38
CHCĘ WIEDZIEĆ WIĘCEJ nej katalazy (np. w świeżych kwiatach, ziemniaku, pietruszce). Brak piany oznacza, że katalaza jest nieaktywna (np. w jabłkach, pomidorach, zwiędłych kwiatach). U ludzi katalaza znajduje się w komórkach krwi, dlatego podczas polewania rany wodą utlenioną pojawia się piana.
MAGICZNY SOK
Jak to się dzieje, że mieszamy dwie substancje: białą i pomarańczową, a otrzymujemy czarną? Magia? Nie! To chemia! MATERIAŁY pół tabletki pomarańczowego witaminowego „Plusza”, woda, jodyna, mąka ziemniaczana, woda utleniona, 3 naczynia do przygotowania roztworów.
WYKONANIE Przygotuj 2 roztwory: pomarańczowy i biały. Pomarańczowy: Pół tabletki „Plusza” rozpuść w 2 łyżkach wody i dodaj kilkadziesiąt (ok. 20–25) kropli jodyny (aby roztwór pozostał pomarańczowy). Biały: łyżeczkę mąki ziemniaczanej zmieszaj ze 100 ml gorącej wody. Wlej do oddzielnego pojemniczka ok. 5 ml tej zawiesiny i dolej 50 ml wody utlenionej oraz łyżkę zimnej wody. Wlej pomarańczowy roztwór do białego, czekaj chwilę i... masz już czarny lub ciemnoniebieski roztwór!
WYJAŚNIENIE Doświadczenie to jest przeprowadzane w laboratoriach chemicznych pod nazwą „próba jodowa”. Ma na celu wykrycie skrobi w badanej substancji. Skrobia to cukier, jeden z głównych węglowodanów w diecie człowieka, w naszym przypadku obecny w mące ziemniaczanej. Pomiędzy jodem zawartym w jodynie a cząsteczkami skrobi zachodzi reakcja, która powoduje przebarwienia substancji. Reakcja ta może zachodzić natychmiast lub dopiero po pewnym czasie – zależy to od proporcji, w jakich zostały zmieszane roztwory.
BAŃKI MYDLANE MATERIAŁY woda, płyn do mycia naczyń, gliceryna (do kupienia w aptece), metalowy drucik, naczynie do przygotowywania baniek.
WYKONANIE Zmieszaj wodę, płyn do naczyń i glicerynę w stosunku: 3:1:0,5 (czyli np. 3 łyżki wody, 1 łyżka płynu do naczyń oraz 0,5 łyżki gliceryny). Oczywiście, można dowolnie zmniejszyć lub zwiększyć ilość substancji, w zależności od potrzeb, pamiętając jednak o zachowaniu podanych proporcji. Następnie wygnij drucik tak, aby na jego końcu utworzyła się zamknięta figura. Może to być kwadrat, kółko czy nawet gwiazdka. Przez drucik będzie się wydmuchiwać bańki. Doświadczenie to można wykonać również bez gliceryny, ale bańki wtedy będą szybciej pękać i trudniej będzie je wy-dmuchiwać.