Beleggers Belangen inkijkexemplaar - Abonnement.nl

BELEGGERS BELANGEN www.beleggersbelangen.nl

HIER MET DAT GELD!

15 MAART 2019 | NR: 11 KOPEN

BOSKALIS

Matige jaarcijfers doen niks af aan winstpotentieel VERKOPEN

FORFARMERS

Hoge grondstofkosten kunnen niet worden doorberekend KOPEN

ADIDAS

Krimp Europa wordt gecompenseerd door groei VS en China

TIP VAN DE WEEK Inspelen op een flinke stijging van de Italiaanse rentes BEURS EN ECONOMIE

Meer opkomende landen in belangrijke indices

Teveel betaalde dividendbelasting terughalen bij de buitenlandse fiscus, hoe pak je dat aan?

SPECIAL BELEGGERS BELANGEN ACADEMY

Leer jezelf beschermen tegen een correctie op de beurzen

11_COVER_SPECIAL.indd 1

13-03-19 14:29

INHOUD | 3

BEURS EN ECONOMIE

OPKOMENDE LANDEN BETER BEREIKBAAR Het aandeel van opkomende landen in de wereldeconomie groeit. Toch is hun weging in de wereldwijde aandelen- en obligatie-indices nauwelijks gestegen. Dat verandert.

10 NEDERLAND

WINSTPRIMEUR VOOR PHARMING Het biotechnologiebedrijf heeft in 2018 voor het eerst in de geschiedenis winst geboekt. Beleggers reageerden teleurgesteld op het uitblijven van overname-interesse.

18

HOUDEN

NEDERLAND

ACCELL DOET HET SLECHT IN NOORD-AMERIKA Fietsenfabrikant Accell heeft veel last van aanhoudende tegenvallende resultaten van zijn Noord-Amerikaanse tak. Verkoop van deze activiteiten kan verlichting brengen.

19 OMSLAGARTIKEL > DIVIDENDBELASTING

HOUDEN

04 06 06 07 08 10 11 14 18 20 21 27 28 30 34 40 42

Beeld van de week Commentaar Exclusief Lezersvragen Portefeuilles Beurs & Economie Assetallocatie Omslagartikel Aandelen Nederland Tip Special Aandelen Internationaal Analisten Technische Analyse Koerswijzer Service Tot slot

INTERNATIONAAL > SPORTARTIKELEN

STEL UW VRAAG

GELD TERUGHALEN BIJ DE BUITENLANDSE FISCUS

ADIDAS HEEFT DE TIJDGEEST MEE

Het terugvorderen of verrekenen van teveel ingehouden bronbelasting op bruto dividend is soms wat lastig, maar het is zeker de moeite waard. In dit artikel leggen we uit hoe een en ander in zijn werk gaat.

Ondanks een lichte omzetwaarschuwing voldeden de jaarcijfers van Adidas ruimschoots aan de doelstellingen.

Het komende jaar biedt waarschijnlijk lagere, maar nog altijd zeer acceptabele groei.

14

27

Het forum

EEN VRAAG AAN EEN EXPERT, OF IN CONTACT KOMEN MET ANDERE ABONNEES? DAT KAN!

CHECK HET NIEUWE FORUM BELEGGERSBELANGEN.NL/FORUM

15 maart 2019 | BELEGGERS BELANGEN 11 ONE-0044_Advertentie_Lezersavond_59x75.indd 1

19bel011z003 3

15-10-18 11:54

13/03/2019 18:38

6 | REDACTIONEEL

EXCLUSIEF OP BELEGGERSBELANGEN.NL

GEEN ENKEL RISICO NEMEN

• • • •

Wat moet je met de brexit?

Tiplijsten Actuele adviezen Dividendbeleggen Voorbeeldportefeuilles VIDEO

BELEGGERS BELANGEN ACADEMY VIER ONLINE OPLEIDINGEN BEURZEN VANDAAG

FORFARMERS, BOEING EN DISNEY auteur: Johan Brinkman

W

at moet je als belegger met de brexit? Die vraag hebben we ons uiteraard meermalen gesteld sinds de Britten er in juni 2016 voor kozen de EU te verlaten.

De afgelopen twee jaar en negen maanden is onze opvatting altijd geweest dat de ontwikkeling van de Britse economie en van Britse bedrijven uiteraard beïnvloed zal worden door de brexit, maar ook dat er in de aanloop naar het vertrek uit de EU en daarna altijd beleggingskansen op de beurs van Londen zullen blijven.

Natuurlijk hebben we onze doorlopende adviezen op Britse multinationals, zoals Experian, HSBC, Tesco, BP, Vodafone en een drietal mijnbouwers. Maar ook besteedden we zowel in 2017 als vorig jaar een omslagartikel aan de kansen op de Britse aandelenmarkt. Het verloop van de FTSE1000 is sinds het referendum niet wezenlijk anders dan elders in Europa. Na een piek in mei 2018 bedraagt het rendement sinds 23 juni 2016 nu +16,5%, tegenover +10,9% voor de Stoxx600.

Niets bijzonders aan de hand dus? Toch wel. De politieke crisis in Londen is enorm en de gevolgen hiervan laten zich nu moeilijk inschatten. Een uitstel ligt voor de hand. Maar ook een harde brexit kan straks zomaar een feit zijn. In dat klimaat is het geven van een beleggingsadvies met een horizon van twaalf maanden, zoals u van ons gewend bent, een hachelijke onderneming. Wel zijn onze lopende adviezen op de mijnbouwers en oliereus BP al langere tijd ‘kopen’.

Maar een artikel met een aantal nieuwe Britse tips aan de vooravond van de geplande brexit-datum van 29 maart, zoals aanvankelijk voor medio maart onze bedoeling was, daaraan wagen we ons toch maar liever niet. Weliswaar was er woensdag, de dag nadat de deal die premier May had gesloten voor de tweede keer was weggestemd, bepaald geen sprake van paniek.

Maar wat niet is, kan nog komen. En met zoveel uiteenlopende scenario’s willen we geen enkel risico lopen.

Wel hebben we de resultaten van de vijf tips die we vorig jaar gaven. In een negatief klimaat – de FTSE100 rendeerde sinds het verschijnen van het artikel op 16 mei -7,5% – behaalden er twee een positief (Reckitt Benckiser en Sage Group) en drie een negatief resultaat (B&M European Value Retail, Associated British Foods en Domino’s Pizza). Een update over deze aandelen, en een aantal nieuwe tips uit Londen, krijgt u van ons zodra de situatie in Groot-Brittannië weer enigszins is genormaliseerd. <

johan.brinkman@onebusiness.nl

In de rubriek Beurzen Vandaag geven we op werkdagen in de loop van de ochtend een beeld van de belangrijkste ontwikkelingen van die dag op het Beursplein en op andere Europese marktplaatsen, en van de gebeurtenissen op Wall Street de vorige avond. Met afgelopen woensdag aandacht voor ForFarmers, Boeing en Disney.

OPTIETIP 12

ASML BOVEN 200 EIND DIT JAAR

De optietip van deze week is een combinatie van ASMLcallspreads. Verder geeft onze optiespecialist Hildo Laman updates over AEX-optietips en de AMG-tip van vorige week.

TIPTERUGBLIK

CORPORACIÓN FINANCIERA ALBA

Sinds Corporación Financiera Alba vorig jaar getipt werd, is de beurskoers met 9% gedaald. Dit betekent echter volgens beleggingsexpert Michiel Pekelharing dat de discount ten opzichte van de intrinsieke waarde groter is geworden.

Die waarde nam namelijk mooi toe en de Spaanse economie liet een gezonde groei zien.

Volg ons ook op sociale media: @BelBelnl en @BeleggersBelangen

BELEGGERS BELANGEN 11 | 15 maart 2019

19bel011z006 6

13/03/2019 16:33

ASSETALLOCATIE | 11

ASSETALLOCATIE AANKONDIGINGEN EN RAMINGEN ECB BEÏNVLOEDEN KOERSEN STAATS- EN BEDRIJFSOBLIGATIES

OPKOMENDE LANDEN HOUDEN ZICH GOED IN NEGATIEVE WEEK Met verliezen voor de belangrijkste graadmeters in de Verenigde Staten, Europa én Nederland was het bepaald geen uitbundige beursweek. Belangrijke uitzonderingen waren Brazilië, India en China. tekst: Take Ligteringen

M

et een verlies van 1% voor de AEX en 1,5% voor de AMX was het geen beursweek om over naar huis te schrijven. Ook de belangrijkste Europese en Amerikaanse

AANDELEN NEDERLAND tekst: Jeff Thijssen

V

oor de tweede week op rij stond zowel de AEXals de AMX-index in het rood. De hoofdgraadmeter daalde (maandag tot en met maandag) met 1,0%, terwijl de Midkap 1,5% inleverde. De groeiramingen werden zowel voor Nederland als Europa verlaagd. Het Centraal Planbureau rekent voor 2019 op een economische groei van 1,5%, terwijl dit in een eerdere raming nog 2,2% was. De Europese Centrale Bank heeft zijn verwachting voor de economische groei voor de eurozone bijgesteld van 1,7% naar 1,1% voor 2019. Tevens kwam de ECB met maatregelen die ruimer waren dan verwacht. Het belangrijkste rentetarief van 0% en de depositorente van -0,4% blijven ongewijzigd tot het einde van het jaar. Daarnaast verraste de ECB met de

indices leverden in. Opkomende landen hielden evenwel de vaart erin: er waren mooie winsten voor India en Brazilië, en China bleef goed liggen. De groeiverwachting van de ECB voor de

eurozone drukte de Duitse tienjaarsrente en de risico-opslag op solide euro-bedrijfsobligaties steeg licht. De tarweprijs maakt een duikvlucht en de euro zakt verder weg tegenover de dollar. <

WEEKPERFORMANCE AEX PER 11 MAART Grootste stijgers Unilever Heineken KPN

Grootste dalers 2,6% Altice Europe 2,0% ING 1,6% ArcelorMittal

aankondiging van een derde ronde langlopende leningen (TLTRO’s) voor banken.

Het nieuws van de ECB zorgde voor flinke koersfluctuaties.

De grootste stijger afgelopen week binnen de AEX was Unilever met 2,6%. Het levensmiddelenconcern herstelde zich deze week, nadat de koers vorige week nog onder druk stond vanwege negatief nieuws (winstwaarschuwing) bij sectorgenoot Beiersdorf.

De grootste daler deze week was Altice Europe. Vorige week stond het aandeel nog 12,1% in de plus. Deze week daalde de beurskoers echter met 10,8%; de voornaamste reden lijkt een adviesverlaging van Barclays.

Naast Altice Europe hadden de banken ING en ABN

10,8% 7,8% 6,8%

Amro het zwaar. Beide banken werden afgelopen week genoemd in een nieuw Russisch witwasschandaal. Volgens mediaberichten zou hierbij €10 mrd aan geld zijn witgewassen. De FIOD en het Openbaar Ministerie hebben via een woordvoerder laten weten de zaak nauwlettend te volgen. Eind vorig jaar schikte ING al met de Nederlandse overheid voor €775 mln vanwege gebrekkige witwascontroles. Naast het witwasschandaal stonden de beurskoersen onder druk door de verruiming van de ECB. Dit komt doordat verruiming en lage rentes over het algemeen een negatieve invloed hebben op de winstgevendheid van banken. <

AANDELEN INTERNATIONAAL tekst: Johan Brinkman

N

a ruim twee maanden van koersstijgingen maakten de internationale aandelenmarkten afgelopen week veelal pas op de plaats.

Belangrijkste reden was dat de vooruitzichten voor de groei van de wereldeconomie verslechterden. Het merendeel van de hoofdgraadmeters die wij voor u volgen, leden met slotkoersen van maandag verliezen tot -2,0%.

Enkele opkomende landen rendeerden opnieuw bovengemiddeld. Zo breidden de Braziliaanse Bovespa (+3,6%) en de Indiase Sensex (+2,8%) hun jaarwinsten verder uit. Opvallend was ook dat de Shanghai Composite – de grote winnaar van 2019 tot nu toe – in dit negatieve beursklimaat afgelopen week vrijwel onveranderd bleef.

Ondanks de negatieve stemming bleven per saldo ook de verliezen in Europa en de Verenigde Staten zeer beperkt. De breed samengestelde S&P500 rendeerde -0,3% en de pan-Europese Stoxx50 en Stoxx600 (inclusief Britse aandelen) -0,4%. Alleen bij de Dow Jones (-0,7%) was het beeld wat negatiever. Hier woog het koersverlies van Boeing (-7,6%) zwaar na de vliegramp in Ethiopië. Dit jaar tot nu toe was er nog steeds met maar ruim een dozijn van de 94 wereldwijde hoofdgraadmeters die persbureau Bloomberg bijhoudt geen geld te verdienen.

Na de Shanghai Composite behaalden onder meer de Italiaanse FTSEMIB (+12,6%) en Bovespa (+11,5%) toprendementen.

Overigens behoort ook de AEX met +9,7% tot de top van dit jaar.

Deze maand zullen de ogen van beleggers in toenemende mate

15 maart 2019 | BELEGGERS BELANGEN 11

19bel011z011 11

13/03/2019 16:30

12 | ASSETALLOCATIE

OPKOMENDE MARKTEN DOEN HET WEER GOED 12 mrt 2018 = 100

115 110 105 100 95 90 85 80 75

apr

jun

aug

okt

dec

feb

■ Bovespa ■ Sensex ■ Shanghai Composite

De beurzen van de drie opkomende landen blijven dit jaar uitstekend presteren.

gericht worden op Londen, met een aantal cruciale stemmingen in de loop van de week in het parlement. Met slotkoersen van maandag bleef de FTSE100 dicht bij huis (-0,1%). Maar dinsdag en

woensdag namen de spanningen op de financiële markten over de brexit toe. Hoe dan ook zal het deze hele maand nog spannend blijven rondom Groot-Brittannië en de EU. <

STAATSOBLIGATIES

ken. Daardoor heeft Griekenland nog niet een tranche van €1 mrd ontvangen.

In de VS is het verloop van de tienjaarsrente anders. De Duitse rente vertoont dit jaar een daling, wat als een teken van economische verzwakking kan worden beschouwd. De Amerikaans economie vertoont met ruim 2% veel meer groei. Overigens zonder dat dit tot fricties leidt, zoals heel snel stijgende lonen en inflatie. In de tienjaarsrente wordt dat zichtbaar door een horizontaal verloop. <

tekst: Jaap Barendregt

D

e mededeling van ECBpresident Mario Draghi had dan toch nog effect.

De drastische verlaging van de economische groeiverwachting voor 2019 voor het eurogebied door de ECB (van 1,7% naar 1,1%) was verwacht door velen, maar kennelijk niet door iedereen. Want de aandelenkoersen daalden erop en de tienjaarrente op staatsschuld eveneens. De Duitse rente daalde van 0,126% naar 0,067%. De lagere groei betekent tevens dat de kans op een hogere inflatie kleiner is geworden, wat de lagere rente in mijn ogen verklaart.

Nederland ging uiteraard mee met deze Duitse rentedaling.

Griekenland deed dat niet echt. Brussel is nog niet geheel tevreden over de vorderingen die de Griekse regering heeft gemaakt bij de uitvoering van maatregelen om de Griekse economie minder star te ma-

TIENJAARSRENTE 11 jan 2019 = 100 100 80 60 40 20 jan

feb

mrt

■ VS ■ Duitsland

Waar de Duitse rente daalt, blijft die van de VS stabiel.

BEDRIJFSOBLIGATIES $ per vat tekst: Stephen Hendriks

D

e aankondiging van de ECB om de rente dit jaar niet meer te verhogen en Bovespa Sensexkredietfaciliteiten om nieuwe Shanghai Composite aan banken beschikbaar te stellen, werkte ook door op de markt voor bedrijfsobligaties.

Voor solide in euro’s uitgegeven bedrijfsobligaties was het effect van de ECB-aankondiging van afgelopen week per saldo nog positief. Dat kwam omdat het effectief rendement op Duitse staatsleningen daalde. Dat is de rentevoet die als basis dient voor de coupon die bedrijven moeten betalen wanneer zij obligaties uitgeven.

Bovenop die rente komt de risico-opslag. De risico-opslag is het extra rendement dat beleggers eisen om bedrijfsobligaties in plaats van veilige staatsobligaties in portefeuille

COMMODITIES tekst: Jeff Thijssen

D

e prijs van tarwe daalt al weken; afgelopen week was geen uitzondering met een daling van 5,9%. De voornaamste oorzaak van de daling is de verwachte toename van het aanbod. Zowel het gunstige klimaat in Europa als de toename van het aantal hectare waarop tarwe wordt verbouwd draagt hieraan bij.

Afgelopen week kwam de prijs nog verder onder druk VS te staanDuitsland na de publicatie van het WASDE-rapport van het Amerikaanse ministerie van Landbouw. Uit het maandelijkse rapport bleek dat de wereldvoorraad aan tarwe is toegenomen. Dit komt doordat er minder vraag naar tarwe was vanuit India dan verwacht.

te nemen. De lichte stijging van de risico-opslag op solide euro-bedrijfsobligaties werd afgelopen week gecompenseerd door de daling van de lange rente. Daardoor steeg de iBoxx Euro Corporates Index van solide bedrijfsleningen afgelopen week met 0,2%. Bij risicovolle obligaties als high yield en ‘coco’s’ (achtergestelde bankleningen) speelt de risico-opslag een grotere rol dan de lange rente. Deze opslagen stegen de afgelopen week met 16 basispunten voor de highyieldleningen en maar liefst 30 basispunten voor de ‘coco-index’.

Daardoor verloor de index van euro-highyield-obligaties afgelopen week zo’n 0,3% en de coco-index ruim 0,7%. De Rabo Ledencertificaten daalden afgelopen week met 1%. Dat was wel aanmerkelijk beter dan de koersdalingen van bankaandelen als ABN Amro (4,7%) en ING (7,8%). <

De prijs van een vat Brent-olie bleef afgelopen week schommelen tussen de $65 en $67.

De prijs wordt ondersteund door de productieverlaging die de OPEC-landen op 1 januari invoerden. Op maandag 11 maart 2019 steeg de prijs van een vat Brent-olie nog met 1%. De stijging volgde op een

TARWE $ per bushel 600 550 500 450

apr

jun

aug

okt

dec

feb

De tarweprijs staat al weken onder druk.

BELEGGERS BELANGEN 11 | 15 maart 2019

19bel011z012 12

13/03/2019 16:30

14 | OMSLAGARTIKEL HOU REKENING MET BEPERKTE TERMIJN VAN TERUGGAVE

Buitenlandse dividendbelasting terugvorderen, hoe doe je dat?

Het terugvorderen of verrekenen van teveel ingehouden bronbelasting op bruto dividend is soms wat lastig, maar het is zeker de moeite waard. In dit artikel leggen we uit hoe een en ander in zijn werk gaat. tekst: Erik Jansen, Innovative Tax

P

articuliere (box 3) beleggers die in Nederland wonen en dividend ontvangen uit hun portefeuille van beursgenoteerde binnen- en buitenlandse effecten, kunnen de teveel ingehouden (buitenlandse) dividendbelasting terugvragen en/of verrekenen in hun jaarlijkse aangifte inkomstenbelasting. Omdat de belegger over zijn hele inkomen, zowel buitenlands als binnenlands, inkomstenbelasting verschuldigd is, zou er anders sprake zijn van dubbele belastingheffing. Vanzelfsprekend is dat slecht voor het rendement.

WIE MAG VERREKENEN? Een Nederlandse belegger die eigenaar is van aandelen Philips en in Nederland woont, verrekent de door Philips ingehouden dividendbelasting (15%) met de verschuldigde box 3-inkomstenbelasting.

De dividendbelasting is immers een voorheffing voor de verschuldigde inkomstenbelasting. De verrekening vindt plaats bij het indienen van de aangifte inkomstenbelasting.

De ingehouden Nederlandse dividendbelasting is volledig verrekenbaar, ook als over de (box 3) vermogensgrondslag zelf geen inkomstenbelasting

verschuldigd is. Zoâ&#x20AC;&#x2122;n situatie kan zich voordoen als bijvoorbeeld het heffingsvrije vermogen niet wordt overschreden of als er sprake is van maatschappelijke (groene) of culturele beleggingen waarvoor een vrijstelling geldt.

Het recht op verrekening van Nederlandse dividendbelasting met de verschuldigde inkomstenbelasting komt uitsluitend toe aan de uiteindelijke gerechtigde tot het bruto dividend: de eigenaar van het aandeel. Als deze aandeelhouder gedurende het hele jaar een fiscale partner heeft, kan het dividend in de aangifte

inkomstenbelasting echter ook (gedeeltelijk) worden toegerekend aan zijn/haar partner. Ook de partner mag vervolgens de ingehouden binnen- en/of buitenlandse dividendbelasting (gedeeltelijk) verrekenen met de verschuldigde Nederlandse inkomstenbelasting.

Het gedeeltelijk toerekenen van dividend aan de partner kan uitkomst bieden wanneer de verschuldigde box 3-inkomstenbelasting van de aandeelhouder niet hoog genoeg is om alle ingehouden dividendbelasting te kunnen verrekenen. Als de fiscale

BELEGGERS BELANGEN 11 | 15 maart 2019

19bel011z014 14

13/03/2019 16:37

OMSLAGARTIKEL | 15 partner van de aandeelhouder ook box 3-inkomstenbelasting verschuldigd is, kan de ingehouden dividendbelasting op die manier wel bij de partner worden verrekend. Op soortgelijke wijze kunnen ouders de ingehouden dividendbelasting verrekenen van aandelen die eigendom zijn van hun minderjarige kinderen. De onderliggende aandelen worden namelijk toegerekend aan het vermogen van een ouder.

Indien sprake is van een situatie van vruchtgebruik en ‘bloot’ eigendom, is het niet de eigenaar van de aandelen die gerechtigd is de ingehouden binnen- en buitenlandse dividendbelasting met de inkomstenbelasting te verrekenen.

Het betreft dan een situatie waarbij de vruchten van een aandelenportefeuille toekomen aan een vruchtgebruiker, terwijl het eigendom van de aandelen berust bij een andere natuurlijke persoon, de ‘blote’ eigenaar. In dat geval is het de vruchtgebruiker die het recht heeft om de dividendbelasting met de inkomstenbelasting te verrekenen. De vruchtgebruiker geniet immers het dividend en wordt daar ook bij de inkomstenbelasting voor aangeslagen. De ‘blote’ eigenaar heeft in principe alleen het stemrecht op de aandelen bij de algemene vergadering van aandeelhouders.

BELASTINGVERDRAGEN Als het buitenlandse dividend afkomstig is uit een land waar Nederland een belastingverdrag mee heeft afgesloten ter voorkoming van dubbele belastingheffing, bepaalt het belastingverdrag hoe de heffingsrechten over het bruto dividend moeten worden verdeeld. Is het buitenlandse dividend afkomstig uit een land waarmee Nederland geen belastingverdrag heeft afgesloten, zoals Angola, Peru of Mozambique, dan kan

Ouders kunnen de ingehouden dividendtax verrekenen van aandelen van minderjarige kinderen

de buitenlandse dividendbelasting worden verrekend. In die situatie kan de ingehouden dividendbelasting tot een maximum van 15% van het bruto dividend worden verrekend met de verschuldigde Nederlandse inkomstenbelasting (box 3).

Indien na verrekening nog een bedrag aan buitenlandse dividendbelasting resteert, kan dit ongelimiteerd vooruit worden geschoven om later alsnog te worden verrekend.

VAKANTIEWONING Indien een belastingverdrag van toepassing is, hanteert Nederland in principe twee methoden om dubbele belastingheffing te voorkomen, te weten belastingvrijstelling en belastingverrekening. Ons land past belastingvrijstelling toe op bijvoorbeeld de vakantiewoning van een Nederlandse particulier in Frankrijk. De heffingsbevoegdheid over de (fictieve) inkomsten uit deze woning komt volgens het Frans-Nederlandse belastingverdrag exclusief toe aan Frankrijk omdat de woning op Frans grondgebied staat.

Bij belastingvrijstelling wordt de Franse woning (inclusief de hierop betrekking hebbende schulden) in de wereldwijde box 3-grondslag van de Neder-

landse particulier opgenomen.

Vervolgens wordt de verschuldigde box 3-inkomstenbelasting verminderd met het deel van de (netto) box 3-grondslag dat toerekenbaar is aan de Franse woning. De vrijstelling bedraagt dan het veronderstelde (box 3) rendement van 1,935% tot 5,60% (cijfers 2019), te vermenigvuldigen met het toepasselijke box 3 inkomstenbelastingtarief van 30%, en vervolgens te vermenigvuldigen met de grondslag die toerekenbaar is aan de Franse woning.

Door het progressieve belastingsysteem van box 3 zal het bezit van een buitenlandse vakantiewoning in sommige situaties tot hogere belastingheffing in Nederland leiden: men kan namelijk door dit bezit in een hogere ‘rendementsklasse’ terechtkomen.

DIVIDEND EN INTEREST De andere methode om dubbele belastingheffing te voorkomen, belastingverrekening, wordt onder andere toegepast op buitenlandse inkomsten uit dividend en interest. Er mag daarbij niet meer buitenlandse dividendbelasting worden verrekend dan het laagste bedrag van de verschuldigde Nederlandse (box 3) inkomstenbelasting over de buitenlandse aandelen, of de overeenkomstig het belastingverdrag ingehouden dividendbelasting (15%) over het bruto dividend.

Indien het bedrag van de ingehouden buitenlandse dividendbelasting hoger is dan de in Nederland verschuldigde box 3 belasting, kan het restant aan (nog niet verrekende) buitenlandse bronbelasting met goedkeuring van de Nederlandse belastingdienst worden gestald om in volgende jaren alsnog te kunnen worden verrekend. Zodra de belegger in een van de volgende jaren weer box 3-belasting verschuldigd is, kan alsnog tot verrekening

van de gestalde buitenlandse dividendbelasting worden overgegaan.

Ook bij belastingverrekening wordt eerst de wereldwijde box 3-grondslag bepaald, dus inclusief de buitenlandse effecten van de belegger. Vervolgens wordt de verschuldigde box 3-inkomstenbelasting verminderd met het bedrag van de ingehouden buitenlandse dividendbelasting (met een maximum van het in het desbetreffende belastingverdrag opgenomen percentage; dat is nagenoeg altijd 15%).

VERREKENING IN DE PRAKTIJK We verduidelijken het verrekenen aan de hand van een (fictief) praktijkvoorbeeld.

Belegger De Vries (alleenstaand) heeft een portefeuille beursgenoteerde (box 3) aandelen ter waarde van €500.000, gefinancierd met uitsluitend eigen vermogen. Het betreft voor €300.000 Nederlandse aandelen, voor €100.000 Franse aandelen AXA en voor €100.000 Amerikaanse aandelen United Technologies en PPG Industries. Met Frankrijk en de Verenigde Staten heeft Nederland een belastingverdrag afgesloten. Uitsluitend de in deze belastingverdragen opgenomen percentages (in beide gevallen 15%) komen in Nederland voor verrekening in aanmerking.

De Vries heeft gedurende het jaar 2018 voor in totaal €10.000 bruto dividendinkomsten ontvangen, waarvan €6000 uit Nederland. Hierop is €900 Nederlandse dividendbelasting ingehouden, tegen het in ons land geldende tarief van 15%. Ook is er een bedrag van €2000 aan dividendinkomen uit de Verenigde Staten. Hierop is €300 (15%) Amerikaanse dividendbelasting ingehouden omdat De Vries het zogenoemde W-8 BEN formulier (‘relief at source’) via zijn bank heeft ingevuld.

Uit Frankrijk, tot slot, komt

15 maart 2019 | BELEGGERS BELANGEN 11

19bel011z015 15

13/03/2019 16:37

18 | AANDELEN NEDERLAND FLINKE AFBOEKINGEN OP GOODWILL EN SCHEPEN

BOSKALIS KLIMT LANGZAAM UIT DAL Boskalis blijft voorzichtig over de marktvooruitzichten en voorspelt dit jaar slechts een stabiele winst. Het scenario van winstherstel vanaf 2020 blijft echter intact. tekst: Jeroen Boogaard

Z

oals verwacht hielden de jaarcijfers van Boskalis niet over. Op een omzet van €2,6 mrd (+10%) daalde de ebitda voor bijzondere posten met 19% naar €354 mln. De bagger- en infratak kijkt terug op een goed jaar en zag het bedrijfsresultaat met 11,7% aandikken tot €123,4 mln. Dit was evenwel onvoldoende om de aanhoudende zwakte bij de divisie Offshore Energy te compenseren. Het bedrijfsre-

sultaat viel bij dit onderdeel sterk terug, van €85 mln naar €5 mln.

Na verliezen in de eerste jaarhelft heeft Boskalis besloten om de kleinere en oudere transportschepen uit de vaart te nemen. Ook verkoopt het zijn belangen in twee havensleepjoint-ventures. In deze markt staan de marges eveneens onder druk door consolidatie bij grote containerrederijen. De rigoureuze maatregelen zullen

DE REK IS ER NOG NIET UIT BIJ DE RUCONEST-VERKOPEN

WINSTPRIMEUR VOOR PHARMING Het biotechnologiebedrijf heeft in 2018 voor het eerst in de geschiedenis winst geboekt. Beleggers reageerden teleurgesteld op het uitblijven van overname-interesse. tekst: Michiel Pekelharing

P

harming heeft vorig jaar een verlies van €76,2 mln omgebogen naar een winst van €25,0 mln, oftewel €0,04 per aandeel. Dat komt niet als een verrassing. De keuze om de verkopen van HAE-middel Ruconest in eigen hand te nemen, betalen zich al anderhalf jaar uit. Daaraan hangt echter wel een prijskaartje. In 2016 betaalde Pharming $60 mln aan ex-partner Valeant en onlangs maakte het een mijlpaalbetaling

bijdragen aan winstherstel, maar resulteerden in flinke afboekingen op goodwill en schepen van in totaal €519 mln.

Boskalis was in beide divisies succesvol met het binnenhalen van nieuwe orders, waardoor het orderboek op een recordniveau uitkwam van €4,3 mrd (eind 2017: €3,5 mrd). Dat leidt tot een goede bezetting van de schepen. Prijzen blijven echter onder druk en in de energiemarkt komt het bedrijf nog meer te leunen op de competitieve spotmarkt. Volgens Boskalis wordt het daarom moeilijk om de operationele nettowinst dit jaar te overtreffen. De ebitda blijft naar verwachting stabiel.

Het concern ziet slechts voorzichtige tekenen van marktherstel. Een verrassing is dit niet.

Eerder had Boskalis al laten weten pas vanaf 2020 te rekenen op betere marktomstandigheden. De dienstverlening aan de

opzichte van dezelfde periode in 2017 kwam de omzetgroei op 12%. Een groot deel daarvan is te danken aan de Europese thuismarkt, waar het bedrijf de marketing van Ruconest ook naar zich heeft toegetrokken. In de VS moet het concern opboksten tegen concurrenten zoals Takeda, dat vorig jaar Shire inlijfde. Dit bedrijf verkoopt een middel om HAE-aanvallen te voorkomen.

MEER IJZERS IN HET VUUR van €17,5 mln over. Als de verkopen rond of boven het huidige niveau liggen, komt daar in de komende jaren nog €40 mln bij.

Daarvoor is echter voldoende ruimte, dankzij de kaspositie van €81,5 mln (2017: €60,0 mln).

De snelle omzetgroei die zich aftekende na de transactie met Valeant, vlakt echter af. De productverkopen van €36,7 mln in het vierde kwartaal lagen ongeveer op hetzelfde niveau als in de voorgaande drie maanden. Ten

De onderneming heeft echter ook middelen tegen de ziekte van Pompe en van Fabry in de pijplijn. Het gaat echter nog jaren duren voordat er mogelijk groen licht komt voor marktintroductie. Voorlopig wordt de beurskoers deels bepaald door Ruconest en deels door de positie als overnamekandidaat. Topman Sijmen de Vries zei dat hij beleggers meteen op de hoogte stelt als er interessante toenaderingen zijn, dus die zijn er nu

JAARCIJFERS In € mln Omzet Ebitda Nettowinst

2018 2570 353,6 -435,9

2017 2342 436,6 150,5

olie- en gasindustrie, zoals het transport van boorplatforms en FPSO’s, is hoofdzakelijk laatcyclisch. De vroeg-cyclische bodemonderzoekactiviteiten trekken al duidelijk aan.

Het aandeel is aantrekkelijk gewaardeerd. De hoge k/w van 38 op basis van de winst over 2018 geeft een vertekend beeld.

De winst bevindt zich op een dieptepunt en kan onder betere marktcondities op €2 tot €3 per aandeel uitkomen. Gezien het opwaartse koerspotentieel handhaaf ik het koopadvies. <

KOPEN BOSKALIS Openingskoers 13 maart: €23,90

PHARMING € 1,60 1,40 1,20 1,00 0,80 0,60 apr

jun

aug

okt

dec

feb

Het niveau van afgelopen zomer is nog lang niet in zicht. nog niet. Ondanks de goede resultaten viel de koers donderdag 7 maart met ruim 3% terug. Beleggers waren met een koersstijging van ruim 20% in de tweede helft van februari al vooruitgelopen op meevallende winstcijfers.

Aangezien de rek nog niet uit de groei van de Ruconest-verkopen is, blijf ik bij ‘houden’. <

HOUDEN PHARMING Openingskoers 13 maart: €0,84

BELEGGERS BELANGEN 11 | 15 maart 2019

19bel011z018 18

13/03/2019 17:46

AANDELEN NEDERLAND | 19 OVERNAME DOOR CONCURRENT PON BLIJFT REË LE MOGELIJKHEID

ACCELL HEEFT LAST VAN AMERIKA Fietsenfabrikant Accell heeft veel last van aanhoudende tegenvallende resultaten van zijn Noord-Amerikaanse tak.

Verkoop van deze activiteiten kan verlichting brengen. tekst: Jeff Thijssen

A

ccell heeft een teleurstellend jaar achter de rug. De omzet kwam uit op € 1,1 mrd, een toename van 2,4% ten opzichte van 2017.

Europa, dat als kernregio wordt aangemerkt, liet een mooie omzetstijging zien van 6,1%, maar de omzet in de regio Noord-Amerika (niet-kernregio) daalde fors, met 36,0%. Sinds het verlies van een belangrijke afnemer in 2017 staat de omzet in dit gebied onder druk.

De operationele winstgevendheid (ebit) uit Europa kwam uit op € 54 mln. Daartegenover stond een verlies van €21 mln uit Noord-Amerika. Onder de streep werd een nettowinst geboekt van €20,3 mln. Dat is een stijging van 93% ten opzichte van een jaar eerder.

De forse stijging komt door een eenmalig herwaarderingsresultaat van € 9,5 mln op een eerder gehouden belang in Velosophy (bekend van de Babboe-bakfiet-

KOSTENSTIJGING KAN NIET WORDEN DOORBEREKEND

FORFARMERS ZIET HET SOMBER IN Na een matig 2018 staat veevoerleverancier ForFarmers nu voor een lastige jaarstart. Wij houden daarom ons koopadvies tegen het licht. tekst: Jaap Barendregt

F

orFarmers is een intermediair tussen grond- en hulpstoffenleveranciers (granen, mineralen en metalen) en de veeteeltsector. Het bedrijf mixt de geleverde producten vooral tot mengvoer voor runderen, varkens en pluimvee. ForFarmers is actief in Nederland, het VK, België, Duitsland en sinds kort ook in Polen. Met tien miljoen ton verkocht diervoer is het in een weinig geconsolideerde sector de grootste van Europa. De

onderneming wil die positie met acquisities versterken om te profiteren van kostenvoordelen door schaaleffecten.

De riante marktpositie vrijwaart het bedrijf niet van tegenvallers.

Het weer kan bijvoorbeeld tegenzitten, zoals afgelopen jaar. De minieme hoeveelheid regen van de afgelopen zomer leidde tot lage waterstanden en daarmee tot hogere aanvoerkosten. Bovendien stegen de grondstofprijzen sterk. Normaliter berekent het

sen). Accell had begin 2018 een minderheidsbelang van 35% in Velosophy, maar heeft inmiddels 100% van de aandelen in bezit.

De winst per aandeel zonder eenmalige posten en exclusief de eenmalige boekwinst bedroeg €0,60 per aandeel.

Dit is een stijging van 50% ten opzichte van 2017. Bij deze stijging dient wel in acht genomen te worden dat de winst per aandeel in 2016 nog €1,27 was.

Het dividend over het boekjaar 2018 is vastgesteld op €0,50, gelijk aan 2017.

Accell verwacht dat in 2019 de omzet en de operationele marge zullen toenemen voor de Europese tak. Voor de Amerikaanse tak is Accell op zoek naar een oplossing. Het concern verwacht uiterlijk in het derde kwartaal meer duidelijkheid te kunnen geven over de toekomst van deze activiteiten.

Mijn taxatie voor de winst per

bedrijf die hogere kosten door, maar daar gaat de nodige tijd overheen. Dit vertragingseffect drukte het operationeel resultaat. Voorts werden in de tweede jaarhelft door overnames hogere acquisitie- en integratiekosten gemaakt dan in 2017.

Een en ander vertaalde zich in een omzetstijging van 8,4%, naar €2,4 mrd, waarvan 5,1 procentpunt autonoom. Maar het operationeel resultaat (ebitda) steeg met 2,3%, tot €104 mln en de onderliggende ebitda (dus zonder bijzondere posten) daalde met ruim 1%. Ik noem die ebitda omdat ForFarmers deze als middellangetermijndoelstelling gemiddeld met jaarlijks met 4-6% wil laten groeien. De onderliggende nettowinst nam met 4% af, naar €57,6 mln.

ForFarmers meldde dat het ebitda-verlagende effect bij de inkoop, samen met het beleid om de marktpositie te handhaven in het eerste halfjaar van 2019, de

JAARCIJFERS In € mln Omzet Oper. resultaat (ebit) Nettowinst

2018 1094 33 20,3

2017 1069 38 10,5

aandeel voor 2019 is €1,00. Ik verwacht dat Accell kan profiteren van de groeiende vraag naar elektrische fietsen en cargofietsen in Europa. Daarnaast sluit ik niet uit dat er dit jaar een nieuwe overnamepoging komt van concurrent Pon, die inmiddels 20,5% van de aandelen in handen heeft. Daarom verhoog ik het advies van ‘verkopen’ naar ‘houden’. De onzekerheid blijft zitten in de Amerikaanse tak. Zodra hier meer duidelijkheid over is, zal ik ons advies heroverwegen. <

HOUDEN ACCELL Openingskoers 13 maart: €21,65

FORFARMERS € 12 11 10 9 8 apr

jun

aug

okt

dec

feb

Beleggers zijn het vertrouwen in het aandeel al een tijdje kwijt. onderliggende ebitda sterk zal doen dalen. ‘Sterk’ staat in financiële marktkringen voor 20-30%.

Het bedrijf bevestigde weliswaar de middellangetermijndoelstelling van 4-6%, maar er is volgens mij reden om bij ForFarmers de kat uit de boom te gaan kijken en van ‘kopen’ naar ‘verkopen’ te gaan. <

VERKOPEN FORFARMERS Openingskoers 13 maart: €7,50

15 maart 2019 | BELEGGERS BELANGEN 11

19bel011z019 19

13/03/2019 17:46

22 | BELEGGERS BELANGEN ACADEMY ACADEMY EN FORUM BEGINNEN MEER EN MEER TE LEVEN

Een hengel om mee te vissen De Beleggers Belangen Academy toont een verschuiving in onze dienstverlening. Van het adviseren van beleggers naar hun leren het zelf te doen.

HOOGDIVIDENDPORTEFEUILLE

Piek inkomen in aantocht tekst: Karel Mercx

I

n oktober 2016 begonnen wij de Beleggers Belangen Academy met als doel om beleggers te helpen met het gestructureerd opbouwen van vermogen. Dit doen wij aan de hand van vijf ijkpersonen. Het idee is met zo min mogelijk risico een zo simpel mogelijke portefeuille te samen te stellen. IJkpersoon Floris bijvoorbeeld heeft een portefeuille waarin alleen twee ETF’s zitten. In deze special zijn de rendementen over februari te vinden.

De academy is aan het opschuiven van advies geven over beleggingen naar opleidingen bieden waarin u leert zelf tot een beoordeling te komen. Lezersonderzoek heeft uitgewezen dat dividendbeleggen een van de onderwerpen is die u aanspreken.

Wij zijn daarom in 2018 gestart met een gratis opleiding dividendbeleggen, gemaakt door Menno van Hoven en Stephen Hendriks. Daarbij is de nieuwe Hoogdividendportefeuille geïntroduceerd. In deze special staat het maandverslag over februari van deze portefeuille.

Verder nemen we een optiepositie onder de loep, die hoort bij de gratis opleiding optiebeleggen. Een aanrader als opties nog geheimen voor u hebben.

Daarnaast zijn de opleidingen technische analyse en de cursus over het kiezen van de aantrekkelijkste beleggingsfondsen en ETF’s ook gratis te volgen.

Het Beleggers Belangen Forum begin ook steeds meer te leven.

Sinds de start afgelopen oktober zijn 233 berichten geplaatst over 64 onderwerpen. Afgelopen maand hebben wij het onder andere gehad over het spelletjesaandeel Activision Blizzard en een aantrekkelijke obligatie van Aegon. Wilt u met de redactie in gesprek over beleggingsonderwerpen, dan is het forum de ideale manier. Surf naar het gedeelte over de Beleggers Belangen Academy op onze website en klik op ‘forum’. Mocht u meer informatie willen over de Beleggers Belangen Academy, mail dan naar beleggersbelangenacademy@onebusiness.nl of bel tijdens kantooruren met 020 224 80 32. <

De Hoogdividendportefeuille presteert conform de verwachting met een plus van bijna 5% dit jaar. Dat is nog exclusief het bovengemiddeld hoge dividend dat jaarlijks vooral in de maanden april en mei wordt ontvangen in Europa. tekst: Menno van Hoven

D

e medio vorig jaar in verband met de Beleggers Belangen Academy gestarte Hoogdividendportefeuille heeft als hoofddoel een hoog en vooral betrouwbaar en veilig dividendinkomen. Het streven is een gemiddelde uitkering van 4% op jaarbasis, waarbij het hoge dividendrendement nadrukkelijk niet het gevolg is van een flinke koersdaling in de voorliggende periode (wat de kans vergroot dat de uitkering op termijn onhoudbaar is).

Van de twintig aandelen in portefeuille bieden er momenteel (per 7 maart) dertien een dividendrendement van meer dan 4%, met de hoogste scores voor het Franse vastgoedfonds Klépierre (6,9%) en oliemajor Royal Dutch Shell (6,1%). Nog beter zitten beleggers dit jaar bij Randstad, dat inclusief het speciale dividend zelfs goed is voor +7,1%. Randstad keert dit jaar namelijk naast een regulier dividend van €2,27 ook een extra dividend van €1,11 per aandeel uit, wat bij elkaar opgeteld de hoogste yield binnen de Hoogdividendportefeuille oplevert.

Dankzij de dividenduitkering zal het huidige negatieve rendement voor het aandeel Randstad in één klap omgezet worden in een positief rendement. Op 28 maart noteert de Nederlandse uitzender ex-dividend voor €2,27, en in het vierde kwartaal volgt dan nog het extra dividend van €1,11.

PROCTER & GAMBLE EN REALTY INCOME Van de zeven aandelen die de grens van 4% niet halen biedt Procter & Gamble momenteel het laagste dividendrendement: ‘slechts’ 2,9%. Dat is uiteraard voor een belangrijk deel het gevolg van de sterke performance van het aandeel sinds opname in portefeuille. Met een rendement van ruim 30% sinds

BELEGGERS BELANGEN 11 | 15 maart 2019

19bel011z022 22

13/03/2019 16:39

SPECIAL de start is het Amerikaanse bedrijf, dat in Nederland onder meer actief is met merken als Gillette, Pampers, Ariel en Dreft, het op één na best presterende aandeel. Realty Income, dat eveneens is opgenomen in de ‘gewone’ dividendportefeuille, voert de lijst van stijgers aan met +33,2%.

Het gevolg van de flinke koerssprong voor Procter & Gamble en Realty Income is dat de weging van beide aandelen flink is opgelopen en dat, zoals gezegd, het dividendrendement inmiddels flink lager is dan het startrendement. Op termijn zullen we dan ook niet schromen om de positie in de uitblinkers deels te verkopen en te herbeleggen in nieuwe kansrijke aandelen met een hoger dividendrendement, uiteraard met als doel om het jaarlijkse inkomen op gemiddeld zo’n 4% te kunnen handhaven. Daarnaast is het uit het oogpunt van risicospreiding niet wenselijk dat individuele aandelen een te zware weging krijgen. Zo heeft Procter & Gamble inmiddels een gewicht van 6,2% tegen 3,6% voor achterblijver BAE Systems, dat uiteraard net als Procter in 2018 begon met een startgewicht van 5%.

BELANGRIJKSTE DIVIDENDMAANDEN Sinds de start van de Hoogdividendportefeuille werd inmiddels al een mooi bedrag aan dividend bij elkaar gesprokkeld van in totaal €1.781,84. De echte dividendpiek moet echter nog komen, aangezien het gros van de Europese aandelen in de maanden april en mei ex-dividend zal noteren. Omdat van de 20 aandelen er 14 uit Europa komen, waarvan een groot deel slechts één keer per jaar dividend betaalt (Allianz, BASF, Bouygues, Münchener Rück, Novartis, Österreichische Post en Randstad) zijn de komende maanden essentieel voor de Hoogdividendportefeuille De Zwitserse farmaceut Novartis trapte op 6 maart al af met een bijna 2% hogere dividenduitkering van CHF2,85. Na Novartis volgde het Franse Klépierre, dat op 7 maart ex-dividend noteerde voor de eerste helft van een totale uitkering van €2,10. Het in winkelcentra gespecialiseerde vastgoedbedrijf stapt dit jaar namelijk over van een jaarlijks naar een halfjaarlijks dividend, met twee gelijke uitkeringen van €1,05 in maart en juli. Met een 7% hoger dividend in 2019 en een een rendement van maar liefst 6,9%, behoort Klépierre bovendien tot de toppers wat betreft dividendgroei. Na Klépierre is het in Europa vervolgens het eerder genoemde Randstad dat op 28 maart ex-dividend noteert. De andere jaarlijkse dividendbetalers volgen allemaal in de periode eind april/begin mei.

EX-DIVIDENDDATA Ex-dividend 7-mrt 7-mrt 28-mrt 18-apr 30-apr 2-mei 6-mei 9-mei 16-mei 31-mei

aandeel Klépierre Kimberly-Clark Randstad BAE Systems Bouygues Müchener Rück BASF Allianz Shell NN Group

rendement* 11,2% -24,3% -16,6% -10,8% -0,5% 9,9% 11,5% 13,9% -4,8% 15,2%

dividend €1,05 $1,03 €3,38 13,2p €1,70 €9,25 €3,20 €9,00 $0,47 €1,24

yield 6,9% 3,6% 7,1% 4,7% 5,2% 4,4% 4,7% 4,5% 6,1% 5,0% * peildatum 7 maart

Hierboven treft u het ex-dividendoverzicht voor alle aandelen in de Hoogdividendportefeuille voor de komende maanden. De Amerikaanse aandelen keren zoals gebruikelijk allemaal vier keer per jaar uit. Realty Income doet dat zelfs maandelijks. Inmiddels kwamen de meeste portefeuillefondsen al met jaarcijfers en tot dusverre was er altijd sprake van een minimaal gelijke of hogere dividenduitkering in 2019. Wat dat betreft loopt alles nog op rolletjes. Een van de laatste aandelen waar we nog op wachten is Österreichische Post, dat op 14 maart met cijfers komt. Met een plus van 17,5% is het logistieke bedrijf in 2019 vooralsnog een van de best presterende aandelen. Vorig jaar werd een dividend van €2,05 uitgekeerd en normaal gesproken moet dat in 2019 zeker kunnen worden verhoogd tot €2,10, goed voor een rendement van ruim 6% bij een huidige beurskoers van €34,50. Uiteraard houden we u via de wekelijkse updates online en in het magazine op de hoogte van de laatste ontwikkelingen binnen de Hoogdividendportefeuille. <

HOOGDIVIDENDPORTEFEUILLE Aandeel Allianz BAE Systems BASF Bouygues Chevron Consolidated Edison Enel Kimberly-Clark Klépierre Muenchener Ruck

| 23

STERK JAAR Aandeel NN Group Novartis Österreichische Post Orange Pfizer Procter & Gamble Randstad Realty Income Shell Total

rendement* 9,2% 21,0% -9,8% -7,2% 22,3% 30,5% 4,9% 33,2% -8,0% -3,5%

x 1000 € 104 102 100 98 96 jan

feb

mrt

De Hoogdividendportefeuille wist dit jaar het eerdere verlies ruimschoots weg te werken.

* peildatum 7 maart

15 maart 2019 | BELEGGERS BELANGEN 11

19bel011z023 23

13/03/2019 16:39

104,0

24 | BELEGGERS BELANGEN ACADEMY 505/515/525 AEX PUT BUTTERFLY

Voorsorteren op de correctie Na de forse stijging van de aandelenmarkten in de eerste twee maanden van dit jaar, is de kans natuurlijk niet ondenkbeeldig dat de beurzen een correctie zullen doormaken. Hoe dek je je daar tegen in? tekst: Hildo Laman

D

e AEX tikt standen aan die menig belegger wat hoogtevrees geven. Eind februari heb ik daarom een optietip gegeven waarmee kan worden ingespeeld op een daling van een procent of 5 à 6 op de korte termijn. Het gaat om de 505/515/525 put butterfly op

de AEX die afloopt in april. Deze positie kostte op 27 februari €0,82. Een put butterfly bestaat uit een gekochte AEX apr19 505 put, twee verkochte AEX apr19 515 puts, en weer één gekochte AEX apr19 525 put. Als op de dag van expiratie (19 april) de AEX op 515 punten staat, krijgt de butterfly de maximale

waarde van €10. Elk punt meer of minder betekent €1 minder, met een minimum van €0.

Meer verliezen dan de inleg kan niet. Sinds de opening van deze tip staat de AEX een stukje lager, waardoor de butterfly meer waard is geworden. Maar echt veel is het nog niet, ongeveer €1,20. Er zijn nog zo’n vijf weken looptijd te gaan. Voor een butterfly is het gunstig als er zo min mogelijk resterende looptijd is. Uiteraard moet de AEX ook richting de 515 punten bewegen, anders maakt het verstrijken van de tijd niet uit. Voor wie denkt dat de aandelenbeurzen, en dus ook de AEX, het de komende weken moeilijk gaan krijgen, is deze butterfly rond de huidige prijs nog interessant. Bedenk wel dat bij een veel grotere daling of juist een stijging, de butterfly waardeloos zal aflopen. <

AEX APR19 PUT BUTTERFLY €

1,20

1,00

0,80

27 feb -

1 -mrt

3 -mrt

5 -mrt

7 -mrt

9 -mrt

11 mrt -

De butterfly steeg omdat de AEX ietsje daalde.

OPTIETIP 119 Datum opening: 27-feb-19 Koop: 1xAEX apr ’19 505 put €2,36 Verkoop: 2xAEX apr ’19 515 put €3,67 Koop: 1xAEX apr ’19 525 put €5,80 Investering: €82,00 Waarde 11 maart: €120,00 Maximale winst €918,00 Maximaal verlies €82,00

DE PORTEFEUILLES VAN DE OPLEIDING GESTRUCTUREERD OPBOUWEN VAN VERMOGEN

ERIK OFFENSIEF

Leeftijd 65 jaar Beschikbaar €800.000 Doel €40.000 / 5% per

jaar Risicobereidheid - Laag Tussentijdse onttrekkingen - Ja Opmerking - 5% is

belangrijker dan vermogen in stand houden Onttrekkingen vanaf - 2020

D

e portefeuille van Erik Offensief bereikte met een rendement

van 11,8% een nieuw all-time high in februari. De maand werd afgesloten met een winst van

1,1%, waardoor het rendement over 2019 uitkwam op 7,3%. Sinds de start van de portefeuille voegt Erik Offensief gemiddeld 4,7% per jaar aan zijn vermogen toe.

Hiermee zit hij vlak onder zijn doel van 5,0% per jaar.

De drijvende kracht van het rendement zit in de iShares Emerging Markets dividend ETF. Deze ETF heeft een weging van 25% in de portefeuille en is sinds de start opgelopen met 23,5%. <

ERIK OFFENSIEF

110

105

100

2016

2017

2018

2019

RENDEMENT ERIK OFFENSIEF OVER 2016 – 2019 JAN FEB MRT APR 2016 2017 0,64% 3,71% 1,58% 0,27% 2018 0,06% -1,42% -0,90% 1,34% 2019 6,70% 1,13% Totaalrendement Gemiddeld geannualiseerd jaarrendement Maximale drawdown

MEI

JUN

JUL

AUG

SEP

-0,24% 1,51%

-1,93% -0,64%

-0,73% 2,31%

0,52% -1,36%

1,31% 0,15%

11,84% 4,72% 5,97%

OKT 1,05% 1,34% -1,46%

NOV -0,63% -1,66% 0,19%

DEC 2,53% -0,04% -2,60%

totaalrendement 2,95% 4,20% -2,68% 7,31%

■ hoogste maandrendement ■ laagste maandrendement

BELEGGERS BELANGEN 11 | 15 maart 2019

19bel011z024 24

13/03/2019 16:39

SPECIAL ERIK DEFENSIEF Leeftijd Beschikbaar Doel

sief. Dit rendementsverschil zit hem erin dat Erik Defensief geen aandelen heeft in de opkomende markten.

Omdat hij koste wat kost zijn vermogen in stand wil houden en aandelen uit de opkomende markten hard kunnen dalen, is daar geen plek voor in zijn portefeuille.

Met een gemiddeld jaarrendement van 2,5% haalt hij wel een hoger rendement dan met sparen of veilige obligaties mogelijk is. <

65 jaar €800.000 €40.000 / 5% per

jaar Risicobereidheid - Laag Tussentijdse onttrekkingen - Ja Opmerking - Vermogen in stand

houden is belangrijker dan 5% Onttrekkingen vanaf - 2020

D

e portefeuille van Erik Defensief heeft sinds de start in oktober

2016 een rendement behaald van 6,1%. Dit is ongeveer de helft van dat van zijn alter ego Erik Offen-

| 25

ERIK DEFENSIEF

106

104

102

100

2016

2017

2018

2019

RENDEMENT ERIK DEFENSIEF OVER 2016 – 2019 JAN FEB MRT APR 2016 2017 -1,46% 2,35% 1,61% 1,04% 2018 -1,00% -1,79% -0,30% 2,29% 2019 4,03% 1,02% Totaalrendement Gemiddeld geannualiseerd jaarrendement Maximale drawdown

FLORIS

MEI

JUN

JUL

AUG

SEP

0,88% 1,11%

-1,99% 0,03%

-0,48% 1,43%

-0,28% -1,00%

1,54% -0,40%

6,10% 2,49% 5,67%

Leeftijd

29 jaar

Jaarinkomen

€33.000

- Vermogensopbouw lange termijn Risicobereidheid

- Hoog Tussentijdse onttrekkingen

- Nee

F

DEC totaalrendement 2,94% 1,96% -0,40% 2,70% -1,86% -3,53% 4,88% ■ hoogste maandrendement ■ laagste maandrendement

Doel

loris heeft zijn geld niet op stel en sprong nodig en kan daarom van alle

OKT NOV -0,12% -0,84% 1,02% -0,73% -1,71% -0,23%

ijkpersonen het meeste risico nemen. In februari was de beloning voor dit risico 3,1%, waardoor

de jaarwinst over 2019 in de dubbele cijfers is beland. Het totaalrendement is 16,5%, hetzelfde percentage als op 10 mei 2017. Floris heeft de afgelopen 22 maanden per saldo dus geen rendement gemaakt, maar dit is voor hem geen probleem. Hij weet dat hij van alle ijkpersonen de grootste maximale drawdown heeft en zijn beloning voor het niet verkopen in paniek, zal zich op de lange termijn uitbetalen. <

FLORIS

120

115

110

105

100

2016

2017

2018

2019

RENDEMENT FLORIS OVER 2016 – 2019 JAN FEB MRT APR 2016 2017 1,25% 3,17% 3,25% 0,87% 2018 2,94% -4,03% -1,22% 2,35% 7,20% 3,05% 2019 Totaalrendement Gemiddeld geannualiseerd jaarrendement Maximale drawdown

MEI

JUN

1,01% 0,39%

-1,90% -1,85% 16,47% 3,05% 15,70%

JUL

AUG

SEP

0,60% 0,06% 3,09% -2,41%

3,47% 0,00%

OKT 0,09% 2,93% -5,67%

NOV DEC 0,38% 3,64% -2,37% 1,30% 1,26% -5,02%

totaalrendement 4,13% 13,56% -10,15% 10,21%

■ hoogste maandrendement ■ laagste maandrendement

15 maart 2019 | BELEGGERS BELANGEN 11

19bel011z025 25

13/03/2019 16:39

SPECIAL

26 | BELEGGERS BELANGEN ACADEMY

MAARTEN Leeftijd Beschikbaar Doel

Maarten in een opgaande fase voor aandelen zoals februari (+2,4%) meer rendement boekt dan Erik (1,0% & 1,1%), maar minder dan Floris (3,1%) of Roos (3,4%) omdat er minder risicovolle aandelen bij zitten. Een van de opvallendste posities van Maarten is de belegging in fysiek goud. Halverwege 2018 stond deze positie ruim 10% in de min. Aan het eind van februari was het verlies teruggelopen tot 2,2%. <

54 jaar €100.000

- Koopkrachtbescherming - Inkomen uit vermogen op lange termijn Risicobereidheid

- Gemiddeld Tussentijdse onttrekkingen

- Nee

S

inds 2016 doet de portefeuille van Maarten precies wat die moet

doen. Er zitten geen obligaties in zoals dat bij beide Eriks wel het geval is. Dit betekent dat

MAARTEN

115

110

105

100

2016

2017

2018

2019

RENDEMENT MAARTEN OVER 2016 – 2019 JAN FEB MRT APR 2016 2017 0,96% 2,70% 2,26% 0,68% 2018 2,03% -3,00% -0.99% 2,07% 2019 5,19% 2,42% Totaalrendement Gemiddeld geannualiseerd jaarrendement Maximale drawdown

ROOS

D

e portefeuille van Roos is nog steeds de enige waarvan de

MEI

JUN

JUL

AUG

SEP

0,54% 0,44%

-1,80% -1,46%

0,22% 2,05%

0,22% -1,85%

2,60% -0,01%

OKT -0,09% 2,07% -3,71%

NOV -0,15% -1,89% 0,69%

11,22% 4,51% 11,40%

totaalrendement 2,42% 9,13% -7,17% 7,59%

■ hoogste maandrendement ■ laagste maandrendement

39 jaar

over februari, een beter rendement over 2019 en Jaarinkomen €35.000 een beter rendement sinds Doel de start. Nog opvallender: - Financiering studie dochter als de koersen dalen, dan - Financiële onafhankelijkheid daalt de portefeuille van Risicobereidheid Roos ook nog eens minder - Hoog hard dan die van Floris. De Tussentijdse onttrekkingen oorzaak is de ETF in Ameri- Nee kaanse technologiebedrijven zoals Facebook, Apple, Google en Netflix. Dit techprestaties eigenlijk niet klopnologiemandje is sinds de pen. Ze verslaat Floris op alle start van de Academy opgefronten: een beter rendement lopen met 51,4%. < Leeftijd

DEC 2,67% 0,94% -3,37%

ROOS

120

115

110

105

100

2016

2017

2018

2019

RENDEMENT ROOS OFFENSIEF OVER 2016 – 2019 JAN FEB MRT APR 2016 2017 1,39% 3,65% 2,65% 0,70% 2018 2,77% -3,16% -1,50% 2,17% 2019 6,76% 3,41% Totaalrendement Gemiddeld geannualiseerd jaarrendement Maximale Drawdown

MEI

JUN

JUL

AUG

SEP

0,64% 1,70%

-2,31% -1,78%

0,48% 2,49%

0,57% -1,08%

2,97% -0,07%

18,08% 7,12% 13,10%

OKT 0,17% 3,24% -4,86%

NOV 0,16% -2,13% 0,72%

DEC 3,10% 1,06% -4,89%

totaalrendement 3,44% 12,65% -7,63% 10,27%

■ hoogste maandrendement ■ laagste maandrendement

BELEGGERS BELANGEN 11 | 15 maart 2019

19bel011z026 26

13/03/2019 16:39

AANDELEN INTERNATIONAAL | 27 ENKELE MINPUNTEN BIJ ADIDAS

Reebok en te snelle groei zorgen voor problemen

E

en dissonant in de successen van Adidas is Reebok. De omzet van dit Adidas-merk daalde in 2018 met 8,5% (3% bij constante wisselkoersen) en beslaat inmiddels nog maar 7,7% van de concernomzet. Reebok werd overigens in 2018 wel weer winstgevend, wat bijdroeg aan de margestijging bij moederbedrijf Adidas. Het zou geen gek idee zijn om van deze winstgevendheid te profiteren en Reebok te verkopen.

Voorts is de groeiende vraag naar producten met een middenprijs zo hoog dat Adidas er door aanvoerproblemen niet volledig aan kan voldoen. Dat kost volgens Adidas over heel 2019 1-2 procentpunt aan omzetgroei (bij constante wisselkoersen). Het probleem speelt in de eerste jaarhelft, en zal daarna deels leiden tot hogere groei.

ADIDAS € 220 210 200 190 180 170 apr

jun

aug

okt

dec

feb

Ondanks wat pieken en dalen staat de koers flink wat hoger dan een jaar geleden.

JAARCIJFERS In € mln Omzet Operationeel resultaat (ebit) Nettowinst (voortgez. act.)

2018 21,9 2,4 1,7

KOPEN

ADIDAS Openingskoers 13 maart: €200,40

2017 21,2 2,1 1,4

TOENEMENDE POPULARITEIT VAN SPORT EN FITNESS

Adidas profiteert van groeimarkt

Ondanks een lichte omzetwaarschuwing voldeden de jaarcijfers van Adidas ruimschoots aan de doelstellingen. Het komende jaar biedt waarschijnlijk lagere, maar nog altijd zeer acceptabele groei. tekst: Jaap Barendregt

F

itness, training en sport worden steeds populairder, en220 daarmee de kleding, schoenen en andere ac14 nov 2016 = 100 cessoires die daarbij horen.200Maar ook in het dagelijkse leven is het dragen van 180 sportieve schoenen en sportschoenen heel gewoon geworden. Dat is natuurlijk 104,0 160 in het voordeel van sportartikelenbedrijven als Nike en Adidas. Ik bespreek laatstgenoemde naar aanleiding van de jaarcijfers. Adidas maakt deel uit van de met legenda Offensieve portefeuille en het is een perzonder legenda soonlijke tip.

In de loop van 2018 werd duidelijk dat de zaken in West-Europa niet naar verwachting liepen. Uiteindelijk boekte het sportartikelenbedrijf in Europa (zonder OostEuropa) een omzetdaling van minder dan 1%. De opkomende markten meldden een omzetdaling van 3% (zonder wisselkoerseffecten). Europa vormt circa 30% van de omzet. De lagere omzet aldaar leidde daarom bij de derdekwartaalcijfers tot een verlaging van de omzetgroeiverwachting bij constante wisselkoersen voor heel 2018. De prognose ging van ‘ongeveer 10%’ naar ‘8-9%’. Het is 8% geworden.

De lagere omzetgroeiverwachting ging vergezeld van een hogere groeiverwach-

ting wat betreft operationeel resultaat en nettowinst. De operationele marge zou een vol procentpunt stijgen, in plaats van 05 tot 0,7 procentpunt. Dat is uitgekomen. Voorts zou de nettowinst van voortgezette activiteiten tussen €1660 mln en €1720 mln uitkomen, in plaats van tussen €1430 mln en €1615 mln. Het is €1709 mln geworden, een toename van 26% (en ruim 19% exclusief eenmalige belastingvoordelen uit de VS).

De combinatie van lagere omzetgroei en hogere winstgroei is een gevolg van de verkoopmix. Adidas groeide met 15% (bij constante wisselkoersen ) in Azië-Pacific en de VS. De eerste regio is met 35% van de omzet de grootste, en de marges behoren er tot de hoogste. Daar komt bij dat het Adidas-merk veel beter loopt dan het Reebok-merk (zie kader). Bovendien zijn kostenverlagingen doorgevoerd.

Adidas verwacht voor 2019 een omzetgroei van 5-8% (bij constante wisselkoersen), een operationele margetoename van 0,5-0,7 procentpunt een een nettowinststijging bij de voortgezette activiteiten van 10-14%. Bij een dergelijke winststijging is de k/w van 20,8 niet te hoog en het advies is daarom ‘kopen’. <

xx xxx 2019 | BELEGGERS BELANGEN xx

19bel011z027 27

13/03/2019 17:56

28 | COLUMN UITSTEL RENTEVERHOGING GEEN GOED NIEUWS VOOR BANKEN

Schaduwzijde aan hulp ECB auteur: Stephen Hendriks

V

orige week maakte de ECB, iets eerder dan gedacht, nieuwe stimuleringsmaatregelen bekend. Erg enthousiast reageerden de Europese aandelenmarkten daar niet op. Vooral de koersval van de bankaandelen was opvallend. Dat de banken ook de komende twee jaar nog toegang hebben tot de kredietfaciliteiten van de ECB lijkt immers alleen maar gunstig. En ook een aanhoudend lage rente heeft positieve kanten voor banken. Een lagere rente leidt tot koerswinsten op obligaties. Bovendien houdt de lage beleidsrente van de ECB ook de rentelasten voor de klanten van banken – bedrijven én particulieren – laag. Daardoor kunnen de bankklanten makkelijker aan hun betalingsverplichtingen voldoen en blijft het aantal wanbetalers beperkt Er is echter een schaduwzijde aan het beleid van de ECB: de negatieve officiële rentevoet. Het bedrijfsmodel van de banken is daar namelijk helemaal niet voor gemaakt, stelt vermogensbeheerder Amundi terecht. Volgens Amundi houden banken ongeveer €1,8 bln aan overtollige reserves bij de ECB aan tegen een rente van -0,4%. Dat kost de banken jaarlijks €7 mrd. Het is een kostenpost die zij niet of nauwelijks aan hun klanten kunnen doorberekenen.

Een hogere rente zou banken dus helpen. Justin Bisseker, bankanalist bij vermogensbeheerder Schroders, maakte vorig jaar in een interview met Beleggers Belangen een eenvoudige rekensom. Een stijging van de rente met een procentpunt leidt tot mogelijk 16-17% hogere winsten voor de banksector, aldus Bisseker. De lage rente maakt het lastig voor Europese banken om hun kapitaalkosten terug te verdienen. En dat terwijl de kredietcyclus nu nog gunstig is. Morgan Stanley berekende dat een kleine stijging van de kredietverliezen voor de Europese banken tot een 11% lagere winst per aandeel leidt.

De Europese banksector lijdt ook tien jaar na het dieptepunt van de financiële crisis nog onder een structureel lage winstgevendheid. Dat is op de beurs terug te zien. Sinds maart 2009 bedraagt het totaalrendement op de pan-Europese Stoxx Europe 600 Bank Index bijna 121%. Het rendement op de Amerikaanse KBW Bank Index ligt over diezelfde periode echter op bijna 580% (in euro’s gemeten). Dat verschil zegt veel over de aanpak van de bankencrisis in Europa en de VS, waar Europa zich bepaald niet van zijn beste kant heeft laten zien.. <

tekst: Stephen Hendriks

Credit Suisse

RELX Opzeggingen bij de wetenschappelijke tijdschriften van RELX leiden niet tot een advieswijziging.

C

redit Suisse is niet erg geschrokken van het nieuws dat de Universiteit van Californië zijn abonnement op de wetenschappelijke tijdschriften van RELX heeft opgezegd.

De universiteit kon zich niet vinden in de hoge kosten en het uitgeefmodel van RELX. De wetenschappelijke tijdschriften bepalen ongeveer de helft van de omzet van de belangrijke divisie Scientific, Technical & Medical (STM). De opzegging verlaagt de autonome groei van de STM-divisie met 0,3 procentpunt, ofwel £9 mln per jaar.

Credit Suisse gaat daarnaast uit van opzeggingen in Ierland en Noorwegen. Daardoor zal de autonome groei van STM-divisie de komende drie jaar geen 1,8 maar 1% per jaar bedragen.

Voor RELX als geheel verlaagt de bank de autonome groeiverwachtingen voor 2019 van 4,1 naar 3,8%. Door opzeggingen in Nederland en Frankrijk kan de autonome groei van de STMdivisie met nog eens 1,9 pro-

centpunt dalen. In dat geval valt de autonome groeiverwachting voor heel RELX terug tot 3,2%.

De wetenschappelijke tijdschriften zijn echter goed voor slechts 17% van de omzet en 22% van de operationele winst. Voor dit jaar heeft Credit Suisse de verwachte omzet en operationele winst van de STM-divisie met respectievelijk £20 en £10 mln verlaagd. Dat leidt tot een neerwaartse aanpassing van de winst per aandeel voor 2019 van slechts 0,4% en voor 2020 van 1%. Hoewel de bank erkent dat de perikelen rond het uitgeefmodel van de STM-divisie niet zomaar verdwijnen, handhaaft Credit Suisse het koopadvies voor RELX, dat maar liefst 15% goedkoper is dan Wolters Kluwer. Wel verlaagt de bank het koersdoel voor de Britse notering van RELX met 2% tot 1960 pence. <

Socié téGé nréale

Europa Na de sterke start van de aandelenbeurs is veel goed nieuws ingeprijsd. Tijd om bij te sturen, meent SG.

Z

oals door Société Générale (SG) wel enigszins was verwacht, heeft de Europese aandelenmarkt zich

OVERZICHT BELEGGINGSADVIEZEN AALB ABN AD AGN AKZA ASML ASR H O K K K K K O K K V K K K K K K O K H(O)1 H O H H H K H H H H H H K K V K H K H H K K K K K K V K V O H V H V K V O H K H H K H H O K O O K O O H H V K K H

ABN Amro Citigroup Credit Suisse Deutsche Bank Goldman Sachs ING InsingerGilissen J.P.Morgan Morgan Stanley NIBC Markets UBS

stephen.hendriks@onebusiness.nl

K = Kopen

V = Verkopen

H = Houden

O = Tijdelijk geen oordeel

BELEGGERS BELANGEN 11 | 15 maart 2019

■■ 19bel011z028 28

■■

■■

■■ 13/03/2019 16:36

ANALISTEN | 29 in de eerste maanden van dit jaar flink hersteld. Drie ontwikkelingen hebben daar in het bijzonder aan bijgedragen, aldus SG. De belangrijkste daarvan is dat centrale banken meer en eerder dan gedacht over een versoepeling van het monetaire beleid hebben gesproken. Dit is inmiddels ook door de markt ingeprijsd. Daarnaast is de toon in het handelsconflict tussen de VS en China iets verbeterd.

Een positieve ontwikkeling die volgens de bank in ieder geval gedeeltelijk in de koersen is verwerkt. Dat geldt ook voor de kleinere kans op een ‘harde brexit’ [vóór de stemming –red.].

Wat echter niet is veranderd, is dat SG begin of medio 2020 een recessie in de VS verwacht. Ook is er nog geen eind gekomen aan de neerwaartse bijstellingen van de winstverwachtingen van analisten.

Het is daarom tijd om de portefeuille wat aan te passen, waarschuwt SG. De bank neemt winst op een aantal sectoren die dit jaar goed hebben gepresteerd. Zo gaan de sectoren Basismaterialen, Bouwmaterialen en Chemie van ‘kopen’ naar ‘verkopen’. Ook het advies voor de staalsector wordt verlaagd, maar dan van ‘kopen’ naar ‘houden’. Na de neerwaartse bijstelling van de groeiverwachtingen van de ECB voor de eurozone gaat bovendien het advies voor

de Europese banksector omlaag van ‘kopen’ naar ‘houden’. In plaats daarvan maakt SG ruimte in de portefeuille voor de ‘obligatie-achtige’ sectoren. Dat zijn aandelen met een relatief aantrekkelijk dividendrendement die het goed doen wanneer de rente laag is en niet stijgt. Volgens SG zetten plannen voor een soepeler monetair beleid in Europa en de VS een rem op de stijging van de lange rente. Dat is gunstig voor obligatie-achtige sectoren als Nutsbedrijven en Vastgoed waarvoor de bank het advies van ‘verkopen’ naar ‘houden’ verhoogt. De voedingssector wordt opgewaardeerd van ‘houden’ naar ‘kopen’.

Hoewel SG de portefeuille defensiever opzet, wil de bank toch nog wel enige blootstelling aan cyclische sectoren houden voor het geval de economische data uit Europa meevallen.

Daarvoor kiest de bank de zwaar afgestrafte autosector. De aanpassing van de sectoradviezen heeft ook gevolgen voor de lijst van Europese favorieten van SG. De bank verwijdert drie aandelen uit cyclische sectoren: chemiebedrijf Evonik, Deutsche Post en CRH, producent van bouwmaterialen. Hun plaats wordt ingenomen door Reckitt Benckiser (niet-cyclische consumentengoederen), het Britse nutsbedrijf SSE en de farmaceut AstraZeneca. <

ATC DSM GLPG GTO HEIA INGA KPN LIGHT MT K K O O H K K K K K K K H H K K K K H H K H V H K V K K K O H H K K O K H K H H V K H K H K K O K H O H H K O K K O K K K O K H H K H H H K V K H H K H V H K H K O O O H K O K H H O K H H K K K H H

NN K H K V H K O K K K K

Deutsche Bank

Nomura

ING

ECB

De beleggersdag later deze maand zal goed nieuws brengen.

Japanse bank verwacht renteverhoging eurozone nog steeds in maart 2020.

D

e hoge kosten en het uitblijven van positievere vooruitzichten voor de kosten-batenratio hebben het aandeel ING afgelopen jaar geen goed gedaan. Toch is Deutsche Bank niet ontevreden over de ontwikkeling van ING. Volgens de bank zijn de kosten grotendeels om goede redenen gestegen, namelijk om nieuwe klanten te winnen en daarmee op termijn de winst te verhogen.

Deutsche Bank is daarom positiever over de ontwikkeling van de verhouding tussen kosten en baten dan de markt en verwacht dat ING de doelstelling voor deze ratio voor 2020 en 2021 zal halen. Ook gaat Deutsche Bank ervan uit dat ING op de beleggersdag op 25 maart de doelstellingen over dividend, eigen vermogen en rendement op het eigen vermogen zal bevestigen.

De bank blijft dan ook optimistisch over ING, dat een k/w van 7,3 en een dividendrendement van 6,6% heeft. Deutsche Bank handhaaft het koopadvies met een koersdoel van €15. <

PHIA RAND RDSA REN UNA H H K K V K K V H K H H K K H K V H H K K K K K H H H H H K V V K V K H H K K V H H V H K O O O H O K H K V H

UL H H H K H H O H H O H

D

e Japanse bank Nomura is niet verrast over het vorige week aangekondigde voornemen van de ECB om de rente langer op het huidige niveau te houden. Ook komt de nieuwe ronde van goedkope kredieten aan Europese banken, onder de afkorting TLTRO, niet als een verrassing. Maar dat beide maatregelen nu al – en dan ook nog eens tegelijkertijd – zijn aangekondigd, is wel verrassend. Het zijn bovendien ontegenzeggelijk stimulerende beleidsmaatregelen. De ECB heeft zijn groeiverwachtingen voor de eurozone voor dit jaar dan ook teruggebracht van 1,6 naar slechts 1% en verlaagde bovendien ook de inflatieverwachtingen. De ECB maakt zich duidelijk zorgen over zijn onvermogen om de inflatie naar het langetermijndoel van 2% te krijgen. Toch verwacht Nomura dat de groei in de eurozone eind dit jaar weer aantrekt. De bank gaat daarom nog steeds uit van een renteverhoging van de ECB in maart 2020. <

VPK WKL K K O V K K O H H V H K V K H H K K K H K K

Credit Suisse Credit Suisse hervat de advisering voor het aandeel Ahold Delhaize met een houdadvies.

Het koersdoel is €24.

1

Adviezen per 10 maart 2019

15 maart 2019 | BELEGGERS BELANGEN 11

19bel011z029 29

13/03/2019 16:36

30 | TECHNISCHE ANALYSE AEX

BEURSBAROMETER

UITBRAAK AEX NOG NIET GELUKT Het herstel van de AEX-index stagneert. De zone 540-542 blijkt taai, en dat betekent dat de bearmarkt in stand blijft. tekst: Harry Geels, VDVM research & consultancy. Data: vwd group

H

et herstel van de AEX lijkt voorlopig even zijn Waterloo te hebben gevonden op de weerstandszone van 540542. Deze zone is technisch belangrijk. Zolang de AEX hieronder blijft is er nog altijd sprake van een bearmarkt. Daar is de AEX in terechtgekomen toen de koers door de horizontale steun op 505 zakte. Er is na het dieptepunt van eind vorig jaar een krachtig herstel geweest, maar dit moet vooralsnog worden gekenmerkt als een ‘bear market rally’. Voordat we het vizier weer omhoog kunnen richten, moeten er eerst weer een hogere top en bodem worden neergezet en moet er worden afgerekend met belangrijke weerstanden. De indicatoren staan ook nog negatief. Het 40-weeks voortschrijdend gemiddelde heeft nog altijd een dalend verloop en de MACD-indicator bevindt zich onder de nullijn.

De Dow Jones laat een zogeheten V-spikebodem zien. Dit is een bodem waarbij een grote en snelle daling wordt opgevolgd door een even grote en snelle stijging. Vlak voor de voltooiing van deze bodemformatie vormt zich meestal eerst nog even een pauzepatroon. De vorming lijkt nu aan de gang. Daarna doorbreekt de koers een belangrijke weerstand. Dat is hét moment om te spreken van de voltooiing van de Vspike-bodem. Wat mij betreft ligt de weerstand op 26.277. Zie de horizontale weerstandslijn over de laatste twee toppen. Als deze wordt doorbroken en daarna ook nog de alltime high van begin oktober 2018 op bijna 27.000 punten wordt geslecht, is de bullmarkt weer in ere hersteld. De indicatoren staan weer positief. Het 40-weeks gemiddelde stijgt weer en de MACD is recent boven de nullijn gekropen. <

Het herstel na het dieptepunt van eind vorig jaar moet worden gezien als een ‘bear market rally’.

DOW JONES

De bullmarkt is hersteld als de weerstand van 26.277 en de alltime high van 27.000 worden gepasseerd.

EURONEXT

NEDERLAND

SHORTPOSITIES SNEUVELEN Voor sommige aandelen reikt het herstel te ver om de eerder aangegane shortposities te handhaven. Voorbeelden zijn Euronext en Ordina.

EURONEXT Euronext heeft recent sterk herstel laten zien. Van eind 2018 tot nu is de koers met €10 gestegen, van €46 naar boven de €56.

Zo’n herstel past niet meer bij het verkoopadvies dat ik in oktober 2018 heb afgegeven.

Toen zakte de koers uit de zijwaartse bandbreedte, met steun op €51. Het koersdoel van toen leek aanvankelijk binnen handbereik. Dit koersdoel van €42 was bepaald door de zijwaartse range met een hoogte van €9 (€60-€51) af te trekken van de uitbraakkoers van €51. De koers zakte naar de €46, maar het koersdoel werd niet gehaald en er trad dus een herstel op. Inmiddels is het

aandeel terug in de oude range en is recent een pauzepatroon opwaarts uitgenomen.

Het 40-weeks voortschrijdend gemiddelde loopt horizontaal en de MACD-indicator kruipt naar de nullijn. Het is nu beter verlies te nemen op de shortpositie en met een houdadvies aan de zijlijn te gaan staan.

Adv.datum 12-mrt-19 Resultaat Startkoers €54,40 Steun Koersdoel - Weerstand

€47,10 €58,10

HOUDEN

KLÉPIERRE

KLÉ PIERRE Klépierre staat sinds september vorig jaar op ‘verkopen’. De koers zakte toen door de horizontale steun op €31. Eigenlijk had het aandeel al eerder op ‘verkopen’ moeten worden gezet. Er was namelijk al een patroon van lagere toppen waarneembaar. Sterker

Adv.datum 18-sep-18 Resultaat Startkoers €30,51 Steun Koersdoel €23,50 Weerstand

1,6% €26,50 €31,00

VERKOPEN

BELEGGERS BELANGEN 11 | 15 maart 2019

19bel011z030 30

13/03/2019 17:38

TECHNISCHE ANALYSE | 31 ORDINA

Adv.datum 12-mrt-19 Resultaat Startkoers €1,75 Steun Koersdoel - Weerstand

€1,33 €1,77

HOUDEN

POSTNL

Adv.datum 16-okt-18 Resultaat Startkoers €2,58 Steun Koersdoel €1,00 Weerstand

12,4% €1,90 €2,65

VERKOPEN

TKH

Adv.datum 18-sep-18 Resultaat Startkoers €47,68 Steun Koersdoel €36,00 Weerstand

11,6% €38,60 €48,20

VERKOPEN

nog, al eind 2016 begon het 40-weeks voortschrijdend gemiddelde te dalen. Nadat de koers door de steun op €31 zakte is een dalend trendkanaal zichtbaar geworden. Het aandeel koerste binnen dit kanaal naar de €26 en de winst op de shortpositie liep op, ondanks het feit dat ik die relatief laat was aangegaan. Maar het positieve beurssentiment van dit jaar kreeg ook vat op Klépierre.

Inmiddels is het dalend trendkanaal uitgenomen en is een pauzepatroon waarneembaar. Ik doe nog even niets en handhaaf dus de shortpositie. De koers moet eerst overtuigend uit het pauzepatroon breken.

door de horizontale steun op €2,90. Daarmee kwam ook dit shortsignaal redelijk laat. Het aandeel liet net als bij Klépierre al langere tijd een serie lager liggende toppen zien. Ook de indicatoren bewogen al langere tijd negatief. Ondanks het late signaal bouwde ik in korte tijd een grote winst op de shortpositie op. De koers kwam namelijk in een steil dalend trendkanaal terecht. Inmiddels is de koers, na een zware ‘oversold’situatie en geholpen door het positieve beurssentiment, weer aardig opgelopen.

PostNL is zelfs uit het dalend trendkanaal gebroken. Maar het is nog niet overtuigend genoeg om het verkoopadvies in te trekken.

ORDINA De koers zit nog altijd in een breder, minder Net als veel andere aandelen is Ordina sinds steil dalend trendkanaal. Daarnaast staan de jaarwisseling flink gestegen. De koers is bij PostNL ook de indicatoren nog in de vergrofweg van €1,40 naar €1,80 opgelopen. koopmodus.

De laatste paar weken haperde het herstel even. Dit herstel is in de grafiek aangege- TKH ven als een klein vlagpatroon. Dat is een TKH heeft sinds september vorig jaar het horizontaal trendkanaal tegen de stijgende label ‘verkopen’. De koers zakte toen door beweging in. Vorige week brak de koers met de belangrijke horizontale steun op €47. kracht uit dit pauzepatroon. En passant Er werd toen tevens een dubbele top, een werden de horizontale trendlijn op €1,70 bekend toppatroon, voltooid. Een half jaar en het 40-weeks gemiddelde geslecht. Dit daarvoor was TKH al uit een stijgend trendgemiddelde biedt in een dalende trend vaak kanaal gezakt (destijds voldoende voor een weerstand bij opwaartse correcties. Er zijn houdadvies). Na de verkoop in september te veel signalen dat de bulls aan kracht win- is de koers in een dalend trendkanaal tenen. Het is beter de shortpositie te sluiten rechtgekomen. De daling binnen dit kanaal en verlies te nemen. Deze shortpositie was kwam tot stilstand op een andere belangrijik in december met vertrouwen aangegaan ke horizontale steunlijn en wel op €38. Vantoen de koers van Ordina door de horizon- af dit niveau veerde het aandeel op. Recent tale steun op €1,40 zakte. Er was zelfs een liet TKH zelfs even een ‘spike’ (irreguliere koersdoel van €1,10 neergezet. Het mocht uitschieter) zien boven het dalend trendkanaal. Deze is echter nog niet voldoende niet baten. om het shortadvies in te trekken. De spike POSTNL ketste keurig af op het 40-weeks gemiddelPostNL heeft sinds de herfst van vorig jaar de, nóg een bewijs dat de dalende trend nog een verkoopadvies. De koers zakte toen altijd bestaat. <

ADVIEZEN NEDERLAND Euronext Ordina Arcadis Nedap Curetis PostNL Klé pierre Pharming TKH ABN Amro

Advies HOUDEN HOUDEN HOUDEN VERKOPEN VERKOPEN VERKOPEN VERKOPEN VERKOPEN VERKOPEN VERKOPEN

adv.datum 12-mrt-19 12-mrt-19 5-mrt-19 30-okt-18 16-okt-18 16-okt-18 18-sep-18 18-sep-18 18-sep-18 26-jun-18

startkoers €54,40 €1,75 €14,75 €42,80 €3,12 €2,58 €30,51 €1,00 €47,68 €22,08

koersdoel €37,10 €1,00 €23,50 €0,38 €36,00 €19,00

resultaat -5,1% -5,8% 55,8% 12,4% 1,6% 18,0% 11,6% 10,5%

steun €47,10 €1,33 €10,90 €44,20 €0,00 €1,90 €26,50 €0,77 €38,60 €15,20

weerstand €58,10 €1,77 €18,10 €54,20 €1,49 €2,65 €31,00 €1,57 €48,20 €21,10

opmerking breekt uit pauzepatroon verlaat pauzepatroon bodemvorming nog in gang dubbele top voltooid stabilisatie dalende trend dalende trend domineert hikt tegen weerstand op €31 kracht dalende trend neemt af negatief momentum neemt af herpakt dalende trend

15 maart 2019 | BELEGGERS BELANGEN 11

19bel011z031 31

13/03/2019 17:38

34 | KOERSWIJZER AANDELEN AMSTERDAMSE BEURS Advies

advies rend.% advies rend.% koers FA

FA

TA

TA

verschil

beurs-

omzet

eigen ver-

div.

div.

div. rend.

winst

winst

winst

k/w

zie

12-03

ult. in %

waarde

gem.

mogen '17

2017

2018

2018 in %

2017

2018 (t)

2019 (t)

2018

nr.

8

BOUW & INFRASTRUCTUUR Arcadis

k

3,68

h

0,41

14,66

37,52

1.291

195.076

11,02

0,47

0,50

3,41

1,18

1,40

1,50

10,5

BAM

k

18,53

h

9,33

3,85

52,94

1.070

2.315.385

3,08

0,10

0,14

3,64

0,05

0,09

0,50

42,7

9

Boskalis Westminster

k

-7,00

v

19,14

24,84

14,31

3.114

261.893

22,35

1,00

1,00

4,03

1,15

1,09

1,25

22,8

11

Heijmans

h

11,48

h

-2,72

10,00

25,00

208

81.210

7,58

0,00

0,32

3,20

0,91

0,80

1,20

12,5

9

OCI

k

49,03

h

21,31

24,71

38,74

5.134

879.720

6,86

0,00

-

-

0,75

1,85

2,00

13,4

9

Oranjewoud

v

36,36

o

nvt

6,00

6,19

377

1.181

11,81

-

-

-

0,61

0,39

0,55

15,4

26

Sif

h

-54,13

v

-32,72

9,81

-15,87

244

33.430

3,66

0,30

0,25

2,55

1,25

0,35

1,80

28,0

46

Volkerwessels

h

-18,64

h

1,30

19,14

-

1.526

-

-

1,05

1,15

6,01

1,75

1,60

2,00

12,0

10

CHEMIE & (BIO)FARMA AkzoNobel

k

9,17

k

0,13

79,77

19,00

18.049

913.041

23,22

2,50

2,60

3,26

3,31

3,90

2,90

20,5

9

Avantium

v

-2,12

v

-39,45

2,54

-

66

24.284

0,37

-

-

-

-

-0,30

-0,40

-

1 42

Curetis

v

-67,22

v

-54,33

1,37

-8,67

29

20.799

1,04

-

-

-

-1,30

-1,30

-1,30

-

DSM

k

2,48

k

-0,33

95,88

34,21

17.370

777.469

38,94

1,85

2,30

2,40

3,92

4,70

5,00

20,4

10

Esperite•

o

nvt

o

nvt

0,11

-8,68

5

557.448

0,27

-

-

-

-0,40

-0,20

-0,20

-

25

Galapagos

k

45,85

h

11,18

88,88

10,33

4.774

421.072

18,58

-

-

-

-2,34

-0,56

-1,30

-

9

Kiadis Pharma

h

-0,68

h

15,32

8,96

17,43

217

223.420

0,65

-

-

-

-1,14

-1,14

-1,40

-

7

Pharming

h

-5,52

v

-5,52

0,92

20,86

559

25.357.170

0,03

-

-

-

-0,16

0,04

0,06

22,9

11

Probiodrug

v

-69,88

v

-88,58

1,49

-41,99

12

6.734

2,29

-

-

-

-1,00

-1,50

-1,00

-

42

Brunel

h

-1,59

v

-13,45

12,36

13,19

619

50.714

5,32

0,15

0,20

1,62

0,15

0,41

0,50

30,1

2

DPA

o

nvt

o

nvt

1,34

1,52

63

7.403

1,26

0,02

0,06

4,48

0,15

0,18

0,18

7,4

-

Morefield Group

h

-85,91

o

nvt

0,31

0,00

4

6.837

1,16

-

-

-

0,30

0,35

-

0,9

-

Randstad •••

k

3,15

v

10,20

47,20

17,74

8.540

480.583

23,19

3,45

3,38

7,16

4,11

4,54

4,65

10,4

7

2,24

19.533

3.557.028

22,69

1,45

1,30

6,19

2,89

2,35

2,35

8,9

7

18.752

219.636

0,44

-

-

-

2,42

3,25

6,00

195,0

9

DETACHERING

FINANCIËLE INSTELLINGEN ABN Amro

k

-9,99

v

-4,98

21,00

Adyen

h

164,08

h

16,90

633,80

Aegon

h

15,00

v

-6,48

4,69

15,00

9.794

5.641.120

11,50

0,27

0,28

5,97

0,75

0,80

0,75

5,9

8

ASR

h

2,14

h

11,87

38,26

10,64

5.462

337.380

38,52

1,60

1,65

4,31

4,46

4,60

4,50

8,3

8

Bever

o

nvt

o

nvt

3,50

-3,85

60

554

5,64

-

-

-

-

-

-

-

-

BinckBank

a

2,79

h

30,28

6,26

2,79

423

92.900

5,85

0,26

0,26

4,15

0,13

0,50

0,53

12,5

6

Euronext ^

h

39,78

h

0,55

54,80

8,95

3.850

93.987

10,42

1,73

1,75

3,19

3,47

4,00

3,50

13,7

11

Flow Traders

k

-6,32

h

2,68

26,08

-6,32

1.210

150.009

5,46

0,65

1,20

4,60

0,85

2,75

2,50

9,5

7

ING

k

5,51

h

-2,22

10,99

16,83

42.046

24.864.260

13,14

0,67

0,70

6,37

1,26

1,33

1,35

8,3

11

Intertrust

k

0,66

h

2,62

16,83

14,57

1.508

82.495

7,86

0,61

0,62

3,68

0,94

1,15

1,20

14,6

8

KAS Bank

v

60,37

h

18,50

12,30

107,77

193

152.204

14,85

0,64

0,64

5,20

1,02

1,05

0,60

11,7

9

NIBC

k

2,56

h

-9,00

8,45

-

1.249

628.540

14,38

-

-

-

1,46

1,35

1,40

6,3

10

NN Group

k

9,77

h

10,98

38,20

9,77

13.049

879.106

72,71

1,66

1,75

4,58

6,21

3,40

4,00

11,2

8

Van Lanschot Kempen

h

16,25

v

-5,25

20,85

5,20

864

31.675

32,62

1,45

1,55

7,43

2,32

2,00

2,00

10,4

9

HANDEL (CONSUMENTEN) Ahold Delhaize

k

8,08

k

15,28

22,69

2,76

26.669

5.870.062

12,82

0,63

0,70

3,09

1,26

1,60

1,69

14,2

9

Beter Bed

v

-43,32

v

-67,86

4,71

30,83

103

73.648

3,20

0,37

0,00

-

0,43

-0,43

0,00

-

11

GrandVision

k

-7,76

h

-1,02

19,50

1,93

4.906

141.481

4,40

0,32

0,35

1,69

0,90

0,85

1,01

22,9

9

Sligro •••

v

-9,92

v

-1,36

32,70

-6,03

1.447

12.615

14,71

1,40

1,40

4,28

1,73

1,04

1,14

31,4

7

Takeaway.com

k

14,93

v

5,22

68,50

16,50

3.507

86.068

2,90

-

-

-

-0,88

-0,32

0,00

-

9

Adyen

Adyen daalde met ruim 5% nadat een groep aandeelhouders voor ongeveer €1,5 mrd euro aan aandelen Adyen in de markt gezet.

HOUDEN

BinckBank

Saxo Bank heeft het overnamebod op BinckBank gelanceerd dat het eerder had aangekondigd. Het leverde BinckBank een plusje op van 0,2%.

AANMELDEN

BELEGGERS BELANGEN 11 | 15 maart 2019

19bel011z034 34

13/03/2019 18:35

SERVICE | 41

AGENDA 21 MRT

Stern, jaarcijfers Sif, jaarcijfers

EX-DIVIDEND

19 MRT 22 MRT

Total (0,64, k) Betaalbaarstelling: 5 april Sligro (0,85) Betaalbaarstelling: 3 april

MACROCIJFERS 18 MRT Handelsbalans eurozone, januari (verwacht: €1,5 mrd; vorig: €17 mrd) Index huizenmarkt VS, maart (verwacht: 66; vorig: 62) Handelsbalans Japan, februari (verwacht: ¥200 mrd; vorig: ¥1,4 bln) Industriële productie Japan, januari (verwacht: -3,7%; vorig: -0,1%) Industriële productie Rusland, februari jaar-op-jaar (verwacht: 1,7%; vorig: 1,1%)

19 MRT Index economisch sentiment eurozone, maart (verwacht: -22; vorig: -16,6) Loonontwikkeling eurozone, 4e kwartaal jaar-op-jaar (verwacht: 2,5%; vorig: 2,4%)

MACROCIJFERS Groei bouwsector eurozone, januari jaarop-jaar (verwacht: 1,5%; vorig: 0,7%) Economisch sentiment Duitsland, maart (verwacht: -20; vorig:-13,4) Werkloosheid VK, januari (verwacht: 4%; vorig: 4%) Handelsbalans Italië, januari (verwacht: €-0,2 mrd; vorig: €3,7 mrd) Fabrieksorders VS, januari (vorig: 0,1%)

20 MRT Producentenprijsindex Duitsland, februari (verwacht: -0,1%; vorig: 0,4%) Inflatie VK, februari jaar-op-jaar (verwacht: 1,8%; vorig: 1,8%) Prijsindex detailhandel VK, februari (verwacht: 0,5%; vorig: -0,9%) Index fabrieksorders VK, maart (verwacht: -1; vorig: 6) Economische index Japan, januari (verwacht: 95,9; vorig: 97,5) Werkloosheid Rusland, februari (verwacht: 4,9%; vorig: 4,9%) Rentebesluit Fed (verwacht: 2,5%; huidig: 2,5%)

21 MRT Consumentenvertrouwen eurozone, maart (verwacht: -10,8; vorig: -7,4) Detailhandelsverkopen VK, februari (verwacht: -0,4%; vorig: 1%) Handelsbalans Spanje, januari (verwacht: €-3,2 mrd; vorig: -3,3 mrd) Werkloosheid Australië, februari (verwacht: 5%; vorig: 5%) Rentebesluit Bank of England (verwacht: 0,75%; huidig: 0,75%)

22 MRT Inkoopmanagersindex eurozone, maart (verwacht: 51,2; vorig: 51,9) Inkoopmanagersindex Duitsland, maart (verwacht: 51,5; vorig: 52,8) Inkoopmanagersindex Frankrijk, maart (verwacht: 50,2; vorig: 50,4) Lopende rekening Italië, januari (verwacht: €-1,2 mrd; vorig: €4,2 mrd) Inkoopmanagersindex VS, maart (verwacht: 55,2; vorig: 55,5) Inflatie Japan, februari jaar-op-jaar (verwacht: 0,2%; vorig: 0,3%)

REGISTER FONDS Accell Amerikaanse tienjaarsrente Beter Bed Boskalis Duitse tienjaarsrente Envipco EUR/USD Euronext Experian ForFarmers Goldman Sachs HSBC ING Johnson & Johnson Klépierre LVMH Lyxor BTP Daily (-2x) inverse UCITS ETF McDonald’s Ordina Pharming PostNL RELX Tarwe TKH

PAG 19 12 7 18 12 7 13 30 32 19 33 32 29 33 30 32 20 33 31 18 31 28 12 31

MEER

BELEGGERS BELANGEN DIGITAAL ELKE DONDERDAG VANAF 12.00 UUR BESCHIKBAAR WWW.BELEGGERSBELANGEN.NL

15 maart 2019 | BELEGGERS BELANGEN 11

19bel011z041 41

13/03/2019 18:38

42 | TOT SLOT tekst: HarriëtVerbeek

1 Waarom bent u met beleggen begonnen?

‘Het is interessant, vooral hoe de markt fluctueert. Ik was vrij jong – vijftien jaar – toen ik begon met beleggen. Waaróm gaat de beurs omhoog of omlaag, dat hield me bezig.

Ook was ik geïnteresseerd in cryptovaluta’s. Mijn eerste investeringen heb ik via een mobiel platform gedaan waar niet naar mijn leeftijd werd gevraagd. Je had alleen een mobiel telefoonabonnement nodig. Het geld voor mijn eerste beleggingen had ik verdiend met een bijbaantje als afwasser bij een slagerij. Zwaar werk voor een lage beloning.’

2 Waarom bent u nu een actieve belegger?

‘Na de cryptocrash ben ik er een tijdje mee gestopt, maar recent ben ik weer begonnen.

Dit keer met echte aandelen voor de lange termijn. Ik had geen vertrouwen meer in de cryptomarkt.’

3 Wat was uw grootste succes?

‘Met mijn beleggingen in de bitcoin heb ik geluk gehad.

Een paar jaar geleden was de waarde van een bitcoin €4.200.

Ik had €100 verdiend en investeerde dat in (een deel van) een bitcoin. Later kocht ik ook nog bij en de koers van de cryptomunt steeg tot €20.000.

Dat was de top. Tijdens een les op school zag ik de koers plotseling scherp dalen. Iedere minuut kostte geld. Het lukte me om binnen tien minuten te verkopen, op dat moment stond de bitcoin op een koers

10 VRAGEN AAN ...

BELEGGER VAN DE WEEK WALTER GRUSON Gruson (18) studeert mechatronica en wil technische problemen doorgronden. Diezelfde houding heeft hij ten opzichte van beleggen: hoe werkt de beurs precies?

van €17.000. Voor mij pakte dat goed uit: het was toch een winst van drie of vier keer de inleg op mijn investering. Een mooi resultaat in twee of drie maanden tijd.’

4 Wat was uw grootste teleurstelling?

‘Dat was in mijn begintijd, als vijftienjarige. Ik had via de app op mijn mobiele telefoon €50 geïnvesteerd in aandelen. Binnen één dag was ik alles kwijt: de app verkocht automatisch alles omdat ik niet negatief mocht staan. Een bedrag van €50 euro lijkt natuurlijk niet veel, maar voor mij betekende het dat ik twee zaterdagen voor niets had gewerkt in de slagerij.’

5 Hoeveel tijd besteedt u aan uw beleggingen?

‘Nu valt het mee: ongeveer twee uur per week. Ik focus mij op de lange termijn en koop

aandelen van goede bedrijven. Toen ik nog in de bitcoin belegde moest ik om de tien minuten de koers checken, dat was zenuwslopend. De koers van cryptomunten is ontzettend volatiel. Het is heel normaal dat je in een uur tijd 20% van de waarde kwijt bent. De koers van crypto’s is lastig in te schatten, ik moest het constant in de gaten houden. Daar werd ik soms gek van. Gewone aandelen zijn veel rustiger.’

6 Wat is uw strategie?

‘Tegenwoordig richt ik mij op de lange termijn: ik koop aandelen van grote bedrijven, bijvoorbeeld Heineken en ING. Dat geeft meer zekerheid omdat de aandelenmarkt langer bestaat, minder volatiel is en de informatie makkelijk te vinden is. Daarnaast richt ik mij op aandelen van duurzame bedrijven. Ik maak mij zorgen over hoe we op dit moment met de aarde omgaan en probeer daarom de juiste aandelen te steunen. Zo wil ik mijn

best doen om een betere wereld achter te kunnen laten.’

7 Wat is uw grootste ergernis?

‘Dat ik niet precies weet wat de aandelenmarkt gaat doen. Het zal een blijvende ergernis zijn, want niemand kan de markt voorspellen. Het motiveert mij toch om een betere belegger te worden. Ik moet nog veel leren.’

8 Welke belegger bewondert u het meest?

‘Een rolmodel heb ik niet, maar ik wil wel mijn ouders noemen. Mijn vader en moeder zijn goede beleggers en ze vertellen regelmatig over hun ervaringen op de beurs.’

9 Wat verwacht u de komende tijd van de beurs?

‘Helaas kan ik dat dus niet voorspellen. Rond de jaarwisseling hadden we een dip, maar je ziet dat de koersen daarna weer terug zijn gekomen naar de waarden daarvoor.’

10 Welke tip heeft u voor andere beleggers?

‘Laat je leven niet bepalen door de beurs. Toen ik in de bitcoin belegde deed ik dat. Op mijn zestiende en zeventiende was ik zeker tien uur per week bezig met crypto’s en kon ik mij nergens anders meer op focussen. Mijn advies voor andere beleggers is daarom: probeer je eigen prioriteiten te stellen en richt je op datgene wat echt belangrijk is in het leven.’ <

BELEGGERS BELANGEN 11 | 15 maart 2019

19bel011z042 42

13/03/2019 16:33