Στους δρόμους του Βυζαντίου. Σχέδιο διδασκαλίας για την Ιστορία Β’ λυκείου 1οςΣυγγραφέας διευθύνσεις email
Περίληψη Η σχολική πραγματικότητα και η συζήτηση στο πεδίο της διδακτικής και της παιδαγωγικής προωθούν την υιοθέτηση νέων μοντέλων διδασκαλίας. Η παρούσα εργασία αφορά στην εφαρμογή ενός διαθεματικού σχεδίου διδασκαλίας για την Ιστορία της Β’ τάξης Λυκείου. Αφορά στο δεύτερο κεφάλαιο του σχολικού εγχειριδίου, «Ιστορία του Μεσαιωνικού και του Νεότερου Κόσμου 565-1815», που καλύπτει την ιστορία δύο αιώνων ακμής του Βυζαντίου. Ο σχεδιασμός έγινε με βάση τις αρχές της εποικοδομητικής θεωρίας με σκοπό τη νοητική και φυσική εμπλοκή των μαθητών/μαθητριών στη διαδικασία μάθησης. Για την επίτευξη των στόχων υιοθετήθηκε η στρατηγική ενός σεναρίου διδασκαλίας, η τεχνική της αφήγησης, το παιχνίδι ρόλων. Οι μαθητές προσέγγισαν βιωματικά αντιπροσωπευτικές όψεις της ζωής στην αυτοκρατορία. Μέσα από τις δραστηριότητες των φύλλων εργασίας, οι μαθητές αξιοποίησαν το μαθησιακό υλικό του σχολικού βιβλίου Ιστορίας και Νεοελληνικής Γλώσσας αλλά και επιπλέον υλικό. Ο σκοπός για τον οποίο εφαρμόστηκε το σχέδιο διδασκαλίας επιτεύχθηκε ποιοτικά και ποσοτικά σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι θα επέτρεπε η συνήθης βιβλιοκεντρική πρακτική στη συγκεκριμένη τάξη.
Λέξεις κλειδιά: βυζαντινή ιστορία, διαθεματικό σενάριο διδασκαλίας, παιχνίδι ρόλων
Α. Ταυτότητα σχεδίου διδασκαλίας o o o o o o
Γνωστικό Αντικείμενο: Ιστορία του Μεσαιωνικού και του Νεότερου Κόσμου Τάξη: Β’ Γενικού Λυκείου Δημιουργός: Χρονική Διάρκεια: 4 ώρες Πότε υλοποιήθηκε: Δεκέμβριος 2014 Αριθμός μαθητών τμήματος: 13
Α1 Γενικά χαρακτηριστικά Το σχέδιο διδασκαλίας αφορά στην ύλη του δεύτερου κεφαλαίου του σχολικού εγχειριδίου, «Ιστορία του Μεσαιωνικού και του Νεότερου Κόσμου» Β’ Λυκείου, που καλύπτει την ιστορία δύο αιώνων (843-1054). Το συγκεκριμένο κεφάλαιο είναι ενδιαφέρον καθώς παρουσιάζει μια περίοδο ακμής του Βυζαντίου. Με την εφαρμογή του σεναρίου και την παράλληλη χρήση του εγχειριδίου, οι μαθητές/μαθήτριες (στο εξής μαθητές) έχουν τη δυνατότητα να γνωρίσουν βιωματικά πολλές αντιπροσωπευτικές όψεις της ζωής στην αυτοκρατορία. Ένα στοιχεία πρωτοτυπίας είναι ότι ανατρέπεται η γραμμική διδασκαλία της διδακτέας ύλης. Οι μαθητές καλούνται, μέσα από τις δραστηριότητες των φύλλων εργασίας, να διατρέξουν το μαθησιακό υλικό του σχολικού βιβλίου αλλά και επιπλέον υλικό που προμηθεύει ο εκπαιδευτικός ή αντλούν οι ίδιοι από το διαδίκτυο ή άλλες πηγές. Με τις διαθέσιμες πληροφορίες για μερικούς τομείς της ζωής στη Βυζαντινή αυτοκρατορία κατά τον 10ο και 11ο αιώνα, δημιουργούν ανά ομάδα έναν φανταστικό χαρακτήρα/ ρόλο ο οποίος ζει κάποια γεγονότα της συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου. Ο χαρακτήρας που αναλαμβάνει κάθε ομάδα δεν υπόκειται στους φυσικούς νόμους του ανθρώπινου βίου, είναι άχρονος και η διάρκεια ζωής του εξυπηρετεί αποκλειστικά τις ανάγκες ενός σεναρίου. Ο εκπαιδευτικός προτείνει μερικούς χαρακτήρες με βάση επαγγέλματα της εποχής αφήνοντας περιθώρια για επιπλέον επιλογές. Πλεονέκτημα της προσέγγισης είναι ότι, αξιοποιώντας της τεχνική της αφήγησης ιστοριών (storytelling) και με στοιχεία από το παιχνίδι ρόλων (role playing), ενθαρρύνεται η ενεργή συμμετοχή όλων των μαθητών σε μαθησιακές δραστηριότητες που έχουν νόημα. Η σχολική τάξη στην οποία εφαρμόστηκε αποτελείται από δεκατρείς μαθητές και μαθήτριες. Το επίπεδο των γνώσεων στο διδακτικό αντικείμενο της Ιστορίας ποικίλλει, ωστόσο ο μέσος όρος βρίσκεται λίγο κάτω από το μέτριο με σημαντικό παράγοντα το ότι αρκετοί μαθητές έχουν χαμηλές επιδόσεις στον γραπτό και προφορικό λόγο. Η υψηλού επιπέδου αφαίρεση που προϋποθέτει το μάθημα σε συνδυασμό με τις υψηλού επιπέδου δεξιότητες προφορικού λόγου που απαιτεί από τους μαθητές συμβάλλουν στη χαμηλή συμμετοχή στη διάρκεια μιας μετωπικής διδασκαλίας που βασίζεται κυρίως στην διάλεξη του εκπαιδευτικού και τις ερωτήσεις-απαντήσεις.
Πρακτικά Εργασιών 1ου Διεθνούς Βιωματικού Συνεδρίου Εφαρμοσμένης Διδακτικής, Δράμα, 27-29 Νοεμβρίου 2015