ZUID September 2012 by Zuid Media Groep

Prof. Dr. Stehouwer

“Extra belasting op ongezonde hap”

onafhankelijk opinieblad

Govert Derix

Wat kunnen wij leren van Brazilië?

Safiere Henkes

“Ik geloof in kunst”

limdossier bu zor rgse g jaargang 3 · Nr 13 · zuidmagazine.nl · € 4,95

‘Alice’ in graaiersland De 25 topsalarissen in de Limburgse zorg

- advertentie -

MEER SNELHEID IN UW ONDERNEMING, DAAR NEMEN WIJ DE TIJD VOOR Sneller beslissingen nemen. Dat is ondernemen anno nu. Snelheid is een belangrijk element voor uw ondernemersactiviteiten. De snelheid waarmee u beslissingen neemt heeft tenslotte veel invloed op de mate waarin u kansen kunt benutten. Daarom werkt u bij ABN AMRO met adviseurs die thuis zijn in uw sector en weten wat er speelt in Zuid-Limburg. U praat altijd met mensen met mandaat. Net als u vinden ook wij korte lijnen belangrijk, onze specialisten zijn voor u binnen handbereik. Bijvoorbeeld adviseurs cashmanagement die zich verdiepen in uw onderneming en zorgen dat u uw geldstromen efficiĂŤnt organiseert. Wilt u ook meer snelheid in uw ondernemingsactiviteiten brengen? Ga dan naar abnamro.nl/bedrijven of bel met Linda Ruiters, Directeur Bedrijven Parkstad: 06 22 99 21 55 Ruud Beumers, Directeur Bedrijven Sittard: 06 51 47 43 94 Maurice Hul, Commercieel Directeur Bedrijven Maastricht & Heuvelland: 06 51 05 02 77

inhoud sep/okt 2012

dossier

44 Kunst Tot aan zijn dood verzorgde Safiere Henkes schilder Jef Scheffers. In ruil voor de liefdevolle verzorging gaf de kunstenaar zijn vurige liefde voor kunst door aan de jonge Maastrichtse.

9 Onder de pannen Vanuit Bunde werkt Jo Ritzen aan zijn Europese entree. De Limburgse vlag, zijn zwemvijver en de verbouwing van een school. 31 Kom op Europa Waar we vroeger een uitpuilende portemonnee hadden met franks, marken en guldens, krijgen we nu het klepje van het handschoenenkastje niet meer dicht. Veiligheidsvestjes, brandblussers, EHBO-kisten, reservebrillen, alcoholtesters, familiepakken condooms. Kom op Europa! betoogt columnist Wim Ortjens.

48 Reportage Govert Derix ging terug naar Brazilië, het land waar hij al meer dan vier jaar heeft gewoond. Derix zag het land veranderen van een achtergebleven natie in een booming economy, die nu zelfs het westen voorbij lijkt te streven. Wat kunnen we leren van het Braziliaanse mirakel? 58 De netwerkende ondernemer Duizend ondernemers ontmoeten elkaar binnenkort in het MECC. Business Experience als opvolger van de Bedrijven Kontakt Dagen. 65 Society Opinieblad ZUID bestaat twee jaar. Impressie van de bijeenkomst met relaties van ZUID.

Limburgse zorg

Interview met Prof. Dr. Webers Het Oogziekenhuis van Maastricht UMC+ moet één van de wereldspelers worden. Prof. Dr. Webers over het Efteling-gevoel van de Oogtoren.

Armoe troef in de zorgsector, zo is het beeld. Voor een praatje aan het bed van een patiënt is geen geld. Maar tonnen salaris voor de bestuurder dat kan nog altijd, zo blijkt. ZUID Magazine nam de salarissen in de zorgsector in Limburg onder de loep.

Zorgen om de zorg Als het zo doorgaat geeft een modaal gezin in 2040 de helft van zijn inkomen uit aan zorg. VVDzorgspecialist Karin Straus over de zorgcrisis.

36 Interview De overheid moet stoppen met dereguleren in de zorg. Prof. Dr. Coen Stehouwers pleidooi voor een activistische overheid. “Maak vette pizza extra duur.” 38 Energieomslag Limburg staat aan de vooravond van een energieomslag. Maar er moet wel regie op komen. De omslag komt er. Is het niet goedschiks, dan kwaadschiks.

sep/okt '12

- advertentie -

met hypotheken ‘De huizenmarkt zit muurvast’. ‘Hypotheken worden nauwelijks nog verstrekt’. Dat zijn slogans ‘De zit muurvast’. ‘Hypotheken nog verstrekt’. Dathet zijn ook slogans die elke diehuizenmarkt elke dag terugkomen in de media en worden die hetnauwelijks effect hebben dat iedereen gelooft. Bij dag terugkomen de media enheel die het effectover hebben dat iedereen gelooft. beuken’essersin wordt daar anders gedacht. Dit is het een ook bedrijf dat Bij al beuken’essers honderd jaar wordt bestaat.daar heel Begonnen verzekeringen, een full beuken’essers anders over in gedacht. Dit is een uitgegroeid bedrijf dat altot honderd jaarservice bestaat.financieel Begonnenadvieskantoor. in verzekeringen, uitgegroeid tot een heeft alle kennis op het gebied van risicobeheer, pensioenen, verzekeringen én woonhuishypotheken. full service financieel advieskantoor. beuken’essers heeft alle kennis op het gebied van risicobeheer, pensioenen, Zeker ook in deze tijd weet beuken’essersZeker wel hypotheken regelen voor mensen die zijn met te een verzekeringen én woonhuishypotheken. ook in dezetetijd weet beuken’essers welbezig hypotheken regelen woonhuis. Via dezelfde hypotheekverstrekkers die nu vaak nee moeten verkopen. Hoe komt dat? voor huizenmarkt mensen die bezig zijn met een woonhuis. Via dezelfde hypotheekverstrekkers vaakslogans nee moeten ‘De zit muurvast’. ‘Hypotheken worden nauwelijks nog verstrekt’. die Datnuzijn verkopen. Hoe komt dat?andere, die elke dag terugkomen in de vaak media en die manier het effect iedereen ook we gelooft. „Doordat we op een heel creatievere naarhebben het heledat proces kijken,het krijgen ook inBij deze

met hypotheken

beuken’essers wordt daarrond.” heel Directeur anders over gedacht. is een bedrijf dat alomhonderd jaar bestaat. tijd nog veel hypotheken Roger Rutten,Dit als kunstschilder gewend creativiteit te gebruiken, Begonnen in verzekeringen, uitgegroeid tot een full service financieel advieskantoor. beuken’essers „Doordat we op een„De heel andere, instellingen vaak creatievere manierkijken naar vooral het hele proces kijken, krijgen we dossier. ook in deze tijd geeft de route aan. financiële zoals banken een-op-een naar een bepaald heeft alle kennis het gebied risicobeheer, verzekeringen woonhuishypotheken. Terwijl wij naar deop hele route in devan markt kijken.Rutten, Vaakpensioenen, kan geen nieuw huisén kopen, omdat z’n eigen huis nog veel hypotheken rond.” Directeur Roger alsiemand kunstschilder gewend om creativiteit te gebruiken, geeft Zeker ookverkocht in dezeis. tijd weet beuken’essers wel hypotheken tehuizen regelen voor mensen die Bij bezig zijn met een nog niet Dan zie je bijvoorbeeld een keten van drie in drie prijsklassen. verkoopproblemen de route aan. „De financiële instellingen zoals banken kijken vooral een-op-een naar een bepaald dossier. Terwijl woonhuis. Via dezelfde dieprobleem nu vaak nee moeten Hoe komt dat? kan deze hele of in het geval van eenhypotheekverstrekkers relatief klein financieel bij één van verkopen. deze verkopende partijen

wij naar de hele route in de markt kijken. Vaak kan iemand geen nieuw huis kopen, omdat z’n eigen huis nog niet

keten in de problemen komen. Wij als adviesbureau gaan in zo’n situatie alle drie de huizen bekijken. Dan komt verkochtwe is. op Dan zie je bijvoorbeeld keten van drienaar huizen drie prijsklassen. Bij verkoopproblemen of in „Doordat een andere, vaak een creatievere manier het in hele proces kijken, krijgen innodig… deze het er op aan… hetheel standaard denkpatroon kan nu worden doorbroken en deze creativiteit iswe nuook echt hetnog geval van een relatief klein financieel probleem bij één van deze gewend verkopende partijen te kan deze hele keten in tijd veel hypotheken rond.” Directeur Roger Rutten, als kunstschilder om creativiteit gebruiken, maar los van de noodzaak… het is zo verschrikkelijk leuk om dan een doorbraak te bereiken. Soms is er ineens geeft de routesoms aan. „De de financiële instellingen zoals banken kijken vooral naarklein een bepaald dossier. de problemen komen. Wij als gaan in zo’n situatie drie de huizen bekijken. komt het er op dat inzicht, kan een deadviesbureau ander een beetje helpen en soms is alle eeneen-op-een ogenschijnlijk stapje Dan net genoeg Terwijl wij naar de hele route in de markt kijken. Vaak kan iemand geen nieuw huis kopen, omdat z’n eigen huis aan... hethele standaard denkpatroon nu worden en deze creativiteit is nuen echt maar los van om het proces aan het rollen tekan brengen, zodatdoorbroken iedereen de drempel bij de bank haalt zijnnodig... zo gewenste nog niet verkocht is. Dan zie je bijvoorbeeld een keten van drie huizen in drie prijsklassen. Bij verkoopproblemen de noodzaak... het is zo verschrikkelijk leuk om dan een doorbraak te bereiken. Soms is er ineens dat inzicht, soms transitie kan maken.” of in het geval van een relatief klein financieel probleem bij één van deze verkopende partijen kan deze hele kan de een de ander een beetje helpen en soms is een ogenschijnlijk klein stapje net genoeg om het hele proces keten in de problemen komen. Wij als adviesbureau gaan in zo’n situatie alle drie de huizen bekijken. Dan komt beuken’essers werkt 100 %zodat transparant. Kijkt samen met huizenbezitter en/of de koper transactie naar de reële aan het iedereenkan de drempel bijdoorbroken dedebank haalt en zijn zo gewenste het er oprollen aan… te hetbrengen, standaard denkpatroon nu worden en deze creativiteit is nu echt nodig…kan maken.” marktwaarde van een pand. En vandaar uit worden duidelijke keuzes gemaakt. „Wij geven van tevoren exact maar los van de noodzaak… het is zo verschrikkelijk leuk om dan een doorbraak te bereiken. Soms is er ineens aan hoe wij erin zitten. Wij werken niet met allerlei commissies, maken geen persoonlijke deals met banken. In beuken’essers transparant. We kijken met de huizenbezitter en/of de koper naar de reële dat inzicht, somswerkt kan de100 een%de ander een beetje helpensamen en soms is een ogenschijnlijk klein stapje net genoeg feite kleden wij allerlei regelingen en constructies helemaal uit tot op de kale kostprijs en vervolgens geven wij om het helevandaar proces aan het rollen duidelijke te brengen,keuzes zodat iedereen de drempel bijvan de bank haalt en zijn zo gewenste kansen uitwerk worden gemaakt. geven tevoren wij erin zitten. helder en aan: voor ons geldt dit tarief, gewoon gebaseerd„Wij op het aantal uren. Meerexact niet, aan geenhoe vervelende transitie kan maken.” Wij werken niet met allerlei commissies, maken geen persoonlijke deals met banken. In feite kleden wij allerlei verrassingen achteraf.”

regelingen en constructies helemaal uit tot op de kale kostprijs en vervolgens geven wij helder aan: voor ons werk

beuken’essers werkt 100 % transparant. Kijkt samen met de huizenbezitter en/of de koper naar de reële Het blijkt te werken. In de tijd dat erop nauwelijks beweging in deniet, markt is, blijft beuken’essers ook nu zorgen dat geldt dit tarief, gewoon gebaseerd het aantal uren. Meer geen vervelende verrassingen achteraf.” marktwaarde van een pand. En vandaar uit worden duidelijke keuzes gemaakt. „Wij geven van tevoren exact er hypotheken rondkomen. Door creatief na te denken en te handelen. aan hoe wij erin zitten. Wij werken niet met allerlei commissies, maken geen persoonlijke deals met banken. In Het blijkt werken. de tijd dat er nauwelijks beweging in op de de markt blijft beuken’essers ook nu feite kledentewij allerlei In regelingen en constructies helemaal uit tot kale is, kostprijs en vervolgens geven wijzorgen dat er helder aan: voor ons werk geldt tarief, na gewoon gebaseerd het aantal uren. Meer niet, geen vervelende hypotheken rondkomen. Doordit creatief te denken en teop handelen. verrassingen achteraf.” Europalaan 26 | 6199 AB Maastricht-Airport | info@beuken-essers.nl | www.beuken-essers.nl Het blijkt te werken. In de tijd dat er nauwelijks beweging in de markt is, blijft beuken’essers ook nu zorgen dat er hypotheken rondkomen. Door creatief na te denken en te handelen.

Europalaan 26 | 6199 AB Maastricht-Airport | info@beuken-essers.nl | www.beuken-essers.nl

hoofdredactioneel commentaar

VOOR BESLISSEND LIMBURG

Opgericht in 2010 door Peter Eberson en Maurice Ubags Uitgever Zuid Media Groep BV Tongersestraat 20 6211 LN Maastricht

Dankjewel China!

Postbus 4211 6202 WB Maastricht Tel. 043 3212144 mail@zuidmagazine.nl Hoofdredacteur/directeur Peter Eberson | 06 55 93 29 18 peter.eberson@zuidmagazine.nl Redactie Govert Derix, Peter Eberson, Mariëlle Heijltjes, Ruben L. Oppenheimer, Wim Ortjens, Pedro Rademacher, Paul Rinkens, Jean-Paul Toonen, Sjors van Beek, Marco Soeters, Kim Maes, Loek Kusiak, Bart Ebisch Fotografie Jean-Pierre Geusens, Koen den Os, Frits Widdershoven, John Dummer, Peter Wouters Cover Ruben L. Oppenheimer Sales Van Lijf Business Support Vormgeving Stefan Roex Grafisch Design Druk AduPrint, Boedapest Oplage 10.000 exemplaren. ZUID wordt vijf keer per jaar gratis aan alle decisionmakers in Limburg verstuurd. Het volgende nummer verschijnt in september Auteursrechten Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande toestemming van Zuid Media Groep gepubliceerd, openbaar gemaakt of verveelvoudigd worden

sep/okt '12

omergast Ben Verwaayen vertelde trots dat hij de afgelopen tien jaar nog niet één dag zonder zijn Blackberry had geleefd. Wat zegt dat over zo iemand? Moet je daar trots op zijn? was mijn eerste gedachte. Mensen die hun bestaansrecht ontlenen aan een Blackberry. Eigenlijk wilde hij – oud topman van KPN – zeggen dat hij succesvol is omdat zijn Blackberry altijd bij hem is. Het gekke is dat 24 uurs-bereikbaarheid, overal je email checken, bankieren met je smartphone en whatsappen ons in deze economische crisis niets hebben geholpen. Alle moderne techniek ten spijt, toen we nog met een schop kolen uit de grond haalden in de Oostelijke Mijnstreek ging het economisch een stuk beter. De wereld was nog groot en Chinezen zag je alleen op de hoek van de straat in restaurant Peking, Azië of Nan King. Nu is de wereld klein, dankzij de technologie. Nu zijn de Chinezen overal. Zijn ze eigenaar van Franse wijnhuizen, Europese havens en het Kruidvat. Dankzij de Chinezen verdienen honderden Limburgers een goede boterham door zaken te doen in China. DSM haalt straks de helft van zijn omzet uit opkomende economieën zoals die van China. En omdat de Chinezen bulken van het geld is er vraag naar luxe auto’s uit

Duitsland. Ging het nog nooit zo goed met BMW en omdat het goed gaat met BMW laten ze hun Mini’s straks bij Nedcar in Born bouwen. Hoezo bedreigingen? Dankjewel China! In plaats van de Chinezen de schuld te geven van onze problemen - ja zonnepanelen maken ze daar nu eenmaal goedkoper - zouden we vooral naar de kansen moeten kijken. Zo ken ik een Limburgse ondernemer die heel goedkoop zijn producten naar China kan exporteren per schip. Hij maakt dankbaar gebruik van het feit dat er veel meer volle containers deze kant op komen dan andersom. Om te voorkomen dat de lege containers weer terug naar China gaan worden ze voor een spotprijs aangeboden in de Rotterdamse haven. Zo verdient de Chinees nog wat, maar de Limburgse ondernemer nog meer! Even terug naar de Blackberry van Verwaayen. We weten allemaal hoe het Canadese bedrijf er voor staat. Compleet van de kaart geveegd door een computerbedrijf met een appel als logo dat pas een paar jaar geleden besloot om telefoons te gaan maken. In China! Kijk maar even op de achterkant: Designed by Apple in California, assembled in China. Verkocht in Limburg. Ook zo verdienen we hier weer geld aan China. Peter Eberson Hoofdredacteur 5

- advertentie -

THESKY ISTHELIMIT

Samen werken aan de economie van de Westelijke Mijnstreek. Dat is Teckle. www.teckle.nl Als INNOVATIEVE ondernemer hebt u GRENZELOZE

uw plannen en GOEDE IDEEËN mee vorm te geven

mogelijkheden. Die mogelijkheden zijn in veel gevallen

en samen met u nieuwe UITDAGINGEN aan te gaan.

zelfs veel groter dan u in eerste instantie denkt. Alles wat

INNOVEREND ondernemen betekent risico’s nemen.

u bedenkt, is daadwerkelijk om te zetten naar RESUL-

Dat maakt banken doorgaans terughoudend. Teckle

TAAT. De KRACHT van verbeelding zit in alle mensen

speurt juist naar KANSEN en heeft een neus voor

en is EINDELOOS. Ook voor ondernemers! TECKLE is

veelbelovende en GRENSVERLEGGENDE innovaties.

hierbij uw trouwe SPEURDER die zijn nek uitsteekt om

De WERELD ligt voor u open!

column - advertentie -

“Kijk mij!”

MEUBELKLASSIEKERS VRIJBLIJVEND

pedro rademacher

ADVIES Sommige mensen kunnen heel goed overdrijven. Groter, glimmender, nog groter, u kent ze wel. De vraag is waarom sommigen het zo ver, en steeds verder weg zoeken. Hoe meer je overdrijft, hoe verder van het zelf. Neem nu internet. Tot voor kort bestond het niet eens. Eeuwenlang hebben mensen gewerkt, geleefd, geploeterd zonder internet. En er was, zover ik weet, niemand die het miste. Afgelopen week begaf mijn computer het. Ik belde de man die meer van mijn computer weet dan ik ooit zal begrijpen. Hij boog zich over het probleem en ik wist dat daar wat tijd voor nodig was. Die avond zat ik wat onwennig in mijn computerloze werkplaats. Geen laatste nieuws, geen e-mailtjes om te checken, we werden er zowaar even, uh, stil van. Ik dacht even terug aan de tijd dat er nog geen computer in ons leven was. Toen ik ooit journalistiek studeerde aan die academie in Tilburg werkte ik nog op een 100 procent mechanische typemachine, inclusief vele potten en velletjes typex. De eerste computers destijds bij de krant waren ongelooflijk logge, grote apparaten, met toetsenborden waarmee je iemand morsdood kon slaan. Ik dacht aan de vele avonden in ons leven toen die computer er nog niet was. Hoe kwamen we die ook alweer door? O ja, we lazen veel meer toen. Boeken, kranten, tijdschriften, brieven. En we luisterden avonden en nachtenlang naar muziek. Ook gingen we er veel meer op uit toen. Wandelen, stappen, hapje eten, vrienden bezoeken, wat slenteren door de stad. Dingen die we tegenwoordig steeds minder doen.

sep/okt '12

COMPLETE INRICHTING

VL OE RB E DE KKING

RAAMDECORATIE

WOONACCESSOIRES RESTAURATIE Er was, in die computerloze tijd, een veel striktere scheiding tussen werken en vrije tijd. En dat is tegenwoordig wel anders. Tot heel laat in de avond ontvang ik tegenwoordig zakelijke e-mailtjes, die ik allemaal ogenblikkelijk lees en beantwoord. Omdat het kan en omdat je niets meer tot morgen wil uitstellen. Pas rond middernacht begint het dan weer even echt stil te worden en lijkt de wereld weer even zoals die altijd was. En ach wat kunnen en willen we veel op internet. Neem de sociale media. Ik sluit niet uit dat er een handjevol idealisten vol goede bedoelingen aan het netwerken is. Maar het gros van al die mensen heeft maar één boodschap: “kijk mij!” Op basis van de redenering dat niets blijft wat het is en dat op iedere actie een reactie volgt, zou het mij niet verbazen dat sociale media over een poosje hopeloos gedateerd zijn. Misschien is het over een paar jaar wel heel trendy om helemaal nergens meer bij te zitten. Tot die tijd communiceren we elkaar vooralsnog knettergek, over van alles en nog wat. Lekker anoniem reageren we heerlijk ongenuanceerd op iedere flard nieuws die de wereld in wordt geslingerd, blijkbaar omdat we in alle overdrevenheid denken dat onze mening ertoe doet. En ondertussen hebben we bijna al zoveel gezien, dat we eigenlijk nergens meer van opkijken. We doen het omdat het kan en omdat we het willen. En in al onze overdrevenheid willen we steeds meer, steeds sneller, steeds glimmender. Dan vraag ik me altijd af: je kunt wel alles willen, maar wat wil je nu eigenlijk echt?

VERLICHTING

EXCELLENTE SERVICE

Aan de Fremme 30/32 6269 BE Margraten T 043 - 321 53 31 www.vanlijfinterieurs.com 7

- advertentie -

Follow your heartbeat. De nieuwe A-Klasse. Nu bij Smeets Autogroep. Het fascinerende design en het sportieve interieur van de nieuwe A-Klasse laten ieder hart sneller kloppen. Een ervaring die nog veel intenser wordt wanneer u kennis maakt met de innovatieve technologie in de cockpit en het dynamische vermogen van de nieuwste generatie motoren. U least de 5-deurs A-Klasse al vanaf € 495,- per maand*. Luister nu naar uw versnelde hartslag en beleef zelf de nieuwe A-Klasse bij ons in de showroom.

Gem. verbruik: 3,8 - 6,2 l/100 km, 26,3 - 16,1 km/l. CO2-uitstoot: 98 -145 g/km.

* U rijdt de nieuwe A-Klasse al vanaf € 28.995,- excl. verwijderingsbijdrage en kosten rijklaarmaken. Leasetarief vanaf € 495,per maand excl. btw o.b.v. Operationele Service Lease, looptijd 48 maanden, benzine 20.000 km per jaar, diesel 30.000 km per jaar. Acceptatie onder voorbehoud door Mercedes-Benz Financial te Utrecht. Bel voor meer informatie: 00800 – 97 77 77 77 (gratis).

Smeets Mercedes-Benz Heerlen Handelsstraat 2 tel. 045 - 560 99 00

Smeets Mercedes-Benz Maastricht Akersteenweg 10 tel. 043 - 350 99 00

Smeets Mercedes-Benz Ittervoort Australiëstraat 4 tel. 0475 - 39 99 00

Uw officiële dealer: www.smeets-autogroep.nl info@smeets-autogroep.nl

onder de pannen

Europa begint in Bunde beeld Air-vision

Jo Ritzen

Het kan haast geen toeval zijn dat de voormalig minister van Onderwijs en baas van de Maastrichtse universiteit in een oud schoolgebouw woont. Dit is het huis van Jo Ritzen in Bunde. Mooi gelegen in het groen in een heuvel-

sep/okt '12

achtig gebied. De man die aan de wieg stond van de OV-kaart voor studenten, bereidt zich hier voor op een toekomst in Europa. Tenminste dat gaf de PvdApoliticus als reden waarom hij stopte met zijn werk als voorzitter van het College van Bestuur van de Universiteit. Ritzen kandideert voor een plek in het Europees parlement. Volgend jaar zijn de verkiezingen en dan wil Jo naar Brussel. Tot die tijd kan hij in zijn ruime tuin genieten.

Een grote zwemvijver neemt het grootste deel van de tuin in beslag

Op de hoek wappert de Limburgse vlag. Er staat nog een tweede vlaggenmast. Daar zal ongetwijfeld de Europese vlag komen te hangen. 9

interview

Kijken naar morgen Het Oogziekenhuis in Maastricht is hard op weg om één van de toonaangevende oogziekenhuizen ter wereld te worden.

Vanuit de nieuwe Oogtoren bij het Maastricht UMC+ leidt academisch ondernemerschap in combinatie met visie en goede medewerkers tot een modern zorgbedrijf dat wereldvermaard moet worden; een ‘center of excellence’. Prof. dr. Carroll Webers staat aan het hoofd van de Oogtoren. Onder zijn leiding wordt gebouwd aan een zorgbedrijf waar topzorg en de andere taken en verantwoordelijkheden van een academisch ziekenhuis in elkaar geschoven worden. Prof. Webers: “Maastricht wil excelleren op vier terreinen. Dat is patiëntenzorg, wetenschappelijk onderzoek, zorginnovatie en opleiding & onderwijs. De moderne infrastructuur in de nieuwe Oogtoren maakt het mogelijk om deze disciplines geïntegreerd in één gebouw te hebben. Zonder goede infrastructuur kun je je ambities niet waarmaken. We willen op elk van de genoemde terreinen tot de besten behoren. Voor de patiënt betekent dat korte doorlooptijden waarbij we zo veel mogelijk het one-stop-shop principe hanteren. Dat betekent dat de patiënt het

onderzoek krijgt, een diagnose en naar buiten gaat met een behandelplan. Daarmee kom je tegemoet aan de eisen en wensen die de patiënt van een moderne zorgorganisatie vraagt. We kunnen dit niet altijd garanderen, want je weet op voorhand niet wat een patiënt mankeert en bovendien dient zich in het gespecialiseerde ziekenhuis vaak de meer complexe pathologie aan. Maar we kunnen wel heel veel vanuit dit gebouw. Door de ingebruikname van de Oogtoren is alles in een logische samenhang in één gebouw samengebracht. De patiënt van vandaag kan morgen gevraagd worden mee te doen aan een wetenschappelijke studie. En voor operaties hoeft hij niet naar het hoofdgebouw, “ aldus Webers. Het belang van goede oogzorg wil prof. Webers als volgt illustreren. De angst voor slechtziendheid en blindheid zit diepgeworteld bij de mens, volgens Webers. “Het onvrijwillig ontberen van visuele input leidt tot een zeer existentiële angst. Dat is verklaarbaar. Wie duizenden jaren geleden blind werd was ten dode opgeschreven. Dan

‘We hanteren het one-stopshopprincipe’ 10

was je binnen de kortste keren een prooi voor je omgeving. En dat vaak in letterlijke zin! Dat verklaart nog steeds de angst om het gezichtsvermogen te verliezen. En juist in de huidige tijd wordt in toenemende mate een beroep gedaan op de visuele vermogens. Wij leven immers in een zeer visueel ingestelde maatschappij. Tegenwoordig kunnen gelukkig veel oogproblemen verholpen worden.” Door de Maastrichtse oogartsen worden 6.000 operaties per jaar uitgevoerd. Niet alleen in Maastricht, maar ook in de oogcentra in Heerlen, Kerkrade, Brunssum en het Belgische St. Truiden. Al deze klinieken zijn eigendom van het MUMC+. Dat ook de kliniek in St. Truiden werd overgenomen past in het streven om internationaal mee te tellen. Webers: “De kliniek in St. Truiden is er een met een zeer goede naam. We leven in een grensstreek en er is vrij verkeer van patiënten. Voor ons was samenwerking met St. Truiden het belangrijkste, niet zozeer de juridische vorm die deze gekregen heeft. Wil je center of excellence zijn, dan vraagt dat om schaalgrootte. Als je te klein bent kun je nooit alle subspecialismen binnen de oogheelkunde aan de patiënten bieden. We moeten Europees denken. Wat zegt het woordje ‘Holland’ internationaal? In de Verenigde Staten denken ze dat het de hoofdstad van Denemarken is. Maastricht, Europe dat moet het worden!”

sep/okt '12

advertorial

Een center of excellence Prof. dr. F Hendrikse

In retrospect De Oogtoren telt zeven verdiepingen en is in juli 2011 geopend. Prof. dr. F. Hendrikse mag gezien worden als de drijvende kracht achter de realisering. Hij werd in 1992 aangesteld in Maastricht en kreeg de opdracht de afdeling Oogheelkunde te academiseren. Daarvoor was uitbreiding van de medische staf noodzakelijk om alle subspecialismen binnen de oogheelkunde beschikbaar te hebben. Het bestaansrecht van de oogtoren is het beste bewijs dat Prof. dr. Hendrikse hierin uitstekend is geslaagd.

ben je echter pas als ook de buitenwereld het zegt.

Prof. Webers noemt het verstandig om als organisatie te kiezen voor topreferente zorg. Dat betekent dat de patiënt nergens anders naar toe hoeft voor hoogstaande, ingewikkelde behandelingen. Binnen deze topzorg zijn er subspecialisaties en wij denken dat wij met de afdeling oogheelkunde daarin kunnen excelleren. Dat heeft alles te maken met uitstraling, concurreren, laten zien dat je meedoet met de echt grote organisaties. Een center of excellence ben je echter pas als ook de buitenwereld het zegt. Om dat te bereiken zijn we erg bezig met het optimaal inrichten van de processen zodat de kwaliteit van de zorg gewaarborgd is. Dat betekent voor de patiënt korte wachttijden, korte toegangstijden. Als iemand staar heeft regelen we het zo dat tussen de diagnose en het afsluiten van de behandeling met twee operaties maximaal twee maanden zit. Dat is ongekend, maar het zijn uiteindelijk wel criteria waarop mensen selecteren. We praten in principe over twee dingen. Operational excellence: hoe is de organisatie?

Afspraak is afspraak, one-stop-shopping. Daarnaast bieden we de meest up-to-date diagnostiek en behandelvormen. We hebben echter ook een streekziekenhuisfunctie. En omdat we goed zijn in de topzorg krijg je als vanzelfsprekend ook een hogere kwaliteit van de zorg die geleverd wordt in dit zogenaamde basissegment. We kunnen ons daarbij bijvoorbeeld in grote mate onderscheiden door nieuwe technieken zoals het implanteren van de nieuwste soorten kunstlenzen. Als het gaat om onderwijs en opleiding moet ook gedacht worden aan voorlichting en educatie van de patiënt. Zo zien we veel contactlensgerelateerde oogproblemen. Want wat gebeurt er? Mensen laten één keer contactlenzen aanmeten en bestellen ze vervolgens jarenlang via het internet. Niemand die controleert, die zegt waar je op moet letten. Er is veel gezondheidswinst te boeken als we die service zelf aanbieden. En dat hoef je niet letterlijk zelf te doen, maar kan door

‘Als je te klein bent, kun je niet op alle gebieden excelleren’ sep/okt '12

Leading in Learning Opthalmology

‘Door de bovengemiddelde dubbele vergrijzing in de Euregio zal de workload snel toenemen’ samenwerking met opticiens en optometristen waarvan je je hebt overtuigd dat ze de juiste kwaliteit kunnen leveren. Hetzelfde geldt voor oogheelkundige laserbehandelingen. Ook daar zien we veel problemen doordat mensen zich in het buitenland tegen veel lagere kosten laten behandelen. Deze laserbehandeling is echter geen fluitje van een cent. Er verandert iets aan de structuur van het oog. Zelfs onder de meest optimale omstandigheden is één op de twintig behandelde patiënten niet geheel tevreden. Toch gaan mensen naar het buitenland om zich, tijdens een vakantie, te laten behandelen en dan ook nog vaak aan twee ogen tegelijk. Als er problemen ontstaan dan is de patiënt alweer in Nederland en moet het hier worden opgelost. En dus zien wij hier nog al eens problemen, soms ernstige, als gevolg van slecht uitgevoerde buitenlandse behandelingen.” Prof. Webers verwacht een sterke groei van het aantal oogheelkundige behandelingen in de komende jaren. “De Oogtoren die vorig jaar werd geopend is daarom gebouwd op de groei. Het aantal patiënten zal in de komende jaren toenemen. De dubbele vergrijzing zorgt voor een forse stijging. Daarnaast gaat de ontwikkeling van kennis en behandeling snel. Vroeger kon je voor bepaalde veel voorkomende oogziekten wel de diagnose stellen maar geen behandeling aanbieden. Dat sep/okt '12

Prof. dr. Carroll Webers, ing. Astrid HackingKrook, dr. Frank van den Biggelaar

Het Oogziekenhuis Maastricht UMC biedt een opleiding tot oogarts aan op topniveau. Het ziekenhuis is in onderwijs en opleiding onderscheidend op velerlei vlakken: • Aanbieden van een opleiding tot oogarts waarin alle relevante subspecialismen zijn vertegenwoordigd • Een internationaal unieke infrastructuur van de Oogtoren die het mogelijk maakt grote groepen van verschillende opleidingen te faciliteren • Een aparte onderwijsruimte en een skillslab voor coassistenten • Twee speciaal voor coassistenten ingerichte spreekkamers • Permanente begeleiding van coassistenten door een speciaal daarvoor vrijgemaakte oogarts • Mogelijkheid tot meekijken door coassistenten en oogartsen in opleiding bij alle operaties in de Oogtoren via een live videoverbinding • Chirurgisch trainingscentrum in de Oogtoren met onder andere een simulatie-apparaat waarop operatietechnieken kunnen worden getraind • Uniek systeem van onderwijspoli’s • Speciaal voor internationale studenten ontwikkeld onderwijsprogramma 13

Frank van den Biggelaar ’De kunst is om de stroom van

kan tegenwoordig steeds vaker wel. Dus de workload zal toenemen. Bovendien is de vergrijzing in de Euregio sterker dan gemiddeld. Een werkloze oogarts is een fenomeen dat zich daarom hier niet snel zal voordoen.

de patiënten die er nu is en de groei die komt te stroomlijnen’

Door te excelleren trekt de Oogtoren patiënten aan uit heel Limburg en daarbuiten. De patiënt kiest zijn eigen behandelaar. Persoonlijk denk ik ook dat het beter is om je te laten opereren door iemand die een bepaald soort operatie al een groot aantal keren heeft verricht dan door iemand die (in een kleiner ziekenhuis) maar incidenteel een dergelijke ingreep uitvoert. Dat wil niet zeggen dat wij een wasstraat zijn waar zoveel mogelijk patiënten door heen gaan. In tegendeel, patiënten willen niet door een staarstraat of heupstraat. Ze willen een dokter zien. Wij proberen veel patiënten te helpen, maar de patiënt moet het gevoel hebben dat hij de enige is die vandaag door de dokter wordt geholpen.” Dr. Frank van den Biggelaar (stafmedewerker Kwaliteit en Innovatie) is verantwoordelijk voor het innovatiegedeelte binnen het

‘Als er problemen komen is de patiënt al lang weer in Nederland’

Oogziekenhuis. “De kunst is om de stroom van de patiënten die er nu is en de groei die er de komende jaren nog komt te kunnen stroomlijnen. Het hele proces zo inrichten dat de patiënt snel geholpen wordt. Een bezoek aan de arts, onderzoek, een diagnose en een behandelplan. De patiënt gaat de deur uit en weet wat hij heeft, hoe het behandeld wordt en wanneer die behandeling plaatsvindt. En als de patiënt thuis is kan hij een nummer bellen als hij nog vragen heeft of hij vindt die informatie via de website van het Oogziekenhuis Maastricht. In een goed logistiek proces zijn alle handelingen die geen waarde voor de patiënt toevoegen overbodig. Wij streven ernaar deze te elimineren en daardoor een niveau van helderheid en efficiency te bereiken waar de patiënten wel bij varen.” Dat de Oogtoren een belangrijke rol inneemt binnen het Maastricht UMC+ moge duidelijk zijn. Ing. Astrid Hacking (Euregionaal Manager Oogheelkunde): “Iedere zesde of zevende patiënt die het ziekenhuis binnenkomt gaat na de draaideuren naar links de Oogtoren in. Toch gaat niet één op de zes medewerkers van het ziekenhuis daarheen. Dat betekent sep/okt '12

‘We save sight and we save money’ Binnen het Oogziekenhuis Maastricht UMC staan kwaliteit en innovatie hoog in het vaandel. De unieke infrastructuur van de Oogtoren en de snelheid en alertheid van handelen zit ingebakken in de cultuur van de afdeling. Het wetenschappelijk onderzoek in Maastricht heeft aangetoond dat de behandeling van veel voorkomende oorzaken van slechtziendheid en blindheid kosteneffectief is. Oogheelkunde is daarmee een uiterst efficiënt vak met een hoog rendement op de investeringen en grote voordelen voor de patiënt. Het innoverend vermogen blijkt onder meer uit de implementatie van Clinical Assistant, een aanvulling op het Elektronisch Patiënten Dossier (EPD) voor het opslaan, archiveren en beheren van beelden. Hiermee is de output van alle diagnostische apparatuur direct digitaal beschikbaar wat zorgt voor een snelle en efficiënte beschikbaarheid van informatie op ieder moment van de dag. Dit is uniek in oogheelkundig Nederland! Patiënten kunnen nu vrijwel altijd direct de uitslagen van onderzoeken met de oogarts bespreken; een nieuw bezoek hiervoor is niet meer nodig. In het Oogziekenhuis Maastricht UMC wordt door de stafmedewerker Kwaliteit en Innovatie inhoud gegeven aan integrale kwaliteitszorg. Met technieken als Lean Six Sigma is oogheelkunde bezig met het creëren van bewustzijn onder de medewerkers voor een continue aandacht voor het bewaken en bevorderen van kwaliteit.

Troefkaart ‘Het zou mooi zijn als de hele wereld hier komt kijken hoe wij het doen.’

dat we met relatief weinig mensen veel zorg bieden en dat onze zorg efficiënt is georganiseerd.” Prof. Webers noemt zijn missie pas echt geslaagd als andere (oog)artsen uit de hele wereld in Maastricht komen kijken hoe het hier georganiseerd is. De Oogtoren is dan ook een van de troefkaarten van Maastricht UMC+. Als bijvoorbeeld een groep buitenlandse professionals het MUMC+ bezoekt kun je ze in een uur het concept en de filosofie van het Oogziekenhuis laten zien. “Het zou mooi zijn als de hele wereld hier komt kijken hoe wij het doen.” sep/okt '12

zorg

Van ZorgTV tot valsensor en van robotarm tot sneldiagnostiek in de huisartspraktijk- technologie is een motor tot meer zelfstandigheid en leefkwaliteit bij ziekte en ouderdom. door Loek Kusiak beeld jean-pierre geusens

Niet meer naar de instelling dankzij de robotarm

et nieuwe technieken voor thuiszorg en revalidatie kunnen mensen langer zelfstandig blijven, meer zorg buiten de zorginstellingen ontvangen en eerder terugkeren in het arbeidsproces. Extra verzorgingshuizen worden er ook niet gebouwd en vojor 2025 wordt een arbeidstekort voorspeld van 40 procent aan verpleegkundigen en verzorgenden. Nederland moet ook, aldus ee n recente oproep van minister Schippers van Volksgezondheid, flink ingrijpen in de kosten voor de ouderenzorg en de zorg meer thuis en in de buurt leggen in plaats van bij dure instellingen. Meer regie en autonomie bij de patiënt met hulp van technologie: wat is haalbaar? En wat wenselijk? “Met domotica en zorg op afstand kun je op personeel en zorgkosten besparen, maar dat is niet de eerste trigger,” zegt Luc de Witte (1959, Beek) in zijn werkkamer in de gloednieuwe Zorgacademie in Heerlen, waar opleidingen én onderzoek op loopafstand van het Atrium Ziekenhuis onder één dak zitten. “De trigger is dat cliënten door meer zelfstandigheid in hun vertrouwde omgeving gelukkiger worden. Technologie kan die kwaliteitswinst leveren. In discussies over efficiënter werken hoor je vaak de angst dat door technologie het persoonlijke karakter van de zorg wegvalt. Natuurlijk moet je attent zijn op onbedoelde effecten, maar angst moet je niet overdrijven. Technologie is een hulpmiddel, dat verpleegkundigen juist in staat stelt om alleen interventies te hoeven plegen als er echt iets aan de hand is. Dat maakt het werk in de zorg ook uitdagender. In ziekenhuizen kan de technologie en ict-ondersteuning niet geavanceerd genoeg zijn. In de instellingszorg en thuiszorg, de V en V-sector, staan we nog maar aan het begin. Maar de urgentie dat technologie het leven prettiger kan maken en afhankelijkheid verkleind wordt onder zorgverleners in het vergrijzende Limburg steeds sterker gevoeld.” Zelfmanagement vergroten Er zijn instellingen waar ZorgTV als communicatiemiddel tussen cliënt en zorgverlener al volledig

ingeburgerd is. En ook de tillift of camerabewaking van dementerenden kunnen we al niet tot de laatste technologische snufjes mag rekenen. Luc de Witte zegt ‘ontzettend behoefte’ te hebben aan innovaties, aan doorbraken die het zelfmanagement vergroten van nog thuiswonende ouderen, chronisch zieken en cliënten van instellingen. Dat is een doel waar hij met zijn onderzoeksgroep en in samenspraak met de praktijk – ‘instellingen en innovatieve ondernemers ‘– aan wil bijdragen. De Witte, ooit opgeleid tot basisarts, kreeg als gezondheidswetenschapper voor het onderzoeksinstituut CAPHRI van de Universiteit Maastricht een subsidie van 675.000 euro voor onderzoek naar de mogelijkheid om patiënten met COPD of diabetes te ondersteunen bij het zelf reguleren van hun ziekte door het volgen van leefregels. Het gaat om een eenvoudig apparaatje dat de patiënt in zijn broekzak meedraagt en de hoeveelheid lichamelijke beweging meet. “De patiënt”, legt De Witte uit, “en de huisarts of de nurse practitioner spreken doelen voor de hoeveelheid beweging per dag af. De bewegingssensor biedt de patiënt dus meer verantwoordelijkheid voor zijn leefstijl. Een pilot met 20 patiënten is afgerond en dit najaar begint een grote studie met 240 gebruikers, waarbij we opnieuw huisartsenpraktijken inschakelen. Patiëntenorganisaties in het land tonen veel belangstelling voor deelname. Bij de ontwikkeling van het apparaatje en de begeleiding van het programma zijn de bedrijven Maas-

“Met domotica en zorg op afstand kun je op personeel en zorgkosten besparen, maar dat is niet de eerste trigger.” sep/okt '12

Gecompliceerd ‘Ontwikkelaars worden er voor opgeleid om prachtige dingen te maken.’

tricht Instruments en Sananet uit Sittard betrokken.” Onderzoekers van Hogeschool Zuyd nemen ook deel in een internationaal project waarin een robot ontwikkeld wordt die met een speciale armfunctie ouderen kan helpen bij alledaagse activiteiten thuis. “Wij maken uiteraard zelf geen technologie,” aldus De Witte, “maar voeren onderzoeken uit naar functionaliteit en gemak waarbij we ouderen betrekken. Met de resultaten wordt de robot aangepast aan hun wensen en behoeften.” De Witte constateert dat ontwikkelaars nog vaak technologische hulpmiddelen in de zorgmarkt zetten waar patiënten niet op zitten te wachten. En een bewegingssensor die niet alleen de bewegingen van een oude mevrouw registreert maar ook die van haar hond is ook een mislukking. “Soms zijn hulpmiddelen te gecompliceerd om mee te gaan, omdat de ontwikkelaars er nog een extra functionaliteit aan toegevoegd hebben: ‘Kijk, het apparaat kan dit óók nog.’ Ontwikkelaars worden er voor opgeleid om prachtige dingen te maken. Maar men vergeet nog vaak zich te verdiepen in hoe de gebruikers tegen het probleem aankijken. Je moet ontdekken welke technologie je in welke situatie inzet en voor welke patiënt. Te vaak wordt nog gekozen voor standaardoplossingen, in de trant van: ‘Jongens, waar gaan we die camera’s hangen?’ Zonder heldere interactie vooraf tussen zorgvragende partij en technologie-ontwikkelaar loop je het risico op dingen die niet goed wersep/okt '12

lingen uit de gehandicaptenzorg partijen onafhankelijk van elkaar bij mij komen met de vraag of ik ondersteuning kan bieden. Dan adviseer ik: ‘Een euro kun je maar één keer uitgeven, dus werk met zijn drieën aan één oplossing en betrek de cliënten er bij.”

Samenwerking ‘De tijd dat in Limburg zorgpartijen elkaar als louter concurrenten zagen is voorbij.’

ken, op geldverspilling, op hoge aanschafkosten voor de zorginstelling. Terwijl met enig nadenken en advies inwinnen ook betere, minder dure oplossingen binnen handbereik liggen.” Virtueel wandelen Een voorbeeld van een mismatch, hoewel dat uiteindelijk wel werd voorkomen, tussen een zorgvraag en de aangereikte technologische oplossing is dat van een zorginstelling die voor een afdeling met zes Korsakovcliënten, lijdend aan de gevolgen van een zware alcoholverslaving, de zorg ‘s nachts zonder personeel wilde organiseren. Daarvoor werd een nieuwe vorm van monitoring en alarmering gezocht, vooral om nachtelijke ruzies tussen de cliënten te signaleren. Een bedrijf dat een offerte uitbracht kwam met een nogal kostbare oplossing voor cameraregistratie. Maar camera’s grijpen ook in in de privacy. De Witte werd om advies gevraagd. “In samenspraak met de instelling en het contact dat gelegd werd met een andere aanbieder,, Plato System Development uit Beek, is toen gekozen voor een oplossing waarbij alleen geluidspatronen op die afdeling gemonitord worden. Bij een bepaald geluidspatroon zoals ruziënde stemmen weet de verpleegkundige dat zij eropaf moet. Vrij eenvoudige apparatuur en minder duur. Plato, dat als klein bedrijfje tot dan toe geen ervaring had met technologie voor de zorg, kan dit systeem nu ook op veel andere plaatsen verkopen.” Interessant is ook de combinatie van gaming en zorg, die al speelse innovaties heeft opgeleverd. De Witte: “Er bestaat een computerspel, ontwikkeld door de firma Silver Fit, dat bewoners van verpleeghuizen stimuleert tot meer bewegen waarbij je in een virtuele omgeving door een park wandelt en bijvoorbeeld moet bukken om bloemen te plukken.” Door zorgvrager, technologieaanbieder en wetenschap bij elkaar te brengen, mikt De Witte opr een efficiënte besteding van zorgbudgetten en schaarse researchgelden. “Iedere zorgpartij is vrij om met welke aanbieder dan ook in zee te gaan, maar ik probeer wel partijen te verbinden. Zo is gehandicaptenzorg momenteel bezig met het op een hoger peil brengen van de leefstijl van cliënten. Vervolgens zie ik dat drie instel-

Businesskansen creëren Dat steeds meer partijen en instellingen in Limburg open staan voor samenwerking en kennis uit het onderzoeksveld willen exploiteren, vindt De Witte een hoopvol teken. ”De tijd dat in Limburg zorgpartijen elkaar als louter concurrenten zagen, is ondertussen wel verleden tijd. We hebben bovendien met Zuyd een goede hogeschool met een uitstekend netwerk en een Universiteit Maastricht die in de wereld top is in onderzoek op het gebied van extramurale zorg. Wat nog ontbreekt is een koppeling naar het bedrijfsleven waardoor we businesskansen kunnen creëren. Dat is een opvallend manco als je bedenkt dat er meer dan honderd bedrijfjes in de provincie zijn die zich met technologie voor de zorg bezighouden.” Minstens één keer per week krijgt Luc de Witte bezoek van een bedrijf dat hem vraagt naar zijn mening over een technologische vinding. “Er wordt echt wel hard nagedacht en gewerkt, maar geldgebrek voor goede research blijft voor menig mkb-bedrijf een hobbel, waardoor ontwikkelingen trager gaan dan je zou willen. Draagkrachtige bedrijven zouden het kapitaal kunnen opbrengen, maar die zijn louter geïnteresseerd in consumer products, niet in de care. Het onderzoeksveld heeft wel innovatieprogramma’s waar bedrijven op kunnen inhaken, maar daarmee zijn de kosten nog lang niet gedekt. Een hogeschool kan niet de technologische ontwikkeling van een bedrijf subsidiëren.” De Witte ziet voor de nabije toekomst wel kansen om de banden met innovatieve mkb-bedrijven verder aan te halen. Daarvoor moet het onderzoeksveld zich bundelen. De Witte: “De universiteiten Maastricht en Twente, TNO en het Nivel, onderzoekscentrum voor de gezondheidszorg, werken aan de oprichting van een Centre for Care Technology Research, het CCTR. Parallel daaraan is de Hogeschool Zuyd bezig een innovatienetwerk met Limburgse zorgpartijen te organiseren. Ondersteuning van de Limburgse investeringsbank LIOF met menskracht en 50.000 euro vanuit het programma Limburg Economic Development (LED) is al toegezegd. Uiteindelijk moet al die kennis er toe leiden dat het innovatiepotentieel van het mkb concrete en gebruiksvriendelijke hulptechnologie oplevert.” Of technologie leidt tot efficiëntere zorg en kostenbesparing willen Hogeschool Zuyd en de Universiteit Maastricht ook graag uitzoeken. Met als kern: wat kost thuis blijven wonen met behulp van domotica en thuiszorg en wat kost een dag in een verzorgings- of verpleeghuis? De Witte: ”We doen nu al een doelmatigheidsstudie bij cliënten van Proteion Thuiszorg die gebruikmaken van sensortechnologie, voor zorg op afstand.” sep/okt '12

- advertentie -

GERARD JOLING & DEAN SAUNDERS

Twee generaties, één HaarStamcel Transplantatie® Gerard Joling en Dean Saunders delen hun passie voor perfectie. Plus: beiden willen er niet ouder uitzien dan ze zich voelen. Zoals Dean het verwoordde: “Als ik in de spiegel kijk dan wil ik niet mijn opa zien!”. Niemand wil graag kaal worden, maar op een ‘haarwens’ rustte tot voor kort een taboe. Inmiddels toonde Gerard Joling aan dat dit vooroordeel achterhaald is. Hij deed dat door in de media melding te maken van zijn HaarStamcel Transplantatie®. Een vrije houding die inmiddels door duizenden waaronder tal van BN’ers - omhelst is. HST is ontwikkeld en gepatenteerd door Hair Science Institute. Dankzij de verfijnde techniek herstelt de hoofdhuid volledig binnen enkele dagen. Zonder pijn, zonder littekens. En het resultaat wordt gegarandeerd, net als de hergroei van de haren in het donorgebied.

sep/okt '12

Lijdt u aan haarverlies of kaalheid neem dan contact op met ons. Tijdens een discreet, vrijblijvend consult zullen de artsen u precies vertellen wat de mogelijkheden zijn. Medisch Centrum de Wittevrouwenhof W. van Caldenborghlaan 45 6226 BS Maastricht T +31 (0)43 601 81 01

www.hasci.com info@hasci.com

Zorg

Vetpot in de zorg De Limburgse zorginstellingen zorgen goed voor hun bestuurders. Balkenende is niet langer de norm. De tien best verdienende bestuurders nemen gemiddeld 292.000 euro per jaar mee naar huis. door sjors van beek beeld ruben l. oppenheimer

rmoe troef in de zorgsector, zo is het beeld. Voor een praatje aan het bed van een patiënt is geen geld. Maar tonnen salaris voor de ene na de andere bestuurder, dat kan nog altijd, zo blijkt. ZUID nam de salarissen in de zorgsector in Limburg onder de loep. Wie heel veel geld wil verdienen, moet bankier worden. Of… bestuurder van een zorginstelling. Een salaris van 2,5 à drie ton per jaar is heel normaal onder Limburgse zorgbestuurders. In totaal telt Limburg 87 directeuren en bestuurders van ziekenhuizen, verpleeghuizen, psychiatrische inrichtingen en thuiszorg-organisaties. Gemiddeld verdienen ze 182.146 euro per jaar, zo blijkt uit een inventarisatie door ZUID. Daarmee zitten ze nog onder de Balkenendenorm van 193.000 euro. Maar het gaat om een gemiddelde, want maar liefst 33 van de 88 bestuurders ontvangt een salaris van boven de 2 ton. En dit zijn nog slechts de bestuurders. De tientallen medische specialisten en ‘stafadviseurs’ met salarissen rond de ‘Balkenende-norm’ zijn in deze lijst niet 20

meegenomen. Maar ook daarvan zijn er vele tientallen, zo leert een blik op de lijst van bijvoorbeeld het Academisch ziekenhuis in Maastricht. De topsalarissen in de zorg zijn inzichtelijk via een website van de rijksoverheid: www.jaarverslagenzorg.nl. Het agentschap CIBG van het ministerie van VWS publiceert daar alle gegevens van alle zorginstellingen in Nederland. Via een paar drukken op de knop is het ‘Archief jaardocumenten’ te raadplegen. Per instelling kan dan de ‘Wettelijk verplichte bijlagen JaardocumentenMaatschappelijke Verantwoording’ worden geopend, en voilá: daar glanst het grote geld de belastingbetaler tegemoet. Neem Guy Peeters, de bestuursvoorzitter van het Maastricht UMC+ en voormalig bestuursvoorzitter van het VieCuri-ziekenhuis in Venlo. In Maastrichtse dienst sinds 1 april 2003. Per jaar 332.824 euro schoon aan de haak. Plus een auto met een cataloguswaarde van 72.428 euro. Eigen bijdrage voor het gebruik van die auto: nul euro. Nevenfuncties: veertien. Welke daarvan bezoldigd zijn, staat er overigens niet bij.

Instellingen die de ‘Balkenendenorm’, tegenwoordig bekend als WOPTnorm, overschrijden worden geacht daar in hun jaarverslag in een apart document (‘WOPT-functie’) uitleg over te geven. Het merendeel van de instellingen doet dit niet. Waar het wel gebeurt, is de uitleg meestal van een ontroerende en telkens terugkerende eenvoud: het is gebruikelijk, het is marktconform, het is (nog) niet verboden – en dat in verhullende bestuurderstaal. ‘Gevolgde salarisontwikkeling conform indexering van de Code Beloning Bestuurders Zorg, en rekening houdend met de ontwikkelingen binnen de branche en de instelling’, schrijft bijvoorbeeld het Vincent van Gogh-instituut in Venray over het loon van bestuursvoorzitter mw. J.E.M. Tijhuis (226.729 euro). Of: ‘De beloning van de Raad van Bestuur is conform de richtlijnen van de Vereniging van Bestuurders in de Gezondheidszorg (NVDZ)’, aldus de Koraal Groep over de vertrekkende bestuursvoorzitter W. den Hartog. Inkomen: 253.587 euro. Auto: 50.198 euro. Ontslagvergoeding: 254.047 euro. Totaal op de bankrekening in 2011: sep/okt '12

sep/okt '12

er verdienen = meer geld voor zorg

507.634 euro. Conform de richtlijnen. Bij de Koraal Groep groeien de bomen sowieso tot in de hemel, althans in de bestuurskamer. Bestuurslid A. van den Broek toucheert 201.192 euro, zijn mede-bestuurder H. van Geffen 222.892 euro. Opgeteld is de organisatie 677.671 euro per jaar kwijt aan bestuurssalarissen – de ontslagvergoeding voor de voorzitter niet meegerekend. Hoe schril steekt, bij dit soort inkomsten, de eigen bijdrage af voor het gebruik van de auto’s: Den Hartog en Van de Broek betalen 540 euro per jaar voor hun auto’s van respectievelijk 50.198 en 42.060 euro, Van Geffen tikt 1080 euro af voor een vierwieler van 55.431 euro. Ander zorgbestuurders zijn meer kwijt: P. Peters, bestuurslid en psychiaterkunnen bij de Stichting betaalt meer verdienen, we ook Mondriaan, meer uitgeven aan zorg. jaarlijks bijvoorbeeld 13.302 euro eigen of ag is wel of we dat willen: vinden meer zorg belangrijk Al is het een salaris wel weer och ook graag bijdrage. ver op vakantie, nieuw mobieltje, beter prima: 227.557 euro. wijs of hogere dijken? Grasduinen door de database is als een onthutsende wandeling van ‘Alice Ruim de helft, 48 bestuurders, rijdt in in Graaiersland’. Salarissen om van te org: hoeveel extra is het ons waard? een auto van de zaak, in prijs variërend watertanden, ontslagvergoedingen van van 23.500 euro (Ruijters, Meander2,5 ton, en op een rijtje gezet uitkomsten Groep Zuid-Limburg) tot 72.438 euro om van te schrikken. (Peeters, AZM). Gemiddelde waarde van ZUID heeft uit de beschikbare het wagenpark: 47.389 euro. documenten (niet elke instelling heeft De toezichtouders vinden het klaargegevens gepubliceerd) in totaal 87 blijkelijk allemaal best. En het blijkt bestuurders kunnen destilleren. Van hen een wereldje wat op intrigerende wijze verdienen er 33 meer dan twee ton. Samen strijken deze leidinggevenden per in elkaar grijpt, met namen die telkens jaar 7.968.741 euro op: gemiddeld 241.477 terugkeren – en overal nog een extra euro per persoon. De top-10-grootvercentje meepakken. dieners beuren gemiddeld 292.400 euro, Neem A. van den Broek, voor twee de top-25 gemiddeld 253.122 euro. ton bestuurder bij de Koraal Groep. Hij Het tweede echelon (1-2 ton) bestaat is toezichthouder bij de Mosae Groep en uit 46 bestuurders met een gemiddeld krijgt daar, naast zijn reguliere salaris, loon van 156.576 euro. De achterhoede 1078 euro voor. In die functie geeft bestaat uit de acht bestuurders die de hij zijn fiat aan de salarissen van de drie nullen niet halen. Drie van hen zitbestuurders aldaar, 214.000 en 172.000 ten overigens wel boven de 90.000 euro. euro. Maar Van den Broek houdt óók Daarmee komt het gemiddelde salaris toezicht bij het Bernhoven Ziekenhuis in van een Limburgse zorgbestuurder op Oss, waar hij nóg eens 5000 euro vangt. 182.146 euro. Totale loonsom: 15.846.702 De bestuursvoorzitter aldaar, J.S. van euro. der Heide, staat voor 275.793 euro op de

“Ruim de helft, 48 bestuurders, rijdt in een auto van de zaak, in prijs variërend van 23.500 euro tot 72.438 euro.” 22

loonlijst. Uitleg in het WOPT-formulier: Ministerie van dhr. Volksgezondheid, ‘Het salaris van Van der HeideWelzijn was en Sport bij zijn vorige werkgever gebaseerd op normen van de NVDZ. Op verzoek van de Raad van Toezicht heeft de heer Van der Heiden een verlaging van 5% geaccepteerd’. Maar met een bruto-onkostenvergoeding van 18.514 euro – ruim zeven keer zo veel als zijn medebestuurders - lijkt dat een draaglijk offer. Bestuursvoorzitter Hartog van de Koraal Groep krijgt als extraatjes 5836 euro voor toezicht bij Warande ouderenzorg in Zeist, en 10.000 euro voor toezicht bij het Hofpoort ziekenhuis in Woerden. ZUID heeft diverse topbestuurders gebeld om een reactie. De vraag was steeds: ‘Vind u het kunnen dat bestuurders in deze tijden van bezuinigen, óók in de zorg, dergelijke topsalarissen verdienen?’ Het leverde niet veel op. Neem Anke Meijs, tot 1 april 2011 bestuurder van de Adelante Groep in Hoensbroek, tegen een omgerekend jaarsalaris van 265.126 euro, volgens de opgave van het ministerie. Ze is eigenaar van ‘Praktijk Anke Meijs: advies, coaching en interim-management’ in Loenersloot. Ze reageert niet echt toeschietelijk. ‘Ik ben op vakantie in Spanje, u overvalt me. Maar die berekening die u me voorhoudt, daar klopt niks van. Zo kort door de bocht kun je dat allemaal niet stellen. En waarom zorgbestuurders zoveel moeten verdienen? Ach meneer, sep/okt '12

ik kan u een heel verhaal vertellen over verantwoordelijkheden en zo, maar dat ga ik nu niet doen. Er is zó veel discussie over die salarissen, zóveel conclusies en indianenverhalen… Belt u me maar als ik terug in Nederland ben, dan leg ik het u allemaal rustig uit’. Terugkijkend in de geschiedenis blijkt dat Meijs in 2010 121.479 euro verdiende voor een 45 procents-dienstverband, en in 2009 166.240 euro voor een zestig-procentscontract. Haar salaris is volgens de WOPT-toelichting ‘conform de salarisschalen van de NVDZ’. Meijs, zo blijkt uit haar nevenfuncties, is in 2010 penningmeester van die NVDZ. Bij het AZM in Maastricht komt ZUID

niet veel verder. Voorlichter Jos van Cann: ‘In algemene zin kan ik dit zeggen: salarisafspraken worden gemaakt tussen de betrokken personen en de Raad van Toezicht. De laatste jaren is de discussie over de salariëring flink aangezwengeld, maar veel bestuurders zaten er al toen die discussie nog niet liep. De maatschappelijke omgeving was heel anders dan nu’. Voorlichter Erna Hoevenaars van het Atrium ziekenhuis in Heerlen: ‘Het salaris van de heer Jongen wordt vastgesteld door de Raad van Toezicht. De beloning van de heer Jongen wordt vastgesteld conform de “ Beloningscode bestuurders in de Zorg” van de NVZD

en bedroeg bij indiensttreding (op jaarbasis) € 197.000,00. Het verschil tussen het vermelde bedrag ad € 226.332,00 en het hiervoor vermelde totaal jaarsalaris ad € 197.000,00 heeft betrekking op onkostenvergoeding, werkgeversbijdrage sociale lasten en werkgeversbijdrage pensioen. De verantwoordelijkheden van David Jongen zijn niet in verhouding met die van bijvoorbeeld een directeur ouderenzorg. Niet wat betreft omvang, maar zeker ook niet gezien de dossiers die op dit moment spelen. Atrium is het zesde grootste ziekenhuis van Nederland en wordt geconfronteerd met fikse dossiers op het gebied van fusie, ICT en bouw.

De 25 topsalarisen in de Limburgse zorg Voorletters

Instelling functie loon

GJHCM Peeters AZM Maastricht CEO PE Jansen

€ 332.824

Vincent van Gogh Lid RvB € 301.972

E Zijlstra — tot 31 oktober in dienst Atrium Heerlen CEO € 292.598 HJ Driessen AZM Maastricht

Bestuurslid € 291.991

LJHM Brans Brabant AZM Maastricht

Vice-voorzitter € 291.334

FGM Rijnders

Zorggroep NM Limburg Lid RvB

AMA Meijs Adelante Groep MMT Wijers — tot 31 juli in dienst

€ 291.124

Voorzitter RvB € 265.126

Proteion Thuis Lid RvB € 261.414

HEM Kerkkamp Atrium Heerlen Lid RvB € 256.387 WMH den Hartog — exclusief ontslagvergoeding van 254.047 euro Koraal Groep

Voorzitter RvB

€ 253.587

JH Meijerink

MeanderGroep Zlimburg Voorzitter RvB € 239.524

C Sterk

Orbis

Voorzitter RvB € 238.306

GTJM Derks — exclusief ontslagvergoeding van 279.937 euro Vincent van Gogh

Lid RvB

PLG Peters

Mondriaan

Lid RvB € 227.557

JEM Tijhuis

Vincent van Gogh

Voorzitter RvB € 226.729

€ 233.912

DMF Jongen Atrium Heerlen CEO € 226.332 REA Goffin

Orbis

Lid RvB € 226.042

GAM Thiadens

Laurentius zkh

Voorzitter RvB € 224.365

HGTh van Geffen

Koraal Groep

Lid RvB € 222.892

RFM Ruijters

MeanderGroep Zlimburg Lid RvB

AW Vreugdenhil

VieCuri

WBJ van Soest

Zorggroep NM Limburg Voorzitter RvB € 217.531

Ph Lambin

Maastro Clinic

Voorzitter RvB € 215.529

H de Jongen

St. Jans Gasthuis

Voorzitter RvB € 214.419

LAJ Janssen

Orbis

CFO € 213.761

sep/okt '12

€ 219.009

Lid RvB € 218.323

- advertentie -

Maak kennis met de nieuwe iPad bij ivizi. Briljant, hoe je het ook bekijkt.

De nieuwe iPad is voorzien van een schitterend Retina-display, een A5X-chip met graﬁsche quad-coreprocessor, een 5-megapixel iSight-camera en supersnelle netwerktechnologie. Dus je kunt er meer mee doen dan je ooit voor mogelijk had gehouden. Voeg hier de aanbieding in. Voeg hier de aanbieding in.

Maastricht: Wycker Brugstraat 30, Kemenadeplein 33 Heerlen: Saroleastraat 45b • Venlo: Vleesstraat 75 www.ivizi.nl • info@ivizi.nl • 043 352 0 352 Maastricht: Wycker Brugstraat 30, Kemenadeplein 33 Heerlen: Saroleastraat 45b • Venlo: Vleesstraat 75 www.ivizi.nl • info@ivizi.nl • 043 352 0 352

column

Ziekenhuisdirecteur de schuldige?

et meer zorg en?

sep/okt '12

mr Charles Lückers

Dat dit bijna nooit hen willen waarschuwen: Willen we meer zorg? gebeurt heeft alles met het kan natuurlijk altijd het systeem te maken. gebeuren en dan zijn zij Buitenstaanders hebben veel kwetsbaarder dan zij tal opties voor de toekomst: meestal geen belang bij zelf denken. ruzie en dure procedures, De familie van onnodig overleden patiënten zelfs personeel niet en van het VU- ziekenhuis in welke ziekenhuispatiënt alen Wie gaat dat betalen? Als de hoeveelheid zorg toeneemt volgt dus meestal de Amsterdam (u weet wel zou bijvoorbeeld zich die rekening. Wie gaat dat betalen? Willen we dat met zijn allen (collectief ) betalen? Of is extra zorg voor eigen rekening?moeite getroosten? De die ruziënde cardiologen en ook We kunnen kiezen bij wie we de rekening van de stijgende et geklaag en een directie die alles in nieuwe directeur kijkt ook zorguitgaven neerleggen. Willen we hogere belastingen en aan of premies vragen aan mensen meer verdienen? Ook alsook wel uit, want die is overdiegraaiende de doofpot stopte) zouorsnee dat betekent dat zij 80 procent belasting betalen? Hoe hoog den naast cardiologen en ? mogen de belastingenzorgbestuurders voor de zorg zijn? Willen we zorg-door dat bestuur aanDe technologische mogelijkheden nemen toe, onze samenleving wordt steeds rijker en de vergrijzing is voorlopig nog or gebruikers vragen een groter deel zelf te financieren door de gesteld en hij moet nog directie ook de toezichtheeft iets vreemds: we niet op zijn hoogtepunt. Allemaal redenen waardoor we in het verleden meer zorg wilden hebben. Is dat in de akkeeigen betalingen te verhogen? En hoe hoog mogen de eigen toekomst ook zo? Willen we ook dan meer zorg? En zo ja: welke zorg wel en welke zorg niet? En tegen welke prijs? gen de betalingen dan maximaal zijn? Ofdie willenhet we bijvoorbeeld houders kunnen aansprejaren met hen werken. horen degenen zo Want meer zorg betekent ook meer betalen. Waar ligt de grens voor wat we uit willen geven aan gezondheidszorg? hogere premies vragen aan ouderen die veel zorg gebruiken, ken, want die hebben het Zelfs de overheid heeft ver laten komen niet en waardoor zij hun huis ‘op moeten eten’? Kortom: Wie krijgt de rekening de uitgavenhen stijgen? laten voortduren (of niet vaak boter op haar hoofd, wealsspreken er ook goed genoeg opgelet, wat of op zijn minst zijn het niet op aan. waard? Wie gaat dat betalen? vanuit hun functie even vriendjes van vriendjes Elke instelling heeft erg is!). Financiële claims (politiek) die elkaar maar immers een Raad van zullen hen niet raken, al te goed kennen en noToezicht of Commissarissen, vaak bij de wet dig hebben. Vooral toen omdat het ziekenhuis voorgeschreven. Zij Limburg in alle hoeken genoeg geld heeft (en bepalen wie als directeur en gaten door één enkele verzekerd zal zijn, maar benoemd wordt, bewaken partij gedomineerd werd, strafrechtelijk ingrijpen de kwaliteit, grijpen in was dat schrijnend. Maar is niet ondenkbaar als wanneer nodig, althans ook nu doet men elkaar het maar erg genoeg is dat zou de bedoeling liever geen pijn, je weet geweest). moeten zijn. maar nooit... Nog groter gevaar: dat Er heeft geen directeur Je gaat ook niet in zo’n de verzekeringsmaattijgen? Dat is afhankelijk van wat het ons met zijn allen kost én de schappij de slachtoffers hoog oplevert salaris of zij bestuur zitten om een maar ook van wat heteen ons alste maatschappij (de baten). n het ons individueel kost, zullen we de stijgende zorguitgaven graag Als we ervoor kiezen om meer uit te gaan geven aan zorg, zal iemand dat moeten betalen. Betalen we de extra schadeloos endiedat hebben hem gegepotje moeilijk te doen, f meer betaalt dan je daarvoor ontvangt? Als de dat baten bij je buurman zorguitgaven samen (collectief) via verplichte belastingen en premies? Of betaal je zelfstelt voor de zorg je gebruikt? is enken wat het alternatief is: waar zouden we ons geld aan uitgeven als En als‘Het we ervoor kiezen om deuiterst stijgende zorguitgaven samen te betalen, leggen we de rekening dan neer bij de zieken ven, om van gigantische wegens grove schuld op maar wie doet het dan er of minder waard dan de zorg die we voor dit geld krijgen? of gezonden, de hoge of lage inkomens, bij jongeren of bij ouderen? vertrekpremies maar te de directie verhaalt en wel? In het bedrijfsleven vreemd dat Sport Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport De zorg: hoeveel extra is het ons waard? | 43 zwijgen. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn enhebben als die geen verhaal biedtwe lastige horzels deze mensen Het is uiterst vreemd toch doorgrijpt naar de als Pieter lakeman en de daar niet op dat deze mensen daar toezichthouders! VEB: misschien een idee niet op worden aangeWellicht toch wat voor de zorg en verdere worden aansproken. meer oppassen in de semi- overheid? gesproken.’ Juridisch is dat overitoekomst... Het is in ieder geval gens geen enkel thema: een hiaat in ons juridisch als zij falen of apert en maatschappelijk onjuiste beslissingen systeem dat de toezichtmr Charles Lückers houders niet zelf ter nemen en zo de instelis advocaat te Heerlen en Maastricht en drijft zijn eigen incassoformule ling schaden, dan zijn zij verantwoording worden onder de naam Advocasso. aansprakelijk. geroepen! Toch zou ik 25

zorg

De lange weg naar een kankervaccin Het Kankeronderzoekfonds Limburg werft fondsen voor het wetenschappelijk onderzoek in het Maastricht UMC+. Prof. Dr. Gerard Bos over de zoektocht naar een medicijn tegen kanker. door Peter Eberson beeld jean-pierre geusens

erard Bos is stellig: “De ziekte kanker zullen we nooit helemaal overwinnen. Nu niet, over vijftig jaar ook niet. Maar het zou mooi zijn als we niet meer tegen een 40-jarige moeder van drie kinderen hoeven te zeggen dat ze niet meer lang te leven heeft. En dat kinderen deze ziekte bespaard blijft. Als dat lukt zijn we een heel eind op weg.” Aan dat uiteindelijke doel wordt in Limburg hard gewerkt. Het kankeronderzoek in Limburg is van topniveau. “Dat was ruim twintig jaar geleden nog anders toen het Academisch Ziekenhuis net bestond. Het onderzoek stelde nog niet veel voor en je zag ook dat patiënten hun heil elders zochten omdat ze daar betere behandelingen verwachtten. Die tijd is voorbij. Je ziet nu zelfs het omgekeerde. Toponderzoekers komen vanuit de Randstad naar Limburg om onderzoek te doen en patiënten kunnen wij hier de beste zorg bieden. Het is ook de ambitie van ons om stevig verankerd

te zijn in deze regio. Als je een plek bent waar goed onderzoek wordt gedaan trekt dat weer andere bedrijven aan,” zegt Bos. Om dat onderzoek mogelijk te maken is veel geld nodig. Om die reden is het Kankeronderzoekfonds Limburg opgericht die fondsen werft in Limburg. Dat geld voor kankeronderzoek komt rechtstreek terecht in Limburg. Gerard Bos: ‘We werken wel nauw samen met het landelijke Koningin Wilhelmina Fonds. Ook daar wordt verschrikkelijk veel onderzoek gedaan, maar het is ook belangrijk om in de regio te laten zien dat met geld uit de regio ook hier veel goeds wordt gedaan,” legt Bos de keuze voor een eigen kankeronderzoeksfonds uit. Dat het onderzoek in Limburg van niveau is, dat is in de medische wereld al doorgedrongen. “We zijn heel ver met de ontwikkeling van een kankervaccin. Het gaat stap voor stap, bijna als de processie van Echternach, twee stappen vooruit,

Health Foundation Limburg is de overkoepelende stichting die fondsen werft voor wetenschappelijk onderzoek in het Maastricht UMC+ (azM). Dat doet het fonds op vier verschillende gebieden die overeenkomen met de speerpunten van het Maastrichtse ziekenhuis: kanker, hart- en vaatziekten, geestelijke gezondheidszorg

Vaccin Het gaat stap voor stap vooruit, bijna als de processie van Echternach.

één stap achteruit. Maar we boeken vooruitgang. Over een aantal jaren zou dat vaccin er moeten zijn. Dan zou er ook in de regio een fabrikant moeten zijn die het vaccin produceert en op de markt brengt. Het betekent dat je mensen vaccineert en daarmee beschermt tegen bepaalde soorten kanker. Het ontwikkelen is echter gigantisch duur. Voor elke persoon die je zou kunnen vaccineren spreken we nu nog van 15 tot 20.000 euro kosten. We zijn in Limburg ook al zo ver dat wij bij muizen

en chronische ziekten. Eén van de fondsen is het Kankeronderzoekfonds Limburg. Dit fonds zet zich in voor wetenschappelijk onderzoek dat bijdraagt aan zorg op maat en preventie van kanker met als resultaat geïntegreerde zorg en onderzoek, gericht op de individuele patiënt en zijn omgeving.

sep/okt '12

“Toponderzoekers komen vanuit de Randstad naar Limburg om onderzoek te doen en patiënten kunnen wij hier de beste zorg bieden.”

borstkanker kunnen genezen. Ook om dat onderzoek verder uit te breiden is veel geld nodig,” zegt Bos. De internist-hematoloog, zelf afkomstig uit Wageningen, is blij dat hij onderzoek kan doen in Maastricht. Hij heeft de ontwikkeling van het UMC+ van dichtbij meegemaakt. “Ik schat dat 85-90 procent van onze patiënten tevreden is over de behandeling die ze hier krijgen. De kwaliteit van de zorg is hoog en doet niet onder voor andere groter academische centra in het land. Het komt nog maar zelden voor dat een patiënt denkt dat hij elders beter af is.”

Kanker is een van de belangrijkste doodsoorzaken in Nederland. Vijftig procent van de mensen die kanker krijgen, sterft uiteindelijk aan de ziekte. Kanker komt vaak op oudere leeftijd voor. Limburg is een van de gebieden waar de vergrijzing – dus ook de stijging van het aantal kankerpatiënten – het hardste toeslaat: meer dan veertig procent in de komende tien jaar. Terwijl bestaande behandelingen steeds effectiever worden, sterft nog steeds vijftig procent van de kankerpatiënten. Ondanks behandelingen als radiotherapie, chemotherapie en chirurgie. Daarom is het belangrijk om nieuwe, aanvullende behandelmethoden te vinden.

- advertentie -

Als ondernemer of manager staat u vaak onder hoge druk. Om goed te kunnen functioneren, is het belangrijk dat u fit bent én blijft. Maar hoe is het eigenlijk gesteld met uw gezondheid? Wilt u hier meer over weten bezoek dan even

Een ‘perfecte afslag’ begint bij de Dr. Keulen Kliniek sep/okt '12

onze website: www.keulenkliniek.nl

COLUMN: piM steerNeMaN

Marketing in de zorg

Op weg naar een sterk zorgmerk Marktwerking speelt in toenemende mate een dominante rol in de zorg. Het doel hiervan is zorgaanbieders te prikkelen kwalitatief goede zorg (op maat) tegen een faire prijs te leveren. Financiering van het runnen van een zorgorganisatie vindt plaats op basis van outcome-criteria (resultaat). Daarnaast dragen overige (marktspecifieke) ontwikkelingen als extramuralisering (zorg thuis bieden), vergrijzing in de regio (Zuid-)Limburg en het toekomstige tekort op de arbeidsmarkt er toe bij dat de zorg niet vanzelfsprekend meer verzekerd is van voldoende potentiële cliënten, medewerkers en vrijwilligers. Cliënten, medewerkers, vrijwilligers en externe stakeholders als zorgverzekeraars en gemeenten hebben keuzevrijheid. Dit betekent dat de zorg haar onderscheidende producten en diensten nog meer en beter dient af te stemmen op de snel veranderende wensen en behoeften van de individuele klant. Het is de uitdaging voor iedere zorgorganisatie om zich als ‘sterk merk’ te profileren en dus nog duidelijker

onderscheidend (via o.a. merkbelofte, slogan) te zijn van collega-organisaties. Dit vergemakkelijkt het keuzeproces van de klant: hij zal kiezen voor een merk waarmee hij zich graag mee associeert. Zorgmarketing is voor de zorgsector een zo goed als compleet nieuwe discipline. Of ze willen of niet: dit specialisme moet zo snel en zo goed mogelijk onder de knie gekregen worden. In denken en doen betekent dat een behoorlijke cultuuromslag. De focus op de cliënt in combinatie met wat het oplevert is echt nieuw in de zorg. Voor bestuurders uit de zorgsector geldt anno 2012 dat het thema zorgmarketing nummer één op de to do list staat. Het werk van de zorgmedewerkers is en blijft overigens dé kritische succesfactor. Zij moeten immers dagelijks waarmaken wat zorgmarketeers beloven. Zorgmarketing heeft dan ook effect op de hele organisatie. Telefonistes, facilitair medewerkers, verpleegkundigen, verzorgenden, (para)medici en managers dienen veel klantgerichter te gaan denken en handelen.

Klantgericht denken betekent dat iedereen in de organisatie zich voortdurend afvraagt hoe de interne en externe klant het beste geholpen kan worden. Met dien verstande dat daarbij ook voortdurend de kosten en de baten in de gaten worden gehouden. Gelukkig zijn de meeste operationele zorgverleners van nature bijzonder klantgericht. Voor de marketingstrategen betekent deze conclusie vooral dat ze het (top)management het nut en de noodzaak van marketing leren begrijpen. Voor veel mensen is het best lastig om uit te legen wat nu precies de meerwaarde is van je zorgorganisatie. Wat wordt er precies geleverd en hoe? Wie zijn jouw klanten en waarom zijn het jouw klanten? Iedere organisatie weet wat zij doet, sommigen weten hoe zij het doen maar heel weinig organisaties weten waarom ze doen wat ze doen. Dit laatste is essentieel en het is de verdienste van Simon Sinek die aandacht vraagt voor deze ‘waarom’ vraag. Organisaties die beginnen met het waarom zijn succesvoller en innovatiever, omdat ze weten wat hun doel is, aldus Sinek. De waarom vraag leidt tot markt en klantgerichtheid en de vervolgvraag is dan: Wat maakt jouw diensten of service uniek en waarom vindt de (potentiele) klant dat ook? Een merk kan daarbij helpen. Sterke merken zijn gebouwd op een visie. Belangrijk hierbij is de ‘identiteit’ van een merk. De consument wil geraakt worden, wil het merk ‘beleven’. Het is aan merkmanagers om inhoud en lading aan een product of dienst te geven. En zo is merkmanagement in de zorg een issue. Merkmanagement betekent werken aan het organisatiemerk en de merkportfolio. Steeds meer is dit een bestuurdersvraagstuk geworden, terwijl het voorheen als solo onderdeel van de afdeling marketing gezien werd. Het merk is het belangrijkste element van de reële waarde van de organisatie geworden in termen van good will. Merkportfolio-management heeft direct impact op de waardeperceptie van de onderneming en is dus zeer relevant voor zorgorganisaties, nu en in de toekomst.

Dr Pim Steerneman MBA Bestuursvoorzitter Sevagram

sep/okt '12

– ADVERTENTIE –

sep/okt '12

- advertentie -

De snelle opmars van Anytime Fitness in Nederland Een jaar geleden maakte Limburg kennis met een volstrekt nieuw fenomeen; Anytime Fitness. 24 uur per dag toegang tot de sportschool en dat 365 dagen per jaar. De man achter het concept in de Benelux is Petro Hameleers. Hij bouwt gestaag aan de uitrol van een nieuw franchise fitness concept uit Amerika. Na opening van de eerste vestiging in Susteren, volgden Gulpen, Landgraaf, Sevenum en Maasbracht vanaf 2 september ook in Oirsbeek. Daarnaast zijn er in total reeds 20 franchise licenties ondertekend en lopen onderhandelingen met nog eens meerdere geïnteresseerden voor het franchise-concept. Een verklaring voor het succes? “Gemak, gezellige en persoonlijke sfeer en betaalbaarheid,” zegt Petro Hameleers, die in Limburg de man is achter vier Life Stylefitnesscentra. Hameleers kwam tijdens een congres in San Francisco in contact met de oprichters van Anytime Fitness, Chuck Runyon en Dave Mortensen. “Binnen tien minuten was ik overtuigd van het concept en het succes ervan,” legt Hameleers uit. Anytime Fitness beantwoordt volledig aan de wens van de klanten van vandaag en morgen. De Amerikaanse oprichters begrepen dat fitnessconsumenten op zoek waren naar gemak en betaalbaarheid, maar wel kwaliteit en een persoonlijke benadering wilden. Dat resulteerde in de ontwikkeling van de franchiseformule Anytime Fitness, op dit moment wereld marktleider in franchising fitness met bijna 2000 vestigingen open!!! Leden kunnen bij Anytime Fitness altijd sporten, zelfs als er geen personeel is. Dat is mogelijk door een uniek gepatenteerd toegangssysteem met beveiligings- en bewakingstechnologie. Leden kunnen met een speciale sleutel de sportschool binnen, het licht gaat aan en er kan gesport worden. Door middel van camera’s wordt gewaakt over de veiligheid van de sporters en apparatuur. Petro Hameleers haalde het fitnessconcept naar Nederland. “Het succes is gemak. Anytime Fitness- vestigingen liggen in de dorpen en kleine steden of in wijken 30

Petro Hameleers

van grote steden, altijd op zichtlokaties met parkeermogelijkheden. Letterlijk om de hoek dus. Dat is een belangrijke voorwaarde voor ons. De centra zijn kleinschalig en betaalbaar. We willen de drempel zo laag mogelijk houden. Betaalbaar sporten betekent niet dat Hameleers bezuinigt op de kwaliteit van de toestellen. “Bij reguliere fitnesscentra zijn personeelskosten hoog, vooral als een fitnesscentra veel uren per dag is geopend. Anytime Fitness heeft beperkt personele bezetting en is toch 24 uur open. De toestellen in onze vestigingen zijn de allermodernste die op dit moment op de markt zijn. Dat betekent dat alle fietsen, crosstrainers en de loopbanden een geïntegreerd tv-scherm hebben, dat er aansluitingen zijn voor i-Pod en koptelefoon en dat je virtueel kunt spinnen. Gewoon via een touchscreen aan de muur. De trainer op tv begeleidt je door de les heen.

ondheid te helpen. Sporten wordt in onze maatschappij steeds belangrijker. Mensen worden ouder en willen langer fit blijven. Tegelijkertijd zie je dat er steeds meer mensen met overgewicht zijn. Bedrijven en verzekeraars zijn nu al bezig om sporten te stimuleren. Ook wij zorgen dat we bij deze ontwikkelingen voorop lopen. Onder de naam Anytime Health ontwikkelde Anytime Fitness de digitale leefstijlcoach. Deze helpt werknemers van bedrijven om vitaal te blijven door te bewegen, te sporten en tegelijkertijd op eetgewoonten te letten. Ook helpt de digitale coach mensen die willen stoppen met roken. Anytime Health is ook geschikt voor medewerkers van bedrijven. Zeker ook omdat de gemiddelde leeftijd van medewerkers sterk stijgende is! Zo houden zij fitte en vitale werknemers en dat scheelt in verzuimkosten. Juist die werknemers die verder van gezonder gedrag af staan kunnen hier echt beter mee geholpen worden!

Petro Hameleers’ achtergrond is sportfysiotherapeut. Hij werkte 12,5 jaar met veel plezier in het ziekenhuis in Sittard om uiteindelijk vier Life Style-vestigingen op te richten. “Mijn droom is om mensen te helpen, anders word je ook geen fysiotherapeut. Ik ben ervan overtuigd dat ik om die reden ook op aarde ben gezet, om mensen met hun vitaliteit en geza-

Zo kan Anytime Fitness voor bedrijven ook een partner zijn om ook in de Toekomst duurzaam goed te presteren en sterk in de concurrentie te kunnen blijven. De verwachting is dan ook dat het aantal vestigingen van Anytime Fitness in Limburg de komende jaren nog sterk zal groeien en er dus ook voor bedrijven een goede dekking zal gaan ontstaan. sep/okt '12

column

ederland dankt zijn welvaart aan Europa, en toch spuugt de Nederlander voortdurend in de hand die hem te eten geeft. Dat komt omdat die hand onzichtbaar is. Wel zichtbaar zijn de onvolkomenheden van de Europese eenwording. En die irriteren. Wie in Zuid-Limburg woont, met 220 kilometer buitenlandse grenzen en slechts door een 6 kilometer brede strook verbonden met het Moederland, ervaart dat dagelijks. Je GSM hopt voortdurend van Belgische naar Duitse aanbieders, en het gekke is: zo gauw hij in de verste verte een grens ontdekt springt hij juichend op een peperdure buitenlander, maar andersom: ho maar. Dan blijft Mobistar hardnekkig plakken en moet je al tot Venlo doorrijden om hem van de GSM af te schudden (waarna hij pesterig op Deutsche Telekom springt). Werken bij de Duitse buurman? Vergeet het. Jan-Kees de Jager straft onmiddellijk door je de hypotheek-rente aftrek af te pakken. Dat scheelt een gemiddelde Nederlander gauw duizenden euro’s per jaar, en daarom gaat hij dus niet over

‘Nee, in ons dagelijkse leven is er weinig plezier te beleven aan de Europese eenwording’

de grens werken. Openbaar Vervoer? We zien Aken graag gedijen als grote buurman, maar probeer er maar eens te komen in een redelijk tijdsbestek. Ging er ooit nog een rechtstreekse trein vanuit Maastricht, die er een half uur over deed, nu moeten we in de Heuvellandbus. Die er een uur over doet. Buiten het hooi- of bietenseizoen. Waar we vroeger een uitpuilende portemonnee hadden met franks, marken en guldens (die Euro is dus wel echt een zegen), krijgen we nu het klepje van het handschoenenkastje van de auto niet meer dicht. Veiligheidsvestjes, brandblussers, EHBO-kisten, reservebrillen, alcoholtesters, familiepakken condooms: elk EU-land stelt zijn eigen eisen aan de uitrusting van de auto. En verzint er ieder jaar weer een prullarium bij. Nee, in ons dagelijkse leven is er weinig plezier te beleven aan de Europese eenwording. Misschien moeten de dames en heren in Brussel daar eens hun volle energie aan gaan geven. Dan komt het met die federale staat, en dus met de euro, ook wel goed.

Wim Ortjens

Kom op, Europa

100% SERVICE 100% SERVICE 0%BIJTELLING BIJTELLING 0% - advertentie -

Bij Kessels Automobielen hebben we één gezamenlijke passie: AUTO’S. Maar daarin hebben we toch onze Bij Kessels Automobielen hebben we één gezamenlijke passie: AUTO’S. Maar daarin hebben we toch onze voorliefdes: BMW, MINI en Land Rover. Komen ze bij één ons ingezamenlijke onderhoud, dan gaan we ermee om alsof het Bij Kessels Automobielen hebben we passie: AUTO’S. Maar daarin hebben we toch onze voorliefdes: BMW, MINI enmetLand Rover. Komen ze nieuwe, bij onsdaninklopt onderhoud, dan gaan we ermee om alsof het onze eigen auto was. Gaan we samen onze klant op zoek naar een ons hart sneller voorliefdes: BMW, MINIbenzine en Land Rover. Komen ze bij ons in onderhoud, dan gaan we ermee om alsof het mee. Somseigen denkenauto we datwas. bij onsGaan doorsamen de aderenmet stroomt. onze we onze klant op zoek naar een nieuwe, dan klopt ons hart sneller

onze eigen auto was. Gaan we samen met onze klant op zoek naar een nieuwe, dan klopt ons hart sneller mee. Soms denken we dat bij ons benzine door de aderen stroomt. mee. Soms denken we dat bij ons benzine door de aderen stroomt.

Kessels Automobielen|Duitse Poort 15 Maastricht|043 - 350 33 00 | www.kessels-automobielen.nl Open van maandag t/m zaterdag

sep/okt '12

column

APK voor je lichaam

Dit voel je overigens niet en het duurt maar een paar minuten Mocht de test iets ontdekken, dan kan bekeken worden met welke aanpassing van de voeding, of in bredere zin de levensstijl, het probleem kan worden aangepakt. Heel pragmatisch, heel concreet. Ook pre-diabetes kan door de bio-impedantiemeting worden opgespoord. Voortijdig ingrijpen voorkomt suikerziekte. Door preventief ingrijpen kun je ziektes in de kiem smoren. De test is een nulmeting. Is er iets aan de hand, dan kan binnen zes tot acht weken een nieuwe meting volgen om te kijken of het advies zijn vruchten heeft afgeworpen. Bij een herhaling van meerdere metingen verspreid over een jaar, ontstaat een compleet beeld van de vooruitgang. Bij ernstigere afwijkingen wordt uiteraard doorverwezen naar de huisarts die dan zijn beleid daarop af kan stemmen. Een APK voor je lichaam kan dus helpen ziektes voor te zijn. Voor het te laat is!

Sabine Frijns

ijna niets is zo vervelend als uit de douchekraan plots alleen nog maar koud water komt. Daarom laten we elk jaar een monteur de verwarmingsinstallatie controleren, voor het te laat is. Een normale zaak, net zoals de APK keuring voor de auto. Steeds meer mensen, van jong tot oud, laten eens in de zoveel tijd ook hun lichaam controleren. Heel verstandig. Het is per slot van rekening je belangrijkste bezit. Met een preventief gezondheidsonderzoek kunnen afwijkingen en zelfs ‘sluipmoordenaars’ opgespoord worden. Vaak al door simpelweg het voedingspatroon of de leefstijl aan te passen. Daarnaast is het prettig wanneer alles goed blijkt te functioneren. Een lichaamsonderzoek is daarom ook geruststellend. Zo’n check kan op allerlei manieren. Zoals met een bio-impedantiemeting, een zeer geavanceerde meettechniek gebaseerd op de elektrische geleiding van een wisselstroom door het lichaam. Eenvoudig uitvoerbaar en in verhouding tot andere onderzoeken zeer betaalbaar. Uit diverse onderzoeken blijkt dat de meting zeer betrouwbare uitkomsten geeft. Een bio-impedantiemeting meet de elektrische geleiding in de zogenaamde interstitiële ruimte. De uitslag vertelt veel over de gezondheidstoestand. Zo zegt het iets over toestand van hormonen, mineralen en elektrolyten en over het functioneren van het hart en de vaten, de overige organen en het zenuwstelsel. Zelfs de conditie van de bloedwand, die in hoge mate verantwoordelijk is voor hart- en vaatziekten, komt aan bod. De meting gaat eigenlijk vrij eenvoudig. Je trekt je schoenen en sokken uit en neemt plaats op een stoel. De handen en voeten leg je op metalen plaatjes en op het hoofd komen een paar elektroden. Daar zitten draadjes aan die in verbinding staan met de meetapparatuur. Vervolgens gaat een elektrisch stroompje door het lichaam. De computer verzamelt zo allerlei data.

Sabine Frijns, (arbeids)fysiotherapeut, orthomoleculair therapeut en Life Style coach bij Life Style health & prevention, is gespecialiseerd in bio-impedantiemeting. Ze adviseert ook over leefstijlaspecten, met name op het gebied van voedings- en beweeggedrag.

- advertentie -

sep/okt '12

- advertentie -

Sevagram kookt met sterren De Gasterieën van de locaties Hollehof, Tobias en Ooster-

Ook de Sevagram locaties Fonterhof, St. Anna, Ter Eyck,

beemd zijn tijdens het Nationaal Congres Gastvrijheid 2012

Langedael, Oranjehof, Dr. Ackenshuis, Regenboog en Plataan

elk met drie sterren gewaardeerd. De drie zorglocaties van

beschikken over een Gasterie. Op termijn krijgen alle locaties

Sevagram staan nu in de prestigieuze Sterrengids, een soort

een eigen Gasterie. Tijdens het Nationaal Congres Gastvrij-

van Michelingids voor zorgorganisaties. De Gasterie bij

heid 2013 zal Sevagram al haar Gasterieën voordragen om

Sevagram is een intern á la carte restaurant waar behalve

zo nog meer sterren binnen te halen.

Zorg met bezieling

bewoners en hun familie ook omwonenden uit de buurt voor slechts 9 euro kunnen genieten van een restaurantwaardige

Voor meer informatie: www.gasteriesevagram.nl en

3-gangenmaaltijd en dito bediening.

www.sevagram.nl.

sep/okt '12

negen vragen aan...

Karin Straus Na de bankencrisis, de financiële crisis en de eurocrisis dreigen we straks in een zorgcrisis terecht te komen. De kosten voor de gezondheidszorg rijzen de pan uit. Als het zo doorgaat, geeft een modaal gezin in 2040 de helft van zijn inkomen uit aan zorg. Het Roermondse VVD-kamerlid Karin Straus over de zorgen om de zorg. door peter eberson beeld koen den os

Stevenen we echt af op een zorgcrisis? “Ik denk dat de zorg een van de belangrijkste maatschappelijke thema’s gaat worden. Het is zo massief. 75 miljard euro gaat er in om. Dat betekent dat een derde van de rijksbegroting opgaat aan de zorg. Vergelijk dat eens met het lager onderwijs waar negen miljard naar toe gaat. Zelfs het bedrag van alle uitkeringen bij elkaar, is lager dan het bedrag dat naar de zorg gaat. En iedereen heeft ermee te maken. Elk gezin betaalt jaarlijkse gemiddeld 11.000 euro aan zorgkosten. Deels via de ziektekostenverzekering, maar het grootste deel wordt via het loonstrookje ingehouden.”

11.000 euro? Dat is nogal wat? “Het fijne van Nederland is dat we een systeem hebben waarin we bereid zijn voor elkaar te werken. Alleen worden we allemaal ouder en wordt de beroepsbevolking steeds kleiner. Een modaal gezin is nu een kwart van zijn inkomen kwijt aan zorg. Om te voorkomen dat de werkenden straks de helft van hun salaris kwijt zijn aan de zorg moeten we goed kijken hoe we de zorg inrichten en wat eventueel anders kan.”

En dus nemen we de oudjes hun rollator af? “Ik zag laatst een rollator staan in de folder van Aldi. We kennen allemaal wel het verhaal van de buurman die een nieuwe scootmobiel of rollator in het schuurtje heeft staan. Gekregen omdat de man er recht op had. De AWBZ (Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten red.) is ooit bedoeld geweest om de kosten te dekken die door bijna niemand zijn op

te brengen en die niet onder de zorgverzekering vallen. We zijn in de loop der jaren doorgeschoten. We zouden met z’n allen best wat kritischer mogen zijn. 75 miljard euro naar de zorg….dat is echt ‘huge’”

4 Over kritisch gesproken. De

top in de zorg verdient nog altijd veel meer dan de Balkenendenorm van 193.00 euro. Drie, vier ton voor de baas van een ziekenhuis? “Persoonlijk vind ik dat overdreven. Een directeur van een ziekenhuis heeft een verantwoordelijke job, maar je moet je altijd realiseren dat je met geld van ons allemaal te maken hebt en dat je er rekening mee moet houden dat de samenleving torenhoge salarissen niet meer accepteert in de zorg. Maar niet alleen in de zorg. Het geldt ook voor woningcorporaties en onderwijsinstellingen. Je mag een goed salaris verdienen, maar de Balkenendenorm is toch prima? Tel daarbij nog een goede onkostenvergoeding, een pensioenvoorziening en een auto, dan hoef je toch geen boterham minder te eten?”

5 Hoe hebben we het zover

kunnen laten komen met die salarissen? “De discussie over de salarissen is eigenlijk pas iets van de laatste jaren. Vroeger kon het geld niet op en was het geen issue. Nu ligt dat anders. Ik kom zelf uit het bedrijfsleven en ik weet dat daar een behoorlijk salaris verdiend kan worden, maar dat ligt toch anders. In de zorg gaat het puur om belastingcenten en je hebt als belastingbetaler geen keuze. Je kunt niet zeggen ‘ik wil minder belasting betalen omdat ik vind dat de top van een ziekenhuis te veel verdient’.” En maar roepen dat we moeten bezuinigen “Het is geen kwestie van bezuinigen. We gaan proberen de exceptionele groei van de kosten in de zorg een klein beetje te temperen. Je moet dus heel goed kijken hoe we de zorg hebben ingericht en wat eventueel doelmatiger zou kunnen. Is het noodzakelijk om een onbeperkt aantal behandelingen aan te bieden aan een patiënt? Die keuze over behandelingen is overigens geen politieke keuze, maar een medische keuze. De medische sector

“We kennen allemaal wel het verhaal van de buurman die een nieuwe scootmobiel of rollator in het schuurtje heeft staan.” sep/okt '12

zou wel in overweging moeten nemen wat langdurig behandelen betekent voor de kwaliteit van leven. Ik ken gelukkig genoeg artsen die dat inzien en meer aandacht voor de kwaliteit van leven hebben. Dat betekent dat je niet eindeloos doorbehandelt.” Aan de ene kant doelmatiger werken, maar tegelijkertijd dreigt er een personeelstekort te ontstaan. Hoe lossen we dat op? “Dat probleem speelt vooral in de ouderenzorg. Mensen worden ouder, blijven langer kwiek en tegenover deze groeiende groep staat een dalende beroepsbevolking. Als we niks doen komen we 400.000 mensen te kort in de zorg in Nederland. Het is crisis, maar de zorg is de enige sector waar de werkgelegenheid fors groeit. Ik geloof overigens niet dat we op die 400.000 mensen uitkomen. Het zal minder zijn. Je ziet nu al nieuwe initiatieven zoals nieuwe woonvormen of familie die zorgt voor elkaar.”

Veel werkgelegenheid. Mooi nieuws toch in tijden van crisis? “De zorg zou dit momentum moeten aangrijpen om mensen aan zich te binden. Mensen die nu thuis zitten omdat het bedrijf van hun baas failliet is gegaan. Waarom zou je deze mensen niet in kunnen zetten in de zorg? Er zijn ook genoeg mensen die uit de zorg zijn gestapt om allerlei redenen, maar die best weer aan de slag zouden willen. Daar ben ik van overtuigd.”

“Als we niks doen komen we 400.000 mensen te kort in de zorg in Nederland.”

Als u het voor het zeggen zou hebben in de zorg, wat zou u dan veranderen? “Het trieste is dat het systeem belangrijker is dan de cliënt of patiënt. Ik heb het zelf ervaren toen mijn vader in een verpleeghuis terecht kwam. In het begin kreeg hij revalidatie en onderdeel daarvan was regelmatig zwemmen en dat deed hem echt heel goed. Na een paar maanden stagneerde de revalidatie en moest hij naar de verblijfsafdeling. En dan verandert de financiering. Revalidatie ontvangt meer geld dan de verblijfsafdelingen. Einde aan het zwemmen dus. We hebben nog geprobeerd dit te veranderen. Gevraagd of we hem zelf moesten brengen, zelf betalen, het zwembad afhuren of een fysiotherapeut meesturen. Het was onbespreekbaar. Het systeem liet het niet toe. En dan te bedenken dat de zorginstelling ‘belevingsgerichte zorg’ in haar mission statement heeft staan.”

- advertentie -

sep/okt '12

gezondheid

‘Maak een vette pizza extra duur’ door peter eberson beeld Maastricht UMC+

Een verbod op grote bekers frisdrank, een menukaart die bij elk gerecht het aantal calorieën vermeldt, een rookverbod in het park. Je kunt veel van de New Yorkse burgemeester Bloomberg zeggen, maar niet dat hij niet bezorgd is om het overgewicht van zijn inwoners. Gezondheidsfreak Bloomberg doet er alles aan om minder kilo’s in zijn stad te krijgen. Aan de andere kant van de oceaan, in Maastricht, voelt Prof. Dr. Coen Stehouwer veel voor een activistische rol van de overheid, zoals in New York. Stehouwer is als wetenschappelijk directeur verbonden aan De Maastricht Studie, een jarenlang onderzoek naar type 2 diabetes in ZuidLimburg. Stehouwer gelooft niet dat mensen bewust gezonder gaan leven door tv-spotjes die daartoe oproepen. “De huidige minister kiest voor deregulering. De mensen moeten zelf bewuster gaan leven. Ik geloof niet in die aanpak. Er zijn andere prikkels nodig. Ik ben een groot voorstander van een meer activistische overheid. Afschrikwek36

Opvoeding ‘Kleinere borden gebruiken helpt al om overgewicht te voorkomen.’

kende teksten op een pakje sigaretten werken niet, hoge accijns weer wel. Zoals de New Yorkse burgemeester doet, daar kan ik mij in vinden. Een extra belasting op het gebruik van transvetten bijvoorbeeld, want die vetten geven een hoger risico op hart- en vaatziekten. Waarom zou je ongezondere producten niet duurder maken? Dat je als overheid deze verplichting voor restaurants invoert. De ongezondste pizza is het duurst. De consument kan dan een keuze maken. Ga ik voor de goedkope, gezondere variant of kies ik voor een duurder en calorierijker gerecht. Het zit hem vaak in kleine dingen. Wij Nederlanders zijn opgevoed met het idee dat je je bord

moet leeg eten. Dat doen we dan ook. Ook als dat een groot bord is, we eten het leeg. Kleinere borden gebruiken helpt al om overgewicht te voorkomen. Het is een politieke keuze. Wil je voor de gezondheid van mensen gaan? De overheid heeft ook beslist de autogordel verplicht te stellen. Eerst voorin, later ook achterin. Dat doet de overheid voor de veiligheid en gezondheid van mensen. En dat accepteren we. Zo zou het met voeding ook moeten zijn,” zegt Stehouwer. Want dat type 2 diabetes in deze regio een groot probleem dreigt te worden is duidelijk Dat is ook de reden waarom de grootschalige Maastricht Studie is opgestart. Stehouwer: “We willen weten waarom de ene persoon wel deze ziekte krijgt en de andere niet. Heel vaak wordt gedacht dat overgewicht één van de oorzaken is. Weet je hoeveel mensen op de honderd met overgewicht diabetes krijgen? Ongeveer 15. Met andere woorden 85 mensen die overgewicht hebben krijgen het niet. Maar iemand met diabetes heeft vrijwel zonder uitzondering overgewicht. Hoe dat functioneert willen we weten. Dat heeft niet alleen met gezondheid te maken. Er zit ook een grote economische component aan, want er is veel uitval in het arbeidsproces door de ziekte. Met deze studie kunnen we jarenlang onderzoek doen. We volgen een grote groep mensen gedurende langere tijd. Het zijn als het ware de voetstappen die we volgen en waarin we straks

e Maastricht Studie is een uniek onderzoek onder de ZuidLimburgse bevolking naar het voorkomen, de oorzaken en de behandeling van type 2 diabetes (“suikerziekte”), hart- en vaatziekten en andere chronische aandoeningen. Deelnemers aan De Maastricht Studie worden aan het begin van de studie en over 5 jaar uitgebreid medisch onderzocht. Centraal staat de vraag waarom de ene persoon wel type 2 diabetes (of een hartvaatziekte, of een andere chronische ziekte) ontwikkelt en de andere niet? De Maastricht Studie zal uiteindelijk een belangrijke bijdrage leveren aan de gezondheid van de Limburgers en de strijd tegen diabetes en hart- en vaatziekten in het algemeen.

zien waarom de ene wel en de andere niet type 2 diabetes krijgt. We weten natuurlijk al heel veel, maar nog niet alles. Voeding, leefstijl, erfelijkheid. Het zijn allemaal factoren die mogelijk een rol kunnen spelen maar welke rol precies dat willen we nu achterhalen. Neem koffie als voorbeeld. Het lijkt er nu op dat bepaalde stoffen in koffie bescherming bieden tegen diabetes. Door De Maastricht Studie kunnen we stukje voor stukje de puzzel oplossen.” sep/okt '12

de ipad van

Kortom: Beppie en Pierre hebben tijdens hun verblijf in Spanje hard gewerkt om de iPad naar hun hand te zetten en hebben daar nu veel voordeel van. Het volgende plan is het downloaden van boeken, maar over het hoe en wat zullen ze de mannen van ivizi raadplegen. Mag ik dan alvast één hint geven: bol.com heeft haar eigen gratis App die je vrij makkelijk via iTunes kunt downloaden.

De iPad van... Beppie Kraft

Je ziet het: leeftijd ingezien–Beppie het wel isofnogniet Door Katrienspeelt van Rooy geen rol ook al lang geen jaar. Toch bentijd, ik ervan overtuigd meegaan met de nieuwigheden80van deze tijdsdruk dat Beppie zelfs op hoge leeftijd nog wel. “Haastige spoed is zelden goed”. Tegeltjeswijsheid nieuwsgierig zal zijn naar al het nieuwe je je de in deze wereld. die komtunmet degezelschapsspellen jaren en ervoor zorgt dat blijven van vroeger nog herinneren? Voor ivizi mocht ik afgelopen jaar ontwikkelen altijd uitdagend blijft. Apple biedt Naast een minimumleeftijd verschillende interessante mensen interperspectief er staat geen op. viewen, die allen blij waren met de aanwerd er ook en een maximumleeftijd op leeftijdslimiet

koop van de iPad. Beppie ook, ze straalt aangegeven. Het is toch een vreemd van oor tot oor als ze vol trots vertelt dat idee dat je vanaf je 80ste niet meer zou De zoon van Beppie, Rob, biedt zeook perspectief. haar dat iPad zelf gevuld heeft metIk 3000 mogen Ganzenborden of Mens-erger-jeliedjes, aangesloten heeft op een fatsoennieten... Zit er een maximum leeftijd aan durf mijn hand ervoor in het vuur te steken dat Beppie lijke geluidsbox, meenam naar Spanje, leren en ontwikkelen? Ben je als deelnebinnen afzienbare tijd haar eigen heeft. mer van deze maatschappij tegenwoordeze“Appie” installeerde in het openstaande dig niet “verplicht” om mee te gaan met raam en zo op het terras kon luisteren deze “revolutie in de communicatie”? en meezingen. Ze leerde daar onder Beppie Kraft is goed op weg... In de Spaanse zon e-mailen, haar agenda eerste instantie naar Ahoy om daar op bijhouden en ze las “de Limburger” digitaal. Voorzien van een mooi wit mapje 15 september haar artiestenjubileum te sleept Beppie haar nieuwste aanwinst vieren, maar ook op haar iPad. Jaja, Beppie Kraft heeft een iPad, sinds afgelopen overal mee naar toe. voorjaar. Eerlijkheid gebiedt mij te Nu had ik eigenlijk gehoopt dat een zeggen–en waarschijnlijk had u dat zelf vrouw typische “vrouwen-Apps” zou

downloaden... Helaas voor mij, Beppie heeft veel sport en nieuwsgerelateerde Apps op de iPad staan. Wat wil je, na zo’n sportzomer? Vol trots vertelt ze dat haar zoon ook nieuwe Apps ontwikkelt. Aha huiswerk voor mij, daar wil ik het fijne van weten. Wordt dus vervolgd... Niet alleen Beppie is blij met de iPad, ook haar man Pierre beleeft er veel plezier aan. Hij deelt de sport- Apps zoals “Voetbal International” en “Nu Sport” met zijn vrouw maar heeft zijn eigen muziekrepertoire aan de iTunesbibliotheek toegevoegd. Kortom: Beppie en Pierre hebben tijdens hun verblijf in Spanje hard gewerkt om de iPad naar hun hand te zetten en hebben daar nu veel voordeel van. Het volgende plan is het downloaden van boeken, maar over het hoe en wat zullen ze de mannen van ivizi raadplegen. Mag ik dan alvast één hint geven: bol.com heeft haar eigen gratis App die je vrij makkelijk via iTunes kunt downloaden. Je ziet het: leeftijd speelt geen rol in het wel of niet meegaan met de nieuwigheden van deze tijd, tijdsdruk wel. “Haastige spoed is zelden goed”. Tegeltjeswijsheid die komt met de jaren en ervoor zorgt dat blijven ontwikkelen altijd uitdagend blijft. Apple biedt perspectief en er staat geen leeftijdslimiet op. De zoon van Beppie, Rob, biedt ook dat perspectief. Ik durf mijn hand ervoor in het vuur te steken dat Beppie binnen afzienbare tijd haar eigen “Appie” heeft.

Beppie’s iPad iPad 2 (wit) 64GB 3G + WiFi

sep/okt '12

reportage Tegenstand ‘Ik heb wel eens op het punt gestaan om het bijltje erbij neer te

Limburg klaar voor groene energie

gooien.’ foto: peter wouters

Limburg staat aan de vooravond van de energieomslag. Zegt projectmanager duurzame energie Har Geenen. Maar er moet wel regie op komen, betoogt lector nieuwe energie aan de Hogeschool Zuyd. “De omslag komt er. Is het niet goedschiks, dan kwaadschiks.” Door Bart Ebisch

ien jaar lang moest initiatiefnemer Har Geenen knokken voor een staaltje duurzame energieopwekking op lokaal niveau: de bouw van vier windmolens. Sinds drie maanden draaien ze in het buitengebied van Neer. Limburgs eerste windmolenpark. De tegenwerking vanuit de bevolking was groot, vertelt Geenen. “Ik heb wel eens op het punt gestaan om het bijltje erbij neer te gooien. Tot aan de Raad van State toe hebben we moeten vechten.” De ambtelijke pijn is drie maanden na de officiële ingebruikname vergeten. Sinds kort oogst de projectmanager duurzame energie groene stroom. Jarenlang werk en torenhoge kosten – plannen maken, procedu38

res, investeren – betalen zich eindelijk uit. “De vier molens leveren jaarlijks de stroom voor vijfduizend huishoudens. Dat zijn tussen de zestien en achttien miljoen kilowattuur. We zitten op schema.” Er komt een vijfde windmolen bij, zo is de bedoeling. Leden van de onlangs opgerichte coöperatie Zuidenwind beleggen in het windpark. Iedere geïnvesteerde euro levert jaarlijks minimaal vijf procent rendement op, beweert Geenen. “De leden worden tevens eigenaar van de vijfde turbine. Wellicht dat we eerst opnieuw de gang naar de rechter zullen moeten maken.” Aardwarmte Of Limburg aan de vooravond staat van de doorbraak van groene energie?

Geenen zegt van wel. Regelmatig melden zich bij hem geïnteresseerde partijen voor informatie over windenergie. “Overal in de buurt zie je energiecoöperaties ontstaan. Het oude plan voor een windmolenpark aan de andere kant van de gemeentegrens in Peel en Maas is weer uit de kast gehaald. De gemeente Weert wil een ambtenaar aantrekken voor duurzame energie.” Ook de provincie Limburg zit niet stil. Die stelde begin dit jaar 28 miljoen euro beschik-

baar voor projecten die energie besparen en duurzaam opwekken. Zowel particulieren als bedrijven kunnen van de regeling gebruik maken, evenals verenigingen, gemeenschapshuizen en scholen. Twintig miljoen is bestemd voor leningen, garanties en deelnemingen. Dat geld krijgt de provincie deels weer terug om het vervolgens weer in nieuwe energieprojecten te steken. Om zich heen ziet Geenen, de voormalige eigenaar van enkele kringloopwinkels in

“Leg de bevolking eerst uit waarom duurzame energie nodig is. Dan gaan mensen erover nadenken.” sep/okt '12

zich veel ellende kunnen besparen door een totaalplan te presenteren, oordeelt lector nieuwe energie Jacques Kimman van de Hogeschool Zuyd in Heerlen. “Leg de bevolking eerst uit waarom duurzame energie nodig is. Dan gaan mensen erover nadenken. Nu kregen de mensen beetje bij beetje informatie. Dat maakte ze wantrouwend. De discussie ging niet meer over het uitgangspunt dat Maastricht in 2030 energieneutraal wil zijn. Mensen zagen alleen nog die grote mast. Die willen ze niet in hun achtertuin. Het oorspronkelijke concept met wind- en zonneenergie, aangevuld met de biomassacentrale is van de baan.”

Limburg, tal van groene energieprojecten van de grond komen. Meest spraakmakende voorbeeld: in Grubbenvorst verwarmt paprikateler Pieter Wijnen sinds kort zijn kassen – 32 hectare met aardwarmte. “Boeren investeren in zonnepanelen op de daken van stallen en andere bedrijfsgebouwen. Voor bedrijven is het rendabeler dan voor particulieren. De BTW kunnen ze namelijk verrekenen met de belastingen. Bovendien komen bedrijven in aanmerking voor een investeringspremie. Binnen acht jaar zijn de kosten terugverdiend.” Ambities Dat is pas het begin. Over acht jaar kunnen alle 90.000 huishoudens in Noord-Limburg en het Duitse district Kleef sep/okt '12

voorzien worden van duurzame elektriciteit in de vorm van zonne- en windenergie en biogas, concludeerden eerder dit jaar enkele Duitse energiedeskundigen na onderzoek. Tim van Hees, projectleider van het Euregioproject Energie Zonder Grenzen, noemt de verwachting “zeer realistisch”. Woordvoerder John Clermonts van de provincie meldt dat in Venlo (Klavertje 4) begonnen kan worden met de procedures voor de bouw van de zogeheten duurzame energiecentrale. Die moet 20.000 huishoudens van duurzame stroom gaan voorzien. Gedachte energiebronnen: zon, afval, geothermie en wind. In de rest van de provincie zitten ze ook niet stil. Bekend zijn het Mijnwaterproject (energie

onttrekken aan water uit oude mijngangen) en het Huis van de Toekomst op het Avantis bedrijventerrein in Heerlen met tal van snufjes op het gebied van energiebesparende maatregelen. Sittard-Geleen zet in op het Groene Net. Dat is het plan voor een ondergronds buizenstelsel dat de restwarmte van bedrijventerrein Chemelot huizen en bedrijven in Sittard, Geleen, Beek en Stein moet gaan verwarmen. Iets zuidelijker werkt Maastricht mee aan de oprichting van een biomassacentrale in de wijk Bosscherveld. De firma Imtech kan wel rekenen op protesten uit de omgeving. Eerder sneuvelde het idee om in het Lanakerveld een windmolenpark aan te leggen. De gemeente had

Achtertuin Met bovengenoemd voorbeeld geeft Kimman het verhaal over de ‘groene doorbraak’ een wending. De doorbraak komt er, daar is hij van overtuigd. “Niet goedschiks, dan maar kwaadschiks”. Hij wil wijzen op hindernissen, die de energieomslag momenteel in de weg staan. Hij wijst nogmaals op het belang van goede voorlichting. “Er is onderzoek gedaan naar het zogeheten not in my backyard-principe. Niemand is blij met een windmolen in zijn achtertuin. Leg je uit dat je ook mede eigenaar kan worden van diezelfde molen en dat deze geld oplevert, dan valt het wel mee met de bezwaren.” Kimman juicht de vele initiatieven toe. Alleen, hij mist regie. Een zak geld beschikbaar stellen, zoals de provincie doet, is niet genoeg. Provincie en 39

“De Chinezen mogen wel spotgoedkoop panelen produceren, maar ze hebben geen kennis over onze huizen, gevels en daken.”

hebben geen kennis over onze huizen, gevels en daken.”

gemeenten moeten veel meer faciliteren, naar voorbeeld van Duitsland, waar inmiddels meer mensen werken in de groene energiesector dan in de auto-industrie. “We zeggen dat we in Nederland een kenniseconomie hebben. Alleen pakken we niet door. We willen geen industriepolitiek voeren, dat vinden we niet eerlijk Op die manier hollen we alleen achter de feiten aan en zullen we geen graantje meepikken van de duurzaamheidindustrie. Dan ziet het er slecht uit voor onze economie.” Het is de veelgehoorde klacht van het bedrijfsleven. Tien jaar geleden liep Nederland nog voorop als het ging 40

om innovatie op energiegebied, nu bungelen we volgens Kimman ergens achteraan. Hij komt met een voorbeeld uit eigen keuken. “Zonnepalen op dakpannen vind ik niet mooi. Wat nodig is zijn dakintegratietechnieken voor zonnecellen. Dat kan een enkele projectontwikkelaar, huizeneigenaar, of bouwbedrijf niet alleen. Samenwerking in de keten is heel belangrijk. Hierdoor gaat innovatie sneller en kan er een totaalpakket gemaakt worden. Als we die keuze maken dan heeft de productie van zonnecellen in eigen land beslist een kans. De Chinezen mogen wel spotgoedkoop panelen produceren, maar ze

Doorpakken “We zeggen dat we in Nederland een kenniseconomie hebben, maar wij pakken niet door.”

Koploper Willen Limburgse steden en gemeente, zoals Maastricht, in 2030 energieneutraal zijn, dan moeten ze hun werkwijze rigoureus omgooien, adviseert de lector. Er is een koploper nodig, die de boel aanzwengelt, die zich niet uit het veld laat slaan door tegenvallers en die duurzaam weet te verankeren in de hoofden van de bevolking. De burgers moeten bij een energieloket terecht kunnen voor alle vragen op het gebied van groene energie. En dan is er nog stap drie. “Er moet een wisselwerking tot stand komen tussen beleidsmakers, energiebedrijven, woningeigenaren en bedrijfsleven”, filosofeert Kimman. “Vraag ambtelijke afdelingen wat zij kunnen bijdragen aan het verwezenlijken van het einddoel. Op die manier ontstaat een netwerk door alle sectoren heen binnen het gemeentehuis. Met aan de basis een soort van aanjaagteam. Op die manier kun je ook het beste barrières slechten.” Watertank Jacques Kimman fietst dagelijks naar zijn werk in Heerlen. 32 kilometer

heen en 32 kilometer terug. Op school aangekomen maakt hij gebruik van een elektrische auto. Dat is zijn bijdrage aan een energiezuinigere wereld. Verder werkt hij het plan uit voor een dak met zonnepanelen op zijn woonboerderij in Sint Odiliënberg. Har Geenen doet niet voor hem onder. Sinds een jaar heeft de inwoner van Neer zonnepanelen thuis op het dak. Onder de grond ligt sinds 25 jaar een watertank gevuld met regenwater voor het laten draaien van de wasmachine en het doorspoelen van de wc. Met een kritische blik kan ieder huishouden tien tot twintig procent aan energie besparen, schatten de twee deskundige. Energiezuinige apparaten aanschaffen en alles uitzetten ’s nachts bijvoorbeeld. “En die verwarming kan best een half uur eerder uit”, zegt Kimman. “Hier op de Hogeschool heb ik een besparingsplan gemaakt. Alle computers gaan ‘s nachts uit en het avondonderwijs vindt voortaan plaats in één vleugel. Vraag me niet waarom, maar ’s nachts draaiden ventilatoren. Ook die zijn uit. Al die maatregelen bij elkaar leveren een besparing op van 150.000 euro per jaar. En dat voor één school.”

sep/okt '12

- advertentie -

VOETBAL BELEEF JE IN HET STADION KOM PROEFKIJKEN BIJ RODA JC KERKRADE. HET BEVALT BESLIST!

S E E W EL N S ER J! BI ONTDEK RODA JC KERKRADE Wordt u de nieuwe zakelijke partner van Roda JC Kerkrade? Kom vrijblijvend proefkijken bij een wedstrijd van Roda JC Kerkrade en ontvang twee gratis kaarten met toegang tot de businessclub. Het enige wat u hoeft te doen is uw bedrijfsnaam en gegevens mailen naar LVandenbergh@rodajc.nl onder vermelding van ‘Proefkijken Roda JC Kerkrade’. Een officiële invitatie volgt dan met spoed.

sep/okt '12

Actie geldig in de maanden september en oktober 2012 en is alleen bedoeld voor de zakelijke markt.

- advertentie -

Wie maakt het verschil?

Executive Search

De professional met de juiste kwaliteiten. Maar waaraan herken je het talent waardoor een organisatie excelleert en de professional kan schitteren? Wie goed kijkt, ontdekt het verschil. Wie het verschil ziet, vindt het talent zoals Marieke Kraak (tweede hockeyster van linksboven), momenteel Manager Bestuurszaken bij Rabobank Maastricht en Omstreken. EQUIPE traceert, enthousiasmeert en selecteert op een persoonlijke manier de allerbeste professionals die het onderscheid bepalen tussen goed en uitstekend. Neem vrijblijvend contact op met een van onze kantoren.

Werving en Selectie

Bemiddeling RvC/RvT

Interim Management

Detachering

Consultancy

Equipe BV Maastricht 043 3299955 - Eindhoven 040 2963688 - Venlo 077 3030010 info@equipe-bv.nl - www.equipe-bv.nl

column

Online effect draait om content

Jean-Paul Toonen, communicatie specialist

‘S

ocial media móet, zeker voor zakelijke doelen’ adviseren de goeroes. Maar slechts enkelen vertellen je erbij hoe je zoiets aan kunt pakken. Het gevolg is dat ondernemers probeersels lanceren en de stagiaire het beheer krijgt over Twitter, Facebook en andere platforms. De resultaten blijven uit en het vooroordeel wordt bevestigd: ‘Social media werkt niet’. De werkelijke betekenis van social media ligt natuurlijk dieper. Sociale platforms maken de ziel van je organisatie zichtbaar als op een röntgenfoto. Want op deze platforms kun je zien hoe de mensen uit je team en jijzelf als ondernemer bezig zijn met het eigen vakgebied. En dat is op termijn van invloed op je geloofwaardigheid in de markt. Maar eerst nog even wat context. We leven in een nogal verwarrende tijd, wellicht een transitie-periode. De samenleving koerst van het oude streven naar winstmaximalisatie naar een nieuw oogmerk: verbetering en verduurzaming. Op bijna elk terrein treden grote veranderingen op en dat legt ook druk op bedrijven en hun personeel. Degenen die deze veranderingen lijdzaam afwachten en niet innoveren, krijgen op dit moment geen aandacht. En terecht. De actieve aanpakkers laten het zo ver niet komen en werken aan vernieuwing. En daarbij delen ze steeds vaker hun leercurve met klanten, personeel en branchegenoten. Ze zijn dagelijks in de weer met het volgen van vakbladen en sites, het veranderen van processen en het delen van hun bevindingen. Ben je een hovenier, waarmee bestrijd je dan onkruid en waar gaat het snoeiafval heen? Hoe betrek je duurzame energie als industrieel? Ben je accountant, test je dan ook de nieuwste boekhoudprogramma’s? En waar haalt de bierbrouwer dan zijn gerst en hop vandaan? Zit je in de seniorenzorg, kunnen we dan leerzame blogs van je lezen? Degenen die met engagement in hun vak staan, kunnen dat delen met hun omgeving. Wie daarbij regelmatig nieuwe content produceert, is op het internet een opvallende verschijning. Of het nu teksten, foto’s of films zijn, met nieuwe, unieke inhoud verwerf je de meeste aandacht. Echter, de meeste deelnemers in social media zijn ‘content curator’ en dragen slechts bij aan de verspreiding van content die er al was. Dat laatste is op zichzelf ook best verdienstelijk als het om relevante thema’s gaat. Je klanten zien natuurlijk dat je voldoende ‘in de wedstrijd’ zit, ook al heb je nooit de bal. Onderaan de ladder van deelnemers staan de mensen die ruis verspreiden. Ze zijn wel actief maar voegen niets toe - ook niet geleend van een ander - en roepen teksten als: ‘Voor al uw vleeswaar, ga naar de Kiloknaller’.

sep/okt '12

Het scheppen van nieuwe, relevante content is het meest verdienstelijk maar natuurlijk ook het moeilijkst. Wie bijvoorbeeld als eerste de sprong weet te maken naar de volledige C2C-productie en dat nieuws slim deelt, zet het bedrijf lange tijd in de aandacht. Blogs, interviews of foto’s worden veelvuldig verspreid en gewaardeerd. Dat overkwam bijvoorbeeld Desso met hun duurzame tapijtconcept. De gratis aandacht via social media en zoekmachines die nog steeds naar deze fabrikant uitgaat, moet voor de stilstaande branchegenoten behoorlijk voelbaar zijn. Ook Gulpener heeft in de biermarkt de volle aandacht omwille van een eigenwijze, duurzame aanpak. Zulke pioniers nemen een voorsprong in hun sector en scheppen een aanhoudende online campagne zonder al te veel kosten. Het effect van nieuwe informatie kun je ook zien aan de Maastricht Visit film op Youtube, die deze stad eens op een andere manier laat zien. Het gevolg is een gratis distributie naar meer dan 40.000 kijkers in 130 landen. Kortom, wie unieke content weet te bieden kan daar via de Sociale Media een behoorlijke impuls uit halen. Soms hoeft het niet moeilijk te zijn. Een medewerker op een vakbeurs kan al voor behoorlijk wat traffic zorgen door opmerkelijke nieuwtjes te delen. Wie makkelijk en regelmatig nieuws twittert, krijgt veel volgers. En zo stijgt je naam of je product in zoekmachines. En eigenlijk is dat ook een eerlijk proces. De mensen die écht geëngageerd in hun werk staan, verdienen tenslotte de meeste aandacht. 43

interview

Kunst bindt generaties door kim maes beeld luc hommes

oor de Maastrichtse Safiere Henkes hebben deze woorden een speciale betekenis. Ze verwoorden de hechte band tussen haar en ‘opaatje’, zoals ze de in 2009 overleden Jef Scheffers, begaafd schilder en ouddirecteur van de Middelbare Kunstnijverheidsschool, liefdevol noemt. Drie jaar lang betrok ze een kamer in zijn huis zodat de hoogbejaarde oud-directeur, die niet meer zelfstandig kon blijven wonen, zijn thuishaven niet hoefde te verlaten. In ruil voor de jarenlange verzorging gaf de kunstenaar zijn vurige liefde voor kunst door aan de jonge Maastrichtse, die nu met al haar passie dat vuur brandend wil houden. Al zat die liefde voor kunst Safiere Henkes wel al duidelijk in de genen. Als dochter van een galeriehoudster en een kunstenaar werd de liefde voor het vak haar met de paplepel ingegeven. “Ik ben letterlijk en figuurlijk opgegroeid tussen de kunst,” vertelt Safiere ons in Gallery Bell’Arte, de oudste beeldengalerie van Nederland die eigendom is van haar moeder. “Thuis was iedereen met kunst bezig, dat was voor mij en mijn broertje, inmiddels ook kunstenaar, de normaalste zaak van de wereld. Hoewel ik wel erg creatief ben, heeft dit niet geleid tot praktiserend kunstenaarschap, maar die hechte verwantschap met kunst is nooit verdwenen.” Ze gaf die verwantschap vorm met de oprichting van de online galerie Libasaf in 2005 en trad hiermee min of meer in de voetsporen van haar moeder. Libasaf presenteert de zeefdrukken en litho’s van de beroemde kunstenares Gerti Bierenbroodspot die eerder al nauw samenwerkte met Bell’Arte. 44

Gevoelens verwoord Bell’Arte was ook de plek waar Safiere’s fascinatie voor zeefdrukken en litho’s ontstond. Waar die fascinatie voor deze werkwijzen nu precies op gestoeld is, kan ze moeilijk in woorden vatten. “Het is een combinatie van facetten,” legt Safiere uit. “Het is vooral een gevoel. Ze hebben een speciale uitstraling. Het is net iets anders dan een foto, tekening of schilderij. Het heeft een extra dimensie. Er wordt gebruik gemaakt van een heel speciale techniek waardoor de kleuren gewoonweg prachtig zijn. Doordat deze techniek erg kostbaar is, zijn er tal van andere vervangende technieken ontwikkeld waardoor ze nu steeds zeldzamer worden. Hoewel ook haar keuze voor het ambassadeurschap van Gerti Bierenbroodspot voortkwam vanuit een gevoel weet ze dit heel concreet te verwoorden. “Haar werk is verschrikkelijk veelzijdig. Het is ontzettend kleurrijk en spreekt tot de verbeelding. Je kunt hier echt een persoonlijke invulling aan geven. Het biedt ruimte voor je eigen fantasie. Gerti reist de hele wereld rond om inspiratie op te doen en die passie, dat enthousiasme zie je terug in haar werk. Het is veelzijdig, verveelt nooit.” Hoewel Safiere momenteel bezig is om samenwerking te zoeken met andere kunstenaars is uitbreiding van haar galerie niet het hoogste doel. Bij de zoektocht laat de Maastrichtse zich wederom leiden door haar gevoel en passie. Want met diezelfde passie zwaait Safiere de scepter over Libasaf. “Ik geloof in kunst,” vervolgt ze enthousiast. “Ik geloof in de grote toegevoegde waarde ervan, ik geloof in de manier waarop ze je leven kan verrijken. De schoonheid

Kunst “Thuis was iedereen met kunst bezig. Dat was de normaalste zaak van de wereld.”

van kunst kan je tot in het diepst van je ziel raken. Pas als ik dit gevoel bij een kunstwerk heb, kan ik het ook verkopen. Ik moet er zelf in geloven, ik moet het voelen, alleen dan kan ik dat gevoel overbrengen. Ik help mensen bij hun zoektocht naar dat ene speciale werk. Bij Bell’Arte kunnen ze de werken komen bekijken, maar er wordt ook veel rechtstreeks via internet gekocht. Doordat alle werken online gepresenteerd worden, krijg je een mooi overzicht van de hele collectie. Online galerieën zijn sterk in opkomst. In Amerika houden galerieën jaarlijks een grootschalige online verkoop, dat is daar al helemaal ingeburgerd. Daarsep/okt '12

bij maakt internet kunst laagdrempelig. Je kunt veel meer mensen bereiken en dat vind ik belangrijk, want kunst maakt je blij, het voegt iets toe en wat is er nou mooier dan dat gevoel door te geven aan anderen?” Bijzondere leermeester In het doorgeven van dat gevoel heeft Safiere ‘les’ gehad van een wel heel bijzondere leermeester. Jarenlang verzorgde ze Jef Scheffers, oud-directeur van de Middelbare Kunstnijverheidsschool, de huidige Academie Beeldende Kunsten Maastricht. “Zijn dochter, die bevriend is met mijn moeder, gaf op een gegeven moment te kennen dat haar vader niet meer alleen kon blijven

wonen,” vertelt Safiere. “Ze was daarom op zoek naar iemand die bereid was om bij haar vader in te trekken zodat hij zijn huis niet hoefde te verlaten. Ik heb, toen ik het verhaal van mijn moeder hoorde, meteen toegezegd en ben samen met mijn toenmalige vriend bij hem ingetrokken.” Een intuïtieve beslissing, maar spijt heeft ze er nooit van gehad. Vol toewijding en respect nam ze drie jaar lang de rol van verzorgster voor de toen honderdjarige Scheffers op zich. Ze las de oude man voor en bezocht op zijn verzoek musea om vervolgens bij thuiskomst uitgebreid verslag te doen. Een begrip Het heeft haar leven verrijkt en haar

"Haar werk is verschrikkelijk veelzijdig. Het is ontzettend kleurrijk en spreekt tot de verbeelding." sep/okt '12

liefde voor kunst nog groter gemaakt. “Het heeft mijn leven veranderd,” vertelt ze terugkijkend. “Ik ben daardoor heel veel dingen anders gaan zien en heb ontzettend veel geleerd. Hij wijdde mij in in de wereld van de kunst. Wees me op bepaalde kunstenaars, die hij veelal persoonlijk kende. Hij vertelde me verhalen. De naam Jef Scheffers is niet voor niets een begrip in de kunstwereld, maar ook ver daarbuiten. Hij bezat zo’n schat aan wijsheid en kennis, dat het haast niet te bevatten was. Dat wekte mijn interesse en leergierigheid. Ik genoot van onze gesprekken waarbij hij onder het genot van een sigaartje en een ‘drupke’ honderduit vertelde.” Kijken voor twee Het legde de basis voor een bijzondere vriendschap die Safiere tot op de dag van vandaag koestert. “Hij is er helaas niet meer, maar ik zal hem nooit vergeten. Onze band was zo speciaal, mede ook doordat hij door mijn ogen weer kon zien. Door zijn slechtziendheid ging hij 45

zo min mogelijk naar buiten, maar vroeg hij mij om bepaalde plekken te bezoeken om hem vervolgens te vertellen wat ik had gezien. Zo heb ik talloze musea bezocht. Het feit dat ik voor hem keek, veranderde mijn eigen zienswijze. Daardoor ontwikkelde ik ook steeds meer interesse voor kunst. Ik verdiepte me in kunstboeken en bezocht steeds vaker op eigen initiatief exposities en musea. Maar het was ook zijn kijk op het leven waardoor ik veranderde. “Geniet van het leven, blijf niet te lang in nare dingen hangen,” zei hij altijd. Omdat ik mij al heel snel bewust was van de waardevolle lessen die in deze bijzondere ervaring besloten lagen, heb ik alles in dagboeken bijgehouden. Deze boeken houden mijn waardevolle momenten met ‘opaatje’ levend, die koester ik nog steeds.” Eervol afscheid Door de dood van Jef Scheffers veranderde het leven van Safiere ingrijpend. “De laatste weken voor zijn dood heeft hij in een bejaardentehuis doorgebracht,

maar ook daar bezocht ik hem nog trouw elke dag,” vervolgt Safiere. “Toen hij stierf had dat op mijn leven uiteraard een grote impact. Daarbij heeft het mij zoveel wijsheid en inzicht gegeven. Als eerbetoon aan hem en ter herinnering aan onze band wil ik deze drie jaar ooit

nog eens vastleggen in een boek. Het vormt voor mij een gepaste afsluiting van een waardevolle periode. Deze man mag nooit vergeten worden. Hij heeft het vuur doorgegeven, nu is de beurt aan mij.”

- advertentie -

Elsresidentie Sittard is stijlvol wonen met alle zorg

In Sittard, op een fraaie locatie tussen stadspark en binnenstad, is de bouw gestart van de Elsresidentie. Zestien nieuwe appartementen in een kleinschalige woonomgeving voor dementerende ouderen. Het project is een samenwerking tussen woningcorporatie Woonpunt en de Zorg Groep Beek. Hannelore Hamers-Roesink van de Zorg Groep Beek is de initiatiefnemer van de Elsresidentie. “Onze thuiszorg-organisatie krijgt steeds vaker te maken met dementerende cliënten. Veel mensen verzorgen hun dementerende partner het liefst zo lang mogelijk in een huiselijke omgeving. Pas als het echt niet meer kan, wordt gekozen voor een verpleeghuis. In ons zorgsysteem betekent dat grootschalige verpleeghuizen en soms ook nog met meerdere mensen die op een kamer verblijven. Uit deze ervaringen is bij Zorg Groep Beek het idee ontstaan voor een kleinschalige woonomgeving,” legt Hannelore uit. Elk appartement heeft een woonkamer, keuken, slaapkamer en badkamer. De bewoners bepalen zelf de inrichting. Zij huren het appartement in de Elsresidentie, en de 24-uurs zorg wordt geboden door Zorg Groep Beek. Elke bewoner bepaalt individueel van welke zorg en diensten hij of zij gebruik maakt.

Mensen die belangstelling hebben voor de Elsresidentie kunnen contact opnemen met Hannelore Hamers van Zorg Groep Beek. 046 46 000 40. Of kijk op de website: www.elsresidentie.nl 46

Zorg Groep Beek is een kleinschalige thuiszorgorganisatie. Het bedrijf is onlangs door het weekblad Elsevier uitgeroepen tot beste thuiszorgorganisatie van Zuid Limburg en Westelijke Mijnstreek.

sep/okt '12

advertorial

Chiropractors en fysio-therapeuten raden Dorsoo Slaapsysteem aan

Een gezonde ondernemer is een uitgeruste ondernemer

ndernemen en besturen is topsport. Wie optimale prestaties in het bedrijfsleven of de politiek wil leveren heeft een optimale nachtrust nodig. Om dat te bereiken is een goed bedsysteem nodig. Dat systeem is er nu in Nederland. In hartje Maastricht opende Dorsoo vorig jaar de deuren. Het Belgische gepatenteerde bedsysteem mag het beste bed ter wereld genoemd worden. Deskundigen beamen het. Het Dorsoo-slaapsysteem – het woordje ‘bed’ dekt de lading onvoldoende – helpt mensen bij een goede nachtrust. Daarnaast neemt het pijnklachten weg, en zorgt het automatisch voor ontspanning, doordat elke slaaphouding onmiddellijk wordt gecorrigeerd. ,,Het gevolg is dat mensen dieper gaan slapen, waardoor ze ’s morgens uitgerust aan de dag kunnen beginnen”, legt Maurice Schoenmaeckers uit. Schoenmaeckers brengt het Dorsoo-systeem in Nederland op de markt. Hij legt het verschil met een doorsnee bed uit. ,,Veel mensen hebben absoluut geen last van slapeloze nachten, maar toch worden ze ’s morgens niet fit wakker. Dat kan zijn omdat ze niet diep genoeg geslapen hebben, of omdat ze – zonder het zelf te weten - de hele nacht hebben liggen draaien.“ Het geheim van Dorsoo zit hem in de hydraulische lattenbodem, die in combinatie met een speciaal ontwikkeld matras het lichaam precies de juiste ondersteuning geeft. Als er door een bepaalde slaap- of lighouding druk ontstaat, heeft het slaapsysteem onmiddellijk tegendruk, zodat je lichaam doorlopend is verzekerd van een optimale ondersteuning. Als bewijs dat hij geen loze verkooppraatjes houdt, haalt Schoenmaeckers een onderzoek aan dat werd verricht door de slaapunit van een Brussels universitair ziekenhuis. Daaruit kwam onder meer naar voren dat gebruikers van een Dorsoo-slaapsysteem ’s nachts zo’n 45 procent minder bewogen. Verder bleken bij de proefpersonen die gebruikmaakten van een Dorsooslaapsysteem de tussenwervelschijven – de sep/okt '12

stukjes kraakbeen tussen de ruggenwervels – niet op elkaar te drukken. Door dit effect kunnen ze gedurende de nacht beter herstellen, waardoor ze overdag beter in staat zijn hun werk als schokdemper naar behoren te vervullen. Dat het Dorsoo-slaapsysteem met al zijn 26 hydraulische pompjes – 13 aan weerszijden van het bed bijzondere kwaliteiten heeft, is ook veel therapeuten niet ontgaan. Fysiotherapeut Lex Wijnands is al meer dan 27 jaar fysiotherapeut in Maastricht. “Een op de acht Limburgers kampt met dagelijkse rugklachten. De kans is groot dat de pijn niet vanzelf overgaat. Ons team van zes medewerkers heeft een effectief behandelconcept ontwikkeld om lage rugpijn te bestrijden. Wij komen echter pas kijken als er rugproblemen zijn, terwijl veel soorten rugpijnen te voorkomen zijn door een goed slaapsysteem. Dat bereiken alleen slaapsystemen die er voor zorgen dat er geen rek en spanning ontstaat op de wervelkolom. Een ideaal bedsysteem zorgt ervoor dat de wervelkolom in een neutrale positie is. Een goed bedsysteem is een combinatie van een goede matras en een goede bodem. Het Dorsoo Slaapsysteem werkt met hydraulische pompen en zorgt ervoor dat de wervelkolom altijd in balans

Maurice Schoenmaeckers en fysiotherapeut Lex Wijnands:

is. Ik vraag mijn patiënten altijd op welk bed ze slapen, want dat zegt vaak veel over de klachten die ze hebben. Een Dorsoo Slaapsysteem kan klachten voorkomen,” zegt fysiotherapeut Wijnands.

een goed slaapsysteem voorkomt rugproblemen

Maastricht

Achter het Vleeshuis 11 043 - 303 00 50 www.dorsoo.nl

reportage

Het land van onze toekomst door Govert Derix beeld Marinus Derix

inds de jaren tachtig verbleef Govert Derix in totaal vier jaar in Brazilië, voornamelijk in de noordoostelijke deelstaat Ceará in de buurt van de stad Fortaleza, in de zeventiende eeuw gesticht door Nederlanders. Hij zag het land veranderen van een achtergebleven natie in een booming economy die nu zelfs het westen voorbij lijkt te streven. Wat kunnen we leren van het Braziliaanse mirakel? Weinigen beseffen dat het noordoosten van Brazilië van 1630 tot 1654 een Nederlandse kolonie was die werd gerund door de West-Indische Compagnie, het kleinere zusje van de Verenigde Oost-Indische Compagnie. Het was Maurits van Nassau, neef van onze ‘vader des vaderlands’, die in de zeventiende eeuw zijn zinnen zette op ZuidAmerika en Nederlandse investeerders enthousiast maakte voor de winst die daar te behalen zou zijn. In de praktijk viel dat echter tegen. Anders dan in ‘de Oost’ lag de rijkdom in Brazilië niet voor het oprapen. Het belangrijkste exportproduct was suiker. Maar om suikerriet te oogsten en te verwerken, was menskracht nodig. Reden waarom de economische ontginning van Brazilië’s noordoosten begón met de verovering van Portugese handelsposten in Angola. Om een beeld te geven van de toenmalige handelsgeest: in 1644 rapporteerde Maurits (bijgenaamd ‘De Braziliaan’) aan de Staten-Generaal dat er tussen 7 februari 1642 en 23 juli 1643 6468 slaven aan boord gingen, waarvan er 1524 overleden, “een aanzienlijk verlies” – in florijnen, welteverstaan. Naar schatting vonden in de zeventiende eeuw 48

zo’n 520.000 slaven hun weg naar de Braziliaanse suikerindustrie. Goeddeels in schepen met veelbelovende namen als de Regenboog. Want ook nadat Nederland de kolonie in 1654 weer verloor aan Portugal, bleven we heer en meester van de internationale slavenhandel. Een belangrijk deel van de nieuwe bevolking arriveerde dus twee eeuwen lang door Nederlandse handen in hun nieuwe vaderland. Ik moet daar altijd aan denken als ik in Fortaleza in het Park van de Martelaren de reusachtige baobábomen zie staan die wij eveneens uit Afrika haalden en waaraan opstandige slaven werden opgehangen. Globalisering Nederland had een stevige vinger in de pap van de raciale smeltkroes Brazilië. Een eerste les die we kunnen trekken is dan ook een historische. Recentelijk is de erkenning van de slavernij in Suriname weer in het nieuws. In Brazilië hanteerden de Nederlanders de strategie om de quilombos, dorpen van gevluchte negerslaven, de stuipen op het lijf te jagen met kannibalistische indianenkrijgers – politionele acties avant la lettre. Deze en meer vreedzame feiten (zoals de eerste Joodse gemeenschap in Amerika die tijdens de Nederlandse heerschappij bloeide in het centrum van Mauritsstad, het latere Recife) doen je

beseffen dat de globalisering niet pas iets is van de laatste decennia, maar een proces dat op z’n laatst begon met de ontdekking van de Amerika’s. Intussen zijn de Brazilianen volop bezig om zelf de wereld te ontdekken. Ik zal nooit vergeten hoe ik twintig jaar terug op de Champs-Elysées in Parijs opkeek omdat ik Braziliaans Portugees hoorde. Nu steekt die taal er in het internationale geroezemoes van de wereldsteden altijd wel ergens bovenuit. Nu de economische kaarten omgekeerd liggen en we drie eeuwen verder zijn, is het de vraag hoe wij ons moeten verhouden tot een Braziliaanse Gouden Eeuw. Kunnen we daar sportief mee omgaan? Heeft het zin om stil te staan bij ons gedeelde verleden? Eén van de effecten van de globalisering en de emerging economy aldaar, is dat zij niet alleen in toenemende mate naar hier komen, maar dat ook steeds meer Westerse toeristen hun weg vinden naar de mooiste stranden van de wereld. Het is een open deur om te zeggen dat de wereld steeds kleiner wordt. In die kleinere wereld kunnen we steeds makkelijk ontdekken dat onze wortels veel internationaler vertakt zijn dan we denken. Zoals de opkomende Braziliaanse middenklasse het oude continent Europa aan het ontdekken is, zo staan wij voor de herontdekking van ons Braziliaanse verleden. Diaspora Wereldwijd was er de laatste tientallen jaren sprake van een Braziliaanse diaspora die vooral door economische motieven werd veroorzaakt. Het CBS leert dat Nederland intussen meer dan vierduizend gemengd NederlandsBraziliaanse stellen telt. Ook Limburg heeft een omvangrijke Braziliaanse gemeenschap. Typisch genoeg zijn er de laatste jaren steeds meer Brazilianen die terugkeren naar hun land van herkomst - omdat de economische vooruitzichten daar nu beter lijken dan hier. Maar er zijn ook emotionele mo-

“Ook Limburg heeft een omvangrijke Braziliaanse gemeenschap.” sep/okt '12

tieven. “Vroeg of laat willen ze allemaal terug,” vertelde me ooit een Nederlandse missionaris die in de metropool Belo Horizonte werkte. Het identiteitsgevoel is inderdaad één van de boeiendste aspecten van de Braziliaanse cultuur. Of je nu ergens in een uithoek van de Amazone aan de Colombiaanse grens bent of vijfduizend kilometer zuidelijker op de grens met Argentinië: overal spreekt men Portugees en overal voelt men zich Braziliaan. Dat ligt in de Europese Unie (qua oppervlak vergelijkbaar) en Limburg met de eeuwige vraag of er nu wel of niet sprake is van een Limburgse identiteit en taal, toch anders. Land van het Licht Die manifestatie van eenheid en zelfbewustzijn, de schier eindeloze sep/okt '12

Modern Het centrum van het moderne Fortaleza.

hoeveelheid natuurlijke hulpbronnen die het land in beginsel zelfvoorzienend maken, en de unieke muziek, dans, rituelen en literatuur was voor menigeen aanleiding om Brazilië in navolging van de schrijver Stefan Zweig te kwalificeren als ‘het land van de toekomst’. Die toekomst is op alle fronten aangebroken. Braziliaanse films en tvseries veroveren de wereld, in de grote steden vind je boekhandels die zijn te vergelijken met een combinatie van Selexyz, De Tribune en Van Leest en die een paradijs zijn voor bibliofielen én een bewijs voor een opkomende leescultuur en een revival van de intelligentsia, oude centra worden omgebouwd tot dynamo’s van urban culture, historische gebouwen niet langer met de grond gelijk gemaakt, maar getransformeerd in musea en theaterzalen, en bedelaars zijn nagenoeg uit het straatbeeld verdwenen (dat is in menige Europese metropool tegenwoordig wel anders). Toegegeven, naar verluidt moet generaal De Gaulle ooit hebben gezegd dat Brazilië geen serieus land zou zijn. De corruptie en ultracomplexe bureaucratie zijn nog altijd een volksziekte, de verschillen tussen rijk en arm zijn nog altijd zeer fors en het is maar de vraag of het ecologisch bewustzijn snel genoeg

groeit om het grootste regenwoud ter wereld te behoeden voor een definitieve kaalslag. Maar dan: waar Nederlanders bij een paar procent inflatie al beginnen te somberen, blijven Brazilianen goedgemutst. Zelfs tijdens de hyperinflatie in de jaren tachtig en het bewind van president Collor die in de jaren negentig doodleuk de pensioenen confisqueerde, bleven de meesten optimistisch. Wellicht is de tweede les daarom een klimatologische. Het noordoosten van Brazilië heet niet voor niets Terra da Luz, Land van het Licht. De overvloedige zon helpt om het leven te accepteren zoals het komt, met of zonder welvaart. Het is een gegeven dat voldoende zon niet alleen belangrijk is voor vitamine D, maar ook voor je emotionele huishouding. Alsof de tropenzon ook zorgt voor een versterking van het mentale immuunsysteem, waardoor men extra weerbaar is en het glas veel eerder als half vol dan op z’n Hollands als half leeg wordt gezien. Dat verklaart meteen waarom die uitspraak van die Nederlandse missionaris omgekeerd voor de duizenden Nederlandse migranten die in de vorige eeuw een leven opbouwden in met name het zuiden van Brazilië (waar zelfs een toeristisch stadje met de 49

naam Holambra ligt), amper van toepassing lijkt. Wie eenmaal de weldaad van het land van de toekomst heeft genoten, komt niet zo snel vrijwillig terug naar het oude continent.

Nederland Zonsondergang in Maracaípe in de buurt van Recife, één

Shoppings Maar er is ook een keerzijde van het economisch springtij. Nu het ineens goed gaat in Brazilië en men volop de vruchten plukt van de economische explosies in Azië (negentig procent van de export van ertsen in de snel uitbreidende havens bijvoorbeeld gaat naar China), lijkt het alsof er iets verdwijnt. Het indrukwekkendste van Brazilië zijn niet langer de regenwouden, de stranden, de muzikale ritmes en de waanzinnig mooie mensen, maar de shoppingmalls. Een jaar of vijftien terug verrees aan de rand van Fortaleza het enorme Iguatemi-complex, een soort BiosphereII met airco, honderden boutiques, supermarkten, kappers, beautysalons, 3-D-bioscopen en een uitgestrekte Praça de Alimentação (een eetplein met alle soorten culinaria, van pizza tot sushi tot de veelgeroemde ‘kilo’s’, overvloedige buffetten waarbij je per gewicht afrekent; een succesformule die opvallend genoeg bij ons vrijwel onbekend is). Het kristalpaleis, waarmee de filosoof Peter Sloterdijk onze samenleving vergelijkt, staat tegenwoordig in megavorm vooral ook in Brazilië. Na het virus van het toerisme is nu ook het koopvirus los. Shopping-Recife was al het grootste van Zuid-Amerika, en zal dat met de bouw van een nog groter consumptiepaleis blíjven. De opkomst van de megamalls bij de grote steden gaat gepaard met het ontstaan van grote afgesloten luxe woonkwartieren. De middenklasse-Braziliaan in de grote stad leeft in zulke beveiligde condominiums, ziet geen sterrenhemel meer, maakt zijn afspraken in de shopping, en staat per dag uren in de file. Sinds president Lula als anticrisismaatregel in 2008 de btw op auto’s drastisch verlaagde, lijden alle grote steden onder een permanent verkeersinfarct. Een beetje hoogbouw heeft dan ook een heliplatform. Het ontbreken van bedelaars in de centra ten spijt dreigt Brazilië radicaler dan voorheen te veranderen in een tweewerelden land waarin de have-nots zich via de tvsoaps vergapen aan de welvaart van de haves: anti-image

van de talloze betoverende stranden die een kwarteeuw lang bij Nederland hoorden.

van een toekomst die Europa niet moet willen. IPhone-ditis In Het Trieste der Tropen deed de antropoloog Claude Lévi-Strauss in de vorige eeuw verslag van zijn onderzoek bij verdwijnende indianenstammen. Met de nieuwe rijkdom en het overweldigende consumentisme lijkt er nu een nieuwe triestheid aan te komen. Intellectuelen vrezen voor de veramerikanisering van hun cultuur. Obesitas, computerverslaving, en iPhone-ditis zijn ook in Brazilië aan de orde van de dag. Tegelijk lopen de kerken ook hier leeg: het katholicisme werd onlangs qua populariteit voorbijgestreefd door de radicaal-evangelistische Assembleia de Deus en andere genootschappen die met tientallen eigen tvkanalen onze EO doen verbleken. In de Amazone is het populairder om cowboy te zijn op de uitgestrekte weilanden van voormalig oerwoud, dan om je te verdiepen in de rijkdom van de biodiversiteit. En de geroemde Braziliaanse hartelijkheid zou wel eens overwoekerd kunnen worden door een nietsonziend

materialisme. De bekendste Braziliaanse antropoloog uit de vorige eeuw, Darcy Ribeiro, slaat gelukkig een andere toon aan. Het Braziliaanse volk is zo vrolijk omdat het zoveel geleden heeft, stelt hij. Juist dat, in combinatie met de onvergelijkbare creativiteit, de omvang van de bevolking (intussen meer dan 200 miljoen), en de unieke versmelting van culturen, maakt Brazilië volgens hem tot het “nieuwe Rome” en de “mooiste en lichtste provincie van deze aarde”. In het indrukwekkende boek O povo brasileiro waarschuwde hij er echter in 1995 al voor dat het er meer dan ooit op aankomt dat de Brazilianen het land gaan uitvinden dat ze zelf willen. Dat is inderdaad de belangrijkste les. Voor hen. En voor ons. Als we iets van elkaar kunnen leren, dan is het om vast te houden aan de zoektocht naar onze eigen identiteit, hoe ongrijpbaar die ook is. Meer dan ooit beginnen we te beseffen dat we allemaal in hetzelfde schuitje zitten. De laatste les is niet eens zo futuristisch. Brazilië is ook het land van onze toekomst.

sep/okt '12

- advertentie -

Snelle incassoâ&#x20AC;&#x2122;s op advocaatnivo

Specialisten in ondernemingsrecht, financieel-economische problemen en bouw Tempsplein 29 | 6411 ET Heerlen | T: (045) 571 30 00 | F: (045) 571 66 66 | E: info@luckers.nl De Geusseltweg 33C | 6225 XS Maastricht | T: (043) 362 52 52 | F: (043) 363 72 73 | E: info@advocasso.nl 0032507.pdf 1

23-11-2009 13:56:06

- advertentie -

Heerlen Bedrijvige stad in het hart van de Euregio

Gemeente Heerlen

sep/okt '12

Wie een plek zoekt voor zijn onderneming, zoekt een thuis voor zijn bedrijf. Wie succes nastreeft, zoekt een prettige leefomgeving voor zijn personeel. Wie een toplocatie zoekt voor zijn bedrijf komt terecht in Heerlen! Heerlen is een bruisende stad midden in het groen. Een stad die nieuwkomers hartelijk in haar samenleving opneemt. Wij nodigen u uit om kennis te maken met deze stad, een jonge levendige stad waar veel mogelijk is. neem daarom een kijkje op www.zakelijk.heerlen.nl om zelf te ontdekken wat Heerlen u te bieden heeft!.

telefoon: 045-560 48 88 email: bcp@heerlen.nl www.zakelijk.heerlen.nl

essay

Krankzinnige politiek door govert derix beeld koen den os

et vraagstuk van de normaliteit (of, normaal gezegd, de vraag wat normaal is in de samenleving) is misschien wel zo oud als de mensheid zelf. Pal na de afgelopen verkiezingen voor de Tweede Kamer geeft Govert Derix een aanzet voor een alternatieve benadering van de normaliteit in de politiek. Zou de politicus de man of vrouw moeten zijn die in het diepst van de normale saaiheid een nieuwe vorm van krankzinnigheid durft te belichamen?

Koude Oorlog? Zijn dat de volksmassa’s die alles met toenemende desinteresse over zich heen laten komen omdat ze er toch niks aan kunnen doen? Of zijn dat de intellectuelen en aanverwanten die de groeiende kloof tussen burger en politiek steeds opnieuw onder de aandacht proberen te brengen, daarbij niet zelden vaststellend dat ook zij niet weten waar de magische knoppen zitten om burgers weer achter het beeldscherm vandaan te krijgen, de straat op ter verlevendiging van het politieke tumult?

Een krankzinnig avontuur, dat is de titel waaronder een groot aantal toespraken en opstellen van Hans van Mierlo (1931-2010) onlangs in boekvorm werd uitgegeven. Eén van de meest gebezigde woorden daarin is, inderdaad, ‘krankzinnig’. Krankzinnig weinig mensen zijn actief in de politiek (bladzijde 26), we hebben te maken met een krankzinnig wereldbeeld (39) en hebben van onze samenleving een krankzinnige heksenketel gemaakt (62), D’66 stond in 1966 voor een krankzinnige opdracht (74), we leefden tijdens de Koude Oorlog in een gekkenhuis (159) met een krankzinnige bewapeningsindustrie (162), enzovoort. Bijna zou je denken dat Van Mierlo zich medio jaren zestig ten doel stelde om de krankzinnigheid zelf aan de kaak te stellen en op de politieke en maatschappelijke agenda’s te krijgen. Daarbij zou het dan gaan om een gekte die om de een of andere manier de dagelijkse normaliteit is geworden. Want wie zijn er eigenlijk gek in een wereld die van crisis naar crisis hobbelt, waarin steeds minder mensen zich betrokken voelen bij het politieke debat, en die nog steeds op de afgrond van een nucleaire ramp balanceert – ook al liggen de kaarten daarvan lang niet meer zo duidelijk als tijdens de

Vrij spel De omschrijving ‘we staan erbij en we kijken ernaar’ is zo’n beetje mijn eigen mantra van onmacht. Precies dat is ook de analyse die je bij Van Mierlo keer op keer tegenkomt en die je van je stoel doet vallen – of na meer dan dertig jaar herhaling van dezelfde boodschap juist niet meer: alles is duidelijk, we weten alles allang, en toch gebeurt er onvoldoende om het tij van desinteresse en alles wat daar aan gevolgen aan vast zit (vrij spel voor populisme, graaicultuur en achterkamertjes, om een paar zijstraten te noemen) te keren. Niet dat ik vierkant achter de ideeën van D’66 sta. Maar hier stond (en staat?) wel een partij die de politiek-bestuurlijke status-quo aan de orde durfde te stellen en durfde op te roepen tot in-de-spiegel-kijken. Maar zoals dat gaat met spiegelexperimenten: weinigen durven zichzelf lang genoeg in de ogen te kijken om daarin ook de moed te vinden voor fundamentele verandering. Dus kreeg de partij toen het erop aankwam een bot toegeworpen (referendum), en bleef voor de rest alles bij het oude.

Grotere betrokkenheid Van Mierlo was van de school ‘culture

follows structure’. Hij geloofde dat een aanpassing van onze politieke realiteit zou leiden tot een grotere betrokkenheid van de burger bij de politiek. Door het aantal politieke partijen terug te brengen tot een behapbaar aantal, door niet alleen burgemeesters maar à la de Verenigde Staten ook de premier rechtstreeks te kiezen, en door een referendum zouden burgers weer het gevoel moeten krijgen dat de politiek van hen is en over hen gaat. (Ik zou daar de stemplicht, dagelijks een uur klassieke muziek in het lager en middelbaar onderwijs, geschiedenis, staatsinrichting en filosofie als vakken die extra zwaar meetellen in het eindgemiddelde, verplichte schoolreizen naar krottenwijken en regenwouden, een rituele inwijding in de plichten van het recht, en andere hoofdstraten aan willen toevoegen.) Zo zouden we de overgang kunnen maken van een partij- naar een kiezersdemocratie, aldus Van Mierlo in zijn Coornhertrede in 1992. In diezelfde lezing stelt hij dat politiek en burgerij elkaar maar blíjven aanstaren met een collectieve verlamming. Dat was al zo tijdens het onbehagen in de jaren ’60 waaruit het toenmalige enfant terrible van de Nederlandse politieke werd geboren. En het is nog altijd zo in onze tijd waarin het allang en breed salonvaardig is geworden en steeds minder in staat lijkt om de orginaliteit en urgentie van het gedachtengoed van toen te beschermen tegen... diezelfde verlamming waartegen men zich dus al een halve eeuw verzet. Sterk in de argumentatie van Van Mierlo is dat hij de schuld daarvan níet bij de burger legt en de oplossing níet primair denkt te vinden in een zoveelste ethisch-reveilachtige oproep tot solidariteit en wat dies meer zij. Ook dat waardenballonnetje is te vaak opgelaten en doorgeprikt. Te vaak bliezen politici met verhalen hoog van de toren over waarden en normen... totdat ook diezelfde waarden (of althans de woorden ervoor) devalueerden en onderhevig werden aan de zelfde verlamming die het hele politieke bedrijf in zijn macht heeft. Kijk de politici in de ogen en vraag je af of ze zelf nog geloven wat ze verkondigen. Het drama van de Nederlandse politiek lijkt op dat van Weimar vlak voordat het instortte en waarvan wel gezegd is dat niemand dat voorkwam omdat niemand meer de fut had het te verdedigen. Voeg daarbij een nog scherper dalende huisep/okt '12

zenprijs, kwakkelende economieën in Duitsland en China, en een duurzaamheidsbeleid dat onvoldoende snelheid maakt om zo goedkoop te worden dat het duurzaam zoden aan de dijk zet, en een krankzinnige achtbaan tekent zich af. Visionairs zijn mensen die de kennis en moed hebben om voorbij de bocht te kijken. De grote vraag is tot op welke hoogte onze politici visionair durven te zijn. Wie niet meer in de toekomst gelooft en geen hoop heeft, moet niet in de politiek gaan, aldus Van Mierlo met zoveel woorden. Maar wat als de politicus die écht om de bocht durft te kijken daar iets in de ogen schouwt wat hem de verlammende schrik om het hart doet slaan? Wat moet hij doen? De politieke arena verlaten? Of op zoek gaan naar een zin van de krankzinnigheid, zodanig dat daarmee in de politieke arena iets bereikt kan worden? Ze gingen niet Zie daar het krankzinnige avontuur waarmee Van Mierlo en zijn kameraden een krankzinnige halve eeuw geleden van wal staken. ‘Ken je die van die twee jongens die naar Parijs gingen? Ze sep/okt '12

gingen niet!’ grapt de demente vader van Olga in Turks Fruit uit 1969 keer op keer. Met een zelfde humor moet een visionair politicus keer op keer die mop durven herhalen van die politici die een belofte deden. Ze kwamen hem niet na! Met verve legt van Mierlo uit dat er een onderscheid is tussen de politieke meningsvorming en machtsvorming. Bij het eerst gaat het – bijvoorbeeld tijdens verkiezingscampagnes – om het opzoeken van het verschil tussen opvattingen. Dáár kan men zich immers op profileren. Bij het tweede – bijvoorbeeld tijdens het vormen van coalities – gaat het om het zoeken van gemene delers. Dáár kan men immers mee samenwerken. De Nederlandse politiek is kortom (vat ik kort door de bocht samen) gedoemd tot een realiteit waarin beloftes niet kúnnen worden nagekomen. Het is ook dit ondoorzichtige spel van beloven, onderhandelen en weer niet nakomen dat leidt tot die krankzinnige afstand tussen burger en politiek. De gewone man snapt het niet meer. En als hij het al snapt is de verklaring van een saaiheid waarvan de honden geen brood lusten, laat staan het stemvee.

Het problematische punt is dat de meeste politici met een grote boog om zulke thema’s heenlopen. Niemand durft de krankzinnige complexiteit van de situatie te beamen. Toch is dat nog altijd – hoe onzichtbaar ook – de voornaamste taak van de politiek. Het in kaart brengen van de economische, ecologische en sociaalpsychologische aspecten van de krankzinnigheid. En daar een programma op baseren. Liefst zo waanzinnig mogelijk. Werktitel: Een krankzinnig alternatief. Als het met voldoende verve en een verantwoorde dosis intellectueel geweld wordt gepresenteerd, maakt het zelfs kans als content voor een primetime show op alle beeldschermen. Met kijkplicht. Kijkcijferrecord gegarandeerd. Big We is watching us. De crazyness hiervan is niet meer en niet minder dan een bewijs van zijn noodzaak. In het verhaal De psychiater van de schrijver Machado de Assis besluit een psychiater alle mensen op te sluiten in het gekkenhuis. De krankzinnige politicus weet dat dat niet nodig is. Govert Derix is filosoof, schrijver en adviseur. 53

- a d-v a er dt veen rt t ieen -t i e -

Ease Travel Clinic: voor een onbezorgde vakantie

Een soa als ongewenste vakantiesouvenir tot onvruchtbaarheid, en dat terwijl de infectie goed te behandelen is met één dosis antibiotica”, antwoordt Hoebe.

Christian Hoebe

Weg van huis ligt de drempel naar seks voor jongeren een stuk lager. Onder invloed van zon, zee, strand en drank neemt veel jeugd het daarbovenop minder nauw met veilig vrijen. Het gevolg? Een groter risico op een soa. Steeds meer jongeren nemen dan ook een seksueel overdraagbare aandoening van vakantie meer naar huis. Een groeiend probleem, dat de GGD Zuid-Limburg een halt toe wil roepen.

soa-poli van GGD Zuid-Limburg om zich te laten testen. En elk jaar zien we een piek na de zomervakantie”, vertelt Hoebe. Vrijen jongeren dan niet veilig op vakantie? “Circa de helft neemt condooms mee op vakantie; de meesten gebruiken ze ook daadwerkelijk. Maar dat betekent ook dat de andere helft geen condooms inpakt, terwijl veilig vrijen op vakantie nóg belangrijker is dan thuis. In veel landen komen soa’s namelijk relatief vaak voor, waardoor het risico op een infectie bij onbeschermd vrijen groter is”, legt hij uit.

Behandeling als preventiemiddel Hoeveel soa-gevallen zijn er eigenlijk jaarlijks? “In Nederland lopen elk jaar zo’n 100.000 mensen in Nederland een soa op”, weet Hoebe. “Dat aantal proberen we terug te dringen door preventie en behandeling. Voorkomen is natuurlijk beter dan genezen, maar als iemand dan toch iets heeft opgelopen, is het zaak diegene zo snel mogelijk te diagnosticeren en behandelen, opdat hij of zij het niet aan een ander overdraagt. Zo is de behandeling van de één preventie voor een ander”, legt Hoebe uit hoe het mes aan twee kanten snijdt.

Vakantie boeken is Ease bezoeken We spreken professor Christian Hoebe, hoofd van de afdeling Seksuele gezondheid, Infectieziekten en Milieu van GGD Zuid-Limburg, en verbonden aan EASE Travel Clinic, dat onder andere reisvaccinaties verzorgt. Duidelijke piek na zomervakantie “Per jaar bezoeken zo’n 6.000 mensen de

www.ease-travelclinic.nl 0900 - 850 44 66 54

Soa levert niet altijd klachten op Wat zijn nu eigenlijk de meest voorkomende soa’s? “Chlamydia staat met 60% van alle soa’s met stip op nummer één, gevolgd door gonorroe en syfilis. Chlamydia is een bacteriële infectie die vaker voorkomt bij vrouwen dan bij mannen. Het gevaarlijke van chlamydia is dat symptomen maanden, soms zelfs jaren uitblijven. Des te belangrijker is het dus dat mensen zich na onveilig vrijen laten testen. Onbehandelde chlamydia kan namelijk leiden

Onveilig gevrijd? Laat je (gratis) testen! Wat moet je nu doen als je onveilig hebt gevrijd? “Het is zaak je altijd te laten testen na onveilig vrijen. Het uitblijven van klachten is immers geen garantie voor dat je geen soa hebt opgelopen. Door je te laten testen voorkom je nare gevolgen voor jezelf, maar ook dat je de aandoening onbewust overdraagt op anderen”, sluit Hoebe af. •

•

• •

azM P. Debyelaan 25, Maastricht GGD Geleenbeeklaan 2, Geleen GGD Het Overloon 2, Heerlen

Voor een afspraak voor een gratis soa-test kun je van maandag t/m vrijdag tussen 8.45 en 12.15 u. bellen met GGD ZuidLimburg: 043/045/046 - 850 66 13 (gratis). Hoe een soa-test precies in zijn werk gaat, kun je teruglezen op www.ggdzl.nl, onder de rubriek Seksuele gezondheid > Soaonderzoek. Algemene informatie over soa’s vind je op www.sense.info. Ga je op vakantie naar een risicoland? Laat je vaccineren! Bel hiervoor met EASE Travel Clinic: 0900 850 44 66.

go-ease.nl

0900 - 8504466

Ease is powered by:

sep/okt '12

column

“In zingeving zit het woordje zin en zin is een integraal systeem van zien, voelen, dromen en doen.”

“G

eluk is blijven verlangen naar wat je al hebt” Aurelius Augustinus, zo start het boek van Frederic Lenoir met de geweldige titel: ‘Handleiding voor een evenwichtige geest en een kalm gemoed.’ Handleidingen zijn super handig voor mensen met dyslectie en weinig geduld. Lekker snel snappen waar het in essentie over gaat, om dan tot de conclusie te komen dat je toch het hele boek moet lezen om het echt te snappen. En zo is het met het hele leven, shortcuts bestaan niet, je moet de Full Monty ondergaan. Van Confucius tot en met Spinoza, hebben ons laten inzien waarmee we ons innerlijk leven kunnen voeden en ontwikkelen; het leven nemen zoals het is, onszelf kennen en onderscheid leren maken, in het Hier en Nu leven, zelfbeheersing ontwikkelen, innerlijk tot rust komen, leren kiezen en leren geven. Deze universele wijze inzichten zijn al zo oud als de Romeinen, zelfs met het Web in ons leven en de iPad in de hand, het is nog steeds niet veranderd. Eigenlijk wisten we het al, want Oma Grubben had dat al een aantal keren verteld; “Paultje, als jij zo oud bent als ik zul jij nog vaak aan mijn woorden denken; overal waar “te” voor staat, dat deugt niet, behalve tevreden”. Toentertijd dacht ik wat onze drie koters nu regelmatig naar mij roepen: “Boring”, “So five minutes ago”, “Voor in het museum” en de mooiste van ze allemaal; “Get a Life!!!!!!!!!! Onlangs hebben we afscheid moeten nemen van Stephen Covey, de bestverkochte managementauteur van de laatste jaren, op 80-jarige leeftijd. Hij brak door in 1989 met de bestseller ‘The 7 habits of Highly Effective People’. Zeg maar een collega van mijn Oma, maar dan op businessgebied. Covey heeft het over de Natuurwetten die vandaag nog

sep/okt '12

actueler zijn dan ooit: de Principiële levenshouding zoals waarden en normen, karakter, ethiek en de Pragmatische levenshouding zoals persoonlijk succes en wederzijdse afhankelijkheid. Covey beschrijft zijn 7 habits op een wijze dat ze door iedereen te gebruiken zijn: • wees proactief: de dingen waar je grip op hebt, wanneer je daarop focused dan ga je scoren. • begin met het einde voor ogen: wat zou je willen dat de mensen over je vertellen tijdens je eigen overlijdensspeech? • begin bij het begin; zorg dat je de belangrijkste dingen niet de dupe laat worden van allerlei urgente, maar onbelangrijke dingen. • denk in termen van win/win: wederzijdse afhankelijkheid, echte samenwerking, wordt geboren als je niet denkt in termen van concurrentie, maar van gezamenlijk winnen. • probeer eerst te begrijpen, dan begrepen te worden: als we elkaar echt begrijpen en dat doe je door vragen te stellen en niet zelf beginnen te vertellen, dan zullen we creatiever worden in het oplossen van gezamenlijke problemen. • werk synergetisch: waardeer de onderlinge verschillen die er zijn en gebruik ze om tot betere resultaten te komen dan je alleen zou kunnen bereiken. • hou de zaag scherp: periodieke vernieuwing van lichaam en geest zorgt ervoor dat je de andere eigenschappen kunt blijven ontwikkelen.

Paul Rinkens, ondernemer

Oma Grubben

Inmiddels heeft hij er een 8ste aan toegevoegd, want in de loop der jaren heeft ook Covey bijgeleerd. • Zingeving: find your voice and inspire others to find theres. In zingeving zit het woordje zin en zin is een integraal systeem van zien, voelen, dromen en doen. En dat allemaal in de juiste balans. Hoi Oma Grubben, er gaat geen dag voorbij dat ik niet aan jou denk! Ut Paultje.

- advertentie -

NEW

- advertentie -

lees ZUID voor €1,66 per maand

COLLECTION AUTUMN ‘12

WIN!

1 VAN DE 10

WAARDECHEQUES T.W.V.

€ 100,KIJK SNEL OP ONZE WEBSITE OF FACEBOOK-PAGINA

ZUID is het enige, onafhankelijke opinieblad van Limburg. Het blad verschijnt vijf keer per jaar en wordt uitgegeven door ZUID MEDIA GROEP.

MARKT 104 - 106 • BEEK

DAMES & HEREN T/M MAAT 45

Word abonnee voor slechts 19,95 euro per jaar. Vanaf september ontvangt u dan ZUID voor het eerst in uw brievenbus.

T/M MAAT 50

MA T/M DO TOT 18 UUR • VRIJ KOOPAVOND ZA TOT 17 UUR

WWW.BEURSKENS-SCHOENMODE.NL 56

Abonneren kan op zuidmagazine.nl sep/okt '12

column

nze reizen tijdens de zomermaanden hebben weer stapels mooie foto’s opgeleverd van exotische paleizen, indrukwekkende tempels, kleurrijke markten, intens groene jungle en azuurblauwe zee. Stuk voor stuk zijn ze verbonden met dierbare herinneringen aan bijzondere gebeurtenissen die we als gezin samen hebben beleefd en vertellen ze een deel van ons gezamenlijke levensverhaal. Soms fungeert er een als fotomoment: een beeld dat door de ervaring die erbij hoort, nieuwe persoonlijke inzichten genereert en soms zelfs leidend wordt voor een nieuwe koers. Zo heb ik zelf twee jaar geleden al varend in de buurt van het Indonesische eiland Flores de kracht van (innerlijke) rust, harmonie en acceptatie mogen ervaren. Ik hoef de foto van ons in die kleine lokale boot midden op die uitgestrekte, kalme blauwe zee, maar in mijn geheugen te roepen om even pas op de plaats te kunnen maken wanneer mijn agenda en ik elkaar weer eens voorbij lopen. Dergelijke fotomomenten zijn belangrijk in leiderschap omdat ze mede definiëren waar u als leider voor staat en wat u als persoon belangrijk vindt. Het is jammer dat binnen organisaties vaak de openheid ontbreekt om beslissende fotomomenten met elkaar te delen, want ze vormen potentieel krachtige interventies in bijvoorbeeld verandertrajecten. Wanneer u het fotomoment namelijk vertaalt naar een verhaal dat voor u en de organisatie belangrijk is, communiceert u daarbij niet alleen op inhoud (wat gaan we doen, met wie, wanneer en waarom) maar ook op emotie (geloof ik in dit verhaal en kan ik verbinding met de medewerkers tot stand brengen). Peter Guber, een Amerikaanse executive sep/okt '12

“Wat is het ideaal waar u en uw organisatie naar streven en hoe draagt uw verhaal daaraan bij.”

in de filmindustrie en producer van vele films waaronder Rain Man, Batman en The Color Purple, geeft in een Harvard Business Review artikel vier voorwaarden om een succesvol verhaal te kunnen vertellen. De eerste voorwaarde, authenticiteit, spreekt bijna voor zich. De leider moet congruent zijn met zijn verhaal om geloofwaardig te kunnen zijn (en niet bijvoorbeeld een verhaal vertellen rond een fotomoment ‘succesvol meer met minder’ en vervolgens zichzelf en het MT een fikse salarisverhoging toekennen). De tweede voorwaarde betreft het inlossen van de belofte aan het publiek dat het verhaal ook waarde voor hun zal hebben. Wanneer het publiek uit medewerkers bestaat, betekent dit dat u moet weten wat uw medewerkers beweegt en welke verwachtingen ze koesteren. De derde voorwaarde gaat over originaliteit: vertel nooit twee keer hetzelfde verhaal op dezelfde manier maar heb de flexibiliteit om het aan te passen aan het moment en de omstandigheden. En de vierde voorwaarde tenslotte refereert aan de achterliggende missie waaraan uw verhaal is gerelateerd. Wat is het ideaal waar u en uw organisatie naar streven en hoe draagt uw verhaal daaraan bij. Gaat u dit allemaal wat te snel zo net na het zomerreces? Dan zijn er inmiddels al aardig wat (Nederlandstalige) managementboeken over de kunst van het verhalen vertellen te krijgen. Wellicht interessant ter voorbereiding op een spetterende persoonlijke nieuwjaarspeech voor al uw medewerkers. Aan de kern liggen echter altijd uw fotomomenten - digitaal, op papier of mentaal. Om ze te zien vergt natuurlijk enige alertheid maar die is, hoop ik, vanaf nu aanwezig. Dus de enige vraag die nu nog rest is: wat was uw fotomoment deze zomer?

Prof. dr. Mariëlle G. Heijltjes

Het fotomoment

Prof. dr. Mariëlle G. Heijltjes Mariëlle Heijltjes is hoogleraar Managerial Behavior en directeur Postgraduate Education bij Maastricht University School of Business and Economics.

- a dv e r to r i a l -

BUSINESS EXPERIENCE Brengt uw onderneming verder!

Business Experience. Een naam die staat voor relevante sprekers van hoog niveau. Een platform waar je minimaal 600 directeuren, eigenaren, beslissingsbevoegde managers en inkopers van toonaangevende Limburgse bedrijven ontmoet. Een evenement dat met parallelsessies door aansprekende kennispartners verrijking garandeert. Een concept dat u nieuwe wegen en inzichten laat zien waar uw onderneming de dag na het event iets mee kan. Business Experience is in haar brede kwalitatieve opzet qua inhoud van het programma en aanwezige bezoekers omarmd door de Limburgse Werkgevers Vereniging (LWV). Wij zijn zeer verheugd dat we met het LWV als partner een eerste editie van dit nieuwe businessplatform mogen presenteren dat meteen staat als een huis.

SPREKERS Dinsdag 20 november, de dag van Business Experience 2012. De Tweede Kamer verkiezingen liggen dan nog vers in het geheugen en het is niet ondenkbaar dat de coalitiebesprekingen nog in volle gang zijn. Maar ook al zou Den Haag ‘er uit’ zijn, de thematieken die voor iedere onderneming van belang zijn, zullen interessante gespreksstof opleveren. Wat kunnen ondernemers met het dan afgetekende nieuwe politieke landschap, waar liggen de kansen, waar de valkuilen? Niemand minder dan Bernard Wientjes, voorzitter VNO-NCW , zal zijn visie geven en de dialoog met u aangaan. Maar hij is niet de enige spreker van aanzien. Er staan nóg enkele zeer aansprekende persoonlijkheden op ons interne draaiboek, maar zoals het vaak gaat met bekendheden mogen we die pas in een later stadium communiceren….

KENNISPARTNERS Het plenaire auditoriumprogramma belooft dus uitermate boeiend te worden. Maar ook de namen van partners die in parallelsessies de kennissessies verzorgen, liegen er niet om. LWV-Kennispartners als Boels Zanders, Deloitte, ING bank en Stepco brengen u op uiteenlopende thematieken inspiratie en handvaten voor de toekomst van uw onderneming. SOCIAL EVENT Tot je genomen informatie, discussies, denkbeelden en zienswijzen krijgen nog meer waarde als je deze met elkaar deelt. Door er over verder te praten met ondernemers die iets voor elkaar kunnen betekenen. Dan ontstaat cohesie. Niet alleen in de sport is vaak de derde helft van grote waarde voor de eerstvolgende wedstrijd, ook in het bedrijfsleven is dat zo. Die derde helft faciliteren wij graag, middels een social event waar de bezoekers zich in een aangename ambiance gaan treﬀen en waar bedrijven klaar staan om samen met u tot cohesie te komen.

ER ZIJN NO G ENKELE PRESENTAT IETAFELS BESCHIKBA AR. INFORMEER SNEL NAAR DE MOGELIJ KHEDEN.

PRAKTISCHE INFO / CONTACT Dinsdag 20 november Participanten: 11.00 - 20.30 uur (participanten meeting incl. lunch, congres en social event) Bezoekers: 13.00 - 20.30 uur (congres en social event) MECC Maastricht Forum 100, 6229 GV Maastricht Postbus 1630, 6201 BP Maastricht T. 043 - 38 38 381 F. 043 - 38 38 300 E. be@mecc.nl

HET AUDITORIUM DAT ZICH OP 20 NOVEMBER VULT MET INFORMATIE DIE U ALS ONDERNEMER NIET MAG MISSEN.

DAGPROGRAMMA 11.00-13.00 UUR Exclusief netwerkmoment voor participanten van Business Experience 2012, inclusief lunch

15.30-16.00 UUR Netwerkmoment met koﬃe en thee 16.00-17.30 UUR Plenair Auditoriumprogramma met bekende toppers uit het Nederlands ondernemersklimaat, waaronder voorzitter werkgeversorganisatie VNO-NCW Bernard Wientjes.

13.00-14.00 UUR Ontvangst congressanten 14.00-14.45 UUR Inspiratiesessies: diverse parallelsessies waarin persoonlijkheden met een verhaal out of the box de discussie met u aangaan over thema’s die voor u als ondernemer relevant zijn.

16.00-20.30 UUR Social event in de ambiancerijke Expo Foyer en het Trajectum

14.45-15.30 UUR LWV- kennissessies: diverse parallelsessies over thematieken die trending zijn in het hedendaags ondernemersklimaat. Met medewerking van Boels Zanders NV , Deloitte, Stepco en ING Bank.

PARTNERS VAN BUSINESS EXPERIENCE 2012

LWV-KENNISPARTNERS

PARTICIPANTEN BUSINESS EXPERIENCE

- advertentie -

Ontmoet Limburg Onderneemt op Business Experience 2012 Limburg Onderneemt verbindt in print, online, social media en events

“Live communicatie is onderdeel van ons concept, daarom zijn wij partner van Business Experience 2012.” Maurice Kleuters, sales manager Media Groep Limburg

LIMBURG ONDERNEEMT Hét informatieplatform voor ondernemend Limburg

WWW.LIMBURGONDERNEEMT.NL PRINT • INTERNET • SOCIAL MEDIA • EVENTS

column

Peter Paul Verreussel

Komkommertijd Heel Nederland inclusief mijzelf heeft de vakantie er zo ongeveer weer opzitten. Dus nu de uitdaging nog iets zinnigs aan het papier toe te vertrouwen in de vorm van een column. Voordeel van een vakantie is dat het hoofd daarna leeg is voor nieuwe inspiratie. Een ander voordeel is dat er tijd is om te lezen, andere dingen te lezen die je normaal niet leest. Met enige positieve verbazing neem ik kennis van vele wijsheden die ons uit de malaise gaan trekken. De politiek ontvouwt plannen die er vooral op gericht zijn de kiezer over de streep te trekken. Standpunten innemen die impopulair zijn en in potentie alleen maar tot gevolg hebben dat (potentiële) kiezers verloren kunnen gaan worden gemeden. Er wordt lekker gepolderd. Niemand mag meer het land in en de euro gaat er uit. Iedere werkende Nederlander gaat er netto € 1.000 op vooruit. Even vergeten te vermelden dat we via de verschraling van de reiskosten en verhoging van de BTW dit douceurtje dubbel en dik terugpakken. Nederland geen belastingparadijs meer? Dat we hier een paradijs hebben dat wist ik, echter hierbij leg ik niet direct de associatie met de belastingheffing. Overigens wordt ook hier de tegenhanger vergeten te vermelden. In het verre verleden werkte ik bij de eenheid waar de rulings afgesloten werden. Dat werd destijds verantwoord onder het mom van “beter iets dan niets”. Dat “iets” zijn behoorlijke bedragen voor de schatkist en die kunnen ze volgens mij niet missen, meestal leverde de loon- en inkomstenbelasting het meeste op bij vestiging van een multinational in Nederland. Voor de minder ingewijden, een ruling is een afspraak met de belastingdienst over de heffing. Deze heffing is lager dan het reguliere tarief. Binnen bepaalde kaders is een bepaald soort ruling mogelijk waarbij de heffing een beperkt percentage is van de winst of een andere rekengrootheid. Bekend zijn de rulings van wereldberoemde artiesten en voetballers. Grote multinationals maken afspraken om een deel van de winst in Nederland te laten vallen onder een gunstig tarief. Ierland kent ook iets dergelijks. Veel piloten maakten gebruik van deze Ierland route. Binnenkort geen rulings meer als het aan één van de partijen ligt.

‘Dat we hier een paradijs hebben dat wist ik, echter hierbij leg ik niet direct de associatie met de belastingheffing.’ 62

De woningmarkt is en blijft een dankbaar onderwerp. Allen zijn het eens over de (gedeeltelijke en/of geleidelijke) afschaffing van de hypotheekrente aftrek. Een hele tijd geleden opperde ik in dit blad al een aantal mogelijkheden. Ik zie een mix hiervan nu terugkomen in de plannen. De ene partij wil geleidelijk afbouwen, de ander beperkt tot een maximaal hypotheekbedrag, een vast tarief voor de aftrek. Allemaal variaties op hetzelfde thema. Heel duidelijk lange termijnvisies want als dit snel wordt ingevoerd gaat half Nederland failliet. De grote banken nemen hun verlies door af te boeken op slechte leningen. Het zijn geen slechte leningen maar de dekking laat te wensen over. Dat brengt mij op een tweetal andere opmerkelijke nieuwsfeiten van de laatste dagen. Eén van de lijsttrekkers wil dat de pensioenfondsen de hypotheken opkopen van de banken. Twee problemen opgelost. De banken kunnen dat geld uitlenen aan het MKB, de groeimotor van onze economie. De pensioenfondsen hebben direct hun dekkingsgraad op orde. Ik plaats hier grote vraagtekens bij. De banken hebben een probleem aan de debetzijde en de pensioenfondsen aan de creditzijde. Naar mijn mening is met deze wijze van academisch stuivertje wisselen het probleem niet opgelost alleen de probleemeigenaar wijzigt. Een vooraanstaande bank komt met het idee om het alleen mogelijk te maken een huis te kopen als er sprake is van een behoorlijke som eigen geld (20%). Ik begrijp die gedachte, zeker van een bank die haar problemen met de funding op wil lossen. Enigszins eigenwijs en rekenkundig onderlegd denk ik dat het belang, dat ik weergeef als uitgaande geldstroom, maar heel klein is. Het enige verschil is namelijk dat minder wordt geleend en dan minder rente wordt betaald. Echter dat is slechts een druppel. De toegang tot de woningmarkt moet juist vergroot worden. Vergroot de toegang door op een verantwoorde wijze geld te verstrekken met de verplichting in de eerste jaren die 20% af te lossen. Wie in staat is te sparen kan ook aflossen. Na een aantal jaren is hetzelfde bereikt, een woning met een lagere financiering, met dien verstande dat het aankoopmoment eerder in de tijd ligt. Dit heeft tot gevolg dat de kopers eerder toetreden tot de woningmarkt en dat is de stimulans die er moet komen. We gaan een leuke tijd tegemoet. Ik wil overigens alle lezers en vooral de ondernemers nog attenderen op de aanstaande BTW verhoging. Let op met alle haken en ogen en let op uw prijsstelling als u aan consumenten inclusief prijzen hanteert. Peter Paul Verreussel Baat accountants & adviseurs p.verreussel@baat.nl sep/okt '12

- advertentie -

, 0 0 0 . 0 3 € Bassinario an evening for friends De Ronde Tafel 179 Maastricht Charlemagne dankt ook dit jaar weer alle sponsoren en gasten voor de aanwezigheid en bijdrage aan ons 10e sfeervolle Bassinario. Door deze bijdrage hebben wij 30000 euro kunnen schenken aan onze zorgvuldig gekozen goede doelen.

A N

overnachtingen. Deze bijzondere locatie bestaat 15 jaar. Evenals voorgaande jaren zullen wij tevens gedurende het jaar een aantal kleinere goede doelen steunen. Kijk voor meer informatie en foto’s op onze website: www.bassinario.nl

E V E N I N G

F O R

F R I E N D S

De Ronde Tafel dankt kind in het AZM ligt met overnachtingen. Deze De hoofddoelen dit jaar zijn179 eenMaastricht Charlemagne Nogmaals dank voor uw wiens belangrijke ook dit jaar weer alle sponsoren en gasten voor de bijzondere locatie bestaat 15 jaar. combinatie van de beide Ronald McDonald inbreng en tot volgend jaar bij het 11de aanwezigheid en bijdrage aan ons 10e sfeervolle Bashuizen in sinario. Limburg.Door De Ronald McDonaldhebben Bassinario. deze bijdrage wij 30000 euro Evenals voorgaande jaren zullen wij tevens gedurenKindervallei inValkenburg a/d Geul is kunnen schenken aan onze zorgvuldig gekozen goede de het jaar een aantal kleinere goede doelen steunen. doelen. vakantieverblijf voor een sprookjesachtig Namens de Ronde Tafel 179 Maastricht voor meer informatie en foto’s op onze website: en door mensen met een lichamelijke of Charlemagne Caspar vanKijk Thoor, Voorzitter De hoofddoelen dit jaar zijn een combinatie van de www.bassinario.nl meervoudige beperking. De Kindervallei beide Ronald McDonald huizen in 2012-2013 Limburg. De Robestaat dit jaar 5 jaar. Het Ronald nald McDonald Kindervallei in Valkenburg a/d Geul Nogmaals dank voor uw belangrijke inbreng en tot eeninsprookjesachtig voor enNijs door volgend jaar bij het 11de Bassinario. McDonaldishuis Maastricht helptvakantieverblijf Foto’s: Aron met eenAZM lichamelijke gezinnen mensen wiens kind in het ligt met of meervoudige beperking. De Kindervallei bestaat dit jaar 5 jaar. Het Ronald McDonald huis in Maastricht helpt gezinnen

Namens de Ronde Tafel 179 Maastricht Charlemagne Caspar van Thoor,Voorzitter 2012-2013

STUDIO N STUDIO N

Met dank voor hun ondersteuning Gemeente Maastricht, Uitgeverij De Ster, TV Limburg,

society

Ondernemers Sociëté St Gerlach Het was een bijzondere avond voor de ondernemers van de Limburgse netwerkclub Sociëté St. Gerlach en hun partners. De start van de zomer, maar afscheid nemend van de laatste asperges tijdens een bijzondere boottocht. De speciaal voor de smalle kanalen gebouwde Jekervallei van Rederij Stiphout in Maastricht bracht het gezelschap op bijzondere plekken in het Belgisch-Nederlands grensgebied. foto’s Photostique.com

Doelstelling van de Sociëté st. Gerlach is het uitwisselen van kennis, kunde en kontakten binnen de Euregio Maas Rijn. Zien, voelen en proeven, verrassende en spraakmakende bijeenkomsten op bijzondere en stijlvolle locaties in de regio: Aken, Eupen, Hasselt, Genk, Luik, Maastricht en nog veel meer! Netwerken in een inspirerende ambiance met passie en plezier. Meer info? Kijk op www.soc-gerlach.com

sep/okt '12

society

Opinieblad ZUID bestaat twee jaar Opinieblad ZUID bestaat twee jaar. Tijdens het Preuvenemint op het Vrijthof in Maastricht werd dat gevierd met relaties van ZUID. Tegelijkertijd werd ook het 1-jarig bestaan gevierd van MaastrichtDichtbij.nl Sinds deze maand is het Dichtbij-concept verder uitgerold naar de rest van Limburg. HeerlenDichtbij, RoermondDichtbij, SittardDichtbij en GeleenDichtbij zijn de nieuwe lokale nieuwswebsites. fotoâ&#x20AC;&#x2122;s jean-pierre geusens

sep/okt '12

society

ZUID Borrel Beek Niemand minder dan trendwatcher Adjiedj Bakas was naar Beek gekomen om ruim honderd ondernemers uit de Westelijke Mijnstreek een blik in de toekomst te bieden. Bakas was in het Elsmuseum als gast op de ZUID-borrel. Het netwerkevenement waarvan Opinieblad ZUID de naamsponsor is wordt vier keer per jaar in Beek en in Maastricht gehouden. In het najaar breidt de ZUID-borrel ook uit naar Parkstad.

80 | society

foto’s Jean-Pierre Geusens en Jeanine Opreij

foto’s jean-pierre geusens

societ

foto’s Jean-Pierre Geusens en Jeanine Opreij

ZUID BORREL

80 | society

foto’s Jean-Pierre Geusens en Jeanine Opreij

Na het succes van de ZUID-borrel in de Westelijke Mijnstreek is het Zuid-Limsociety | 81 an-Pierre Geusens en Jeanine Opreij burgse netwerkevenement nu eveneens uitgerold naar de regio Maastricht. Bij ZUID BORREL Thiessen Wijnkoopers in het centrum Jos Kern, Leo Pe Na het succes van de ZUID-borrel in de van de hoofdstad kwamen meer dan lzer en Laszlo Gr aven bij elkaar om te Westelijke Mijnstreek is het Zuid-Lim- honderd ondernemers ZUID BORREL burgse netwerkevenement nu eveneens luisteren naar strafpleiter mr. Gerard eerdervan was coluitgerold naar de regio Maastricht. Bij Spong. Een Naweek het succes dezijn ZUID-borrel in de UID BORREL spreker Hiddema de gastspreker Wijnkoopers in het centrum lega mr. Theo Westelijke Mijnstreek is het Zuid-LimSpong was de Thiessen Stephan Dir rd ra Ge . s mr er Jos Knops (Nederlandse Kalenderfabriek), rn, Leo Pelze in hetKe Els-museum in Kjell Advocaat Wijnkoopvan de hoofdstad kwamen meer dan van de ZUID-borrel burgse netwerkevenement nu reveneens en Laszlo Grave Nicole Nijst bij Thiessenin de borre het succes del ZUID-borrel n Dzunia Bij Hochstenbach (IZI Personeel) en ns devan tijde daar warennaar meerde dan honderd honderd ondernemers bij elkaar om te Beek. Ook uitgerold regio Maastricht. Berry Geefshuysen (Nederlandse Kalenderfabriek) stelijke Mijnstreek is het Zuid-Limaanwezig. luisteren naar strafpleiter mr. Gerard ondernemers Thiessen Wijnkoopers in het centrum gse netwerkevenement nu eveneens Jos Kern, Leo Pe | 81 dan Spong. Een week eerder was zijn colvan de hoofdstad society kwamen meer lzer en Laszlo Gr aven erold er naar de regio Maastricht. Bij ek lega mr. Theo Hiddema de gastspreker honderd ondernemers bij elkaar om te Ste phan Dirix, Gasto essen Wijnkoopers in het centrum ers n So van de ZUID-borrel in het Els-museum in on luisteren naar strafpleiter mr. Gerard s, Joey Nijsten en Jos Kern, Leo Pe Nicole Nijsten de hoofdstad kwamen meer van danEs (Boogers Groep), Martine lzer enFashion), Raymond Fredrix (Fredrix Laszlo Grave Beek. Ook daar waren meer dan honderd Spong. Een week eerder was zijn coln derd ondernemers bijSuus elkaar om te Bonekamp-Pelk en Fons Bonekamp (Bonekamp Consult Bv) r ke re sp de ondernemers aanwezig. s lega mr. Theo Hiddema de gastspreker St rd Spong wa eren naar strafpleiter Gerard Gera .mr. koopers van de ZUID-borrel in het Els-museum in Advocaat mr Thiessen Wijn N l bij colng. Een weekdeeerder was rrezijn tij ns de bo Beek. Ook daar waren meer dan honderd a mr. Theo Hiddema de gastspreker Postel Stephan Dirix, Ga ondernemers aanwezig. rheij en Ruth ston Soons, ter yVe de ZUID-borrel in het Els-museum in PeJoe Nijsten en Nicole Nijsten k. Ook daar waren meer dan honderd ernemers aanwezig. Benita Koetse, Roel Beugels en Bernd Koetse Advocaat Th eo Hiddema gaf inmiddels sp raakmakende th Postel Ru en eij rh lez tijdens de ZU Peter Ve Geert-Jan Castelijn (Castelijn Mode), ID-borrel in Be ek Jos Kern, Leo Pe Hans Paumen (Paumen Hendriks Bouwadviezen) en lzer en Laszlo Gr aven Roel Rutten (Rabobank westelijke Mijnstreek) Postel th Ru en eij Roel Beugels en Bernd Koetse Ralph Hendriks Advocaat ThPeter Verh en Raymond He eo Hiddema nnekens gaf een inmiddels sp raakmakende l ste Po lezing Arno Cleiren (Van Oppen Pelzer) en Michel van th tij Ru de en ns de ZUID-bor rheij Ve r te Benit Pe a Ste Koet re se, ph l in Beek Roel Beugels en Bernd an Koet Booren (Peeters Gebouwenservice) Dirix,seGaston So Advocaat Th ons, Joey Nijste eo Hid Nicole Nijsten n en inmiddels sp raakma tijdens de ZU Ralph Hendriks ID-bor en Raymond He Advocaat Th nnekens eo Hiddema gaf een inmiddels sp raakmakende lezing tijdens de ZU ID-borrel in Be lph Hendrik ThamaraRa Lindeman (Spee s en ek Ingrid Hendrick, Lysb Raymond He , eth den Du nnekens ngen Wieri van Advocaten) en Paul Hinskens, Emile en Guy en son en ekaussLoy Strat van ab lle D Cami id Jack van Oppen (Van Oppen Pelzer) tr As Raoul van Dort en en e n rste op de eerst ndriks en Raymon Marcel Ho Het was druk d Hennekens in Maastricht ZUID-borrel l en Ruth Poste Peter Verheij Er werd aandachtig naar de zakelijke ervaringen van Ingr id Hendricgeluisterd k, Lysbeth den Dulk ssen Adjiedj Bakas (Trendwatcher, Auteur en Spreker) ekau enab Guy D Loy id son tr As rsten en eerste Carmen Stijnen(Approba Exacutives BV), uk op de Marcel Ho Het was dr icht(Irikngen Pascal Bouw) envoca aastr MSimmers , Ad rel inEmile van Wieri at Theo Hidd -borens, Hinsk ZUID Paul ema gaf een Yvonne Schippers (De Jurist) en inmiddels sp Straten Dabekauss raakmakende Raoul van Dort en Camille van n en Astrid lezop ingde eerste tijdens de ZU arcel Horste druk M s t wa IDHe -bor rel in BeekMaastricht in ssen ZUID-borrel id Dabekau ten en Astr rs Ho Marcel COMMERCIËLE ADVOCATEN VOOR SUCCESVOLLE ONDERNEMERS

046 4363388 | www .cvradvocaten.nl

COMMERCIËLE ADVOCATEN VOOR SUCCESVOLLE ONDERNEMERS

046 4363388 | www .cvradvocaten.nl

Ingrid Hendrick, Lysb eth den Dulk en Guy Loyson

rsten en Marcel Ho

Bouwspecialiteiten B.V.

ekaussen

Astrid Dab

COMMERCIËLE ADVOCATEN VOOR SUCCESVOLLE ONDERNEMERS

046 4363388 | www .cvradvocaten.nl

Bouwspecialiteiten B.V.

COMMERCIËLE ADVOCATEN VOOR SUCCESVOLLE ONDERNEMERS

046 4363388 | www .cvradvocaten.nl

- advertentie -

Een ‘naam’ krijg je niet zomaar… Je moet er wel wat voor doen. Aan een ‘naam’ moet je bouwen.

Sinds haar oprichting investeert Limbourg & Partners in haar re-

Vraag het maar aan de befaamde pianobouwer Steinway & Sons.

putatie als dé specialist in executive search, interim management

Sinds 1873 bouwt dit merk aan zijn nagenoeg smetteloze imago.

en detachering in de Euregio. Wat dat betreft hebben ze inmiddels een naam hoog te houden. Integriteit, passie voor het vak en een

Ambachtelijk vakwerk, het gebruik van de edelste houtsoorten en

grenzeloze interesse in mensen zijn de kernwaarden die ze hierbij

de beste aflakmethoden zorgen ervoor dat elke piano zijn eigen

hanteren.

‘persoonlijkheid’ krijgt. Een vleugel van Steinway & Sons is niet voor niets het favoriete instrument van de wereldtop in concert-

‘A match made by Limbourg’ staat garant voor kwaliteit! Kijk maar

pianisten.

naar de talrijke bedrijven en instellingen die inmiddels; topmanagers, aanstormend talent of interim specialisten via Limbourg &

Limbourg & Partners bestaat ‘sedert’ 1993. Nog niet lang genoeg om

Partners aangetrokken hebben.

net zo stevig in de samenleving verankerd te zijn als voornoemde pianobouwer. Maar toch…

L E A D I N G

E X E C U T I V E S

•

Y O U N G

E X E C U T I V E S

www.limbourg.eu

•

P R O J E C T

P R O F E S S I O N A L S

Monika Turczyn, designer

â&#x20AC;&#x153;Altijd gedacht dat je voor dit soort banen naar Amsterdam moest.â&#x20AC;?