Onderzoek drankverpakkingen in zwerfafval 2023H1

ONDERZOEK DRANKVERPAKKINGEN 2017-2023H1

Onderzoek naar drankverpakkingen in het zwerfafval door Zwerfinator van januari 2017 tot en met juli 2023

Rapportdatum 16 juli 2023

ONDERZOEK DRANKVERPAKKINGEN VAN 2017 TOT EN MET EERSTE HALFJAAR 2023

OVER HET ONDERZOEK

Zwerfinator doet sinds 2016 onderzoeken naar zwerfafval voor zichzelf, maar ook voor bedrijven en gemeenten. Sinds januari 2017 is hij naast zijn gedetailleerde zwerfafvalonderzoeken ook door het hele land onderzoeken gaan doen naar de drankverpakkingen in het zwerfafval. De methode staat beschreven aan het eind van dit rapport. De data die hij hiermee verzamelde wordt sinds 2019 ook meegenomen in de rapportages van Rijkswaterstaat over de monitoring van de drankverpakkingen in het zwerfafval.

Voor dit onderzoek werden sinds januari 2017 121 153 drankverpakkingen opgeraapt en vastgelegd over een afstand van 3628,3 kilometer. In de afgelopen 6,5 jaar deed Zwerfinator onderzoek in 68 verschillende steden en dorpen. Er werden op 751 dagen metingen gedaan.

Zwerfinator pretendeert niet dat dit onderzoek voldoet aan de criteria van wetenschap of dat dit als wetenschappelijk onderzoek moet worden beschouwd. Dit rapport kan dan ook niet als zodanig worden beoordeeld. Het is een telling van de drankverpakkingen die hij vindt waarbij zijn werkwijze gestandaardiseerd en altijd dezelfde is. De verzamelde data wordt weergegeven op de manier waarvan Zwerfinator denkt dat deze de tellingen het beste en duidelijkste weergeven. Mogelijk zijn er inconsistenties of onduidelijkheden in de grafieken en tabellen in dit rapport. Wie meer inzicht wil krijgen in de data kan hierin op verzoek inzicht krijgen of deze ter beschikking krijgen.

OVER DIT RAPPORT

Over het onderzoek naar drankverpakkingen in het zwerfafval door Zwerfinator verschijnt twee keer per jaar een rapportage, na elk halfjaar verschijnt een nieuwe versie. In het voorliggende rapport wordt de ontwikkeling van de drankverpakkingen in het zwerfafval in de onderzoeken van Zwerfinator van januari 2017 tot en met juni 2023 weergegeven. De meeteenheid waarmee wordt gewerkt is het aantal drankverpakkingen per afgelegde kilometer, omdat hiermee een goede vergelijking kan worden gemaakt en trends en ontwikkelingen kunnen worden waargenomen.

In dit rapport wordt in de samenvatting een vergelijkingen gedaan tussen de cijfers van de eerste zes maanden van 2019 tot en met 2021 en de cijfers van de eerste helft van 2023 Op deze manier kan een beeld worden verkregen op het effect van statiegeld op plastic flesjes en blikjes. Op 1 april 2023 werd statiegeld op blikjes ingevoerd, om het effect hiervan in beeld te brengen wordt hiervoor ook een vergelijking gemaakt tussen de aantallen in het tweede kwartaal.

Er wordt in dit rapport niet ingegaan op de ontwikkeling en verdeling van de merken en leveranciers van de drankverpakkingen.

SAMENVATTING ONTWIKKELING DRANKVERPAKKINGEN IN ZWERFAFVAL

Afname drankverpakkingen eerste halfjaar 30,1 procent

• Van 2019 tot en met 2021 vond Zwerfinator in het eerste halfjaar gemiddeld 33,9 drankverpakkingen per kilometer.

• In het eerste helft van 2023 waren dat er 23,7.

• Dit is een afname van 30,1 procent.

Afname blikjes eerste halfjaar 20,4 procent

• Van 2019 tot en met 2021 vond Zwerfinator in het eerste halfjaar gemiddeld 21,5 blikjes per kilometer.

• In het eerste halfjaar van 2023 waren dat er 17,1.

• Dit is een afname van 20,4 procent.

Afname blikjes tweede kwartaal 55,3 procent

• Van 2019 tot en met 2021 vond Zwerfinator in het tweede kwartaal gemiddeld 20,2 blikjes per kilometer.

• In het tweede kwartaal van 2023 waren dat er 9

• Dit is een afname van 55,4 procent.

Ontwikkeling aantal blikjes gedurende tweede kwartaal 2023

• In maart vond Zwerfinator 21,8 blikjes per kilometer, in juni waren dat er 7,8 per kilometer.

• In juni vond Zwerfinator derhalve 64,2 procent minder blikjes dan in Maart

• 73 procent van de blikjes die in juni werden gevonden waren nog blikjes zonder statiegeld

Afname plastic flesjes 70,7 procent

• Van 2019 tot en met 2021 vond Zwerfinator in het eerste halfjaar gemiddeld 8 plastic flesjes per kilometer.

• In het eerste halfjaar van 2023 vond hij gemiddeld 2,4 plastic flesjes per kilometer.

• Dit is een afname van 70,7 procent.

Afname plastic flesjes met statiegeldplicht 79,5 procent

• Van 2019 tot en met 2021 vond Zwerfinator in het eerste halfjaar gemiddeld 6,9 plastic flesjes met statiegeldplicht per kilometer.

• In het eerste halfjaar van 2023 waren dat er 1,4.

• Dit is een afname van 79,5 procent.

Afname plastic flesjes zonder statiegeldplicht 18,8 procent

• Van 2019 tot en met 2021 vond Zwerfinator in het eerste halfjaar 1,17 plastic flesjes zonder statiegeldplicht per kilometer.

• In het eerste halfjaar van 2023 waren dat er 0,95

• Dit is een afname van 18,8 procent.

• Deze afname wordt veroorzaakt door een afname van 51,2 procent van het aantal sapflesjes. Hierop mag sinds 2022 op vrijwillige basis statiegeld worden gevoerd

Afname overige drankverpakkingen 3 procent

• Van 2019 tot en met 2021 vond Zwerfinator in het eerste halfjaar gemiddeld 4,3 overige drankverpakkingen per kilometer.

• In de eerste helft van 2023 waren dat er 4,2 per kilometer

• Dit betekent een afname van 3 procent.

ANALYSE EN AANBEVELINGEN

ANALYSE DRANKVERPAKKINGEN IN HET ZWERFAFVAL

Statiegeld op plastic flesjes en blikjes vermindert de hoeveelheid hiervan in het zwerfafval. Dat komt enerzijds door mensen die het flesje of blikje bij zich houden om het in te leveren en anderzijds doordat anderen flesjes en blikjes met statiegeld van straat rapen en inleveren om zo het geld te kunnen incasseren

Afname blikjes in tweede kwartaal 55,3 procent

Per 1 april 2023 werd statiegeld op blikjes ingevoerd. Dit moment was halverwege de rapportageperiode, maar de effecten zijn toch al duidelijk te zien in de cijfers

• In het eerste halfjaar vond Zwerfinator 20,4 procent minder blikjes dan gemiddeld in 2019, 2020 en 2021.

• In het tweede kwartaal van 2023 was de afname in vergelijking met deze jaren al 55,3 procent.

• Gedurende het tweede kwartaal van 2023 nam het aantal blikjes dat Zwerfinator vond steeds verder af.

• In juni lagen er 64,2 procent blikjes minder dan in maart en 74 procent minder dan in het eerste kwartaal.

Afname plastic flesjes in eerste halfjaar 70,7 procent

• In het eerste halfjaar vond Zwerfinator 70,7 procent minder plastic flesjes dan gemiddeld in 2019, 2020 en 2021.

• De afname van de plastic flesjes met statiegeldplicht was 79,5 procent.

• De afname van de plastic flesjes zonder statiegeldplicht was 18,8 procent. Deze afname is het gevolg van een afname van de plastic sapflesjes, waarop sinds 2022 op vrijwillige basis statiegeld mag worden gevoerd.

• Sinds begin 2022 is de afname van het aantal plastic flesjes in het zwerfafval gestagneerd.

Veel statiegeldblikjes en flesjes te beschadigd om in te leveren

Statiegeld vermindert de hoeveelheid blikjes en plastic flesjes in het zwerfafval. Blikjes en flesjes met statiegeld hebben in tegenstelling tot drankverpakkingen zonder statiegeld “opraapwaarde”. Met opraapwaarde wordt de trigger bedoeld om een flesje of blikje op te rapen omdat deze geldwaarde heeft. Dit is een essentieel onderdeel van een succesvol statiegeldsysteem Deze opraapwaarde kan echter verdwijnen. Platte en waar gedeukte plastic flesjes en blikjes worden niet geaccepteerd door statiegeldmachines en bijna nergens handmatig ingenomen. De opraapwaarde van een plastic flesje kan ook verdwijnen doordat het etiket heeft losgelaten en is verdwenen.

• Van de in het tweede kwartaal van 2023 gevonden statiegeldblikjes had 51 procent geen opraapwaarde meer.

• Van de in 2023 gevonden statiegeldflesjes had 71 procent geen opraapwaarde meer.

• Van de in het tweede kwartaal van 2023 gevonden blikjes had slechts 10 procent opraapwaarde.

• Van de in 2023 gevonden plastic flesjes had slechts 19 procent opraapwaarde.

Verschuiving naar drankkartons

De hoeveelheid drankkartons in het zwerfafval nam niet af of toe. De kleine pakjes namen af, maar het aantal grotere drankkartons verdubbelde. Een aantal bedrijven heeft afgelopen twee jaar hun plastic flesjes vervangen door nieuwe modellen to-go-drankkartons. Als deze ontwikkeling zich voortzet zal het aantal drankkartons in het zwerfafval naar verwachting wel gaan toenemen.

AANBEVELINGEN

Het aantal plastic flesjes in het zwerfafval is gestagneerd. Er is een kleine daling doordat er nu op vrijwillige basis statiegeld mag worden gevoerd op sapflesjes, maar het aantal plastic flesjes voor zuivel en alcoholische dranken nam iets toe. Een groot deel van de plastic statiegeldflesjes in het zwerfafval is te beschadigd om in te leveren, dit geldt ook voor de statiegeldblikjes. Om er voor te zorgen dat de afname van de hoeveelheid plastic flesjes en blikjes in het zwerfafval naar de negentig procent gaat doet Zwerfinator hier een aantal aanbevelingen.

VOER STATIEGELD IN VOOR ALLE PLASTIC FLESJES

40 procent van de in 2023 gevonden plastic flesjes viel niet onder de statiegeldwet, deze hebben geen opraapwaarde en de hoeveelheid hiervan zal niet afnemen zolang hier geen statiegeld op zit

LOS HET PROBLEEM VAN DE LOSLATENDE ETIKETTEN OP

38 procent van de plastic flesjes viel onder de statiegeldwet maar had geen etiket meer en deze flesjes waren hierdoor hun opraapwaarde verloren. Bepaalde merken hebben een plastic etiket met een zeer kleine lijmstrook die makkelijk loslaat, andere merken hebben papieren wikkels die snel loslaten zodra ze vochtig worden

Om dit te voorkomen kunnen er strengere eisen worden gesteld aan de etiketten of moet er worden gezocht naar een technische oplossing waarmee het plastic flesje uit het statiegeldsysteem optisch herkend kan worden door de statiegeldmachine.

ACCEPTEER BESCHADIGDE FLESJES EN BLIKJES

35 procent van de statiegeldflesjes die in 2023 werden gevonden en 51 procent van de statiegeldblikjes die in het tweede kwartaal werden gevonden waren dusdanig beschadigd of vervormd dat ze niet worden geaccepteerd door statiegeldmachines en ze worden bijna nergens handmatig worden ingenomen. Ze hebben geen opraapwaarde meer en blijven hierdoor net zo lang liggen als drankverpakkingen zonder statiegeld.

Om dit te verbeteren moeten de machines zo worden ingesteld dat ze de flesjes accepteren ongeacht de vorm, zolang de barcode maar te lezen is Bij veel beschadigde en platte blikjes en flesjes is dat geen probleem, de handscanner van de supermarkt kan deze ook gewoon lezen. Om eventuele fraude hiermee te voorkomen kan er ook worden gezocht naar een technologische oplossing waarmee de plastic flesjes en blikjes uit het statiegeldsysteem optisch herkend kunnen worden ongeacht de vorm. Hiermee wordt dan ook het probleem van de loslatende etiketten opgelost.

VOER STATIEGELD IN OP DRANKKARTONS

Het aantal middelgrote en grote drankkartons in het zwerfafval verdubbelde de afgelopen twee jaar. Een aantal bedrijven stapte over van plastic flesjes met statiegeldplicht op nieuwe modellen to-go-drankkartons. Waar deze voorheen bijna alleen voor zuiveldranken werden gebruikt, is nu 39 procent van deze drankkartons nu gevuld met water, limonade of sap. Statiegeld op drankkartons is de beste manier om deze ontwikkeling een halt toe te roepen.

OVERIGE VERBETERPUNTEN

Om de afname van de hoeveelheid drankverpakkingen in het zwerfafval verder te verhogen zijn er ook nog andere maatregelen te nemen.

• Een verhoging van het statiegeld naar 25 cent, zoals in Duitsland, kan ook nog verder bijdragen aan de vermindering van de hoeveelheid plastic flesjes in het zwerfafval.

• Gerichte handhaving tegen bedrijven die zich niet aan de statiegeldwet houden is ook een manier om het aantal plastic flesjes en blikjes in het zwerfafval terug te dringen.

• Het uitbreiden van het aantal innamepunten zorgt ervoor dat meer mensen hun flesjes en blikjes zullen inleveren.

• Voer statiegeld in op alle drankverpakkingen.

De flesjes en blikjes van voor de invoering van statiegeld zullen steeds minder gevonden worden en tegen buitenlandse flesjes die worden meegenomen door bijvoorbeeld toeristen valt niets te doen, behalve het nastreven van een Europees statiegeldsysteem.

CIJFERS DRANKVERPAKKINGEN TOTAAL

AANTAL DRANKVERPAKKINGEN PER KM IN EERSTE HALFJAAR

Van 2019 tot en met 2021 vond Zwerfinator in het eerste halfjaar gemiddeld 33,9 drankverpakkingen per kilometer.

In 2023 waren dat er 23,7 per kilometer.

Dit betekent een afname van 30,1 procent.

AANTAL DRANKVERPAKKINGEN PER KM PER JAAR

lik es lasti es es verige

In het eerste halfjaar worden gemiddeld minder drankverpakkingen gevonden dan in het tweede halfjaar, dus deze vergelijking is minder zuiver dan de vergelijking van alleen de eerste halfjaren.

Van 2019 tot en met 2021 vond Zwerfinator gemiddeld 35,3 drankverpakkingen per kilometer, in 2023 waren dat er tot nu toe 23,7 per kilometer

Dit betekent een afname van 11,6 stuks ofwel 32,9 procent.

AANTAL DRANKVERPAKKINGEN PER KM PER HALFJAAR

In het eerste halfjaar (lichtblauw) worden per kilometer gemiddeld minder drankverpakkingen gevonden dan in het tweede halfjaar (donkerblauw).

In het eerste halfjaar van 2020 werden er minder drankverpakkingen gevonden door de lockdown vanwege de coronapandemie. Op 1 juli van 2021 werd statiegeld op plastic flesjes ingevoerd, op 1 april 2023 werd statiegeld op blikjes ingevoerd. Het effect hiervan is vooral goed te zien in de cijfers van de eerste halfjaren.

CIJFERS BLIKJES

AANTAL BLIKJES PER KM PER HALFJAAR

In het tweede halfjaar worden gemiddeld meer blikjes flesjes gevonden dan in het eerste halfjaar.

In de jaren 2019 tot en met 2021 vond Zwerfinator in het eerste halfjaar gemiddeld 21,5 blikjes per kilometer, in de eerste helft van 2023 waren dat er 17,1

Dit betekent een afname van 4,4 stuks ofwel 20,4 procent.

Statiegeld op blikjes werd pas in April 2023 ingevoerd, toch is hiervan het effect al duidelijk zichtbaar.

AANTAL BLIKJES PER KM TWEEDE KWARTAAL

Statiegeld op blikjes werd ingevoerd op 1 april 2023 en de effecten traden daarom pas op in het tweede kwartaal.

In de jaren 2019 tot en met 2021 vond Zwerfinator in het tweede kwartaal gemiddeld 20,2 blikjes per kilometer, in 2023 waren dat er 9

Dit betekent een afname van 11,2 stuks ofwel 55,4 procent.

79 procent van de gevonden blikjes waren in het tweede kwartaal van 2023 nog blikjes zonder statiegeld.

SPECIFIEKE ANALYSE BLIKJES TWEEDE KWARTAAL 2023

Aantal blikjes per kilometer per maand

• Gedurende het kwartaal nam het aantal blikjes steeds verder af.

• In juni werden er 7,8 blikjes per kilometer gevonden. Dat is 74 procent minder dan in het eerste kwartaal en 64 procent minder dan in maart.

• In het tweede kwartaal werden 59 procent minder blikjes gevonden dan in het eerste kwartaal.

Statiegeldblikjes met en zonder inleverwaarde

• De machines in de supermarkten accepteren alleen onbeschadigde blikjes en blikjes met lichte deuken. Bijna nergens worden zwaar gedeukte en platte blikjes handmatig ingenomen.

• In het tweede kwartaal werden 231 blikjes onbeschadigd of licht gedeukt, 243 waren zwaar gedeukt of plat.

• Dit betekent dat 51 procent van de gevonden blikjes niet word ingenomen. Deze blikjes hebben geen opraapwaarde en blijven daardoor net zo lang op straat of in de natuur liggen als blikjes zonder statiegeld.

Blikjes met en zonder inleverwaarde

• In het tweede kwartaal werden in totaal 2290 blikjes gevonden.

• 1816 blikjes hadden geen statiegeld, 243 statiegeld blikjes waren zwaar gedeukt of plat.

• Slechts 10 procent van de aangetroffen blikjes had inleverwaarde ofwel opraapwaarde.

CIJFERS PLASTIC FLESJES

AANTAL PLASTIC FLESJES PER KM PER HALFJAAR

In het eerste halfjaar worden per kilometer gemiddeld minder plastic flesjes gevonden dan in het tweede halfjaar.

Van 2019 tot en met 2021 vond Zwerfinator in het eerste halfjaar gemiddeld 8 plastic flesjes per kilometer, in de eerste helft van 2022 waren dat er 2,4.

Dit betekent een afname van 5,6 stuks ofwel 70,7 procent.

Sinds de eerste helft van 2022 is het aantal plastic flesjes in het zwerfafval nauwelijks nog afgenomen

PLASTIC FLESJES MET STATIEGELDPLICHT IN EERSTE HALFJAAR

Statiegeldplicht geldt in Nederland alleen voor plastic flesjes voor water, limonade en frisdrank.

Van 2019 tot en met 2021 vond Zwerfinator gemiddeld 6,9 plastic flesjes met statiegeldplicht per kilometer, in de eerste helft van 2023 waren dat er 1,4.

Dit betekent een afname van 5,5 stuks ofwel 79,5 procent.

PLASTIC FLESJES VOOR SAP, ZUIVEL EN ALCOHOL EERSTE HALFJAAR

Statiegeldplicht geldt in Nederland niet voor plastic flesjes voor zuivel, vruchtensap en alcoholische dranken

Van 2019 tot en met 2021 vond Zwerfinator gemiddeld 1,17 plastic flesjes zonder statiegeldplicht per kilometer, in de eerste helft van 2023 waren dat er 0,95

Dit betekent een afname van 0,22 stuks ofwel 18,8 procent.

De afname wordt veroorzaakt door het afganomen aantal plastic sapflesjes. Hierop mag sinds 2022 op vrijwillige basis statiegeld worden gevoerd, veel supermarkten en ook een aantal sapleveranciers is dit gaan doen.

SPECIFIEKE ANALYSE PLASTIC FLESJES 2023

Soorten plastic flesjes

• Van de gevonden plastic flesjes waren er 590 flesjes waar water, frisdrank of limonade in had gezeten en in 398 flesjes sap, zuivel of alcoholische drank.

• 60 procent van de gevonden flesjes valt dus onder de statiegeldwet.

Plastic flesjes met en zonder statiegeld

• In totaal werden 988 plastic flesjes gevonden. Op 282 van deze flesjes zat aantoonbaar statiegeld. Dat wil zeggen dat deze flesjes een etiket hadden waarop een statiegeldlogo stond en een barcode. Dat is 29 procent van de gevonden flesjes.

• Op 1271 plastic flesjes, ofwel 71 procent zat geen statiegeld.

WFL flesjes met en zonder statiegeld

• De statiegeldplicht geldt alleen voor plastic flesjes voor water, limonade en frisdrank (WFL). Er werden hiervan in totaal 590 stuks gevonden.

• Op 265 stuks hiervan zat aantoonbaar statiegeld. Dat wil zeggen dat deze flesjes een etiket hadden waarop een statiegeldlogo stond en een barcode. Dat is 45 procent.

• Op 55 procent van de flesjes met statiegeldplicht zat dus geen statiegeld. Dit betreft flesjes waarvan het etiket is verdwenen, oude flesjes, buitenlandse flesjes en flesjes waarmee de wet wordt overtreden.

WFL-flesjes met en zonder etiket

• In totaal werden 590 plastic flesjes voor water, frisdrank en limonade gevonden.

• Hiervan hadden er 223 geen etiket meer, dat is 38 procent.

• Op 367 stuks, ofwel 62 procent van deze flesjes zat nog wel een etiket.

WFL-flesjes met etiket met en zonder statiegeld

• Er werden 367 WFL-flesjes gevonden met etiket.

• Op 265 stuks hiervan, ofwel 72 procent, zat een statiegeldlogo en een barcode.

• Op 102 van deze flesjes, ofwel 28 procent zat geen statiegeldlogo

Beschadigde en onbeschadigde statiegeldflesjes

• Er werden 265 plastic flesjes gevonden met statiegeld-logo en barcode.

• Hiervan waren er 173 stuks, ofwel 65 procent, nog in de originele vorm of daar makkelijk weer in terug te krijgen.

• 92 van deze flesjes, ofwel 35 procent, was dermate beschadigd dat deze niet meer terug was te krijgen in de originele vorm.

Statiegeldflesjes met en zonder inleverwaarde

• Er werden 590 plastic flesjes met statiegeldplicht gevonden.

• 173 hiervan waren onbeschadigd of licht gedeukt en hadden een etiket met statiegeldlogo en barcode.

• 417 flesjes waren dermate beschadigd dat ze niet ingeleverd kunnen worden of hadden geen etiket meer.

• 71 procent van de statiegeldflesjes had dus geen inleverwaarde, ofwel geen opraapwaarde.

Plastic flesjes met en zonder opraapwaarde

• In totaal werden 988 plastic flesjes gevonden

• Hiervan waren 185 nog in originele vorm of licht gedeukt en hadden een etiket met statiegeldlogo en barcode.

• Slechts 19 procent van de plastic flesjes had derhalve opraapwaarde.

Blikjes worden van oudsher meer gevonden dan plastic flesjes in het zwerfafval. De verhouding schommelde tot de invoering van statiegeld op plastic flesjes rond de 1 op 2,7. Er lagen dus 2,7 keer zoveel blikjes als plastic flesjes.

Vanaf 1 juli 2021 is deze verhouding duidelijk gewijzigd. In de tweede helft van 2022 lagen er 10 keer zoveel blikjes als plastic flesjes in het zwerfafval.

Na de invoering van statiegeld op blikjes is deze verhouding weer aan veranderen doordat het aantal blikjes in het zwerfafval afneemt.

VERHOUDING PLASTIC FLESJES EN BLIKJES

VERHOUDING PLASTIC FLESJES EN BLIKJES PER HALFJAAR

VERHOUDING PLASTIC FLESJES EN BLIKJES PER MAAND

Blikjes worden al jaren meer gevonden dan plastic flesjes in het zwerfafval. De verhouding schommelde tot de invoering van statiegeld op plastic flesjes rond de 1 op 2,7. Er lagen dus 2,7 keer zoveel blikjes als plastic flesjes.

Vanaf 1 juli 2021 is deze verhouding duidelijk gewijzigd. In de tweede helft van 2022 lagen er 10 keer zoveel blikjes als plastic flesjes in het zwerfafval. (zie vorige pagina)

Na de invoering van statiegeld op blikjes is deze verhouding weer aan veranderen, doordat het aantal blikjes in het zwerfafval afneemt. In juni was de verhouding bijna op hetzelfde niveau als voor de invoering van statiegeld.

OVERIGE DRANKVERPAKKINGEN

AANTAL OVERIGE DRANKVERPAKKINGEN PER KILOMETER PER JAAR

Het aantal overige drankverpakkingen is na de invoering van statiegeld op blikjes en plastic flesjes niet veranderd. Van een grote overstap naar drankverpakkingen zonder statiegeldplicht lijkt vooralsnog geen sprake.

DRANKKARTONS IN HET ZWERFAFVAL

Ontwikkeling drankkartons

• Het aantal drankkartons in het zwerfafval ligt sinds 2020 min of meer op hetzelfde niveau.

• Het grootste deel van de drankkartons in het zwerfafval zijn de kleine pakjes van 0,2 liter. Het aantal hiervan neemt licht af in het zwerfafval.

• Het aantal grotere drankkartons neemt daarentegen toe. Dat zijn met name de to-go-drankkartons van 0,3 t/m 0,5 liter.

Verhouding formaat drankkartons

• Het aandeel grotere drankkartons schommelde tot en met 2021 rond de twintig procent.

• Na 2021 steeg dit aandeel, in 2023 was dit aandeel 39 procent.

• Deze veschuiving wordt vooral veroorzaakt door bedrijven die overstappen van plastic flesjes op de middelgrote drankkartons.

Inhoud grotere drankkartons

• De grotere drankkartons waren tot en met 2021 zo’n pro ent pakken voor zuiveldranken.

• Na 2021 veranderde dit. In de eerste helft van 2023 was dit gedaald tot 57 procent.

• 43 procent van de grotere pakken waren in de eerste helft van 2023 pakken voor water, sap of limonade.

• Deze veschuiving wordt vooral veroorzaakt door bedrijven die overstappen van plastic flesjes op de middelgrote drankkartons.

ONDERZOEKSMETHODE ZWERFINATOR

De meetmethode die de Zwerfinator gebruikt is gedetailleerder dan de gebruikelijke methodes die zich baseren op “zi htbaar s hoon”. Met de methode wordt op een te onderzoeken tra e t of in een spe ifieke omgeving van elk stuk zwerfafval vastgelegd waar het ligt en wat het is. Hiermee wordt ook het zwerfafval in kaart gebracht dat niet zichtbaar is op foto’s vanaf ooghoogte. Met andere woorden: dat wat in de bos es ligt a hter en onder auto’s langs de slootkant et cetera wordt hiermee wel zichtbaar gemaakt. De gegevens die hiermee worden verzameld kunnen op verschillende manieren inzichtelijk worden gemaakt op geografische kaarten en in diverse grafieken.

De gegevens die van elk stuk zwerfafval worden vastgelegd zijn de volgende

• Lengtegraad

• reedtegraad

• Soort (blik e fles wikkel zak et )

• Grondstof (plasti papier karton metaal et )

• Type (frisdrank bier sap koek sigaretten et .) - Indien mogelijk

• Merk - Indien mogelijk

• i zonderheden

Het belangrijkste doel van deze meetmethode voor gemeenten en andere overheden is om aan de hand van de verzamelde data een gedetailleerd overzicht te krijgen van het zwerfafval in een omgeving zodat doeltreffende maatregelen kunnen worden genomen, bijvoorbeeld door in gesprek te gaan met diverse partijen, te kijken naar de positionering van prullenbakken of het aanpassen van de opruims hema’s. Voor bedri ven is de informatie een goede methode om inzicht te krijgen in het eigen zwerfafval om hier gericht maatregelen tegen te kunnen nemen.

BIJLAGE: KAARTEN ONDERZOCHTE TRAJECTEN EERSTE HELFT 2023

16-3-2023 - Purmerend - 5,63 kilometer

17-3-2023 - Maastricht - 2,99 kilometer

17-3-2023 - Valkenburg - 2,63 kilometer

19-3-2023 - Purmerend - 9,99 kilometer 23-3-2023 - Den Bosch - 2,11 kilometer 24-3-2023 - Amsterdam - 2,00 kilometer 5-4-2023 - Den Bosch - 1,21 kilometer 10-4-2023 - Purmerend - 7,92 kilometer

11-6-2023 - Purmerend - 6,00 kilometer 12-6-2023 - Edam-Volendam - 8,56 kilometer 13-6-2023 - Haarlem - 11,30 kilometer

14-6-2023 - Leiden - 3,00 kilometer

- Purmerend - 3,65 kilometer 16-6-2023 - Rotterdam - 6,67 kilometer

- Purmerend - 4,05 kilometer

- Purmerend - 7,86 kilometer

30-6-2023 - Purmerend - 3,38 kilometer

30-6-2023 - Amsterdam - 2,94 kilometer