TER AZ AFRYK A
Zbiórka 5
AFRYKAŃSKIE IMIONA Imiona nadawane afrykańskim dzieciom nie są przypadkowe. Każde imię coś znaczy i zawiera jakieś przesłanie.
ZZZOiT. Rozpoczęcie zbiórki przyjętym okrzykiem. Gawęda. Opowiedz zuchom o afrykańskich imionach, włączając do gawędy informacje o zwyczajach związanych z ich nadawaniem, które znaj-
dziesz w tekście poniżej. Podaj przykłady imion w języku swahili i pokaż zdjęcia przedstawiające afrykańskie obrzędy (znajdziesz je na CD w folderze „Ważne momenty w życiu Afrykańczyka”).
Nadanie dziecku imienia jest dla afrykańskiej rodziny wielkim wydarzeniem. Oprócz rodziców w ceremonii biorą udział liczni krewni, ciotki i wujkowie, którzy naradzają się, jakie imię wybrać. Czasem proszą o pomoc wróżbitów. Imię może wyrażać oczekiwania związane z narodzonym dzieckiem. Dlatego zdarzają się takie imiona, jak Nadzieja lub Dobrze Wykształcony. Często nadaje się dzieciom imię po dziadkach lub innych członkach rodziny. Czasem dziecko nosi imię wynikające z kolejności narodzin, np. Trzecie albo Szóste. Bywa, że imię określa pozycję dziecka w rodzinie, np. Jedyna Córka, Urodzony po Bliźniakach. Niekiedy nadaje się dziecku imię przyjaciela rodziny, niezależnie od tego, czy jest Afrykańczykiem czy nie. Ważne, że ma dobry charakter i można na nim polegać. Zdarza się, że imię bierze się od nazwy dnia tygodnia. Dziecko urodzone w poniedziałek może nazywać się Poniedziałek, a to, które przyszło na świat w czwartek, będzie nosić imię Urodzony w Czwartek. Niektóre imiona mają związek z wydarzeniami, które towarzyszyły narodzinom. Dziecko urodzone podczas deszczu może nosić imię Deszcz lub Woda, jeśli urodziło się w czasie podróży, nazywa się Podróżnik, podczas zbiorów zbóż – Dożynki, w dzień targowy – Targ. Uroczystość nadania imienia odbywa się najczęściej kilka dni po urodzeniu dziecka. U Wolofów z Senegalu siódmego dnia po narodzinach matka noworodka wykonuje symboliczne czynności, które kończą jeden okres życia i rozpoczynają drugi. Gasi ognisko, dokładnie sprząta dom, kąpie dziecko. Kobiety z rodziny wręczają jej prezenty, mężczyźni przynoszą podarki dla ojca. Dziecko leży na macie, na kolanach starej kobiety. Obok stoi miska z czerwonymi i białymi orzechami kola. Czerwone orzechy symbolizują długie życie, a białe powodzenie. Mistrz ceremonii modli się długo i z powagą, a potem delikatnie spluwa do ucha niemowlęcia, wprowadzając w ten sposób imię do jego głowy. Uroczyście ogłasza zebranym, jakie imię nadano dziecku. Towarzyszy temu ogólna radość i wrzawa. Według tradycji ludu Luo wymienia się kolejno różne imiona. Jeśli dziecko płacze, imiona wymienia się dalej. Otrzyma imię, przy którym się uspokoi i przestanie płakać. U wielu ludów jedna osoba może otrzymać kilka imion, nadanych w różnych okresach życia, nie tylko zaraz po narodzinach, ale i podczas inicjacji (przejścia do dorosłości). Nadane wtedy imię może opisywać charakter człowieka, czasem określając jego zalety i wady, np. Gaduła, Mądry Doradca, Sprawiedliwy. Imię może też określać cechy fizyczne. Chłopiec może być Szczupły, Przystojny, a dziewczynka Najpiękniejsza.
28