Amy singer iyilik yap denize at

Zübeyde'nin örnek bir yardımsever olarak itibarı kendi yaşadı�ı dönemde pekişmiş ve hem çağdaşı hem sonraki tarihçilerce iyice sa�lama alınmıştır. Vakayiname yazarları, Zübeyde'nin bayındırlık işlerinden başla­ yıp yoksulların refahına gösterdi�i sürekli ilgiye varıncaya kadar yaptıklarını göklere çıkarmışlar ve hanedan mensubu kadın hamiler için o bilinçli bir referans noktası haline gelmiştir. Belki uydurma olan bir hikayede, ı6. yüz­ yılda Hürrem Sultan'ın Süleyman'dan, Mekke'deki su şebekesinde gerekli onarımları gerçekleştirmek için açıkça istekte bulundu�u, bu suretle kendi­ sini Zübeyde'nin mirasçısı ve dengi olarak sundu�u nakledilir. Süleyman'la Hürrem'in efsanevi Harun er-Reşid ve karısıyla zımni kıyası, ister onların ça�daşları ister sonraki vakayiname yazarlarınca yapılsın, Osmanlı haneda­ nı çiftinin imajını pariatmak ve yüceltmek niyetini güdüyordu. Mekke'deki gerekli onarımlar neredeyse on yıl sürmüş ve oldukça pahalıya patıarnıştı ve neticede Süleyman'la Hürrem'in kızı Mihrimalı Sultan'ın hamili�i altında tamamlanmıştı ama artık Osmanlılar Zübeyde'nin başlangıçtaki hamili�i­ nin gerçek boyutunu anlamışlardı.49 Hürrem Sultan gibi seçkin Müslüman kadınlar, adları veya unvan­ Iarı kamu binalarma verildiğinde, halkın önüne çıkınakla ilgili sosyal kısıt­ lamalardan kurtuluyorlardı. Hürrem'in birçok vakfı " Haseki" (gözde) ola­ rak adlandırılmıştır, böylelikle Hürrem'in kendi adı değil, ama Süleyman'la ba�lantılı konumu hatırlatılıyordu. Aynısı, sırasıyla Sultan I I . Murad (157495) ile Sultan III. Ahmed'in (1703-30) anneleri Nurbanu (ö. 1583) ve Erne­ tuHalı Rabia Gülnuş'un (ö. 1715) Üsküdar'da vakfettikleri Atik (Eski) Valide ve Yeni Valide cami külliyeleri için de geçerliydi. Tanınmış başka bir ör­ nek Agra'daki Tae Mahal'dir (Sarayın Tacı). Bu türbe külliyesi Babürlü Şah Cihan (ö. 1658) tarafından, sarayda resmi olarak Mümtaz Mahal ("Sarayın Mümtaz Kişisi") olarak bilinen sevgili eşi Ercümend Banu Begüm (ö. 1631) için inşa edilip vakfedilmişti. Bu örneklerin hepsinde de, söz konusu yapılar düzenli (günlük yahut yıllık) hayırsever da�ıtımlara veya kamu hizmetleri­ ne ev sahipli�i ediyordu. Valide Sultan külliyeleriyle İstanbul'un Asya yaka­ sına camiler, çeşmeler, imarethaneler ve başka binalar ilave ediliyordu. Tae 49 Abbott, Two Queens of Baghdad, 255; Peirce, The Imperial Harem, 204, 33on.79; Necipoglu, The Age of Sinan, 190, 269-70, 300-30!. i Y i L i K YAP D E N iZE AT; M ÜSLÜ MAN TOPLUM U N DA H AYI RSEVERLi K