vinden waren. In de streek Münsterland werd er aan het begin van de negentiende eeuw al volop met dit soort honden gejaagd.

Mensen waren in die tijd, zonder dat iedereen een auto had of naar believen in een vliegtuig kon stappen, nogal streekgebonden. Het is dan ook logisch dat in de diverse gebieden de verschillende honden steeds meer naar een bepaald type neigden. In Münsterland was een hond die sterk op de Heidewachtel leek. Het was een hond die voor de jacht op hazen, konijnen en veerwild werd gebruikt door hardwerkende mensen die op die manier probeerden aan de kost te komen. Daarvoor hadden ze allround jachthonden nodig die zowel het wild konden opsporen en aanwijzen, maar die ook in staat waren het eenmaal geschoten wild te apporteren.

Door het aanscherpen van het jachtrecht in Duitsland in het midden van de negentiende eeuw verdween de Heidewachtel echter steeds meer uit beeld, en tegen het einde van de eeuw was het ras vrijwel uitgestorven. Als daar niet Edward Löns, een boswachter, was geweest dan hadden we helemaal geen Heidewachtel gehad. In 1906 stuitten hij en zijn broers min of meer per ongeluk op een aantal honden van het oude vogelhondentype. Van daaruit is hij begonnen een fokprogramma op te zetten wat uiteindelijk resulteerde in het ras dat hij Heidewachtel noemde. Wachtel is Duits voor kwartel en met de honden werd veel gejaagd op de uitgestrekte heidevelden et voila: daar was de Heidewachtel, de kwartelhond van de heide. Rond 1930 werd deze naam echter afgeschaft omdat het teveel verwarring opleverde met de Duitse Wachtelhond. De naam werd veranderd in Kleine Münsterländer, wat nog steeds zijn officiële naam is.

Overal ter wereld wordt hij zo genoemd, behalve in Nederland waar men vol overtuiging vasthoudt aan Heidewachtel. Maar ach, what’s in a name? Feit is dat het nog steeds een goede en ijverige jachthond is, die zowel voor als na het schot werkt. Hij zoekt met opgeheven kop het terrein af tot hij verwaaiing krijgt en gaat dan ‘voorstaan’, hij wijst het wild aan. Als het wild geschoten is, zoekt de hond het op en brengt het naar de jager. En dat doet hij met een enorm doorzettingsvermogen, waarbij hij zich niet tegen laat houden door waterpartijen en dichte begroeiing.

7

RASPORTRET

Dat doet hij met een enorm

doorzettingsvermogen

Karakter De Heidewachtel is een zachtaardige hond met een vriendelijk en ongecompliceerd karakter. Ze dartelen vrolijk door het leven en zijn tot op hoge leeftijd speels.

Favoriet daarbij zijn, hoe kan het anders, zoekspelletjes. De Heidewachtel kan zich tijden vermaken met het zoeken naar verstopte speeltjes. Die vrolijkheid kunnen ze echter verliezen als er te weinig met ze wordt ondernomen. De Heidewachtel die niet voldoende gestimuleerd en bezig gehouden wordt, kan veranderen in een uitermate drukke hond, die van gekkigheid niet weet of hij nu eerst het bankstel op zal vreten, de gordijnen van de rails rukken of uitvallen naar honden op straat. Het kan echter ook zijn dat hij zich aanpast en zich erbij neerlegt.

Dan ontstaat een hond die depressief wordt en zijn dag doorbrengt met wachten.

Wachten tot er eindelijk weer eens iets leuks gebeurt. En zijn baas maar denken dat hij ‘zo lekker rustig’ is.

Ben je dus wat minder actief aangelegd en hang je liever voor de TV dan je met je hond bezig te houden, kies dan maar liever niet voor het Münsterländertje, want dan doe je hem schromelijk te kort. Er zijn genoeg rassen die minder hoge eisen stellen aan hun eigenaar.

8

RASPORTRET

De Heidewachtel is een aanhankelijke hond die graag in de directe nabijheid van zijn baas verblijft. Hij kan wel in een kennel gehouden worden, maar ideaal is dit niet en er zal dan veel contact met de hond onderhouden moeten worden. Liever leeft hij gewoon in huis, midden tussen het gezin, die hij allemaal in zijn grote hart sluit. Met de kinderen kan hij meestal uitstekend overweg en ook vreemden hebben weinig van hem te vrezen. Die worden open en vriendelijk tegemoet getreden, soms zelfs een beetje al te enthousiast. Toch zijn veel Heidewachtels best wel waaks. Ze blaffen dan, of grommen een beetje als een onbekende het huis of erf nadert, of als ze vreemde geluiden horen, maar daar blijft het dan ook wel bij.

Het kan zelfs zijn dat een eventuele inbreker net zo allerhartelijkst begroet wordt als een goede vriend van de familie.

Met de eigen katten en andere huisdieren gaat de Heidewachtel veelal goed om. Dat geeft echter geen garantie dat hij de katten in de straat niet op zal jagen tot het bittere einde of de kippen van de buren niet netjes komt apporteren.

9

EVENEMENT

Tekst en fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Hannie Warendorf

Dogshow Maastricht Zaterdag: Best In Show Newfoundlander Aschwin Hearts Of Kings And Queens, van Miek Hesen-Coppers; reserve Best In Show Lhasa Apso Close To Perfection Next To You, van fokker/eigenaar Marion Radstok.

Zondag: Best In Show Portugese Waterhond Marinellaâ&#x20AC;&#x2122;s Wanted Dead Or Alive van K.,D.& H. Marangon uit Amerika en Ilona Griffioen-van Beek (hij won beide dagen de Rasgroep); Reserve Best In Show de Bearded Collie Beardie Connections Kenji, van Rinus Otto.

In de week voor de show publiceerde de Raad van Beheer in samenwerking met Dogshow Maastricht gedragsregels met het verzoek aan de exposanten zich hieraan te houden. Allemaal regels die voor de gemiddelde Nederlandse exposant vanzelfsprekend zijn. Maar kennelijk is het noodzakelijk en gelukkig zijn deze regels ook in het Engels, Duits, Frans en Spaans gepubliceerd, want in andere landen kan een andere cultuur heersen waardoor men nog anders met honden omgaat. De gedragsregels staan uiteraard ook op de website van de Raad van Beheer, en gelden uiteraard voor alle Nederlandse Tentoonstellingen en niet alleen voor Maastricht.

16

EVENEMENT

Rasgroep 5, de Spitsen en honden van het oertype, werd op beide shows gewonnen door de creme langhaar ChowChow Fai-Yenâ&#x20AC;&#x2122;s Bon Jovi van Jan van der Stelt.

Een droom die uitkwam voor Miek Hesen-Coppers, haar maatje Aschwin werd Best In Show op zaterdag.

Het HondenWelzijnsTeam had dit keer extra aandacht voor de gepubliceerde regels. Uiteraard zijn ook keurmeesters alert op hondenwelzijn, en zo kwam het voor dat een (buitenlandse) exposant zijn honden in een te slechte conditie voorbracht, die bovendien angstig gedrag vertoonden. Hierop is direct actie ondernomen door de voorzitter van de Dogshow Maastricht John Wauben; de exposant moest per direct de show verlaten en de Kennelclub van het land van de exposant zal op de hoogte worden gesteld van dit voorval.

In de erering werden de exposanten regelmatig verzocht om de honden aan een losse lijn te showen. Dit is overigens een FCIregel die vaak onvoldoende aandacht heeft bij exposanten en keurmeesters. Gelukkig zijn er steeds meer keurmeesters die de exposanten aan deze regel herinneren en terecht, keurmeesters worden immers geacht het gangwerk van de hond te beoordelen, gangwerk wat niet hoort te worden ondersteund door strak lijngebruik. Een hond met een goed gangwerk zal dit juist aan een losse lijn mooi tonen. Als een hond alleen aan een hele strakke lijn goed kan lopen, is wellicht wat meer training noodzakelijk, of heeft de hond niet het beste gangwerk. Natuurlijk moet de hond wel te sturen zijn in de ring, maar er is echt verschil tussen strak lijngebruik en contact houden met de hond door middel van de lijn.

Bezoek Onder de vele bezoekers waren zaterdag ochtend Dennis Groppeling (raadsfractie Maastricht PVV) en Saskia Hermens (raadsfractie Maastricht GL). Zij kregen van John Wauben een

rondleiding met uitleg over alles op de show, en gingen met een positief gevoel weg. Ook de Dierenpolitie kwam dit keer een kijkje nemen, en ook zij gaven positieve feedback. Logisch wel, de Dierenpolitie zal wel heel wat verwaarloosde honden tegenkomen, honden die niet meer kunnen lopen van de klitten omdat de eigenaren nooit de vacht hebben verzorgd, of honden die niet goed kunnen lopen door ingegroeide nagels, om over de verwaarloosde gebitten maar te zwijgen. Helaas zal elke hondentrimmer in Nederland kunnen beamen dat dit nog steeds vaak voorkomt in ons land, en dat zijn dan nog de honden die af en toe naar de trimsalon worden gebracht.

Zandman Soms lezen we dat shows heel stressvol zijn voor honden, het tegendeel bewijst de Dashond Langhaar Zandman van de Hoefstal. Zandman kwam een paar weken voor de show terug bij zijn fokker Kees Versluis want bij een serieuze fokker staat de deur altijd open voor honden die om een of andere reden worden afgestaan. Zandman, die in de vakanties ook al bij Kees had gelogeerd, paste zich snel aan in zijn nieuwe situatie en was mooi uitgegroeid zodat Kees hem had ingeschreven in Maastricht. Deze teckel was nog nooit op een show geweest en vond het prachtig. Met de goede begeleiding van Kees schitterde Zandman en won zijn eerste kampioenschapspunten en werd zelf Beste van de Rasgroep, waarmee hij laat zien dat zelfs een vierjarige huishond, die helemaal niet

Zandman van de Hoefstal leefde vier jaar lang alleen als huishond, kwam voor het eerst op een show, werd meteen beste van de rasgroep Dashonden, en eindigde zo bij de beste 10 honden van de show.

17

KYNOWEETJES

Samenstelling: Charlotte Phebe Post. | Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Shutterstock.

Kynoweetjes Intelligentie van de hond vergelijkbaar met andere soorten Er wordt vaak gedacht dat honden over een uitzonderlijke intelligentie beschikken die ver uitstijgt boven het intelligentieniveau van andere soorten. Enkele wetenschappers van de Universiteit van Exeter en de Canterbury Christ Church University hebben onlangs getracht de enorme hoeveelheid onderzoek en kennis over de cognitie van de hond te ordenen en in een bredere context te plaatsen om te bepalen of de intelligentie van de hond echt zo uniek is.

Zo beoordeelden zij de resultaten van verschillende onderzoeken waarin de hersencapaciteit van honden verge-

Zij benadrukken dat dit niet iets negatiefs hoeft te zijn leken werd met die van andere gedomesticeerde dieren, sociale jagers en carnivoren (waaronder beren, leeuwen en

22

wolven). Daarnaast onderzochten zij meer dan 300 publicaties met betrekking tot de intelligentie van honden en andere soorten. Zij richtten zich hierbij met name op zelfbewustzijn, ruimtelijk inzicht, sensorische verwerking en sociale en fysieke cognitie.

Uit de analyses kwam naar voren dat de cognitieve vaardigheden van honden vergelijkbaar waren met die van verschillende andere soorten. Volgens de wetenschappers betekent dit dat honden niet per definitie over een buitengewone intelligentie beschikken.

Zij benadrukken dat dit niet iets negatiefs hoeft te zijn: â&#x20AC;&#x2DC;Honden zijn er niet bij gebaat dat we te veel van hen verwachten. Honden zijn honden en we moeten rekening houden met hun behoeften en werkelijke vaardigheden als we beslissingen nemen over hoe we met ze om moeten gaan.â&#x20AC;&#x2122; Bronnen: www.scientias.nl Lea, S.E.G., & Osthaus, B. (2018). In what sense are dogs special?

Canine cognition in comparative context. Learning & Behavior.

KYNOWEETJES

Hebben honden besef van tijd?

Dieren zijn zich bewust van het verstrijken van tijd, zo blijkt uit een nieuw Amerikaans onderzoek. Er werden verschillende experimenten met muizen uitgevoerd waarbij onder andere hun hersenactiviteit werd gemeten. De muizen losten bepaalde taken op door gebruik te maken van hun interne gevoel voor tijd. Tevens werd er een voorheen onbekende reeks neuronen ontdekt die te maken lijken te hebben met de perceptie van tijd. Deze ‘tijdcellen’ werken als een soort interne klok. ‘Het is een van de meest overtuigende experimenten die aantonen dat dieren echt een expliciete weergave van de tijd in hun hersenen hebben,’ aldus onderzoeker Daniel Dombeck.

Bron: www.scientias.nl

Angst bij honden herkennen door training In grootschalige wetenschappelijke onderzoeken op basis van enquêtes, wordt mensen regelmatig gevraagd informatie te verstrekken over angstig gedrag bij hun honden. Het is echter moeilijk te bepalen of zij in staat zijn dit nauwkeurig en objectief te doen. In een nieuw onderzoek werden daarom de volgende vragen gesteld: – Welk angstgedrag kunnen hondeneigenaren op betrouwbare wijze herkennen?

– Verandert er iets aan de manier waarop mensen angst herkennen bij bekende en onbekende honden als je deze mensen hier eerst op traint?

Uit de eerste bevindingen bleek dat gedragingen als een lage staart- en lichaamshouding, hijgen, gapen, likken, oren plat, oogcontact vermijden en pogingen om zich terug te trekken, te verbergen of te ontsnappen op een betrouwbare manier werden herkend.

Gedragingen die niet zo goed werden herkend, waren: stijfheid van de staart of het lichaam, trillen, gefronste wenkbrauw, positie van het hoofd, walvisoog, samengeknepen ogen of teruggetrokken mondhoeken.

De resultaten met betrekking tot de tweede vraag toonden aan dat de mensen die eerst waren getraind in het herkennen van angst bij honden beduidend beter presteerden dan de mensen die geen training hadden gehad.

Noch de mensen die waren getraind om angst te erkennen, noch degenen die geen training kregen, toonden echter een significante verandering in de manier waarop ze de angst van hun eigen honden beoordeelden. Het is volgens de onderzoekers mogelijk dat zij deze angst al bij voorbaat nauwkeurig inschatten, zelfs al was het voor hen moeilijker om angst bij onbekende honden te herkennen.

Bron: Flint, H.E, Coe, J.B., Pearl, D.L., Serpell, J.A., & Niel, L. (2018). Effect of training for dog fear identification on dog owner ratings of fear in familiar and unfamiliar dogs. Applied Animal Behaviour Science.

23

INTERVIEW

Tekst: Eimer Wieldraaier en Emilie Pieters.

Dierenarts Eduard Deckers:

‘Honden deinen direct mee in het hier en nu’ ‘Ik behandel het systeem dat baas en hond vormen. Daar ligt mijn focus. Soms moet er iets bij de mens gebeuren, soms bij het dier, en soms bij allebei. Om die reden noem ik mij systemisch dierenarts.’ Ziedaar de aanpak van Eduard Deckers met praktijklocaties in Amstelveen en Zwolle.

26

INTERVIEW

Eduard Deckers is dierenarts. Maar dan wel een met een bijzondere aanpak. Op zijn website verwoordt hij het zelf aldus: ‘In mijn praktijk kunt u terecht met uw dier voor een zienswijze en behandeling die uitgaat van wat het dier zelf aangeeft nodig te hebben voor zijn herstel. Daarbij valt te denken aan verwerken van trauma’s, verbeteren van de onderlinge band met de eigenaar en het wegnemen van negatieve invloeden uit de omgeving. Deze elementen kunnen namelijk ten grondslag liggen aan de klachten bij het dier. In mijn behandeling combineer ik de natuurlijke geneeswijze, de Chinees traditionele geneeswijze en de sjamanistische geneeswijze. Daarbij is mijn uitgangspunt dat de meeste aandoeningen en gedragingen geen ziekte zijn maar symptomen van de onbalans in het dier zelf, dan wel met zijn omgeving of een combinatie van beide. Mijn behandeling is met name gericht op de omstandigheden die het zelf herstellend vermogen van het dier in de weg staan.’

Lampje In 1991 studeerde Eduard Deckers af als dierenarts. Wat deed hem indertijd besluiten om zich als student in te schrijven aan de Faculteit Diergeneeskunde in Utrecht? ‘Ik heb me altijd erg thuis gevoeld tussen de beesten. Vroeger thuis in Wassenaar hadden we honden en paarden. De drie honden woonden bij ons thuis, de paarden stonden op een manage. In mijn vrije tijd was ik daar vaak bezig, niet alleen met mijn eigen paarden maar ook met die van anderen, want bij die dieren voelde ik me senang. Dan kwam ik tot rust. Sommige collega’s wisten al op hun twaalfde dat ze dierenarts wilden worden. Ik niet. Ik was er als puber niet eens mee bezig. Bij mij begon het pas te dagen tijdens mijn eindexamenjaar. Ook omdat ik een vrij beroep wilde. De vrijheid om te kunnen werken zoals ik graag doe. Niet aan banden gelegd, niet voorgeschreven door een ander. Op een gegeven moment ging het lampje branden en wist ik: diergeneeskunde!’

Droge kost Bracht de studie ook wat hij ervan verwachtte? ‘Het was dramatisch … Een verschrikkelijke studie. Ik moest héél hard leren en het duurde héél lang. De eerste vier jaar raak je nauwelijks een dier aan. Pas in het vijfde studiejaar houd je je bezig met ziektesymptomen en behandeling van feitelijke ziektes. Toen pas dacht ik: ja, hiervoor ben ik aan deze studie begonnen. In het zesde jaar loop je co-schappen. Dan is het nog steeds zwaar, maar komt het plezier terug. Je moet dus zeer gemotiveerd zijn om door te gaan, en daarom vallen er ook zoveel studenten af. Meteen al in het eerste jaar vielen degenen af die uit liefde voor dieren aan de studie waren begonnen. Die trokken het niet: alleen maar biologie, fysiologie, erfelijkheidsleer, statistiek. Droge kost. Stapels syllabi, die je elk kwartaal moest door akkeren. Waarom ik het wel heb volgehouden? Omdat ik wist dat dierenarts een beroep is dat bij mij past. Ook als dat betekent dat je vooraf allerhande dingen moet doen die niet zo leuk zijn. Waar het om gaat, is dat je uiteindelijk dat beroep mag gaan doen.’

27

INTERVIEW

Tekst: Eimer Wieldraaier en Emilie Pieters

Ineke van Herwijnen:

Foto: Hugh Jansman

‘Een goede band tussen baas en hond is voor beide belangrijk’

86

INTERVIEW

Zijn er parallellen in de manier waarop mensen hun kind en hun hond opvoeden? En zo ja: hoe kunnen we die wetenschap benutten? Deze en andere vragen probeert Ineke van Herwijnen te beantwoorden in haar onderzoek naar hondgerichte opvoedstijlen.

Ineke van Herwijnen is als onderzoeker verbonden aan de leerstoelgroep Gedragsecologie van Wageningen University & Research (WUR). Haar onderzoeksgebied omschrijft ze als volgt: ‘Ik ben als externe Ph.D. (de Angelsaksische benaming voor de academische graad van doctor) bezig met een project over hondgerichte opvoedstijlen.

Die studie sluit aan op mijn baan als directeur bij de Koninklijke Hondenbescherming, waar ik al bijna tien jaar werk. Reeds langere tijd signaleren we: je kunt nog zoveel doen op het gebied van hondenwelzijn en verantwoord hondenbezit, maar het is vooral belangrijk er op tijd bij te zijn, en op dat punt ontbreekt het aan de benodigde kennis. Met meer puzzelstukjes kunnen we de puzzel beter leggen. Om die reden ben ik in 2015 in overleg met de WUR met dit onderwerp aan de slag gegaan. In contacten met de stichting Hulphond Nederland was het de universiteit gebleken dat er, ten aanzien van het opvoeden van pups in gastgezinnen, verschillende uitkomsten waren. Dat kan liggen aan de hond - denk aan erfelijkheidsoorzaken - maar ook aan de interactie met de mens. Zo kwamen er voor ons twee dingen bij elkaar.’

Opvoedstijlen Wat is de insteek van het project? ‘Met hondgerichte opvoedstijlen bedoelen we de langetermijninteractie tussen mens en hond. Hoe ga je met je hond om? Dus niet: wat leer je je hond aan, maar hoe bouw je die relatie uit? Deze benadering is vergelijkbaar met die in de kindgerichte opvoeding, waar gekeken wordt naar de relatie tussen ouder en kind of verzorger en kind. Sinds de jaren zeventig doet Diana Baumrind baanbrekend onderzoek op dit terrein. Zij onderscheidt vijf tot zeven opvoedstijlen.

Onze eerste stap was: zie je die stijlen ook terug bij hondenbezitters? Uitkomst van die exercitie: dat blijkt zo te zijn.’

Vertaalslag Hoe heeft Van Herwijnen het onderzoek opgezet? ‘We hebben twee keer een vragenlijst uitgezet, die je kunt zien als vertaalslag van de ouder-kindsituatie naar de baas-hondsituatie. Op de eerste vragenlijst kregen we vijfhonderd responses, op de tweede tweeduizend. De deelnemers moesten ouder of verzorger zijn en tevens een hond bezitten.

Zo konden we de langetermijninteractie met het kind vergelijken met die met de hond.

Onze conclusie op basis van de ingevulde vragenlijsten: er is absoluut een relatie tussen de opvoeding van je kind en die van je hond. Als hondenbezitters de opvoeding van een hond ter hand nemen, doen ze dat op een wijze die vergelijkbaar is met de opvoeding van hun kind. In grote lijnen zijn er drie opvoedstijlen, gebaseerd op corrigeren, emotie of trainbaarheid van de hond. In de eerste stijl staat het corrigeren van ongewenst gedrag centraal. Deze hondenbezitters gebruiken bijvoorbeeld een corrigerende tik als de hond ongewenst gedrag vertoont. In de stijl waarbij de emoties van de hond het uitgangspunt zijn, houden hondenbezitters bijvoorbeeld rekening met voorkeuren van de hond of troosten zij de hond als deze overstuur is. Bij de laatste stijl, die zich richt op de trainbaarheid van de hond, ligt de focus op het de hond leren omgaan met sociale situaties. Deze hondenbezitters leren hun dier gewenst gedrag en zetten bijvoorbeeld een beloning in als de hond echt iets moet doen.’

87

TRAINEN EN OPVOEDING

Tekst: Eline Teygeler en Marieke van der Burgt, Tinley-gedragstherapeuten Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Ron Baltus en Marieke van der Burgt

Is het vasthouden van het speeltje de beloning?

Of ... het rennen, nadat het speeltje is gegooid?

110

TRAINEN EN OPVOEDING

De juiste beloning wisselt

Over trainen gesproken Dat je je hond kunt trainen met behulp van beloningen, is niets nieuws. Maar wat zijn eigenlijk brugprikkels, reinforcers en cue’s, en is een clicker echt handig?

Wanneer we een nieuwe oefening gaan trainen, leert de hond welk gedrag een beloning oplevert.

Als hij begrijpt wat er van hem wordt verlangd, zal hij het gedrag vaker gaan vertonen (dit wordt ook wel bekrachtiging genoemd). De hond leert het snelst als hij voor ieder goed uitgevoerde oefening een voor hem waardevolle beloning krijgt. Wat de hond als een waardevolle beloning ervaart, heeft te maken met het karakter van de hond, maar moet ook passen bij de motivatie op dát moment. De ene hond gaat uit zijn dak voor een balbeloning en de andere hond gaat voor voer. Gedurende de training is het belangrijk dat de waarde van elke beloning in de gaten gehouden wordt. De trainer moet zich afvragen wat de hond precies belonend vindt; gaat het bijvoorbeeld bij de bal om het rennen (jagen) achter de bewegende bal, of gaat het de hond om het kauwen als hij de bal in zijn bezit heeft? Een voerbeloning kan uit de hand gegeven worden, maar een voerbeloning ‘gooien en vangen’ of ‘in het gras gooien en zoeken’ zijn variaties die honden kunnen motiveren.

Het afwisselen van soorten beloningen houdt de hond vaak gemotiveerd. Het altijd gebruiken van dezelfde beloning kan voor de ene hond saai worden, terwijl het voor de andere hond prima is.

Inzicht in de bekrachtiger, de echte beloning die de herhaling van het gedrag motiveert, is belangrijk als je goed wilt trainen.

De kracht van aangeleerde beloningen Bij het aanleren van nieuw gedrag is de timing van het geven van de beloning belangrijk. Deze moet namelijk gegeven worden op het moment of direct na het gewenste gedrag. In veel gevallen is het moeilijk om een hond direct het lekkers te geven tijdens de uitvoering van het gewenste gedrag, bijvoorbeeld als de hond uit positie komt bij het aannemen van de beloning of als hij verder bij je vandaan is. Een aangeleerd beloningssignaal is hiervoor een oplossing. Zo’n signaal wordt ook wel een brugprikkel genoemd. Hierbij leg je het gewenste gedrag vast door middel van dit signaal en wordt de echte beloning later gegeven.

Een bekende aangeleerde bekrachtiger is de clicker.

De clicker maakt altijd hetzelfde geluid waardoor de clicker een handig hulpmiddel om het correcte gedrag van de hond te kunnen belonen.

Sommige trainers gebruiken liever een beloningswoordje om het juiste gedrag te bekrachtigen, net als bij de clicker gevolgd door een beloning.

Enkele veelgebruikte woordjes zijn ‘yes’, ‘good’ of ‘click’. Het gebruik van zo’n woordje is anders dan

111

SPORT EN SPEL

WK Agility 2018

voor valide en mindervalide handlers

PAWC-team Nederland, 2018.

Agility is een ontzettend leuke sport voor hond en handler. Veel handlers dromen alleen van de wereldkampioenschappen; voor Susan Rekveld en Debby Hinlopen werden ze werkelijkheid. Zij deden dit jaar, met respectievelijk Jett en Yume, mee. Een persoonlijk verslag over, en door, beide dames over de resultaten van keihard trainen.

Agility, behendigheid, is een samenspel tussen handler en hond waarbij het streven is om de verschillende onderdelen foutloos af te leggen. Het plezier staat voorop. De sport vraagt discipline en uithoudingsvermogen van handler en hond. En vooral op dit hoge niveau is er ook lef nodig!

Dit jaar werd van 23 tm 26 augustus in Huntingdon, Engeland, het ParAgility World Championship (PAWC) samen met de International Mix & Breed Championship Agility (IMCA) georganiseerd - het wereldkampioenschap agility voor valide handlers. Beide WK’s waren voor zowel stamboom als rasloze honden, met dit jaar deelnemers uit 13 verschillende landen, waaronder een para-deelneemster uit Canada.

Para-agility Susan Rekveld maakte voor het eerst kennis met de agilitysport in 1996, toen het te zien was in het TV–pro-

146

gramma ‘Natte Neuzen’ van Martin Gaus. Ze was gelijk enthousiast. Haar elektrische rolstoel kon haar niet weerhouden op zoek te gaan naar een hondensportschool welke open stond om haar te trainen met haar Labrador Retriever Cindy, toen vijf jaar oud. Ze nam vervolgens deel aan de landelijke wedstrijdcompetitie voor valide deelnemers en was de eerste jaren de enige handler met een beperking. Gelukkig werden steeds meer handlers, ondanks hun beperking, enthousiast voor deze sport.

Trainen voor agility vergt voor Susan en haar hond - inmiddels heeft ze haar vijfde Labrador Retriever, Jett, in training - zeker een extra uitdaging, daar haar hond ook voor haar als hulphond werkt. Een hulphond moet enorm alert op haar zijn en het liefst in de buurt blijven. In de agility wordt juist verwacht dat de hond het parcours zoveel mogelijk zelfstandig aflegt, dus afstand van de

SPORT EN SPEL

handler moet nemen.

Ook in het kiezen van een ras is de mindervalide agilitybeoefenaar niet vrij; deze moet geschikt zijn om te werken als hulphond, terwijl een valide handler een kan kiezen die alleen geschikt is voor de sport. Tevens geeft een elektrische rolstoel de mogelijkheid maar met één arm te handelen en is de draaicirkel zeker veel groter dan wanneer men met een staand lichaam kan draaien. Nu traint een handler met beperking natuurlijk vanaf het begin met zijn eigen hond op deze manier, iets wat Susan ook altijd zelf gedaan heeft.

Susan en Jett.

Ook in het kiezen van een ras is de mindervalide agilitybeoefenaar niet vrij In 2002 richtte Susan de ParAgility World Championship (PAWC) op; een wereldkampioenschap agility voor handlers met een beperking. Met trots kan zij zeggen dat elk jaar weer nieuwe deelnemers de weg naar para-agility weten te vinden.

Debutant Jett op het ParAgility WK Susan vertrok half augustus richting Huntingdon voor deelname aan de 17e ParAgility World Championship (PAWC) met haar jongste hond Jett, een Labrador Retriever van net twee jaar oud. Het Nederlands Para-Team bestond dit jaar uit: Sharon Erenstein, Sara Leliveld, Caroline Vink, Margot Seifert en Susan Rekveld en stond onder leiding van de coaches Verena Boom en Nienke Denneberg.

Eigenlijk zou Susan met haar oudste hond Joy, ook een Labrador, deelgenomen hebben, maar Joy raakte begin april ernstig gewond en zal helaas niet meer kunnen terugkeren in de agilitysport.

Doordat Susan betrokken is bij de organisatie van dit evenement IMCA & PAWC bedacht zij dat Jett dit jaar maar haar debuut moest gaan maken en zo mooi ervaring op kon doen. Susan wist dat zij absoluut geen goede resultaten mocht verwachten daar Jett nog niet geheel klaar is met de training voor agility. Het resulteerde in een diskwalificatie voor alle drie de parcoursen.

Maar … Jett liet mooie stukken zien en daarmee was duidelijk dat ze potentie genoeg had! Volgend jaar wordt het kampioenschap gehouden in Valencia (Spanje), dus Susan en Jett gaan lekker trainen, en zijn vol vertrouwen!

Susan is ook actief in het geven van demonstraties, haar motto: ‘Voor de hond is beide spel – het werken als hulphond of agilitysport. Samen plezier hebben is het allerbelangrijkste!’

Meer informatie over Susan en haar hond(en): www.para-agility.nl

Susan Rekveld met haar hulp en sportmaatje Jett.

147