


Fyrir hönd 66°Norður Bjarney Harðardóttir
Ég velti því fyrir mér hvernig jólin voru árið 1926, þegar Íslendingar voru ekki nema 100.117 talsins og Hans Kristjánsson stofnaði fyrirtæki með það að markmiði að framleiða vinnufatnað á sjómenn, seinna björgunarsveitarfólk, og fljótlega skjólfatnað fyrir heila þjóð. Flestir fengu kannski hógværari gjafir en í dag–kannski kerti og spil–en samvera og sögur hafa spilað stórt hlutverk rétt eins og í dag. Við viljum með þessu blaði halda í þá hefð og segja sögur; sögur af fólki og hugmyndum sem veita okkur innblástur.
Fyrir hundrað árum skipti öllu máli að nýta og endurnýta hverja efnisörðu. Eftir því sem leið á öldina misstum við sem samfélag sjónar á því hve mikilvægt það var, en sem betur fer höfum við kynnst því aftur undanfarin ár. Um það fjalla margar greinanna í þessu blaði.
Veðrið er óútreiknanlegt á Íslandi og oft ansi óblítt svona á
miðjum vetri. Árið 1926 var snjóþyngsti októbermánuður í nærri hundrað ár. Alhvítt var að morgni 9. september og hefur snjó aldrei fest svo snemma í Reykjavík. Menn og skepnur létust í snjólflóðahrinu í nóvember og ísing felldi raflínur um norðan- og vestanvert landið. Þótt innviðir séu allir betri í dag þá er það fyrst og síðast veðrið sem setur mark sitt á lífið hér á Íslandi.
Baráttan við náttúruöflin hefur mótað okkur öll eins og hún mótaði forfeður okkar og formæður, og það gleður mig að við hjá 66°Norður höfum getað leikið hlutverk í þeirri baráttu. Eins og sjá má á þessu blaði hefur árið verið viðburðaríkt hjá okkur og það verður líka nóg að gera á því næsta! Eins og þið eflaust öll, hlakka ég mjög til að verja jólunum í faðmi fjölskyldu og vina – en ég hlakka líka mjög til verkefna komandi árs. Takk fyrir samfylgdina árið 2022 og gleðileg jól!
4 66°Norður opnar í London Gonzalez Haase AAS
5—14 Jólagjöfin er 66°Norður
7 Lyktin af íslenskri náttúru Fischersund
12 Nýtum hvern einasta dropa Valdís
13 Getur úlpa verið stóll? Erm
16 Nýtt líf í nýju samhengi Stúdíó Flétta
17 Fullkomin hringrás plastsins Logi Pedro og Plastplan
18 Hver þarf ekki nýja Haustpeysu? Prins Póló og Hirðin
19 Framleidd á Íslandi Varma 20 Ódrepandi flíkur Rauði krossinn
22—23 Boðberi djassins Laufey
24—27 Upp í mót Fanney Þorbjörg Guðmundsdóttir
28—31 James Merry 33—37 Þar sem jökullinn hopar 39—45 Kaleo Mótaðir af náttúrunni 46 Hátíðarkrossgáta
Pappírinn er umhverfisvottaður og með FSC vottun. Vinsamlegast endurnýtið pappírinn.
66°Norður steig stórt skref fyrir skömmu þegar við opnuðum nýja og glæsilega verslun á Regent Street í London þann 1. desember síðastliðinn. Um sama leyti hóf 66°Norður einnig sölu á fatnaði sínum í verslunum END Clothing í Bretlandi.
„Þetta er fyrsta verslun 66°Norður utan Íslands og Danmerkur og það verður spennandi að opna hana við eina helstu verslunargötu Evrópu. Þarna eru bæði ferðamenn og heimamenn að leita sér að fallegum og gagnlegum vörum og það er virkilega gaman að geta sýnt vöruúrvalið okkar eins og það leggur sig í svona glæsilegri verslun. Þarna fáum við líka einstakt tækifæri til að segja næstum hundrað ára sögu merkisins og miðla þeim fjölmörgu og fjölbreyttu verkefnum sem við komum að til nýs og stærri hóps,“ segir Helgi Rúnar Óskarsson, forstjóri 66°Norður.
„London er stærsta sviðið þegar kemur að smásölu á fatnaði og þetta er stórt skref fyrir fyrirtækið og mikil fjárfesting. Þetta er líklega stærsta verkefni sem 66°Norður hefur ráðist í í næstum hundrað ára sögu fyrirtækisins.
Við vorum búin að rannsaka markaðinn vel og sjáum bæði á þeim niðurstöðum og vefverslun okkar að Bretar eru mjög móttækilegir fyrir vörumerkinu. Fyrstu dagarnir fóru mjög vel af stað í sölu og erum við mjög spennt fyrir komandi vikum í jólaversluninni í London,” bætir Helgi við.
Endalaus litbrigði af gráum
Verslunin er stór, 330 fermetrar, og er hönnuð í samstarfi við arkitektastofuna Gonzalez Haase AAS sem gerir út frá Berlín. „Við hönnunina horfðum við til veðursins á Íslandi, sem er síbreytilegt og á stöðugri hreyfingu. Hvort sem það eru skýin eða vindurinn. Það eru stórar hreyfingar og smáar hreyfingar og það var svona útgangspunkturinn hjá okkur,“ segir Pierre Jorge Gonzales, hönnuður og annar stofnenda Gonzalez Haase. „Flíkurnar taka sömuleiðis mið af veðrinu; þær hlífa okkur fyrir sólinni, fyrir kuldanum, fyrir bleytunni, þannig að okkur fannst við hæfi að flétta það inn í hönnunina.“
Ilmurinn sem 66°Norður og
Fischersund hönnuðu saman, Útilykt, má finna þegar gengið er inn í verslunina og má því segja að fólk komist hálfa leiðina til Íslands þótt verslunin sé í miðri Lundúnaborg.
Judith Haase, arkitekt og hinn stofnandi Gonzalez Haase segir: „Þegar við nálgumst svona verkefni þá setjum við okkur alltaf í spor viðskiptavinarins. Við erum ekki bara að hugsa um flæði í gegnum rýmið heldur líka hvað þú sérð og hvenær, og ekki síst áferð og snertingu. Alveg eins og þú nálgast fötin í versluninni og vilt snerta þau þá er líka mikilvægt að arkitektúr rýmisins hafi sterka efniskennd.“
Rústrauðar eyjur „Rýmið er nú þegar fremur flókið; það eru engir beinir veggir og alls kyns ólíkar súlur sem minna á skóg. Við höfum komið fyrir veggjum úr gráum leir í endalausum litbrigðum af gráum eins og allir gráu litirnir sem setja svip sinn á íslenskt veðurfar. Við höfum veggina ýmist háa eða lága til þess að opna og loka mislöngum sjónásum.
Þeir skapa ólík sjónarhorn og breytilegt andrúmsloft,“ segir Kira Sciberras, arkitekt hjá Gonzalez Haase.
Það fer mikið fyrir rústrauðum eyjum í hönnun verslunarinnar. Fötunum verður stillt út á þessum eyjum sem vísa í rauða jörð sem má finna víða á Íslandi, til dæmis í Rauðhólum í jaðri höfuðborgarsvæðisins. Rauði liturinn stafar af hematíti sem myndast við oxun járns þegar rennandi hraun storknar. Þá er loftið í versluninni alsett möskvum sem hjálpa til við að skapa lága og jafna birtu sem minnir á birtuna í lágskýjuðu veðri á Íslandi.
„Til viðbótar erum við með sýruþvegið stál sem endurkastar ljósi á sérstakan hátt og kallar fram enn fleiri gráa tóna. Við teljum að efniskenndin og þetta frjóa samtal fjölmargra ólíkra efna verði djásn hönnunarinnar,“ segir Kira Sciberras og segist hlakka til að heimsækja verslunina fullbúna nú í aðdraganda jóla.
„Við hönnunina horfðum við til veðursins á Íslandi, sem er síbreytilegt og á stöðugri hreyfingu.“
Tónlistarkonan Bríet á farsælan feril að baki þrátt fyrir ungan aldur. Hún skaust upp á stjörnuhimininn aðeins 18 ára gömul árið 2018 og var valin nýliði ársins ári síðar á íslensku tónlistarverðlaununum. Fyrsta hljómplata hennar Kveðja kom út árið 2020. Hún sló sannarlega í gegn og var valin plata ársins á íslensku tónlistarverðlaununum auk þess sem Bríet var valin söngkona og textahöfundur ársins.
001
Dyngja ullarpeysa 35.000 kr.
002
Kaldi ullarhúfa 8.900 kr.
003
Dyngja dúnúlpa 62.000 kr.
004
Básar ullarbolur 17.500 kr.
005 Básar ullarbuxur 15.000 kr.
006
Flot sokkar 3.500 kr.
007 Varmahlíð flíspeysa 39.000 kr.
Hver er þín uppáhalds jólahefð? Uppáhalds hefðin mín er þegar við fjölskyldan löbbum milli herbergja með reykelsi og kerti og bjóðum álfa, slæma og góða, velkomna á heimilið!
Hvaða flík frá 66°Norður notar þú mest? Það er nú ansi margt sem ég nota til að hlýja mér yfir veturinn eins og Dyngju úlpuna og ullarsokka. En ég nota föðurland-fötin frá 66 mest því þau eru undir fötunum á daginn og svo sef ég í þeim líka.
Uppáhalds jólalag? Ég elska jólalög því þau eru gerð til að gleðja og hlýja. Ég leita oft að lögum sem fólk myndi ekkert endilega telja sem jólalög eins og „River“ með Joni Mitchell. Svo finnst mér alltaf gaman að syngja lagið okkar Valdimars „Þegar jólin nálgast“.
Uppáhalds jólamynd? Ég er klassísk í jólamyndunum; Grinch og Home Alone eru mínar tvær uppáhalds.
Hugmyndin var að fanga þessa fersku lykt sem fólk finnur þegar það kemur inn eftir góða útiveru
Fischersund x 66°Norður er þverfaglegt hönnunarverkefni þar sem markmiðið var að búa til ilm fyrir 66°Norður og ákveðinn upplifunarheim í kringum ilminn, en hluti af verkefninu er einnig tónverk sem unnið er af Jónsa í Sigur Rós, Sindra Má Sigfússyni og Kjartani Holm. Jónsi er einn af þeim sem stendur að fyrirtækinu Fischersund sem sérhæfir sig í upplifun og skynjun, en hann og systur hans, Lilja, Ingibjörg og Sigurrós, stofnuðu Fischersund árið 2017. Því er óhætt að tala um alvöru fjölskyldufyrirtæki. „Í þessu samstarfi er í raun sögð saga af Íslandi og íslenskri náttúru í gegnum lykt og tónlist. Hugmyndin var að fanga þessa fersku lykt sem fólk finnur þegar það kemur inn eftir góða útiveru, lykt sem er erfitt að skilgreina nákvæmlega en allir kannast svo vel við.“ Vindurinn, sjórinn, snjórinn, nýslegið gras Ilmurinn Útilykt er handgerður hér á Ísland og unninn úr íslenskum handtíndum lækningajurtum og jurtaolíum. Ilmurinn er því laus við öll óæskileg aukaefni. Innblásturinn er sóttur í íslenska náttúru og íslenska
útilykt en vindurinn, sjórinn, snjórinn, nýslegið gras og útivera léku stærstan þátt í innblæstrinum þegar hönnunarteymi 66°Norður og Fischersunds unnu að því að þróa lyktina.
Það er langt ferli að búa til ilm en byrjað er á hugmyndavinnu og leitast eftir því að finna út hvaða sögu á að segja. Systkinin sækja mikið í sínar eigin minningar af ilmum, sem eru oftast sameiginlegar, og þaðan er grunnurinn að hugmyndunum lagður. Þegar hugmyndin er komin tekur þróunarvinnan við og þau ákveða í sameiningu hvaða ilmnótur eigi að vera í hverjum ilmi.
Eftir það tekur Jónsi við keflinu og býr til uppskriftir og í framhaldinu velja þau eina uppskrift sem þau þróa áfram. „Áður en endanlegi ilmurinn er tilbúinn erum við búin að kasta á milli okkar uppskriftinni ótal sinnum, breyta og bæta, úða yfir alla í kringum okkur, fara í endalausa hringi þangað til að allt smellur.“
Verkefnið var frumsýnt í vorið 2021 en því er hvergi nærri lokið. Í aðdraganda jóla verður hægt að fá ilmkerti og te með Útilykt í verslunum 66°Norður.
Bylur ullarpeysa 29.000 kr.
002
Straumnes buxur 37.000 kr.
003
Dyngja húfa 7.500 kr. 004
Krafla dúnvesti 52.000 kr.
005 Ok lúffur 9.500 kr. 006
Dyngja stutt dúnúlpa 62.000 kr.
007
Íþróttataska 17.000 kr.
Sara Björk Gunnarsdóttir er ein okkar fremsta knattspyrnukona fyrr og síðar. Hún er fyrirliði íslenska landsliðsins og hefur spilað með stærstu knattspyrnuliðum í Evrópu auk þess sem hún er fyrsti Íslendingurinn til að vinna Meistaradeildina.
Hún er jafnframt eina íþróttakonan sem hefur hlotið nafnbótina íþróttamaður ársins tvisvar. Sara mætti tvíefld til leiks á EM í sumar eftir að hafa eignast son sinn í lok árs 2021. Hún sló met með þátttöku sinni því þetta var fjórða Evrópumótið hennar. Sara gekk til liðs við ítölsku meistarana í Juventus fyrir þetta tímabil.
Hver er þín uppáhalds jólahefð? Þar sem ég hef búið erlendis í nokkur ár þá kem ég oft til Íslands rétt fyrir jól. Engin sérstök hefð nema bara að eyða dýrmætum tíma með fjölskyldunni i kringum hátíðirnar. Jólarölt i Hafnarfirði, borða hátíðarmat með mínum nánustu og njóta þess að vera í fríi!
Hvaða 66°Norður-flík notar þú mest? Kröflu dúnvesti! Vestið passar við nánast allt.
Uppáhalds jólalag: „Kósíheit par exelans“ með Baggalút og „Ef ég nenni“ með Helga Björnssyni.
Uppáhalds jólamynd? The Grinch og Love Actually.
001
Ok dún- og flísjakki 46.000 kr.
002
Hornstrandir útivistarjakki Verð: 89.000 kr.
003
Snæfell peysa 24.000 kr.
004
Surtsey húfa 6.500 kr.
005
Básar merino ullarbolur 17.500 kr.
006
La Sportiva Trango TRK Leather GTX 39.000 kr.
007
Básar merino ullarbuxur 15.000 kr.
Sigurður Bjarni Sveinsson, eða Siggi Bjarni, er sannkölluð fjallageit og náttúruunnandi inn að innsta beini. Siggi er fæddur á Hvolsvelli og hafa jöklar Suðurlandsins og náttúran þar ávallt spilað stórt hlutverk í hans lífi. Hann hefur sigrað marga af frægustu tindum heims, komið á staði sem fáir hafa stigið fæti á og er hvergi nærri hættur. Hann dreifir boðskapnum á Instagram undir @siggiworld.
Hver er þín uppáhalds jólahefð? Að fara með fjölskyldunni í skóglendi og velja mér jólatré fyrir jólin.
Hvaða 66°Norður-flík notar þú mest?
Ég hugsa að mest notaða flíkin mín sé Ok dúnjakkinn minn. Jakki sem ég nota mikið almennt en svo einnig þegar ég fer í fjallgöngu. Svo er það Hornstrandir GoreTex Pro skelin sem ég nota í alla útivist og hefur reynst mér frábærlega.
Áttu þér uppáhalds jólalag? Jólasynir með Landi og sonum.
Hver er þín uppáhalds jólamynd? Home Alone er alltaf klassísk.
Ólafía Þórunn valdi
001
Tindur dúnúlpa 150.000 kr.
002
Öxi jakki 38.000 kr. 003
Laki buxur 35.000 kr. 004
Kaldi ullarlúffur 8.500 kr. 005
Dyngja peysa 27.000 kr.
006
Plastplan x 66°Norður mittistaska 10.000 kr. 007
Drangey húfa 11.900 kr.
Ólafía Þórunn Kristinsdóttir hefur verið fremsti kylfingur Íslands um árabil og var brautryðjandi á því sviði. Hún var fyrst Íslendinga til að komast inn á LPGA mótaröðina í golfi og hefur hlotið nafnbótina íþróttamaður ársins. Ólafía ákvað á árinu að hætta í atvinnumennsku í golfi en mun áfram eltast við ný ævintýri. Uppáhalds jólahefð? Drekka mikið af heitu súkkulaði! Svo er ein undarleg hefð, en ég elska að horfa á Me Before You í kringum jólin.
Hvaða flík frá 66°Norður notar þú mest og af hverju?
Tindur Gore-tex bláa úlpan. Hún er svo létt, góð og falleg, en á sama tíma hlý á Everest-leveli.
Áttu þér uppáhalds jólalag?
Jólin eru að koma með Jónsa. Það er svo rosalegur fílingur og spenningur í því.
Hver er uppáhalds jólamyndin þín?
The Holiday. Það er hægt að horfa á hana aftur og aftur.
001
Straumnes jakki 39.000 kr.
002
Vík hanskar 6.900 kr.
003
Vatnajökull vesti 32.000 kr.
004
Grettir peysa 15.000 kr.
005
Straumnes buxur 37.000 kr.
006
La Sportiva Helios III hlaupaskór 26.000 kr.
007
Krafla dúnúlpa 69.000 kr.
Þorbergur Ingi Jónsson ólst upp við að spila fótbolta á köldum og snjóþungum vetrardögum á Austurlandi. Hann hefur því aldrei vílað fyrir sér að æfa utandyra. Fótboltinn vék á endanum fyrir hlaupum en þegar hann uppgötvaði langhlaup á þrítugsaldri þá small allt saman. Þorbergur, sem er menntaður verkfræðingur, á fimm bestu tímana á Laugaveginum, einni vinsælustu gönguleið Íslands.
Uppáhalds jólahefð?
Uppáhalds jólahefðin mín er þegar við fjölskyldan förum saman út að hlaupa með snjóþotu eða kerru og dreifum jólakortum til vina og vandamanna.
Hvaða flík frá 66°Norður notar þú mest og af hverju?
Uppáhaldsflíkurnar mínar og þær vörur sem ég nota lang mest eru Straumnes Gore-Tex jakki og buxur. Flíkurnar eru gerðar úr efni sem er létt, vind- og vatnshelt, en teygist samt vel. Það gerir mér kleift að hreyfa mig hratt og frjálslega þegar ég æfi mig á fjöllum, sem er mikilvægt að geta gert þegar það er ískalt og mikill vindur.
Áttu þér uppáhalds
Do They Know it’s Christmas með Band-Aid kemur mér alltaf í jólaskap.
Hver er uppáhalds jólamyndin þín?
Home Alone myndirnar eru í uppáhaldi hjá okkur fjölskyldunni því við getum horft á þær saman.
„Með þessari aðferð held ég að við séum komin á svolítið spennandi leið hvað varðar fullnýtingu í fatagerð.“
Erm er vörulína eftir Arnar Inga Viðarsson og Valdísi Steinarsdóttur þar sem ermar af flíkum frá 66°Norður sem ekki er hægt að gera við, eru notaðar sem áklæði á nýja gerð stóla. Verkefnið var sýnt á Hönnunarmars nú í vor.
„Hugmyndin kom til þegar við vorum að skoða afgangsefni á saumaverkstæði 66°Norður og hvernig hægt væri að framlengja líftíma efnis og umbreyta notagildi þess. Verkefnið er hluti af vangaveltum um hringrásarferla neysluvara og okkur þótti stóll henta vel efninu sem fyrsti áfangastaðurinn í því ferðalagi, formið er mjög algilt en einnig opið fyrir ýmiss konar túlkunum. Einnig langaði okkur að yfirfæra mýkt dúnúlpnanna í farveg þar sem hún fær að njóta sín, t.d. sem sessa“, segir Arnar Ingi. Arnar og Valdís nýta ermar af dúnúlpum sem ekki var hægt að
gera við og sauma þær saman í langa rana. Ranarnir eru klæddir utan um sveigð stálrör og fær hver stólgrind eina langa ermi. Hver einasti stóll fær síðan einstakt útlit, allt eftir hvaða úlpur eru notaðar.
„Það kemur eitthvað skemmtilegt og ófyrirséð í öllum hönnunarferlum. Okkur þótti gaman að uppgötva hversu auðvelt það var að nýta næstum alla úlpuna í efnalengjurnar fyrir stólana fyrir utan hnappa og rennilásana sem við ætlum að nýta í næsta fasa verkefnisins“, segir Valdís.
Arnar og Valdís hafa unnið mörg spennandi verkefni saman og hvetjum við fólk til að fylgjast með þeim. Eflaust hafa margir speglað sig í einu af þeirra verkum í miðbæ Reykjavíkur, Torg í speglun.
Það hefur alltaf verið markmiðið að búa til efni sem er endingargott en samt ekki of endingargott.
Erm er vörulína eftir Arnar Inga Viðarsson og Valdísi Steinarsdóttur þar sem ermar af flíkum frá 66°Norður sem ekki er hægt að gera við, eru notaðar sem áklæði á nýja gerð stóla. Verkefnið var sýnt á Hönnunarmars nú í vor.
„Hugmyndin kom til þegar við vorum að skoða afgangsefni á saumaverkstæði 66°Norður og hvernig hægt væri að framlengja líftíma efnis og umbreyta notagildi þess. Verkefnið er hluti af vangaveltum um hringrásarferla neysluvara og okkur þótti stóll henta vel efninu sem fyrsti áfangastaðurinn í því ferðalagi, formið er mjög algilt en einnig opið fyrir ýmiss konar túlkunum. Einnig langaði okkur að yfirfæra mýkt dúnúlpnanna í farveg þar sem hún fær að njóta sín, t.d. sem sessa“, segir Arnar Ingi. Arnar og Valdís nýta ermar af dúnúlpum sem ekki var hægt að gera við og sauma þær saman í langa rana. Ranarnir eru klæddir utan um sveigð stálrör og fær hver stólgrind eina langa ermi. Hver einasti stóll fær síðan einstakt útlit, allt eftir hvaða úlpur eru notaðar.
„Það kemur eitthvað skemmtilegt og ófyrirséð í öllum hönnunarferlum. Okkur þótti gaman að uppgötva hversu auðvelt það var að nýta næstum alla úlpuna í efnalengjurnar fyrir stólana fyrir utan hnappa og rennilásana sem við ætlum að nýta í næsta fasa verkefnisins“, segir Valdís.
Arnar og Valdís hafa unnið mörg spennandi verkefni saman og hvetjum við fólk til að fylgjast með þeim. Eflaust hafa margir speglað sig í einu af þeirra verkum í miðbæ Reykjavíkur, Torg í speglun.
Ranarnir fá einstakt útlit sitt eftir því hvaða úlpur eru notaðar.
001
Svanur kerrupoki 25.000 kr. 002
Ásgarður húfa 4.500 kr. 003 Bakpoki 9.900 kr. 004
Loki úlpa 29.900 kr.
005
Spói lambhúshetta 3.500 kr. 006
Svanur úlpa 21.900 kr. 007
Týr snjóbuxur 24.000 kr. 008
Heiðrún hettupeysa 11.000. kr
009
Spói buxur Verð: 4.500 kr. 010
Spói samfella Verð: 5.200 kr. 011
Kría flíspeysa á ungbörn 5.900 kr.
Í starfsemi 66°Norður er unnið markvisst að því að vinna gegn sóun á dýrmætu hráefni og flíkum. Það sem hefur verið mesta áskorunin er að nýta afskurði af efnum sem fellur til í framleiðslunni, t.d. afgangsefni sem ekki er hægt að nýta í hanska eða töskur. Það var svo þegar fyrirtækið hitti hönnunarfyrirtækið Stúdíó Fléttu sem eitthvað small og boltinn fór að rúlla við að nýta þessa litlu afgangsklippur með útsjónarsömum hætti.
Hönnuðirnir Birta Rósa Brynjólfsdóttir og Hrefna Sigurðardóttir stofnuðu Fléttu í byrjun árs 2018 út frá þeirri hugsjón að nýta afgangshráefni. “Hjá Fléttu hönnum við vörur úr umframefnum en markmiðið er alltaf að fullnýta valið hráefni þannig að ekki myndist ný umframefni í ferlinu. Við höfum unnið með 66°Norður síðastliðið ár að því að reyna að skapa farveg fyrir afskurði frá framleiðslu þeirra. Nýleg dæmi eru lyklakippur, blómavasar úr sjófataefni, gluggaútstillingar og svo merkimiðar á flíkur sem seldar voru í samstarfi við Rauða krossinn. Þessar vörur hefðu krafist þess að eitthvað efni yrði notað og því frábært að geta nýtt það sem nú þegar er til staðar“, segir Hrefna.
Margar spennandi vörur hafa orðið til hjá Stúdíó Fléttu og má þar helst nefna Mínútukertastjakann og Jólaköttinn sem var kynntur árið 2020, en hann var framleiddur úr barnafatnaði sem ekki nýttist lengur. “Það er í okkar huga mikilvægt að þær vörur sem við hönnum séu vandaðar og úthugsaðar þannig að fólk vilji eiga hlutinn lengi og fari vel með hann. Við tökum við okkar vörum aftur að líftíma loknum og gerum við þær ef þess gerist þörf, rétt eins og 66°Norður gerir svo vel með sínar flíkur”, segir Birta.
Mínútukertastjakinn úr steinleir sem mótaður er á einni mínútu og því engir tveir eins.
í nýju samhengi.Jölakötturinn er framleiddur úr barnafatnaði sem nýtist ekki lengur.
Plastplan er nýkrýndur sigurvegari Hönnunarverðlauna Íslands 2022 fyrir „sköpunargleði, tilraunamennsku, úrræðasemi og óbilandi hugsjón“ eins og segir í rökstuðningi dómnefndar. Fyrirtækið var stofnað árið 2019 og hefur síðan þá tekist á við að raungera hringrás plastefna með því að taka það sem til fellur af plasti frá fyrirtækjum innanlands og þróa og framleiða úr því ný og falleg verk, ýmist fyrir sína eigin vörulínu, eða nytjahluti fyrir samstarfsaðila sína. Plastplan hefur líka lagt ríka áherslu á samfélagsfræðslu sem skilar sér í aukinni meðvitund um nauðsyn þess að endurvinna eins mikið og kostur er og möguleikana sem felast í skapandi nálgun á endurnýtingu.
66°Norður hefur átt gjöfult samstarf við Plastplan á liðnu ári. Við höfum um árabil framleitt mittistöskur úr afgangsefnum sem falla til við framleiðslu á fatnaði en í samstarfi við Plastplan höfum við getað stigið eitt skref til viðbótar og framleitt smelluna á töskunni einnig úr endurunnu plasti. Verkefnið er samstarf Plastplans, Loga Pedro og 66°Norður. Logi Pedro hefur síðustu ár lagt stund á vöruhönnun við Listaháskóla Íslands þótt hann sé kannski best kunnur sem tónlistarmaður. Áskorunin í þessu verkefni, segir Logi, var að samræma stílbragð Plastplans og hönnunar 66°Norður.
„Í rauninni snerist þetta um að taka þetta samstarf og láta hlutina tala saman. Sumir halda að þetta snúist bara um að setjast niður við tölvu, teikna eitthvað og þá sé þetta bara komið, en þetta er lengra ferli þar sem maður fer í ákveðna rannsókn og gerir svo mikið af tilraunum. Þannig loksins þegar eitthvað kemur út og er að verða klárt þá er það mjög skemmtilegt,“ segir Logi.
Kemur allt úr sama brunni Spurður að því hvernig hönnunarferlið kallist á við tónlistarsköpun segir Logi: „Það er ótrúlega margt sameiginlegt við svona skapandi ferli, sama hver miðlunin er á endanum. Sama hvort það er að búa til lag eða svona klemmu. Það er alltaf einhver rannsóknarvinna, og svo einhver fagurfræði sem maður er að reyna að koma að. Vissulega er mjög ólíkt að vera að teikna klemmu í verkfræðilegu
tölvuforriti og svo að semja eitthvert lag, en ég nýt þess að gera bæði.
En á sama tíma hef ég alltaf unnið tónlist út frá tæknilegri nálgun. Og t.d. verið gestakennari í hljóðtækni hjá Tækniskólanum síðastliðin fimm ár. Ég er með bakgrunn þaðan, úr því að vera hljóðmaður og upptökustjóri, og að grúska í tækni og nýjungum. Þannig ég hef alltaf notið mín mjög vel að gera skapandi hluti í tæknilegu umhverfi.
Klemmurnar á mittistöskunum eru unnar úr endurunnu plasti sem fellur til í framleiðslu 66°Norður
Það skemmtilega við þetta er að þetta er allt sami grunnur – þetta kemur allt úr sama brunni. Það er ótrúlega gaman að vera listamaður og finna mismunandi leiðir til að miðla hugmyndum. Þetta er sami brunnur en mismunandi miðlar. Sama hvort ég er að gefa út lag eða vinna að hönnunarverkefni. Þetta er í grunninn bara hugmyndir sem eru settar í form.“
En hvernig finnst Loga íslenskt hönnunarsamfélag standa? „Það er flott hönnunarsamfélag á Íslandi og við erum með háskólanám í hönnun. Það er mikil gróska í íslensku hönnunarsenunni, en það getur líka verið flókið að starfa sem hönnuður í landi þar sem lítið er framleitt. Það gerir það að verkum að það getur verið áskorun fyrir hönnuði sem starfa héðan að koma hlutum í framleiðslu. Þess vegna er svo mikilvægt að vera með fyrirtæki eins og 66°Norður sem er mjög aktíft að fjárfesta í hönnuðum og Plastplan sem er virkilega spennandi hönnunarfyrirtæki og alvöru frumkvöðlar í sínum geira. Það eru forréttindi að starfa með fyrirtækjum sem eru svona framarlega í nýsköpun og framleiðslu.“
„Það er mikil gróska í íslensku hönnunarsenunni, en það getur líka verið flókið að starfa sem hönnuður í landi þar sem lítið er framleitt.“
Svavar Pétur Eysteinsson, Prins Póló, var einhver dáðasti tónlistarmaður Íslands seinni ára. Textar hans hittu sérstaklega vel í mark hjá landanum sem átti auðvelt með að spegla sig í hversdagslegum yrkisefnum Prinsins. Svavar greindist með krabbamein fyrir nokkrum árum og féll frá nú í septemberlok. Svavar Pétur var einstaklega iðinn, allt fram á síðasta dag, og í samstarfi við 66°Norður hannaði hann flíspeysu, „haustpeysuna í ár“. Allur ágóðinn af sölunni rennur til Krafts, styrktarfélags ungs fólks með krabbamein og minningarsjóðs Prins Póló.
Rætur verkefnisins liggja allt aftur til lítils viðburðar sem fór fram fyrir tíu árum á Óðinstorgi í Þingholtunum. Svavar var mikill aðdáandi bandarísku hljómsveitarinnar Yo La Tengo og lagsins „Autumn Sweater“ með sömu hljómsveit. Innblásinn af laginu, haustinu og peysunum sem setja svip sinn á þessa dumbungslegu árstíð, bjó hann til Facebook viðburð með nokkurra klukkutíma fyrirvara sem snérist um að fá fólk til að mæta á torgið í sinni uppáhalds haustpeysu. Það mættu ekki nema tíu manns, en þessi fallega stund sat í Prinsinum sem ákvað að endurvekja Haustpeysuna árið 2021. Eins og var hans von og vísa þurfti aðeins að bæta í og því hannaði hann sína eigin haustpeysu í samstarfi við fatahönnuðinn Sigrúnu Höllu Unnarsdóttur. Samstarfsmaður og vinur Svavars, Björn „Borko“ Kristjánsson, gerði ábreiðu af lagi Yo La Tengo með íslenskum texta.
Haustpeysan 2022 er allt í senn: tvær flíkur, lag og viðburður. Peysan
er flíspeysa sem notar þekkt mótíf úr myndheimi Prins Póló, kórónuna. Kórónan kemur einnig út sem eins konar ennisband sem kætir og lýsir upp skammdegið. Samhliða góssinu kemur út Haustpeysulagið 2022, „Ég er klár.“ Lagið er eftir Svavar Pétur en textinn er eftir Skarphéðinn Bergþóruson. Svavar gekk að hálfu frá laginu áður en hann féll frá og svo tóku vinir hans – Hirðin, eins og hann kallaði þessa nánustu vini sína –við keflinu og kláruðu lagið
Spurning hvort þetta eigi að vera inni?: Í svona litlu samfélagi eins og hér á Íslandi eru viðskiptavinir okkar og samstarfsfólk vinir okkar, fjölskylda og nágrannar. Þannig hefur það alltaf verið og þannig verður það áfram. Það skiptir máli að rækta garðinn sinn og þess vegna viljum við leggja áherslu á að nýta íslenskt hráefni og kunnáttu þegar völ er á.
Ullin var lengi vel ein aðal útflutningsvara Íslendinga og það er okkur mikill heiður að standa vörð um söguna, þetta einstaka hráefni og íslenska framleiðslu. Íslenska ullin hefur þróast í 1100 ár í köldu og norðlægu loftslagi og býr þess vegna yfir einstökum eiginleikum sem önnur nútímaefni eiga erfitt með að keppa við. Hún er létt og heldur virkilega vel hita, andar vel og hrindir frá sér vatni.
Ullin kemur frá sauðfjárbændum í þvottastöð Ístex á Blöndósi og þaðan í spunaverksmiðju Ístex í Mosfellsbæ.
Bandið fer svo spunnið til Varma í Ármúla 31 í Reykjavík. Í verksmiðju Varma er prjónað úr bandinu og vörurnar fullunnar. Varma hefur verið leiðandi í þróun og framleiðslu á prjónaðri ullarvöru á Íslandi frá því að fyrirtækið var stofnað á Akureyri árið 1982. „Í dag erum við staðsett í miðri Reykjavík, en það er orðið fáheyrt í dag að slíkur iðnaður sé starfræktur í þessum hluta heimsins. Við erum að því leiti algjörir geirfuglar og erum stolt af því. Aðal hráefnið okkar, íslenska ullin, er unnin og úr henni framleitt í upprunalandi sínu“ segir Svava Svavarsdóttir hjá Varma.
Vörulínan samanstendur af peysu, húfu, lambhúshettu og trefli úr blöndu af íslenskri ull, mohair og næloni, sem er notað til þess að styrkja bandið. Mynstrið á flíkunum er búið til úr jöklamynstri sem hannað var út frá ljósmyndum eftir Benjamin Hardman.
Varma og 66°Norður
Samstarf við Rauða krossinn á Íslandi 66°Norður og íslenski Rauði krossinn standa að samstarfi þar sem hringrás er í fyrirrúmi. Rauði krossinn tekur við notuðum 66°Norður flíkum, þær hreinsaðar og svo tekur saumastofa 66°Norður við keflinu og gerir við fötin. Flíkurnar fara svo í sölu hjá Rauða krossinum sem hlýtur allan ágóðann af sölunni. Fyrsta slíka verkefnið fór í sölu í nóvember og seldist upp. „66°Norður vörurnar eru vinsælar hjá okkur. Viðskiptavinir og ferðamenn eru oft mjög ánægðir að fá þær „second hand“ eftir að hafa skoðað hjá 66°Norður. Þær seljast sérstaklega vel á Laugavegi 12“, segir Guðbjörg Rut Pálmadóttir, flokkunarstjóri í fataverkefni Rauða krossins.
Saumastofan tekur við 4.000 flíkum Ótengt samstarfinu við Rauða krossinn á Íslandi tekur saumastofa 66°Norður í Garðabæ við yfir 4.000 flíkum á ári til viðgerðar og sér því saumastofan til þess að framlengja líftíma þúsundir flíka. „Við fáum stundum til okkar flíkur sem eru í kringum 30 ára gamlar og eru í góðu standi. Við getum lesið aldur flíkanna út frá smellum og efnum, hvort úlpan sé t.d. frá 2010, eða eldri“, segir Hólmfríður á saumaverkstæði 66°Norður. Hólmfríður sem oftast er kölluð Hófí bætir við: „Við reynum að lagfæra allar flíkur sem við framleiðum, hvort sem það er að skipta um rennilása, gera við slit á efni eða saumum og við finnum hvað það er mikilvægt því oftast ganga flíkurnar áfram á milli systkina og kynslóða“.
„Ég sakna íslenskrar náttúru þegar ég er í Los Angeles.“
Laufey Lín Jónsdóttir, sem kemur fram undir nafninu Laufey, heillaðist ung af djasstónlist úr plötusafni föður síns, ekki síst upptökum með Ellu Fitzgerald og Chet Baker. Hún lítur mjög upp til fiðluleikarans móður sinnar og lærði sjálf á selló og píanó, en er í dag orðin heimsþekkt söngkona, lagahöfundur og flytjandi aðeins 23 ára að aldri.
„Ég er mikill aðdáandi djasstónlistar og mér er mikið í mun að kynna djassinn fyrir nýjum áheyrendum, nýrri kynslóð. Mikið af ungu fólki hefur verið að hlusta á plötuna mína sem ég var ekki endilega að búast við vegna þess að tónlistin mín er frekar djössuð, sem er oft eitthvað sem maður tengir við eldri kynslóðina.“
Aðspurð hvað það sé við djass sem heilli hana svona segir hún: „Ég held að það sé ákveðin nostalgísk tilfinning sem unga kynslóðin tengir við djasstónlist. Hún hefur oft verið spiluð í kvikmyndum, á jólunum eða heima hjá ömmu og afa. Síðustu þrjú árin hafa verið leiðinleg fyrir marga á mínum aldri vegna COVID og erum við öll að eltast við eitthvað
sem minnir á góða tíma. Einnig hafa streymisveitur opnað aðgang að þessari tónlist fyrir nýjum kynslóðum.“
Laufey samdi fyrsta lagið sitt sextán ára gömul. Hún samdi næsta lag ekki fyrr en fjórum árum síðar, en það var lagið „Street by Street“, fyrsta lagið sem hún gaf út og fleytti henni upp vinsældalistana, á síður Rolling Stone og upp á svið hjá Jimmy Kimmel.
„Lögin fæðast yfirleitt frekar hratt og þau sem ég held virkilega upp á hafa jafnvel orðið til á innan við klukkustund. Ferlið er ólíkt í hvert sinn en oftast hefst það samt með textabroti. Ég skrifa mikið út frá eigin reynslu og það verður uppistaðan í tónlistinni.“
Frá Malibu til Íslandsstranda Laufey er hálfkínversk en ólst jöfnum höndum upp í Reykjavík og Washington. Í dag býr hún í Los Angeles. Þar líður henni einna best á ströndinni; hún segir að sjávarloftið minni hana á heimahagana jafnvel þótt Kyrrahafsgolan í Malibu sé vissulega svolítið ólík rokinu við Íslandsstrendur. „Ég sakna íslenskrar náttúru þegar
ég er í Los Angeles. Fyrst og fremst sakna ég þó vina minna og fjölskyldunnar. Ég er eineggja tvíburi og við systurnar erum mjög nánar. Við vinnum líka mikið saman, hún spilar til dæmis á fiðlu með mér og er ‘creative director’ yfir öllu sem ég geri. Mér þykir mjög vænt um hana. Í íbúðinni minni í LA er ég líka oftast með eitthvað íslenskt nammi og hluti sem minna mig á Ísland og það hjálpar mikið!“
Aðspurð segist Laufey ekki hafa hugmynd um hvað hún væri að fást við ef hún væri ekki í tónlist. Hún segist komin of djúpt í bransann til að geta ímyndað sér nokkuð annað. „Ég heillast svo af íslensku tónlistarsenunni. Það er svo mikið af hæfileikaríkum listamönnum, sérstaklega miðað við stærð þjóðarinnar, og ég er mjög stolt að vera íslensk söngkona!“
Fyrsta breiðskífa Laufeyjar, Everything
I Know About Love (sem hún segir sjálf að vísi til þess hvað hún viti afskaplega lítið um ástina!) er nýkomin út. Eftir tvenna stórtónleika með Sinfóníuhljómsveit Íslands og tónleika á Iceland Airwaves nú í haust er Laufey rokin til Evrópu á tónleikaferðalag þar sem uppselt er á alla tónleika.
„Ég byrjaði að æfa skíði þegar ég var sex ára. Þá byrjaði ég eiginlega bara að æfa af því að mamma og pabbi voru alltaf að fara með eldri bróður minn á skíðaæfingar. Hann var þá tólf ára og ég þurfti bara að fara með. Ég man mjög vel eftir því að ótrúlega marga laugardagsmorgna langaði mig bara að vera heima að horfa á barnatímann en það var bara öllum dröslað út, keyrt upp í Bláfjöll og allir á skíði.“
Fanney Þorbjörg Guðmundsdóttir ólst upp með fjölskyldu sinni í Laugardalnum. Hún á tvo bræður, Gísla Rafn sem er sex árum eldri og Björn Ásgeir sem er sex árum yngri. Þegar Fanney var yngri þá leit hún mjög mikið upp til eldri bróður síns sem setti sitt mark á hvað hún ákvað að gera í lífinu. Gísli byrjaði að æfa skíði og Fanney og Björn gerðu það sama.
Þeir sem leggja skíðaíþróttina fyrir sig þurfa að treysta á veðrið, sérstaklega á Íslandi. Það er ekki hægt að fara á æfingu í hvaða veðri sem er. Ef það er opið marga daga í röð í Bláfjöllum þá þarf að nýta alla daga til að æfa þangað til það kemur vont veður og þá er tekin pása.
„Ég fann þó strax fyrir því að ég gat ekki hreyft mig en ég var ekki mikið að hugsa um það því ég átti erfitt með að anda og það var það eina sem ég hugsaði um á þessum tímapunkti.“
„Það var auðvelt að bæta sig úti, það voru svo góðar aðstæður til skíðaiðkunar og umgjörðin var svo góð í kringum skólann og æfingarnar. Það var ótrúlega mikill metnaður hjá þjálfurunum og þeir hugsuðu um hag þinn og reyndu virkilega að gera mig að betri skíðamanni. Þegar einhver hefur trú á manni þá fær maður sjálfur trú á sér.“
„Einn veturinn þegar ég var 12 eða 13 ára þá var bara opið í sjö daga eða eitthvað álíka í Bláfjöllum og þá vorum við fjölskyldan bara allar helgar fyrir norðan á skíðum. Hvað voru foreldrar mínir að pæla að láta okkur æfa skíði,“ spyr Fanney og hlær.
Fanney var lítið að hugsa um að vinna keppnir þegar hún var yngri og einbeitti sér aðallega að því að hafa gaman.
„En svo þegar ég var átta ára gömul þá tók ég þátt í stóru móti fyrir norðan, Andrésar Andar leikunum, og ég vann svigið. Það er örugglega svona fyrsta minningin þar sem ég hugsaði bara, já ókei, ég er alveg góð á skíðum. En ég var ekkert búin að pæla í því áður og mamma og pabbi ekki heldur, þau voru ekkert að kveikja að ég væri svona góð á skíðum. Ég var bara í þessu sporti til að skemmta mér og hafa gaman, sem er örugglega það mikilvægasta sem maður gerir.“
Keppnisskapið segir til sín
Seinna meir fór keppnisskapið að segja til sín og Fanney setti meiri kraft í að reyna að bæta sig. Hún ákvað því að fara í skíðaskóla í bænum Geilo í Noregi til þess að einblína meira á íþróttina og geta stundað nám í framhaldsskóla samhliða. Fjölskyldan hafði alltaf verið með annan fótinn úti, Guðmundur pabbi Fanneyjar hefur unnið sem kjálkaskurðlæknir í Noregi, svo það hafði lengi blundað í henni að fara út.
Árið 2011 ætlaði fjölskylda Fanneyjar að halda jólin saman í Noregi. Þau eru öll mikið skíðafólk og fóru saman á skíðaæfingu á aðfangadag, á æfingasvæði skólans. Færið greip mjög mikið í skíðin og í fjórðu eða fimmtu ferðinni lenti Fanney í því að sveiflast upp í loftið og lenda á bakinu.
„Ég set höndina undir mig og hugsa strax að ég sé búin að brjóta hana. Svo skellur hnakkinn í brekkuna og ég vakna svo bara þegar ég er komin út fyrir skíðabrautina og út í skóg. Ég hafði lent á tré og fæ högg á höfuðið og við það högg hálsbrotna ég. Það kemur skiljanlega panik á fólkið í kringum mig en ég var mjög slök allan tímann. Ég fann þó strax fyrir því að ég gat ekki hreyft mig en ég var ekki mikið að hugsa um það því ég átti erfitt með að anda og það var það eina sem ég hugsaði um á þessum tímapunkti. Þetta var samt heldur grunn öndun. Ég man ótrúlega vel eftir því af því að líkaminn fer bara í svona „survival mode“ þegar maður lendir í svona. Pabbi stóð yfir mér og var að spyrja mig alls konar spurninga. Eftir nokkrar spurningar frá honum svaraði ég honum höstuglega að ég gæti ekki hreyft mig; ég gat ekki hugsað um neitt annað en að anda. Þá hætti hann að spyrja. Hann fór beint í að athuga hvað væri að, hann brást hárrétt við sem er eiginlega ótrúlegt á þessu augnabliki af því að hann var að horfa á barnið sitt sem gat ekki hreyft sig. En þannig var hann í öllu ferlinu, ótrúlega yfirvegaður.“
„Þú munt hlaupa miklu hraðar!“
Fanney var flutt með þyrlu á sjúkrahús í Osló og var strax send í rannsóknir til þess að kanna hvað hefði skaddast.
„Ég fór í svona röntgenskanna til að athuga brot og maður þarf að liggja alveg kyrr í skannanum. Ég hugsaði um það allan tímann að hreyfa mig alls ekki en var samt lömuð og hefði ekki getað gert það þótt ég hefði viljað. Það er svolítið fyndið að hugsa um það núna.“
Um kvöldið var Fanney með brunatilfinningu um allan líkamann, sem var góðs viti. Það var tákn um að taugarnar væru að vinna. Hún náði að hreyfa tærnar örlítið sem var besta jólagjöf sem hún hefur nokkurn tímann gefið foreldrum sínum. Fjórum dögum eftir slysið fer Fanney í aðgerð og eftir að hafa vaknað úr henni segist hún fyrst hafa áttað sig almennilega á aðstæðunum sem hún var komin í.
„Ég man að ég vaknaði eldsnemma þann 28. desember og það var svona í fyrsta sinn sem ég fattaði raunverulega í hvaða stöðu ég væri. Ég var búin að liggja í einhvern tíma, ein með mínum hugsunum, þegar pabbi kemur inn og ég man að ég hugsaði að það var eins og einhver engill hefði kallað á hann til mín! Ég var alveg að brotna niður og þá kemur minn helsti klettur labbandi inn á hárréttum tímapunkti. Við förum að ræða aðstæðurnar sem ég var í og í hverju ég lenti. Það eina sem ég gat gert var að tala og ég brotna alveg niður og sagði við pabba að ég myndi aldrei geta hlaupið jafn hratt og ég hefði gert áður. Þá sagði hann: „Jú! Þú munt hlaupa miklu hraðar.“ Hugsunarhátturinn var á svo réttum stað hjá fólkinu í kringum mig. Í gegnum allt ferlið voru allir að peppa mig. Einhvern veginn kom aldrei upp sú hugsun að ég gæti mögulega endað í hjólastól. Ég hafði trú á því að ég myndi ná mér, vissi ekki hversu vel, en hafði alltaf trú á bata.“
Þurfti að læra allt upp á nýtt
Fanney þurfti að læra að gera allt upp á nýtt. Þegar hún lenti í slysinu var hún í ótrúlega góðu formi, nautsterk, og bjó vel að því að hafa verið afrekskona á skíðum.
Fyrsta mánuðinn leið henni eins og hún væri að vakna hvern einasta morgun og fara af stað inn í erfiðasta dag lífs síns, þangað til einn daginn að hún fór að gleyma því. Það fannst öllum ótrúlega gaman að hafa Fanneyju á sjúkrahúsinu af því að hún var alltaf í góðu skapi, alltaf til í að bæta sig og prófa eitthvað nýtt. Hún
var óhrædd við að leysa verkefnin sem henni voru sett fyrir. En vissulega komu dagar þar sem allt var ótrúlega erfitt. Þetta var ekki dans á rósum þó að batinn hafi verið ótrúlega hraður. Þann 11. janúar stendur hún fyrst upp úr hjólastólnum og 14. janúar gekk hún sín fyrstu skref eftir slysið. Öll þessi litlu skref í bataferlinu tóku gríðarlega á líkamlega og hún þurfti að leggja sig eftir að hafa gengið tíu skref, svo mikil var áreynslan. Hún setti sér markmið, bæði stór og smá, og vann markvisst að því að ná þeim.
„Ég man vel eftir því þegar Gísli bróðir minn var í heimsókn. Við fórum á teymisfund með lækni og sjúkraþjálfara og fyrir fundinn höfðum við sest niður og skrifað markmiðalista, langtímamarkmið og styttri markmið. Eins og að greiða á mér hárið, tannbursta mig, fara sjálf á klósettið og svo framvegis. Langtímamarkmiðið var að fara heim til Íslands í mars. Mig langaði mjög mikið að fara heim og klára skólann um vorið. Svo settumst við fyrir framan teymið og byrjuðum að lesa upp af listanum og allir kinkuðu kolli og sögðu „aaa“ eins og Norðmönnum sæmir. Þetta er mjög góð minning og við hlæjum ótrúlega oft að þessu. Á þessum tíma gat ég ekkert hreyft mig neitt og teymið hefur örugglega hugsað að það þyrfti kannski aðeins að stilla væntingum í hóf.“
Berskjölduð eftir slysið Fanney upplifði sig berskjaldaða eftir slysið. Hún gat ekki séð um sig sjálf og þurfti alfarið að treysta á aðra fyrst um sinn. Hún ákvað að vera opin með það hvernig henni leið og skríða ekki inn í skel.
„Ég hefði getað ákveðið að lífið væri ömurlegt en ég var bara mjög tilbúin til að berjast og halda áfram. Ég hélt ekki vanlíðan fyrir sjálfa mig og ég ræddi málið og fékk pepp frá mínum nánustu og þannig liðu dagarnir. Þegar ég fann að bataferlið var að ganga vel tók ég ákvörðun um að setja mig alls ekki inn í bómull. Ég ætlaði bara að halda áfram og gera allt sem mér fannst skemmtilegt, ekki að þora ekki að gera hluti sem ég gerði áður, eins og að fara á hestbak, skíði og æfa fótbolta. Markmiðið var alltaf að komast á þann stað sem ég var á áður en ég lenti í slysinu. Ég var hræddari við að geta ekki gert alla þessa hluti sem mér fannst svo ótrúlega skemmtilegt að gera heldur en að gera þá. Það var aldrei hik hjá mér að halda áfram þótt ég hefði lent í þessu. Tilfinningin þegar ég náði að gera eitthvað sem ég gat ekki áður var bara eins og að sigra heiminn. Allt varð rosalega „hyper“ tilfinning. Ef maður náði markmiðum var það sjö þúsund sinnum betra en að ná markmiðum á skíðum áður fyrr.“
Þegar Fanney var í bataferlinu hugsaði hún oft um stað sem henni leið vel á. Sá staður var sveitin hjá ömmu hennar og afa þar sem hestarnir voru. Hún sá fyrir sér að pabbi hennar gæti rúllað henni þangað í hjólastólnum svo hún gæti komist nálægt hestunum og klappað þeim.
„Það gaf mér svo mikla ánægju að hugsa um þennan stað. Við áttum meri sem var eins vetra á þessum tíma og ákváðum að skýra hana Lyrica sem er eftir taugalyfi sem ég var á. Núna er hún orðin níu vetra og ég ríð oft út á henni. Það var svo fjarlægur draumur að ég gæti farið á hestbak þegar við nefndum hana en í dag er það eitt það skemmtilegasta sem ég geri.“
„Ég get gert allt“
Fanney vissi að skíðaferlinum væri lokið eftir slysið en hún lét það svo sannarlega ekki stoppa sig. Hún hugsaði með sér að nú væri góður tími til þess að hvíla skíðin og byrja að æfa fótbolta. Hún byrjaði að æfa með Þrótti Reykjavík. „Mig langaði svo að taka þátt í liðsheildinni og æfa með vinkonum mínum. Ég þráði svo mikið að vera með og geta verið á sama stað og fyrir slysið. Svo hélt ég áfram að æfa og endaði á að spila með Þrótti í efstu deild. Ég var alltaf mjög ákveðin í því að komast þangað. Ég ætlaði ekki bara að vera með. Mömmu leyst fyrst ekkert á blikuna að ég væri að spila fótbolta. En foreldrar mínir hafa alltaf verið hvatning fyrir okkur systkinin. Það tók örugglega töluvert á þau að vera á hliðarlínunni þó að mér hafi alltaf verið sagt „let’s do it!“. Þau þurftu líka að fylgja og vera með hugarfarið á sama stað og ég.“
Fanney býr í Laugardalnum í með kærastanum sínum Ævari og litla stráknum þeirra Benedikt Ásgeiri sem er tveggja ára. Fanney byrjaði að stunda útihlaup eftir að hún eignaðist Benedikt. Hún var mikið heima með hann í fæðingarorlofi og þurfti að komast út að hreyfa sig. Hún setti sér markmið um að hlaupa hundrað kílómetra þann mánuðinn og fann þá hvað hún naut þess mikið að hlaupa.
„Það lá vel fyrir mér að hlaupa, fá smá útrás og vera úti; það gefur manni svo mikið. Ég ákvað að skrá mig í Laugavegshlaupið í maí og fór þá að æfa á fullu og kláraði svo hlaupið sjálft í júlí. Mér leið vel allan tímann, fór að gefa í eftir um 25 km og það var frábær tilfinning. Þegar ég var komin 40 km var ég í sigurvímu og fór að hugsa: „Fanney, þú ert að hlaupa Laugaveginn, af hverju er þetta svona gaman?“ Þá fór ég að hugsa út í hvað það væri ruglað að ég væri að hlaupa hérna eftir að hafa lamast. Ég var alveg að fara að brotna niður í kleinu en náði svo að peppa mig áfram og kláraði hlaupið á tæpum sex og hálfum tíma!“
„Stuttu eftir slysið fannst mér ég vera óstöðvandi. Í dag þarf ég oft að minna mig á þessa tíma, á þessa Fanneyju þegar ég fer að efast um mig. Ég get gert allt. Það er það sem ég hef lært mest af þessu og það að tala opinskátt um hlutina, sýna tilfinningar. Að hafa trú á sjálfum sér og fólkinu í kringum sig. Það peppar mig mjög mikið að peppa aðra. Mér finnst svo gaman að sjá fólk gera eitthvað sem þau trúðu ekki að þau gætu gert.“
James Merry vinnur náið með Björk og hefur vakið athygli fyrir skapandi samstarf með fyrirtækjum eins og Gucci og Nike.
Útsaumslistamaðurinn James Merry er upprunalega frá Gloucestershire á Englandi en hefur búið á Íslandi síðan 2009 þegar hann fluttist hingað til lands til að starfa með Björk. Hann á sér sjálfur stóran og einlægan aðdáendahóp fyrir útsaum sinn í ýmsa sígilda íþróttaboli og -peysur. Auk þess að sauma út er hann þekktur fyrir að vinna með málm og grímugerð. Hann hefur tekið þátt í samstarfsverkefnum með V&A, Gucci, The Royal School of Needlework, Iris van Herpen, Tim Walker og Tilda Swinton.
Í dag býr James og starfar í kofa við lítið stöðuvatn í útjaðri höfuðborgarsvæðisins.
Þrautseig en viðkvæm „Þegar ég byrjaði fyrir nokkrum árum á seríu minni af útsaumuðum íþróttafatnaði með blómamótífum lofaði ég sjálfum mér því að ef ég færi einhvern tíma í opinbert samstarf yrði það með 66°Norður. Ég hef búið á Íslandi í áratug og hef oft reitt mig á gæði og endingu flíkanna frá 66°Norður – og þar sem meirihluti hönnunar minnar er innblásinn af íslenskum jurtum og sveppum gæti ég ekki hugsað mér að gera þetta með neinum öðrum. Því er ég himinlifandi að gera þennan draum að veruleika og sleppa þessum útsaumuðu blómum út í náttúruna, með vörumerki sem ég hef dáðst að og borið í mörg ár.“
Dýraríki Íslands veitir innblástur Djúp tenging James við Ísland og dýralíf þess og fugla veitti innblásturinn að kynningarlínu hans. Línan skartar útsaumaðri eyrarrós og inniheldur þrjá stuttermaboli úr lífrænni bómull, auk flíspeysu og lambhúshettu (sem báðar eru úr endurunnu pólýester) í takmörkuðu upplagi. Línan var sett á markað 29. nóvember sl. og er eingöngu í verslunum 66°Norður og á netinu.
„Blómið í þessari hönnun er í uppáhaldi hjá mér af villtum blómum Íslands: Eyrarrós (Chamerion latifolium). Í náttúrunni hefur hún afar sérstakt útlit og sker sig frá grýttu landslaginu þar sem hún vex oft. Eyrarrósin er ekki bara falleg í sjálfri sér, heldur er hún dæmi um svo margt af því sem ég elska við íslenska náttúru – þrautseig og viðkvæm í senn.“
„Þegar ég byrjaði að sauma út í fatnað þá lofaði ég sjálfum mér að ef ég færi nokkurn tímann í samstarf við fataframleiðanda þá yrði það við 66°Norður.“
Drangajökull er að hopa. Það sýna mælingar þriggja kynslóða sem hafa mælt jökulsporðinn í 75 ár.
„Maður byrjar á því að líta á jökulinn á morgnana um leið og maður vaknar, til að vita hvort hann hafi breyst yfir nóttina.“
„Í Reykjarfirði byrjar maður á því að taka af sér klukkuna og setja hana niður í skúffu. Tíminn í Reykjarfirði er mældur út frá flóði og fjöru, maður fer að sofa þegar það byrjar að dimma og svo vaknar maður þegar maður er búinn að sofa,“ segir Ragnar Þrastarson. Þennan dag komu Ragnar, pabbi hans Þröstur og Erla, tvíburasystir Þrastar, fljúgandi með lítilli sex manna flugvél frá Ísafirði. Halli flugmaður fylgdi jökulrönd Drangajökuls úr Ísafjarðardjúpi og lenti fimlega á malarflugvellinum skammt austan við byggðina í Reykjarfirði, þar sem hún kúrir um átta kílómetra frá jökulsporðinum. Þangað liggur enginn vegur. Fólk kemur ýmist með báti, flugi eða gangandi, jafnvel nokkrar dagleiðir með allt á bakinu.
„Maður byrjar á því að líta á jökulinn á morgnana um leið og maður vaknar, til að vita hvort hann hafi breyst yfir nóttina,“ segir Erla. „Hér er svo mikill friður og kyrrð að maður endurnærist á sál og líkama og fer héðan hress og glaður á haustin.“ Í Reykjarfirði er ekkert símasamband og þar, langt frá hringiðu hversdagsins í borgum og bæjum landsins, á fjölskyldan, börn og barnabörn, sér athvarf. Og þar er tíminn afstæður.
Þannig var lífið hvert sumar fyrir Þröst og Erlu þegar þau voru börn. „Þá komum við oft hér í byrjun maí og vorum þar til fór að dimma á haustin. Maður lék sér bara allan daginn úti og fór kannski í sundlaugina þrisvar á dag. Þetta var bara dásamlegt,“ segir Erla og Þröstur tekur undir. „Ég man að þegar maður var búinn að bleyta sig fimm sinnum yfir daginn þá fékk maður ekki fleiri sokka, þá var sett straff á lækinn,“ segir Þröstur.
Í sund þrisvar á dag Í Reykjarfirði, eins og nafnið gefur til kynna, er jarðhiti og víða finnast heit augu og laugar. Þegar pabbi Erlu og Þrastar, Jóhannes Jakobsson, var tólf ára kom maður í Reykjarfjörð sem hafði séð sundtökin í Reykjavík og hann kenndi þau krökkunum. Farið var að stinga úr bökkum og hlaða veggi til að búa til sundlaug en á hverju vori eyðilagðist hún í leysingum. „Og svo fékk pabbi þá hugmynd að hann vildi stofna hérna íþróttaskóla, hann vildi kenna á skíði frammi á jökli, hlaup á sandinum og sund – svo hann vildi byggja hérna sundlaug,“ segir Erla. Steypta sundlaugin var vígð 2. júlí 1938 og það mættu 73 gestir. Í tíu ár komu krakkar úr næstu fjörðum í Reykjarfjörð til að læra að synda. Sundlaugin er opin árið um kring þótt ekki séu margir mennskir sundgestir á veturna. „Hérna er alltaf fullt af ferðafólki sem við tökum á móti, og förum í laugina og svona. Sundlaugin tengir okkur öll, hún er miðpunktur samfélagsins hérna.“ segir Erla.
Erla, Þröstur og Ragnar verja deginum í að tryggja húsin fyrir norðangarranum sem sækir í sig veðrið á veturna og lemur á litlu byggðinni í Reykjarfirði. Þau loka skorsteininum, byrgja glugga, tæma slöngur og taka upp bryggjuna til að vera viss um að allt sé á sínum stað þegar þau koma aftur að vori. Haustferðirnar hafa verið fastur punktur í tilveru Þrastar árum saman. Hann gengur frá húsunum í Reykjarfirði, gengur svo átta kílómetra inn að Drangajökli þar sem hann gerir mælingar á jöklinum og arkar svo yfir jökulinn í Kaldalón – eða fer á skíðum – sem hann gerði fyrst árið 1975. „Mig langaði ekki bara til að horfa á hann,“ segir Þröstur, sem er fyrrum ólympíufari í skíðagöngu.
„ekkert
Jökulsporðurinn mældur í 75 ár Í 75 ár hefur fjölskyldan fylgst með hreyfingum jökulsins í Reykjarfirði ár hvert og sent niðurstöðurnar til Jöklarannsóknarfélags Íslands; fyrst var það föðurbróðir Þrastar, Guðfinnur, og svo Þröstur. Nú hefur Ragnar tekið við keflinu og er að mæla jökulsporðinn í annað sinn. „Sjáum til hvort ég næ 25 skiptum svo að við náum hundrað árum,“ segir Ragnar sposkur.
Allt er tryggt í Reykjarfirði og þau arka af stað í átt að jöklinum á fallegum haustdegi. Grænir tónar gróðursins hafa vikið fyrir gulum. Þröstur og Erla ganga rösklega á þessum slóðum sem þau þekkja svo vel. „Reykjarfjarðargangurinn,“ segir Erla og kímir. Eftir nokkurra kílómetra göngu stoppar Þröstur við klett og bendir á kopartein. „Hingað náði jökulsporðurinn þegar Guðfinnur föðurbróðir hóf sínar mælingar,“ segir hann. Það eru enn um tveir kílómetrar inn að jöklinum.
Ragnar tekur fram GPS-tækið. Hann gengur meðfram jökulsporðinum. „Við erum sextíu metra frá punktinum sem ég tók í fyrra. Það er sem sagt hopið,“ segir Ragnar Þrastarson. Hann er að mæla jökulsporðinn á Drangajökli í Reykjarfirði með GPStæki. „Þetta er það mesta sem við pabbi höfum mælt.“
Drangajökull gæti horfið
Lengi vel héldu menn að Drangajökull væri eini jökullinn sem væri ekki að hopa. En það er ekki raunin. „Drangajökull er að hopa. Hann svaraði hins vegar svolítið seinna en frændur hans sem eru sunnar. Hann naut góðs af því að vera norðar þar sem norðaustanáttin blæs og hann er nær Grænlandsjökli. En hann er að minnka, rétt eins og aðrir jöklar á Íslandi,“ segir Ragnar. Rannsóknir benda til að Drangajökull gæti horfið ef ekkert er að gert.
Landslagið breytist hratt. Berar klappir og grjót taka við af grónum flötum. Tveir tignarlegir fossar og drynjandi þeirra vekja athygli göngufólks. Þetta er landið sem kom undan jöklinum á þeim fimmtíu árum sem Guðfinnur mældi hreyfingar jökulsporðsins.
Þrjár kynslóðir fjölskyldunnar í Reykjarfirði hafa fylgst með ískyggilegum breytingum jökulsins í 75 ár. Það sem breytist þó seint er umhyggja fjölskyldunnar fyrir landinu sem stendur þeim svo nærri.
Lengi vel héldu menn að Drangajökull væri ekki að hopa. En það er ekki raunin.
„Við erum sextíu metra frá punktinum sem ég tók í fyrra. Það er sem sagt hopið.“
„Ísjakinn bráðnaði undir okkur og snerist endalaust þannig að hann var ansi óstöðugur. Það var kraftaverk að okkur skuli hafa tekist að ljúka tökum.“
Hljómsveitin Kaleo, sem kemur frá Mosfellsbæ, er þekkt um allan heim fyrir sín ofsafengnu riff og drafandi raddbeitingu. Jökull Júlíusson hefur leitt hljómsveitina frá upphafi og stendur fremstur í flokki í mögnuðum myndböndum sem sýna perlur í íslenskri náttúru. Jökull er alls ekki ókunnur náttúrunni - þar sem hann þýtur um jökla í sínum frítíma. Hljómsveitin sækir reglulega innblástur til náttúrunnar - ekki síst eftir að hafa tekið upp á ólíkum stöðum; allt frá hinum veðurbarða Þrídrangavita að Fjallsárlóni með sínu ísbláa jökulvatni. Á síðasta ári náði Kaleo athygli heimsbyggðarinnar með myndbandi sem var tekið upp með eldgosið í Fagradalsfjalli í bakgrunni.
Við ræddum við framlínumanninn Jökul um ævintýri hljómsveitarinnar á sviði, íslenska náttúru og hvernig nafn hans hefur haft áhrif á hann. Það er alveg sama hversu þekkt hljómsveitin verður; íslensk náttúra verður alltaf hluti af Jökli og hinum strákunum, hvort sem þeir eru að fara á svið í Santiago eða Little Rock.
Er einhver staður á Íslandi sem þú heldur sérstaklega mikið upp á?
Ég held alltaf mikið upp á Mosfellsbæ en ég elska að ferðast um landið. Ég ferðast um Ísland alltaf þegar ég hef tækifæri til. Hálendið er svo einstakt og ég hef notið þess að fara í snjósleðaferðir upp á jökla síðustu ár.
Það má ímynda sér að það sé miklu auðveldara að taka upp myndbönd í stúdíói frekar en að vera úti í náttúrunni. Hvaðan koma hugmyndirnar og drifkrafturinn til að gera myndböndin?
Klárlega. Þetta eru mjög krefjandi verkefni sem þarfnast mikils undirbúnings. Oft þá höfum við haft þessar ótrúlega spennandi stundir og ævintýri sem hugmyndir í kollinum í langan tíma áður en við förum í tökur. Við höfðum meiri tíma fyrir svona verkefni meðan á faraldrinum stóð þannig að okkur tókst að nýta þann tíma vel.
Hverjar eru erfiðustu aðstæður sem þið hafið upplifað í tökum?
Ég myndi segja tökurnar við Fjallsárlón. Við vorum með
tvo rafala á bátum sem sigldu í kringum ísjaka sem við vorum á og leiðslur undir vatninu upp á ísjakann. Bátarnir voru fullir af myndavélum og við vorum með hljóðmanninn okkar þarna líka. Veðrið var vont og það rigndi á okkur allan daginn. Ísjakinn bráðnaði undir okkur og snerist endalaust þannig að hann var ansi óstöðugur. Það var kraftaverk að okkur skuli hafa tekist að ljúka tökum. Veðrið getur verið óútreiknanlegt og það er oftast erfiðasti hlutinn.
Eru einhverjar sérstaklega eftirminnilegar stundir við tökur?
Við tókum upp myndband við Þrídrangavita um miðjan júlí í steikjandi sól. Verkefnið tók alls 28 klukkustundir og 16 þyrluferðir. Við vorum allir sólbrenndir eftir daginn þar sem enginn hafði hugsað út í að taka með sólarvörn!
Hvarflar einhvern tíma að þér hugsunin, þegar þið eruð að spila á troðfullum leikvangi í Arizona: „Hvernig lentum við hérna? Við erum bara hljómsveit frá Íslandi?“
Já, ekki spurning. Stundum þarftu að stoppa sjálfan þig af og líta til baka, til að gera þér grein fyrir öllu sem hefur gerst á þessum tíma. Heimsfaraldurinn var líka frábær áminning þar sem við neyddumst til að bera búnaðinn aftur sjálfir á æfingar. Við urðum að venja okkur við lúxuslaust líf aftur þar sem við höfðum áður haft fullt af fólki til að stilla upp fyrir okkur.
Er það að vera fulltrúi Íslands gagnvart heimsbyggðinni eitthvað sem hljómsveitin er meðvituð um?
Tónlistin er auðvitað í fyrsta sæti hjá okkur en við erum stoltir af því að vera frá Íslandi. Það er eitthvað sem við höldum í heiðri og erum ófeimnir við að flagga.
Margir hafa lýst sveitinni sem „blúsrokk-bandi“. Hvernig finnst þér sú lýsing stemma við þína ímynd sem sýnir Ísland fyrir heiminum?
Tónlistin mín kemur úr öllum áttum. Ég skilgreini sjálfan
„Það lítur út fyrir að ég eigi eftir að lifa marga jökla á minni ævi sem er staðreynd sem kemur manni niður á jörðina.“
mig ekki sem blús- eða rokktónlistarmann eða neitt annað þar sem ég nota alls konar innblástur til að semja lög og lögin eru öll ólík. Ég veit svo sem ekki hvort það passar við íslensku ímyndina en það er ekki margt sem ég get gert í því. Ég einbeiti mér bara að tónlistinni og reyni að þvinga hana ekki fram.
Þið sjáið marga staði á ferðum ykkar. Sækið þið einhvern tímann innblástur í íslenska náttúru?
Já, það gerum við alveg pottþétt þar sem við erum fæddir og aldir upp á Íslandi. Ég held að það komi bara ómeðvitað.
Er einhver sérstök flík frá 66°Norður sem er í uppáhaldi hjá þér?
Ég hef auðvitað átt 66°Norður úlpu síðan ég man eftir mér. Það er magnað hvað þær endast lengi. Það er nánast krafa að eiga eina ef þú átt heima á Íslandi. Þar fyrir utan klikkar klassíska flíspeysan aldrei og kemur alltaf að góðum notum.
Koma einhverjar sögur upp í hugann sem tengjast 66°Norður?
Ég man hvað ég hef alltaf verið hrifinn af Kríu-lógóinu, alveg frá því ég var lítill. Reyndar hef ég stöðugt verið að stinga upp á því að 66°Norður taki það aftur í notkun. Það gerðist svo loksins þannig að það er frábært að sjá það aftur í umferð.
Á hvaða hátt hefur líf þitt breyst síðan Kaleo sló í gegn á heimsvísu?
Á allan hátt, ef ég á að segja eins og er. Maður fórnar öllu og er til í að gera hvað sem er þegar kemur að því að semja og taka upp tónlist, ferðast um heiminn og reka fyrirtæki sem snýst um tónlist.
Núna þegar þið búið í útlöndum, hvað er það við Ísland sem þið saknið mest?
Auðvitað söknum við fjölskyldu og vina en það er eitthvað alveg einstakt við landið og náttúruna sjálfa sem kallar meira og meira á mig eftir því sem ég er lengur í burtu. Ég verð líka að minnast sérstaklega á matinn og vatnið!
Áttu einhverjar minningar um veður á Íslandi, hvort sem það er brjálað stormviðri eða björt sumarnótt?
Ég hef upplifað alls konar veðuraðstæður á Íslandi. Eitt minnisstætt atvik er þegar við fórum með umboðsmanninn okkar í Bláa lónið í fyrstu heimsókninni hans til landsins. Við upplifðum allar fjórar árstíðirnar þennan klukkutíma sem við vorum þar.
Að lokum – nafnið þitt: Jökull. Það er sagt að mikið felist í nafni. Finnst þér að nafnið hafi haft áhrif á þig á einhvern hátt?
Það er góð áminning um að hugsa um umhverfið og þörfina á að vernda það. Það lítur út fyrir að ég eigi eftir að lifa marga jökla á minni ævi sem er staðreynd sem kemur manni niður á jörðina.
„Það
Kyrrviðri.
Hvannadalshnúkur.
Heimaborg Laufeyjar.
Jökull.
Norðan Krossár.
Enskir gestir.
Hopar líka.
Strigi skammdegissólar.
Fyrir augum.
Sungu um Rúdolf.
Froðustelir.
Harðfenni.
Litlir dropar.
Móðir bræðra.
Sex stig.
Síðastur.
Skjaldbreiður.
Minnstur.
Chamerion latifolium.
Af þernuætt.
182 hús.