Herenhuis inkijkexemplaar - Abonnement.nl

Wone n in hist or ie

68

NR.

2018

JA A R G AN G

12

NOVEMBER/DECEMBER 2018 - JAARGANG 12 - PRIJS € 5,99

8 pagina’s

SFEERMAKERS VOOR HET INTERIEUR

Maroeska Metz

Maroeska Metz

krul

‘IN DE DUURZAAM SCHUILT MIJN WONEN KRACHT’ Verhalen + tips van bewoners

krul

‘IN DE SCHUILT MIJN KRACHT’ DUURZAAM WONEN Verhalen + tips van bewoners

Binnenkijken Binnenkijken

GESLAAGDE GESLAAGDE MAKE-OVER MAKE-OVER Rijksmonument Rijksmonument uit uit 1870 1870

GROOTS GROOTS WONEN IN WONEN IN HARTJE HARTJE UTRECHT UTRECHT

54

inhoud 64 28

Ambacht & Restauratie 22 Duurzaam wonen: Ontmoet de pioniers 28

De krul blijft inspireren

58

Optrekkend vocht bij de kern aanpakken

Wonen & Lifestyle 12 Stil leven in hartje Utrecht

7

34 Masterclass ‘Stoffen in het interieur’ 46 Sfeermakers op kleur 54 Dineren aan de gracht 56 Inspiratie voor het binnenhuis 62 Proef het verleden: Soep uit oudovergrootmoeders tijd 64 Wonen ‘op de keien’ in Megen 72 Highlights op PAN Amsterdam

4 Herenhuis | november/december 2018

46 38

Historie & Onderzoek 10

Immaterieel erfgoed: Beiaardcultuur

12 34

Herenhuis Praktisch 83 Huisraad

38 Een statement in steen

87 Erfgoed in het nieuws

74

Van kamer tot kamer: De pop-up

88 Groen achter de gevel

kraamkamer

90

Vraag het de vakman

Rubrieken

Service

3

Editorial

80

7

Pronkstukken

82 Colofon, Volgende uitgave

74

Wie, Wat, Waar

27 Column Karel Loeff 37 Boeken 78 Agenda

Bezoek ook eens www.herenhuis.nl november/december 2018 | Herenhuis 5

Immaterieel Erfgoed

Beiaardcultuur Immaterieel erfgoed is levend erfgoed. Het zit in de harten, hoofden en handen van mensen, die hun liefde ervoor aan de volgende generaties doorgeven. In deze serie belicht Ineke Strouken voorbeelden van tradities die je niet in een archief of museum kunt opbergen.

Tekst Ineke Strouken | Foto Rick Huisinga

Overal in Nederland en Vlaanderen strooien ‘beiaards’ hun klanken uit over hun omgeving. Dit klokkenspel, ook wel carillon genoemd, bevindt zich gewoonlijk in een toren. Het muziekinstrument dat zowel handmatig als automatisch bespeeld kan worden, bestaat uit een reeks klokken die telkens een halve toon verspringen. De beiaardier werkt met een stokkenklavier: een manuaal en een pedaal. De toetsen hiervan zijn verbonden met de klepels die in een klok hangen. De klepels slaan tegen de klok, de klokken zelf bewegen niet. De toetsen van het manuaal zien er uit als houten stokken die de beiaardier naar beneden drukt met de pink van zijn gebalde vuist. De toetsen van het pedaal bespeelt hij met de voeten. De beiaard is zwaar; de klokken alleen al kunnen honderd ton wegen. Ze worden gegoten uit brons, de diameter en het profiel bepalen de toonhoogte en klank. In Nederland zijn nog enkele klokkengieterijen, onder meer in Asten, waar ook het Beiaardmuseum en kenniscentrum zijn gevestigd.

Oorsprong De eerste echte beiaard zou in 1510 zijn gebouwd in Oudenaarde (Oost-Vlaanderen). De techniek verspreidde zich alras naar Nederland en Noord-Frankrijk. Het hoogtepunt van de beiaardcultuur was rond 1750. Daarna ging het bergafwaarts, voornamelijk omdat er weinig geld was voor het onderhoud en de bouw van de instrumenten. Een zekere pastoor J.W. Brouwers hield in 1875 een pleidooi om de beiaardcultuur nieuw leven in te blazen. Er kwamen opleidingen om het vak te leren.

In 1918 werd de Nederlandse Klokkenspel-Vereniging opgericht. De beiaard ontwikkelde zich ook als zelfstandig instrument, los van de kerktoren. Zo kreeg het stadhuis in Rotterdam in 1920 een klokkenspel en werden er demontabele (mobiele) beiaards ontworpen. Na de Eerste Wereldoorlog verbreidde de beiaardcultuur zich ook uit naar de Verenigde Staten.

Immaterieel erfgoed Veel mensen zetten zich met hart en ziel in om de beiaardcultuur te behouden en door te geven aan de toekomst. Zowel in Nederland als in Vlaanderen staat dit stukje cultuur op de Inventaris Immaterieel Erfgoed. De Belgische staat sinds 2014 tevens op de internationale UNESCO lijst van immaterieel erfgoed, de aanvraag is zelfs erkend als ‘goed voorbeeld’.

Dat is een grote eer, want dit label wordt maar zelden toegekend.

Ineke Strouken is oud-directeur van het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland.

Meer informatie op www.immaterieelerfgoed.nl

10 Herenhuis | november/december 2018

Stil leven in hartje Utrecht Een gebouw met geschiedenis ĂŠn een modern interieur: bewoners Ciel en Peter Heintz bewijzen met hun Utrechtse stadsappartement dat dat heel goed samengaat. De hoeveelheid licht die door de ramen naar binnen stroomt is verbluffend.

Tekst Rosselle de Jong | Fotografie Louise Lemaire Styling Esther Loonstijn | Productie InsideHomePage

november/december 2018 | Herenhuis 13

‘Dit is een geweldige plek om te wonen’ De eettafel van 180x180 centimeter heeft een stalen frame met een tafelblad van walnoot. Hier is goed te zien hoe de grijze kubus de twee voormalige appartementen doorsnijdt (het uiteinde is de slaapkamer). ‘Het is leuk om zoveel ruimte te hebben en toch is het compact.’ De deuren in het huis reiken tot aan het plafond.

‘De Italiaanse keuken van Boffi, hebben we nu zeven jaar en we zijn er nog steeds erg blij mee. Het eiland in de keuken is perfect omdat het zoveel extra werkruimte biedt. De muur achter de keuken is geschilderd in een leverkleur. Op de vloer liggen eiken vloerdelen.’

14 Herenhuis | november/december 2018

V

oor Peter en Ciel Heintz hun appartement betrokken, bewoonden ze tien jaar lang een pand aan de Nieuwegracht in Utrecht. Met zestien kamers, een gang van twintig meter en een zolder van driehonderd vierkante meter was het al aan de grote kant, maar dat werd het helemaal toen de kinderen stuk voor stuk het nest verlieten. ‘We

gingen daarom op zoek naar iets unieks en sfeervols, eveneens in hartje Utrecht, niets standaard’, zegt Ciel. ‘Toen we deze ruimte vonden, op slechts tweehonderd meter van ons toenmalige huis, waren we meteen om.’

Overgang Het pand uit 1811 was destijds gebouwd voor een notaris, evenals het koetshuis er pal naast, dat later een tweede bouwlaag kreeg. De verdieping over de gehele breedte van beide panden -in totaal zo’n vijfentwintig meter- is nu de woonruimte van Ciel en Peter. ‘Je ziet de overgang heel mooi als je vanuit onze slaapkamer, die deel uitmaakte van de voormalige notariswoning, naar de woonkamer (de verdieping boven het koetshuis) loopt: het plafond gaat van heel hoog naar lager, maar nog steeds vrij hoog; bijna drie meter.’

Nationale Duurzame Huizen Route

Ontmoet de

pioniers

Bewoners Kristiaan en Sanne Kamerling + drie kinderen

Soort huis Vrijstaande woning

Bouwjaar woning 1930

Woonplaats Loenen aan de Vecht

Op zaterdag 3 en 10 november is het weer zover: bewoners van bijna duizend verduurzaamde huizen heten u welkom voor een bezoek. Als voorproefje vertellen drie bewoners hoe zij het aanpakten.

Tekst | Sebastiaan van der Hoeven

Dichtbij de bron De Nationale Duurzame Huizen Route op 3 en 10 november is een unieke kans om bij eigenaren van duurzame huizen binnen te kijken. De bewoners delen graag hun verbouw- en woonervaringen met u. Het is de ideale manier om u onafhankelijk te oriënteren en al uw vragen te stellen. Kijk voor meer informatie op www.duurzamehuizenroute.nl

Twaalf jaar geleden ontstond bij Kristiaan en Sanne

Het huis wordt verwarmd met een massakachel in combinatie met een

Kamerling het bewustzijn om beter zorg te dragen voor

buffervat. Door een verkeerde installatie viel de energierekening

het milieu. Beiden waren zelfstandig ondernemer,

aanvankelijk te hoog uit. Onlangs werd het systeem opnieuw doorgerekend

waardoor er weinig tijd overbleef om te koken. Toen de

en aangepast. ‘Als je een pionier bent, krijg je hier mee te maken.’

plasticbakjes van afhaalgerechten zich in huis

Kristiaan en Sanne wonen comfortabel, vinden ook hun gasten. ‘Wat

opstapelden, besloten ze het anders aan te gaan

voelt het hier fijn!’ is een veelgehoorde uitspraak. ‘Dat komt door de

pakken: vaker zelf koken en niet winkelen zonder eigen

natuurlijke materialen. Het is zacht en lief’, legt Sanne uit. Met een lach:

bakjes of tassen. Deze bewustwording zette ook door

‘We zijn overigens geen hippies, maar verwende yuppen uit Amsterdam.’

in andere aspecten van hun leven en mondde uit in de

Het huis is zo ingericht dat Kristiaan en Sanne het tot hun oude dag

verduurzaming van hun in 2012 gekochte woning. Het

kunnen bewonen. Ze hebben overal rekening mee gehouden, al kostte

begon met kleine ideeën en eindigde met grote

het enige tijd om het te realiseren. ‘Wij noemen dat slow-building.’

plannen voor bio-ecologische bouw. Sanne: ‘We wilden een huis dat lang meegaat, maar dat ook onze gezondheid ten goede komt.’ In 2014 kwam de

Tip

verbouwing gereed.

De handige tip van de familie Kamerling: ‘Voorbereiding is het halve

De woning bestaat uit oud- en nieuwbouw. Het nieuwe

werk. Zoek alles van te voren uit, neem de tijd voor een goede

gedeelte is neergezet volgens de passiefhuisprincipes.

aanbesteding. Onze bouwpartij had geen ervaring met duurzaam

Voor het oudbouwgedeelte is gekozen voor de

bouwen, maar hun mentaliteit was geweldig en ze wisten dat ze van

maximaal mogelijke isolatie. Daarnaast maakte de

dit proces ook gingen leren. Dat was een heel plezierig traject.’

familie de bewuste keuze om te werken met ecologische en lokale materialen. In het oog vallen de kozijnen, gemaakt van lokaal larikshout om de transportafstand kort te houden. Het aanbrengen van de lijnolieverf was nog een uitdaging, want weinig schilders wisten hoe ze dit kundig moesten doen. Ook komt er hars door de verf heen. ‘Dat is typisch voor larikshout en dat omarmen we maar. We willen duurzaam en lokaal. Als er hars uit komt, dan zij dat zo’, aldus Sanne. In het passiefbouwgedeelte zijn tevens met larikshout holle delen in de muren gebouwd. Deze zijn gevuld met papierpulp.

Het voelt hier fijn door de natuurlijke materialen’ november/december 2018 | Herenhuis 23

Bewoners Machiel Lambooij en partner

Soort huis Vrijstaande woning

Bouwjaar woning 1923

Woonplaats Amersfoort

‘Ik ben het huis stapsgewijs gaan verduurzamen’

toe; over warmtepompen kon Machiel in Nederland aanvankelijk weinig informatie vinden (dit was in 2004). Met een luchtwarmtepomp wordt in de nieuwbouw van binnenlucht, via een intern afzuigsysteem, warm water gemaakt. Een goede investering. ‘De pomp werkt uitstekend

Dertig jaar geleden kocht Machiel Lambooij dit vrijstaande

en heeft weinig tot geen onderhoud nodig. Het enige nadeel is

huis in Amersfoort. Daarna is hij het stapsgewijs gaan

dat het opwarmen van het water langer duurt.’

verduurzamen. Toen het dak begon te lekken is bij de

Met kierdichting en ledverlichting probeert Machiel nog meer

herstelwerkzaamheden meteen dakisolatie aangebracht. ‘Bij

winst te behalen. Ook zijn er plannen om de cv-ketel te

elke verbouwing gaan we een stapje verder. In één keer alles

vervangen door een extra warmtepomp. Extra

doen is teveel en ook kun je dan niet in het huis blijven wonen’,

isolatiemaatregelen kunnen verder niet genomen worden. Zowel

licht Machiel toe. Inmiddels is het gasverbruik met 50 procent

binnen- als buitengevelisolatie is geen optie door de bouw van

teruggedrongen. Al bij de aankoop was zijn intentie om de

de muren, én omdat de woning onder beschermd stadsgezicht

woning te brengen tot de nieuwste stand van de techniek. De

valt. ‘Maar dat was ik al niet van plan’, vertelt hij. ‘Ik kocht de

woning bestaat uit oud- en nieuwbouw. De dakisolatie drukte

woning om haar uiterlijk.’

de verwarmingskosten al aanzienlijk. De ramen zijn geïsoleerd met monumentenglas. Volgens de adviseur was dit de beste optie; het aanbrengen van standaard HR++-glas zou mogelijk

Tip

vochtvorming met zich meebrengen. ‘Het uitzoeken van de

De handige tip van Machiel Lambooij: ‘Stop veel tijd in

juiste isolatie kostte maanden tijd’, vertelt Machiel. ‘Je moet

goed uitzoekwerk voordat je iets beslist. Dat geldt voor zowel

heel kritisch zijn en op zoek gaan naar objectieve informatie.’

de techniek als de keuze voor de juiste installateur of

Het lukte Machiel door veel op internet te zoeken en met

aannemer.’

verschillende mensen te praten, tot in België en Duitsland aan 24 Herenhuis | november/december 2018

Dit huis is het tweede dat Trudy en Willem van Riemsdijk duurzaam maakten. Eerder deden ze het al met een woning in

Tip

Wageningen. In 2012 troffen de twee in Stiens tijdens een

De handige tip van Trudy en Willem: ‘Bouw een goed team

zoektocht naar stinzenplanten een verwaarloosde tuin aan, vol

op dat verstand heeft van monumenten. Verdiep jezelf in de

met prachtig bloeiende exemplaren. De tuin hoorde bij een

materie door bij anderen te kijken en er veel over te praten.

negentiende-eeuws rijksmonument, een voormalige

Maak tot slot gebruik van bestaande organisaties voor

dokterswoning, dat te koop bleek te staan. Het stel hapte toe.

handige adviezen.’

Dat het pand duurzaam moest worden stond direct vast. ‘Het is cultureel erfgoed. Dergelijke historische woningen hebben geen toekomst als ze niet verduurzaamd worden.’

‘Bij zo’n woning is het continu wikken en wegen.’

Een monumentaal pand comfortabel en aardgasvrij maken is

De muren van de woning zijn aan de binnenzijde voorzien van

een uitdaging. Om de klus te klaren werkte de familie samen

PIR-isolatieplaten. De warmte voor de woning komt van een

met de lokale architect G. Van der Meulen. ‘Een goede architect

bodemwarmtepomp. De twee zijn erg blij met het comfort en de

is belangrijk. Deze man was al lang gepensioneerd en bijna

uitstraling van de woning. ‘Je ziet niets terug van de genomen

tachtig jaar oud; maar zeer gemotiveerd!’ De installateur en de

maatregelen. Het is zelfs mooier geworden nu de oorspronkelijke

aannemer, een restauratiebedrijf, kenden de architect. Het

radiatoren vervangen zijn door vloerverwarming.’

duurde twee jaar om de woning geheel te verduurzamen, vertelt

Omdat de woning een monumentaal pand is, zijn er geen

Trudy. ‘Je komt tijdens het werk van alles tegen.’ Om

zonnepanelen gelegd. Die liggen op een oud, eveneens

vloerverwarming aan te kunnen leggen werden de aanwezige

gerestaureerd pakhuis iets verderop. Via een kabel onder de

houten vloeren, die in slechte staat waren, verwijderd. De

erven van de buren levert het pakhuis stroom aan de woning.

kruipruimte is gevuld met schuimbeton met daarbovenop tien

Ook verder is het bij Trudy en Willem duurzaamheid troef. ‘Vlees

centimeter isolatie. In de hoofdgang kwam geen

eten we zeer beperkt. Een vriezer hebben we nooit gehad en

vloerverwarming vanwege de historische tegels.

afwassen doen we met de hand.’

De schuiframen kregen een dunnere variant van HR++-glas en tochtwering in de schuifsporen. De bovenverdieping werd omgevormd tot een loft door alle kleine kamers eruit te halen. In het dakkapel is het historische glas gehandhaafd. Om dit toch goed te isoleren is een ‘koude ruimte’ gecreëerd door een

Bewoners

glazen tussenwand te plaatsen van HR++-glas. ‘Dit was een

Willem en Trudy van

creatieve oplossing van de architect’, vertellen Trudy en Willem.

Riemsdijk

Soort huis Vrijstaande woning

Bouwjaar woning 1838

Woonplaats

‘Bij dit type woning is het continu wikken en wegen’ Foto: Dina van der Meulen

Stiens

Serie: zes eeuwen woonhuisgeschiedenis

Een statement in steen

Vereniging Hendrick de Keyser bestaat dit jaar honderd jaar, en dat is reden voor een feestje. Ook Herenhuis haakt in. In een serie artikelen stelt het magazine zes eeuwen Nederlandse woonhuisgeschiedenis samen aan de hand van de unieke collectie, die vele tijden en stijlen omspant. In deze laatste aflevering een icoon van het Nieuwe Bouwen, de avantgardistische architectuurstroming uit de jaren dertig van de twintigste eeuw.

Tekst Niek Smit | Fotografie Arjan Bronkhorst

38 Herenhuis | november/december 2018

Zes eeuwen woonhuisgeschiedenis ‘t Zeepaert, Dordrecht Huis De Visser, Hoorn Huis Tichelaar, Makkum Huis Barnaart, Haarlem Huis Bartolotti, Amsterdam Huis Dijkstra, Groet

I

n Groet bij Schoorl in Noord-Holland staat in een groen weiland een stralend wit zomerhuisje, eenvoudig, blokvormig, met plat dak en grote glasramen. Het huisje is tot in details bewaard gebleven en is een ontwerp uit 1932 van de

architecten Ben Merkelbach en Charles Karsten, medeoprichters van de Amsterdamse architectenvereniging ‘De 8’, een groep van architecten die een belangrijke rol zouden spelen in de opkomst van de moderne, nieuwzakelijke architectuur. In een manifest uit 1927 riepen ze op tot een architectuur die rationeel, ondergeschikt aan de opdracht en wars van kunstmatige vormwil was. Het zomerhuis kan dan ook gezien worden als een statement in steen.

Vooruitstrevend Het ontwerpen van een zomerhuisje was een gewilde opgave voor de architecten van het Nieuwe Bouwen. Dit type opdracht was minder gebonden aan vaste conventies en leende zich voor een vooruitstrevende architectuur.

Tegelijk sloot het bouwen van een vakantiehuis aan bij een idealistisch vooruitgangsdenken, waarbij leven in de open lucht, nabij de zee, als heilzaam werd gezien. De foto’s van kort na de bouw illustreren een optimistisch ideaal: leven zonder formaliteiten, in een eenvoudig functionalistisch vormgegeven huis.

Het zomerhuis werd ontworpen als vakantieadres voor een gezin met twee jonge kinderen. De opdrachtgever Rients Dijkstra was advocaat en journalist in Amsterdam. Hij was betrokken bij de Groene Amsterdammer en maakte deel uit van een kring van intellectuelen, kunstenaars, schrijvers en architecten. Zeker de eerste jaren werd het huis door sommigen van hen regelmatig bezocht. Schrijvers en dichters als Menno ter Braak, Edgar du Perron, Adriaan (Jany) Roland Holst en Victor van Vriesland, schilders als Wim Schuhmacher, Charley Toorop, Edgar Fernhout, de beeldhouwer John Rädecker, de fotografe Eva Besnyö en de cineast John Fernhout en nog vele anderen brachten lange zomeravonden door op het ruime terras.

Blijvend vrij uitzicht Als locatie voor het huisje was een weiland uitgekozen met uitzicht op de duinen in de verte. Een groot deel van het perceel bleef in gebruik als hooiland waarmee een blijvend

Bij mooi weer kunnen de grote puien naar buiten draaien en

vrij uitzicht veilig werd gesteld. De bouw begon in 1933 en

vormen ze zo windschermen voor het terras. Een ingenieus

kwam gereed in de zomer van 1934. De bouwsom bedroeg

systeem waardoor het huis groeit in woonoppervlak.

achtduizend gulden. De tuin liep, zonder hek, bijna naadloos over in het omringende landschap. Vrij gelegen,

40 Herenhuis | november/december 2018

In de woonruimte staan nog altijd de oorspronkelijke houten banken en de eettafel met verchroomd stalen onderstel en Thonet-stoelen.

Het huisje is tot in details bewaard gebleven

november/december 2018 | Herenhuis 41

Sfeermakers

voor het interieur De donkerste maanden van het jaar zijn in aantocht. Tijd dus om het in huis extra gezellig te maken. Met deze sfeermakers geef je je interieur in no time een kleur-boost!

2

1

Glorieus geel 3

4

5 6

1. Behang Asian Lattice heeft een geometrisch patroon met een metallic finish. Prijs per rol € 50,-. www.grahambrown.com 2. Deze vazen geven het interieur een fraai kleuraccent. Prijs vanaf € 4,-. www.hema.nl 3. Comfortabele fauteuil met kussens in okergeel velours. Prijs € 4.309,-. www.buzzispace.com 4. De kleurrijke bloemenpatronen van het Wonderlust theeservies van Wedgwood representeren zowel de traditionele Britse tuinen als de exotische bloemen uit het Verre Oosten. Prijs vanaf € 50,-. www.wedgwood.eu 5. De murals Second Moment openen de poort tot lang vervlogen tijden. Er is keus uit veertien verschillende trompe-l’oeil murals.

Prijs € 45,- per m². www.rebelwalls.com 6. Ontwerper Michael Barnaart heeft zijn modecollectie uitgebreid met unieke woonaccessoires. Prijs Mondriaankussen (incl. verenvulling) € 89,-. www.michaelbarnaart.com november/december 2018 | Herenhuis 47

Dineren aan de gracht

Upstairs, downstairs

Dit najaar (t/m 14 januari 2019) presenteert Museum Van Loon de tentoonstelling Dineren aan de gracht. Rijkelijk gedekte tafels vol familiezilver, porselein en kristal staan opgesteld in de diverse kamers op de bel-etage van het huis. In het recentelijk gerestaureerde souterrain ontdekken bezoekers wat er vooraf ging aan de grote diners en ontvangsten die boven plaatsvonden. Vijf vragen aan Valentine Rijsterborgh over deze tentoonstelling.

Fotografie | Museum Van Loon, Saskia van Osnabrugge

Het personeel van de familie Van Loon in de personeelsruimte na een gemaskerd bal van de familie.

Waarom het thema ‘Dineren aan de gracht’?

‘De aanleiding voor deze tentoonstelling is de voltooiing van het project Open Huis. Hiermee is het historische souterrain in zijn geheel voor bezoekers toegankelijk gemaakt: vroegere personeelsvertrekken zoals de bijkeuken, de wijn- en bergkelder, rond 1900 het domein van kokkin Leida, knecht Gerrit en butler Theo. Doordat het museum nu ook het leven en het werk van het personeel downstairs kan laten zien, is de publieksprogrammering aanzienlijk verbreed.’

Wat is het pronkstuk van de tentoonstelling?

Willem van Loon had het grootste zilveren servies ooit’

‘In 1824 bestelde jonkheer Willem van Loon naar verluidt het grootste zilveren servies dat ooit voor een particulier in Amsterdam werd gemaakt. Dit tafelzilver, van de hand van

een goed beeld van de voorbereidingen downstairs en de

Bennewitz en Bonebakker, is in volle glorie te bewonderen.’

samenwerking tussen familie en personeel, essentieel voor het welslagen van diners en feestelijke ontvangsten. Kokkin Leida

Wat kreeg de familie Van Loon in die tijd voorgeschoteld?

wist precies wat Thora en Willem Hendrik van Loon graag aan

‘Dankzij de originele receptenboekjes die Thora van Loon (de

Thora van Loon het menu van de avond. Ze is dertig jaar in

echtgenote van Willem Hendrik van Loon, de kleinzoon van

dienst geweest bij de familie.’

hun gasten serveerde. Ook besprak ze iedere ochtend met

Willem) voor haar kokkin Leida opstelde, weten we wat de familie Van Loon zoal at. Thora noteerde onder meer

Wat mogen we volgens u niet missen?

schildpadsoep, soufflés van Parmezaanse kaas, piepkuiken,

‘Om nare etensgeuren te voorkomen was de eetkamer ver van

kruidenwijn en pudding. Een dertigtal van de recepten zijn door

de keuken gesitueerd. Het eten was hierdoor vaak al koud bij

Janny van der Heijden, jurylid van Heel Holland Bakt, in een

het opdienen. Thora en Willem Hendrik aten ‘à deux’ in de

nieuw jasje gestoken en gebundeld in Dineren aan de gracht.

tuinkamer, aan een kleinere tafel. Deze ruimte was dichter bij de

Zodat de thuiskok er ook mee aan de slag kan.’

keuken, ook intiemer, en biedt, zoals bezoekers zullen zien, een mooi uitzicht op de tuin. Bijzonder zijn ook de originele

Wat was de rol van het personeel?

menukaarten en de livreien van de knechten in het souterrain.’

‘Het personeel was enorm belangrijk voor de familie Van Loon.

De tentoonstelling geeft naast de rijkelijk gedekte tafels upstairs

Meer informatie: www.museumvanloon.nl november/december 2018 | Herenhuis 55