2 www.2happy.gr | info@2happy.gr περιεχόμενα σελ. 3 σελ. 7 σελ. 10 σελ. 13 σελ. 3 σελ. 4 σελ. 5 σελ. 6 σελ. 11 σελ. 8 σελ. 16 Ο σίδηρος και η σημασία του για τον ανθρώπινο οργανισμό Πόσο σίδηρο έχει ο οργανισμός μας; Ποιες είναι οι καθημερινές ανάγκες μας σε σίδηρο; Ποιες τροφές είναι πλούσιες σε σίδηρο; Ο σίδηρος από την τροφή στο αίμα Τι συμβαίνει όταν ο οργανισμός μας δεν έχει τον απαιτούμενο σίδηρο; Πώς αναγνωρίζουμε την έλλειψη σιδήρου; Ποιες είναι οι αιτίες εμφάνισης έλλειψης σιδήρου; Ποια άτομα έχουν υψηλό κίνδυνο να εμφανίσουν έλλειψη σιδήρου; Πώς αντιμετωπίζεται η έλλειψη σιδήρου; Υψηλός σίδηρος στο αίμα. Πότε πρέπει να ανησυχήσουμε;
Πηγές: 1. https://ods.od.nih.gov/factsheets/iron-HealthProfessional/, 2. https://ods.od.nih.gov/factsheets/Iron-Consumer/, 3. Beard JL, Dawson HD. Iron. In: O’Dell BL, Sunde RA, editors. Handbook of Nutritionally Essential Mineral Elements. New York: CRC Press; 1997. pp. 275–334.
Πηγή: 1. https://ods.od.nih.gov/factsheets/IronHealthProfessional/
www.2happy.gr | info@2happy.gr 3 Ο σίδηρος είναι ένα στοιχείο απαραίτητο για τον οργανισμό μας σε όλες τις ηλικίες γιατί έχει σημαντικό ρόλο σε πολλές φυσιολογικές διεργασίες γεγονός που έχει αναγνωρισθεί από την αρχαιότητα. Ένας από τους θεμελιώδεις ρόλους του σιδήρου σχετίζεται με την παραγωγή αιμοσφαιρίνης. Η αιμοσφαιρίνη είναι μια πρωτεΐνη που υπάρχει στα ερυθρά αιμοσφαίρια και περιέχει ένα ιόν σιδήρου (Fe2+). Η αιμοσφαιρίνη ενεργοποιεί τα ερυθρά αιμοσφαίρια για τη μεταφορά οξυγόνου (O2 ) από τους πνεύμονες στους ιστούς και το διοξείδιο του άνθρακα (CO2 ) από τους ιστούς του σώματος στους πνεύμονες. Μία άλλη πρωτεΐνη η οποία περιέχει σίδηρο είναι η μυοσφαιρίνη γεγονός που τον καθιστά απαραίτητο για την ομαλή λειτουργία του μυϊκού συστήματος και της φυσιολογικής σύνδεσης των ιστών. Άλλες σημαντικές βιολογικές λειτουργίες στις οποίες συμμετέχει ο σίδηρος είναι η δημιουργία νέων κυττάρων, η ανάπτυξη, η παραγωγή ορμονών, η λειτουργία του εγκεφάλου, οι γνωσιακές λειτουργίες, οι μεταβολικές διαδικασίες για την παραγωγή ενέργειας, το ανοσοποιητικό και το νευρικό σύστημα.
Σίδηρος και η σημασία του για τον ανθρώπινο οργανισμό Η συνολική ποσότητα του σιδήρου στον οργανισμό μας διαφέρει από άτομο σε άτομο ανάλογα με την ηλικία και το φύλο. Σε υγιείς ενήλικες άνδρες, η συνολική ποσότητα σιδήρου είναι 3 -4 γρ, ενώ στις ενήλικες γυναίκες 2 -3 γρ. Το 65 – 70% αυτής της ποσότητας βρίσκεται στην αιμοσφαιρίνη ενώ η φερριτίνη αποθηκεύει το 13% και η αιμοσιδηρίνη το 12%.
Πόσο σίδηρο έχει ο οργανισμός μας;
1-3
9 – 13 ετών 8mg
14 – 18 ετών
4 www.2happy.gr | info@2happy.gr Οι ανάγκες του ανθρώπινου οργανισμού σε σίδηρο καλύπτονται από τη διατροφή. Η ποσότητα του σιδήρου που πρέπει να λαμβάνουμε καθημερινά εξαρτάται από την ηλικία, το φύλο, από την κατάσταση του οργανισμού πχ εγκυμοσύνη, ανάπτυξη, απώλεια αίματος καθώς και το είδος διατροφή που ακολουθούμε πχ χορτοφαγική διατροφή. Τα άτομα που ακολουθούν χορτοφαγική δίαιτα χρειάζονται διπλάσια ποσότητα σιδήρου λόγω της μειωμένης απορρόφησης του σιδήρου που προέρχεται από τροφές φυτικής προέλευσης. Οι καθημερινές ανάγκες του οργανισμού μας σε σίδηρο φαίνονται στον παρακάτω πίνακα: Ποιες είναι οι καθημερινές μας ανάγκες σε σίδηρο;
Συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα
0,27mg
Παιδιά
Αγόρια
11mg Κορίτσια 14 – 18 ετών 15mg Ενήλικες άνδρες 19 – 50 ετών 8mg Ενήλικες γυναίκες 19 – 50 ετών 18mg Ενήλικες άνω των 51 ετών 18mg Εγκυμονούσα έφηβα κορίτσια 8mg Εγκυμονούσες 27mg Θηλάζοντα έφηβα κορίτσια 10mg Θηλάζουσες 9mg Οι υγιείς ενήλικες άνδρες και γυναίκες αποβάλλουν 1 mg σιδήρου ημερησίως. Η έμμηνος ρύση «κοστίζει» στις γυναίκες 15-30mg σιδήρου μηνιαίως αυξάνοντας σημαντικά τις ανάγκες τους οι οποίες γίνονται ακόμα περισσότερες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Άλλα άτομα με αυξημένες ανάγκες σε σίδηρο είναι οι έφηβοι, οι αιμοδότες και οι αθλητές. Πηγή: https://ods.od.nih.gov/ factsheets/Iron-Consumer/
Ηλικία/Κατάσταση
Παιδιά μέχρι 6 μηνών
Παιδιά 7 – 12 μηνών 11mg Παιδιά
ετών 7mg Παιδιά 4 – 8 ετών 10mg
www.2happy.gr | info@2happy.gr 5 Ο σίδηρος περιέχεται σε μεγάλη ποικιλία τροφών ζωικής ή φυτικής προέλευσης και απαντάται σε δύο μορφές τον αιμικό («σίδηρος αίμης») και τον μη αιμικό σίδηρο. Ο μη αιμικός σίδηρος βρίσκεται σε τροφές φυτικής προέλευσης ενώ το κρέας, τα ψάρια και τα πουλερικά περιέχουν και τις δύο μορφές. Ο οργανισμός μας απορροφά καλύτερα το σίδηρο που προέρχεται από το κρέας, το ψάρι, τα πουλερικά ή τρόφιμα που περιέχουν βιταμίνη C όπως εσπεριδοειδή, φράουλες, ντομάτα και μπρόκολο. Τροφές ζωικής προέλευσης πλούσιες σε σίδηρο είναι: - Συκώτι - Σπλήνα - Άπαχο κόκκινο κρέας - Ψάρι (τόνος, σκουμπρί, λυθρίνι, σαρδέλα, γαύρος) - Κρόκος αυγού Πηγές: 1. https://ods.od.nih.gov/factsheets/Iron-HealthProfessional/, 2. https://ods.od.nih.gov/factsheets/Iron-Consumer/ Τροφές φυτικής προέλευσης πλούσιες σε σίδηρο είναι: - Όσπρια ιδίως φασόλια και φακές - Ξηροί καρποί - Σπανάκι - Αλεύρι σόγιας - Δημητριακά ολικής άλεσης - Σταφίδες Ποιες τροφές είναι πλούσιες σε σίδηρο;
https://ods.od.nih.gov/factsheets/Iron-HealthProfessional/
6 www.2happy.gr | info@2happy.gr Ο σίδηρος που περιέχεται στις τροφές, απορροφάται στο δωδεκαδάκτυλο (το πρώτο τμήμα του λεπτού εντέρου) και την εγγύς νήστιδα (το τμήμα του λεπτού εντέρου αμέσως μετά το δωδεκαδάκτυλο). Η απορρόφηση γίνεται με τη μορφή του δισθενούς ιόντος σιδήρου. Όμως, στις τροφές ο σίδηρος βρίσκεται κυρίως ως τρισθενής και πολύ λιγότερο ως δισθενής. Ως δισθενής ο σίδηρος απαντάται αποκλειστικά στο κόκκινο κρέας, τα ψάρια και τα πουλερικά και λέγεται «σίδηρος αίμης ή αιμικός σίδηρος». Ο σίδηρος της αίμης απορροφάται σε υψηλό ποσοστό από τον οργανισμό σε αντίθεση με τον εκτός αίμης σίδηρο, δηλ τον προερχόμενο από τρόφιμα φυτικής προέλευσης, ο οποίος απορροφάται σε πολύ μικρό ποσοστό. Η απορρόφηση του μη αιμικού σιδήρου βελτιώνεται παρουσία βιταμίνης C. Ο σίδηρος μετά την απορρόφησή του, μπαίνει στην κυκλοφορία του αίματος με όχημα μια πρωτεΐνη, την τρανσφερρίνη που είναι η πιο σημαντική και ειδική πρωτεΐνη μεταφοράς σιδήρου στην κυκλοφορία. Στη συνέχεια, ο σίδηρος είτε χρησιμοποιείται από τα κύτταρα που τον χρειάζονται, είτε αποθηκεύεται. Ο σίδηρος αποθηκεύεται κυρίως στο συκώτι, το σπλήνα και το μυελό των οστών, με τη μορφή της φερριτίνης. O σίδηρος από την τροφή στο αίμα Η απορρόφηση αυξάνεται: Η απορρόφηση μειώνεται: Ως σίδηρος αίμης π.χ. στο κρέας, στα ψάρια, στα πουλερικά, στα εντόσθια & στο συκώτι. Ως μη αιμικός σίδηρος π.χ. στα λαχανικά, όσπρια, δημητριακά, ξηρούς καρπούς Σε αλκαλικό περιβάλλον, όπως στο δωδεκαδάκτυλο Σε όξινο περιβάλλον, όπως στο στομάχι Παρουσία βιταμίνης C Με τανίνες π.χ. τσάι Παρουσία ορισμένων σακχάρων όπως η φρουκτόζη και η σορβιτόλη Με φωσφορικά όπως π.χ. κρόκος του αβγού Όταν υπάρχει σιδηροπενία Παρουσία άλλων ιχνοστοιχείων, όπως το ασβέστιο και το μαγνήσιο Κατά την εγκυμοσύνη Όταν υπάρχει υπερφόρτωση σιδήρου Στη διάρκεια νηστείας ή μη ισορροπημένης διατροφής Παρουσία λοίμωξης ή φλεγμονής π.χ. αρθρίτιδα, Φλεγμονώδη νόσο του εντέρου Πηγή:
Πηγές: 1. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2213398424000411, 2. http://dspace.aua.gr/xmlui/ handle/10329/6325, 3. https://ods.od.nih.gov/factsheets/Iron-HealthProfessional/
www.2happy.gr | info@2happy.gr 7 Όταν ο οργανισμός δεν έχει επαρκή ποσότητα σιδήρου αρχικά εξαντλούνται οι αποθήκες σιδήρου. Την περίοδο αυτή δεν υπάρχουν εμφανή συμπτώματα αλλά αναγνωρίζεται από τα χαμηλά επίπεδα φερριτίνης στον ορό. Όταν τα αποθέματα εξαντληθούν εμφανίζεται σιδηροπενική αναιμία. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια γίνονται μικρότερα και περιέχουν λιγότερη αιμοσφαιρίνη με αποτέλεσμα να μεταφέρεται λιγότερο οξυγόνο από τους πνεύμονες στο σώμα. Η σιδηροπενική αναιμία συνοδεύεται και από μεταβολές στις αιματολογικές παραμέτρους όπως αιμοσφαιρίνη, αιματοκρίτης, σίδηρος ορού κ.ά. Η ανεπάρκεια σιδήρου με ή χωρίς εγκατεστημένη σιδηροπενική αποτελεί τη συχνότερη διατροφική έλλειψη παγκοσμίως και απασχολεί, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) περίπου το 25% του πληθυσμού παγκοσμίως, με τις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας και τα παιδιά κάτω των 5 ετών να αποτελούν τις πιο ευάλωτες ομάδες. Σύμφωνα με την Πανελλαδική Μελέτη Διατροφής και Υγείας που διεξήχθη από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο, στην Ελλάδα η ανεπάρκεια σιδήρου επηρεάζει περίπου το 15% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Άλλες περιπτώσεις όπου παρατηρείται συχνά σιδηροπενία (έλλειψη σιδήρου χωρίς εγκατεστημένη αναιμία) ή σιδηροπενική αναιμία αφορά παιδιά έως 12 ετών, κορίτσια 12-17 ετών, αθλητές και άτομα τρίτης ηλικίας. Το συμπέρασμα είναι ότι η έλλειψη σιδήρου αποτελεί κυριολεκτικά "νόσημα της διπλανής πόρτας”
Τι συμβαίνει όταν ο οργανισμός μας δεν έχει τον απαιτούμενο σίδηρο;
• Δύσπνοια και δυσκολία
• Ευερεθιστότητα. •
•
8 www.2happy.gr | info@2happy.gr
αιτίες της ανεπάρκειας σιδήρου μπορεί να διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο και ο γιατρός θα διερευνήσει κάθε περίπτωση με διαγνωστικές εξετάσεις και λαμβάνοντας υπόψη του το πλήρες ιατρικό ιστορικό ώστε να εντοπιστεί και να αντιμετωπιστεί η αιτία της έλλειψης. Τα τυπικά συμπτώματα που συνοδεύουν συνήθως την έλλειψη σιδήρου ποικίλλουν σε ένταση ανάλογα μα τη σοβαρότητα της έλλειψης και είναι:
Αίσθημα κόπωσης
Αδυναμία
Έλλειψη ενέργειας
βλεννογόνοι.
Οι
•
•
•
• Χλωμό δέρμα και
• Πονοκέφαλοι και ημικρανία.
στην αναπνοή, ακόμη και σε κατάσταση ηρεμίας.
Αυξημένη ευθραυστότητα των νυχιών και των μαλλιών.
Ταχυκαρδία.
•
Δυσκολία συγκέντρωσης. • Ζάλη και ίλιγγος Πολλά από τα συμπτώματα της σιδηροπενικής αναιμίας που αναφέρονται παραπάνω σχετίζονται με γενική μείωση του ενεργειακού μεταβολισμού. Αυτό συμβαίνει επειδή ο σίδηρος εμπλέκεται σε πολλές μεταβολικές διεργασίες. Ποια είναι τα συμπτώματα της έλλειψης σιδήρου;
Η σοβαρότητά τους επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες οι κυριότεροι από τους οποίους είναι οι εξής: - Επίπεδα σιδήρου που κυκλοφορούν
αίμα (σίδηρος ορού). - Ποσότητα σιδήρου που υπάρχει στις
του οργανισμού (φερριτίνη) - Η ηλικία του ατόμου (τα παιδιά και οι
έφηβοι απαιτούν περισσότερο
τους ενήλικες) - Παρουσία άλλων ασθενειών
Πηγές: 1. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/iron-deficiency-anemia/symptoms-causes/syc-20355034, 2. https://www.healthline.com/nutrition/iron-deficiency-signs-symptoms#seeing-a-doctor, 3. https://www.healthdirect.gov. au/iron-deficiency
www.2happy.gr | info@2happy.gr 9
αποθήκες
στο
από
που μπορεί
τα συμπτώματα της
αναιμίας. Όσο πιο σημαντική είναι η έλλειψη σιδήρου, τόσο εντείνονται τα συμπτώματα. Στην ακραία περίπτωση που οι τιμές σιδήρου είναι πολύ χαμηλές, μπορεί επίσης να εμφανιστεί υπερβολική δίψα, κατάσταση σύγχυσης και μερικές φορές λιποθυμία. Έλλειψη σιδήρου χωρίς συμπτώματα Η ανεπάρκεια σιδήρου που εμφανίζεται αργά με την πάροδο του χρόνου είναι μερικές φορές δύσκολο να εντοπιστεί. Ειδικά όταν είναι μέτρια, τα συμπτώματα της έλλειψης σιδήρου μπορεί να είναι πολύ ήπια και να μην οδηγούν σε εμφανείς διαταραχές. Επομένως, δεν είναι ασυνήθιστο να διαγνωστεί έλλειψη σιδήρου σε ασυμπτωματικά άτομα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η έλλειψη σιδήρου εντοπίζεται με τις συνήθεις εξετάσεις αίματος που μερικές φορές μπορεί να εκτελούνται για τη διερεύνηση προβλημάτων που δεν έχουν καμία σχέση με τη σιδηροπενική αναιμία.
σίδηρο
να επιδεινώσουν
σιδηροπενικής
10 www.2happy.gr | info@2happy.gr Kυριότερες αιτίες έλλειψης σιδήρου στον οργανισμό αποτελούν… Ποιες είναι οι αιτίες για εμφάνιση έλλειψης σιδήρου; …η μειωμένη πρόσληψη Παρατηρείται κυρίως σε άτομα που αποκλείουν ομάδες τροφών από τη διατροφή τους (χορτοφάγοι, vegan ή άτομα που ακολουθούν συγκεκριμένες δίαιτες αδυνατίσματος) ή εμφανίζουν μειωμένη απορρόφηση του σιδήρου λόγω παθολογικών καταστάσεων (φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου, κοιλιοκάκη κ.α.) ή της προόδου της ηλικίας …οι αυξημένες ανάγκες Παρατηρούνται σε περιόδους ταχείας ανάπτυξης όπως είναι η παιδική ηλικία και η εφηβεία, σε γυναίκες λόγω εμμήνου ρύσεως, σε αιμοδότες, σε αθλητές αλλά και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού. …οι αυξημένες απώλειες Η αυξημένη απώλεια αίματος αποτελεί συχνή αιτία σιδηροπενικής αναιμίας στους ενήλικες. Παρατηρείται συχνά σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας με έντονη έμμηνο ρύση και σε άτομα με παθήσεις του γαστρεντερικού συστήματος (έλκος στομάχου, ελκώδης κολίτιδα). Η λήψη φαρμάκων όπως ασπιρίνη και μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη καθώς και οι αιμορροΐδες μπορούν να προκαλέσουν αιμορραγία, η οποία σε ορισμένες περιπτώσεις, είναι δυνατόν να περάσει απαρατήρητη
Πηγή: https://www.nhlbi.nih.gov/health/anemia/iron-deficiency-anemia
www.2happy.gr | info@2happy.gr 11 Εγκυμονούσες Κατά τη διάρκεια της κύησης αυξάνει ο όγκος του πλάσματος και η μάζα των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τις ανάγκες του εμβρύου και του πλακούντα αυξάνουν τις ανάγκες σε σίδηρο. Ο μειωμένος σίδηρος κατά τη διάρκεια της κύησης αυξάνει τον κίνδυνο για πρόωρο τοκετό και χαμηλού βάρους νεογνό και για αυτό οι ειδικοί συστήνουν τη λήψη σιδήρου. Ο Γυναικολόγος αξιολογώντας το ιστορικό και τις αιματολογικές εξετάσεις θα προτείνει την κατάλληλη αγωγή για την κάθε γυναίκα. Βρέφη και μικρά παιδιά Τα βρέφη και ειδικά αυτά που γεννιούνται πρόωρα ή με χαμηλό βάρος έχουν αυξημένες ανάγκες σε σίδηρο λόγω της γρήγορης ανάπτυξης. Τα μη πρόωρα βρέφη έχουν συνήθως φυσιολογικές αποθήκες σιδήρου τουλάχιστον μέχρι την ηλικία των 4 έως 6 μηνών. Συνήθως, ο κίνδυνος αυξάνει στην ηλικία των 6 έως 9 μηνών ακόμα και όταν λαμβάνεται στερεή τροφή εμπλουτισμένη με σίδηρο. Η ανεπάρκεια σιδήρου σε αυτές τις ηλικίες, πρέπει να αντιμετωπιστεί σε συνεργασία με τον Παιδίατρο γιατί μπορεί να επηρεάσει την ομαλή ανάπτυξη. Γυναίκες με έντονη έμμηνο ρύση Οι γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας με μηνορραγία ή πολύ αυξημένη απώλεια αίματος έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ανεπάρκειας σιδήρου. Υπολογίζεται ότι περίπου το 33% των περιπτώσεων σιδηροπενικής αναιμίας στις γυναίκες αναπαραγωγικής αναιμίας σχετίζεται με μηνορραγία. Άτομα που δίνουν συχνά αίμα Υπολογίζεται ότι περίπου το 25%-35% των τακτικών αιμοδοτών εμφανίζει έλλειψη σιδήρου. Σύμφωνα με δεδομένα από 2.500 αιμοδότες οι οποίοι έδωσαν αίμα το προηγούμενο έτος 3 φορές οι άνδρες και 2 φορές οι γυναίκες είχαν 5 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν έλλειψη σιδήρου έναντι αυτών που έδιναν αίμα για πρώτη φορά. Στους τακτικούς αιμοδότες συστήνεται η λήψη σκευασμάτων σιδήρου πάντα με τη συμβουλή και παρακολούθηση από τον θεράποντα ιατρό. Ποια άτομα έχουν υψηλό κίνδυνο να εμφανίσουν έλλειψη σιδήρου
Αθλητές
Πηγή: 1. https://ods.od.nih.gov/factsheets/Iron-HealthProfessional/. 2 https://www.mysportscience.com/post/iron-levelsand-performance,3, https://www.gaudianiclinic.com/gaudiani-clinic-blog/2018/8/29/iron-deficiency-in-athletes
12 www.2happy.gr | info@2happy.gr Άτομα με αυξημένη απώλεια αίματος Η αιμορραγία από το πεπτικό σύστημα αποτελεί τη συχνότερη αιτία ανεπάρκειας σιδήρου στους ενήλικους άνδρες και στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση. Η συχνότητα ανεύρεσης κάποιου παθολογικού αιτίου αιμορραγίας από το πεπτικό σύστημα είναι υψηλή. Συχνά οφείλονται σε διαβρωτικές βλάβες στο ανώτερο πεπτικό. Μια από τις αιτίες μπορεί να είναι, η χρήση ασπιρίνης ή μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων. Η αιμορραγία από το κατώτερο πεπτικό εμφανίζεται συνήθως σε ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας. Είναι συχνότερη στους άνδρες και η συχνότητά της αυξάνει προϊούσης της ηλικίας. Η αιμορραγία από το παχύ έντερο σπάνια οδηγεί σε μεγάλη απώλεια αίματος. Συνήθη αίτια αιμορραγίας κατωτέρου πεπτικού είναι τα εκκολπώματα, οι αγγειοδυσπλασίες, τα ιδιοπαθή φλεγμονώδη νοσήματα, οι πολύποδες, ο καρκίνος του παχέος εντέρου αλλά και καταστάσεις που αφορούν την περιοχή του πρωκτού όπως οι αιμορροΐδες και η ραγάδα.
Άτομα που ασχολούνται επαγγελματικά ή ερασιτεχνικά με τον αθλητισμό και ιδίως οι γυναίκες, οι έφηβοι και οι χορτοφάγοι ακολουθώντας ένα συστηματικό πρόγραμμα προπόνησης έχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν έλλειψη σιδήρου. Οι κυριότερες αιτίες είναι: - Η μειωμένη απορρόφηση λόγω φλεγμονής που δημιουργείται κατά την προπόνηση. Ο οργανισμός αναγνωρίζοντας φλεγμονώδη κατάσταση εκκρίνει την εψιδίνη, μία ορμόνη η οποία αποτρέπει την απορρόφηση του σιδήρου σε περίπτωση φλεγμονής. Το αποτέλεσμα είναι να μειώνεται η απορρόφηση του σιδήρου για 3 έως 6 ώρες μετά την άσκηση. - Οι αυξημένες απώλειες από τον ιδρώτα και λόγω αιμόλυσης. Είναι φανερό ότι η άσκηση αυξάνει τις ανάγκες σε σίδηρο και την πιθανότητα εμφάνισης ανεπάρκειας σιδήρου η οποία έχει αρνητική επίδραση στις αθλητικές επιδόσεις.
www.2happy.gr | info@2happy.gr 13 Η έλλειψη σιδήρου δεν αποτελεί νόσο αλλά σύμπτωμα και για αυτό είναι απαραίτητο να διαγνωσθεί και να αντιμετωπιστεί η αιτία που την προκάλεσε, ενώ ταυτόχρονα χορηγούνται σκευάσματα σιδήρου ώστε να αποκατασταθεί η έλλειψή του. Οι θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν χορήγηση σιδήρου από το στόμα ή ενδοφλεβίως, με την από το στόματος χορήγηση να είναι η επικρατέστερη επιλογή θεραπείας. Οι διαθέσιμες μορφές σιδήρου για χορήγηση από το στόμα είναι πολλές και διαφοροποιούνται ως προς τη δόση του σιδήρου, το άλας του σιδήρου που περιέχουν καθώς και ως προς τη χημική μορφή του σιδήρου (δισθενή ή τρισθενή). Για να αυξηθεί η απορρόφηση του σιδήρου από τον οργανισμό μας απαιτείται: - Λήψη με άδειο στομάχι. Ο σίδηρος θα πρέπει να λαμβάνεται 2 ώρες πριν το γεύμα γιατί η παρουσία τροφής μειώνει την απορρόφησή του. Σε αυτήν την περίπτωση, όμως, αυξάνεται η πιθανότητα εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών. Τροφές που επηρεάζουν αρνητικά την απορρόφηση του σιδήρου είναι τα γαλακτοκομικά (γάλα, γιαούρτι, τυριά), καφές, τσάι κ.ά. - Να μην λαμβάνεται ο σίδηρος με αντιόξινα ή αναστολείς της αντλίας πρωτονίων Σκευάσματα που ανακουφίζουν από την καούρα έχουν αρνητική επίδραση στην απορρόφηση του σιδήρου. Οι ειδικοί συστήνουν να λαμβάνονται 2 ώρες πριν ή 4 ώρες μετά τη λήψη σιδήρου - Ταυτόχρονη λήψη με βιταμίνη C H βιταμίνη C βοηθά την απορρόφηση σιδήρου γιατί τον διατηρεί στη δισθενή μορφή του, που είναι και η καλύτερα απορροφήσιμη και για αυτό συχνά ο ιατρός, μας συστήνει να παίρνουμε το σίδηρο με 1 ποτήρι πορτοκαλάδα. Πώς αντιμετωπίζεται η έλλειψη σιδήρου;
Τα σκευάσματα σιδήρου, όμως, μπορεί να επηρεάσουν με τη σειρά τους την απορρόφηση της λεβεντόπα, ενός σκευάσματος που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του Πάρκινσον και την αποτελεσματικότητα της λεβοθυροξίνης η οποία χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του υποθυρεοειδισμού. Ο από του στόματος χορηγούμενος σίδηρος έχει περιορισμούς στην απορρόφηση. Υπολογίζεται ότι από τον χορηγούμενο σίδηρο απορροφάται μόνον το 20% -25%. Επιπλέον, η αποτελεσματικότητά του είναι περιορισμένη σε περιπτώσεις γαστρεντερολογικών νοσημάτων ή πολύ αυξημένων απωλειών αίματος. Άλλοι περιορισμοί αποτελούν η αυξημένη συχνότητα εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών όπως ναυτία, έμετος, κοιλιακός πόνος, μαύρα κόπρανα, δυσκοιλιότητα ή διάρροια. Σε περίπτωση μειωμένης αποτελεσματικότητας ή αυξημένων ανεπιθύμητων ενεργειών ο θεράπων ιατρός μπορεί να συστήσει ενδοφλέβια χορήγηση σιδήρου. Ο ενδοφλέβιος σίδηρος έχει αυξημένη αποτελεσματικότητα αλλά απαιτεί ειδική φροντίδα από επαγγελματίες υγείας σε νοσοκομείο και αυξάνονται σημαντικά οι πιθανότητες εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών.
Πηγή: 1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4836595/, 2. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/irondeficiency-anemia/diagnosis-treatment/drc-20355040
www.2happy.gr | info@2happy.gr 15 Τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί σύγχρονες τεχνολογίες για τη μεταφορά και απόδοση του σιδήρου στον οργανισμό οι οποίες έχουν δώσει τη δυνατότητα δημιουργίας σκευασμάτων, που είναι πλέον διαθέσιμα και στην Ελλάδα και συνδυάζουν την υψηλή απορρόφηση με την εξαιρετική ανεκτικότητα από το γαστρεντερικό σύστημα ενώ ταυτόχρονα είναι φιλικά για το χρήστη. Τα σκευάσματα αυτά χρησιμοποιούν τη σουκροσωμική τεχνολογία η οποία βασίζεται σε μία δομή από φυσικά συστατικά, τη σουκροσωμική δομή, και στην ικανότητά της να περνά αναλλοίωτη την πεπτικό οδό και να έχει υψηλή απορρόφηση στο έντερο. Η σουκροσωμική δομή λειτουργώντας ως «Δούρειος Ίππος» περνά αναλλοίωτη από το στόμα, τον οισοφάγο, το στομάχι και φθάνει στο έντερο όπου απορροφάται. Στη συνέχεια μεταφέρεται στο ήπαρ όπου απελευθερώνει το σίδηρο στον οργανισμό. Το αποτέλεσμα είναι η υψηλή απορρόφηση του σιδήρου, η αποφυγή ανεπιθύμητων ενεργειών και διατροφικών περιορισμών. Η λήψη σκευασμάτων σιδήρου συνιστάται να συνεχίζεται μέχρι την αποκατάσταση των τιμών της αιμοσφαιρίνης και του αιματοκρίτη καθώς και την πλήρωση των αποθηκών του σιδήρου, δηλ. την αποκατάσταση των τιμών της φερριτίνης. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι κατά τη θεραπεία με σίδηρο πρώτα ο σίδηρος χρησιμοποιείται από τον οργανισμό για την σύνθεση της αιμοσφαιρίνης και στη συνέχεια αρχίζουν να αυξάνουν τα επίπεδα της φερριτίνης.
Πηγή: 1. https://ods.od.nih.gov/factsheets/Iron-HealthProfessional/, 2. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/ hemochromatosis/symptoms-causes/syc-20351443, 3. https://www.medicalnewstoday.com/articles/166455#types-andcauses
16 www.2happy.gr | info@2happy.gr Υψηλός σίδηρος στο αίμα: Πότε πρέπει να ανησυχήσουμε; Συχνά μιλάμε για προβλήματα που σχετίζονται με χαμηλά επίπεδα σιδήρου αλλά και τα υψηλά επίπεδα σιδήρου μπορεί να αποτελούν αιτία νοσημάτων. Ας δούμε τις αιτίες και τα συμπτώματα των υψηλών επιπέδων σιδήρου και τι κάνουμε στην περίπτωση υπερφόρτωσης του οργανισμού με σίδηρο. Ποιες είναι οι αιτίες και οι μηχανισμοί που οδηγούν σε υπερφόρτωση σιδήρου στον οργανισμό; Υψηλός σίδηρος ή υπερφόρτωση σιδήρου εμφανίζεται όταν η συγκέντρωση του σιδήρου είναι υψηλότερη από το φυσιολογικό. Υπερφόρτωση σιδήρου συνήθως εμφανίζεται όταν η διαδικασία ρύθμισης του μεταβολισμού του σιδήρου δεν λειτουργεί φυσιολογικά. Σε αυτή την περίπτωση υπάρχει πλεόνασμα σιδήρου στο σώμα το οποίο οδηγεί σε καταστροφή κυττάρων, η σοβαρότητα της οποίας εξαρτάται από το πόσο περισσότερος σίδηρος υπάρχει στον οργανισμό. Σε φυσιολογικές συνθήκες, ο σίδηρος κυκλοφορεί στο σώμα δεσμευμένος με μία πρωτεΐνη, την τρανσφερρίνη. Σε συνθήκες υπερφόρτωσης η τρανσφερρίνη δεν μπορεί να δεσμεύσει όλο το σίδηρο που υπάρχει στον οργανισμό. Το αποτέλεσμα είναι να κυκλοφορεί ελεύθερος σίδηρος ο οποίος μπορεί να προάγει οξειδωτικό στρες των κυττάρων και την καταστροφή των ιστών. Ο υψηλός σίδηρος στον οργανισμό μπορεί να οφείλεται σε κληρονομικά αίτια (Hereditary hemochromatosis) τα οποία οδηγούν σε αύξηση της απορρόφησης του σιδήρου στον οργανισμό. Το συγκεκριμένο πρόβλημα είναι μία σπάνια γενετική νόσος η οποία επηρεάζει συνήθως άνδρες ηλικίας 40-60 ετών. Άλλη αιτία αποτελεί ή δευτεροπαθής αιμοσιδήρωση ή αιμοχρωμάτωση η οποία μπορεί να οφείλεται σε επαναλαμβανόμενες μεταγγίσεις ή σε μειωμένη παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων. Η υπερφόρτωση του οργανισμού με σίδηρο είναι μία σοβαρή κατάσταση. Εάν οι εξετάσεις σιδήρου δείξουν υψηλά επίπεδα σιδήρου στον οργανισμό, ο θεράπων ιατρός θα διερευνήσει την αιτία και θα ακολουθήσει τη βέλτιστη τακτική για να επαναφέρει τα επίπεδα του σιδήρου στο φυσιολογικό.
SiderAL®
SiderAL® Forte
SiderAL® Folico
SiderAL® Sport
SiderAL® Forte 86296/1-10-2014, SiderAL Folico: 86295/1-10-2014. SiderAL Sport: 56419/13-07-2016,
www.2happy.gr | info@2happy.gr 17 Αρ. Γνωστ. ΕΟΦ:
Τα προϊόντα δεν υπόκεινται σε διαδικασία αδειοδότησης. Τα συμπληρώματα διατροφής δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατο μίας ισορροπημένης δίαιτας. Το προϊόν αυτό δεν προορίζεται για την πρόληψη, αγωγή ή θεραπεία ανθρώπινης νόσου. Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας εάν είστε έγκυος, θηλάζετε, βρίσκεστε υπό φαρμακευτική αγωγή ή αντιμετωπίζετε προβλήματα υγείας. Να φυλάσσεται μακριά από τα μικρά παιδιά. Μην υπερβαίνετε την ημερήσια συνιστώμενη δόση (1 κάψουλα ή 1 φακελίσκος ημερησίως). Συμπληρώματα διατροφής με σίδηρο Έχετε έλλειψη σιδήρου; Έχετε εμφανίσει ανεπιθύμητες ενέργειες με σκευάσματα σιδήρου στο παρελθόν;
Ο έξυπνος τρόπος να πάρετε σίδηρο Τα προϊόντα της οικογένειας SiderAL® αποτελούν μία σημαντική εξέλιξη στην αντιμετώπιση της έλλειψης σιδήρου γιατί χρησιμοποιούν τη σουκροσωμική τεχνολογία, μία βραβευμένη τεχνολογία για τη μεταφορά και απόδοση του σιδήρου στον οργανισμό. Τα προϊόντα της οικογένειας SiderAL® χάρη στη σουκροσωμική τεχνολογία: • Εξασφαλίζουν υψηλή απορρόφηση του σιδήρου που δεν επηρεάζεται από την τροφή • Καλύπτουν τις ανάγκες του οργανισμού με μικρή δόση σιδήρου • Αποφεύγονται οι δυσάρεστες ενοχλήσεις που παρατηρούνται από τη λήψη σκευασμάτων σιδήρου όπως μεταλλική γεύση, πόνος στο στομάχι, τάση για έμετο, δυσκοιλιότητα, διάρροια, μαύρα κόπρανα κ.ά. • Είναι φιλικά για το χρήστη (εύκολη λήψη, ευχάριστη γεύση)
Για όλες τις περιπτώσεις έλλειψης σιδήρου (Σίδηρος & Βιταμίνη C)
Όταν απαιτείται σίδηρος και φυλλικό οξύ (Σίδηρος, Βιταμίνη Β6, Β12, C, D & φυλλικό οξύ)
Για αντοχή από σίδηρο (Σίδηρος, βιταμίνες B1, B2, B3, B5, B6, B12, C, φυλλικό οξύ & Βιοτίνη) 1 κάψουλα ή 1 φακελίσκος μία φορά την ημέρα, οποιαδήποτε ώρα της ημέρας με ή χωρίς τροφή
Επιμέλεια Έκδοσης Μυστρά 50B, Άνω Γλυφάδα, ΤΚ: 16561 τηλ. 210 96 10 092 email. info@2happy.gr www.2happy.gr