Τελική Eργασία Περιβαλλοντικού - Εκπαιδευτήρια "Αναγέννηση" 2014-2015

«ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ – ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ» ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ

Σχολικό Έτος 2014 / 2015 Μαθητές Γυμνασίου Λυκείου

Υπεύθυνος καθηγητής: Σάββας Σταματόπουλος Τεχνολόγος Μηχ/γος Μηχανικός

Ονοματεπώνυμο μαθητών Γυμνασίου -Λυκείου ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΤΑΞΗ Γ Γ Β Γ Α Β Α Α Β Γ Β Α Γ Γ Β Γ Γ Α Β Β Β Α Α Β

ΒΕΡΡΑ ΧΡΥΣΑ ΒΟΥΚΕΛΑΤΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΓΙΑΚΟΥΜΑΚΗ ΟΛΓΑ ΓΙΑΝΝΙΚΑΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΛΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΑΥΚΑ ΓΑΡΥΦΑΛΛΙΑ ΚΟΛΛΙΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΤΣΩΝΗ ΚΑΛΛΙΝΙΚΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗΣ ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΜΑΡΚΕΤΟΥ ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΜΕΝΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ - ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΑΤΑΛΗ ΙΩΑΝΝΑ ΜΠΙΡΜΠΑ ΞΑΝΘΟΥΛΑ ΜΠΛΙΚΑ ΣΟΦΙΑ ΜΠΟΥΡΛΗ ΔΙΟΝΥΣΙΑ ΜΠΟΥΡΛΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΜΠΟΥΧΕΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΑΡΜΑ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΕΝΕΓΑΛΙΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΣΤΕΡΓΙΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΝΑ ΤΑΓΑΡΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΩΝ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΤΑΞΗ Α Α Α Α Α Β Β Α

ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΒΕΡΡΑ ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ ΖΑΦΕΙΡΑΤΟΥ ΧΑΡΑ ΚΟΥΛΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΡΟΔΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ ΣΕΝΕΓΑΛΙΑΣ ΑΝΔΡΕΑΣ

1

Περιεχόμενα Βιολογικά Προϊόντα ………………………………………………………………………σελ 3 Βιολογικό Σαπούνι………………………………………………………….…………….. σελ 6 Βιολογικό Ελαιόλαδο………………………………………………………….……….. σελ 10 Κομποστοποίηση…………………………….………………………………….……….. σελ 15 ΜΟΝΟΗΜΕΡΗ ΕΚΔΡΟΜΗ ΣΤΟ ΝΑΥΠΛΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ ‘’MAVRIAS’’ …………………………….………………………………………...……….. σελ 22 Πηγές Αναφοράς…………………………….…………………………………..……….. σελ 27

2

Βιολογικά Προϊόντα Τι είναι τα βιολογικά προϊόντα; Με τον όρο βιολογικά χαρακτηρίζονται τα προϊόντα εκείνα που παράγονται χωρίς τη χρήση χημικών φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων ή άλλων ορμονών. Για την καταπολέμηση των επιβλαβών οργανισμών, στις βιολογικές καλλιέργειες, χρησιμοποιούνται άλλοι ακίνδυνοι οργανισμοί οι οποίοι δρουν παρασιτικά και ελέγχουν τους πληθυσμούς των παθογόνων. Τα βιολογικά προϊόντα είναι το αποτέλεσμα της καλλιέργειας της γης χωρίς χημικά λιπάσματα, παρασιτοκτόνα και τοξικά φυτοφάρμακα. Η καταπολέμηση των ασθενειών των φυτών καθώς και η λίπανση του εδάφους γίνονται με φυσικές μεθόδους και οργανικά εφόδια. Η καλλιέργεια βιολογικών προϊόντων στηρίζεται στις γνώσεις του παραδοσιακού αγρότη και στην αναζήτηση της επιστήμης για υγιεινές λύσεις. Στην βιολογική κτηνοτροφία δεν χρησιμοποιούνται αντιβιοτικά και ορμόνες. Οι τοξικές ουσίες συγκεντρώνονται στα συμβατικά τρόφιμα και μέσα από το φαγητό φτάνουν στον οργανισμό μας. Τα βιολογικά προιόντα περιέχουν 20-30% λιγότερο νερό στην σύνθεση τους, μεγαλύτερα ποσοστά πρωτεϊνών, μεταλλικών αλάτων, ενζύμων και βιταμινών. Επίσης δεν περιέχουν συντηρητικά, βελτιωτικά γεύσης, τεχνητά χρώματα και αρώματα. Ο φυσικός τρόπος παραγωγής συμβάλλει στο να έχουν πολύ καλύτερη γεύση και άρωμα από τα αντίστοιχα συμβατικά. Η αξιοπιστία των βιολογικών προϊόντων στηρίζεται σε ένα αυστηρό σύστημα ελέγχου και πιστοποίησης που περιγράφεται στο νόμο 2092/91 και 1804/99 της Ευρωπαϊκής Ενωσης και κάθε βιοκαλλιεργητής είναι υποχρεωμένος να τον εφαρμόζει. Σύμφωνα με το σύστημα αυτό ένας παραγωγός ελεγχεται σε όλα τα στάδια της παραγωγής έως και την διάθεση της. Γεωπόνοι ενεργούν ελέγχους στα κτήματα, ενώ ειδικές αναλύσεις κατά την διάρκεια της καλλιέργειας, της συγκομιδής και της τυποποίησης, πιστοποιούν ότι τηρούνται οι απαραίτητοι κανόνες. Για να χαρατηριστεί ένα προϊόν βιολογικό, πρέπει να είναι το αποτέλεσμα βιολογικής καλλιέργειας τουλάχιστον για τρία χρόνια και να φέρει την κατάλληλη σήμανση στην συσκευσία, δηλαδή το όνομα του οργανισμού 3

και τον κωδικό πιστοποίησης του. Φυσικά στην βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία απαγορεύεται η χρήση γενετικά τροποποιημένων υλικών. Γιατί να τα προτιµήσω; Η βιολογική γεωργία είναι ένα αγροτικό σύστημα διαχείρισης το οποίο παρέχει στον καταναλωτή φρέσκα, γευστικά, αυθεντικά τρόφιμα, ενώ ταυτόχρονα σέβεται την ισορροπία των οικοσυστημάτων. Ένα πρώτο πλεονέκτημα των βιολογικών προϊόντων είναι ότι προστατεύουν τον καταναλωτή από τις επικίνδυνες τοξικές ουσίες που περιέχουν τα φυτοφάρμακα με τα οποία ραντίζονται οι συμβατικές καλλιέργειες. Το γεγονός ότι δεν χρησιμοποιούνται χημικά λιπάσματα και συνθετικές ορμόνες, σημαίνει ότι το φυτό δεν "βιάζεται" να αναπτυχθεί και έχει μια φυσιολογική ανάπτυξη.

Είναι αναμφισβήτητο ότι τα βιολογικά προϊόντα έχουν μεγαλύτερη θρεπτική αξία, σε σχέση με τα συμβατικά, δηλαδή τα προϊόντα της εντατικής χημικής καλλιέργειας. Αυτό συμβαίνει γιατί έχουν μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε φυσικά σάκχαρα, μέταλλα, ιχνοστοιχεία και μικρότερη περιεκτικότητα σε νερό. Επίσης διαθέτουν μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε βιταμίνες και αντιοξειδωτικές ουσίες. Η γεύση τους είναι περισσότερο ολοκληρωμένη και μεστή ενώ διατηρούν σε μεγάλο βαθμό τα αρώματα τους. Είναι ασφαλή για την υγεία μας, μια και δεν έχουν υπολείμματα λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων που, πιθανώς, αθροιστικά και στη διάρκεια, μπορεί να προκαλέσουν σωρεία προβλημάτων υγείας, ιδίως στα παιδιά. Επίσης, καλλιεργούνται με μεθόδους που είναι πολύ πιο φιλικές για το περιβάλλον, συντελώντας, έτσι, στην αειφορία του πλανήτη.

4

Πώς διασφαλίζεται ότι τα προϊόντα που αγοράσαμε είναι βιολογικά; Υπάρχουν ανεξάρτητοι φορείς, διαπιστευμένοι από το κράτος, που ελέγχουν, σε όλη την διάρκεια της καλλιέργειας, της ζωής αλλά και της μεταποίησης των Αγροτικών Προϊόντων, ότι αυτά παράχθηκαν με τις τι προϋποθέσεις που απαιτούνται ώστε να είναι Βιολογικά. Εάν όλα είναι σύμφωνα με τις αρχές της Βιολογικής καλλιέργειας, τότε πιστοποιούνται από τους φορείς αυτούς με σφραγίδα που υπάρχει στην συσκευασία και που εγγυάται ότι το προϊόν είναι Βιολογικό.Το ελεγκτικό λεγκτικό αυτό σύστημα εφαρμόζεται παγκοσμίως και, για την σωστή του υλοποίηση, παρεμβαίνουν φορείς και εκτός της Ελληνικής επικράτειας. Γιατί τα Βιολογικά Προϊόντα είναι πιο ακριβά από τα συμβατικά; Καταρχήν, τα βιολογικά προϊόντα χρησιμοποιούν καλλιεργητικές κές μεθόδους που δεν βοηθούν στην ποσοτική ανάπτυξη της παραγωγής. Η έλλειψη συνθετικών λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων, μειώνει τις παραγωγές και, συχνά, τις ελαχιστοποιεί (ασθένειες και έντομα που προκαλούν ζημίες). Το ίδιο συμβαίνει με τα ζιζάνια, που αντιμετωπίζονται ετωπίζονται με σκάλισμα με το χέρι, πράγμα που ανεβάζει το κόστος παραγωγής. Γιατί τα βιολογικά προϊόντα δεν βρίσκονται παντού σε ικανοποιητικές ποσότητες; Οι Βιολογικές καλλιέργειες στην Ελλάδα, παρ' όλο που ξεκίνησαν εδώ και τουλάχιστον 20 χρόνια, δεν αναπτύχθηκαν, αναπτύχθηκαν, για διάφορους λόγους, στο μέτρο που θα μπορούσαν. Σήμερα, καλλιεργούνται στην χώρα μας μόλις 300 χιλ. στρ. περίπου ή το 0,8% της συνολικής έκτασης. Τεράστιο και σοβαρό πρόβλημα αποτελεί ηανυπαρξία συντονισμού παραγωγής και εμπορίου και η ερασιτεχνική ερασιτεχνική προσέγγιση του θέματος από την πλευρά κάποιων παραγωγών και εμπόρων.

5

Βιολογικό Σαπούνι Η παρασκευή σαπουνιού αποτελούσε μία από τις βασικές εργασίες μιας Ελληνικής οικογένειας (στην επαρχία κυρίως) μέχρι και τα τέλη του 1960 περίπου. Με υλικά όπως τη μούργα του λαδιού, νερό, καυστική σόδα (ποτάσσα) και αλάτι, και σε ορισμένες περιπτώσεις και κάποια αρωματικά, παρασκεύαζαν το σαπούνι του έτους, ένα 100% βιολογικό σαπούνι για όλη την οικογένεια. Με τα χρόνια, οι οικογένειες στην Ελλάδα πέρασαν στην αγορά έτοιμου σαπουνιού, εμπλουτισμένου με διάφορες χημικές ουσίες που χαρίζουν ωραίο χρώμα, άρωμα και υφή. Σήμερα πια, το βιολογικό σαπούνι είναι εμπλουτισμένο με διάφορα φυτικά συστατικά και παράγεται σε ποικίλες μορφές ανάλογα τη χρήση του. Έτσι, μπορούμε πλέον να βρούμε φυτικό σαπούνι για το πρόσωπο, για τον καθαρισμό του σώματος, για απολέπιση, για τα μαλλιά (και ιδιαίτερα για προβλήματα τριχόπτωσης), σαπούνι με αντισηπτικές ιδιότητες και σαπούνι σε σκόνη. Κατασκευή σαπουνιού στο σπίτι: Σύμφωνα με δοκιμές που κάναμε στο σχολικό εργαστήριο και αλλά έρευνα στο διαδίκτυο και δεδομένου ότι στην Ελλάδα η χρήση ελαιολάδου είναι διαδεδομένη προτείνουμε συνταγές με βάση το βιολογικό ελαιόλαδο (ποσοστό 50-80%). Για βελτίωση των ιδιοτήτων συστήνουμε προσθήκη φοινικελαίου ή και ελαίου καρύδας. Για την κατασκευή σαπουνιού στο σπίτι χρησιμοποιείται η ψυχρή σαπουνοποίηση (cold process soap making), είναι αντίδραση του ελαίου με καυστική σόδα (προσοχή στη χρήση της!!). Για την κατασκευή υγρού σαπουνιού αντί για καυστική σόδα χρησιμοποιούμε καυστική ποτάσα (καυστικό κάλλιο).

Η διαφορετική σύνθεση του κάθε ελαίου απαιτεί διαφορετική ποσότητα καυστικής σόδας για να σαπωνοποιηθεί (SAP value).

6

Για παράδειγµα:

100γρ. ελαιολάδου απαιτούν 13,55γρ. NaOH για πλήρη σαπωνοποίηση.

100γρ. ελαίου καρύδας απαιτούν 18,39 γρ. NaOH για πλήρη σαπωνοποίηση. Για να υπολογίσουμε την απαιτούμενη ποσότητα σόδας: Η υπολογίζουμε μόνοι μας την ποσότητα NaOH βασιζόμενοι στις πληροφορίες του πίνακα ΤΙΜΩΝ ΣΑΠΩΝΟΠΟΙΗΣΗΣ (παρακάτω) αφού καταγράψουμε την SAP value κάθε ελαίου, Η συμβουλευόμαστε τις έτοιμες φόρμουλες που υπάρχουν στο διαδίκτυο, η στο site. Πολλαπλασιάζουμε την ποσότητα του ελαίου με τον αντίστοιχο συντελεστή και θα προκύψει η ποσότητα σόδας. Είναι σημαντικό στην επιλογή των ελαίων το ¼ να είναι στερεά σε θερμοκρασία δωματίου. Ωρίµανση:

Στην ψυχρή μέθοδο η σαπωνοποίηση συνεχίζεται για ένα αρκετό χρονικό διάστημα. Το φρέσκο σαπούνι είναι αλκαλικό άρα μη χρησιμοποιήσιμο και πέρα από αυτό το σαπούνι θα πρέπει να αποβάλει την περισσότερη υγρασία που περιέχει. Η περίοδος αναμονής διαρκεί τουλάχιστον 4-6 εβδομάδες ενώ περισσότερος χρόνος ωρίμανσης μέχρι και 6 μήνες βελτιώνει την ποιότητα ειδικά του σαπουνιού με μεγάλο ποσοστό ελαιολάδου. Μέτρηση του ph του σαπουνιού:

Mε τις πεχαμετρικές ταινίες που προμηθεύομε. Υγραίνουμε λίγο το σαπούνι αφού ήδη έχει ωριμάσει, εφαρμόζουμε την ταινία και βλέπουμε το αποτέλεσμα. Το Ph θα πρέπει να είναι 7-9.

7

Χρωµατισµός του σαπουνιού: Εάν δε θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε συνθετικά χρώματα θα προτιμήσουμε βότανα, μπαχαρικά, άργιλο. Αν επιλέξουμε συνθετικά μια ιδέα είναι τα χρώματα ζαχαροπλαστικής, δεν είμαι όμως καθόλου σίγουρο πως αντιδρούν με την σόδα και τι τελικό χρωματισμό θα δώσουν. Μια άλλη επιλογή είναι τα χρώματα pigment με καλύτερη σταθερότητα, σκόνες η υγρά. Ίσως η καλύτερη επιλογή είναι οι φυσικές χρωστικές η φυσικά χρωματισμένα βότανα: Κίτρινο Annatto, saffron, Turmeric Πράσινο: Χλωροφύλλη Καφέ κακάο, τσάι, Κόκκινο: Πάπρικα, καρμίνιο Το πλεονέκτημα των φυσικών χρωστικών είναι η εμπορικότητα, ότι φυσικό είναι πάντα καλύτερο. Το μειονέκτημα είναι ότι δεν μπορείτε πάντα να πετύχετε το χρώμα που επιθυμείτε. Άρωµα στο σαπούνι. Το καλύτερο και σταθερότερο άρωμα το δίνουν τα συνθετικά αρώματα τα ειδικά για σαπούνια. Η πιο φυσική μέθοδος είναι πάντως τα αιθέρια έλαια. Δοσολογία: Για ένα πολύ διακριτικό άρωμα η αναλογία αιθερίων ελαίων προς τα φυτικά έλαια είναι 1%. Για ένα μεσαίας έντασης άρωμα είναι 2% και για έντονο άρωμα 3%. Η χρήση αιθέριου ελαίου στα σαπούνια τα κάνει προϊόν πολυτελείας. Τα πιο δυνατά αιθέρια έλαια είναι μέντα, δενδρολίβανο, κανέλλα, γαρύφαλλο, δυόσμος και πικραμύγδαλο. Αντί για νερό μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε έγχυμα, χυμούςφρούτων, γάλα, τσάι, καφέ. Κάθε αλλαγή όμως θέλει και άλλη διαδικασία. Το γάλα ή οι χυμοί π.χ. πρέπει πρώτα να παγώσουν για να μην καταστραφούν από την καυστική σόδα, η οποία όταν διαλύεται στο

8

νερό αναπτύσσει υψηλές θερμοκρασίες (μέχρι και 90 βαθμούς) και καταστρέφει τα ευαίσθητα υλικά

Αν και εμείς χρησιμοποιήσαμε την ψυχρή μέθοδο για την παραγωγή σαπουνιού, ού, υπάρχει και η θερμή μέθοδος. Θερµή Μέθοδος (HotProcess HotProcess):

Η παραγωγή σαπουνιού με την θερμή μέθοδο είναι παρόμοια με την ψυχρή. Αυτό που αλλάζει είναι ότι το σαπούνι, μετά την μίξη ελαίων και σόδας, και αφού φτάσει σε ελαφρύ ίχνος, συνεχίζουμε να το μαγειρεύουμε πάνω στο μάτι της κουζίνας, αντί να το βάλουμε σε καλούπια. αλούπια. Η διαφορά είναι ότι το σαπούνι που είναι φτιαγμένο με αυτή τη μέθοδο μπορεί να χρησιμοποιηθεί σχεδόν αμέσως, σε αντίθεση με τα σαπούνια της ψυχρής μεθόδου που πρέπει να ωριμάσουν για πολλές εβδομάδες, ή και μήνες ακόμα.Η επιλογή της μεθόδου σαπωνοποίησης σαπωνο είναι προσωπική. Κάθε μέθοδος έχει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά της. Τα σαπούνια της ψυχρής μεθόδου έχουν πιο όμορφο, λείο αποτέλεσμα. Τα σαπούνια της θερμής μεθόδου δε χρειάζονται χρόνο ωρίμανσης, όπως αναφέραμε και παραπάνω, γιατί η σαπωνοποίηση νοποίηση ολοκληρώνεται κατά το μαγείρεμα και όχι με την αναμονή στα καλούπια. Τα σαπούνια της θερμής μεθόδου είναι πιο σκληρά και διαρκούν περισσότερο. Επίσης, η θερμή μέθοδος είμαι πιο χρονοβόρα από την ψυχρή. Το αποτέλεσμα πάντως είναι το ίδιο, είτε με την ην μία είτε με την άλλη μέθοδο, δηλαδή αγνό, χειροποίητο σαπούνι.

9

Βιολογικό Ελαιόλαδο Στον ελληνικό χώρο έχουν βρεθεί αφενός πιεστήρια για παραγωγή λαδιού από τις ελιές και αφετέρου δοχεία (πιθάρια) αποθήκευσης λαδιού που χρονολογούνται πριν από τα ιστορικά χρόνια. Σύμφωνα με τις ανασκαφές που πραγματοποίησε στο πρωτοκυκλαδικό ΙΙ (2.700-2.300 π.χ.) νεκροταφείου Σπεδού το 1903 ο Κλωνός Στέφανος μεταξύ των άλλων ευρημάτων αναφέρεται σε ένα επάργυρο πήλινο αγγείο το οποίο έφερε ίχνη αλλοιωμένου ελαιολάδου. Η επισταμένη έρευνα στο χημείο του Εθνικού Πανεπιστημίου υπό τον καθηγητή Κ. Ζεγγέλη απέδειξε, πέραν αμφισβητήσεως, την ύπαρξη ελαιόλαδου. Ο Κλώνος Στέφανος (στα Πρακτικά της Αρχαιολογικής Εταιρείας ΠΑΕ 1906) σημειώνει ότι μαζί με το επάργυρο πήλινο αγγείο βρέθηκε τριπλός πήλινος λύχνος ελαίου. Οι χρήσεις του λαδιού, εκτός από τη χρήση του στις τροφές ήταν: • • • • • •

για φωτισμό (λύχνοι). για τα αρώματα (αρωματικά λάδια) σαν συντηρητικό για περιποίηση του σώματος / καθαρισμό Βιολογική Καλλιέργεια Ελαιόλαδου Βιολογική καλλιέργεια της ελιάς

Σύμφωνα με τους κοινοτικούς κανονισμούς Κανονισμός ΕΟΚ 2092/91 (Βιολογικός Τρόπος Παραγωγής Γεωργικών Προϊόντων), η Βιολογική Γεωργία μπορεί να ορισθεί ως ένα σύστημα διαχείρισης των αγροτικών εκμεταλλεύσεων που συνεπάγεται σημαντικούς περιορισμούς στην χρησιμοποίηση συνθετικών χημικών λιπασμάτων ή φαρμάκων. Είναι η παραγωγή φυτικών και ζωικών προϊόντων με ήπια μέσα και με κατά το δυνατόν φυσικές διεργασίες, χωρίς τη χρήση ουσιών όπως τα χημικά λιπάσματα, χημικά γεωργικά φάρμακα, συνθετικές ζωοτροφές και ρυθμιστικές ουσίες. Βιολογική Γεωργία χρησιμοποιεί ήπιες τεχνικές

10

καλλιέργειας και μέσα φυτοπροστασίας και λίπανσης, που δεν αποτελούν κίνδυνο για το περιβάλλον, αξιοποιώντας τις σύγχρονες κατακτήσεις της επιστήμης, της εμπειρίας και της ελληνικής παράδοσης. Η εγκατάσταση ενός νέου ελαιώνα παραγωγής βιολογικών προϊόντων προϋποθέτει έναν τέτοιο σχεδιασμό, ώστε να γίνεται η όσο το δυνατόν καλύτερη χρήση των διαθέσιμων πηγών του ελαιώνα και της γεωργικής εκμετάλλευσης. Κατά το σχεδιασμό ενός νέου ελαιώνα θα πρέπει να λαμβάνονται υπ' όψιν οι ρόλοι ενός οικολογικού ελαιώνα, καθώς και η συνεισφορά του στην αγροτική περιοχή. Λαμβάνοντας υπ' όψιν τις λειτουργίες του βιολογικού ελαιώνα που αναφέραμε γίνεται ευκολότερος ο σχεδιασμός ενός βιολογικού ελαιώνα ή μιας ζώνης καλλιέργειας με βιολογικούς ελαιώνες. Μεγάλης ηλικίας και σε καλή κατάσταση δένδρα θα πρέπει να μελετώνται στην περιοχή εγκατάστασης του νέου ελαιώνα. Στη μελέτη αυτή θα πρέπει να εξετάζεται ο τρόπος και κατεύθυνση φύτευσης των ελαιοδέντρων, η ύπαρξη αναβαθμίδων και ξερολιθιών, καθώς και βλάστηση στα όρια της περιφέρειας των ελαιώνων. Στους ελαιώνες βιολογικής καλλιέργειας η διαχείριση του εδαφοτάπητα τους γίνεται με τη χρήση φυτών εδαφοκάλυψης. Τα φυτά εδαφοκάλυψης επιτελούν πολλαπλές λειτουργίες στο αγροοικοσύστημα των ελαιώνων, ενώ συνεισφέρουν σημαντικά σε μια ορθολογική και αποτελεσματική οικολογική διαχείριση του ελαιώνα. Στην εδαφοκάλυψη χρησιμοποιούνται ψυχανθή, αγροστώδη άλλα φυτικά είδη σε μείγματα, γιατί οι διαφορετικές ιδιότητές τους αλληλοσυμπληρώνονται. Η λίπανση αποτελεί ένα σημαντικό μέρος της διαχείρισης του ελαιώνα, που στοχεύει στην καλή διατήρηση της καλής γονιμότητας και της φυσικής κατάστασης του εδάφους του ελαιώνα. Η δομή του εδάφους και η υφή του έχουν άμεση επίδραση στην συγκράτηση του νερού, στον αερισμό του και επιδρούν στην ανάπτυξη των ριζών καθώς και στην ανάπτυξη των ωφέλιμων μικροοργανισμών. Για τη λίπανση χρησιμοποιούνται χλωρές λιπάνσεις οργανικά υλικά (ζωικές και φυτικές

11

κοπριές (κομπόστες), επεξεργασμένα φύκια, στάχτη, φύλλα, υπολείμματα ξύλου κ.λ.π.), ενώ περιοδικά μπορεί να απαιτηθεί η προσθήκη μικρών ποσοτήτων φωσφόρου ή καλίου σε μορφές που επιτρέπονται από τον κανονισμό 2092/91. Το κλάδεμα μαζί με την άρδευση και τη φυτοπροστασία, συνεισφέρει σε σημαντικό βαθμό στην παραγωγικότητα του ελαιώνα. Στη βιοκαλλιέργεια της ελιάς το κλάδεμα αποτελεί μια από τις κύριες και απαραίτητες καλλιεργητικές εργασίες, γιατί με αυτό εξασφαλίζεται η κανονική καρποφορία και η μακροζωία του ελαιόδεντρου, καλύτερο ισοζύγιο βλάστησης, καρποφορίας και ρύθμιση της παρενιαυτοφορίας των ελαιοδέντρων, ο περιορισμός των απαιτήσεων σε θρεπτικά στοιχεία, η ανανέωση των δένδρων, η αποφυγή ασθενειών και η καλύτερη αντιμετώπιση των εχθρών της ελιάς, η συγκομιδή με μεγαλύτερη ευκολία. Το κλάδεμα πραγματοποιείται όταν αυτό είναι αναγκαίο, ενώ θα πρέπει να αφαιρείται ό,τι περιττό και όχι ό,τι βολεύει.

Προκειμένου να ικανοποιηθούν οι επιθυμίες των καταναλωτών βιολογικού λαδιού, πρέπει να διασφαλιστεί η διάθεσή τους όλο το χρόνο, να υπάρξει αποτελεσματική ανάπτυξη διανομής μέσω εταιρειών ή οργανισμών που σχετίζονται με την αγορά, να χρησιμοποιηθεί ειδικό προσωπικό που θα ενημερώνει τους καταναλωτές στα καταστήματα. Προβλήµατα Στην Ελλάδα παράγονται άριστα προϊόντα γνωστά παγκοσμίως αλλά για διάφορους λόγους δεν έχουν βρει την τύχη που τους αξίζει στην αγορά. Υστερούμε στην οργάνωση του εμπορίου, στον έλεγχο και καθοδήγηση των φορέων τυποποίησης και εξαγωγής καθώς και στην έρευνα. Συµπεράσµατα Το 1962 όταν η Αμερικανίδα δημοσιογράφος Ραχήλ Κάρσον είχε δημοσιεύσει ένα βιβλίο με τίτλο « Σιωπηρή Άνοιξη» άγγιξε μια ευαίσθητη χορδή της ανθρώπινης κοινωνίας και έθεσε το απλό αλλά προκλητικό ερώτημα:

12

Θα έπρεπε ο άνθρωπος, που έφτασε στα αστέρια και έχει στα χέρια του τα όπλα της ίδιας του της καταστροφής, να αγωνίζεται για νίκες ή θα έπρεπε να ψάχνει για ισορροπίες μέσα στο περιβάλλον του; Το βιβλίο αρχικά προξένησε σοβαρές αντιδράσεις, ιδιαίτερα από την πλευρά των γεωργικών και χημικών βιομηχανιών. Σήμερα η κοινωνία έχει ευαισθητοποιηθεί αρκετά και η προστασία του περιβάλλοντος είναι από τα πρώτα μελήματα των κυβερνήσεων. Προτάσεις Η εναλλακτική καλλιέργεια της ελιάς είτε ως ολοκληρωμένη ή ως βιολογική παραγωγή λαδιού είναι πλέον μονόδρομος. Στη Θάσο, όπου το κύριο προϊόν είναι το λάδι πρέπει να αναληφθεί μια πρωτοβουλία για να διασφαλιστούν, να προωθηθούν τα προϊόντα μας και να ξεκινήσει μια προσπάθεια ώστε σε τοπικό επίπεδο να καταγραφούν τα προβλήματα της καλλιέργειας και να αρχίσει μια προσπάθεια επίλυσής τους.

Πρέπει να κληθούν όλοι οι φορείς σε πανστρατιά. Να υπάρξει η δυνατότητα όλοι οι παραγωγοί και οι Ενώσεις τους, τυποποιητές, ερευνητές, επιστήμονες, τοπική αυτοδιοίκηση, κρατικοί φορείς όλοι μαζί να μαζευτούν κάτω από ένα φορέα τοπικό για να προωθήσουμε τα ζητήματα αυτά. Πρέπει να γίνουν ειδικά σεμινάρια ενημέρωσης των ελαιοπαραγωγών στα σε θέματα των εναλλακτικών μορφών ελαιοκαλλιέργειας. Όσοι αγρότες δεν ενδιαφέρονται για την εφαρμογή των εναλλακτικών μορφών καλλιέργειας της ελιάς, θα πρέπει να μειώσουν τουλάχιστον τη χρήση φυτοφαρμάκων και να αποφεύγουν τους ψεκασμούς κάλυψης με ελαιοδιαλυτά εντομοκτόνα, τα υπολείμματα των οποίων ανιχνεύονται στο λάδι αρκετό χρόνο μετά την έκθλιψη του ελαιοκάρπου. Το καταναλωτικό κοινό πρέπει να ενημερωθεί, να ευαισθητοποιηθεί και να ζητά υγιεινά προϊόντα, απαλλαγμένα από ανεπίτρεπτα τοξικά υπολείμματα

13

Να δοθούν ερεθίσματα στους αγρότες ώστε να στραφούν προς τις εναλλακτικές μορφές ελαιοκαλλιέργειας εκτιμώντας την ωφέλεια που θα προκύψει από την συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση τέτοιων προϊόντων. Ο ρόλος των συνεταιρισμένων αγροτών στην προσπάθεια αυτή πρέπει να είναι σημαντικός. Όσοι πρόκειται να ασχοληθούν με την ανάπτυξη προγραμμάτων Ολοκληρωμένης Παραγωγής Ελαιοκομικών Προϊόντων, όσοι θα εγκρίνουν τα αναγκαία κονδύλια και όσοι θα εισηγηθούν, νομοθετήσουν και εφαρμόσουν τα μέτρα που θα βοηθήσουν την εφαρμογή τους, για το καλό της γεωργίας και του καταναλωτή, πρέπει να είναι διατεθειμένοι να αντιμετωπίσουν και τις αντιδράσεις όσων τα συμφέροντα θίγονται, ή νομίζουν ότι θίγονται, από την όλη αυτή προσπάθεια. Ανάμεσα στα αναγκαία μέτρα μπορεί να είναι ειδικοί όροι ασφάλισης της παραγωγής όσων ελαιοπαραγωγών αποδεδειγμένα εφαρμόζουν Ολοκληρωμένη Παραγωγή Ελαιοκομικών Προϊόντων.

14

Κομποστοποίηση. Ο όροςοργανικά βιοαποικοδομήσιμα απορρίμματαπεριλαμβάνει μιαμεγάλη ποικιλία υπολειμμάτων από τα αστικά στερεά απορρίμματα όπως: • •

Απορρίμματα από τις κουζίνες, όπως φλούδες από λαχανικά και φρούτα Απορρίμματα από κήπους, όπως γρασίδι και κλαδιά από κλαδέματα

Πώς να κάνετε κομποστοποίηση στο σπίτι σας:

Σίγουρα θα έχετε ακούσει για την κομποστοποίηση, αν είστε «φίλοι» της ανακύκλωσης και επιδιώκετε όσο το δυνατόν περισσότερο να αξιοποιείτε τα απορρίμματα που «παράγονται» από το νοικοκυριό σας. Όμως, δεν γνωρίζετε πώς να δημιουργήσετε το δικό σας, οικιακό κομπόστ, το οποίο αποτελεί την πλέον οικονομική και οικολογική λύση για την φροντίδα των φυτών που έχετε στο μπαλκόνι ή τον κήπο σας. Διαβάστε λοιπόν, μερικές πρακτικές συμβουλές που θα σας βοηθήσουν να κάνετε κομποστοποίηση στο σπίτι σας.

Τι είναι η κομποστοποίηση: Πρόκειται για τη φυσική διαδικασία αποδόμησης υλικών φυτικής προέλευσης που μετατρέπονται σε πλούσιο οργανικό μείγμα το οποίο βελτιώνει το χώμα και είναι άριστο λίπασμα για τα φυτά σας.

15

Ποια υλικά είναι κατάλληλα για κομποστοποίηση: Πράσινα υπολείμματα: λαχανικά, φρούτα, καφές, τσάι, κοπριά χορτοφάγων ζώων, πράσινα φύλλα, μικρά κλαδιά, αγριόχορτα. Καφέ υπολείμματα: ξερά φύλλα, σανό, άχυρο, ξεραμένη χλόη, χαρτί, χαρτόνι, ξυλώδη κλαδιά, τσόφλια αυγών, φακελάκια τσαγιού, πριονίδια, στελέχη καλαμποκιού. Τα «πράσινα» υλικά εμπεριέχουν υψηλά ποσοστά υγρασίας και αποσυντίθενται γρήγορα, παρέχοντας άζωτο, ενώ τα «καφέ», οι φορείς του άνθρακα, είναι ξηρά, εμπεριέχουν χαμηλό ποσοστό υγρασίαςκαι αποσυντίθενται αργά. Ποια υλικά είναι κομποστοποίηση:

ακατάλληλα

για

Πέτρες, πλαστικά, γυαλί, μεταλλικά αντικείμενα, τυπωμένο χαρτί (το μελάνι είναι δηλητήριο), υπολείμματα φαγητών (κρέας, λίπη, κόκαλα, λάδι), υλικά καθαρισμού και χημικά, φλούδες εσπεριδοειδών σε μεγάλες ποσότητες γιατί αυξάνουν την οξύτητα και εμποδίζουν την ανάπτυξη των μικροοργανισμών της χώνευσης.

Πώς γίνεται η κομποστοποίηση: Αν μένετε σε διαμέρισμα, είναι προτιμότερο να προμηθευτείτε έναν κάδο κομποστοποίησης – οι τιμές τους ξεκινούν από 35 ευρώ. Ξεκινήστε τοποθετώντας στο κάτω μέρος του κάδου ένα στρώμα 10 εκατοστών από θάμνους, κλαδιά, σανό ή άχυρο. Ύστερα, προσθέστε ένα

16

στρώμα 10 εκατοστών «καφέ» υλικών και στη συνέχεια, ένα λεπτό στρώμα απλό χώμα κήπου. Μετά, προσθέστε ένα στρώμα 10 εκατοστών «πράσινων» υλικών συμπληρώνοντας με ένα λεπτό στρώμα χώμα εδάφους. Βρέχετε την κάθε στρώση ελαφρά και συνεχίζετε την προσθήκη υλικών σε εναλλασσόμενα στρώματα «πράσινων» και «καφέ» προϊόντων μέχρι να γεμίσει ο κάδος. Μην παραλείψετε να ανακατεύετε το σωρό κάθε 7 έως 14 ημέρες. Κομπόστ: Ονομάζεται το οργανικό υλικό που προέρχεται από την διαδικασία της κομποστοποίησης οργανικών υπολειμμάτων. Πότε είναι έτοιμο το κομπόστ: Το κομπόστ θεωρείται έτοιμο όταν γίνει σκούρο και εύθραυστο και αναδύει μια ευχάριστη μυρωδιά χώματος – συνήθως μετά από 6 έως 8 εβδομάδες. Το ώριμο κομπόστ μπορεί να χρησιμοποιηθεί στα φυτά σας οποιαδήποτε εποχή του χρόνου – δεν υπάρχει κίνδυνος η δόση να είναι υπερβολική γιατί τα θρεπτικά συστατικά απελευθερώνονται σιγά-σιγά στο χώμα. Στην περίπτωση που το κομπόστ δεν έχει ωριμάσει, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να «καλύψετε» την επιφάνεια του χώματος στις γλάστρες σας – τα φυτά προστατεύονται από το κρύο και τη ζέστη, διατηρείται το χώμα υγρό και εμποδίζει την ανάπτυξη αγριόχορτων. Κάδοι για κήπο: Τι πρέπει να έχουµε υπόψη µας όταν επιλέγουµε κάδο για κήπο.

Οι μαύροι κάδοι κομποστοποιούν με ταχυτέρους ρυθμούς από ότι οι αντίστοιχοι πράσινοι διότι απορροφούν περισσότερη ακτινοβολία και έτσι διατηρούν υψηλότερες θερμοκρασίες. Επίσης το μαύρο χρώμα είναι πιο σταθερό και δεν ξεθωριάζει από την ακτινοβολία όπως το πράσινο. Ακόμη οι ειδικοί λένε ότι το μαύρο χρώμα του κάδου στο πράσινο φόντο του κήπου είναι αισθητικά ωραιότερο και δένει καλύτερα από ότι το πράσινο. Ο κάδος δεν πρέπει να είναι ούτε μικρότερος αλλά ούτε και μεγαλύτερος από τις ανάγκες του κήπου μας. Όσο μεγαλύτερος ο κήπος τόσο μεγαλύτερο κάδο χρειαζόμαστε ούτως ώστε να μην

17

χρειάζεται ενώ έχουμε κάδο κομποστοποίησης να συνεχίζουμε να πετάμε μέσα στις πλαστικές σακούλες γκαζόν, φύλα ή κλαδιά.

Αν ο κάδος είναι μεγαλύτερος από ότι χρειαζόμαστε, τότε κατά τη χρήση θα είναι μισοάδειος με αποτέλεσμα να μη λειτουργεί σωστά. Για να λειτουργεί σωστά, πρέπει να έχει ανάλογα με τον όγκο του και ανάλογο όγκο οργανικής ύλης. με το χώμα για αυτό πρέπει να τοποθετείται πάνω σε επίπεδο αφρατεμένο χώμα και μόνο. Ποτέ σε μπετό, πλακάκι κλπ. Οκάδος

κήπου συνεργάζεται

Ο κάδος στραγγίζει στο χώμα και μόνο από το χώμα μπορούν να εισέλθουν στο κομπόστ οι ωφέλιμοι οργανισμοί.

Ο κάδος δεν θα πρέπει να έχει πολύ αερισμό αλλά το σωστό για τη κατασκευή του αερισμό (τρύπες). Ο πολύς αερισμός μειώνει την υγρασία και στεγνώνει τα υλικά μέσα στο κάδο με αποτέλεσμα να καθυστερεί η διαδικασία της μετατροπής των οργανικών σε κομπόστ. Ο αερισμός του κομπόστ (σωρού), δεν γίνεται από τις τρύπες του κάδου αλλά από το απαραίτητο ανά τακτά χρονικά διαστήματα ανακάτεμα του κομπόστ. Κατά το ανακάτεμα να προσέχετε να μην ανακατεύεται το έτοιμο κομπόστ με τα φρέσκα υλικά μέσα στο κάδο. ΠΡΟΣΟΧΗ!

Στους κάδους που κομποστοποιούν με αερόβια ζύμωση όπως είναι οι κάδοι του κήπου δεν επιτρέπεται να προσθέτουμε σκευάσματα αναερόβιας ζύμωσης σε υγρή η στερεή μορφή π.χ. μικροοργανισμούς Ε.Μ. γιατί είναι δυο αντίθετες διαδικασίες. Οι αερόβιοι μικροοργανισμοί και οι γεωσκώληκες όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν θα πάνε από μόνοι τους στα επεξεργασμένα από Ε.Μ. υπολείμματα. ΕΜΕΙΣ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΔΙΑ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΝΑ ΤΑ ΦΕΡΟΥΜΕ ΣΕ ΕΠΑΦΗ ΑΝΑΜΙΓΝΥΟΝΤΑΣ ΤΑ.

18

Γεωσκώληκες και PH: Είναι απαραίτητοι στον κάδο του κήπου;

Ο κάδος του κήπου μπορεί να λειτουργήσει χωρίς τους γεωσκώληκες, πρέπει όμως να γνωρίζετε ότι η λειτουργία του κάδου καθώς και το παραγόμενο κομπόστ είναι πολύ καλύτερα όταν ο κάδος λειτουργεί με γεωσκώληκες. Τι προσφέρει ο σταθεροποιητής του τ ΡΗ; Ο σταθεροποιητής του PHπου ανεβάζει το ΡΗ του σωρού μέσα στον

κάδο, εξουδετερώνει την οξύτητα και συμβάλλει έτσι, ώστε να μην είναι όξινο το περιβάλλον μέσα στον κάδο κομποστοποίησης. Το όξινο ΡΗ έχει σαν αποτέλεσμα ανεπιθύμητες οσμές και πολύ μεγάλο αριθμό από το μυγάκι του ξυδιού. Το ιδανικό ΡΗ για τη διαδικασία της κομποστοποίησης, είναι το ουδέτερο 7, αλλά το ΡΗ του παραγόμeνου κομπόστ καλό είναι να προσαρμόζεται έτσι, ώστε να είναι ανάλογο αν με τις ανάγκες των φυτών στα οποία θα χρησιμοποιηθεί. Πλεονεκτήματα κομποστοποίησης: κομποστοποίησης Μείωση του όγκου αποβλήτων που στέλνονται στις χωματερές και προστασία του περιβάλλοντος. Εξοικονόμηση χρημάτων αφού δεν χρειάζεται η αγορά λιπασμάτων. Βελτίωση της ποιότητας του χώματος του κήπου μας και καταπολέμηση των βλαβερών μικροοργανισμών στα φυτά μας.

19

Τι χρειαζόμαστε για να κομποστοποιήσουμε στο σπίτι; ένα ειδικό κάδο κομποστοποίηση ένα μακρύ ξύλο για ανακάτεμα. Αν επιθυμούμε να επιταχύνουμε τη διαδικασία μπορούμε να αγοράσουμε έτοιμους μικροοργανισμούς (επιταχυντές). Ο κάδος πρέπει να τοποθετείται στη σκιά και σε χώμα ούτως ώστε οι διάφοροι μικροοργανισμοί και οι γαιοσκώληκες να μπορούν να εισέρχονται σε αυτόν. Πόσο γρήγορα γεμίζει ο κάδος; Ο κάδος κομποστοποίησης δεν γεμίζει τόσο γρήγορα. Ο σωρός μικραίνει καθώς οι μικροοργανισμοί αποσυνθέτουν τα υλικά. Ας μην ξεχνάμε ότι τα φρούτα και λαχανικά που βάζουμε στον κάδο χάνουν το νε- ρό τους με αποτέλεσμα να μειώνεται σημαντικά ο όγκος τους. Ευρωπαϊκή πρακτική: Στην Ευρώπη υπάρχει ένα μεγάλο ρεύμα κατευθυνόμενο προς την οικιακή κομποστοποίηση και σε αυτήν στα πράσινα σημεία ανακύκλωσης /κομποστοποίησης στις γειτονιές, σε μικρούς αυτόματους κομποστοποιητές οι οποίοι θα πρέπει όμως να έχουν κατασκευαστικά και τεχνολογικά την δυνατότητα παραγωγής έτοιμου κομπόστ, δηλαδή να διαθέτουν σύστημα θρυμματισμού των απορριμμάτων, σύστημα δυναμικής ανάδευσης, θάλαμο υγιεινοποίησης, θάλαμο ωρίμανσης. Αυτές οι μέθοδοι δεν έρχονται σε αντίθεση με καμία άλλη μέθοδο που μπορεί ενδεχομένως να εφαρμόζει ο εκάστοτε δήμος. Η Ελλάδα, με Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ 29407/3508/16-12-2002) εναρμονίστηκε με την κοινοτική οδηγία θέτοντας ως ποσοτικούς στόχους τη μείωση στα βιοαποικοδομήσιμα απόβλητα κατά 25%, 50% και 65%, σε σχέση με το 1995, μέχρι το 2010, το 2013 και το 2020 αντίστοιχα.

20

21

«ΜΟΝΟΗΜΕΡΗ ΕΚΔΡΟΜΗ ΣΤΟ ΝΑΥΠΛΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ ‘’MAVRIAS’’»

Στο πλαίσιο του περιβαλλοντικού προγράμματος , πραγματοποιήθηκε μονοήμερη εκδρομή στο Ναύπλιο, και συγκεκριμένα στο βιολογικό αγρόκτημα του κ. Μαυριά. Ο κ. Θεόδωρος Μαυριάς είναι συνταξιούχος εκπαιδευτικός ,που τα τελευταία χρόνια ασχολείται με την βιολογική καλλιέργεια. Τα κτήματα και οι εγκαταστάσεις βρίσκονται στο χωριό Βελανιδιά, πολύ κοντά στην αρχαία Λέρνη και 25 χιλιόμετρα από το Ναύπλιο. Πρόκειται για έναν οικισμό περίπου 120 κατοίκων, σε μια περιοχή που επί Τουρκοκρατίας χρησίμευε ως σταθμός ανεφοδιασμού. Ασχολείται κυρίως με την παραγωγή και εξαγωγή βιολογικού ελαιόλαδου και βιολογικών ελιών , σε χώρες της Ευρώπης όπως η Γερμανία. Στο αγρόκτημα του λειτουργεί ένας χώρος για την αποθήκευση του ελαιόλαδου, αλλά και για την συσκευασία του, η οποία πραγματοποιείται από τον ίδιο κ.Μαυριά. Φτάνοντας στο Ναύπλιο, κατευθυνθήκαμε προς τους Μύλους, την περιοχή που βρίσκεται το αγρόκτημα. Εκεί μας υποδέχθηκε ο κ. Μαυριάς με τους δύο γιους του, οι οποίοι μας έλυσαν τις πρώτες απορίες. Έπειτα μας μίλησαν για την βιολογική φύτευση της πατάτας και του καρπουζιού, που πραγματοποιήσαμε και εμείς οι ίδιοι.

Φυτεύοντας Βιολογικά

22

Φυτεύοντας Βιολογικά

Μετά από αυτή την πρωτόγνωρη για όλους μας εμπειρία, κατευθυνθήκαμε προς τον χώρο αποθήκευσης και συσκευασίας του ελαιόλαδου. Αφού πήραμε συνέντευξη από τον κ. Μαυριά , την οποία είχαμε προετοιμάσει και συντάξει μόνοι μας στην τελευταία συνάντηση μας στην Πάτρα, προχωρήσαμε στο τελευταίο κομμάτι της βιολογικής παραγωγής , την συσκευασία των προϊόντων. Πραγματοποιήσαμε μια κανονική συσκευασία των προϊόντων , δηλαδή εμφιαλώσαμε το ελαιόλαδο σε ειδικά μπουκάλια, τοποθετήσαμε το καπάκι και κολλήσαμε τις ετικέτες. Ο καθένας από εμάς πήρε το μπουκάλι του , το οποίο ο ίδιος είχε εμφιαλώσει και συσκευάσει.

Συνέντευξη από τον κ. Θεόδωρο Μαυριά

23

Φωτογραφίες από την διαδικασία εμφιάλωσης του ελαιολάδου.

24

Μετά την συσκευασία του ελαιόλαδου, ενημερωθήκαμε για την διαδικασία κατασκευής βιολογικών σαπουνιών και ο κ. Μαυριάς ,με την βοήθεια μαθητών , μας έδειξε στην πράξη πώς γίνεται βήμα-βήμα η παραγωγή. Στο τέλος δοκιμάσαμε χυμό από βιολογικά πορτοκάλια παραγωγής του κ. Μαυριά, για να καταλάβουμε και μόνοι μας την διαφορά στην γεύση ανάμεσα στα βιολογικά και συμβατικά προϊόντα. Μετά το τέλος της επίσκεψης στο βιολογικό αγρόκτημα, περιηγηθήκαμε στην πόλη του Ναυπλίου και ύστερα επιστρέψαμε στην πόλη μας γεμάτη νέες γνώσεις και εμπειρίες.

25

Πηγές Αναφοράς • • • •

http://www.viologika.gr/viologiko-sapouni.php

• • • •

http://www.organiclife.gr/el/organic/105-why-organic.html

•

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%BB%CE%B1%CE%B9%CF%8C%CE%BB%CE%B1%CE %B4%CE%BF

•

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%B9%CE%B8%CE%AD%CF%81%CE%B9%CE%BF_%C E%AD%CE%BB%CE%B1%CE%B9%CE%B

• • • • •

http://www.irisoliveoil.gr/el/content/4-oil-history

http://botanotherapia.blogspot.gr/2013/04/blog-post.html http://oliviart-gr.blogspot.gr/2012/11/hot-process.html#axzz3ZiyTlGnL https://www.google.gr/search?q=θερμη+μεθοδος+παραγωγης+σαπουνιου&rlz=1C1MSIM_e nGR626GR626&espv=2&biw=1920&bih=935&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=nyNPVeiuNs uyUfK1gIgL&ved=0CAYQ_AUoAQ#imgrc=pf7O4gM9G-x http://www.agorapress.gr/el/news.php?n=889 http://biokarposltd.com/facilities/ http://bioantwnelos.gr/%CE%B3%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%AF-%CE%BD%CE%B1%CE%B5%CF%80%CE%B9%CE%BB%CE%AD%CE%BE%CF%89%CE%B2%CE%B9%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CE%AC%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%8A%CF%8C%CE%BD%CF%84%CE%B1/

http://www.ftiaxno.gr/2008/03/blog-post_28.html http://theopemptou.com/EP_Files/EC_CompostingFinal.pdf http://veltiotiki.gr/content/blogsection/4/11/ http://www.ypeka.gr/LinkClick.aspx?fileticket=s4cpXe0WeIc%3d&tabid=367&language=elGR/

26