สารเครือข่ายการแพทย์ฉุกเฉินปี58 ฉบับที่ 2

สาร

เครือื ขายการแพทยฉก เคร ุ เฉิน ปท่ี 1

www.niems.go.th



ประจําเดือน ตุลาคม - ธันวาคม พ.ศ. 2558



ฉบับที่

02

พลังทองถิ่นไทย

สูเสนทางปฏิรูปการแพทยฉุกเฉินอยางยั่งยืน



สํานักประสานการแพทยฉุกเฉินและเครือขายสัมพันธ สถาบันการแพทยฉุกเฉินแหงชาติ



พลังทองถิ่นไทยสูเส

ทําไมตอง ปฏิรูป

º · º Ã Ã ³ Ò ¸Ô¡ Ò Ã

ส

ารเครือขายการแพทยฉุกเฉิน ฉบับนี้ เปนฉบับที่ 2 มีวตั ถุประสงคเพือ่ สือ่ สาร และแลกเปลี่ ย นเรี ย นรู  การพั ฒ นาระบบ การแพทยฉกุ เฉินและนวัตกรรม และเพือ่ จุดประกายในการขับเคลือ่ น งานการแพทยฉกุ เฉินของประเทศรวมกับเครือขายการแพทยฉกุ เฉิน ทัง้ ภาครัฐ ภาคเอกชน องคกรปกครองสวนทองถิน่ สถาบันการศึกษา และหนวยงานและบุคลากรที่เกี่ยวของในระบบการแพทยฉุกเฉิน เนื้อหาในฉบับนี้ ประกอบดวย การสรุปประชุมการแพทยฉุกเฉิน ขององคกรปกครองสวนทองถิ่นระดับชาติ ครั้งที่ 2 “พลังทองถิ่น ไทย สูเสนทางปฏิรูปการแพทยฉุกเฉินอยางยั่งยืน” ในวันที่ 24-26 สิงหาคม 2558 ณ โรงแรมลี การเดน พลาซา อําเภอหาดใหญ จังหวัดสงขลา ซึ่งมีองคการบริหารสวนจังหวัดสงขลาเปนเจาภาพ หลักรวมกับสถาบันการแพทยฉุกเฉินแหงชาติ อาสาฉุกเฉินชุมชน (อฉช.): การปองกันและการดูแลการเจ็บปวยฉุกเฉินระดับครัวเรือน และชุมชน และภาพอนาคตและขอเสนอการพัฒนาการแพทยฉกุ เฉิน และขอเสนอในการจัดทําแผนหลักการแพทยฉุกเฉินแหงชาติฉบับ ที่ 3 ของเครือขายองคกรปกครองสวนทองถิน่ เครือขายภาคเอกชน ทีไ่ มแสวงหากําไร (มูลนิธ/ิ สมาคม) ทีม่ บี ทบาทดานการแพทยฉกุ เฉิน และเครือขายภาคประชาชน กระผมและกองบรรณาธิการ หวังวา สารเครือขายฉบับนี้คงเปนประโยชนตอทุกทาน

คณะที่ปรึกษา  นายแพทยอนุชา เศรษฐเสถียร นายแพทยไพโรจน บุญศิริคําชัย นายแพทยภูมินทร ศิลาพันธุ นายสุรชัย ศิลาวรรณ นายพรชัย โควสุรัตน นายนิพนธ บุญญามณี

บรรณาธิการ  นายพิเชษฐ หนองชาง   ผูชวยบรรณาธิการ นางสาวชฎารัตน เกิดเรียน   กองบรรณาธิการ นายพงษพิษณุ ศรีธรรมานุสาร วาที่รอยเอกอรรณพ สุขไพบูลย

พ

ลังทองถิ่นไทยสูเสนทางปฏิรูปการแพทยฉุกเฉินอยางยั่งยืน เปน Theme ของการประชุมการแพทยฉกุ เฉินขององคกร ปกครองสวนทองถิ่นระดับชาติ ครั้งที่ 2 ป 2558 ระหวางวันที่ 24-26 สิงหาคม 2558 ณ โรงแรมลีการเดนพลาซา อ.หาดใหญ จ.สงขลา ผูด าํ เนินการ จัดประชุมคือองคการบริหารสวนจังหวัดสงขลาเปนเจาภาพหลักและ สถาบันการแพทยฉุกเฉินแหงชาติ โดยมีผูเขารวมงานจากทั่วประเทศ ไดแก ผูบริหาร ผูรับผิดชอบงานของ อปท. และหนวยงานอื่น จํานวน 2,000 คน ประธานพิธเี ปดโดย ศาสตราจารยกติ ติคณ ุ ดร.วิษณุ เครืองาม รองนายกรัฐมนตรี พรอมกับการแสดงปาถกฐาพิเศษ เรื่อง “ทําไมตอง ปฏิรปู ประเทศไทย” เริม่ ตนแสดงใหเห็นวาสังคมไทยอาจจะยังไมรบั รูว า บทบาทขององคกรปกครองสวนทองถิน่ ทีม่ ใี นดานการแพทยฉกุ เฉิน อาจ จะเปนหนาทีข่ อง อปท.ทัง้ หลาย อาจจะตองทําความเขาใจกับประชาชน วาทุกฝายที่ทําใหประชาชนมีความสุข มีความปลอดภัย เปนหนาที่ของ ทองถิ่นทั้งนั้น ทองถิ่นไมไดมีหนาที่ทําเรื่องขยะ ถนน ตลาด วันนี้พวกนั้น อยูต วั แลว แตสงิ่ ทีจ่ ะตองทําคือการพัฒนาคุณภาพชีวติ ของคน การศึกษา การสาธารณสุข รวมถึงการแพทยฉกุ เฉิน เมือ่ มองถึงคําขวัญทีเ่ ปนหัวเรือ่ ง ของงานนี้ พลังทองถิ่นไทยสูเสนทางปฏิรูปการแพทยฉุกเฉินอยางยั่งยืน นั้น แสดงวาการแพทยฉุกเฉินก็ตองการการปฏิรูปซึ่งเปนเสี้ยวหนึ่งของ การปฏิรูปประเทศไทยซึ่งเปนภาพใหญ คําวา ปฏิรูป ภาษาอังกฤษ เรียกวา Reform เปนแบบใหม ไมเหมือนกับการเปลี่ยนแปลงทั่วๆ ไป นางนลินรัตน เรืองจิรยศ นายบัณฑิต พีระพันธ นางนวนันทน อินทรักษ วาที่รอยตรีการันต ศรีวัฒนบูรพา นางพัชรี รณที นางสาวเทียมจันทร ฉัตรชัยกนันท นางสาวชฎารัตน เกิดเรียน

ติดตอประสานงาน 

email : chadarat.k@niems.go.th

นทางปฏิรูปการแพทยฉุกเฉินอยางยั่งยืน โดย ดร.นพ.ไพโรจน บุญศิริคําชัย

รองเลขาธิการสถาบันการแพทยฉุกเฉินแหงชาติ

ฏิรรู​ูป ประเทศไทย ในแตละวันที่เรียกวา Change แตเปนการเปลี่ยนแปลงเพื่อใหเปนแบบ ใหม การปฏิรูปตองอาศัย คน เวลา และยุทธศาสตรหรือ Roadmap ซึ่ง ประเทศไทยไดมีการปฏิรูปมาหลายครั้งและครั้งที่สําคัญมากและเปน ครั้งแรกคือรัชกาลที่ 5 ที่วา เราปฏิรูปเพื่อไมใหเสื่อมลงกวาเดิม ตองผลิต สินคาที่มีตนทุนตํ่า จงเรงปฏิรูปตัวทานกอนคนอื่นจะมาฏิรูปทาน ถาเรา ไม ฝรั่งก็มาบีบบังคับเรา ถาเราปฏิรูปเองเราเลือกได อปท.ที่ไมคิดจะ ปฏิรปู จะถูกคนอืน่ ปฏิรปู โดยการยุบ อปท. สําหรับการแพทยฉกุ เฉิน การมี พระราชบัญญัติ พ.ศ.2551 ออกมา นั้นคือการปฏิรูปของการแพทยฉุกเฉิน กําลังเสื่อมโทรมเต็มที่ 7 ปผานไป ทําแลว ถาไมไดทําอะไรตอ การแพทย ฉุกเฉินจะไมไดรับการยอมรับ ผมถึงดีใจ ชอบใจคําขวัญวา พลังทองถิ่น ไทยสูเสนทางปฏิรูปการแพทยฉุกเฉินอยางยั่งยืน ถาประเทศไทยจะปฏิรูป ควรจะทําอะไรเปนอันดับแรก ปฏิรปู คุณธรรม ปฏิรปู จิตใจ ปฏิรปู จิตสํานึก การปฏิรูปองคกรปกครองสวนทองถิ่นตองทํา คิดชาอยูนี่เดี๋ยวมีใครมา เปลีย่ นให พยายามกระจายอํานาจใหทอ งถิน่ ทํา บางทีสว นกลางไมยอมให บางครัง้ สวนกลางกระจายลงไปแตทอ งถิน่ ไมรบั ตองปฏิรปู ระบบราชการให ระบบราชการเล็กลง แลวอะไรที่รัฐไมจําเปนตองทําใหทองถิ่นทํา อะไรที่ ทองถิน่ ไมจาํ เปนตองทําก็ใหเอกชนเอาไปทํา ผมรูว า อปท.ทานก็อยากปฏิรปู ผมรูว า ทุกคนอยากทําเพือ่ การแพทยฉกุ เฉินใหมนั ดีเหมือนสงขลา สมัยหนึง่ เมือ่ สิบกวาป ผมเปนประธานทําเรือ่ งการโอนสถานีขนสงใหทอ งถิน่ ถามวา สวนกลางอยากโอนไหม อยากถามวาทองถิ่นอยากไดไหม อยากแลวไงตอ โอนไมไดเพราะติดทีก่ ฎหมาย อุปสรรคในการปฏิรปู หนึง่ ติดทีก่ ฎหมาย สอง ติดทีง่ บประมาณ สามติดทีค่ วามคิด เมือ่ จะปฏิรปู เวลาคิดตองระดมความคิด จากขางนอกมาดวย ตอง Outside in ตองมองจากขางนอกเขามาขางใน เราดูตนเองเราไมรหู รอกวาขีร้ วิ้ ขีเ้ หร คนนอกมองถึงจะเห็น อยาลืม คน เวลา และสุดทายคือยุทธศาสตร และทั้งหมดคือความสําเร็จ

ใ

นชวงบายวันแรกไดมีการอภิปราย เรื่อง การปฏิรูปการ กระจายอํานาจทองถิ่นกับการแพทยฉุกเฉิน วิทยากรผูรวม อภิ ป รายได แ ก ศ.ดร.จรั ส สุ ว รรณมาลา สมาชิ ก สภาปฏิ รู ป แห ง ชาติ นายชั ย มงคล ไชยรบ นายกสมาคมองค ก ารบริ ห ารส ว นจั ง หวั ด แห ง ประเทศไทย และเปนนายก อบจ.จังหวัดสกลนคร นายชาตรี อยูประเสริฐ เลขาธิการสมาคมองคการบริหารสวนจังหวัดแหงประเทศไทย นายนิพนธ บุญญามณี นายกองคการบริหารสวนจังหวัดสงขลาและกรรมการการแพทย ฉุกเฉิน และผูเ ขียนเอง ดร.นพ.ไพโรจน บุญศิรคิ าํ ชัย รองเลขาธิการสถาบัน การแพทยฉุกเฉินแหงชาติ ผูดําเนินการอภิปราย สรุปโดยสังเขปไดวา การ กระจายอํานาจที่ไดบัญญัติไวในรางรัฐธรรมนูญที่ สปช. รางขึ้น ใหองคกร ปกครองสวนทองถิ่นไดรับการกระจายอํานาจที่มีแนวโนมดีขึ้นกวาในอดีต คือไดเขียนเอาไววา ตอไปนี้หนาที่ของทองถิ่นถูกบัญญัติอยูในรัฐธรรมนูญ



ศาสตราจารยกิตติคุณ ดร.วิษณุ เครืองาม รองนายกรัฐมนตรี

ชัดเจน ไมตองมีกฎหมายอื่นออกระเบียบรองรับอีกแลว ไมตองมีกฎหมาย ประกอบ เปนกฎหมายรัฐธรรมนูญเลย ผมจะอานใหฟงทานจะไดสบายใจ วามีกฎหมายประกาศใช เขาบอกวาองคกรบริหารสวนทองถิน่ ตองมีอาํ นาจ หนาที่ของตนเองโดยเฉพาะ ขีดเสนใตคําวา อํานาจหนาที่ของตนเองโดย เฉพาะ ซึ่งแปลวาอํานาจหนาที่นี้ไมตองออกกฎหมายอื่น ไมตองมีระเบียบ อื่นมารองรับอีกแลว เปนหนาที่ของทองถิ่นโดยเฉพาะ โดยอยางนอยตอง มีอํานาจหนาที่ ขีดเสนใตคําวาโดยอยางนอย แปลวาทองถิ่นทําไดมากกวา นี้ แตนี่คือหนาที่ขั้นตํ่า ถาใครมีความสามารถทําไดมากกวานี้ก็ทําได สิ่งนี้ ก็คือมีอํานาจหนาที่ในการพัฒนาสุขภาพและคุณภาพชีวิตของประชาชน ในทองถิ่น เรื่องการแพทยฉุกเฉิน เปนตน เปนหนาที่ของทองถิ่น 1.ราง รัฐธรรมนูญกําหนดใหทองถิ่นมีอํานาจ เปนอํานาจหนาที่ของตนเองโดย เฉพาะ อยางนอย พัฒนาสุขภาพและคุณภาพชีวิต จัดสาธารณูปโภค สาธารณูปการ ทั้งนี้ตามกฎหมายบัญญัติ ซึ่งสามารถไปบัญญัติตอใน กฎหมายลูกได เชน 1.กฎหมายกระจายอํานาจ ใหองคกรอิสระ ใหทองถิ่น เปนเจาภาพใหญเปนคนจัดการ 2.กฎหมายบุคลากร 3.กฎหมายการคลัง ตองมีการแยกฐานภาษี ภาษีเงินไดบางสวนจัดเก็บไดโดยทองถิน่ เพือ่ เอามา ทํารัฐสวัสดิการ 2.รางรัฐธรรมนูญกําหนดขนาดและศักยภาพของทองถิ่น ตองมีขีดความสามารถในการจัดบริการ โดยมีองคการบริหารสวนจังหวัด ซึ่งอยูในอีกระดับหนึ่งของพื้นที่มีบทบาทเปนพี่เลี้ยง หรือทําสิ่งที่จะทําได ดวยศักยภาพระดับจังหวัด 3.ใหองคการบริหารสวนจังหวัดใหจังหวัด จัดการตนเอง ในตางประเทศนั้นทองถิ่นมาจากการเลือกตั้ง ผูบริหาร จังหวัดควรมาจากการเลือกตั้ง รวมถึงองคกรบริหารทองถิ่นรูปแบบพิเศษ กอนหนานี้ในรัฐธรรมนูญป 40 และ 50 กําหนดให อปท. เปนหนวยงาน หลั ก ในการบริ ก ารสาธารณะ มี ก ารถ า ยโอนภารกิ จ ถึ ง จํ า นวน 245 ภารกิจแตไมมีกําหนดระยะเวลาเอาไว รวมทั้งเปนการกระจายอํานาจ เทียม จากคําถามที่วาหากจะใหมีการกระจายแบบสุดซอยและกระจาย การคลังดวย จะทําไดหรือไมนั้นมีขอโตแยงที่เปนอุปสรรคคือมีการอาง วา ประชาชนยังไมมีความรูเพียงพอ และปญหาทุจริตคอรัปชั่นของ ทองถิ่น สําหรับการแพทยฉุกเฉินหากวาจะมีการปกธงตอการชวยเหลือ ผูปวยฉุกเฉินวิกฤติจนสําเร็จ ณ จุดเกิดเหตุ ใหไดทั่วถึงสามารถกระทําได แตตอ งบูรณาการระหวาง อปท.ดวยกัน เพราะองคกรปกครองสวนทองถิน่ สารเครือขายการแพทยฉุกเฉิน

3

จะอยูเดี่ยวๆ ไมได สําหรับประเด็นที่วามีอํานาจให องคกรปกครองสวนทองถิ่นบริหารจัดการการแพทย ฉุกเฉินไดหรือไม เชน ประเด็นการที่ อปท.มีอาํ นาจหรือ ไม จะเปนการผิดระเบียบหรือไม คําตอบคือมีกฎหมาย รองรับอยูแลว คือ 1.รัฐธรรมนูญ 2.กฎหมายจัดตั้ง 3.กฎหมายแผนและขั้ น ตอนกระจายอํ า นาจ ม.16, ม.17 4.กฎหมายพิเศษ เชน พ.ร.บ. การแพทยฉุกเฉิน ทําใหเกิดความมั่นใจวาทองถิ่นมีอํานาจในการพัฒนา โครงสรางพืน้ ฐาน และบริการสาธารณะ พัฒนาคุณภาพ ชีวติ เชนงานบริการการแพทยฉกุ เฉิน เปนหนึง่ ในภารกิจ

นายแพทยอนุชา เศรษฐเสถียร เลขาธิการสถาบัน การแพทยฉุกเฉินแหงชาติ

นายนิพนธ บุญญามณี นายก อบจ.สงขลา และ กรรมการการแพทยฉุกเฉิน

วั

นรุงขึ้นและวันที่ 3 มีหัวขอการอภิปรายดังนี้คือ เรื่อง การปฏิรูประบบการแพทยฉุกเฉินขององคกรปกครอง สวนทองถิ่น การบริหารจัดการ ศูนยรับแจงเหตุและจายงานการแพทย ฉุกเฉินจังหวัด ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศปฏิบตั กิ าร โครงสรางกรอบอัตรา กําลัง และระเบียบการเบิกจาย การเสวนาการสงเสริมองคกรปกครองสวน ทองถิ่นบริหารจัดการการแพทยฉุกเฉิน การเสวนาการบริหารจัดการ การแพทย ฉุ ก เฉิ น ขององค ก รปกครองส ว นท อ งถิ่ น บทเรี ย นและการ เปลี่ยนแปลงเพื่อการเขาถึงบริการของประชาชน บรรยายพิศษ เรื่อง การตรวจสอบกับภารกิจงานการแพทยฉุกเฉินขององคกรปกครองสวน ทองถิ่น บรรยาย เรื่อง ทิศทางการพัฒนาระบบการแพทยฉุกเฉินในองคกร ปกครองสวนทองถิ่น สัมมนาโตะกลมหัวขอ “ระบบบริการดานการแพทย ฉุกเฉินในกลุมประเทศอาเซี่ยน” นอกจากนี้ยังมีการศึกษาดูงานระบบ การแพทยฉกุ เฉิน ณ องคการบริหารสวนจังหวัดสงขลา มีการมอบโลรางวัล การแพทยฉกุ เฉินขององคกรปกครองสวนทองถิน่ ดีเดนระดับชาติ มีการจัด นิทรรศการผลการดําเนินงานการแพทยฉุกเฉินขององคกรปกครองสวน ทองถิ่นภาคเอกชนจัดแสดงในเรื่องของรถและอุปกรณที่เกี่ยวของกับ การแพทยฉุกเฉิน ในงานนี้ไดมีการรับฟงขอเสนอการจัดทําแผนหลัก การแพทยฉุกเฉินแหงชาติ ฉบับที่ 3 และพิธีปดโดย นายพีระศักดิ์ พอจิต รองประธานสภานิติบัญญัติเปนประธาน และไดมอบธงเพื่อเปนเจาภาพ จัดงานในปหนาใหกับองคการบริหารสวนจังหวัดมหาสารคามตอไป

4

สารเครือขายการแพทยฉุกเฉิน

เครือขายองคกรปกครองสวนทองถิ่น: ภาพอนาคตและขอเสนอพัฒนาระบบการแพทยฉุกเฉิน และแผนหลักการแพทยฉุกเฉินแหงชาติ ฉบับที่ 3 ขอเสนอการพัฒนาการแพทยฉุกเฉิน และแผนหลักการ แพทยฉุกเฉินแหงชาติ ฉบับที่ 3

จ

ากการประชุมของคณะทํางานพัฒนาระบบการแพทย ฉุ ก เฉิ น ขององค ก รปกครองส ว นท อ งถิ่ น ได เ สนอความ คิดเห็นตอการพัฒนาระบบการแพทยฉกุ เฉิน และเครือขายองคกรปกครอง สวนทองถิ่นที่มารวมประชุมการแพทยฉุกเฉินขององคกรปกครองสวน ทองถิ่นระดับชาติ ครั้งที่ 2 “พลังทองถิ่นไทยสูเสนทางปฏิรูปการแพทย ฉุกเฉินอยางยัง่ ยืน” เมือ่ วันที่ 24-26 สิงหาคม 2558 โรงแรมลี การเดน พลาซา อําเภอหาดใหญ จังหวัดสงขลา ไดเสนอทิศทางและกําหนดประเด็น การพัฒนาการแพทยฉกุ เฉิน และขอเสนอในการจัดทําแผนหลักการแพทย ฉุกเฉินแหงชาติ ฉบับที่ 3 ดังนี้

ภาพอนาคตระบบการแพทยฉุกเฉินประเทศไทย

1. การมีสวนรวมของชุมชนตอระบบการแพทยฉุกเฉินในการ ปองกัน ตระหนัก เขาถึงองคความรูส าธารณะ เขาถึงการแจงเหตุและรับการ ชวยเหลือฉุกเฉิน โดยประสานบทบาทระหวางอาสาฉุกเฉินชุมชน (อฉช.) องคกรเอกชน และองคกรปกครองสวนทองถิ่น 2. บูรณาการรวมกันขององคกรปกครองสวนทองถิ่นในระดับ จังหวัด โดยทําความตกลง องคการบริหารสวนจังหวัดตั้งศูนยรับแจงเหตุ และสั่งการ จัดหารถพยาบาล องคการบริหารสวนตําบล เทศบาล จัดหา บุคลากร 3. การทํางานรวมกันของหนวยงานหลักในระดับจังหวัด องคกร ปกครองสวนทองถิ่นบริหารจัดการการแพทยฉุกเฉินกอนถึงโรงพยาบาล (Pre-hospital) โรงพยาบาลดูแลดานการแพทย สํานักงานสาธารณสุข จังหวัดกํากับมาตรฐาน ตรวจสอบ และรับเรื่องรองเรียน 4. การชวยเหลือผูปวยฉุกเฉินวิกฤติกอนนําสงโรงพยาบาลดวย ระบบการชวยเหลือ ณ จุดเกิดเหตุ รูปแบบ Stay and Play เชื่อมตอกับ ระบบทางดวนฉุกเฉินในโรงพยาบาล (Fast Track) 5. การรับแจงเหตุฉุกเฉินรวมเลขหมายเดียว (ดับเพลิงกูภัย การแพทยฉุกเฉิน ตํารวจ) ดวยระบบเทคโนโลยีสารสนเทศที่ทันสมัย 6. ระบบการจัดการฉุกเฉินในสถานการณภัยพิบัติโดยการมี สวนรวมของทุกภาคีเครือขายในระดับพื้นที่ ที่เหมาะสม

1. ใหองคกรปกครองสวนทองถิ่น สรางการมีสวนรวมของ ประชาชนในการดูแลการเจ็บปวยฉุกเฉินในระดับครัวเรือนและชุมชน โดยใหมีอาสาฉุกเฉินชุมชน (อฉช.) ทุกครัวเรือน สอดคลองกับหลักการ สาธารณสุขมูลฐานโดยการมีสวนรวมของชุมชน ในการปองกัน ตระหนัก เขาถึงองคความรูส าธารณะ เขาถึงการแจงเหตุและรับความชวยเหลือฉุกเฉิน 2. ใหองคกรปกครองสวนทองถิ่นเปนผูดําเนินการและบริหาร จัดการการแพทยฉุกเฉินกอนถึงโรงพยาบาล (Pre-hospital) โดยจัดใหมี ชุดปฏิบตั กิ ารครอบคลุมพืน้ ที่ ใหเปนรูปแบบการบริหารจัดการโดยองคกร ปกครองสวนทองถิ่นรวมกันขององคการบริหารสวนจังหวัด เทศบาล และ องคการบริหารสวนตําบล และกําหนดหลักเกณฑ โดยที่องคการบริหาร สวนจังหวัดเปนหนวยงานหลักในการบริหารจัดการและประสานหนวยงาน ตางๆ ที่เกี่ยวของ มีการบริหารจัดการ มีชุดปฏิบัติการของตนเองโดยเนน ชุดปฏิบตั กิ ารระดับ ALS และระบบชวยเหลือผูป ว ยฉุกเฉินวิกฤติ ณ จุดเกิดเหตุ (Stay and Play) และดําเนินการใหมีชุดปฏิบัติการในองคการบริหาร สวนตําบล เทศบาล หรือหนวยงานอื่น 3. ใหองคการบริหารสวนจังหวัดเปนผูดําเนินการและบริหาร จัดการศูนยรับแจงเหตุและสั่งการจังหวัด ตามมาตรฐานบุคคลากรใน ศูนยรับแจงเหตุและสั่งการที่ กพฉ.กําหนด รวมทั้งใหกระทรวงสาธารณสุข มีนโยบายสนับสนุนและใหการชวยเหลือ เพื่อใหบรรลุเปาหมาย 4. ใหสถาบันการแพทยฉุกเฉินแหงชาติรวมกับกรมสงเสริม การปกครองทองถิ่น กําหนดโครงสรางและกรอบอัตรากําลังบุคลากรดาน การแพทยฉกุ เฉิน (นักปฏิบตั กิ ารฉุกเฉินการแพทย : Paramedic, เจาพนักงาน ฉุกเฉินการแพทย: EMT-I, พนักงานฉุกเฉินการแพทย: EMT-B, อาสาสมัคร ฉุกเฉินการแพทย: FR)ในองคกรปกครองสวนทองถิ่น 5. ใหสถาบันการแพทยฉุกเฉินแหงชาติรวมกับกรมสงเสริม การปกครองทองถิน่ กําหนดหรือปรับปรุงขอบังคับหรือระเบียบการเบิกจาย ที่เกี่ยวของกับการแพทยฉุกเฉินขององคกรปกครองสวนทองถิ่นใหมีความ ชัดเจน 6. ใหกระทรวงสาธารณสุข กําหนดใหโรงพยาบาลดําเนินการ ดานการแพทยฉุกเฉินในโรงพยาบาล และทําใหมีระบบทางดวนฉุกเฉิน (FAST TRACK) เชื่อมตอกับระบบการแพทยฉุกเฉินกอนถึงโรงพยาบาล ที่บริหารจัดการโดยองคกรปกครองสวนทองถิ่น 7. ใหกระทรวงสาธารณสุข กําหนดใหสํานักงานสาธารณสุข จังหวัดดําเนินการการกํากับมาตรฐาน ตรวจสอบและรับเรื่องรองเรียนใน ระดับจังหวัด ตามมาตรฐานที่กรรมการการแพทยฉุกเฉินกําหนด 8. ใหสถาบันการแพทยฉุกเฉินแหงชาติ สงเสริมการเรียนรูจาก การปฏิบตั จิ ริงโดยการตอยอดและการสรางความรูใ หมขององคกรปกครอง สวนทองถิ่น โดยจัดทํารูปแบบการบริหารจัดการขององคกรปกครองสวน ทองถิ่นเชนเดียวกับจังหวัดอุบลราชธานี และขยายผลการดําเนินการใน จังหวัดตางๆ 9. ใหองคกรปกครองสวนทองถิ่น ตั้งศูนยรับแจงเหตุฉุกเฉิน รวมเลขหมายเดียว (ดับเพลิงกูภัย การแพทยฉุกเฉิน ตํารวจ) ดวยระบบ เทคโนโลยีสารสนเทศที่ทันสมัย 10. ใหองคกรปกครองสวนทองถิ่น รวมกับหนวยงานและภาคี เครือขายในการจัดการภัยพิบัติ สารเครือขายการแพทยฉุกเฉิน

5

เครือขายองคกรภาคเอกชน: ภาพอนาคตและขอเสนอพัฒนาระบบการแพทยฉุกเฉิน และแผนหลักการแพทยฉุกเฉินแหงชาติ ฉบับที่ 3

ก

ารประชุมภาคีเครือขายองคกรภาคเอกชน (มูลนิธ/ิ สมาคม) ที่ไมแสวงหาผลกําไรที่ดําเนินงานการแพทยฉุกเฉินจาก ทั่วประเทศ เมื่อวันที่ 3-4 สิงหาคม 2558 ณ จังหวัดกาญจนบุรี ที่ประชุม ไดมกี ารนําเสนอและหาแนวทางการพัฒนาระบบการแพทยฉกุ เฉินไทย โดย มีจุดมุงหมายเพื่อการชวยชีวิตประชาชนที่ไดรับผลกระทบจากเหตุฉุกเฉิน ในการนี้ที่ประชุมไดมีขอสรุปภาพอนาคตและทิศทางขององคกรภาค เอกชนทีไ่ มแสวงหากําไร รวมทัง้ ขอเสนอแนะเชิงยุทธศาสตรเพือ่ บรรจุไวใน แผนหลักการแพทยฉุกเฉินแหงชาติ ฉบับที่ 3 ดังนี้

ภาพอนาคตและทิศทางขององคกรภาคเอกชนที่ไม แสวงหากําไร

1. ชูจิตอาสาไทยสูระดับโลก 2. สรางความเขมแข็งและเปนเอกภาพของเครือขายองคกรภาค เอกชนที่ไมแสวงหากําไรในการทํางานเพื่อสังคม 3. เพิ่มขีดความสามารถบุคลากรและหนวยงานของเครือขาย องคกรภาคเอกชนที่ไมแสวงหากําไร ใหมีคุณภาพและมาตรฐาน 4. ยกระดับบทบาทภาวะผูน าํ ของบุคลากรของเครือขายองคกร ภาคเอกชนที่ไมแสวงหากําไร 5. บูรณาการภาคีเครือขายไรรอยตอ เพือ่ ประโยชนตอ การปฏิบตั ิ การการแพทยฉุกเฉิน

6

สารเครือขายการแพทยฉุกเฉิน

ขอเสนอเชิงยุทธศาสตรการพัฒนาการแพทยฉุกเฉิน

1. ชวงระยะเวลา 4 ป (2560-2564) ขอให สพฉ. สนับสนุนใน ทิศทางทีอ่ งคกรภาคเอกชนทีไ่ มแสวงหากําไรคิดรวมกันวาควรจะพัฒนาไป ดานใด โดยไดกําหนดภาพอนาคตรวมกัน 5 ขอ ในการปฏิบัติการในระบบ การแพทยฉุกเฉินรวมถึงสาธารณภัยทั้งในประเทศและตางประเทศ 2. ขอใหมีการจัดตั้งคณะทํางานรวมกันของสถาบันการแพทย ฉุกเฉินแหงชาติกบั องคกรภาคเอกชนทีไ่ มแสวงหากําไร 34 องคกร ตามทีไ่ ด มีผลสรุปจากการประชุมรวมกัน ณ จังหวัดกาญจนบุรี เปนการปรับเปลีย่ น จากการจับมือ 11 องคกรและ 22 องคกรเดิม เปนการปรับเพื่อสอดคลอง กับการเปนตัวแทนใหครอบคลุมองคกรภาคเอกชนที่ไมแสวงหากําไร ทั่วประเทศ 3. ทําความตกลงของภาคีเครือขายองคกรภาคเอกชนที่ไม แสวงหากําไรทั้งหมดตองการให สพฉ. เปนผูนําในเรื่องของการออกปฏิบัติ การฉุกเฉิน ไมใชแคผูนําทางวิชาการ เพราะตาม พรบ.การแพทยฉุกเฉิน กําหนดบทบาทหนาทีข่ อง สพฉ. ใหเปนศูนยกลางผูป ระสานหนวยงานภาครัฐ และเอกชนในการปฏิบตั กิ ารฉุกเฉินทัง้ ในและนอกประเทศ บทบาทในการ พัฒนาระบบการแพทยฉุกเฉินและระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ บทบาท ในการกํากับมาตรฐาน สอบสวน รวมถึงการจายคาชดเชยการปฏิบัติการ 4. ขอใหมกี ารประชุมเชิงวิชาการองคกรภาคเอกชนทีไ่ มแสวงหา กําไรทั่วประเทศระดับชาติปละหนึ่งครั้ง 5. เสนอให สพฉ. ดําเนินการใหใชคลื่นความถี่วิทยุที่ไดรับการ จัดสรรจาก กสทช. ขอใหใชไดเลยนับแตบัดนี้เปนตนไป 6. ขอให สพฉ. สนับสนุนคาใชจายในการมารวมประชุมของ องคกรภาคเอกชนที่ไมแสวงหากําไร และหาวิธีการจัดการงบประมาณ เพื่อสนับสนุนองคกร เนื่องจากองคกรภาคเอกชนเปนองคกรปฏิบัติงานที่ ไมแสวงหาผลกําไร 7. เนื่องจากองคกรภาคเอกชนไมแสวงหาผลกําไร ลักษณะ ผูป ฏิบตั กิ ารทํางานดวยจิตอาสา เสียสละ ทํางานสวนรวมในการมาชวยเหลือ ผูป ระสบเหตุและผูป ระสบภัยไมสมควรทีจ่ ะมาเสียคาใชจา ยในการฝกอบรม นําเสนอใหภาครัฐหาวิธีการสนับสนุน การฝกอบรมโดยไมเสียคาใชจาย 8. เสนอการกําหนดมาตรฐานขัน้ ตํา่ ของรถปฏิบตั กิ ารและอุปกรณ โดยองคกรภาคเอกชนที่ไมแสวงหากําไร เปนผูกําหนดเอง แตคุณภาพของ รถปฏิบตั กิ ารรวมถึงเครือ่ งอุปกรณตา งๆ ในระดับทีส่ งู ขึน้ ใหขนึ้ อยูก บั ความ ตองการและศักยภาพของแตละองคกรที่จะเพิ่มขึ้นเปนเชิงคุณภาพ

เครือขายประชาชน: ภาพอนาคตและขอเสนอพัฒนาระบบการแพทยฉุกเฉิน และแผนหลักการแพทยฉุกเฉินแหงชาติ ฉบับที่ 3 ภาพอนาคตระบบการแพทยฉุกเฉินไทยที่ประชาชนตองการ

1. ประชาชนสามารถปองกัน ตระหนักรู เตรียมพรอม มีองคความรูสาธารณะ สามารถปฐมพยาบาลเบื้องตน สามารถเขาถึงการแจงเหตุเพื่อ รับการชวยเหลือฉุกเฉินได 2. ผูปวยฉุกเฉินไดรับการชวยเหลือฉุกเฉินดวยชุดปฏิบัติการฉุกเฉินที่มีคุณภาพ ไดมาตรฐาน มีจริยธรรม และไมเสียคาใชจาย เพื่อลดการเสีย ชีวิตหรือทุพลภาพ จนพนภาวะฉุกเฉินไดอยางทั่วถึงและทันเวลา 3. ผูปวยฉุกเฉินวิกฤติไดรับการชวยเหลือจนพนภาวะวิกฤติ ณ จุดเกิดเหตุ ดวยชุดปฏิบัติการฉุกเฉินระดับสูงดวยระบบการแพทยฉุกเฉินที่มี ประสิทธิภาพและทันเวลา

ขอเสนอเพื่อใหไดรับการคุมครองสิทธิของประชาชน

1. สิทธิการเขาถึงบริการทางการแพทยฉุกเฉินอยางมีประสิทธิภาพ มาตรฐาน จริยธรรม ทั่วถึง รวดเร็วทันเวลา 2. สิทธิการเขาถึงองคความรูสาธารณะของระบบการแพทยฉุกเฉิน 3. สิทธิในการเขาถึงความสามารถของชุมชนในการปองกันภาวะฉุกเฉิน ตระหนักรูถึงภาวะฉุกเฉิน เตรียมความพรอมรองรับภาวะฉุกเฉิน สามารถชวยเหลือปฐมพยาบาลเบื้องตน สามารถเขาถึงการแจงเหตุฉุกเฉินเพื่อรับการชวยเหลือฉุกเฉินไดดวยระบบการแจงเหตุฉุกเฉินที่รวดเร็วและมี ประสิทธิภาพ 4. สิทธิในการรับบริการการแพทยฉุกเฉินโดยไมเสียคาใชจายจนกวาจะพนภาวะฉุกเฉิน 5. สิทธิไดรับการฟนฟูในสถานพยาบาลและสิทธิในการเขาถึงความสามารถในการฟนฟูผูปวยหลังพนภาวะฉุกเฉิน 6. สิทธิไดรับการบริการระบบการแพทยฉุกเฉินสําหรับภาวะฉุกเฉินเฉพาะที่มีประสิทธิภาพและทันทวงที เชน ภาวะฉุกเฉินทางหัวใจ และ หลอดเลือดสมอง ตกเลือดทางสูติกรรม ภาวะฉุกเฉินวิกฤติทารกแรกเกิด ภาวะติดเชื้ออยางรุนแรงหรือฉุกเฉินทางอายุรกรรม เชน เบาหวานรุนแรง 7. สิทธิไดรับการบริการระบบการแพทยฉุกเฉินสําหรับประชาชนกลุมเปราะบาง เชน คนพิการ คนสูงอายุ เจ็บปวยเรื้อรัง ประชาชนในพื้นที่ พิเศษที่เขาถึงไดยาก เชน เกาะ ภูเขา อุทยาน หรือพื้นที่อันตรายเชนสารเคมี พื้นที่ไมสงบหรือกอการราย

สารเครือขายการแพทยฉุกเฉิน

7

อาสาฉุกเฉินชุมชน (อฉช.): การปองกันและการดูแลการเจ็บปวยฉุกเฉินระดับครัวเรือนและชุมชน ปจจุบันการเจ็บปวยฉุกเฉิน ที่เกิดขึ้นในครัวเรือน มีแนวโนมเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ ทั้งจากอุบัติเหตุ และจากเจ็บปวยฉุกเฉินดวยโรคอันตรายหรือโรคเรื้อรัง เชน โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดในสมอง โรคเบาหวาน เปนตน ที่จําเปนตองไดรับการชวยเหลือ ณ จุดเกิดเหตุ ดวยระบบการแพทยฉุกเฉินที่มีมาตรฐานไปสถานพยาบาลอยางปลอดภัย จากความสําคัญดังกลาว แสดงใหเห็นวาแตละชุมชน จําเปนตองมีผทู มี่ คี วามรูค วามสามารถ ในการปองกันและดูแลการเจ็บปวยฉุกเฉินไดในทุกครัวเรือนและชุมชน เปนการสราง การมีสวนรวมของประชาชนในการดูแลการเจ็บปวยฉุกเฉินในระดับครัวเรือนและชุมชน ซึ่งสอดคลองกับหลักการสาธารณสุขมูลฐานโดยการมีสวนรวมของชุมชน ในการปองกัน ตระหนัก เขาถึงองคความรูสาธารณะ เขาถึงการแจงเหตุและรับความชวยเหลือฉุกเฉิน

บทบาทของอาสาฉุกเฉินชุมชน (อฉช.)

1. มีสวนรวมในการดูแลบุคคลในครอบครัวและชุมชน เมื่อ เจ็บปวยฉุกเฉิน 2. ปฐมพยาบาล หรือชวยฟนคืนชีพขั้นพื้นฐาน (CPR) 3. แจงเหตุเพื่อขอความชวยเหลือกรณีมีผูเจ็บปวยฉุกเฉินหรือ อุบัติเหตุ ผานสายดวนฉุกเฉิน 1669 4. เฝาระวังและเตรียมความพรอมผูเปราะบางในครัวเรือน

ใครบางที่สามารถเขารวมเปนอาสาฉุกเฉินชุมชน

ใครก็สามารถเขารวมเปน อาสาฉุกเฉินชุมชน แมแตเด็กๆ อายุ 7 ขวบขึ้นไป รวมถึงประชาชนทั่วไป ที่มีจิตอาสา โดยไดรับอบรม “อาสา ฉุ ก เฉิ น ชุ ม ชน” ตามเกณฑ ต ามที่ สถาบั น การแพทย ฉุ ก เฉิ น แห ง ชาติ กําหนด

การดําเนินงานพัฒนาอาสาฉุกเฉินชุมชน

ตัง้ เปาหมายไว ในป 2558 จํานวน 200,000 คน โดยความรวมมือ ของสํานักงานสาธารณสุขจังหวัดและภาคีเครือขายทัว่ ประเทศ ดําเนินการ ได 150,000 คน ซึง่ ภายใน 5 ป จํานวนอาสาฉุกเฉินชุมชน ควรมีการพัฒนา ใหเกิดขึ้นไดไมตํ่ากวา 2,000,000 คน ในแตละครัวเรือนจะตองมีผูที่มี ความรูค วามเขาใจดานการแพทยฉกุ เฉิน เชน จะแจงเหตุอยางไร จะประเมิน เบื้องตนอยางไร และการชวยฟนคืนชีพอยางงายๆ ในครัวเรือนละ 1 คน เพือ่ ใหมกี ารบริการดานการแพทยฉกุ เฉินทีม่ คี ณ ุ ภาพ และมีความครอบคลุม ในทุกพืน้ ที่ การใหมอี าสาฉุกเฉินชุมชน (อฉช.) จําเปนตองไดรบั ความรวมมือ จากทุกฝายทีเ่ กีย่ วของ โดยเฉพาะสํานักงานสาธารณสุขจังหวัด โรงพยาบาล องคกรภาคเอกชนที่ไมแสวงหาผลกําไรที่มีบทบาทดานการแพทยฉุกเฉิน

(มูลนิธิ/สมาคม) องคกรปกครองสวนทองถิ่น หรือหนวยงานที่เกี่ยวของ โดยการจัดอบรมประชาชนทัว่ ไป นักเรียน นักศึกษา ทหารเกณฑ ผูป ฏิบตั งิ าน ในโรงงาน ผูน าํ ชุมชน หรือกลุม เปาหมายอืน่ ๆ เพือ่ ใหเปนการชวยเหลือชีวติ เพื่อนมนุษยเจ็บปวยฉุกเฉินใหไดรับการรักษาโดยเร็ว ตั้งแตป 2558 ทางสถาบันการแพทยฉุกเฉินแหงชาติไดจัดทํา เอกสารความรูอ าสาฉุกเฉินชุมชน (อฉช.) พรอมกับบัตรประจําตัวผูผ า นการ อบรม ซึ่งจะมีหมายเลขกํากับไวทุกใบ หนวยงานที่จะจัดอบรม เชน สสจ./ รพ./มูลนิธ/ิ อปท. และหนวยงาน/องคกรตางๆ สามารถขอรับเอกสารความรู พรอมบัตร อฉช.ไดที่สถาบันการแพทยฉุกเฉินแหงชาติ (คนหาขอมูล เพิ่มเติมไดที่ www.niems.go.th) ขั้นตอนการขอรับการฝกอบรมเปนอาสาฉุกเฉินชุมชน หากมี ความสนใจใหรวมกลุม กัน แลวขอใหหนวยปฏิบตั กิ ารการแพทยฉกุ เฉิน ซึง่ จะ มีผปู ฏิบตั กิ ารการแพทยฉกุ เฉิน เปนผูฝ ก อบรมให โดยตองใหความรูเ พือ่ ให เปนอาสาฉุกเฉินชุมชนอยางนอย 3 เรือ่ ง คือ แจงเหตุเพือ่ ขอความชวยเหลือ ผานหมายเลข 1669 การปฐมพยาบาลเบื้องตน และการชวยฟนคืนชีพ ขั้นพื้นฐาน และหนวยงานหรือองคกรตางๆ นอกเหนือจากโรงพยาบาล เชน มูลนิธิ สมาคม ชมรม องคกรปกครองสวนทองถิ่น ก็สามารถที่จะให ความรูแกประชาชนทั่วไปได ถาหากสามารถถายทอดความรูทั้ง 3 เรื่องนี้ ไดเชนกัน (อยางนอยตองเปน อาสาสมัครฉุกเฉินเบื้องตน ขึ้นไป หรือ First responder : FR )

สถาบันการแพทยฉุกเฉินแหงชาติ (สพฉ.)

88/40 หมูที่ 4 อาคารเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว 84 พรรษา สาธารณสุขซอย 6 ถนนติวานนท ตําบลตลาดขวัญ อําเภอเมือง จังหวัดนนทบุรี 11000 โทรศัพท 0 2872 1669 โทรสาร 0 2872 1602-5 www.niems.go.th