Joanna Erbel - Program miejski - Partia Zieloni by Maciek Sobodzian

Joanna Erbel P ro g r a m m i e j s k i ka ndydatk i part i i zi e lo n i n a p re zyde n tk Ä&#x2122; m.s t. wa rs zawy

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

Warszawa, październik 2014 (c) Partia Zieloni, Joanna Erbel fot.: Tomek Michalczewski rys.: Ola Jasionowska skład: Grzegorz LaszukK+S, Anna HegmanK+S wydawca:

KW Partia Zieloni

Joanna Erbel P ro g r a m m i e j s k i k an dy dat k i partii zie lo n i n a p re zy d e n t k Ä&#x2122; m . s t. wa rs zawy

Szanowne Mieszkanki, Szanowni Mieszkańcy, mają Państwo przed sobą mój program wyborczy dla Warszawy. Jest to kompleksowa wizja Warszawy jako miasta do życia. Miasta, w którym codzienny komfort wszystkich mieszkanek i mieszkańców każdej z dzielnic jest ważniejszy od forsowanej przez obecne władze inwestycyjnej gigantomanii, bez troski o jakość życia ludzi, którzy tu mieszkają. Warszawa, którą chciałabym wraz z Państwem współtworzyć, powinna być miastem zarządzanym w partnerskim dialogu z mieszkańcami i mieszkankami. Powinna być nowoczesną metropolią, w której ludzie mogą cieszyć się bliskością przyrody, jednocześnie korzystając z zalet życia w dużym mieście, takich jak dostępność bogatej oferty kulturalnej, sprawnego transportu publicznego, dobrych szkół i opieki zdrowotnej. Wreszcie, w najbardziej ludzkim wymiarze, powinna być miastem, którego społecznym fundamentem są lokalne wspólnoty. Program ten jest efektem pracy kilkudziesięciu wybitnych ekspertek i ekspertów z różnych dziedzin polityki miejskiej. Jego pierwszą wersję ogłosiliśmy 4 sierpnia 2014 r. na Placu Defilad. Potem odwiedziliśmy każdą z dzielnic Warszawy w ramach cyklu ERBEL ROZ M AWIA , aby porozmawiać o naszej wizji z mieszkankami i mieszkańcami różnych części miasta i poznać ich lokalne problemy. Efektem tych spotkań jest ostateczny program, z którym wraz z Partią Zieloni idziemy do wyborów samorządowych w Warszawie. Zachęcam do lektury!

Joanna Erbel

spis treści

ZADBANE SĄSIEDZTWO – LOKALNA TOŻSAMOŚĆ s. 16 – 25 Świadoma polityka lokalowa wspiera lokalność Wsparcie lokalnego handlu i rzemiosła Program wspierania lokalnej przedsiębiorczości, działań wzajemnych i ekonomii społecznej Program wspierania partnerstwa lokalnego Wprowadzenie wymogu klauzul społecznych w zamówieniach publicznych Rozwój przedsiębiorczości społecznej Warszawskie Laboratoria Wytwórcze Warszawski Program Rewitalizacji – rzetelny i spójny Aktywizacja lokalnej wspólnoty priorytetem rewitalizacji Koordynacja działań na obszarach rewitalizowanych z inwestycjami dzielnicowymi i miejskimi Rewitalizacja chroniąca krajobraz kulturowy Śledzimy postępy działań rewitalizacyjnych Instytucje i miejsca kultury aktywnie wspierają proces rewitalizacji Mądrze zarządzajmy dziedzictwem Miasto promuje dziedzictwo Lista najważniejszych zabytków chroni przed pomyłkami

TRANSPORT s. 26 – 37 Biuro ds. Mobilności zadba o całościowy komfort podróżowania po mieście Miasto zachęca do poruszania się pieszo Pieszo najkrócej i najwygodniej Miasto bez barier architektonicznych Samochody parkują na jezdni, zastawiając chodniki dla pieszych Strefowanie ulic Domknięcie Obwodnicy Śródmiejskiej – miejska ulica zamiast autostrady za miliardy Bezpieczeństwo i komfort pieszych – jeden z podstawowych priorytetów polityki miejskiej Uczymy, jak bezpiecznie poruszać się po mieście Budżetowy priorytet dla komunikacji publicznej Bilet od 2 zł Bezwzględny priorytet na przejazdach dla tramwajów i autobusów Wygodny dojazd transportem publicznym do każdej dzielnicy Komunikacja dopasowana do rytmu życia wielkiego miasta Poprawa funkcjonalności działania kolei w mieście – linia średnicowa jako trzecia linia metra Przyjazne węzły przesiadkowe ułatwiają podróże Zintegrowany transport aglomeracyjny oparty na komunikacji szynowej Rower codziennym środkiem transportu Rowerem przez cały rok Miasto przy każdym remoncie pamięta o rowerzystach i rowerzystkach Miasto zachęca urzędniczki i urzędników do jazdy rowerem

Koniec z samochodami służbowymi Miasto zachęca pracodawców do promowania jazdy rowerem Rower publiczny dla wszystkich, niezależnie od stanu zdrowia

NOWA POLITYKA MIESZKANIOWA – społeczna warszawa s. 38 – 55 Polityka mieszkaniowa obejmująca wszystkie grupy społeczne Powrót do mieszkalnictwa o czynszu umiarkowanym (TBS-y) Walka z bezdomnością i lokale socjalne z państwowych dopłat Budowa mieszkań na wynajem w partnerstwie publiczno-prywatnym Remonty pustostanów ze środków lokatorskich Program poprawy jakości zasobu komunalnego Program budownictwa społecznego – realna alternatywa dla mieszkań deweloperskich Termomodernizacja i energooszczędność Warszawskie domy pasywne Miasto będzie lobbować za ustawą reprywatyzacyjną Bezpłatne porady prawne dla lokatorek i lokatorów reprywatyzowanych kamienic Włączenie ruchów lokatorskich, mikrospółdzielni i deweloperów w prace Okrągłego Stołu Mieszkaniowego Warszawa wielopokoleniowa Wielopokoleniowe Centra Aktywności Lokalnej w Twojej okolicy

Przyjazne i funkcjonalne Ośrodki Pomocy Społecznej Dom seniora Więcej ławek w mieście – wygodny wypoczynek dla wszystkich! Samopomoc senioralna Seniorzy seniorom Osoby z niepełnosprawnościami Brzęczyki Asystent osoby niepełnosprawnej oraz kompleksowa strona internetowa Jednolita informacja dla niedowidzących Tablice informacyjne Informacje dźwiękowe w środkach komunikacji zbiorowej Audiodeskrypcja – kultura dostępna dla osób niedowidzących i niewidomych Pętle indukcyjne we wszystkich urzędach Asystenci i asystentki w urzędach dla osób z niepełnosprawnościami Seniorzy i seniorki dla osób z niepełnosprawnościami Szpitale w publicznych rękach Dzieci i rodzice Przedszkola, żłobki i kluby dziecięce na dwie zmiany Klubokawiarnie dla rodziców i dzieci Opiekun dzienny – elastyczne rozwiązanie dla rodziców najmłodszych dzieci Osoby bezrobotne Prace społecznie użyteczne Darmowy bilet dla bezrobotnych Osoby bezdomne Łaźnie publiczne Zintegrowany program wychodzenia z bezdomności Mieszkania treningowe dla bezdomnych Miejski rzecznik osób bezdomnych Sieć publicznych, bezpłatnych toalet w całym mieście

PUBLICZNA EDUKACJA inwestycją w przyszłość s. 56 – 73 Priorytet dla edukacji jako inwestycji w przyszłość i równe szanse dla wszystkich Zahamowanie komercjalizacji oświaty, budowa nowych placówek oświatowych Opieka przedszkolna dla wszystkich chętnych Innowacyjna opieka świetlicowa Stołówki szkolne Ochrona zdrowia w szkole Rozszerzenie indywidualnego wsparcia dzieci z niepełnosprawnościami w placówkach edukacyjnych Darmowy dojazd do szkół do 18. roku życia Organizacje pozarządowe w szkołach Szkoła działa na rzecz równouprawnienia Dodatkowa lekcja matematyki w szkołach

KULTURA, SPORT I REKREACJA s. 64 – 68 Kultura na co dzień – nie od święta Tworzenie nowych „miejsc kultury” Program Rozwoju Kultury wyznacza kierunek działań Biblioteka jako podstawowa placówka udostępniająca dobra kultury Wspieranie grup nieformalnych i inicjatyw oddolnych Miejski Fundusz Zamówień Artystycznych wspiera warszawskie artystki i warszawskich artystów Teatry potrzebują reformy, nie likwidacji

Zwiększenie dostępności oferty kulturalnej Więcej kultury dla młodych warszawianek i warszawiaków Kultura dostępna i wysokiej jakości Wielokrotne zwiększenie poziomu finansowania zajęć rekreacyjnych Urozmaicone zajęcia sportoworekreacyjne dla wszystkich – joga, taniec, fitness za darmo Rewitalizacja warszawskiej Skry oraz innych zapuszczonych obiektów sportowych Niskie ceny w publicznych obiektach sportowych – basen za 5 zł Wprowadzenie pakietu darmowych zajęć dla kobiet w ciąży „Trzepak” reaktywacja – place zabaw na każdym osiedlu Warszawa liderką sportu seniorów i seniorek Warszawa kuźnią paraolimpijczyków Warszawskie jeziorka i sieć kanałów wodnych Wydzielone miejsca publiczne dla legalnego picia alkoholu

PRZYJAZNA PRZESTRZEŃ – DOBRE PLANOWANIE s. 74 – 81 Mniej reklam w mieście Czyste latarnie, płoty i przystanki Miasto daje przykład i nie zaśmieca przestrzeni publicznej Kodeks dobrych praktyk podstawą polityki wobec reklam Informacja i edukacja to podstawowe narzędzia dbania o estetykę przestrzeni publicznej Czekamy na ustawę o ochronie krajobrazu

Bezpłatne słupy ogłoszeniowe w całej Warszawie Powołanie w Ratuszu Departamentu Kształtowania Przestrzeni Publicznej Powołanie Naczelnego Architekta Warszawy Powołanie Biura Planowania Rozwoju Warszawy Powołanie instytucji społecznego studium zagospodarowania przestrzennego Obowiązkowa wizualizacja projektów planów miejscowych Audyt wszystkich planów miejscowych

DOBRY KLIMAT DLA WARSZAWY s. 82 – 95 Czyste powietrze Planowanie przestrzenne chroniące kliny napowietrzające Stworzenie strategii poprawy jakości powietrza w Warszawie Stacje pomiaru Strefy wjazdu na rzecz czystego powietrza Więcej roślin pochłaniających spaliny Przyroda w mieście Planty warszawskie Miasto to złożony ekosystem i miejsce życia wielu gatunków Przyroda w mieście powinna być różnorodna Regularna pielęgnacja zieleni w całym mieście zamiast kilku drogich, sterylnych parków Każdą zmianę charakteru zieleni trzeba konsultować z mieszkańcami i mieszkankami

Zieleń wokół nas – na ulicach, podwórkach, przystankach czy parkingach Łąki kwietne zamiast nieużytków i zaniedbanych trawników Miejscy ogrodnicy dbają o nasze miasto Miasto wspiera rozwój ogródków działkowych Ogrody społecznościowe i miejskie rolnictwo wzbogacają miejską zieleń Mądrze urządzana zieleń w nowym budownictwie Pszczelarstwo również w mieście Miasto przyjazne dla zwierząt Dobrowolni „karmiciele” i „karmicielki” kotów pomagają władzom miasta Miasto dba o konie na Starówce Komórka Animal control uczy, jak troszczyć się o zwierzęta Gospodarka odpadami Segregacja bliżej domu Sieciowanie infrastruktury Nie wszystko jest śmieciem Oczyszczalnia „Czajka” przerabia osady pościekowe na kompost Zamknięcie kompostowni i składowiska odpadów Bielany-Radiowo Punkty skupu żywności (z bazarów i targowisk) Promowanie używania opakowań i naczyń wielorazowego użytku i naczyń biodegradowalnych Pijemy wodę z kranu!

REINDUSTRIALIZACJA s. 96 – 101 Planowanie przestrzenne dla nowego, zielonego przemysłu Warszawski Fundusz Inwestycyjny Wyrzutnia Innowacyjnych Przedsiębiorstw Zrównoważone zamówienia publiczne Nowy przemysł – lokalne miejsca pracy Warszawa przyjazna innowacjom Wsparcie finansowe i merytoryczne na start Więcej firm założonych przez absolwentów i absolwentki uczelni Bezprzewodowy Internet w całym mieście Miejskie przestrzenie start-upowe Dostępność do miejskich danych

MOŻESZ DECYDOWAĆ! s. 102 – 110 Warszawa miastem aktywnych obywateli i obywatelek Rady tematyczne Dzielnicowe Komisje Dialogu Społecznego nie tylko dla organizacji pozarządowych Panele obywatelskie weryfikujące pomysły urzędów Mieszkanki i mieszkańcy współtworzą dokumenty strategiczne Partycypacja na poziomie budżetu całego miasta Władza bliżej mieszkańców i mieszkanek – zwiększenie kompetencji dzielnic Przejrzyste procedury i gwarancja środków na działania lokalne Mieszkańcy i mieszkanki opiekują się swoją okolicą Talon warszawski opłatą za miejski wolontariat

Warszawski Instytut Badawczy Jasne rozdzielenie kompetencji zarządczych wobec terenów miejskich Otwarte i transparentne konkursy na najważniejsze stanowiska w mieście Pełnomocnicy i Pełnomocniczki usprawniają działanie urzędów Weryfikacja struktury zatrudnienia urzędników i urzędniczek Miejska strona internetowa przejrzystym źródłem informacji Do urzędu po pracy

Zadbane sąsiedztwo – lokalna tożsamość → s. 16 Lokalność Miasto przyjazne mieszkańcom i mieszkankom to miasto do życia. To miasto nastawione przede wszystkim na zaspokajanie naszych codziennych potrzeb, nastawione na lokalność, budowanie wspólnoty. Małe sklepy, lokalne usługi, położone w pobliżu instytucje kultury – to warunek rozwoju trwałych więzi sąsiedzkich. Chcemy, aby pieniądze, które wydajemy na codzienne potrzeby, dawały pracę naszym sąsiadom i sąsiadkom. Dlatego miasto będzie wykorzystywało politykę lokalową do wspierania lokalnego handlu i rzemiosła, będzie tworzyć warunki do rozwoju małych targowisk, ułatwi proces otrzymywania zezwoleń na handel. Ponadto miasto będzie integrowało mieszkanki i mieszkańców, organizacje pozarządowe, grupy nieformalne, radnych osiedli, administrację oraz biznes w ramach Dzielnicowych Komisji Dialogu Społecznego. Wprowadzi wymóg stosowania klauzul społecznych w zamówieniach publicznych i zajmie się rozwojem przedsiębiorczości społecznej. Stworzy w dzielnicach Warszawskie Laboratoria Wytwórczości, czyli domy kultury technicznej, w których mieszkańcy i mieszkanki będą realizować swoje innowacyjne pomysły. Rewitalizacja Mądrze rozumiana rewitalizacja to próba kompleksowej zmiany sytuacji społecznej i gospodarczej mieszkańców i mieszkanek. Wymaga nie tylko poprawy jakości przestrzeni publicznej i infrastruktury, ale również aktywizacji lokalnej społeczności. Rewitalizacja nie może być procesem sprowadzającym się do prac budowlanych i remontów, którego jedynym trwałym skutkiem jest gentryfikacja. Celem procesów rewitalizacyjnych musi być przede wszystkim zmiana społeczna, poprawa jakości życia i aktywizacja lokalnych społeczności oraz ochrona krajobrazu kulturowego. Z tą myślą uchwalony zostanie Warszawski Program

Rewitalizacji i powstanie Rada ds. Rewitalizacji. Powołamy też pełnomocnika ds. rewitalizacji, aby zapewnić nie tylko kompleksowy program dla Warszawy, ale również dobrą współpracę miasta z mieszkańcami i mieszkankami terenów rewitalizowanych. Mamy dobre wzorce w powstających właśnie dokumentach krajowych, takich jak Krajowa Polityka Miejska czy Narodowy Plan Rewitalizacji. Wszystkie działania na obszarach rewitalizowanych będą zintegrowane z dzielnicowymi i miejskimi inwestycjami. Będziemy korzystać z takich narzędzi ekonomii społecznej, jak klauzule społeczne przy zamówieniach publicznych oraz preferencja dla spółdzielni socjalnych. Zabytki Kluczem do mądrej polityki związanej z zabytkami jest promowanie dziedzictwa miasta, w tym także dziedzictwa niematerialnego, wśród różnych grup mieszkańców i prezentowanie jego wszechstronnych walorów. Zadaniem urzędników i urzędniczek, przy współpracy ze środowiskami naukowymi i organizacjami pozarządowymi musi być odpowiednia waloryzacja warszawskich zabytków. Obecnie są one spisane w trzech różnych zbiorach: rejestrze zabytków, ewidencji zabytków i w planach miejscowych, jednak nie jest to równoznaczne z ich waloryzacją i skuteczną ochroną.

Transport → s. 26 Naszym priorytetem jest Warszawa bez korków, w której transport publiczny, rowerowy, pieszy i samochodowy uzupełniają się nawzajem, tworząc jeden przemyślany, wydajny i sprawnie działający system. Będziemy prowadzić działania zmierzające do zwiększenia przepustowości miasta jako sieci, a nie poszczególnych ulic, ponieważ najważniejszą miarą przepustowości jest liczba ludzi, którzy mogą wygodnie dotrzeć do celu w możliwie najkrótszym czasie, nie zaś liczba samochodów czy szerokość ulic.

joa nna erb el : prog ram mi ejski

Aby ten cel osiągnąć, powołane zostanie Biuro ds. Mobilności, odpowiedzialne za integrację całego systemu transportowego miasta, w tym także za komfort najsłabszych, czyli pieszych i osób poruszających się na rowerach. Chcemy, by zintegrowany system transportu publicznego i rowerowego stał się wygodną i atrakcyjną alternatywą dla ruchu samochodowego. Dlatego miasto wprowadzi szereg rozwiązań promujących te formy przemieszczania się, między innymi priorytet dla komunikacji publicznej. Wprowadzony zostanie bilet 20-minutowy za 2 zł, nowy bilet 45-minutowy za 3,40 zł dla osób, które podróżują na średnią odległość, oraz przywrócony zostanie bilet trzydniowy. Powstanie zintegrowany transport aglomeracyjny oparty na komunikacji szynowej. Dzięki współpracy miasta ze spółkami kolejowymi możliwa będzie wspólna realizacja projektu „Linia średnicowa jako trzecia linia metra”. Dzienny rozkład jazdy będzie płynnie przechodził w rozkład nocny, a metro przez cały tydzień kursować będzie całą noc. Miasto będzie ułatwiać przesiadki przez promowanie przejść naziemnych i uprzywilejowanie komunikacji pieszej. Opracowany zostanie także kompleksowy „plan pieszy”, którego celem będzie poprawa sytuacji pieszych. Jednocześnie powstanie spójna sieć połączeń rowerowych, która pozwoli bezpiecznie i wygodnie poruszać się po Warszawie. Ścieżki rowerowe będą odśnieżane. Zamiast samochodów służbowych miasto zapewni rowery wszystkim zainteresowanym urzędnikom i urzędniczkom ratusza. Ratusz będzie przyznawać certyfikaty, nagrody i zachęty dla zarządców budynków za posiadanie parkingów rowerowych oraz pryszniców dla rowerzystów i rowerzystek. Przy wyborze kolejnego operatora roweru miejskiego po wygaśnięciu obecnej umowy w 2016 roku miasto włączy do systemu również rowery trójkołowe, na których mogą się wygodnie poruszać osoby starsze oraz z niepełnosprawnościami ruchowymi. System roweru miejskiego zostanie także uzupełniony o najem długoterminowy – kilka tygodni, miesięcy, rok. Miasto będzie prowadziło

szkolenia z bezpiecznej jazdy rowerem po mieście. Najważniejszą i najpilniejszą inwestycją drogową będzie domknięcie Obwodnicy Śródmiejskiej. Strefowanie miasta i uspokajanie ruchu na lokalnych ulicach będzie elementem poprawy jakości życia lokalnych mieszkanek i mieszkańców.

Nowa polityka mieszkaniowa – społeczna Warszawa → s. 38 Polityka mieszkaniowa jest jednym z najważniejszych, a jednocześnie jednym z najbardziej zaniedbanych obszarów polityki miejskiej. Ogromnym wyzwaniem jest utrata zasobu komunalnego na skutek zwrotu z tytułu Dekretu Bieruta. Nie będziemy unikać tego tematu. Będziemy lobbować na rzecz ustawy reprywatyzacyjnej, której brak powoduje dramatyczne sytuacje życiowe u mieszkańców zwracanych kamienic. Póki to się nie wydarzy, miasto obejmie szczególną kontrolą proces zwrotowy, aby zapobiec nadużyciom. W każdej dzielnicy, gdzie reprywatyzacja jest dużym problemem, znajdą się punkty porad prawnych. Warszawa potrzebuje więcej mieszkań komunalnych oraz na wynajem. Sektor deweloperski sam nie rozwiąże wszystkich problemów mieszkaniowych Warszawy. Konieczne jest wypracowanie rozwiązań, dzięki którym bezpieczny i pewny dach nad głową będą mogli uzyskać wszyscy, również ci, którzy z różnych powodów nie mogą skorzystać z oferty deweloperów. Dlatego miasto będzie realizowało zróżnicowaną politykę mieszkaniową odpowiadającą potrzebom wszystkich grup społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju budownictwa czynszowego. Będzie lobbowało za przywróceniem taniego budownictwa społecznego.

joanna erb el : progr am mi ejski

Miasto będzie walczyło z bezdomnością, tworzyło lokale socjalne oraz mieszkania chronione. Stworzy możliwość wynajmowania lokali po preferencyjnych stawkach czynszu organizacjom udzielającym bezpłatnych porad prawnych lokatorkom i lokatorom z reprywatyzowanych kamienic. Miasto włączy ruchy lokatorskie, spółdzielnie, wspólnoty mieszkaniowe i deweloperów w prace Okrągłego Stołu Mieszkaniowego, ponieważ negocjowanie programów mieszkaniowych nie może się odbywać bez udziału którejkolwiek z zainteresowanych stron. Miasto wykorzysta partnerstwo publiczno-prywatne do odbudowy zasobu komunalnego, będzie oddawać budynki i kamienice grupom lokatorów, którzy wyremontują je w zamian za wieloletnie zwolnienia z czynszu i tytuły prawne do wyremontowanych mieszkań, oraz będzie wspierało zakładanie mikrospółdzielni mieszkaniowych, wydzielając działki pod takie inwestycje. Takie rozwiązania są z powodzeniem stosowane w innych miastach. Warszawa będzie również aktywnie podejmować działania na rzecz oszczędzania energii oraz wykorzystywania energii odnawialnej, w ścisłej współpracy z instytutami i stowarzyszeniami zajmującymi się tą tematyką. Będzie zachęcać mieszkanki i mieszkańców budujących domy na terenie miasta do budowania ich w standardzie domów pasywnych. Warszawa stanie się miastem bardziej społecznym. Zadba o to, aby w każdej dzielnicy znajdowało się międzypokoleniowe Centrum Aktywności Lokalnej. W trosce o grupy o ograniczonej mobilności i seniorów będzie znosić bariery architektoniczne oraz zainstaluje więcej ławek w mieście. Stworzy program samopomocowy dla osób starszych. Zadba o osoby niewidome i niedowidzące, między innymi poprzez instalację sygnalizacji dźwiękowej i wibrującej, wprowadzając jednolitą informację dla niewidomych, zapewniając audiodeskrypcję w instytucjach publicznych czy zatrudniając asystentów osób z niepełnosprawnościami w urzędach. Miasto zadba o rozwój klubokawiarni dla rodziców z dziećmi oraz wprowadzi odpo-

wiednie zasady funkcjonowania instytucji opiekuna dziennego. Doprowadzi do tego, aby przedszkola, żłobki i kluby dziecięce działały na dwie zmiany, ponieważ mieszkańcy i mieszkanki stolicy coraz częściej pracują w nienormowanych godzinach. Miasto będzie wspierać aktywizację osób bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy, które nie mają prawa do zasiłku, bezrobotnym zapewni też dostęp do darmowej komunikacji publicznej. Wybuduje łaźnie publiczne, aby najubożsi i bezdomni mogli zadbać o higienę. Stworzy zintegrowany program wychodzenia z bezdomności, wprowadzi mieszkania treningowe dla osób bezdomnych oraz powoła miejskiego rzecznika osób bezdomnych. Ponadto stworzy sieć publicznych darmowych toalet.

Publiczna edukacja inwestycją w przyszłość → s. 56 Od jakości edukacji zależy przyszłość miasta. Szkoły powinny skutecznie wyrównywać życiowe szanse dzieci z różnych środowisk oraz uczyć kreatywności i samodzielnego myślenia, ponieważ tylko w ten sposób Warszawa może stać się miastem zaangażowanych i świadomych obywatelek i obywateli, którzy w dorosłym życiu będą potrafili stworzyć tu innowacyjne i trwałe miejsca pracy. Żeby tak się stało, konieczne jest jednak zwiększenie nakładów na oświatę i bardziej sprawiedliwy podział środków pomiędzy dzielnice, który uwzględni szczególną sytuację i problemy w każdej z nich. Warszawa nie może pozwolić sobie na erozję jakości oświaty wskutek zamykania placówek i zwalniania nauczycieli. Takie działania dają wprawdzie tymczasowe oszczędności, ale jednocześnie niszczą szanse stolicy na harmonijny rozwój społeczny i gospodarczy w przyszłości. Dlatego edukacja będzie jednym z naszych głównych priorytetów.

joa nna erb el : prog ram mi ejski

Zamierzamy zahamować proces komercjalizacji oświaty i tworzyć nowe szkoły i przedszkola w dynamicznie rozwijających się dzielnicach. We wszystkich szkołach będą działać publiczne stołówki, a uczniowie będą objęci opieką lekarską i dentystyczną. Publiczne szkoły zapewnią także innowacyjną opiekę świetlicową, dzięki której wszyscy uczniowie i uczennice, niezależnie od poziomu dochodów rodziców, uzyskają możliwość korzystania z zajęć wyrównawczych prowadzonych przez nauczycieli oraz będą mogli rozwijać swoje zainteresowania, ucząc się programowania i matematyki, języków obcych czy przedmiotów artystycznych oraz uczestnicząc w zajęciach sportowych.

Kultura, sport i rekreacja → s. 64 Zwiększenie uczestnictwa w kulturze powinno być priorytetem miasta, dlatego Warszawa będzie realizować nastawiony na ten cel Program Rozwoju Kultury (PRK). Miasto będzie współpracować ze Społeczną Radą Kultury. Powoła również stałą Komisję ds. PRK, której zadaniem będzie uaktualnianie Programu oraz troska o przejrzystość procesu decyzyjnego. W oparciu o założenia Programu Rozwoju Bibliotek Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego przeprowadzona zostanie reforma tych placówek, które potrzebują wsparcia technologicznego. Działające obecnie instytucje kultury będą wspierały lokalne inicjatywy, udostępniając im nieodpłatnie przestrzeń na spotkania oraz – w miarę możliwości – wspierając produkcję wydarzeń artystycznych przygotowywanych przez mieszkańców i mieszkanki. Zmiana systemowa powinna opierać się na rewizji funkcjonowania stołecznych teatrów oraz analizie oczekiwań widowni, a także środowiska artystycznego. Nie należy prywatyzować warszawskich teatrów. Miasto, poprzez odpowiednią uchwałę, będzie kontrolować poziom cen imprez, wydarzeń i wystaw fi-

nansowanych z budżetu miasta stołecznego lub z budżetu centralnego. Osoby z niepełnosprawnościami będą miały większy dostęp do kultury dzięki wprowadzeniu audiodeskrypcji spektakli, filmów, a także innych wydarzeń kulturalnych, na co instytucje będą mogły uzyskać finansowe wsparcie od miasta. Miasto zapewni także środki na zakup książek dla niewidomych w bibliotekach i dostosowanie samorządowych serwisów internetowych do potrzeb osób niewidzących. Miasto sfinansuje podjazdy, windy i specjalne oznaczenia dla niewidomych w miejskich instytucjach kultury. Będzie także rozwijać ideę akcji „Lata w mieście” i „Zimy w mieście” poprzez wzbogacenie oferty i większą dostępność tych imprez dla dzieci i młodzieży. Miasto będzie finansowało w tym samym stopniu sztukę krytyczną, jak i tę rozrywkową, popularną. Miasto umożliwi mieszkankom i mieszkańcom korzystanie ze Skry, stadionu Gwardii czy stadionu kolarskiego „Orzeł”. Zapewni dostęp do publicznych obiektów sportowych, wprowadzając niskie opłaty za możliwość skorzystania np. z basenu. W budżecie Warszawy na rok 2014 na działalność klubów sportowych i organizację zawodów przeznaczono ponad 14 mln złotych, podczas gdy na podnoszenie sprawności wszystkich mieszkańców i mieszkanek – zaledwie 783 tys. złotych. Te proporcje muszą ulec zmianie, dlatego środki na ten ostatni cel zostaną zwiększone czterokrotnie. Wprowadzony zostanie pakiet darmowych zajęć dla kobiet w ciąży. Miasto zadba o to, aby na każdym osiedlu był nowoczesny plac zabaw, dostosowany do potrzeb dzieci ze specjalnymi potrzebami. Miasto będzie rozwijało i poszerzało ofertę programową dla osób z niepełnosprawnościami.

joanna erb el : progr am mi ejski

Przyjazna przestrzeń – dobre planowanie → s. 74 Warszawa nie może dłużej być miastem bez planowania przestrzennego, pogrążającym się w urbanistycznym chaosie. Rozwiązanie problemów transportu i mieszkalnictwa wymaga uporządkowania tej dziedziny i skoordynowania działań miejskich instytucji odpowiedzialnych za jakość przestrzeni. W tym celu w ratuszu stworzony zostanie Departament Kształtowania Przestrzeni Publicznej, przywrócone zostanie stanowisko Naczelnego Architekta Warszawy i powstanie Biuro Planowania Rozwoju Warszawy. Powołana zostanie instytucja społecznego studium zagospodarowania przestrzennego, a obowiązkowym elementem konsultacji społecznych dotyczących planowania miasta będzie przygotowywanie wizualizacji proponowanych rozwiązań. Powstanie również Cyfrowa Mapa Planowania Przestrzennego, a miasto przeprowadzi audyt wszystkich procedur planistycznych w Warszawie. Przyjaznej przestrzeni sprzyjać będzie uporządkowanie reklam w mieście. Planiści będą uwzględniać zapisy o liczbie, wielkości i standardach jakościowych reklam na danym terenie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Przede wszystkim jednak władze miasta muszą konsekwentnie egzekwować obowiązujące przepisy. Zarządzenie Prezydent m.st. Warszawy o uporządkowaniu nośników reklamowych na terenach miejskich zostało wydane już w 2007 roku i dzięki niemu część reklam zniknęła z krajobrazu Warszawy. Zabrakło jednak motywacji, żeby skontrolować jego realizację w całym mieście. Konieczne jest ponadto dokładniejsze obwarowanie możliwości umieszczania reklam na nieruchomościach oraz egzekwowanie przepisów, a także opracowanie kodeksu dobrych praktyk reklamowych. Do przedsiębiorców zarejestrowanych w Warszawie skierowania zostanie kampania informacyjna, dzięki której zapoznają się oni z przepisami dotyczącymi reklam oraz katalogiem dobrych wzorców.

Uczniowie i uczennice szkół będą odbywać zajęcia o przyjaznej przestrzeni publicznej i uczestniczyć w tematycznych konkursach. Miejskie, darmowe powierzchnie reklamowe istnieją w każdej dzielnicy, jednak ich liczba jest niewystarczająca. Dlatego miasto w konsultacji z mieszkańcami, radami osiedli oraz radami dzielnic przygotuje lokalizacje oraz sfinansuje zakup, postawienie oraz konserwację kolejnych darmowych powierzchni reklamowych na reklamy niekomercyjne.

Dobry klimat dla Warszawy → s. 82 Czyste powietrze Nasze zdrowie i samopoczucie zależy od jakości powietrza. Dlatego ochrona jego jakości będzie najwyższym priorytetem. Stworzona zostanie strategia poprawy jakości powietrza w Warszawie, a miasto będzie zabiegać o środki finansowe z Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska oraz o środki Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na zakup aparatów pomiarowych jakości powietrza. Miasto uwzględni w planowaniu przestrzennym kliny napowietrzające, tak aby nie budowano na ich obszarze. Troska o nie będzie istotnym elementem polityki zdrowotnej. Aby zmniejszyć zanieczyszczenie powietrza pyłem drobnocząsteczkowym, w niektórych niemieckich miastach zostały wprowadzone strefy ograniczonego ruchu samochodowego. Za około 70% emisji szkodliwych pyłów PM10 w Warszawie odpowiada ruch drogowy. PM10 emitowane są nie tylko z rur wydechowych, ale również ze ścierania się klocków hamulcowych oraz opon. Miasto będzie rozwijać transport publiczny oraz polepszać komfort podróży pieszych i rowerowych, aby stopniowo zachęcać mieszkanki i mieszkańców do rezygnacji z podróży samochodem. Miasto we współpracy z naukowcami opracuje katalog roślin, których nasadzenie przyniesie największą korzyść dla oczysz-

joa nna erb el : prog ram mi ejski

czania powietrza. Podejmie współpracę ze Szkołą Główną Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, która zajmuje się fitoremediacją – zjawiskiem oczyszczania skażonego środowiska przez rośliny. Miasto będzie aktywnie podejmować działania na rzecz oszczędzania energii w budynkach użyteczności publicznej oraz wykorzystania w nich energii odnawialnej. Będzie to realizowane przy ścisłej współpracy z instytutami i stowarzyszeniami energii odnawialnej. Przyroda w mieście Warszawa potrzebuje terenów zielonych, które byłyby różnorodne oraz równomiernie rozmieszczone w całym mieście. Sposobem na realizację tego celu jest stworzenie warszawskich plant. Powstaną one w porozumieniu z mieszkańcami i mieszkankami, co umożliwi nadanie spójnego charakteru zieleni, a jednocześnie na etapie konsultacji wyjaśni spory dotyczące ochrony środowiska. Planty warszawskie stworzą zieloną przestrzeń, która pozwoli spacerem przemierzać Warszawę w przyjaznym otoczeniu. Będzie to również bezpieczna przestrzeń dla zwierząt zamieszkujących Warszawę. Zieleń w całym mieście będzie chroniona na etapie planowania przestrzennego i decyzji administracyjnych, a dbać o nią będą nie tylko wyspecjalizowane firmy, ale również lokalnie działający miejscy ogrodnicy. Miasto wspierać będzie rozwój ogródków działkowych, ogrodów społecznościowych i miejskiego rolnictwa. Nowe budownictwo, nowe osiedla i business parki nie mogą być „zielone” i „ekologiczne” tylko z nazwy. Będziemy dążyć do tego, aby zasada utrzymania terenów biologicznie czynnych w nowych inwestycjach była respektowana, a owa „biologiczna czynność” terenów była rzeczywista.

opieką. Powołany zostanie zespół specjalistów znających psychologię zwierząt, który będzie zajmować się agresywnymi, rannymi i chorymi zwierzętami z poszanowaniem ich praw. Gospodarka odpadami Warszawa potrzebuje bardziej efektywnej gospodarki odpadami, która nie będzie prowadzić do lokalnych kryzysów, takich jak problem składowiska śmieci oraz kompostowni na Radiowie. Pierwszym sposobem na to jest ograniczenie ilości powstających śmieci dzięki lepszej segregacji odpadów w domach oraz promowanie stosowania opakowań i naczyń wielorazowego użytku i naczyń biodegradowalnych. Warszawskie urzędy zrezygnują z kupowania plastikowych butelek, a w szkołach i budynkach użyteczności publicznej zostaną zainstalowanie dystrybutory wody sieciowej, które są bezpieczne i niedrogie. Miasto będzie wspierać akcje promujące picie wody z kranu i namawiać warszawskie lokale gastronomiczne, żeby serwowały wodę z kranu za darmo. Jednocześnie usprawniony zostanie system odbioru i utylizacji odpadów, który od czasu tzw. reformy śmieciowej nie funkcjonuje optymalnie. Miasto przeprowadzi inwentaryzację infrastruktury i na tej podstawie stworzy sprawnie funkcjonujący system gospodarki odpadami. Wprowadzone zostaną rozwiązania obniżające koszty usuwania odpadów, np. system biostabilizacji ściekowej w oczyszczalni Czajka, który pozwoli przerabiać kosztowne w utylizacji osady ściekowe na wartościowy humus i komposty.

Władze miasta będą dbać o komfort i bezpieczeństwo nie tylko ludzi, ale również zwierząt mieszkających w Warszawie. Powstanie spójna polityka w stosunku do wolnobytujących kotów. Władze miasta mają obowiązek troszczyć się o konie na Starówce jako o żyjące istoty, a nie tylko dbać o ich wygląd, dlatego zwierzęta te zostaną objęte

joanna erb el : progr am mi ejski

Nowy przemysł – lokalne miejsca pracy → s. 96 Zielona reindustrializacja to przyszłość przemysłu w miastach. Dlatego w Warszawie stworzona zostanie mapa istniejących zakładów przemysłowych oraz ich relacji ze sobą nawzajem i z lokalną społecznością. W oparciu o tę wiedzę chcemy wspierać wszelkie działania mające na celu zakorzenianie już działających i nowych zakładów w życiu społecznym i gospodarczym Warszawy. Naszym celem jest też stworzenie Warszawskiego Funduszu Inwestycyjnego. Aby wspierać lokalne przedsiębiorstwa, miasto będzie stosować zasadę zrównoważonych zamówień publicznych, np. wprowadzając klauzule społeczne i ekologiczne oraz preferencje związane z zatrudnianiem osób wykluczonych z rynku pracy oraz niepełnosprawnych. Nowe, innowacyjne przedsiębiorstwa są szansą na rozwój miasta. W Warszawie pracuje wiele osób tworzących innowacyjne produkty i usługi. Warszawa będzie wspierać ich działania poprzez udostępnianie własnych zasobów (np. lokali), ulgi podatkowe oraz pomoc w tworzeniu klastrów kreatywnych, czyli współdziałających ze sobą grup przedsiębiorstw. Powołany zostanie Pełnomocnik Prezydenta Miasta ds. Start-upów, który będzie odpowiedzialny za analizę i rekomendowanie zmian prawnych, a także za nadzór nad ich wdrażaniem w Warszawie. W efekcie powstanie atrakcyjne dla nowych firm otoczenie biznesowe, promujące i ułatwiające tworzenie nowych, innowacyjnych przedsiębiorstw. Miasto udostępni mieszkańcom i mieszkankom większą liczbę funduszy typu seed, przeznaczonych na finansowanie pomysłów warszawskich przedsiębiorców. Miasto wesprze także promocję start-upów w szkołach wyższych, aby studenci i studentki mogli dostrzec w nich realną opcję kariery. Władze Warszawy będą twórczo wykorzystywać dobre praktyki, takie jak żoliborski Reaktor.net – wspólna przestrzeń biurowa, w której nad swoimi

pomysłami pracują cyfrowi przedsiębiorcy. Warszawa udostępni wszystkim zainteresowanym start-upowcom miejskie dane (np. z nadajników GPS w tramwajach, sensorów na podczerwień, które liczą podróżujących w autobusach) w sposób umożliwiający tworzenie komercyjnych i niekomercyjnych aplikacji ułatwiających życie w mieście.

Możesz decydować! → s. 102 Dobrze działające miasto, które odpowiada na potrzeby mieszkających w nim ludzi, to miasto zarządzane we współpracy z mieszkankami i mieszkańcami. Dlatego warszawiacy i warszawianki powinni mieć możliwość wyrażania swojego zdania na temat kierunku rozwoju miasta i podejmowanych przez ratusz działań, a także udział w tworzeniu dokumentów strategicznych, które wyznaczają ramy miejskiej polityki. Bez społecznej kontroli i zaangażowania obywateli i obywatelek nie jest możliwe prowadzenie dobrej polityki, która służy ludziom. Dlatego będziemy konsekwentnie dążyć do znacznego zwiększenia udziału mieszkanek i mieszkańców w rządzeniu Warszawą. Dialog między mieszkańcami a władzami miasta można organizować na wielu płaszczyznach i na wiele sposobów. Jednym z nich jest tworzenie rad społecznych, złożonych z urzędników i urzędniczek, radnych oraz społecznych ekspertów i ekspertek, którzy wspólnie wypracowują nowe rozwiązania dla miasta. Pomysły warszawskich urzędników będą też weryfikować tzw. panele obywatelskie. Źródłem rzetelnych danych i wiedzy dla wszystkich osób zaangażowanych w proces decyzyjny będzie Warszawski Instytut Badawczy. O tym, jakie badania podejmie, będą decydować mieszkańcy Warszawy za pośrednictwem tak zwanego naukowego budżetu partycypacyjnego. Partycypacyjny sposób decydowania o tych miejskich wydatkach nie będzie się jednak

joa nna erb el : prog ram mi ejski

ograniczał do badań. Po udanym eksperymencie na poziomie dzielnicowym budżet partycypacyjny dla Warszawy powinien objąć wydatki całego miasta. Oprócz tego bud żety partycypacyjne dzielnic powinny być systematycznie zwiększane, np. podwajane z roku na rok. Aby jeszcze bardziej przybliżyć proces decyzyjny mieszkańcom i mieszkankom, miasto przekaże więcej kompetencji i uprawnień dzielnicom, przeprowadzając faktyczną decentralizację. Większe zaangażowanie mieszkanek i mieszkańców w proces decydowania o sprawach Warszawy wymaga także, aby ich partnerem po stronie miasta były sprawnie działające urzędy otwarte na potrzeby obywateli i obywatelek. Jednym ze sposobów usprawnienia funkcjonowania urzędów będzie powołanie pełnomocników/pełnomocniczek ds. osób starszych,

osób z niepełnosprawnościami, prawobrzeżnej Warszawy, rewitalizacji, walki z bezdomnością, kształtowania przestrzeni miejskiej (Naczelny Architekt Miasta) oraz poszerzenie kompetencji Pełnomocnika/ Pełnomocniczki ds. równego traktowania oraz zapewnienia wpływu na inwestycje miejskie Pełnomocnikowi/Pełnomocniczce ds. zieleni. Urzędy będą też działać bardziej przejrzyście: ich szefowe i szefowie będą powoływani w drodze transparentnych konkursów, a strona internetowa ratusza będzie wygodnym źródłem pełnych i aktualnych informacji o funkcjonowaniu miasta, jego wydatkach, zasobach i inwestycjach oraz zapewni łatwy dostęp do miejskich uchwał, zarządzeń i decyzji. Wydłużone zostaną także godziny otwarcia urzędów, aby można było wygodnie kontaktować się z nimi po godzinach pracy.

joanna erb el : progr am mi ejski

Zadbane sąsiedztwo — lokalna tożsamość

Świadoma polityka lokalowa wspiera lokalność D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Małe sklepy, lokalne usługi, położone w pobliżu instytucje kultury to warunek trwałego rozwijania lokalnych więzi sąsiedzkich. Lubimy mieć blisko do miejsc, w których często bywamy. Warszawa lokalna to miasto, gdzie z każdego osiedla jest blisko do placów zabaw, do restauracji i barów, w których można zjeść posiłek niezależnie od tego, jakie kto ma dochody. To więcej czasu wolnego na wspólne działania sąsiedzkie. To mniej czasu spędzonego w korkach i na przejazdach do miejsca pracy, po zakupy, do przedszkola i szkoły. To również miasto, gdzie pieniądze, które wydajemy na codzienne potrzeby, dają pracę naszym sąsiadom, a nie wypływają do rajów podatkowych. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Miasto będzie prowadzić odpowiedzialną politykę lokalową, optymalnie wykorzystując swój zasób komunalny. Będzie organizowało profilowane konkursy, aby lepiej odpowiadać na potrzeby lokalnej wspólnoty. Dotyczy to zarówno przeznaczania lokali na kulturę, jak i wspierania organizacji pozarządowych, lokalnych przedsiębiorstw oraz podmiotów ekonomii społecznej. Raz uruchomiona lokalna aktywność będzie na zasadzie efektu synergii zwiększać społeczne zyski z każdej zainwestowanej lokalnie złotówki.

Wsparcie lokalnego handlu i rzemiosła D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Lokalne sklepy i bazary to nie tylko miejsca, gdzie możemy zrobić zakupy, ale także miejsca spotkań sąsiedz-

Z adb ane sąsie dzt wo — lo k alna tożsamoś ć

kich. W przeciwieństwie do centrów handlowych nie generują problemów transportowych. Lokalne sklepy tworzą charakter dzielnicy i zapewniają miejsca pracy. Małe lokalne bazary to nie tylko miejsca aktywności gospodarczej, ale przede wszystkim społecznej. Spotykamy tam naszych bliskich, znajomych, sąsiadów — tworzymy sąsiedzką wspólnotę. Miasto zaś pieniądze potrzebne na utrzymanie nadmiernie eksploatowanych dróg może przeznaczyć na rozwój społecznej infrastruktury. Dotyczy to zarówno lokali na dużych ulicach takich jak Targowa, Grochowska, Marszałkowska, Żelazna czy Świętokrzyska, jak i na tych mniejszych osiedlowych. Dlaczego to j est m oż l i we?

Nie zawsze miasto będzie godzić się na tworzenie centrów handlowych. Wykorzystując należące do siebie tereny, będzie tworzyć warunki do rozwoju małych targowisk, najlepiej takich, które zarządzane są przez społeczność handlowców, a nie przez firmy trzecie. Miasto wprowadzi ułatwienia w pozyskiwaniu zezwoleń oraz zadba o to, aby handel uliczny rozwijał się zgodnie z normami. Handlowcom bez zezwoleń miasto będzie oferowało pomoc prawną w uzyskaniu niezbędnej dokumentacji.

Program wspierania lokalnej przedsiębiorczości, działań wzajemnych i ekonomii społecznej Dlaczego to j est wa ż n e?

W Warszawie w porównaniu z innymi dużymi miastami mieszka stosunkowo niski odsetek osób w bardzo trudnej sytuacji życiowej, jednak w liczbach bezwzględnych osób długotrwale bezrobotnych, samotnych matek, osób

opuszczających zakłady karne, niepełnosprawnych i uchodźców jest bardzo dużo. Pomoc społeczna jest często niezbędna, ale w wielu przypadkach niewystarczająca. Dlatego miasto w aktywny sposób musi wspierać tworzenie i rozwój przedsiębiorstw społecznych oraz ułatwiać działania samopomocowe. D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Miasto jest potężnym klientem na rynku usług. Wiele z tych usług można by zamawiać w przedsiębiorstwach, które nie tylko oferują dobrą jakość za rozsądną cenę, ale również zatrudniają osoby w trudnej sytuacji. Miasto ma też narzędzia do wspierania ekonomii społecznej i powinno w sposób aktywny wykorzystywać je do wspierania przedsiębiorstw nastawionych na rozwiązywanie problemów społecznych. Współpracując z organizacjami pozarządowymi i urzędem pracy, miasto może przeznaczyć na ten cel nie tylko środki z własnego budżetu, ale także z Funduszu Pracy i funduszy z Unii Europejskiej. Duży potencjał tkwi również w licznych uczelniach. Ich absolwenci i absolwentki coraz częściej myślą o wykorzystaniu swojego potencjału na rzecz lokalnych społeczności. Jednym z narzędzi może być przekształcanie pustostanów położonych na parterach budynków na lokale dla drobnych przedsiębiorców, a tych znajdujących się na wyższych piętrach — na biura.

Program wspierania partnerstwa lokalnego D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Budowanie lokalności opiera się na współdziałaniu organizacji pozarządowych, inicjatyw sąsiedzkich, władz dzielnicy, rad osiedli, instytucji kultury oraz biznesu. Dopiero współpraca

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

wszystkich tych podmiotów daje możliwość pełnego działania na rzecz wspierania lokalnego rynku usług, tożsamości danej okolicy i jakości wspólnej przestrzeni. Miasto powinno wspierać tworzenie się sieci współpracy działających na rzecz danego osiedla czy dzielnicy. Lokalne partnerstwa będą zachęcać również prywatnych właścicieli lokali oraz gruntów do działań lokalnych. D laczego to je st moż l i we?

W Warszawie funkcjonują już partnerstwa — np. Partnerstwo Dla Sielc. Formuła nie jest obecnie przez miasto promowana. Rozwój lokalności w Warszawie będzie skutecznie wspierany przez partnerstwa. Miasto będzie integrować mieszkanki i mieszkańców, organizacje pozarządowe, grupy nieformalne, radnych osiedli, administrację oraz biznes w ramach Dzielnicowych Komisji Dialogu Społecznego. Taką ewolucję przeszedł już DKDS na Woli.

Wprowadzenie wymogu klauzul społecznych w zamówieniach publicznych D laczego to je st ważn e?

Administracja publiczna jest bardzo ważnym konsumentem towarów i usług na rynku lokalnym. Pieniądze publiczne będą wydawane w taki sposób, aby jak najskuteczniej przyczyniać się do poprawy jakości życia w wymiarach: gospodarczym, społecznym i środowiskowym. W zamówieniach publicznych należy stosować rozwiązania, które gwarantują zatrudnienie osób z grup marginalizowanych, służą pozostawieniu pieniędzy w lokalnym obiegu oraz przyczyniają się do ochrony środowiska. W dłuższej perspektywie takie inwestycje są opłacalne również ekonomicznie.

D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Polskie prawo daje duże możliwości formułowania zamówień służących realizacji polityk publicznych. Miasto wprowadzi klauzule społeczne, które pozwolą kierować zamówienia do przedsiębiorców zatrudniających osoby z grup w trudnej sytuacji na rynku pracy, dbających o ich rozwój zawodowy. Zamówienia poniżej progu wymaganego w ustawie mogą być kierowane do konkretnych podmiotów wybranych ze względu na ich pozytywny wpływ społeczny i środowiskowy. Miasto będzie zlecać zadania publiczne w trybie ustawy o działalności pożytku publicznego organizacjom pozarządowym i przedsiębiorstwom społecznym. Unijna polityka zmierza w kierunku zwiększenia odpowiedzialności społecznej władz odpowiedzialnych za zamówienia. Warszawa może i powinna być w Polsce pionierem tych zmian.

Rozwój przedsiębiorczości społecznej D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Przedsiębiorstwa społeczne to specyficzne podmioty gospodarcze, których głównym celem jest nie maksymalizacja zysku, lecz realizacja celów społecznych, takich jak tworzenie miejsc pracy dla osób w trudnej sytuacji, dostarczanie deficytowych usług społecznych (np. usługi opiekuńcze, medyczne itp.) i wzmacnianie rozwoju lokalnych społeczności. Miasto nie powinno przejmować roli przedsiębiorców ani zrzekać się odpowiedzialności za zadania publiczne. Miasto będzie tworzyć warunki do rozwoju przedsiębiorczości społecznej, przyczyniając się do likwidacji obszarów wykluczenia, poprawy dostępności usług społecznych (a co za tym idzie — jakości życia) oraz aktywizowania i integrowania lokalnych społeczności.

Z adb ane sąsie dzt wo — lo k alna tożsamoś ć

Dlaczego to j est m oż l i we?

Miasto ma szereg instrumentów służących wspieraniu przedsiębiorczości społecznej. Może współtworzyć (na przykład razem z organizacjami pozarządowymi) spółdzielnie socjalne, udostępniać przedsiębiorcom społecznym lokale na preferencyjnych warunkach, współfinansować programy szkoleniowe i treningowe, zamawiać usługi i towary w przedsiębiorstwach społecznych, pod warunkiem, że podczas ich wytwarzania przedsiębiorstwa te wzmacniają również realizację polityki społecznej miasta. Spółdzielnie socjalne mogą być podmiotami, które np. prowadzą catering w szpitalach.

Warszawskie Laboratoria Wytwórcze Dlaczego to j est wa ż n e?

Laboratoria Wytwórcze to warsztaty dla wynalazców — w pełni wyposażone warsztaty produkcyjne, w których wszyscy zainteresowani od małych dzieci po przedsiębiorców mają możliwość tworzenia indywidualnych projektów. WLW pełnią funkcję edukacyjną oraz produkcyjną. Są domami kultury technicznej. Dlaczego to j est m oż l i we?

Miasto będzie tworzyć Laboratoria Wytwórcze w dzielnicach, gdzie istniały dawniej zakłady produkcyjne, jak np. Ursus. Laboratoria mogą być również elementem procesów rewitalizacji w takich dzielnicach jak Praga, Grochów czy Targówek. Będą miejscami integracji, gdzie również dzieci i młodzież mogą w twórczy sposób spędzać czas poza lekcjami. W Laboratoriach będzie można testować nowe rozwiązania. To tam mogą powstać nowe wynalazki, nowoczesne rzemiosło oraz design.

Warszawski Program Rewitalizacji — rzetelny i spójny D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Warszawskie działania rewitalizacyjne są obecnie regulowane przez Zintegrowany Program Rewitalizacji na lata 2014–2020, który mechanicznie kontynuuje poprzedni program z lat 2007– 2013. Warszawska rewitalizacja od lat pozostaje przypadkowym i niespójnym zbiorem oddzielnych, rozproszonych projektów. Miasto potrzebuje szybkiego przejścia na całościowe myślenie o rewitalizacji, koncentracji działań na obszarach najgłębszego kryzysu i najpilniejszych potrzeb oraz realnej integracji działań biur odpowiedzialnych za poszczególne etapy tego procesu. D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

To najlepszy moment, by uchwalić Warszawski Program Rewitalizacji: mamy dobre wzory w powstających właśnie dokumentach krajowych, takich jak Krajowa Polityka Miejska czy Narodowy Plan Rewitalizacji. Warszawski Program Rewitalizacji zostanie napisany od nowa. Ciałem doradczym w tworzeniu dokumentu będzie Rada ds. Rewitalizacji, złożona ze stołecznych urzędników i urzędniczek, radnych miejskich oraz dzielnicowych, a także społecznych ekspertek i ekspertów. Powołany zostanie pełnomocnik ds. rewitalizacji, który będzie dbał o dobrą współpracę Rady ds. Rewitalizacji oraz mieszkanek i mieszkańców rewitalizowanych obszarów z poszczególnymi miejskimi biurami.

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

Aktywizacja lokalnej wspólnoty priorytetem rewitalizacji D l aczego to je st ważn e?

Mądrze rozumiana rewitalizacja to próba kompleksowej zmiany sytuacji społecznej i gospodarczej mieszkańców i mieszkanek. Wymaga nie tylko poprawy jakości przestrzeni publicznej i infrastruktury, ale również aktywizacji lokalnej społeczności. Potrzebne są mikroprogramy zapraszające do aktywności, a ich współautorami i współrealizatorami muszą być osoby mieszkające na danym obszarze. Remonty mogą uzupełniać takie programy, ale nie mogą być realizowane zamiast nich. D l aczego to je st moż l i we?

Warszawa ma największy w Polsce potencjał dobrze przygotowanych, doświadczonych animatorów i animatorek społecznych oraz ludzi umiejących organizować mikrodziałania, aktywizujące lokalną gospodarkę. Przy realizowanych remontach oraz działaniach animacyjnych miasto będzie stosować klauzule społeczne, promujące zatrudnianie lokalnych mieszkanek i mieszkańców. Złotówka wydana na ich zatrudnienie przyniesie większy efekt społeczno-gospodarczy niż 10 złotych wydane na firmę remontowo-budowlaną.

Koordynacja działań na obszarach rewitalizowanych z inwestycjami dzielnicowymi i miejskimi D l aczego to je st ważn e?

Obecnie wyznaczone obszary rewitalizacji są bardzo rozległe, a realizowane na nich projekty — punktowe i rozproszone, nie obejmują nawet promila wy-

znaczonego obszaru. Pilnie wyznaczyć należy dużo mniejsze obszary-rdzenie, szczególnie mocno dotknięte zjawiskami kryzysowymi. Trzeba je w całości objąć interwencją rewitalizacyjną. Wszyscy mieszkańcy i mieszkanki muszą osobiście odczuć zmianę. Działania muszą wchodzić ze sobą w synergię. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Obszary kryzysowe zostaną wyznaczone w konsultacji z lokalnymi mieszkankami i mieszkańcami oraz organizacjami społecznymi. Ich wyznaczenie nie będzie oznaczać, że z pola widzenia znikną inwestycje wpływające na te obszary, ale niepołożone na nich bezpośrednio — np. przebieg Trasy Świętokrzyskiej w przypadku rewitalizacji Szmulek albo sposób organizacji ruchu w całej dzielnicy.

Rewitalizacja chroniąca krajobraz kulturowy D l ac z eg o j e s t to wa ż n e ?

Praga, Grochów, Kamionek czy Wola to dzielnice, które czekają na programy rewitalizacji z prawdziwego zdarzenia. Na ich terenie znajduje się wiele starych, zabytkowych domów, pozostających w zasobach komunalnych, które bez kompleksowego podejścia będą skazane na powolną śmierć, a ich mieszkańcy i mieszkanki na to, że ich jakość życia się pogorszy. Rewitalizacja to nie tylko remont elewacji czy wymiana nawierzchni, ale kompleksowe działanie, które zmienia miasto i życie mieszkańców i mieszkanek na lepsze. Powinna ona objąć cały krajobraz kulturowy: ulice, kwartały zabudowy, dzielnice. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Od 2015 roku dostępne będą kolejne transze unijnych funduszy pomoco-

Z adb ane sąsie dzt wo — lo k alna tożsamoś ć

wych, w tym środki w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych, i przeprowadzony zostanie następny nabór wniosków w ramach Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Być może to ostatnia szansa na wykorzystanie tych funduszy do poprawy stanu miejskiej infrastruktury i zabytków — bez zbędnej komercjalizacji przestrzeni miasta. Dlatego tak ważne jest, aby projekty rewitalizacyjne obejmowały także inne obszary, np. dziedzictwa niematerialnego czy wspierania zamierających, tradycyjnych zawodów. Jednym ze sposobów ochrony dziedzictwa jest powołanie parku kulturowego na danym obszarze.

Śledzimy postępy działań rewitalizacyjnych Dlaczego to j est wa ż n e?

Projekty rewitalizacyjne są obecnie kierowane do finansowania dość przypadkowo. Nie wiadomo, czy nie byłoby innych, pilniejszych do sfinansowania zadań, ponieważ brakuje dogłębnego rozpoznania problemów. Po zrealizowaniu projektów nie wiadomo, jak oceniać ich skuteczność, gdyż nie jest zdefiniowana zmiana społeczna, jaką miały wywołać. Trzeba zaplanować i regularnie realizować mądry program badań społecznych na rewitalizowanych obszarach. Należy je przeprowadzić przed, w trakcie i po zakończeniu interwencji rewitalizacyjnej. Ich wyniki muszą być wzięte pod uwagę przy planowaniu kolejnych działań. Cały okres od 2004 roku został w Warszawie w tej kwestii zmarnowany — najwyższy czas nadrobić zaległości! Dlaczego to j est m oż l i we?

Wydawanie publicznych pieniędzy musi być — i to jak najszybciej! — poprzedzone zbadaniem sensowności pono-

szonych wydatków, a następnie wsparte monitoringiem i oceną, czy udało się uzyskać założone cele. To nie tylko możliwe, ale konieczne. Ocena powinna być dokonywana nie tylko przez wybranych przez urząd ekspertów i ekspertki, ale również — w formule publicznej dyskusji — przez mieszkanki i mieszkańców miasta

Instytucje i miejsca kultury aktywnie wspierają proces rewitalizacji D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Działania z obszaru kultury są ważnym elementem procesów rewitalizacyjnych. Instytucje kultury, takie jak domy kultury, teatry i muzea oraz miejsca kultury, jak osiedlowe kluby, klubokawiarnie powinny zostać włączone w proces rewitalizacji. To w nich spotykają się lokalni mieszkańcy i mieszkanki, zatem powinny być partnerem działań prowadzonych ze strony miasta. D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Biuro Kultury zostanie włączone w działania zespołu zajmującego się rewitalizacją w Warszawie oraz będzie wspierać współpracę lokalnych instytucji i miejsc kultury w zakresie rewitalizacji oraz zapewni przestrzeń do prowadzenia bezpłatnych spotkań dotyczących przyszłości tej okolicy. Biuro Kultury stworzy również program dla artystów i animatorów kultury nakierowany na działania w rewitalizowanych obszarach.

Mądrze zarządzajmy dziedzictwem D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Konserwator zabytków powinien być nie tylko strażnikiem, nadzorcą czy

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

kontrolerem, ale także menedżerem, który w dziedzictwie miasta dostrzega silny potencjał kulturowy i ekonomiczny. Mądre zarządzanie to kompleksowo prowadzona rewitalizacja całych obszarów miasta, a nie tylko remonty wybranych obiektów. System ochrony zabytków polegający tylko na działaniach strażniczych jest już anachroniczny.

rialne. Polityka informacyjna pokazuje, jakie problemy towarzyszą ochronie zabytków, z jakimi wyzwaniami miasto musi się zmagać, ale też uczy, jak z zabytkami należy postępować. W mieszkańcach i mieszkankach wyrabia poczucie więzi z krajobrazem kulturowym, które jest niezbędne we wspólnej dbałości o przestrzeń.

D l aczego to je st moż l i we?

D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Konserwator powinien inicjować rozmowy o przestrzeni historycznej. Wykorzystywać szansę, jaka tkwi w partycypacji społecznej. Zachęcać mieszkańców i mieszkanki i użytkowników i użytkowniczki miasta do współtworzenia polityki ochrony zabytków. Najlepiej w trakcie rozbudowanych konsultacji społecznych, gdzie rozmawiać będą wszyscy — mieszkańcy i mieszkanki, inwestorzy, urzędnicy i urzędniczki. To pozwoli lepiej rozpoznać potencjał tkwiący w zabytkowych obszarach. Będziemy wiedzieć, co chronić, ale też po co. Takie konsultacje, najlepiej organizowane wg modelu charette, powinny wyprzedzać powstawanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzeni. Organizacja szkoleń dla zarządców i właścicieli nieruchomości zabytkowych pozwoliłaby im lepiej prowadzić remonty, a także starać się o dotacje. Dobre zarządzanie to również otwarty urząd, który działa sprawnie nie tylko poprzez pisma, ale głównie przez spotkania i stałą konsultację.

Promocja dziedzictwa powinna się odbywać podczas spotkań z mieszkańcami i mieszkankami, warsztatów konsultacyjnych, działań edukacyjnych. Coroczne Europejskie Dni Dziedzictwa mogą stać się prawdziwym świętem Warszawy. Publikowanie broszur poświęconych wybranym zagadnieniom — np. architekturze modernistycznej — przybliżyłoby wszystkim specjalistyczną tematykę. Promocja mniej znanego warszawskiego dziedzictwa poza Warszawą pomogłaby w zmianie wizerunku Warszawy jako ładnie odbudowanej makiety w stronę miasta, które kryje w sobie autentyzm.

Miasto promuje dziedzictwo D laczego to je st ważn e?

Kluczem do mądrej polityki związanej z zabytkami jest promocja dziedzictwa miasta wśród różnych grup odbiorców, ale też prezentująca jego wszechstronne walory, w tym dziedzictwo niemate-

Lista najważniejszych zabytków chroni przed pomyłkami D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Warszawa ma ponad 1,5 tys. obiektów wpisanych do rejestru zabytków, prawie 8 tys. ujętych w gminnej ewidencji zabytków i drugie tyle chronione w miejscowych planach zagospodarowania. To wielki zasób, którego nie sposób kontrolować w całości. Nie wszystkie z tych obiektów są tak samo cenne — są wśród nich prawdziwe arcydzieła, ale również budynki bardzo pospolite. Podczas gdy konserwator stara się panować nad wszystkim, umykają mu sprawy najważ-

Z adb ane sąsie dzt wo — lo k alna tożsamoś ć

niejsze. Niemoc służb wynika nie tylko ze złego prawa czy niedostatecznych kompetencji, ale także z braku rozpoznania najcenniejszych obiektów. Ofiarą dotychczasowej złej polityki padł pawilon „Emilia” czy działka przy Podwalu. Dlaczego to j est m oż l i we?

Warszawskie zabytki znajdują się w trzech różnych zbiorach: rejestrze zabytków, ewidencji zabytków, w planach miejscowych. Nie jest to jednak równoznaczne z ich waloryzacją. Zadaniem urzędników i urzędniczek, przy współpracy ze środowiskami naukowymi i organizacjami pozarządowymi, musi być odpowiednia waloryzacja zasobu. Niezależnie od rejestrów, ewidencji i planów trzeba zrobić listę obiektów, które będą podlegały stałemu monitoringowi i większej uwadze urzędów i urzędniczek. Na tej liście powinny się także znaleźć wybrane obiekty powstałe po 1945 roku, w tym architektura powojennego modernizmu.

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

transport

Biuro ds. Mobilności zadba o całościowy komfort podróżowania po mieście D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

System transportu publicznego w mieście powinien sprawiać, że nasze codzienne podróże z punktu A do B, od drzwi do drzwi, do pracy, szkoły, na uczelnie, po zakupy czy w innych celach przebiegają jak najszybciej i najwygodniej. Aby to było możliwe, musimy myśleć kompleksowo o mobilności w mieście. W Warszawie wciąż jednak podróże piesze (w tym dojście do przystanków), jak i podróże rowerowe nie są traktowane jako integralny element systemu transportowego. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Zostanie powołanie Biuro ds. Mobilności, które zapewni komfort podróży po mieście. Będą mu podlegać działania obecnie w kompetencji Zarządu Dróg Miejskich, Zarządu Miejskich Inwestycji Drogowych, Zarządu Transportu Miejskiego oraz Tramwajów Warszawskich. Celem biura będzie integracja systemu transportowego, w tym dbanie o komfort najsłabszych, czyli pieszych i osób poruszających się na rowerach. Biuro ds. Mobilności będzie współpracować z Naczelnym Architektem Miasta, aby jak najlepiej zaplanować przestrzeń publiczną, którą przemierzają codziennie warszawiacy i warszawianki.

Miasto zachęca do poruszania się pieszo D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Miasto powinno zachęcać mieszkanki i mieszkańców miast do poruszania się pieszo. Zadbać o komfort wszystkich, w tym osób poruszających się po mieście z dziećmi, osób starszych oraz osób

transport

z niepełnosprawnościami. Poruszanie się po mieście pieszo jest zdrowe i tanie, ale w Warszawie nie zawsze przyjemne. Dominacja samochodów: zastawianie chodników, długie oczekiwanie przez pieszych na zielone światło, przechodzenie przez jedno skrzyżowanie w kilku etapach oraz zdegradowana przestrzeń publiczna nie zachęcają do spacerów. Dlaczego to j est m oż l i we?

Miasto wprowadzi „plan pieszy”, którego celem jest poprawa sytuacji pieszych. Powstanie pieszy plan Warszawy, na którym zaznaczone zostaną najprzyjemniejsze i najwygodniejsze trasy, połączony z kampanią Pieszo nie jest daleko. Większa troska o przestrzeń publiczną: zwiększanie ilości zieleni i małej architektury, uporządkowanie chaosu wizualnego, zachęcanie restauracji i kawiarni do wystawiania ogródków oraz poprawa jakości powierzchni to zachęta do spacerów.

ieszo najkrócej P i najwygodniej Dlaczego to j est wa ż n e?

Chodząc pieszo, napotykamy nieraz na bariery w postaci braku przejść naziemnych, zbyt rzadko wyznaczonych pasów, krótkich faz zielonego światła oraz długiego oczekiwania na czerwonym. Zniechęca to do poruszania się pieszo po mieście i jest sygnałem dla mieszkanek i mieszkańców, że wybrali zły sposób przemieszczania się. Dlaczego to j est m oż l i we?

Miasto zwiększy liczbę przejść naziemnych i będzie dążyć do likwidacji przejść podziemnych oraz kładek, które wydłużają trasę. Umieszczenie brzęczyków na przejściach zapewni bezpieczeństwo osobom niewidomym i słabowidzącym. Wyznaczenie przejścia dla pieszych,

likwidacja przycisków przy przejściach na skrzyżowaniach i przyspieszenie ich działania tam, gdzie pozostaną, czy zmiana programowania sygnalizacji świetlnej to niewielkie koszty w skali miejskiego budżetu.

Miasto bez barier architektonicznych D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Przejścia podziemne, wysokie krawężniki, nierówne chodniki oraz chodniki zastawione samochodami są barierą dla osób z ograniczoną mobilnością. Poruszanie się na wózku inwalidzkim albo z wózkiem dziecięcym powinno być równie łatwe, jak poruszanie się pieszo sprawnej osoby. Miasto powinno być tak samo dostępne dla wszystkich. D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Znoszenie barier architektonicznych jest tanie. Wymalowanie przejścia dla pieszych obok przejścia podziemnego czy postawienie słupków uniemożliwiających nielegalne parkowanie to znikome kwoty w skali miasta. Pilnowanie wykonawców, aby prawidłowo obsadzali krawężniki, to tylko kwestia prawidłowej kontroli. Należy też bardziej zaangażować straż miejską — jej dotychczasowe działanie jest absolutnie niewystarczające, powinna ona reagować na łamanie praw pieszych.

Samochody parkują na jezdni, zostawiając chodniki dla pieszych D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Obecnie większą część powierzchni ulicy zajmują samochody. Pasy ruchu na jezdni oraz chodnik, na którym do-

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

zwolone jest parkowanie, są w praktyce we władaniu aut. Trudności w egzekucji prawa (zostawianie pieszym minimum 1,5 m na przejście) sprawiają, że chodniki zbyt rzadko są przestrzenią w pełni dostępną pieszym. D l aczego to je st moż l i we?

Warszawa będzie dążyć do zachęcania mieszkanek i mieszkańców do zrezygnowania z poruszania się samochodem na rzecz transportu publicznego i roweru. Wiemy, że to długotrwały proces. Pierwszym krokiem będzie przeniesienie parkowania z ulic na jezdnie oraz zwężenie pasów jezdni. To uspokoi również ruch na ulicach i ułatwi kierowcom zorientowanie się, która część ulicy jest przeznaczona dla nich, a która dla pieszych.

dużych arteriach, gdzie trzeba wymusić przestrzeganie ograniczenia szybkości do 50 i 70 km/h.

Domknięcie Obwodnicy Śródmiejskiej — miejska ulica zamiast autostrady za miliardy D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Strefowanie ulic to sposób na zwiększenie bezpieczeństwa na drogach oraz poprawę jakości życia w mieście. Lokalne ulice w mieście nie powinny pełnić funkcji tranzytowej. Wprowadzenie zasady Tempo 30 km/h na lokalnych ulicach to popularny i tani sposób na poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego, ograniczenie emisji spalin oraz zmniejszenie korków.

Mimo trwającej od wielu lat rozbudowy drogowego układu komunikacyjnego Warszawy, do dziś cały ruch północ–południe na prawym brzegu Wisły odbywa się ulicą Targową. Domknięcie Obwodnicy Śródmiejskiej od wschodu — od ronda Wiatraczna do ronda Żaba — jest odkładane w czasie, gdyż projektuje się z wielkim rozmachem kosztowną drogę o parametrach ekspresówki. Obwodnica Pragi jest konieczna, żeby odciążyć centrum dzielnicy, przywrócić ulicy Targowej ludzką skalę i wykorzystać miastotwórczą szansę, jaką daje doprowadzenie tam metra. Obwodnica nie tylko usprawni ruch w obrębie Pragi, ale stworzy alternatywę dla uczestników i uczestniczek ruchu zmierzających z Targówka i Bródna na Grochów czy Mokotów. Po domknięciu obwodnicy będzie można nadać jej tak istotną rolę w komunikacji autobusowej, jak ma to dziś miejsce w przypadku Trasy Łazienkowskiej.

D l aczego to je st moż l i we?

D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Miasto prowadzi działania zmierzające do zwiększenia przepustowości miasta jako sieci, a nie poszczególnych ulic. Przepustowość dotyczy transportu publicznego, rowerów oraz samochodów. Strefowanie miasta i uspokajanie ruchu na lokalnych ulicach to również element poprawy jakości życia lokalnych mieszkanek i mieszkańców. Jednocześnie będą prowadzone kontrole prędkości na

Obwodnica Śródmiejska jest planowana od dawna, wykonano wiele prac planistycznych. Warto trzymać się już wypracowanych rozwiązań — przebieg obwodnicy od alei Stanów Zjednoczonych tunelem pod rondem Wiatraczna, następnie estakadą nad terenami kolejowymi, w śladzie dzisiejszej ulicy Zabranieckiej i od Radzymińskiej wzdłuż torów „kolei gdańskiej” aż do

Strefowanie ulic D l aczego to je st ważn e?

transport

ronda Żaba. Koszty obwodnicy można znacznie zmniejszyć, projektując ją w zasadniczym układzie 2+2 oraz rezygnując z wielopoziomowego włączenia gigantycznymi wiaduktami w rondo Żaba — tu wystarczy zwykłe włączenie do istniejącego układu. Pieniądze na Obwodnicę wygospodarować można także, rezygnując w najbliższym czasie z budowy mostu Krasińskiego — inwestycji, której nie chcą mieszkańcy i mieszkanki Żoliborza, a która nie podniesie komfortu transportu dla prawobrzeżnej Warszawy. Tak wytyczona Obwodnica będzie drogą średniej skali, a nie międzydzielnicową autostradą. Docelowo należy dążyć do ukrycia poniżej poziomu gruntu torów kolejowych linii wileńskiej (Warszawa Wileńska — Ząbki), żeby u zbiegu Obwodnicy, al. „Solidarności”, Radzymińskiej i Naczelnikowskiej powstało normalne miejskie skrzyżowanie.

Bezpieczeństwo i komfort pieszych — jeden z podstawowych priorytetów polityki miejskiej Dlaczego to j est wa ż n e?

Ludzkie życie i zdrowie są najważniejsze i mają priorytet nad przepustowością infrastruktury samochodowej i innymi celami systemu ruchu drogowego. Do tej pory priorytetem była płynność i szybkość przemieszczania się pojazdów. Rezultatem dotychczasowego podejścia jest ogromna liczba wypadków z pieszymi, do których dochodzi najczęściej z winy kierowców przekraczających prędkość. Większe bezpieczeństwo i komfort poruszania się pieszych pośrednio wpływa na zmniejszenie korków. Np. dzieci mogą same iść do szkoły, nie trzeba ich odwozić autem.

Można radykalnie zredukować liczbę przejazdów na trasie dom — szkoła. D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Bezpieczeństwo i komfort poruszania się pieszych w mieście można łatwo uzyskać dzięki odpowiedniemu projektowaniu ulic. Chodzi o takie rozwiązania jak: azyle dla pieszych na jezdni, zwężanie ulic, esowanie ulic, wyniesione przejścia i skrzyżowania na mniejszych ulicach, eliminacja parkowania na przejściach. Bezpieczeństwo pieszych zapewniają również regularne kontrole prędkości pojazdów i wyczulenie policji na przejawy łamania prawa w stosunku do pieszych.

Uczymy, jak bezpiecznie poruszać się po mieście D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Chcemy, aby wypadków było jak najmniej. Bezpieczeństwo na drodze zależy w dużej mierze od znajomości i przestrzegania przepisów przez pieszych, rowerzystów, jak i kierowców. D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Kampanie edukacyjne można prowadzić w miejskich środkach transportu. Realizacja programów dla dzieci i rodziców Bezpieczna droga do szkoły jest możliwa w szkołach, nauka jazdy rowerem po mieście dla dorosłych — w szkołach czy domach kultury. Można zamykać ulice przed szkołami w godzinach rozpoczęcia i zakończenia lekcji.

Budżetowy priorytet dla komunikacji publicznej D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Mieszkańcy i mieszkanki chcą się jak najszybciej przemieszczać. Samochody w mieście są coraz mniej efektywne. Im

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

więcej osób jeździ autami, tym większe korki i dłuższa podróż oraz większe zanieczyszczenie powietrza. Wysokiej jakości komunikacja zbiorowa może zachęcić część mieszkanek i mieszkańców do porzucenia auta i skorzystania z oferty miasta. Im więcej osób tak zrobi, tym szybciej wszyscy dotrą do celu. Polityka miejska w zakresie komunikacji musi być długofalowa i konsekwentna, a finansowanie niezależne od doraźnej polityki i wahań wysokości wpływów z biletów.

D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

D l aczego to je st moż l i we?

Bezwzględny priorytet na przejazdach dla tramwajów i autobusów

Lepsza komunikacja miejska to mniej aut w mieście. A mniej aut to mniejsze zużycie dróg i mniej wypadków, czyli niższe koszty. Inwestycje w komunikację zbiorową w dłuższej perspektywie pomogą zmniejszyć wydatki na rozbudowę i utrzymanie sieci ulic. Sprawna komunikacja, z której korzysta większość mieszkańców i mieszkanek, ograniczy korki, a więc stanie się bardziej wydajna. W gospodarstwach domowych, które zrezygnują z samochodu, będzie więcej pieniędzy.

Bilet od 2 zł

Rada Miasta może elastycznie kształtować system biletowy. W interesie miejskiego budżetu jest jak największa popularność biletów. Komunikacja zbiorowa jako usługa masowa powinna osiągać dobry wynik finansowy dzięki jak największej liczbie użytkowników i użytkowniczek oraz zmniejszeniu kosztów zewnętrznych samochodów, w tym samochodów osób przyjeżdżających tu z innych miast.

D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Tramwaj nie powinien stać nigdy poza przystankami — ani w korku, ani na światłach. Skutkuje to długim czasem podróży, a przy dużej liczbie linii na jednym odcinku — ustawianiem się tramwajów w kolejki przed przystankami. Sygnał jazdy dla tramwaju powinien zapalać się automatycznie, gdy pojazd zbliża się do skrzyżowania. Autobusy pokonują szybko odcinki, na których są buspasy, ale grzęzną na ulicach, gdzie dzielą pas z samochodami.

D l aczego to je st ważn e?

Mieszkańcy i mieszkanki Warszawy przemieszczają się na różne dystanse i chcą swobodnie planować swoją mobilność, a do tego potrzebna jest elastyczna, atrakcyjna taryfa. Rozwiązaniem jest bilet 20-minutowy za 2 zł — krótkie przejazdy w obrębie dzielnicy lub dwóch powinny być jak najtańsze; nowy bilet 45-minutowy za 3,40 zł dla osób, które podróżują na średnią odległość; przywrócenie biletu trzydniowego dla osób przebywających w stolicy turystycznie lub służbowo, dla naszych rodzin i gości z innych miast.

D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Mechanizmy usprawniające płynność ruchu tramwajów i autobusów są stosowane w wielu miastach i znacznie skracają czas przejazdu. Są to stosunkowo tanie rozwiązania, ich wprowadzenie w największym stopniu zależy od polityki miasta. W ramach inwestycji w nowe linie czy przy okazji remontów torowisk tramwajowych można tworzyć wspólne pasy autobusowo-tramwajowe.

transport

Wygodny dojazd transportem publicznym do każdej dzielnicy

Komunikacja dopasowana do rytmu życia wielkiego miasta

Dlaczego to j est wa ż n e?

Wraz z przekształceniami ekonomicznymi i społecznymi zmieniają się godziny aktywności i podróży warszawiaków i warszawianek. Coraz więcej osób dojeżdża do pracy na 10.00, kończy ją o 18.00 lub 19.00. Wieczorne życie kulturalne i towarzyskie nie ogranicza się tylko do weekendów i wielkich imprez. Rozkłady jazdy powinny być dostosowane do tych zmian. Dzienny rozkład jazdy musi płynnie przechodzić w rozkład nocny — dziś ok. 23.00 odbywają się kursy zjazdowe do zajezdni, a regularna komunikacja nocna rozpoczyna się około północy. Metro powinno przez cały tydzień kursować całą noc.

Budowa szerokich nowych dróg czy poszerzanie starych nie zmniejsza korków, ale je zwiększa. Miasto powinno promować poruszanie się komunikacją publiczną. Wieloletni Plan Inwestycyjny powinien zakładać powstanie wydajnej sieci komunikacji miejskiej, z preferencją dla komunikacji szynowej, do wszystkich dzielnic Warszawy i dużych osiedli. W ramach inwestycji w nowe linie czy przy okazji remontów torowisk tramwajowych można tworzyć wspólne pasy autobusowo-tramwajowe. Tam, gdzie żadna forma komunikacji szynowej nie dociera (np. Gocław, Zielona Białołęka, Powsin), konieczne są inwestycje w linie tramwajowe. Dlaczego to j est m oż l i we?

Własne środki budżetowe Miasta Stołecznego Warszawy i dostępność środków unijnych w ramach wielkich programów infrastrukturalnych pozwalają na planowanie wielu inwestycji. Usprawnianie systemu tramwajowego i kolejowego wymaga relatywnie niewielkich nakładów, nowe inwestycje realizowane bez nadmiernego rozmachu (na przykład budowa linii tramwajowej bez poszerzania i wytyczania trzypasmowych ulic) nie muszą być drogie. Jednocześnie należy odejść od planowania rozbudowy sieci tramwajowej w powiązaniu z systemem drogowym. Tramwaj powinien być autonomiczny, poprowadzony jak najkrótszą drogą do miejsc dynamicznie rozbudowujących się lub na połączeniu dzielnic rozdzielonych terenami przemysłowymi (np. Wola–Ochota).

D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Funkcjonowanie kursów o dużej częstotliwości w szczycie i niższej poza szczytem nie jest wydajne ekonomicznie. Pojazdy uruchamiane tylko w godzinach szczytu stoją bezczynnie w godzinach okołopołudniowych i wieczorem, ich dodatkowe zaangażowanie nie zwiększa zatem znacząco stałych kosztów komunikacji. Nocne kursy metra można realizować przez całą noc dwoma–trzema składami, co nie generuje wielkich kosztów.

Poprawa funkcjonalności działania kolei w mieście — linia średnicowa jako trzecia linia metra D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Kolej w Warszawie ma obecnie 50 stacji, a liczba ta zwiększa się wskutek budowy nowych, w miejscach dogodnych dla pasażerów. Metro po oddaniu

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

do użytku centralnego odcinka II linii będzie ich miało 27. Już dziś kolej w mieście jest lub może być środkiem komunikacji o podobnej do metra wydajności. Niestety, w wielu miejscach kolej boryka się z problemami technicznymi i funkcjonalnymi, obniżającymi jej atrakcyjność. Linia średnicowa jest rozwiązaniem komunikacyjnym o fenomenalnej funkcjonalności. Jednak aby możliwy był rozwój systemu kolei dojazdowej w Warszawie, konieczne jest zapewnienie takiej przepustowości, aby pociągi mogły kursować linią średnicową co 2 minuty (30 pociągów w jednym kierunku na godzinę). Częstotliwość taka jak w przypadku metra nada dodatkowy walor linii średnicowej jako środkowi transportu na osi Wschód– Zachód i pozwoli zwiększyć atrakcyjność linii peryferyjnych. D laczego to je st moż l i we?

Systemy kolejowe i infrastruktura kolejowa są beneficjentami dużych środków z unijnych programów operacyjnych, coraz lepsza jest też komunikacja jednostek Grupy PKP z samorządami. Dzięki współpracy miasta ze spółkami kolejowymi możliwe jest wypracowanie metod współpracy i wspólna realizacja tego i wielu innych projektów, które stosunkowo niewielkim nakładem środków radykalnie odmienią jakość kolei miejskiej w Warszawie. Ograniczona przepustowość linii średnicowej może być też złagodzona przez przyspieszenie wymiany pasażerów na Dworcu Śródmieście, połączenie z metrem, co pozwoli skrócić czas postoju pociągów. Na linii SKM należy budować kolejne stacje, zagęszczając ich sieć i tworząc wokół nich lokalne mini węzły przesiadkowe.

Przyjazne węzły przesiadkowe ułatwiają podróże D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Jakość węzłów przesiadkowych istotnie wpływa na komfort korzystania z komunikacji publicznej. Podczas przesiadek podróżni nie powinni napotykać barier architektonicznych. Czas przesiadek powinien być jak najkrótszy. Szczególnie uciążliwe jest przesiadanie się w centrum, gdzie z „patelni” nie ma bezpośredniego dojścia do Dworca Warszawa Śródmieście ani do Dworca Centralnego. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Miasto będzie ułatwiać przesiadki przez promowanie przejść naziemnych i uprzywilejowanie komunikacji pieszej. Na tzw. „patelni” (Metro Centrum) zostanie zbudowane centrum informacji i obsługi podróżnych dla wszystkich typów komunikacji. Będzie tam bezpośrednie dojście z peronu 2. Dworca Warszawa Śródmieście (peron tylko dla wysiadających) oraz dojście do peronów 1. i 3. (tylko dla wsiadających). Ciągi obecnie zajmowane przez kasy Dworca Warszawa Śródmieście będą prowadzić bezpośrednio na perony Dworca Centralnego.

Zintegrowany transport aglomeracyjny oparty na komunikacji szynowej D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Dla pasażera podejmującego decyzję o wyborze środka transportu liczy się to, czy dotrze do celu w rozsądnym czasie. Dlatego ważna jest integracja taryfowa: wszystkie bilety ZTM powinny obowiązywać we wszystkich środkach

transport

komunikacji. Teraz system jest nieczytelny i zmusza do wyboru jednej z ofert transportu szynowego, żeby dojechać koleją do II strefy (SKM, KM albo WKD, na które obowiązują inne bilety jednorazowe). M.st. Warszawa powinno promować podróże koleją wewnątrz aglomeracji. Dlaczego to j est m oż l i we?

Wykonano już wiele pracy na rzecz integracji biletowej różnych systemów przewozowych w Warszawie, zatem pełna integracja jako kolejny krok jest możliwa. Nakłady finansowe Warszawy na kolej nie zwiększą się istotnie wskutek wprowadzenia systemu biletowego ZTM do wszystkich pociągów. Takie w pełni zintegrowane systemy od dawna świetnie funkcjonują za granicą. Warszawa będzie dążyć do stworzenia wspólnego zarządu komunikacji dla całej aglomeracji oraz do rozwijania sieci połączeń kolejowych. Dobrą praktyką jest rozbudowa linii kolei miejskich lub rewitalizacja tych dawno nieużywanych.

Rower codziennym środkiem transportu Dlaczego to j est wa ż n e?

Rower jest doskonałym środkiem transportu na dystansach od 1 do 5 km, a takie przejazdy stanowią większość podróży miejskich. Takie dystanse mogą być uciążliwe dla poruszania się pieszo, a czas podróży autem może być bardzo zmienny (korki, czas poświęcony na szukanie miejsca parkingowego). Przejazd rowerem zajmie tyle samo czasu lub nawet mniej. Rower jest też jedynym środkiem transportu dostępnym dla dzieci i młodzieży, która porusza się głównie właśnie na takich dystansach.

D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Infrastruktura rowerowa jest bardzo tania w porównaniu z drogami dla samochodów czy metra. Sewilla, zaczynając od zera, wybudowała sieć tras rowerowych w trzy lata. W Warszawie nie zaczynamy od zera. Mamy wiele odcinków dróg dla rowerów, które należy połączyć w spójną i czytelną sieć. W Niemczech, Danii i Holandii rower jest uznawany przez dzieci za podstawowy środek transportu do szkoły. Zadaniem miasta będzie stworzenie spójnej sieci połączeń rowerowych, które pozwolą bezpiecznie i wygodnie poruszać się po Warszawie osobom w wieku od 8 do 80+ lat.

Rowerem przez cały rok D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Rower jest całorocznym środkiem komunikacji dla wielu warszawianek i warszawiaków. Miasto powinno utrzymywać ścieżki i pasy rowerowe w stanie przejezdnym przez cały rok. Rower jest ważną, integralną częścią systemu komunikacji miejskiej, ze wszystkich jego zalet można korzystać także zimą. Ścieżki powinny być odśnieżane w standardzie nie gorszym od tego, w jakim odśnieżane są jezdnie, po których jeżdżą samochody. D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Miasto ma swobodę w określaniu standardu odśnieżania dróg. Zarząd Oczyszczania Miasta zamiast odśnieżać łopatami, może używać mechanicznych pługów i zamiatarek dostosowanych rozmiarami do chodników i ścieżek, które pozwalają odśnieżyć te części drogi szybciej, taniej i skuteczniej.

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

Miasto przy każdym remoncie pamięta o rowerzystach i rowerzystkach

kańcom Warszawy, i jeździć do pracy rowerem. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

D laczego to je st ważn e?

Poprawa jakości infrastruktury rowerowej jest konieczna do zwiększenia ruchu rowerowego w mieście. Ważne jest, żeby przy każdej okazji podnosić jakość tras rowerowych, tworzyć nowe połączenia i usprawnienia. Frezowanie niedawno odnowionej jezdni, żeby wprowadzić na niej pasy rowerowe, albo zrywanie części wyremontowanego chodnika, żeby wprowadzić ścieżkę rowerową, to marnotrawstwo środków publicznych. D laczego to je st moż l i we?

Każda inwestycja lub remont drogi to okazja do poprawy infrastruktury rowerowej. Na czas budowy należy tworzyć szybkie i bezpieczne objazdy, tak samo jak dla aut i pieszych. Inwestycje i remonty powinny być planowane z wyprzedzeniem, co umożliwi przygotowanie projektów uwzględniających rozwiązania rowerowe. W przypadku remontów nie musimy konserwować rozwiązań z lat 70., w przypadku nowych inwestycji — nie jesteśmy skazani na przestarzałe projekty. Miasto zadba o to, żeby za środki publiczne powstawały nowoczesne rozwiązania drogowe, uwzględniające wszystkich uczestników i uczestniczki ruchu.

Miasto zachęca urzędniczki i urzędników do jazdy rowerem D laczego to je st ważn e?

Zmieniając miasto, urząd miasta zaczyna od siebie. Urzędnicy i urzędniczki powinni być zachęcani do tego, żeby dawać przykład mieszkankom i miesz-

Zamiast samochodów służbowych dla wąskiej grupy dyrektorów i dyrektorek można zapewnić rowery dla wszystkich zainteresowanych urzędników i urzędniczek. Miasto będzie nagradzać osoby jeżdżące rowerem dodatkowymi dniami urlopu lub dodatkami do pensji.

Koniec z samochodami służbowymi D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Nie ulega wątpliwości, że wyżsi rangą urzędnicy miejscy (zarząd miasta, dyrektorzy biur, burmistrzowie dzielnic) muszą być mobilni, żeby uczestniczyć w różnych spotkaniach i wydarzeniach odbywających się w tym samym dniu. Nie oznacza to jednak, że z tego tytułu mają im przysługiwać samochody służbowe, które są rozwiązaniem najdroższym w zakupie i utrzymaniu, a także najmniej transparentnym, jeśli chodzi o pokusę użytkowania do celów prywatnych. Co jakiś czas media ujawniają takie sytuacje, wymuszając na przyłapanych coraz bardziej fantastyczne tłumaczenia. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Pieniądze ze sprzedaży części miejskiej floty przeznaczymy na zakup służbowych rowerów, które świetnie sprawdzą się na krótszych dystansach, będą dostępne dla większej liczby urzędników i urzędniczek, jak również pozwolą decydentom bezpośrednio obcować z brakami infrastrukturalnymi. Co do zasady, służbowe auta można bez problemu zastąpić przewozami taksówkowymi, świadczonymi przez firmę wybraną w przetargu lub przez MPT.

transport

Miasto zachęca pracodawców do promowania jazdy rowerem

Rower publiczny dla wszystkich, niezależnie od stanu zdrowia

Dlaczego to j est wa ż n e?

D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Przyjazne rowerzystkom i rowerzystom miejsca pracy to takie, gdzie pracodawcy zachęcają do jazdy rowerem. Obecnie wiele firm pośrednio zachęca do jazdy autem. Oferują samochody służbowe, bezpłatne parkingi, nawet wtedy, gdy pracownicy nie jeżdżą autem w trakcie pracy. Skutkiem są korki wokół biur i trudności z zaparkowaniem pojazdu. Samochód, który przewozi najczęściej tylko jedną osobę, stoi nieużywany ponad 20 godzin w ciągu doby, a jego miejsce parkingowe to 10 metrów kwadratowych! Dzięki zachęcaniu do korzystania z rowerów zmniejszą się poranne i popołudniowe korki, a także znikną permanentne problemy z parkowaniem samochodów w miejscach, gdzie jest wiele biur.

Rower miejski jest elementem transportu publicznego i powinien być dostępny dla wszystkich, niezależnie od wieku czy stanu zdrowia. Teraz system roweru miejskiego Veturilo wyklucza osoby z niepełnosprawnościami. System wypożyczania rowerów cargo powinien zostać uproszczony, a liczba stacji — poszerzona. D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Obecna umowa na miejski rower Veturilo kończy się w 2016 roku. Przy wyborze kolejnego operatora miasto włączy do systemu również rowery trójkołowe, na których mogą się wygodnie poruszać osoby starsze oraz z niepełnosprawnościami ruchowymi. System roweru miejskiego zostanie również uzupełniony o najem długoterminowy — kilka tygodni, miesięcy, rok.

Dlaczego je st to m oż l i we?

Ratusz powinien zachęcać pracodawców do instalowania na swoim terenie stacji Veturilo, a także oferowania służbowych rowerów, zadaszonych i strzeżonych parkingów rowerowych, instalowania pryszniców i budowania szatni. Koszty tych przedsięwzięć będą niższe niż zakup i utrzymanie floty aut. Ratusz będzie przyznawać certyfikaty, nagrody, zachęty dla zarządców budynków za posiadanie parkingów rowerowych oraz łazienek, gdzie rowerzyści i rowerzystki mogliby wziąć prysznic.

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

NOWA POLITYKA MIESZKANIOWA — SPOŁECZNA WARSZAWA

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

Polityka mieszkaniowa obejmująca wszystkie grupy społeczne D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Zgodnie z art. 75 Konstytucji RP „władze publiczne prowadzą politykę sprzyjającą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych obywateli, w szczególności przeciwdziałają bezdomności, wspierają rozwój budownictwa socjalnego oraz popierają działania zmierzające do uzyskania własnego mieszkania”. Obecna polityka mieszkaniowa jest sprzeczna z ww. zapisem ustawy zasadniczej. Polityka mieszkaniowa koncentruje się na dwóch grupach: jednostkach starających się o kredyt deweloperski oraz w pewnym (i niewystarczającym) stopniu na osobach ubogich spełniających kryteriach dochodowe uprawniające do nabycia mieszkań socjalnych i komunalnych. Dla pozostałych osób Warszawa nie ma żadnej oferty. Większość mieszkanek i mieszkańców zmuszonych jest do wynajmowania mieszkania na rynku komercyjnym. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Miasto będzie korzystać z wielu mechanizmów, które pozwolą zróżnicować ofertę mieszkaniową, a docelowo obniżyć ceny na rynku komercyjnym. Są to: powrót do mieszkalnictwa o czynszu umiarkowanym, wspieranie powstawania mikrospółdzielni, aktywne pozyskiwanie funduszy z budżetu centralnego na budowę mieszkań komunalnych oraz lobbowanie za uchwaleniem przez Sejm rozwiązań promujących budowę mieszkań na wynajem.

N O WA P O LIT YK A M IE SZ K ANIO WA — SPO ŁECZNA WARSZAWA

Powrót do mieszkalnictwa o czynszu umiarkowanym (TBS-y) Dlaczego to j est wa ż n e?

W ostatnich latach rząd doprowadził do upadku budownictwa mieszkaniowego na wynajem o tanich czynszach (TBS), motywując to brakiem środków budżetowych. W tym systemie wybudowano dotychczas ponad 100 tys. mieszkań za 4 miliardy złotych (stopniowo są zwracane do budżetu). Likwidując budownictwo TBS, jednocześnie rząd wspiera i szeroko reklamuje inicjatywę Banku Gospodarstwa Krajowego — zakupu za 5 miliardów złotych 20 tysięcy mieszkań na wynajem od deweloperów w wielkich aglomeracjach. Dlaczego to j est m oż l i we?

Miasto będzie lobbować za powrotem kredytów preferencyjnych na budowę mieszkań na wynajem — zamiast takich programów jak „Mieszkanie Dla Młodych” czy wcześniej „Rodzina na Swoim”.

Walka z bezdomnością i lokale socjalne z państwowych dopłat Dlaczego to j est wa ż n e?

W Warszawie brakuje mieszkań dla tych, którzy utracili prawo do zajmowanych lokali i pozostali bez dachu nad głową. Po znowelizowaniu przepisów eksmisyjnych w 2011 roku „eksmisja na bruk” znowu stała się możliwa i dotyczy coraz większej liczby osób, w tym dzieci i osób starszych, pomimo że narusza przepisy Konstytucji chroniące godność człowieka, rodzinę czy prawa dziecka. Koniecznym postulatem społecznej po-

lityki mieszkaniowej jest walka o ochronę tych wartości poprzez tworzenie miejsc zamieszkania bądź długiego bezpiecznego pobytu dla osób lub rodzin, które je utraciły. Takimi miejscami są lokale socjalne, mieszkania chronione czy domy dla bezdomnych. D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Miasto będzie korzystać z pieniędzy państwowych dzięki instrumentom prawnym i finansowym przewidzianym w ustawie z dnia 8 grudnia 2006 roku o finansowym wsparciu w tworzeniu lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych. Cele ustawy realizowane są za pośrednictwem Banku Gospodarstwa Krajowego z utworzonego Funduszu Dopłat, w którym w 2012 roku znalazło się 120 mln złotych z przeznaczeniem na przeciwdziałanie bezdomności. Ustawa przewiduje finansowe wsparcie w formie dopłat dla gmin przy realizacji inwestycji mieszkaniowych, polegających m.in. na budowie nowych budynków, remontach istniejących lub nabywaniu lokali mieszkalnych czy całych budynków w celu tworzenia czy powiększania mieszkaniowego zasobu gminy. Wysokość wsparcia obejmuje od 30 do 50% wysokości inwestycji.

Budowa mieszkań na wynajem w partnerstwie publiczno-prywatnym D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Warszawa od 2007 roku wybudowała tylko 2,3 tys. mieszkań, sprzedając w tym czasie ze swojego zasobu ponad 10 tys. lokali. Rynek mieszkaniowy jest w kryzysie. Ceny mieszkań własnościowych przekraczają możliwości nabywcze przeciętnego obywatela i obywatelki.

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

Polityka kredytowa banków jest coraz bardziej restrykcyjna. Rozwój komercyjnego rynku mieszkań na wynajem, przy dopłatach miasta do czynszów regulowanych, zwiększyłby istotnie ich dostępność.

w remont mają możliwość szybszego uzyskania lokalu komunalnego. Ta procedura przyśpieszy remonty wykonywane przez miasto i skróci kolejkę oczekujących na mieszkania komunalne.

D laczego to je st moż l i we?

Program poprawy jakości zasobu komunalnego

Miasto będzie stymulować rynek mieszkań na wynajem poprzez partnerstwo publiczno-prywatne (PPP). W jego ramach miasto będzie określać standard mieszkań i poziom czynszu. Czynsz mieszkań komunalnych będzie regulowany i niższy od ceny rynkowej. Budowę sfinansuje przedsiębiorstwo prywatne. Miasto będzie oddawać mieszkania w najem lokatorom i lokatorkom, dopłacając do czynszu podmiotom prywatnym. PPP realizuje cel biznesowy firm deweloperskich i politykę mieszkaniową miasta.

D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

W Warszawie brak mieszkań komunalnych, a ich stan techniczny to palący problem polityki mieszkaniowej. 30% mieszkań komunalnych nie spełnia wymogów techniczno-sanitarnych oraz powierzchniowych. Zamieszkiwanie w lokalach niespełniających standardu i przeludnionych przybiera coraz drastyczniejszą formę. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Remonty pustostanów ze środków lokatorskich D laczego to je st ważn e?

Zagospodarowanie pustych lokali mieszkalnych może być istotnym narzędziem realizacji społecznej polityki mieszkaniowej. W Warszawie w kolejce na przydział lokalu czeka ponad 5 tys. rodzin. Pustych lokali mieszkalnych, wymagających remontu, jest również kilka tysięcy. Inwestycja w remont pustostanów wymaga znacznie mniejszych nakładów finansowych niż budowa nowych mieszkań. D laczego to je st moż l i we?

Miasto będzie oddawać budynki i kamienice grupom lokatorów, którzy wyremontują je w zamian za wieloletnie zwolnienia z czynszu i tytuły prawne do wyremontowanych mieszkań. Programy pustostanów do remontu działają w wielu miastach, np. w Poznaniu. Lokatorzy i lokatorki w zamian za wkład własny

Miasto przeznaczy dodatkowe środki na poprawienie jakości życia mieszkańców i mieszkanek w lokalach komunalnych. Ustawa z dnia 8 grudnia 2006 roku o finansowym wsparciu w tworzeniu lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych daje gminom prawo wystąpienia do Banku Gospodarstwa Krajowego o dofinansowanie — nawet w wysokości do 50% — remontów istniejących budynków mieszkalnych bądź lokali służących zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych osób najbardziej potrzebujących.

Program budownictwa społecznego — realna alternatywa dla mieszkań deweloperskich D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Mieszkania kupowane na rynku deweloperskim są nieraz zbyt drogie dla wielu

N O WA P O LIT YK A M IE SZ K ANIO WA — SPO ŁECZNA WARSZAWA

osób. Rynek zmusza je do zaciągania wieloletnich kredytów, często na ponad 30 lat. Realną alternatywą wobec takiego rozwiązania są mikrospółdzielnie i kooperatywy mieszkaniowe zrzeszające nawet tylko kilkanaście osób. Dlaczego to j est m oż l i we?

Miasto będzie zachęcać do zakładania mikrospółdzielni mieszkaniowych, wydzielając pod inwestycje małe działki. Umożliwi to grupom osób stawianie budynków mieszkalnych po niższych kosztach niż deweloperskie. Wsparcie miasta będzie polegać również na wpływaniu na politykę banków komercyjnych, aby stworzyły ofertę kredytową dla mikrospółdzielni. Miasto wynajmie architektów do przygotowywania kilku wzorcowych projektów budynków pasywnych, które będą przyjazne, energooszczędne i w dłuższej perspektywie tańsze w utrzymaniu dla ich mieszkanek i mieszkańców. Jest to rozwiązanie popularne na Zachodzie, np. w Szwajcarii. W Polsce do takiego rozwiązania przymierza się miasto Wrocław.

oraz wykorzystania energii odnawialnej przy ścisłej współpracy z instytutami i stowarzyszeniami energii odnawialnej. Powołany zostanie zespół, którego zadaniem będzie pomoc w przygotowaniu wniosków do rządowego programu wsparcia dla podmiotów zainteresowanych termomodernizacją budynków oraz do programów unijnych w przypadku mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii.

Warszawskie domy pasywne D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Dom pasywny to nowoczesny budynek o ekstremalnie niskim zapotrzebowaniu na energię cieplną. Koszt utrzymania takiego budynku jest nawet do kilkunastu razy mniejszy niż domu wybudowanego metodą tradycyjną, spełniającego obecnie obowiązujące normy. Mieszkańcom i mieszkankom pozwala to zmniejszyć koszty związane z utrzymaniem obiektu, a miastu gwarantuje lepszą jakość powietrza. D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Termomodernizacja i energooszczędność Dlaczego to j est wa ż n e?

Niewystarczająca izolacja budynków prowadzi do dużych strat ciepła, które przenika przez ściany zewnętrzne, stropy, poddasza, mostki cieplne, stropodachy oraz nieszczelne okna o niskiej jakości termicznej. Zwiększa to koszty ogrzewania mieszkań. Dlatego ważne jest uszczelnienie nie tylko budynków użyteczności publicznej, ale także budynków spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych. Dlaczego to j est m oż l i we?

Miasto będzie aktywnie podejmować działania na rzecz oszczędzania energii

Miasto będzie zachęcać mieszkańców i mieszkanki budujących domy na terenie miasta, aby miały one standard domów pasywnych. Miasto będzie pomagać w zdobyciu środków z programu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, który skierowany jest do osób fizycznych budujących dom jednorodzinny lub kupujących dom czy mieszkanie od dewelopera. Dofinansowanie będzie miało formę częściowej spłaty kapitału kredytu bankowego zaciągniętego na budowę czy zakup domu lub zakup mieszkania. Dotacja będzie wypłacana na konto kredytowe beneficjenta po zakończeniu realizacji przedsięwzięcia i potwierdzeniu uzyskania wymaganego standardu energetycz-

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

nego przez budynek. Ponadto miasto wprowadzi ulgi podatkowe dla domów wybudowanych w tym standardzie.

Miasto będzie lobbować za ustawą reprywatyzacyjną D laczego to je st ważn e?

Dekret Bieruta powoduje, że tysiące spadkobierców właścicieli zgłosiło i zgłasza prawomocnie roszczenia do warszawskich nieruchomości. Część z nich jest oddawana wraz z lokatorami, inne przez lata są przedmiotem postępowań sądowych, co uniemożliwia ich remonty i dalsze wynajmowanie. Konieczna jest ustawa reprywatyzacyjna, która zaspokoi roszczenia przedwojennych właścicieli, nieskutkująca przy tym eksmisjami lokatorów. Musimy uwolnić lokatorów i lokatorki od strachu przed nieracjonalnym podnoszeniem czynszów i eksmisją. Taka ustawa tylko wtedy rozwiąże problem roszczeń, gdy przynajmniej częściowo zaspokoi żądania finansowe spadkobierców byłych właścicieli. To oznacza, że Skarb Państwa musi przyjąć większą część tej odpowiedzialności. Dzisiaj wartość roszczeń to nawet 30 mld zł. D laczego to je st moż l i we?

Władze Warszawy powinny stać się najaktywniejszym aktorem procesu pożądanej społecznie regulacji „nieograniczonej reprywatyzacji”. Miasto będzie główną siłą nacisku na rząd i Skarb Państwa. Miasto i Skarb Państwa powinny nabywać 50% wartości reprywatyzowanych nieruchomości. Sposobem na zatrzymanie zwrotów istniejących obiektów działalności publicznej będzie jak najszybsze uchwalenie planów miejscowych dla konkretnych nieruchomości, na których znajdują się te obiekty.

Bezpłatne porady prawne dla lokatorek i lokatorów reprywatyzowanych kamienic D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Lokatorzy i lokatorki z reprywatyzowanych kamienic zostają zostawieni sami sobie, kiedy budynek przechodzi w ręce prywatnego właściciela. Reprywatyzacja ich zaskakuje. Jednocześnie władze odmawiają pomocy, twierdząc, że czynsz reguluje umowa cywilno-prawna z nowym właścicielem. Ta sytuacja prowadzi często do tego, że lokatorzy i lokatorki przejętych mieszkań wpadają w spiralę zadłużenia. Obsługa prawna jest w tej sytuacji niezbędna. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Miasto stworzy możliwość wynajęcia lokalu po preferencyjnych stawkach czynszu organizacjom udzielającym bezpłatnych porad prawnych lokatorkom i lokatorom z reprywatyzowanych kamienic. Punkty porad prawnych znajdą się w każdej dzielnicy, gdzie reprywatyzacja jest dużym problemem: na Grochowie, na Mokotowie, na Pradze, w Śródmieściu i na Woli.

Włączenie ruchów lokatorskich, mikrospółdzielni i deweloperów w prace Okrągłego Stołu Mieszkaniowego D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Stworzenie kompleksowej polityki mieszkaniowej wymaga współpracy różnych środowisk zajmujących się kwestiami mieszkalnictwa: władz sa-

N O WA P O LIT YK A M IE SZ K ANIO WA — SPO ŁECZNA WARSZAWA

morządowych, ruchów lokatorskich, deweloperów, zewnętrznych ekspertów i ekspertek oraz osób reprezentujących wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe. Taka współpraca jest konieczna, aby odpowiedzieć na potrzeby mieszkaniowe wszystkich grup społecznych, a nie jedynie wąskiej grupy dochodowej, niezależnie, czy będą to lokatorzy i lokatorki mieszkań komunalnych, czy z drugiej strony osoby starające się o kredyt na mieszkanie deweloperskie. Dlaczego to j est m oż l i we?

Miasto tworzy i będzie tworzyć specjalne ciała doradcze. Obecny skład Okrągłego Stołu Mieszkaniowego zostanie poszerzony również o reprezentację środowiska deweloperskiego oraz o ekspertów i ekspertki z obszaru polityki mieszkaniowej. Negocjowanie programów mieszkaniowych nie może się odbywać bez udziału którejkolwiek z zainteresowanych stron.

Warszawa wielopokoleniowa Wielopokoleniowe Centra Aktywności Lokalnej w Twojej okolicy Dlaczego to j est wa ż n e?

W Warszawie wciąż brakuje miejsc, gdzie mogłyby spotykać się osoby z różnych pokoleń, nie musząc za to płacić. Międzypokoleniowa integracja jest sposobem na wymianę doświadczeń między różnymi grupami wiekowymi. Miasto powinno współpracować z seniorami i seniorkami, korzystać z ich doświadczeń, umiejętności oraz wiedzy. Programy przygotowane dla nich i przez nich wzmocnią proces aktywizacji

i integracji. Centra Aktywności Lokalnej powinny prowadzić działalność edukacyjną, kulturalną, twórczą, zdrowotną i krajoznawczo-turystyczną dla wszystkich grup wiekowych. Podstawą ich funkcjonowania mógłby być ogólnomiejski, ramowy program działań skierowanych do ośrodków. D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Miejsca takie jak Centra Aktywizacji Lokalnej czy Domy Kultury sprawiają, że wdrożenie programów w dzielnicach nie będzie wymagało dużych nakładów finansowych. Należy zobowiązać dzielnice do prowadzenia programów skierowanych do różnych grup wiekowych, kładąc nacisk na działania międzypokoleniowe. Seniorzy i seniorki bardzo chętnie aktywizują się na poziomie lokalnym i są otwarci na współpracę z innymi grupami wiekowymi. Centra pozbawione będą barier architektonicznych, a ich proces powstawania będzie konsultowany z fachowcami — tak aby jak najlepiej odpowiadały na potrzeby osób z niepełnosprawnościami.

Przyjazne i funkcjonalne Ośrodki Pomocy Społecznej D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Ośrodki Pomocy Społecznej (OPS) będą współpracowały z innymi miejskimi ośrodkami, między innymi z Zakładem Gospodarowania Nieruchomościami. Miasto nie może doprowadzać do sytuacji, w której lokatorzy wpadają w spiralę zadłużenia. Wczesna interwencja oraz wczesne wykrycie problemu pozwoliłoby uniknąć wielu sytuacji prowadzących do deprawacji rodzin. D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Miasto doprowadzi do usprawnienia działania Ośrodków Pomocy Społecznej

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

oraz usprawni proces przekazywania informacji. Urzędnicy będą zobowiązani do przekazywania informacji o złej sytuacji materialnej rodzin do Ośrodków Pomocy Społecznej oraz wspólnie z pracownikami socjalnymi wypracowywać scenariusze wychodzenia z sytuacji kryzysowych.

Dom seniora D laczego to je st ważn e?

Osoby starsze i osoby z niepełnosprawnościami często potrzebują wsparcia w codziennym funkcjonowaniu. Mimo dużej samodzielności, nierzadko potrzebują drobnej pomocy — przy przygotowaniu posiłku, zażywaniu leków, sprzątaniu. W wielu krajach Unii Europejskiej funkcjonują programy miejskie i państwowe, które wspierają wspólne mieszkania osób starszych i osób z niepełnosprawnościami, które wymagają wsparcia. D laczego to je st moż l i we?

Miasto przeznaczy część budowanego zasobu komunalnego na wspomagane mieszkania dla seniorów. Opieka pielęgniarska w miarę możliwości będzie opłacana przez seniorów, w przypadku nieosiągnięcia odpowiedniego dochodu na gospodarstwo domowe — również przez miasto.

Więcej ławek w mieście — wygodny wypoczynek dla wszystkich! D laczego to je st ważn e?

Miasto przyjazne swoim mieszkankom i mieszkańcom powinno odpowiadać na ich potrzeby. Seniorzy i seniorki, ze względu na ograniczoną mobilność, potrzebują miejsc, w których mogą odpo-

cząć. Ławki w parku mogą w tym pomóc i starszym, i młodszym mieszkańcom i mieszkankom. A ławki przy ulicy, targowisku czy osiedlowym sklepie, oddalone od siebie o odległość przystępną dla osoby starszej, pozwolą przysiąść na chwilę w drodze po zakupy. Osoby starsze wiedząc, że zawsze znajdą miejsce do odpoczynku, będą się czuli bezpieczniej i chętniej będą wychodzić z domu, by samodzielnie załatwić swoje sprawy. Ławki pozwolą stworzyć demokratyczne miasto, które w przestrzeni publicznej nie dyskryminuje żadnej grupy. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Koszty instalacji ławek w Warszawie nie są duże — to około 800 zł. To mała architektura, która nie wymaga większych zmian w przestrzeni. Propozycje rozmieszczenia ławek należy obowiązkowo przedyskutować z mieszkańcami i mieszkankami osiedla oraz z Radą Osiedla, o ile taka funkcjonuje. Ławki są przykładem projektowania uniwersalnego, które odpowiada na potrzeby różnych grup społecznych.

Samopomoc senioralna Seniorzy seniorom D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Seniorki i seniorzy, którzy czują się na siłach, są sprawni i nie mają problemów z mobilnością, mogą opiekować się swoimi rówieśnikami, którzy są mniej sprawni. Aktywizuje się w ten sposób osoby, które chcą czuć się potrzebne i doceniane i czują potrzebę opieki nad kimś, a z drugiej strony pomagamy osobom, które utraciły mobilność, a ich rodziny są zbyt zapracowane, aby się nimi opiekować. Seniorzy i seniorki, którzy mają potrzebę niesienia pomocy, swoje potrzeby mogliby realizować, pomagając rówieśniczkom i rówieśnikom

N O WA P O LIT YK A M IE SZ K ANIO WA — SPO ŁECZNA WARSZAWA

potrzebującym wsparcia w codziennym funkcjonowaniu. Dlaczego to j est m oż l i we?

Program będzie działać na zasadzie wolontariatu, realizowanego we współpracy z Ośrodkami Pomocy Społecznej oraz organizacjami pozarządowymi, działającymi na rzecz osób starszych. Rolą miasta powinno być zainicjowanie takiego działania, przygotowanie bazy danych osób potrzebujących oraz wolontariuszy i wolontariuszek oraz koordynacja i kontrola. Seniorzy seniorom to program, który pomoże budować wyjątkową relację między ludźmi, rozumiejącymi indywidualne wymagania i potrzeby ludzi dojrzałych. Podobny, opierający się na wolontariacie program z powodzeniem funkcjonuje w Wielkiej Brytanii.

Osoby z niepełnosprawnościami

środki unijne pozwolą na kompleksowe dostosowanie miasta do potrzeb osób z wadami wzroku. Warszawa powinna stać się liderem w zakresie tworzenia miasta bez barier. Rozporządzenie ministra infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 roku (Dz. U. nr 220, poz. 2181) w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczenia na drogach zakazuje instalacji sygnalizacji dźwiękowej tam, gdzie odległość elementów nadawczych od budynków mieszkalnych jest mała, np. przy chodnikach węższych niż 3,5 metra. W takich miejscach powinno się wówczas instalować sygnały wibrujące.

Asystent osoby niepełnosprawnej oraz kompleksowa strona internetowa D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Brzęczyki Dlaczego to j est wa ż n e?

Osoby niewidome i niedowidzące potrzebują informacji o tym, kiedy mogą przejść na drugą stronę ulicy. Niezbędna jest im komunikacja dźwiękowa, która powinna nie tylko informować o tym, kiedy przejść, ale również gdzie kończy się przejście przez ulicę. Wymaga to zainstalowania sygnalizatorów dźwiękowych na wszystkich przejściach dla pieszych. Miasto nie może sobie pozwolić na ignorowanie podstawowych potrzeb osób niewidomych.

Osoby niepełnosprawne, niezależnie od rodzaju i stopnia niepełnosprawności, powinny mieć możliwość uczestnictwa w szkoleniu oraz uzyskania porady w sprawie dostępu do miasta. Miasto powinno przeszkolić osoby, które pomogą osobom niepełnosprawnym poruszać się po nim samodzielnie. Objaśnią one symbole i znaki, opowiedzą też o systemie wspierania osób z niepełnosprawnościami. Miasto powinno prowadzić stronę internetową z informacjami np. o miejscach parkingowych dla osób z niepełnosprawnościami czy zawierającą opis symboli stosowanych w oznakowaniu przestrzeni publicznej.

Dlaczego to j est m oż l i we?

System ten jest prosty w instalacji i częściowo funkcjonuje już w Warszawie. Własne środki budżetowe oraz

D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Część z powyższych rozwiązań została już wprowadzona. Ważne jest, aby

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

miasto rozwijało katalog instrumentów, które pozwolą osobom z niepełnosprawnościami uzyskać samodzielność. Często wstydzą się one poprosić o pomoc. Miasto powinno wspierać ich usamodzielnianie się i aktywizację. Dlatego tak ważne jest, aby asystenci osób niepełnosprawnych współpracowali z ośrodkami pomocy społecznej oraz organizacjami pozarządowymi. System symboli miejskich będzie spójny.

Jednolita informacja dla niedowidzących D laczego to je st ważn e?

Ujednolicenie systemu informowania osób niedowidzących o zbliżających się przeszkodach pozwoli uniknąć błędów i zapewni im większą samodzielność. Dzięki jednolitej informacji nie będą miały problemów z interpretacją symboli, co zwiększy ich komfort poruszania się po mieście. Infrastruktura powinna uwzględniać m.in. ścieżki dotykowe (pasy prowadzące) — trasy wolne od przeszkód, które powinny prowadzić do przejść dla pieszych, schodów, wind, punktów informacyjnych, toalet czy telefonów alarmowych, pola uwagi — wypukłe elementy, które sygnalizować powinny rozgałęzienia lub punkty docelowe, jednolite kontrastowe oznaczenia przy krawędziach, krawężnikach, przystankach, drzwiach, schodach czy peronach oraz kontrastowe oznaczenie wszystkich elementów wyposażenia przestrzeni (ławki, kosze, kwietniki, słupy). D laczego to je st moż l i we?

Miasto powinno zaproponować jednolity system informowania osób niedowidzących o zbliżających się przeszkodach oraz kontrolować jego wdrażanie podczas zatwierdzania projektów. Polski

Związek Niewidomych przygotował katalog dobrych praktyk przydatnych przy planowaniu przestrzeni przyjaznej dla osób z wadami wzroku i niewidomych.

Tablice informacyjne D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Osoby niedowidzące i niewidome, niemające aparatury pozwalającej im odczytać rozkład jazy czy trasę wybranego środka komunikacji miejskiej, są wykluczone z możliwości korzystania z transportu publicznego. Wprowadzenie tablic informacyjnych na przystankach pozwoli im na samodzielne zaplanowanie podróży. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Tablice informacyjne dla osób niewidomych i niedowidzących są zainstalowane we wszystkich kluczowych miejscach w wielu europejskich miastach. Priorytetem miasta powinno być zadbanie, by wszystkie tablice informacyjne oraz mapy były czytelne dla osób z wadami wzroku oraz opisane alfabetem Braille’a.

Informacje dźwiękowe w środkach komunikacji zbiorowej D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Środki komunikacji publicznej powinny automatycznie informować o numerze oraz kierunku trasy. Pozwoli to osobom niewidomym i niedowidzącym na samodzielne poruszanie się po mieście. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Większość środków komunikacji publicznej ma zainstalowany nie tylko system głośnego informowania o kierun-

N O WA P O LIT YK A M IE SZ K ANIO WA — SPO ŁECZNA WARSZAWA

ku jazdy czy kolejnych przystankach, ale również system sygnalizowania na zewnątrz o numerze linii oraz kierunku jazdy. Obecnie są one włączane jedynie wtedy, gdy kierowca zostanie o to poproszony lub zobaczy osobę niedowidzącą lub niewidomą. Standardem powinno być informowanie przez autobusy, tramwaje i metro o kierunku i numerze linii na każdym przystanku czy stacji.

Audiodeskrypcja — kultura dostępna dla osób niedowidzących i niewidomych Dlaczego to j est wa ż n e?

Osoby niedowidzące i niewidome powinny mieć możliwość pełnego uczestnictwa w kulturze i sztuce. Miasto musi zapewnić audiodeskrypcję wszędzie tam, gdzie to tylko możliwe. Powinno również zachęcać prywatne instytucje kultury do wprowadzenia tego systemu.

Pętle indukcyjne we wszystkich urzędach D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Europejskie stowarzyszenie osób z uszkodzonym słuchem (EOFHOH) uznało, że pętle indukcyjne dają osobie niedosłyszącej najwięcej korzyści spośród wszystkich systemów wspomagania słuchu. Pozwalają na wyeliminowanie prawie wszystkich zakłóceń i bezpośrednie przekazanie informacji do odbiornika. D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Jako jedyny system może być instalowany w miejscach indywidualnej obsługi klienta. Koszt indywidualnej pętli indukcyjnej wyposażonej w bluetooth mieści się w przedziale 300–700 zł.

Asystenci i asystentki w urzędach dla osób z niepełnosprawnościami D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Dlaczego to j est m oż l i we?

Coraz więcej organizacji pozarządowych zajmuje się tworzeniem audiodeskrypcji, która umożliwia osobom niewidomym lub niedowidzącym pełne uczestnictwo w życiu społeczno-kulturalnym miasta. Władze powinny nawiązywać współpracę ze stowarzyszeniami działającymi na rzecz włączenia osób niewidomych i niedowidzących w życie społeczno-kulturalne oraz inicjować i prowadzić projekty, które zniosą bariery w tym zakresie. We wszystkich finansowanych z miejskich środków projektach będą pojawiać się napisy dla niesłyszących oraz systemy wspomagania słuchu z pętlą indukcyjną.

Osoby z dysfunkcjami wzroku, słuchu lub mowy, ale również osoby z niepełnosprawnością intelektualną miewają ogromne problemy z korzystaniem z urzędów, które nie są dostosowane do ich potrzeb. Najczęściej, jeżeli mają taką możliwość, proszą kogoś o załatwienie sprawy za nich lub w ogóle rezygnują z podejmowania działań. Urzędy powinny być dostępne dla wszystkich mieszkańców i mieszkanek, niezależnie od stopnia i rodzaju niepełnosprawności. Coraz częściej dostosowane są one do potrzeb osób korzystających z wózków. Miasto powinno zadbać również o osoby, które nie mają problemów z poruszaniem się, ale spotykają się z innymi przeszkodami.

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

D laczego to je st moż l i we?

Miasto wielokrotnie inwestowało środki w szkolenia dla asystentów osób z niepełnosprawnościami. Takie szkolenia powinni przejść również miejscy urzędnicy i urzędniczki. W każdym urzędzie powinien być co najmniej jeden asystent/asystentka osoby z niepełnosprawnością, który będzie potrafił skomunikować się z osobą głuchą, wesprze osobę niewidomą lub z niepełnosprawnością intelektualną w wypełnianiu wniosku.

Seniorzy i seniorki dla osób z niepełnosprawnościami

Szpitale w publicznych rękach D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Mieszkańcy i mieszkanki Warszawy powinni mieć jak najlepszy dostęp do sprawnie działającej, publicznej służby zdrowia. Doświadczenie skomercjalizowanych szpitali pokazuje nam, że wybierają one katalog usług, które są dla nich opłacalne, a mniej opłacalne zabiegi „przerzucają” na publiczne szpitale, odsyłając pacjentów i pacjentki do publicznych placówek. Miasto nie może doprowadzać do sytuacji, w której leczenie będzie odsunięte w czasie ze względu na kolejki w szpitalach publicznych.

D laczego to je st ważn e?

D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Seniorzy i seniorki mogą pomóc osobom z niepełnosprawnościami w realizowaniu podstawowych czynności. Dwie grupy zagrożone wykluczeniem wzajemnie w ten sposób się aktywizują. Seniorki i seniorzy, którzy mają potrzebę niesienia pomocy innym, z powodzeniem mogliby ją realizować, pomagając osobom z niepełnosprawnościami — np. czytając im gazety i książki, rozmawiając czy pomagając w sklepach i urzędach.

Miasto zabezpieczy w budżecie odpowiednie środki na dotowanie działalności programów profilaktycznych w szpitalach miejskich, odciążając w ten sposób budżety placówek, a także środki na dotacje szpitali miejskich. Będzie również zabiegać o dofinansowanie na modernizację miejskich placówek szpitalnych ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Brakujące kwoty zostaną uzupełnione z budżetu miasta.

D laczego to je st moż l i we?

Program będzie działać na zasadzie wolontariatu we współpracy z ośrodkami pomocy społecznej oraz organizacjami pozarządowymi, zajmującymi się pomocą osobom z niepełnosprawnościami. Rolą miasta powinno być zainicjowanie programu, przygotowanie bazy danych potrzebujących i wolontariuszy, koordynacja i kontrola oraz przeprowadzenie kampanii informacyjnej.

Dzieci i rodzice Przedszkola, żłobki i kluby dziecięce na dwie zmiany D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Praca coraz rzadziej jest dziś pracą etatową. Mieszkańcy i mieszkanki stolicy coraz częściej pracują w nienormowanych godzinach. Nowoczesne, przyjazne miasto powinno odpowiadać na potrzeby swoich mieszkańców i mieszkanek.

N O WA P O LIT YK A M IE SZ K ANIO WA — SPO ŁECZNA WARSZAWA

Z badań CBOS wynika, że Polki chciałyby mieć średnio dwójkę dzieci. Warszawa powinna zapewniać odpowiednie warunki do łączenia pracy zarobkowej i wychowywania dzieci.

maluchom i rodzicom klubów w postaci obniżonego czynszu za wynajem lokalu miejskiego oraz wprowadzić certyfikaty dla wszystkich miejsc dostosowanych do potrzeb rodziców z dziećmi.

Dlaczego to jest możli we?

Miasto i dzielnice mają dowolność w określaniu godzin funkcjonowania publicznych placówek opiekuńczych. Według ustawy o systemie oświaty zakładanie i prowadzenie przedszkoli należy do zadań własnych gmin. Publiczne przedszkole zapewnia bezpłatne nauczanie, wychowanie i opiekę w czasie ustalonym przez organ prowadzący, nie krótszym niż 5 godzin dziennie. W ustawie nie ma sprecyzowanych godzin, które powinny być darmowe, ani również godzin funkcjonowania samej placówki. Organizację wewnętrzną żłobka lub klubu dziecięcego określa regulamin organizacyjny nadawany przez dyrektora żłobka lub osobę kierującą pracą klubu dziecięcego.

Klubokawiarnie dla rodziców i dzieci Dlaczego to j est wa ż n e?

W Warszawie coraz częściej powstają komercyjne kluby i kawiarnie przyjazne rodzicom z dziećmi. Nie ma, niestety, powszechnie dostępnych klubów malucha, a kluby komercyjne są tylko w kilku dzielnicach. Miasto powinno zadbać o stworzenie takich przestrzeni. Dlaczego to j est m oż l i we?

Miasto może zachęcić do tworzenia komercyjnych klubów rodziców i dzieci, organizując konkursy profilowane na lokale miejskie. Klub rodzica z dzieckiem powinien powstać w każdym Centrum Aktywności Lokalnej. Miasto powinno stosować ulgi dla przyjaznych

Opiekun dzienny — elastyczne rozwiązanie dla rodziców najmłodszych dzieci D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Istniejąca sieć żłobków nie zaspokaja w pełni potrzeb rodziców małych dzieci w Warszawie, utrudniając im powrót do aktywności zawodowej, co z kolei przekłada się niekorzystnie na poziom dochodów rodzin i sytuację młodych rodziców, a zwłaszcza matek, na rynku pracy. Jednym z możliwych rozwiązań tego problemu, tańszym i prostszym niż zakładanie żłobków, jest instytucja opiekuna dziennego, z której Warszawa powinna korzystać w szerszym zakresie niż do tej pory, tak by wszyscy zainteresowani mogli skorzystać z tej formy opieki nad dziećmi. W tym celu konieczne jest jednak opracowanie szczegółowych wytycznych i wymogów dla opiekunów dziennych oraz uregulowanie kwestii nadzoru nad ich pracą. Dzięki temu uzyskamy pewność, że dzieci powierzane opiekunom dziennym będą w dobrych, kompetentnych i bezpiecznych rękach. Władze Warszawy jak dotąd nie zajęły się tym tematem w wystarczającym stopniu, przez co instytucja opiekuna dziennego nie została do tej pory wdrożona na szerszą skalę. Tymczasem rodzice najmłodszych dzieci powinni mieć możliwość korzystania z opiekunów dziennych, których usługi będą spełniać odpowiednie standardy i wymogi. Opiekun dzienny jest również formą wspierającą inicjatywy sąsiedzkie i samoorganizację rodziców.

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

D laczego to je st moż l i we?

D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Obowiązujące obecnie przepisy dają gminom możliwość podpisywania umów z opiekunami dziennymi, pozostawiają jednak w ich gestii opracowanie szczegółowych zasad takiej współpracy i wymogów, jakie muszą spełnić osoby zamierzające świadczyć ten rodzaj opieki. Władze miasta we współpracy ze środowiskami rodziców sporządzą ramy dla przetargów na prowadzenie placówki w ramach opiekuna dziennego. Jest to nowa formuła opieki na dziećmi, więc tym bardziej potrzebny jest dialog społeczny, aby znaleźć najlepszą formułę dla tej formy opieki. Określone zostanie również minimalne wynagrodzenia opiekuna dziennego. Miasto będzie dążyć do zwiększania liczby opiekunów dziennych, pomagając w szukaniu lokali, w których może odbywać się opieka nad dziećmi. Do realizacji tego celu będą służyły lokale będące częścią zasobu lokalowego m.st. Warszawy.

Prace społecznie użyteczne mogą być organizowane na wniosek prezydenta miasta. Umożliwiają one osobom bezrobotnym aktywizację bez utraty zasiłku, a także zapewniają świadczenie w wysokości nie niższej niż 6,8 zł za każdą godzinę pracy. Prace społecznie użyteczne mogą być organizowane przez gminę w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, organizacjach pozarządowych statutowo zajmujących się pomocą charytatywną lub na rzecz społeczności lokalnej, realizujących zadania pomocy społecznej na zlecenie lub w ramach działań statutowych, a także w instytucjach działających na rzecz społeczności lokalnej, niedziałających w celach maksymalizacji zysku, do których nie mają zastosowania przepisy dotyczące pomocy publicznej — urzędzie gminy i jednostkach organizacyjnych utworzonych przez gminę, niemających osobowości prawnej, jeżeli są one jednostkami budżetowymi lub zakładami budżetowymi — szkołach, domach kultury, bibliotekach, żłobkach czy przedszkolach.

Osoby bezrobotne Prace społecznie użyteczne

Darmowy bilet dla bezrobotnych

D laczego to je st ważn e?

D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Miasto powinno wspierać aktywizację osób bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy, które nie mają prawa do zasiłku (ma do niego prawo jedynie 13,8% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych). Podjęcie pracy społecznie użytecznej pozwoli im na bardziej aktywne poszukiwanie pracy, wyjście ze stanu „wyuczonej bezradności” oraz zarobienie niewielkich środków, które pozwolą na zaspokojenie podstawowych potrzeb. Wykonując prace społecznie użyteczne, bezrobotny nie traci przy tym statusu osoby bezrobotnej.

Bezrobotnym przysługuje obecnie darmowy przejazd z miejsca zamieszkania do urzędu pracy tylko w dniu obowiązkowej rejestracji. W sytuacji, kiedy osobie bezrobotnej nie przysługuje zasiłek dla bezrobotnych, ma ona ograniczone możliwości znalezienia pracy. Nie stać ją na zapłacenie za dojazd na rozmowę kwalifikacyjną czy szkolenie. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Swobodne korzystanie z komunikacji miejskiej pozwoliłoby osobom bezrobotnym znacznie sprawniej znaleźć

N O WA P O LIT YK A M IE SZ K ANIO WA — SPO ŁECZNA WARSZAWA

pracę. Rada Miasta ma kompetencje do wprowadzenia ulg dla poszczególnych grup mieszkańców i mieszkanek. Bezrobocie w Warszawie utrzymuje się na niskim poziomie, nieprzekraczającym 5%, rozwiązanie to nie obciążałoby zatem znacząco budżetu Warszawy.

Osoby bezdomne Łaźnie publiczne Dlaczego to j est wa ż n e?

Miejsce, gdzie najbiedniejsi i bezdomni mogliby wykąpać się i uprać swoje rzeczy, jest bardzo potrzebne. Z łaźni publicznych będą mogli skorzystać wszyscy warszawiacy i warszawianki. Będą one pełniły funkcje integracyjne, socjalizujące oraz praktyczne. Zachowanie higieny pozwoli bezdomnym cieszyć się lepszym stanem zdrowia. Według raportu Bezdomność na Mazowszu Instytutu Polityki i Spraw Społecznych wraz z przechodzeniem do kolejnych etapów bezdomności spada samoocena stanu zdrowia osób dotkniętych tym zjawiskiem. Aby poprawić stan psychofizyczny bezdomnych, zapewnienie dostępu do podstawowej higieny powinno być priorytetem miasta w pomaganiu w wychodzeniu z bezdomności. Jest to również istotne dla osób współdzielących z bezdomnymi przestrzeń publiczną. Dlaczego to j est m oż l i we?

Łaźnie publiczne powinny być prowadzone na podstawie kontraktu analogicznego do noclegowni dla bezdomnych. Takie łaźnie, prowadzone przez stowarzyszenie Brata Alberta, funkcjonują między innymi w Bielsku-Białej.

Zintegrowany program wychodzenia z bezdomności D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Według ostatnich danych Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej najwięcej bezdomnych przebywa w województwie mazowieckim. Warszawa powinna stworzyć wzorcowy program wychodzenia z bezdomności. Według najnowszego raportu Najwyższej Izby Kontroli samorządy zbyt rzadko wykorzystują możliwość objęcia bezdomnych indywidualnym programem wychodzenia z bezdomności, a opieka nad bezdomnymi w Polsce ma głównie charakter interwencyjny i doraźny. Nasila się w okresie jesienno-zimowym i jest wówczas poprawnie zorganizowana. Brakuje jednak całorocznych, systemowych działań wspomagających wychodzenie z bezdomności. Proponujemy stworzenie zintegrowanego programu wychodzenia z bezdomności opartego na terapii, terapii uzależnień oraz programie miejskich mieszkań dla osób bezdomnych. D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Miasto i województwo przeznaczają coraz więcej środków na walkę z bezdomnością. Działania doraźne, interwencyjne są niezbędne, ale nie rozwiązują problemu. W latach 2011–2013 (I półrocze) udział wydatków poniesionych na zapewnienie schronienia dla 4 533 osób wyniósł odpowiednio 56,0%, 56,2% i 57,0% ogółu wydatków na rzecz osób bezdomnych. Indywidualne programy na rzecz wychodzenia z bezdomności są w Warszawie realizowane w niewystarczającym stopniu.

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

Mieszkania treningowe dla bezdomych

Miejski rzecznik osób bezdomnych

D laczego to je st ważn e?

D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Sieć mieszkań miejskich przeznaczonych dla osób dotkniętych bezdomnością opierałaby się na zwolnieniu przez miasto osoby bezdomnej z ponoszenia opłat za jego zamieszkiwanie. Z bezdomnymi stale pracują wówczas pracownik socjalny i streetworker, którzy udzielają pomocy w usamodzielnieniu się, znalezieniu pracy czy stażu, aktywizacji zawodowej. Po roku przeprowadzona zostanie ewaluacja postępu, kończąca się pomocą w znalezieniu mieszkania poza systemem intensywnego wsparcia albo kontynuacją programu. W mieszkaniach treningowych przebywać będzie na stałe kilka osób. Uczyć się one będą, jak samodzielnie dbać o zdrowie, gospodarować pieniędzmi, spędzać wolny czas, załatwiać sprawy w urzędach, przygotowywać posiłki, robić zakupy, prać czy sprzątać.

Osoby bezdomne powinny mieć swojego rzecznika, który będzie dbał o realizowanie programów wychodzenia z bezdomności, a także podejmował działania na ich rzecz. W ramach projektu „Rzecznik Osoby Bezdomnej” Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta wyszkoliło grupę rzeczników, którzy podczas dyżurów dostępni są dla osób bezdomnych, udzielając im porad oraz innego typu wsparcia. Powołanie miejskiego rzecznika osoby bezdomnej ułatwi wychodzenie z bezdomności oraz zapewni monitoring aktualnych problemów osób dotkniętych tym zjawiskiem.

D laczego to je st moż l i we?

Mieszkania treningowe funkcjonują w kilku miastach w Polsce. Bezpośrednimi beneficjentami są jednak nie osoby bezdomne, ale osoby z niepełnosprawnością intelektualną. We współpracy z organizacjami pozarządowymi miasto może poszerzyć ofertę domów treningowych. Są one bardzo popularne krajach skandynawskich i w Niemczech. Mieszkania treningowe mogą być prowadzone na podstawie kontraktu analogicznego do noclegowni dla bezdomnych.

D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Powołany zostanie pełnomocnik ds. walki z bezdomnością, który funkcjonował będzie jako „rzecznik osoby bezdomnej”. Na podstawie art. 33 ust. 3 w związku z art. 11a ust. 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r., nr 142, poz. 1591 z późn. zm. ) oraz par. 11 ust. 13 pkt 1 regulaminu organizacyjnego Urzędu m.st. Warszawy do realizacji określonych zadań Prezydent może powołać zarządzeniem pełnomocników niewchodzących w skład podstawowych komórek organizacyjnych.

Sieć publicznych, bezpłatnych toalet w całym mieście D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Miasto powinno dbać o czystość. W trosce o osoby najuboższe, seniorów i seniorki, rodziców z dziećmi czy osoby bezdomne miasto powinno zapewnić dostęp do bezpłatnych toalet publicznych we wszystkich dzielnicach

N O WA P O LIT YK A M IE SZ K ANIO WA — SPO ŁECZNA WARSZAWA

— szczególnie w okolicach parków, placów zabaw, bazarów. Sieć bezpłatnych, nowoczesnych toalet poprawi również wizerunek miasta w oczach zagranicznych turystów. W Paryżu wszystkie nowoczesne toalety zostały zaopatrzone w dystrybutory wody pitnej. Dlaczego to j est m oż l i we?

Toalety publiczne powinny zostać wybudowane z budżetu miasta i zarządzane jako jednostka miejska. Miasto powinno również zachęcać właścicieli

miejskich lokali prowadzących działalność gastronomiczną do bezpłatnego udostępniania toalet. W Łodzi najemcy lokali gminnych, w których prowadzona jest działalność gastronomiczna, położonych na parterze lub w piwnicy w podwórzach posesji należących do strefy „0”, mogą ubiegać się o obniżkę czynszu w wysokości 500 zł miesięcznie w zamian za nieodpłatne udostępnienie swoich toalet do użytku publicznego.

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

PUBLICZNA EDUKACJA INWESTYCJĄ W PRZYSZŁOŚĆ

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

Priorytet dla edukacji jako inwestycji w przyszłość i równe szanse dla wszystkich D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Od jakości edukacji zależy przyszłość miasta. Jeśli szkoły będą skutecznie wyrównywać życiowe szanse dzieci z różnych środowisk, Warszawa łatwiej poradzi sobie z problemami społecznymi, takimi jak bezrobocie, wykluczenie społeczne i ubóstwo. Jeśli szkoły nauczą dzieci kreatywności i samodzielnego myślenia, Warszawa ma szansę stać się miastem innowacji, w którym powstają nowe, stabilne i wartościowe miejsca pracy. Szkoły mają też do odegrania ważną rolę w integrowaniu lokalnych społeczności poprzez współpracę z rodzicami i organizacjami pozarządowymi, która dla uczniów może i powinna być lekcją zaangażowanego obywatelstwa. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

W ciągu ostatnich lat wydatki Warszawy na oświatę systematycznie malały — coraz niższe były zarówno kwoty bezwzględne, jak i procentowy udział środków na edukację w budżecie miasta. Zwiększenie nakładów na edukację jest wyłącznie kwestią zmiany priorytetów: zamiast wydawać pieniądze na kosztowne inwestycje o znikomej użyteczności społecznej, Warszawa może wesprzeć pracujących tu nauczycieli, których kwalifikacje i zapał są cennym kapitałem miasta. Stolicy nie stać na to, by marnować ten potencjał, zamykając szkoły i zwalniając nauczycieli, bądź oszczędzając na finansowaniu dodatkowych zajęć. Miasto takie jak Warszawa może pozwolić sobie na małe klasy, szkoły wszędzie tam, gdzie są potrzebne, nowoczesną opiekę świetlicową i miejsca w żłobkach i przedszkolach dla wszystkich zainteresowanych.

pu b liczna edukacja inwestycją w pr zy szłoś ć

Konieczne jest zwiększenie nakładów na oświatę i bardziej sprawiedliwy podział środków pomiędzy dzielnice, który uwzględni szczególną sytuację i problemy w każdej z nich.

Zahamowanie komercjalizacji oświaty, budowa nowych placówek oświatowych Dlaczego to j est wa ż n e?

O równości w dostępie do edukacji decyduje odpowiednio rozwinięta sieć publicznych szkół i przedszkoli samorządowych. Podstawową powinnością władz miasta jest zagwarantowanie wszystkim obywatelkom i obywatelom realizacji konstytucyjnego prawa do bezpłatnej nauki. Od wielu lat Warszawa, zamiast wzmacniać pozycję publicznych szkół samorządowych i inwestować w szkolnictwo publiczne, wyzbywa się infrastruktury edukacyjnej — łączone i zamykane są szkoły i ogniska pracy pozaszkolnej, redukowane są etaty nauczycielskie. Wskutek tych działań zwiększona została średnia liczba uczniów i uczennic w klasach w szkołach podstawowych. Uniemożliwia to w praktyce stosowanie przez nauczycieli nowoczesnych metod nauczania. Eksperci edukacyjni są zgodni, że skuteczna nauka, która pozwoli uczniom sprostać wymogom współczesności, powinna opierać się na eksperymentowaniu, własnych dociekaniach uczniów oraz bezpośrednim poznawaniu geografii, historii czy przyrody poza murami szkoły. Powinna też w dużo większym stopniu uwzględniać pracę w grupie, dzięki której uczniowie zdobywają cenne umiejętności interpersonalne, rozwiązywania konfliktów, negocjowania, przywództwa, poczucia odpowiedzialności za siebie i innych oraz za wspólną pracę.

D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Obecnie miasto przesuwa środki z finansowania usług publicznych na finansowanie niepublicznych szkół i przedszkoli. Pomimo rosnącej subwencji ogólnej miasto proporcjonalnie z roku na rok coraz mniej funduszy przeznacza na finansowanie stołecznej edukacji. Przykładowo, w 2010 roku subwencja wynosiła 1108 mln złotych, a Warszawa dołożyła 814 mln złotych. W 2011 roku subwencja wynosiła 1219 mln złotych, a miasto dołożyło 763 mln złotych. W 2012 roku było już 1334 mln złotych subwencji i tylko 743 mln złotych dopłaty z budżetu miasta (dane na podstawie informacji przekazywanych przez m.st. Warszawa związkom zawodowym). W tym samym czasie dochody budżetu Warszawy nieustannie rosły, osiągając w 2014 roku wysokość ponad 13 miliardów zł. Budżet miasta ma zatem środki na finansowanie oświaty na odpowiednim poziomie. Brakuje jedynie świadomości, że edukacja, jako klucz do rozwoju gospodarczego i ważny element walki z problemami społecznymi takimi jak bezrobocie, ubóstwo i nierówności społeczne, musi byś strategicznym priorytetem, którego nie można rozpatrywać jedynie w oparciu o liczby, słupki czy rankingi.

Opieka przedszkolna dla wszystkich chętnych D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Od wielu lat w Warszawie brakuje miejsc w przedszkolach publicznych. W ubiegłym roku ok. 3 tys. dzieci nie dostało się do wybranych przez rodziców placówek. Chociaż sytuacja się poprawia, w Warszawie nadal brakuje kilkudziesięciu przedszkoli, zwłaszcza w dzielnicach takich jak Białołęka, Bemowo czy Wilanów. Miasto przenosi

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

ciężar realizacji zadań oświatowych na rodziców i organizacje pożytku publicznego, prywatyzując w ten sposób odpowiedzialność za edukację wbrew zapisom Konstytucji RP. Objęcie wszystkich dzieci edukacją przedszkolną, najlepiej już od trzeciego roku życia, jest bardzo ważnym elementem wyrównywania szans edukacyjnych. Dzieci, które nie chodziły do przedszkola lub były w nim tylko przez rok, są zazwyczaj gorzej przygotowane do podjęcia nauki w szkole niż te, które uczęszczały do przedszkola przez trzy lata. Dlatego tak ważne jest stworzenie wystarczającej liczby miejsc w przedszkolach dla wszystkich trzylatków. Miasto powinno także, w porozumieniu z rodzicami, zadbać o odpowiednią ofertę zajęć prowadzonych w przedszkolach, w tym zajęć dodatkowych, tak by spełniały one oczekiwania rodziców, jednocześnie zapewniając egalitarny dostęp do edukacji. Dzięki tym rozwiązaniom dzieci z rodzin o niższym kapitale kulturowym i społecznym uzyskają szanse na równy start w szkole, rodzicom łatwiej będzie godzić opiekę nad dzieckiem z pracą zawodową, a nauczyciele pierwszaków w szkołach będą mogli skupić się na rozwijaniu talentów wszystkich dzieci, zamiast tracić czas na nadrabianie zaległości z tymi, które nie przeszły edukacji przedszkolnej. Ze względu na wymogi pracy zawodowej rodziców bezpłatna opieka przedszkolna powinna być dostępna przez 8 godzin. D laczego to je st moż l i we?

Opieka przedszkolna jest niezwykle ważną inwestycją w rozwój miasta. Ułatwia niwelowanie nierówności społecznych, poprawia wyniki edukacyjne i pozwala rodzicom pracować zawodowo. Jeśli nie jest dostępna dla wszystkich zainteresowanych, miasto ponosi tego społeczne i gospodarcze koszty.

Warszawska sieć przedszkoli powinna zostać zorganizowana w bardziej optymalny sposób, tak by liczba dostępnych miejsc w każdej dzielnicy odpowiadała liczbie mieszkających tam dzieci.

Innowacyjna opieka świetlicowa D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Świetlica spełnia istotne funkcje wychowawcze i dydaktyczne. Właściwa jej organizacja ma istotne znaczenie w przypadku uczniów i uczennic, którzy muszą przebywać dłużej w szkole ze względu na czas pracy rodziców lub organizację dojazdu. Coraz więcej dzieci korzysta ze świetlicy szkolnej, wydłuża się również czas ich pobytu. Dlatego świetlica powinna zapewniać uczniom i uczennicom poczucie bezpieczeństwa i gwarantować ciągłość pracy wychowawczej. Powinna być też miejscem, gdzie słabsi uczniowie uzyskują pomoc w nauce w formie zajęć wyrównawczych prowadzonych przez nauczycieli, a wszyscy — możliwość rozwijania zainteresowań i zdobywania ważnych umiejętności wykraczających poza podstawę programową, takich jak np. programowanie. Dzieci coraz częściej szukają bowiem pomocy w nauce poza szkołą. Wiąże się to z wysokimi kosztami po stronie rodziców. Dzieci z domów o gorszej sytuacji ekonomicznej nie mają możliwości korzystania z korepetycji dostępnych na rynku, przez co nie otrzymują wsparcia w nauce w takim samym zakresie, co dzieci z lepiej sytuowanych rodzin. Miasto powinno zadbać o to, aby dzieci mogły korzystać z dodatkowej pomocy w szkole na równych warunkach. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Za zorganizowanie w szkole świetlicy odpowiada dyrektor. Środki finanso-

pu b liczna edukacja inwestycją w pr zy szłoś ć

we na jej działalność, w tym na zajęcia oraz wyposażenie świetlicy, zapewnić musi organ prowadzący szkołę. Miasto powinno zapewnić pomoc szkole w uzyskaniu finansowania ze środków unijnych na budowę, rozbudowę, modernizację przyszkolnej infrastruktury pomocniczej, m.in. laboratoriów dydaktycznych, sal do praktycznej nauki zawodu w szkołach ponadgimnazjalnych, warsztatów, pracowni specjalistycznych, w tym komputerowych, bibliotek i świetlic. O dofinansowanie na wyżej wymienione inwestycje będą starać się jednostki samorządu terytorialnego oraz podmioty prowadzące szkoły.

Ochrona zdrowia w szkole

Stołówki szkolne

D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Dlaczego to j est wa ż n e?

Od czterech lat trwa komercjalizacja szkolnych stołówek. Jakość posiłków pogarsza się, a ceny rosną. Coraz mniej dzieci korzysta z ciepłych, zdrowych posiłków. Musimy odwrócić ten trend i wrócić do stołówek prowadzonych przez szkoły. Przeciwko komercjalizacji protestowali zarówno rodzice uczennic i uczniów, pracownice stołówek, jak i miejskie ruchy społeczne. Dlaczego to j est m oż l i we?

Rada Miasta może zobowiązać rady dzielnic do działania na rzecz przywrócenia szkolnych stołówek. Mimo iż decyzję podejmują rady dzielnic i dyrektorzy szkół, Rada m.st. Warszawy może aktywnie promować przywrócenie standardów sprzed roku 2010. Priorytetem powinno być zapewnienie jak największej liczbie dzieci w wieku szkolnym dostępu do taniego, ciepłego posiłku w ciągu dnia.

D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Według najnowszego raportu NIK 92% polskich nastolatków cierpi na próchnicę. Z powodu redukcji kosztów prowadzenia placówek oświatowych dzieci zostały pozbawione nie tylko dostępu do dentysty, ale również stałej opieki medycznej. Szkoła powinna zapewnić stałą opiekę pielęgniarską oraz — co najmniej dwa razy w tygodniu — lekarską. Oprócz realizowania funkcji edukacyjnej powinna także zapewniać podstawowy dostęp do służy zdrowia, promować zdrowy tryb życia oraz żywienia, a także na bieżąco kontrolować stan zdrowia swoich podopiecznych. Miasto powinno zobowiązać dzielnice do wyodrębnienia środków na ten cel. Dzielnice powinny zakontraktować dentystów i dentystki, którzy będą świadczyli usługi w szkołach. Zadaniem miasta jest wsparcie finansowe. Zdrowie i bezpieczeństwo dzieci powinno być dla miasta priorytetem.

Rozszerzenie indywidualnego wsparcia dzieci z niepełnosprawnościami w placówkach edukacyjnych D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Dzieci z niepełnosprawnościami, które objęte są indywidualnym wsparciem osób dorosłych na terenie placówki edukacyjnej, radzą sobie lepiej. To sprawdzona i skuteczna metoda na włączenie dzieci z niepełnosprawnościami (takimi jak np. autyzm) w proces funkcjonowania szkoły. Dzieci, które otrzymują indywidualne wsparcie, osiągają lepsze wyniki, lepiej się rozwijają i szybciej się uczą. Dlatego tak ważne jest, aby po-

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

moc, którą otrzymują przez 10 miesięcy uczęszczania do szkoły, otrzymywały przez cały rok. D laczego to je st moż l i we?

Dyrekcje szkół zostaną zobowiązane do zapewnienia zajęć dzieciom z niepełnosprawnościami w celu zachowania ciągłości terapii. Dzięki temu nie zostaną zaprzepaszczone dotychczasowe postępy. Zatrudniając nauczyciela wspomagającego na identycznych warunkach jak nauczyciela pedagogicznego (tj. na podstawie Karty Nauczyciela), zobowiązuje się go do prowadzenia zajęć przez cały rok. Nauczyciel wspomagający będzie miał pewność zatrudnienia, dzieci zaś ciągłość terapii i wsparcia.

Darmowy dojazd do szkół do 18. roku życia D laczego to je st ważn e?

Wychodząc z założenia, że dopóki istnieje obowiązek szkolny, miasto powinno zapewniać darmowy dojazd do szkoły wszystkim uczennicom i uczniom, wprowadzone zostaną darmowe przejazdy komunikacją miejską z miejsca zamieszkania do szkoły. Sieć publicznych szkół powinna być zorganizowana w taki sposób, aby umożliwić wszystkim dzieciom wypełnianie obowiązku szkolnego. Odległość od domu do szkoły nie powinna przekraczać 3 kilometrów w przypadku uczniów i uczennic klas I–IV szkól podstawowych oraz 4 kilo metrów w przypadku uczniów i uczennic klas V–VI podstawówki oraz gimnazjów. Jest to jednak trudne do osiągnięcia. Ustawodawca ustalił, że jeżeli droga dziecka do szkoły przekracza podane odległości, to obowiązkiem gminy jest zapewnienie bezpłatnego dowozu dzieci oraz zapewnienie im opieki w trakcie przejazdu.

D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Rada Miasta decyduje o tym, jakie zniżki przysługują mieszkańcom i mieszkankom Warszawy. Wprowadzone zostaną legitymacje dla uczniów i uczennic zawierające informacje o miejscu zamieszkania oraz adres szkoły. Dzięki temu będą mogli podróżować bez konieczności zakupu biletu między domem a szkołą. Dzieci, których rodzice rozwiedli się, będą mogły wskazać dwa adresy.

Organizacje pozarządowe w szkołach D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Bogactwo tematów i sposobów pracy sprawia, że szkoła może wybrać spośród organizacji pozarządowych takiego partnera, który najlepiej wpisze się w stawiane przez nią cele. Dzięki współpracy z organizacjami pozarządowymi szkoła może zapewnić młodzieży cały wachlarz zajęć pozalekcyjnych, które pozwolą im rozwijać pasje i zainteresowania, a jednocześnie zwiększą jej atrakcyjność w oczach uczniów i uczennic. Współpraca z organizacjami pozarządowymi uczy młodych ludzi zaangażowania w sprawy lokalnej społeczności, kształtuje obywatelskie postawy i pozwala dowiedzieć się o otaczającym świecie więcej, niż są w stanie przekazać podręczniki. Dla organizacji pozarządowych współpraca tego typu to możliwość korzystania z zasobów rzeczowych i osobowych szkoły. Szkoła, jako partner w projekcie lub działaniu, wnosi do niego swoje zasoby i uzupełnia je o te, których organizacja nie ma. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Zadaniem miasta będzie przedstawienie korzyści ze wzajemnej współpracy szkołom i organizacjom pozarządowym.

pu b liczna edukacja inwestycją w pr zy szłoś ć

Będzie ono pełniło rolę łącznika pomiędzy nimi, a za pośrednictwem Centrum Komunikacji Społecznej zajmie się koordynacją działań i zadba o wzajemne relacje pomiędzy podmiotami.

Szkoła działa na rzecz równouprawnienia Dlaczego to j est wa ż n e?

Warszawska szkoła powinna przeciwdziałać dyskryminacji ze względu na orientację seksualną, pochodzenie etniczne i społeczne. Powinna być miejscem, gdzie promuje się postawy równościowe. Przyjazne miasto to miasto otwarte na różnorodność. Dlaczego to j est m oż l i we?

W stołecznych szkołach będą prowadzone szkolenia antydyskryminacyjne dla nauczycielek i nauczycieli oraz uczniów i uczennic. W sytuacjach trudnych wsparciem dla szkoły będzie Pełnomocnik/Pełnomocniczka ds. Równego Traktowania.

Dodatkowa lekcja matematyki w szkołach D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Statystyki Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej wskazują na niski poziom wiedzy z matematyki wśród uczniów i uczennic. Rada Miasta wprowadzi dodatkową lekcję matematyki na wszystkich poziomach nauczania. Miasto powinno podjąć działania, aby młodzież nie tylko osiągała lepsze wyniki z matematyki w klasie i na egzaminach, ale również zachęcać do planowania swojej edukacji na kierunkach ścisłych. D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Dochody z budżetu Warszawy w 2014 roku osiągnęły wysokość ponad 13 miliardów zł. Rada Miasta może zdecydować o przeznaczeniu części nadwyżki budżetowej na sfinansowanie dodatkowej lekcji matematyki na wszystkich poziomach nauczania. Podobne rozwiązania stosowano w innych miastach — między innymi w 2008 roku w Poznaniu. Pozwoliło to poprawić wyniki oraz zdawalność egzaminów z matematyki

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

Kultura, sport iÂ rekreacja

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

Kultura na co dzień — nie od święta D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Kultura jest ważnym elementem rozwoju społeczeństwa. Kultura integruje lokalne społeczności, uczy krytycznego myślenia i poszerza wiedzę o świecie. Silna Warszawa to Warszawa, w której kultura jest ważnym elementem tworzenia tożsamości miasta. Priorytetem władz miasta powinno być dbanie o jakość oferty kulturalnej oraz poszerzanie dostępu do niej i znoszenie podziału na życie codzienne i kulturę, która jest czymś odświętnym. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Miasto będzie włączać lokalne instytucje kultury — domy kultury, teatry, muzea i inne miejsca kultury w życie wspólnot lokalnych. Będzie wspierać działania kulturalne o charakterze niekomercyjnym, skierowane do wymagających odbiorczyń i odbiorców, oraz inicjatywy mające na celu integrację lokalnych wspólnot i wspieranie dialogu międzypokoleniowego. Priorytetem będzie znoszenie barier dostępu do kultury, zarówno ekonomicznych, jak i tych wynikających z ograniczonej mobilności oraz różnych form niepełnosprawności.

Tworzenie nowych „miejsc kultury” D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Warszawska kultura rozwija się nie tylko w samorządowych i państwowych instytucjach, ale również osiedlowych klubach, klubokawiarniach czy autonomicznych przestrzeniach kultury tworzonych przez grupy nieformalne. Uzupełniają one stołeczną ofertę kultury oraz są przestrzeniami, w których toczą się dyskusje o kluczowych z punk-

kultu ra, sport i rekreacja

tu widzenia mieszkańców i mieszkanek problemach miasta. Dlaczego to j est m oż l i we?

Miasto będzie prowadzić na szerszą skalę program „lokal na kulturę”. Do tej pory działał on w Śródmieściu. Miasto zadba o to, żeby w każdej dzielnicy znajdowały się przestrzenie na wynajem o niekomercyjnym czynszu, które będą stanowiły lokalne centra kultury i działalności społecznej.

Program Rozwoju Kultury wyznacza kierunek działań Dlaczego to j est wa ż n e?

Warszawa potrzebuje konsekwentnych działań w obszarze kultury i realizacji celów strategicznych zapisanych w Programie Rozwoju Kultury. Głównymi priorytetami programu są: rozwój nieskrępowanej twórczości i rozszerzanie oferty kulturalnej, z czym wiąże się rozwój infrastruktury kulturalnej, zwiększanie uczestnictwa w kulturze mieszkańców i mieszkanek całej Warszawy poprzez rozwijanie edukacji kulturalnej oraz wspieranie aktywności społecznej i wykorzystanie nowych technologii, a także budowanie wizerunku Warszawy jako europejskiego miasta kultury, które kształtuje swoją współczesną tożsamość i docenia swoje korzenie. Dlaczego to j est m oż l i we?

Przyjęty przez Radę m.st. Warszawy 29 marca 2013 roku dokument Miasto kultury obywateli. Program Rozwoju Kultury w Warszawie do 2020 roku (PRK) został wypracowany przez administrację we współpracy ze stroną społeczną. Jest zbiorem celów związanych z kulturą, które postawiła sobie administracja Warszawy. PRK będzie realizowany, a postępy w pracy będą poddane

ewaluacji. Miasto będzie współpracować ze Społeczną Radą Kultury. Powoła również stałą Komisję ds. PRK złożoną z przedstawicieli i przedstawicielek różnych dziedzin sztuki. Zadaniem tej Komisji będzie uaktualnianie Programu oraz troska o przejrzystość procesu decyzyjnego.

Biblioteka jako podstawowa placówka udostępniająca dobra kultury D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Biblioteki to obecnie jedyne miejsca w przestrzeni miejskiej nieświadczące usług o charakterze komercyjnym i gwarantujące całkowicie bezpłatny dostęp do kultury. Miasto będzie chronić egalitarny charakter tych placówek, co więcej — z każdym rokiem środki na realizację ich zadań będą wzrastać. Należy zreformować skalę i formy dofinansowania dla bibliotek, aby w ramach otrzymanych funduszy na bieżąco mogły realizować lokalne projekty, zajęcia, warsztaty, zakup książek. Biblioteki staną się atrakcyjnym miejscem pracy dla ludzi pełnych chęci do aktywnego, nowatorskiego działania i poszerzania oferty kulturalnej bibliotek. D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

W oparciu o założenia Programu Rozwoju Bibliotek Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego przeprowadzona zostanie reforma tych placówek, które potrzebują wsparcia technologicznego. We współpracy z urzędami dzielnic oraz dyrektorami szkół można zwiększyć księgozbiór oraz liczbę audiobooków w bibliotekach szkolnych. Miasto może wspierać także inne inicjatywy promujące czytelnictwo, również akcje organizowane przez czytelniczki i czytelników.

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

Wspieranie grup nieformalnych i inicjatyw oddolnych

wój działalności artystycznej przyczynia się do poprawy jakości życia, które bez kultury nie może być satysfakcjonujące.

D laczego to je st ważn e?

D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Wspólnota mieszkańców i mieszkanek miasta i tożsamość danego miejsca kształtuje się przede wszystkim poprzez związki z lokalnymi instytucjami kultury oraz grupami nieformalnymi. Dlatego Urząd m.st. Warszawy oraz jednostki samorządowe powinny wspierać rozwój inicjatyw oddolnych. Należy wspierać zwłaszcza Dyskusyjne Kluby Czytelnicze, Dyskusyjne Kluby Filmowe, teatry amatorskie, kooperatywy spożywcze, biblioteki społeczne i skłoty.

Twórcy i twórczynie nie będą traktowani przedmiotowo jako element promocji miasta. Zostaną uruchomione programy rezydencji artystycznych prowadzone przez instytucje kultury, stypendia twórcze, w tym stypendia dla debiutantów i debiutantek oraz Miejski Fundusz Zamówień Artystycznych, do którego będą mogli aplikować twórcy indywidualni. Miasto rozwiąże kwestię korzystania z lokali miejskich z przeznaczeniem na pracownie artystyczne i opracuje strategię wyznaczenia miejsc na pracownie w każdym nowo powstałym osiedlu mieszkaniowym.

D laczego to je st moż l i we?

Działające obecnie instytucje kultury będą wspierały lokalne inicjatywy, udostępniając im nieodpłatnie przestrzeń na spotkania oraz — w miarę możliwości — wspierając produkcję wydarzeń artystycznych przygotowywanych przez mieszkańców i mieszkanki. Biuro Kultury oraz Centrum Komunikacji Społecznej będą prowadzić kampanie promujące oddolne inicjatywy oraz stworzą mechanizm finansowego wspierania tych inicjatyw poprzez granty dla osób fizycznych.

Miejski Fundusz Zamówień Artystycznych wspiera warszawskie artystki i warszawskich artystów D laczego to je st ważn e?

Zwiększanie uczestnictwa w kulturze musi iść w parze z troską o rozwój działalności artystycznej oraz z tworzeniem właściwych warunków dla powstawania nowych dzieł sztuki wizualnej, spektakli, utworów muzycznych i literackich. Roz-

Teatry potrzebują reformy, nie likwidacji D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Nie należy zmniejszać obecnej liczby warszawskich publicznych teatrów, a jedynie zmienić charakter niektórych placówek. Oprócz teatrów „bezpiecznych” w pozytywnym tego słowa znaczeniu, czyli ani niepodejmujących eksperymentów formalnych i artystycznych, ani też nieproponujących repertuaru komercyjnego, jest potrzeba stworzenia kilku scen: sceny prezentującej teatr awangardowy, a także scen dla gimnazjalistów i gimnazjalistek, sceny przeznaczonej dla debiutów artystycznych, sceny teatru tańca oraz sceny impresaryjnej, festiwalowej, otwartej na rozmaite formy sztuki performatywnej. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Zmiana systemowa powinna opierać się na rewizji funkcjonowania stołecznych teatrów oraz analizie oczekiwań widow-

kultu ra, sport i rekreacja

ni, a także środowiska artystycznego. Nie należy prywatyzować warszawskich teatrów. Wybrane teatry stopniowo przekształcane będą w sceny nakierowane na odbiorcę dziecięcego i gimnazjalnego, dla którego oferta teatralna obecnie jest marginalna. Wzmocnimy twórców realizujących eksperyment artystyczny oraz nowe formy teatru. Warszawa powinna stać się — tak jak w przypadku sztuk wizualnych — teatralnym centrum Polski.

Zwiększenie dostępności oferty kulturalnej

Więcej kultury dla młodych warszawianek i warszawiaków D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Z roku na rok coraz ważniejsze miejsce w polityce kulturalnej zajmują dzieci i młodzież. Już prawie każda instytucja może się pochwalić programami edukacyjnymi, działają przeznaczone dla najmłodszych teatry, coraz więcej scen dramatycznych ma w swoim repertuarze spektakle dziecięce. Wiele organizacji pozarządowych zajmuje się edukacją kulturalną dzieci. Brakuje scen dla młodzieży gimnazjalnej.

Dlaczego to j est wa ż n e?

Kultura powinna być dostępna dla wszystkich niezależnie od sytuacji finansowej, wieku czy sprawności fizycznej odbiorcy. Miasto powinno systematycznie likwidować bariery dostępu do kultury. Bilety wstępu na wydarzenia kulturalne w Warszawie są często kilkukrotnie droższe od cen w innych miastach w Polsce i tę sytuację należy zmienić. Dlaczego to j est m oż l i we?

Miasto, poprzez odpowiednią uchwałę, będzie kontrolować poziom cen imprez, wydarzeń i wystaw finansowanych z budżetu miasta stołecznego lub z budżetu centralnego. Osoby z niepełnosprawnościami będą miały większy dostęp do kultury dzięki wprowadzeniu audiodeskrypcji spektakli, filmów, a także innych wydarzeń kulturalnych, na co instytucje będą mogły uzyskać finansowe wsparcie od miasta. Przeznaczone zostaną również środki na zakup książek dla niewidomych w bibliotekach i dostosowanie samorządowych serwisów internetowych dla niewidzących. Miasto sfinansuje podjazdy, windy i specjalne oznaczenia dla niewidomych w miejskich instytucjach kultury.

D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Miasto rozwinie ideę akcji „Lata w mieście” i „Zimy w mieście” poprzez wzbogacenie oferty i większą dostępność dla dzieci i młodzieży. Część teatrów zostanie przekształcona w sceny nakierowane na odbiorcę dziecięcego i gimnazjalnego. Wprowadzimy także program warsztatów i spektakli dostępnych dla Domów Dziecka oraz bilety rodzinne dla mieszkańców i mieszkanek Warszawy oraz studentów i studentek wszystkich stołecznych uczelni, uprawniające do korzystania z oferty instytucji kultury przez kwartał, pół roku lub rok. Osobne wspólne bilety oraz zniżki oferowane będą seniorom i seniorkom, rodzicom na urlopach macierzyńskich, tacierzyńskich i rodzicielskich oraz bezrobotnym.

Kultura dostępna i wysokiej jakości D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Program kulturalny stolicy powinien być przede wszystkim wysokiej jakości. Nie należy unikać projektów ambitnych, artystycznych, form eksperymental-

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

nych, krytycznych. Miasto powinno stać na straży obrony wolności słowa i twórczej ekspresji. Kultura wysokiej jakości nie powinna być kulturą elitarną. Warszawiacy i warszawianki powinni mieć jak najszerszy dostęp do jak najlepszego programu kulturalnego.

rekreacyjno-sportowych, zaspokajających potrzeby mieszkańców i mieszkanek stolicy. Należy zmniejszyć finansowanie działalności klubów skupionych na profesjonalnym treningu i wyławianiu sportowych talentów (AZS, SZS). D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

D laczego to je st moż l i we?

Miasto będzie finansowało w tym samym stopniu sztukę krytyczną, jak i tę rozrywkową, popularną. Stworzy przestrzeń także dla radykalnych form artystycznych, która będzie odpowiadała najnowszym trendom w światowym obiegu sztuki, jednocześnie, poprzez programy badawcze, skupi się na tworzeniu nowych jakości, łączeniu polskich dyskusji i doświadczeń międzynarodowych. Miasto będzie wspierać obecne festiwale oraz uzupełni je o brakujące festiwale sztuk wizualnych i performatywnych. Miasto będzie wspierało także we współpracy z innymi instytucjami kultury cykle warsztatowe, które będą oswajały odbiorców z projektami artystycznymi, krytycznymi, muzyką współczesną. Celem Stołecznej Estrady nie będzie stworzenie nowych jednorazowych imprez, tylko cyklicznego Warszawskiego Biennale Sztuk łączącego ze sobą wyżej wspomniane dziedziny.

Wielokrotne zwiększenie poziomu finansowania zajęć rekreacyjnych D laczego to je st ważn e?

W Warszawie działa 500 sekcji w 256 klubach sportowych (2012), ale na 10 tys. mieszkańców i mieszkanek z zajęć korzysta zaledwie 279 osób (2% ogółu). Połowa Polek i Polaków deklaruje aktywność sportowo-rekreacyjną. Więcej pieniędzy zostanie skierowane na organizację regularnych, bezpłatnych zajęć

W budżecie Warszawy na rok 2014 na działalność klubów i organizację olimpiad przeznaczono ponad 14 mln złotych, podczas gdy na podnoszenie sprawności wszystkich mieszkańców i mieszkanek — zaledwie 783 tys. złotych. Środki na ten ostatni cel powinny zostać zwiększone czterokrotnie, a jedną trzecią klubów należy przekształcić w jednostki oferujące zajęcia dla każdego.

Urozmaicone zajęcia sportowo-rekreacyjne dla wszystkich — joga, taniec, fitness za darmo D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Warszawa organizuje i współfinansuje kilkadziesiąt mniejszych i większych imprez o charakterze sportowym, spośród których najbardziej spektakularne są cztery duże imprezy biegowe. Wydarzenia finansowane z budżetu miasta mają charakter w połowie komercyjny — sponsorzy promują swoje marki, uczestnictwo w biegach jest płatne. Popularyzacja joggingu jest ważna, niemniej imprezy odniosły już swój popularyzatorski sukces. Obecnie należy rozwijać mniej spektakularne, osiedlowe aktywności. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

W budżecie na 2014 rok przeznaczono na ten cel kwotę prawie 3 mln złotych. Za kilkadziesiąt tysięcy złotych można zorganizować jedną imprezę niekomercyjną. Pozostałą sumę należy przezna-

kultu ra, sport i rekreacja

czyć na różne formy stałego, regularnego uczestnictwa dla wszystkich.

Rewitalizacja warszawskiej Skry oraz innych zapuszczonych obiektów sportowych Dlaczego to j est wa ż n e?

Dużo mówi się o potrzebie budowy nowych wielkich obiektów sportowych. Niestety, ich realizacja wiąże się z poważnymi kosztami dla miejskiego budżetu. Ponadto aby skorzystać z takich obiektów, trzeba za to zapłacić lub zapisać się do klubu sportowego. Nie musi tak być — warto reaktywować obiekty wybudowane jeszcze za PRL-u. Jeśli w najbliższej dekadzie nie zostaną odnowione, stracimy je bezpowrotnie.

D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Budowa i utrzymanie najważniejszych obiektów sportowych zawsze było i będzie domeną państwa. To przedstawiciele państwa decydują o cenie. Argument rynkowy ma tylko pośrednie znaczenie.

Wprowadzenie pakietu darmowych zajęć dla kobiet w ciąży D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Aktywność kobiet w okresie ciąży jest szczególnie ważna dla ich późniejszego uczestnictwa w życiu społecznym, zawodowym. Odpowiednio dobrana aktywność jest też zalecana z punktu widzenia rozwoju dziecka i bezpiecznego porodu. D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Dlaczego to j est m oż l i we?

Nie każda inwestycja musi przypominać przekształcenie Stadionu X-lecia w Stadion Narodowy. Relatywnie niskim kosztem można umożliwić korzystanie ze Skry, stadionu Gwardii czy stadionu kolarskiego „Orzeł”, przywracając ich dawny kształt.

Niskie ceny w publicznych obiektach sportowych — basen za 5 zł Dlaczego to j est wa ż n e?

Takie ośrodki sportu jak baseny powinny być szeroko dostępne dla wszystkich mieszkanek i mieszkańców, niezależnie od ich wieku i zasobów finansowych. Dla wielu osób 45-minutowy bilet w cenie 15 zł jest za drogi. Placówek publicznych nie powinny obowiązywać mechanizmy rynkowe. Priorytetem działalności basenów powinna być ich powszechna dostępność.

Taniec, aerobik, joga, nordic walking — to tylko niektóre z form rekreacji, które mogą uprawiać ciężarne kobiety. Miasto musi przeznaczyć środki na ten cel, ograniczając inne wydatki — finansowanie imprez masowych i klubów.

„Trzepak” reaktywacja — place zabaw na każdym osiedlu D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Place zabaw przeciwdziałają patologiom wśród dzieci. Na każdym osiedlu, w obszarze 1 km powinno zostać wybudowane lub zrewitalizowane miejsce zabaw dla dzieci. Ponadto place zabaw powinny być otwarte, ponieważ ich zamykanie — jak twierdzą niektórzy socjolodzy — kryminalizuje zabawę poza nimi. D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Dzięki odpowiednim przepisom zmobilizujemy prywatnych inwestorów i spół-

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

dzielnie mieszkaniowe do wyznaczania miejsca zabaw dla dzieci i budowy nowoczesnych placów zabaw. Należy to zrobić we współpracy z architektami, odchodząc od zestandaryzowanych i grodzonych form na rzecz nowych rozwiązań: junk playgrounds i naturalnych placów zabaw. Należy rozważyć wpisanie placów zabaw do planów zagospodarowania przestrzennego.

Warszawa liderką sportu seniorów i seniorek D laczego to je st ważn e?

Seniorzy i seniorki dysponują największą ilością wolnego czasu i są doskonałą grupą otwartą na uczestnictwo w zajęciach! Dlaczego to jest możliwe? Warszawa przeznacza dziś na ten środki nieproporcjonalne do liczby mieszkańców i mieszkanek (350 tys. złotych). Należy rozwijać i poszerzać ofertę programu Senior — starszy sprawniejszy, tak żeby jej atrakcyjność była porównywalna do komercyjnej. Jak wynika z badań GUS (2012), najbardziej preferowaną formą aktywności osób powyżej 60. roku życia jest taniec (63% deklaracji). Trzeba to uwzględnić w planach. Należy również przeprowadzić kampanię informacyjną, zachęcającą seniorów i seniorki do aktywności.

Warszawa kuźnią paraolimpijczyków

Sport jest doskonałym sposobem przełamywania stereotypów dotyczących niepełnosprawności. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Warszawa uruchomiła już projekt Niepełnosprawny — sprawniejszy. Ogranicza się on jednak do dostępu do pływalni. Należy rozwijać i poszerzać ofertę programową dla osób z niepełnosprawnościami, przeznaczając większe środki na wspieranie paraolimpijczyków. Należy również postawić na imprezy sportowe, pozyskiwać na ten cel środki sponsorskie oraz uzyskiwać szerokie patronaty medialne.

Warszawskie jeziorka i sieć kanałów wodnych D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Woda ma dla człowieka życiodajne znaczenie. W mieście dostęp do wody jest szczególnie cenny latem, ale także wiosną i jesienią, kiedy mieszkańcy i mieszkanki mogliby uprawiać popularne sporty wodne i spędzać czas nad wodą. Jest to niezwykle ważne dla osób, które ze względów ekonomicznych nie mogą sobie pozwolić na wczasy i odpoczynek poza miastem. Jest wiele organizacji i pasjonatów kajakarstwa, którzy mogliby pomóc wytyczyć szlaki wodne w prawobrzeżnej części Warszawy. Należy stworzyć sieć kanałów wodnych i pochylić się nad ich funkcjonalnością dla mieszkanek i mieszkańców miasta. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

D laczego to je st ważn e?

Powszechna opinia o złej kondycji psychofizycznej osób z niepełnosprawnościami to stereotyp. Należy z nim walczyć, budując społeczeństwo otwarte na różnorodność i poszanowanie inności.

Warszawa ma wiele naturalnych akwenów oraz niewykorzystaną sieć kanałów wodnych łączących zbiorniki z rzeką. W mieście sporty wodne cieszą się dużym zainteresowaniem (pływanie w wodzie, kajakarstwo, pływanie rzecznymi łódkami po Wiśle). Odpowiednie pla-

kultu ra, sport i rekreacja

nowanie przestrzenne pozwoli stworzyć taką sieć miejskich naturalnych akwenów oraz kanałów wodnych, które połączą zbiorniki między sobą oraz z rzeką Wisłą. Miejska inicjatywa oczyszczenia, zabezpieczenia oraz uruchomienia sieci naturalnych akwenów oraz kanałów wodnych łączących zbiorniki między sobą oraz z rzeką Wisłą poprawi bezpieczeństwo korzystających. Poprawi także czystość wód.

Wydzielone miejsca publiczne dla legalnego picia alkoholu Dlaczego to j est wa ż n e?

Dzisiaj mieszkańcy i mieszkanki miast mogą legalnie spożywać alkohol w przestrzeni publicznej, jeśli stać ich na bary czy restauracje. Spożywanie trunków

wysokoprocentowych poza domem przez uboższą warstwę społeczeństwa jest natomiast kryminalizowane. Funkcjonariusze policji i straży miejskiej zajęci są upominaniem osób pijących alkohol, ściganiem ich i wystawianiem mandatów. D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Dobrym przykładem jest wrocławska Wyspa Słodowa, gdzie spożywanie alkoholu jest legalne. Brzeg Wisły w Warszawie wymyka się ustawie o wychowaniu w trzeźwości — nie jest placem, ulicą ani parkiem. Podczas EURO 2012 we wszystkich miastach, gdzie odbywały się mecze, władza przymykała oko na pijących w przestrzeni publicznej kibiców. Nigdzie tam nie odnotowano wzrostu przestępczości dokonywanej pod wpływem alkoholu.

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

Przyjazna przestrzeĹ&#x201E; â&#x20AC;&#x201D; dobre planowanie

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

Mniej reklam w mieście D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Obecnie Warszawę „zdobi” ponad 20 tys. billboardów. Ich liczbę uzupełniają dziesiątki wielkich płacht reklamowych na budynkach i ekranów LED oraz tysiące różnej wielkości banerów. Powoduje to chaos wizualny, zwiększa się prawdopodobieństwo wypadków, a pośrednio obniża jakość życia. Obecny bałagan nie jest też dobry dla reklamodawców, ponieważ trudniej im przebić się ze swoim przekazem, przez co i tak muszą szukać alternatywnych sposobów dotarcia do konsumentów i konsumentek. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Narzędzia władz samorządowych w tej dziedzinie są dość ograniczone, ale jednak dają pewne pole do działania. Planiści powinni uwzględniać zapisy o liczbie, wielkości i standardach jakościowych reklam na danym terenie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Przede wszystkim władze miasta muszą konsekwentnie egzekwować przepisy. Powinny to robić, współpracując z ZDM w sprawie reklam w pasie drogi, nadzorem budowlanym w sprawie nielegalnych bill boardów lub tablic czy konserwatorem zabytków w sprawie reklam na budynkach i terenach chronionych rejestrem.

Czyste latarnie, płoty i przystanki D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Plakaty, ulotki i wlepki reklamowe nie dość, że szpecą miasto, powiewając i zostawiając po sobie brudne ślady na latarniach czy przystankach, to jeszcze trafiają w miejsca najmniej „publiczne” — podwórka, klatki schodowe, rynny przy bloku. Wiatr czy deszcz powodują później zaśmiecenie przestrzeni pub-

p rzyjaz na przestrzeń – do b re plan owan i e

licznej i całkowitą utratę walorów estetycznych takiej „reklamy”. Dlaczego to j est m oż l i we?

Wystarczy uwrażliwić zarządców terenów na problem nielegalnej reklamy i regularnie ją usuwać. Jednocześnie należy zaoferować w zamian miejsca do legalnego umieszczania ogłoszeń i zadbać o te już istniejące, jasno określając zasady ich użytkowania. Aby nie zamieniły się w reklamowe straszydła, pieczę nad nimi powinno powierzyć się instytucjom miejskim lub radom osiedli.

chomościach oraz egzekwowanie wydanych zarządzeń. W dobie Internetu należy również rozważyć ograniczenie stosowania reklamy zewnętrznej w promocji miasta, imprez i przedsięwzięć miejskich, a także organizacji i wydarzeń dotowanych z budżetu miasta. Wystarczą odpowiednie wytyczne dla biur zajmujących się promocją miasta.

Kodeks dobrych praktyk podstawą polityki wobec reklam D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Miasto daje przykład i nie zaśmieca przestrzeni publicznej Dlaczego to j est wa ż n e?

Spójność polityki reklamowej polega przede wszystkim na konsekwencji i unikaniu jakichkolwiek wyjątków od ustalonych reguł. Nie można być wiarygodnym w krytykowaniu płacht reklamowych, kiedy samemu obwiesza się nimi flagowy budynek miasta. Nie da się zmniejszyć liczby billboardów, udostępniając jednocześnie miejsca pod ich instalację i kreując popyt na tego typu nośniki. Nie zwalczy się plagi plakatów i ogłoszeń, samemu promując swoje wydarzenia w miejscach do tego nieprzeznaczonych. Dlaczego to j est m oż l i we?

Zarządzenie Prezydent m.st. Warszawy o uporządkowaniu nośników reklamowych na terenach miejskich zostało wydane już w 2007 roku i dzięki niemu część reklam zniknęło z krajobrazu Warszawy. Zabrakło jednak motywacji, żeby skontrolować, czy zostało wykonane w całym mieście. Konieczne jest dokładniejsze obwarowanie możliwości umieszczania reklam na swoich nieru-

Reklama zewnętrzna to nie tylko bill boardy czy plakaty, ale również szyldy i witryny sklepowe oraz tablice reklamowe w najbliższym sąsiedztwie. Stosują je przedsiębiorcy, ale również jednostki miejskie i dzielnicowe. Obecnie zdarza się, że poszczególne biura czy wydziały Ratusza postępują w podobnych sytuacjach zupełnie sprzecznie, zostawiając de facto wolną rękę najemcom i dzierżawcom miejskich nieruchomości. D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Organizacje społeczne, a także część urzędników i urzędniczek od dawna postulują wdrożenie kodeksu reklamowego, ale nieustannie spotykają się z brakiem woli politycznej. Wystarczy przecież wprowadzić w życie ustalone i skonsultowane wcześniej rozwiązania, zobowiązując wszystkie spółki, jednostki i zakłady budżetowe m.st. Warszawy, najemców i dzierżawców nieruchomości miejskich, a także firmy i organizacje współpracujące z miastem lub dotowane przez miasto do ich przestrzegania. Kodeks powinien określać między innymi preferowane sposoby promowania się w przestrzeni miejskiej, zawierać wytyczne dotyczące wyglądu szyldów

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

i witryn oraz inne zalecenia, które pozwolą opanować chaos reklamowy.

Informacja i edukacja to podstawowe narzędzia dbania o estetykę przestrzeni publicznej D laczego to je st ważn e?

Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z oddziaływania reklamowego chaosu na życie mieszkańców i mieszkanek miasta, nie widzi także nic złego w stosowaniu nieestetycznych lub nielegalnych sposobów promocji. Nie chcemy prowadzić walki z wiatrakami, lecz skutecznie zająć się problemem. D laczego to je st moż l i we?

Każdego przedsiębiorcę zarejestrowanego w Warszawie powinna objąć kampania informacyjna, zawierająca m.in. wyciąg z przepisów dotyczących reklam oraz katalog dobrych wzorców. Uczniowie i uczennice szkół mogliby odbywać zajęcia o przyjaznej przestrzeni publicznej i uczestniczyć w tematycznych konkursach. Obok wiedzy warto też zachęcać do dbania o estetykę, np. przyznając nagrody czy certyfikaty.

Czekamy na ustawę o ochronie krajobrazu

nowanych zapisów) umożliwi władzom lokalnym tworzenie własnych przepisów ograniczających zalew reklam, a także skuteczne narzędzia ich egzekucji. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Ustawa umożliwi m.in. określanie liczby i rodzaju nośników reklamowych dopuszczonych na danym terenie, pozwoli naliczać wielokrotność dotychczasowych kar nielegalnym reklamodawcom oraz uzbroi nadzór budowlany i konserwatora zabytków w dodatkowe uprawnienia. Dlatego kiedy ustawa wejdzie w życie, podejmiemy szeroko zakrojoną współpracę ze stroną społeczną w celu wypracowania zadowalających rozwiązań prawnych.

Bezpłatne słupy ogłoszeniowe w całej Warszawie D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

W Warszawie funkcjonuje bardzo niewiele powierzchni służących mieszkańcom i mieszkankom, organizacjom pozarządowym oraz grupom nieformalnym do ogłaszania swoich działań czy spotkań. Nie ma również miejsc do wywieszania ogłoszeń skierowanych do najbliższych sąsiadów i sąsiadek. Miasto powinno umożliwić mieszkańcom i mieszkankom komunikowanie się ze sobą bezpośrednio za pomocą miejskich, dzielnicowych słupów ogłoszeniowych.

D laczego to je st ważn e?

Wszystkie przedstawione powyżej propozycje to bardziej efekt kreatywności ekspertów i ekspertek, społeczników i społeczniczek niż rozwiązania systemowe. Dlatego w Kancelarii Prezydenta RP powstał projekt ustawy regulującej m.in. kwestię estetyki w miastach. Dopiero jego przyjęcie (jeżeli posłowie i posłanki nie złagodzą zbytnio propo-

D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Miejskie, darmowe, powierzchnie reklamowe istnieją w każdej dzielnicy. Jednak ich liczba jest niewystarczająca. Dlatego miasto, w konsultacji z mieszkańcami, radami osiedli oraz radami dzielnic przygotuje lokalizacje oraz sfinansuje zakup, postawienie oraz konserwację kolejnych darmowych

p rzyjaz na przestrzeń – do b re plan owan i e

powierzchni reklamowych na reklamy niekomercyjne.

zarówno mieszkańców i mieszkanek, jak i inwestorów planujących swoje inwestycje.

Powołanie w Ratuszu Departamentu Kształtowania Przestrzeni Publicznej

D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Dlaczego to j est wa ż n e?

Powołanie Departamentu umożliwi pełną koordynację wszystkich działań w urzędzie miasta (w obrębie Departamentu) wpływających na rozwój przestrzenny i funkcjonalny całej Warszawy. Przyspieszy przepływ informacji i dokumentów, ujednolici procedury, nada rangę kształtowaniu przestrzeni (drogownictwo i inwestycje staną się cząstką planowania przestrzeni, a nie będą w opozycji do tego procesu). W Departamencie będzie można powołać interdyscyplinarne, międzywydziałowe zespoły robocze. Ich zadaniem będzie rozwiązywanie kluczowych problemów przestrzenno-funkcjonalnych Warszawy. Dlaczego to j est m oż l i we?

Prezydent Warszawy jest kierownikiem Urzędu m.st. Warszawy i za pomocą zarządzeń określa komórki organizacyjne. W jego/jej mocy są decyzje dotyczące struktury Urzędu, powoływanych w nim stanowisk i obsady personalnej.

Powołanie Naczelnego Architekta Warszawy Dlaczego to j est wa ż n e?

Skupienie planowania przestrzeni Warszawy w rękach jednej osoby uczyni ten proces ważnym, spójnie zarządzanym, czytelnym i da wyraźny przekaz, kto jest odpowiedzialny za przestrzeń Warszawy, jaki ma plan wobec niej i jak go realizuje. Jest to istotne z punktu widzenia

Naczelny Architekt Warszawy będzie w randze Pełnomocnika Prezydenta m.st. Warszawy ds. Kształtowania Przestrzeni Miejskiej i będzie dyrektorem Departamentu. Głównymi zadaniami naczelnego architekta będzie wypracowanie wizji rozwoju przestrzennego Warszawy, nadzór nad jej realizacją we współpracy z wydziałami oraz współpraca z projektantami i konsultowanie jej z mieszkańcami i mieszkankami.

Powołanie Biura Planowania Rozwoju Warszawy D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Obecnie Urząd m.st. Warszawy zleca w drodze przetargu większość projektów miejskiego planu zagospodarowania przestrzennego (mpzp) podmiotom zewnętrznym. Kryterium wyboru jest najniższa cena. Przekazanie procedury planistycznej wielu różnym projektantom czyni ją niespójną dla całego obszaru Warszawy. Ogólne zapisy studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego stają się jedyną prawną podstawą do nadania spójności przestrzeni miasta, ale poszczególne mpzp często nie tworzą racjonalnego, spójnego charakteru obszarów nimi objętych. Skupienie planowania w BPRW wzmocni ten proces i uczyni władze miasta (Naczelnego Architekta Warszawy) znacznie bardziej decyzyjnymi i kontrolującymi cały proces planowania przestrzennego w Warszawie. D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Miejska Pracownia Planowania Przestrzennego i Strategii Rozwoju została

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

powołana uchwałą Rady Warszawy w 1996 roku jako niezależna jednostka budżetowa. Rada Warszawy może przekształcić tę jednostkę w miejskie biuro projektowe i włączyć w strukturę Urzędu m.st. Warszawy.

Powołanie instytucji społecznego studium zagospodarowania przestrzennego D laczego to je st ważn e?

Obecna ustawowa procedura planistyczna ogranicza udział mieszkańców i mieszkanek w tworzeniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego wyłącznie do składania wniosków na początku procesu projektowania i uwag do upublicznionego projektu planu. Społeczne studium zagospodarowania przestrzennego opracowywane byłoby przez Departament Kształtowania Przestrzeni Miejskiej, Biuro Planowania Rozwoju Warszawy i Centrum Komunikacji Społecznej we współpracy z mieszkańcami i mieszkankami. Dotyczyłoby istotnych ze względów społecznych i funkcjonalnych obszarów Warszawy i polegało na sporządzeniu społecznej wizji zagospodarowania przestrzennego. D laczego to je st moż l i we?

Tak opracowana wizja zostanie włączona do pakietu dokumentów wyjściowych, przekazywanych projektantom na początku procedury sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Studium społeczne nie naruszałoby ustawowej procedury planistycznej i nie stanowiłoby aktu prawa miejscowego, ale jednocześnie w znacznym stopniu zwiększyłoby udział mieszkańców i mieszkanek w planowaniu

przestrzennym. Mieliby oni realny wpływ na kształt planów miejscowych. Ograniczy to spory, konflikty społeczne na etapie, kiedy projekty mpzp są wyłożone do publicznego wglądu.

Obowiązkowa wizualizacja projektów planów miejscowych D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Ustawowa procedura planistyczna nie nakłada obowiązku tworzenia wizualizacji projektów planu zagospodarowania przestrzennego. Rysunki planistyczne są trudne do odczytu. Dlatego wprowadzenie na poziomie miejskim obowiązku sporządzania wizualizacji i jej prezentacji na etapie dyskusji publicznej nad projektem planu umożliwi mieszkańcom i mieszkankom dobre, właściwe zrozumienie tego, co planuje się w ich okolicy. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Biuro Planowania Rozwoju Warszawy i Naczelny Architekt Warszawy będą mieli obowiązek sporządzenia wizualizacji niezależnie od tego, czy projekt planu będzie wykonywany przez tę jednostkę, czy podmiot zewnętrzny. Tworzenie wizualizacji będzie traktowane jako obligatoryjny model dla konsultacji społecznych. Powstanie również Cyfrowa Mapa Planowania Przestrzennego.

Audyt wszystkich planów miejscowych D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Przeprowadzenie przeglądu wszystkich procedur planistycznych w Warszawie wedle kryterium czasu ich trwania: 1 rok, od 1 do 5 lat i powyżej 5 lat.

p rzyjaz na przestrzeń – do b re plan owan i e

W Warszawie zdarzają się procedury planistyczne, które trwają nawet 17 lat! Niektóre ciągną się już ponad 5 lat, a sporo z nich trwa już ponad trzy lata. Zbyt długa procedura tworzenia planów miejscowych powoduje zupełny brak kontroli władz miasta nad kształtowaniem przestrzeni i zdarza się, że uchwalany plan obejmuje rejon bardzo intensywnie przekształcony i zabudowany podczas trwania wieloletnich prac nad nim.

D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Prezydent miasta jest władzą wykonawczą i do jego kompetencji należy przeprowadzenie procedur planistycznych. Prezydent, jako organ realizujący politykę przestrzenną, ma bezpośredni wpływ na czas trwania i jakość procesu. Audyt umożliwi poznanie skali przedłużających się procedur, da jasny wgląd w stan całego procesu planistycznego w Warszawie, pozwoli znaleźć przyczyny takiego stanu rzeczy (wieloletnie procedury) i pomoże w wypracowaniu metod zapobiegających temu w przyszłości.

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

Dobry klimat dla Warszawy

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

Czyste powietrze Planowanie przestrzenne chroniące kliny napowietrzające D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Kluczem do dobrego napowietrzenia miasta jest zapewnienie takich struktur urbanistycznych, żeby powietrze mogło swobodnie przewiewać przez miasto. Stężenie smogu coraz częściej przekracza dopuszczalne normy. W Warszawie dominuje zanieczyszczenie, którego źródłem jest komunikacja samochodowa. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Miasto uwzględni w planowaniu przestrzennym kliny napowietrzające, tak aby nie budowano na ich obszarze. Troska o nie będzie istotnym elementem polityki zdrowotnej.

Stworzenie strategii poprawy jakości powietrza w Warszawie D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Jakość powietrza istotnie wpływa na nasze zdrowie i samopoczucie. Konieczna jest publiczna debata na temat jakości powietrza w mieście oraz wypracowanie wspólnie z mieszkańcami i mieszkankami Warszawy strategii poprawy jego jakości. Należy zwiększyć świadomość na temat problemów zdrowotnych wynikających ze smogu oraz skali problemu. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Miasto wspólnie z mieszkankami i mieszkańcami wypracuje funkcjonalną i kompleksową strategię poprawy jakości powietrza w Warszawie. Mieszkanki i mieszkańcy będą na bieżąco informo wani o jakości powietrza w stolicy.

do b ry kl imat dla warszawy

Miasto będzie informować o działaniach zmniejszających poziom zanieczyszczeń powietrza.

Stacje pomiaru Dlaczego to j est wa ż n e?

Komisja Europejska wymaga, aby państwa UE zwiększyły wysiłki na rzecz czystości powietrza. Począwszy od 2020 roku ograniczone mają być między innymi emisje pyłów. Aby dobrze przygotować się do ograniczenia szkodliwych substancji w powietrzu, miasto musi zainwestować w stacje pomiaru jakości powietrza, badające zarówno obecność cząsteczek PM10, PM2,5 czy benzo[a] pirenu, jak również PM1. Dlaczego to j est m oż l i we?

Miasto będzie zabiegać o środki finansowe z Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska oraz o środki Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na zakup aparatów pomiarowych.

D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Miasto wprowadzi podział miasta na zielone strefy. Prawo wjazdu do zielonych stref będą miały samochody oznaczone specjalną czerwoną, żółtą lub zieloną plakietką z wpisanym numerem rejestracyjnym pojazdu. Rodzaj przyznawanej plakietki zależy od normy emisji spalin, spełnianej przez te pojazdy. Mieszkańcy i mieszkanki miasta otrzymają 80% bonifikaty na jeden samochód na gospodarstwo domowe.

Więcej roślin pochłaniających spaliny D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

W mieście i w pobliżu ruchliwych dróg powietrze jest przesycone pyłem, kurzem i spalinami. Można je redukować przez odpowiednie nasadzenia. Funkcje przyrodnicze zieleni odgrywają podstawową rolę w kształtowaniu jakości i stanu środowiska miejskiego. D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Strefy wjazdu na rzecz czystego powietrza Dlaczego to j est wa ż n e?

Aby zmniejszyć zanieczyszczenie powietrza pyłem drobnocząsteczkowym, w niektórych niemieckich miastach zostały wprowadzone strefy ograniczonego ruchu samochodowego. Za około 70% emisji PM10 w Warszawie odpowiada ruch drogowy. PM10 emitowane jest nie tylko z rur wydechowych, ale również ze ścierania się klocków hamulcowych oraz opon. Miasto powinno wprowadzić strefy wjazdu, regulujące nie tylko to, jakie samochody do niego wjeżdżają, ale również ich liczbę. Mieszkańcy i mieszkanki zasługują na życie w czystym mieście.

Miasto we współpracy z naukowcami powinno opracować katalog roślin, których nasadzenie przyniesie największą korzyść dla oczyszczania powietrza. Podejmie współpracę ze Szkołą Główną Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, która zajmuje się fitoremediacją — zjawiskiem oczyszczania skażonego środowiska przez rośliny.

Przyroda w mieście Planty warszawskie D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Idea Plant warszawskich nawiązuje do zielonego charakteru stolicy. Stworzenie Plant warszawskich w porozumieniu z mieszkańcami i mieszkankami

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

umożliwi nadanie spójnego charakteru zieleni, a jednocześnie na etapie konsultacji wyjaśni spory dotyczące ochrony środowiska. Planty warszawskie stworzą zieloną przestrzeń, która pozwoli spacerem przemierzać Warszawę w przyjaznym otoczeniu. Będzie to również bezpieczna przestrzeń dla zwierząt zamieszkujących Warszawę, które będą mogły swobodniej i bezpieczniej przemieszczać się po mieście. D laczego to je st moż l i we?

Prowadzone w Warszawie planowanie przestrzenne umożliwia spójne traktowanie wielu różnych obszarów miasta. Prezydent może zainicjować proces planistyczny, a służby architektoniczne wypracują spójny, skonsultowany społecznie projekt Plant. Zieleń Warszawy charakteryzuje się bujną formą, ale często jest chora, zaniedbana i podlega jedynie cząstkowej, ale też społecznie nieakceptowanej rewitalizacji. Powstaną również nowe parki i skwery, które uzupełnią brakujące przestrzenie zielone.

Miasto to złożony ekosystem i miejsce życia wielu gatunków

najpełniejszej (bioróżnorodnej) formie. Taka relacja ma również bardzo ważny walor edukacyjny — od najmłodszych lat buduje w nas szacunek i troskę o środowisko. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Podnoszenie produktywności przyrody możliwe jest poprzez odpowiedni dobór nasadzeń oraz sposób pielęgnacji terenów zielonych. Im więcej dużych drzew, owocujących krzewów, miododajnych roślin, niewystrzyżonych trawników i innych potencjalnych schronień dla różnych gatunków, tym więcej życia i zdrowia w mieście. Bardzo ważną rolę w podtrzymywaniu różnorodności miejskiego ekosystemu odgrywają też inicjatywy takie jak uprawa roślin ozdobnych i jadalnych (np. na ogródkach działkowych), budowanie hoteli dla dzikich zapylaczy czy miejskie pszczelarstwo. Takie praktyki wzmacniają i urozmaicają przyrodę (pszczoły zapylają kwiaty uprawiane na działkach i zarazem korzystają z jej plonów, wytwarzając z ich pyłków miód).

Przyroda w mieście powinna być różnorodna D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

D laczego to je st ważn e?

Bliskość przyrody jest istotnym czynnikiem wpływającym na nasze zdrowie. Przyroda to nie tylko zieleń, to cały złożony ekosystem. Jest on tym zdrowszy i samodzielny, im wyższa jest jego bioróżnorodność. Powinniśmy traktować miejską przyrodę nie tylko jako ozdobę miasta, ale również jako wspólną przestrzeń życiową nas i wielu innych gatunków. Przyroda nie powinna być „gdzieś daleko” poza granicami miasta, ale być stale obecna w życiu codziennym mieszkańców i mieszkanek w możliwie jak

Zieleń w mieście podnosi komfort naszego życia i ma ogromny wpływ na zdrowie mieszkanek i mieszkańców. Zieleń to nie tylko parki, ale również inne miejsca, gdzie pojawiają się rośliny. W mieście powinno być miejsce dla ogrodzonych historycznych ogrodów, dużych parków czy miejskich lasów, ale szczególnie ważna jest drobna zieleń na osiedlach, skwery, przyuliczne drzewa, parki kieszonkowe, ogrody na dachach, ogrody wertykalne (tzw. zielone ściany), parklety (np. ogródki przy restauracjach) i zieleń tymczasowa (kwietniki

do b ry kl imat dla warszawy

straganów itp.). Im więcej różnorodnej, lokalnej i rozproszonej zieleni w mieście, tym zdrowsze i piękniejsze miasto. Dlaczego to j est m oż l i we?

W mieście istnieje dużo niewykorzystanej przestrzeni: łysawych trawników, zaniedbanych podwórek, nieużywanych torowisk, wiecznych placów budowy, terenów spornych, objętych roszczeniami, dachów, na których mogłaby się pojawić zieleń. Część z nich ma znaczenie — jest koniecznym rezerwuarem nieużytków, ale wszystkie powinny dawać miastu oddech. Miasto ma wiele możliwości, żeby wspierać zagospodarowywanie tych miejsc w duchu różnorodnej, lokalnej i rozproszonej zieleni — poczynając od tworzenia miejskich rezerwatów na terenach poprzemysłowych (podobnie jak się stało z terenem po lotnisku Tempelhof w Berlinie) poprzez ulgi i dotacje dla projektów architektonicznych, takich jak zielone ściany i zielone dachy, aż do kompleksowego systemu wsparcia (m.in. małe granty, konsultacje eksperckie, wsparcie ze strony Zarządu Terenów Publicznych etc.) dla lokalnych społeczności chcących zakładać ogrody czy odnawiać podwórka, zieleńce lub skwery.

Regularna pielęgnacja zieleni w całym mieście zamiast kilku drogich, sterylnych parków Dlaczego to j est wa ż n e?

Regularna pielęgnacja chroni tereny zielone przed dużymi, kosztownymi i inwazyjnymi „rewaloryzacjami”. Częściowo mogą ją prowadzić mieszkańcy i mieszkanki miasta w ogródkach przyblokowych czy działkowych. Powinniśmy dbać o to, aby znaczna część miejskiej zieleni nie potrzebowała wysokich nakładów

energetycznych i wymagała niewielkiej ilości wody, tzn., żeby nie potrzebowała częstego koszenia i była wytrzymała na okresową suszę. Odpowiedni dobór gatunków do warunków miejskich sprawia, że rzadziej trzeba uzupełniać nasadzenia, rośliny są zdrowsze i wymagają mniej zabiegów pielęgnacyjnych, co przekłada się na niższe nakłady finansowe i energetyczne. D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Należy korzystać z potencjału społecznego działkowców czy osób dbających o ogródki pod oknami domów — to oni gospodarują bardzo wartościowymi biologicznie terenami zieleni, robiąc to dla dobra publicznego. Trawę w parkach można kosić rzadziej, liście zamiatać tylko w najbardziej reprezentacyjnych alejkach czy pod chorującymi drzewami. To zarówno oszczędność energii, a zatem środków finansowych i środowiska, jak i budowanie siedlisk owadów i innych zwierząt.

Każdą zmianę charakteru zieleni trzeba konsultować z mieszkańcami i mieszkankami D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Konieczne jest traktowanie mieszkańców i mieszkanek jak lokalnych ekspertów i ekspertek i partnerów w powstających projektach, zachęcając do czynnego udziału w projektowaniu zieleni miejskiej. Ważne jest korzystanie z wiedzy zdobytej podczas konsultacji ze stowarzyszeniami zawodowymi (architektów krajobrazu, dendrologów) oraz ekspertami i ekspertkami na uczelniach. Tylko połączenie fachowej wiedzy profesjonalistów z wiedzą i potrzebami mieszkańców i mieszkanek zaowocuje

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

mądrze zagospodarowaną zielenią miejską oraz pozwoli uniknąć takich konfliktowych sytuacji jak ta, która miała miejsce w Ogrodzie Krasińskich. Zarządcy zieleni muszą mieć świadomość, że tworzy ona dla mieszkańców i mieszkanek ich indywidualny krajobraz , dzięki któremu człowiek identyfikuje się z miejscem swojego życia. Wszelkie zmiany, zwłaszcza radykalne (jak wycinka), w sposób naturalny budzą sprzeciw, gdyż brutalnie przemeblowują charakter miejsca.

pracy, poza dużymi parkami będącymi zwykle miejscami spędzania „wolnego czasu”. Niewątpliwą korzyścią tworzenia „zielonych miast” jest to, że ludzie mieszkający w pobliżu terenów zielonych są bardziej odporni na stres, rzadziej występują u nich zaburzenia zachowania, lęki i depresja. Zielona przestrzeń pobudza także interakcje społeczne między ludźmi (np. ogrody publiczne, otwarte ogródki działkowe dla ludności umożliwiające integrację międzypokoleniową, wymianę doświadczeń i wiedzy).

D laczego to je st moż l i we?

Aby mądrze dbać o zieleń, a zarazem nie niszczyć indywidualnego krajobrazu mieszkańców i mieszkanek, należy informować o planowanych działaniach i je konsultować. Bardzo istotnym czynnikiem jest sposób przeprowadzenia konsultacji. Powinny one mieć wysoce edukacyjny charakter, dzięki czemu mieszkańcy i mieszkanki podniosą swoje kompetencje i zrozumieją potrzebę działania. Będą też mogli odnieść się do niej w sposób merytoryczny. To samo dotyczy ekspertów i ekspertek i urzędników i urzędniczek, którzy przed zapoznaniem się z lokalnym kontekstem nie powinni podejmować żadnych kluczowych decyzji. To umożliwi dyskusję między mieszkańcami i mieszkankami, urzędnikami i urzędniczkami oraz ekspertami i ekspertkami, a następnie wspólne wypracowywanie rozwiązań.

Zieleń wokół nas — na ulicach, podwórkach, przystankach czy parkingach D laczego to je st ważn e?

Potrzebujemy więcej zieleni w „zwykłych” miejscach: przy ulicy, na podwórkach i osiedlach, przy przystanku i na parkingu, w drodze z domu do

D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Ludzie mają naturalną potrzebę otaczania się pięknem roślin i przyrody — dlatego miejscy partyzanci nasadzają rośliny w zniszczonych kwietnikach, a seniorzy i seniorki tworzą piękne kwieciste balkonowe kompozycje. Nie znaczy to, że możemy na tym poprzestać — urzędy powinny aktywnie promować i tworzyć przepuszczalne nawierzchnie, „zielone” parkingi, łąki i murawy zamiast trawników, ogrody na dachach. Promowanie dobrych praktyk, takich jak chociażby projekt „naturalnej” ścieżki rekreacyjnej na prawym brzegu Wisły, może zmienić nastawienie mieszkańców i mieszkanek i edukować ich w estetyce ekologicznej.

Łąki kwietne zamiast nieużytków i zaniedbanych trawników D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Łąki są miejscem życia tysięcy organizmów roślin, ptaków, ssaków i owadów. Tętnią życiem przez cały rok, a w lecie zachwycają kolorami. Parki miejskie stają się coraz bardziej sterylne, składają się jedynie z równo przystrzyżonych trawników i wysokich drzew, nie dając schro-

do b ry kl imat dla warszawy

nienia zwierzętom. Piaszczyste klepiska, zaniedbane place i skwery to marnotrawstwo tak cennego w mieście miejsca. Dlaczego to j est m oż l i we?

Nakłady potrzebne, aby przemienić kawałek terenu w łąkę, są bardzo niewielkie. Są zbliżone do kosztów założenia trawników, lecz ich utrzymanie jest znacznie bardziej ekonomiczne. Łąki kwietne nie wymagają nawadniania, a koszone są zazwyczaj tylko raz w roku. Trawniki miejskie trzeba kosić nawet do dwunastu razy w roku, zużywając ogromne ilości paliwa i czasu. Zamieńmy hałas kosiarek spalinowych o poranku na koncert świerszczy.

Miejscy ogrodnicy dbają o nasze miasto Dlaczego to j est wa ż n e?

Zielenią w mieście zajmują się nie tylko wynajęte do tego celu firmy, ale również mieszkanki i mieszkańcy. Ogrody działkowe, przyblokowe ogródki, ogrody społecznościowe i wszelkie inne inicjatywy ogrodnicze realizowane w mieście należy traktować jako wartościowe społecznie aktywności. Z ich efektów czerpią wszyscy mieszkańcy i mieszkanki miasta. Miejscy ogrodnicy, niezależnie od tego, czy ich praca odbywa się na prywatnym terenie działki czy w ogrodzie społecznym, mają pozytywny wpływ na zwiększenie bioróżnorodności w mieście, estetykę i ład środowiska. Liczy się również zdrowie — aktywność fizyczna oraz redukcja zanieczyszczeń i tworzenie mikroklimatów, budowanie i pielęgnowanie świadomości przyrodniczej, lokalnej i ekologicznie neutralnej produkcji warzyw, ziół i owoców. Miejskie ogrodnictwo to zarówno istniejące Rodzinne Ogródki Działkowe (ROD), jak i nowe

inicjatywy mające na celu stworzenie w różnych miejscach Warszawy ogrodów społecznościowych — powstają one zarówno na terenach parkowych, jak i działkach ZGN-u czy w pobliżu instytucji kultury albo na prywatnych działkach deweloperskich. D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Biorąc po uwagę korzyści płynące z miejskiego ogrodnictwa dla całego miasta, Urząd m.st. Warszawy powinien wspierać tego typu postawy i inicjatywy. Proponujemy wypracowanie pakietu narzędzi wsparcia (np. mikrodopłaty, udostępnienie nieużytków na rzecz tworzenia nowych ogrodów, wsparcie narzędziowe), które zachęcałyby do dalszej aktywności ogrodniczej mieszkańców i mieszkanki. Istotnym zadaniem dla Urzędu Miasta jest również promocja i edukacja w obszarze miejskiego ogrodnictwa, która będzie zachęcać kolejnych mieszkańców mieszkanki do tego typu aktywności i zarazem wyposaży ich w niezbędną wiedzę praktyczną.

Miasto wspiera rozwój ogródków działkowych D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Działki stanowią niezwykle zróżnicowane biologicznie siedliska, stanowiąc ostoję wielu gatunków zwierząt, w tym ptaków i owadów. Uprawa owoców, warzyw i ziół jest dla wielu działkowiczów realną alternatywą w stosunku do rynkowego obrotu „produktów spożywczych”, pozwala zaopatrzyć się w świeżą żywność. Działki są również terenami zieleni, które nie wymagają od miasta wysokich kosztów utrzymania. Tereny Rodzinnych Ogrodów Działkowych to także miejsca o niezwykłym potencjale społecznym, wpływają na życie bardzo szerokiego grona ich użytkowni-

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

ków i użytkowniczek (PZD szacuje, że z ogrodów działkowych korzysta 4 mln osób). Pełnią funkcję rekreacyjną, zdrowotną i wspólnototwórczą. D laczego to je st moż l i we?

Miasto powinno zachęcać działkowców do tego, aby otwierali tereny ogrodów dla szerszej publiczności, tworząc niepowtarzalne przestrzenie rekreacji. Ze względu na swój charakter działki nie mogą być jednak typową przestrzenią publiczną. Nie powinny być też zamieniane w publiczne parki. „Otwieranie” działek (niektóre istniejące rodzinne ogrody działkowe są już stosunkowo otwarte dla szerokiej publiczności) powinno następować stopniowo i z rozsądkiem. Równolegle z „otwieraniem” terenów ogrodów działkowych powinno się zadbać o trwałość ogródków i ochronę przed reprywatyzacją czy działaniami deweloperów. Miasto zagwarantuje bezpieczeństwo działkowców oraz ich dobytku, to jest zarówno altan, jak i upraw, opracowując wraz z przedstawicielami służb miejskich rozwiązania zapewniające wysoki poziom bezpieczeństwa, np. nadzór sąsiedzki, patrole Straży Miejskiej itp.

Ogrody społecznościowe i miejskie rolnictwo wzbogacają miejską zieleń D laczego to je st ważn e?

Ogrody społecznościowe to nowa jakość życia w polskich miastach. Punktem wyjścia dla ich powstawania jest potrzeba kontaktu z zielenią w mieście, również z tą, którą zwykle kojarzymy z uprawami wiejskimi (warzywa, owoce, zioła). Są one cennym dopełnieniem miejskiej zieleni. Ogrody społecznościowe to również miejsce powstawania i podtrzymywania wspólnoty.

D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Prezydent będzie wspierać powstawanie ogrodów społecznościowych przez wydzielanie mikrodziałek na miejskich terenach zielonych, nieużytkach. Będzie promować powstanie ogrodów społecznościowych na terenach zarządzanych przez wspólnoty mieszkaniowe oraz przez różne niepubliczne podmioty.

Mądrze urządzana zieleń w nowym budownictwie D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Nowe budownictwo, nowe osiedla i business parki nie mogą być „zielone” i „ekologiczne” tylko z nazwy. Należy wymagać, aby zasada utrzymania terenów biologicznie czynnych w nowych inwestycjach była respektowana, a owa „biologiczna czynność” terenów była rzeczywista (wartościowe przyrodniczo, produktywne ogrody na dachach, zielone patia, dziedzińce, skwery). Tereny zielone nowych inwestycji powinny być przyłączone do istniejących systemów terenów zieleni. Więcej terenów powinno być pokrytych nawierzchniami przepuszczalnymi, co pozwoli ograniczyć spływ powierzchniowy wody w mieście. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego uwzględniają i doprecyzowują pojęcie przestrzeni biologicznie czynnej, dostosowując je do lokalnej specyfiki przyrodniczej, dbając o ciągłość miejskich terenów zielonych. Miasto tworzy atlas dobrych praktyk i wspiera deweloperów, którzy wprowadzają proekologiczne rozwiązania, m.in. poprzez system ulg podatkowych. Miasto tworzy system certyfikacji dla inwestycji deweloperskich, które spełniają kryteria miejskiej ekologii. Firmy, które otrzymają certyfikat, mogą wyko-

do b ry kl imat dla warszawy

rzystywać go jako narzędzie promocji i kreowania swojego wizerunku w oparciu o realne działania.

Pszczelarstwo również w mieście Dlaczego to j est wa ż n e?

Miód z miasta jest niejednokrotnie lepszej jakości niż z wiejskiej pasieki. Różnorodność roślin w mieście jest większa, jest również mniej trujących dla pszczół środków ochrony roślin. Jednak obecnie w Warszawie amatorska hodowla pszczoły miodnej jest bardzo ograniczona regulaminem porządkowym miasta. Dlaczego to j est m oż l i we?

Wiele miast na świecie zezwala na mikropasieki, które są cennym źródłem miodu i wzbogacają miejski ekosystem. Władze Warszawy będą wspierać tego typu inicjatywy, zamiast ograniczać możliwość produkcji miodu w mieście. Pierwszym krokiem jest zmiana regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie miasta stołecznego Warszawy, który w obecnym kształcie zakłada, że koniowate, bydło, jeleniowate, świnie, owce i pszczoły nie mogą być utrzymywane na terenach wyłączonych z produkcji rolniczej, jeżeli odległość od granic osiedli mieszkaniowych jest mniejsza niż 1000 m.

Miasto przyjazne dla zwierząt Dlaczego to j est wa ż n e?

Stosunek do zwierząt nie jest jedynym, ale bardzo ważnym czynnikiem charakteryzującym współczesne, nowoczesne społeczeństwo. Warszawa powinna otwierać ranking miast najbardziej przyjaznych zwierzętom, z otwartymi

publicznymi parkami, włączając w to przestrzenie (parki) dostosowane specjalnie dla psów. Potrzebna jest spójna polityka dotycząca kotów wolnobytujących, klarowna strategia zapobiegania bezdomności zwierząt poprzez politykę kastracji i sterylizacji, kontrola instytucji zajmujących się opieką nad bezdomnymi zwierzętami, promowanie adopcji, szeroko pojęta edukacja na temat roli zwierząt w rozwoju empatii u ludzi, a co za tym idzie — ich wrażliwości i partycypacji. D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Dzięki drobnym udogodnieniom, przy wykorzystaniu dostępnych środków finansowych wpisanych w zadania administracji publicznej, a związanych ze wspieraniem rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, można zdecydowanie poprawić warunki funkcjonowania zwierząt w mieście. W każdej dzielnicy na terenach publicznych zostanie utworzony Psi Park. Władze miasta będą rozwijać współpracę z organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami zainteresowanymi stworzeniem przyjaznej i odpowiedzialnej polityki wobec zwierząt, w tym zarządzaniem schroniskami i azylami dla bezdomnych zwierząt. Powstanie konsorcjum, w skład którego wejdą wybrane organizacje pozarządowe oraz partnerzy, tacy jak kliniki weterynaryjne, behawioryści, psychologowie zwierząt, edukatorzy. Zostanie stworzona jasna i transparentna polityka w stosunku do bezdomnych psów i kotów, w oparciu o rozszerzoną wykładnię funkcjonujących regulacji prawnych i administracyjnych.

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

Dobrowolni „karmiciele” i „karmicielki” kotów pomagają władzom miasta D laczego to je st ważn e?

W Warszawie żyje populacja wolnobytujących kotów. Duża część z nich jest pod opieką osób, które mieszkają w sąsiedztwie i z własnych środków samodzielnie je dokarmiają i zapewniają profesjonalną opiekę weterynaryjną. Ta grupa osób powinna otrzymywać wsparcie od miasta, w związku z realizacją zadań wpisanych kompetencyjnie w zadania samorządu. D laczego to je st moż l i we?

Miasto stworzy spójną politykę w stosunku do wolnobytujących kotów i będzie współpracować z „karmicielami” (wsparcie behawiorystyczne, weterynaryjne, darmowa karma, bezpłatne odrobaczanie).

Miasto dba o konie na Starówce

miały zakaz pracy powyżej 25 stopni C. Stworzony zostanie parking dla koniowozów, aby ułatwić właścicielom transport i schronienie dla koni, nie tylko na początku dnia i na koniec pracy, ale również podczas upałów lub w razie kontuzji zwierzęcia.

Komórka Animal control uczy, jak troszczyć się o zwierzęta D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Straż miejska nie jest w stanie odpowiedzieć na wszystkie wyzwania związane z obecnością zwierząt w mieście. Konieczne jest utworzenie komórki Animal control, której głównymi zadaniami będzie edukacja nieodpowiedzialnych właścicieli, kontrola placówek zajmujących się bezdomnymi zwierzętami, przyjmowanie zgłoszeń o agresywnych zwierzętach, pogryzieniach, przyjmowanie zgłoszeń dotyczących znęcania się nad zwierzętami w ścisłej współpracy z Policją i Strażą Miejską.

D laczego to je st ważn e?

D laczego to je s t możl i we?

Konie zaprzęgnięte do dorożek przewożących turystów na warszawskiej Starówce są trwałym elementem kraj obrazu miasta. Mimo że są atrakcją turystyczną, władze miasta nie troszczą się o ich byt. Traktuje się je jako element przestrzeni publicznej i oferuje dorożkarzom estetyczne pledy, ale niewiele uwagi poświęca się koniom jako żywym istotom.

Zostanie powołana komórka, w skład której będzie wchodzić od trzech do pięciu pełnoetatowych urzędników i urzędniczek, przeszkolonych zarówno w kwestii radzenia sobie z agresywnymi zwierzętami, jak i znających psychologię i behawioryzm zwierząt, przeszkolonych na temat radzenia sobie z rannymi i chorymi zwierzętami, znających prawa zwierząt. Funkcjonariusze będą przeprowadzać działania promujące, szkoleniowe i edukacyjne. Będą mieć kompetencje negocjacyjne i mediacyjne. Komórka zostanie utworzona przy Straży Miejskiej albo oddelegowana do wybranej w konkursie organizacji pozarządowej.

D laczego to je st moż l i we?

Władze miasta mają obowiązek troszczyć się o konie na Starówce jako o żyjące istoty, a nie tylko dbać o ich wygląd. Konie na Starówce zostaną objęte opieką. Zostaną utworzone wiaty, gdzie podczas upałów, śnieżyc i ulew będzie możliwość postoju koni. Konie będą

do b ry kl imat dla warszawy

Kompleksowa ochrona ptaków w mieście

trudny i kosztowny, a w najgorszym – niemożliwy.

Dlaczego to j est wa ż n e?

D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Ptaki w mieście to nie tylko gołębie, gawrony i sroki. W stolicy mieszka ponad sto gatunków, które wspólnie z nami żyją, kochają się i umierają. Ptaki tak samo jak my zasługują na wygodne i bezpieczne miejsce do życia. W zamian odpłacą się swoim pięknem, niektóre z nich będą nas chronić przed komarami, a inne przywitają o poranku swoim śpiewem.

Miasto może poprawić jakość segregacji odpadów w domu za pomocą zachęt finansowych, programów edukacyjnych dla dorosłych oraz ściślejszej kontroli (worki z czipami, system analizy jakości odpadów – statystyczna próba na workach, hierarchia segregacji, ważenie odpadów). Miasto promuje zwrotne opakowania w sklepach. Wprowadzenie śmietników wielofunkcyjnych – minisortowni EKO AB.

Dlaczego to j est m oż l i we?

Wbrew pozorom miasto ma do zaoferowania ptakom mnóstwo atrakcji. Dla dużej grupy ptaków osiedla ludzkie przypominają ich naturalne środowisko. Z ptasiej perspektywy wysokie bloki i luki między nimi to skalne urwiska. Nasze ogrody — pełne trawników, rabat, drzew i krzewów — to życiodajna łąka. Ptaki potrzebują tylko naszej niewielkiej pomocy przy osiedlaniu się w miastach. Wystarczy kampania edukacyjna dotycząca dokarmiania, przestrzeganie istniejącego już prawa przez firmy remontowe i odpowiednie planowanie nowych inwestycji. Po pierwsze nie szkodzić.

Gospodarka odpadami Segregacja bliżej domu

Sieciowanie infrastruktury D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Inwentaryzacja infrastruktury – miasto posiada rozbudowaną infrastrukturę, która, gdyby była dobrze zarządzana i połączona, pozwoliłaby na sprawne zarządzanie odpadami. Dlatego przeprowadzimy inwentaryzację infrastruktury, na podstawie uzyskanych danych, w konsultacji z mieszkańcami i mieszkankami stworzymy funkcjonalny system. D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Wszystkie niezbędne dane powinny być dostępne MPO, administracji spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych.

Nie wszystko jest śmieciem

Dlaczego to j est wa ż n e?

D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Segregacja śmieci w domu to podstawa późniejszego recyklingu, ponieważ przekazuje czysty strumień odpadów do dalszego przetworzenia. Bez segregacji domowej strumień odpadów jest zanieczyszczony, co sprawia, że recykling jest w najlepszym razie bardzo

Obecnie bardzo wiele dobrych przedmiotów traktowanych jest jak śmieci. Mieszkańcy i mieszkanki Warszawy nie mają możliwości w komfortowy sposób oddać nieużywanych już przez nich sprzętów. Rozwiązaniem, stosowanym w wielu krajach, są „sklepy charytatyw-

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

ne”, które skupują za niewielką cenę nieużywane dobra i po równie niskiej cenie sprzedają je w sklepie.

Zamknięcie kompostowni i składowiska odpadów Bielany-Radiowo

D laczego to je st moż l i we?

D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Miasto wprowadzi preferencyjne warunki wynajmu lokali, nieruchomości (również dla już istniejących punktów usług) oraz wprowadzi miejską bazę danych sklepów skupujących nieużywane przedmioty oraz będzie regularnie edukować mieszkańców i mieszkanki w zakresie recyklingu i wtórego obiegu rzeczy.

Istniejące od lat 60. XX w. na granicy dzielnic m.st. Warszawy Bemowo i Bielany składowisko odpadów Radiowo jest jednym z najbardziej niepożądanych obiektów na terenie m.st. Jego użytkowanie od lat budzi uzasadniony niepokój społeczny połączony z wysokim stopniem uciążliwości powodowanym nieprzyjemnym zapachem składowanych tam śmieci. Co więcej, w warunkach XXI w. tego typu składowisko przeczy wizerunkowi nowoczesnej, przyjaznej środowisku i mieszkańcom stolicy europejskiego kraju. Od lat Radiowo wywołuje protesty społeczne.

Oczyszczalnia „Czajka” przerabia osady pościekowe na kompost D laczego to je st ważn e?

Osady pościekowe to obecnie koszty ponoszone przez miasto. W oczyszczalni „Czajka” koszt termicznej utylizacji dochodzi do 250 zł za tonę. Wprowadzenie systemu biostabilizacji ściekowej pozwoli przerobić osady ściekowe na wysokiej jakości humus i komposty. Ten humus może być sprzedawany potem do marketów, jako humus klasy A i humus klasy B. D laczego to możliwe ?

Technologia biostabilizacji jest znana od lat 50. XX wieku. Została udoskonalona na początku XXI wieku dzięki zastosowaniu specjalnych membran półprzepuszczalnych. System biologicznej obróbki zapewnia pełną kontrolę m.in. nad odciekami, emisją odorów (redukcja do 97%), patogenami (zarodniki zostają całkowicie zniszczone podczas procesu biostabilizacji) oraz bezpieczeństwem pracy. Takie rozwiązanie z powodzeniem funkcjonuje w Salzburgu.

D l ac z eg o to m oż l i w e ?

Zamknięcie kompostowni i składowiska śmieci było planowane na koniec roku 2014. Mimo wcześniejszych ustaleń górka wciąż się powiększa. Doprowadzimy do realizacji wcześniejszych ustaleń i przekształcenia „górki śmieciowej” w tereny zielone, stok narciarski i ścieżki rowerowe. Wdrożenie w mieście lepszego systemu segregacji odpadów w Warszawie ułatwi to zadanie przez zmniejszenie ilości śmieci, które trafiają na wysypisko.

Punkty skupu żywności (z bazarów i targowisk) D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Wiele żywności marnuje się na bazarach i targowiskach. Odpadków nie da się całkowicie wyeliminowywać, ale można je utylizować.

do b ry kl imat dla warszawy

Dlaczego to j est m oż l i we?

Miasto wprowadzi system, który zapewni skupowanie psującej się żywności w celu przerobienia jej na kompost. Obniża to ilość śmieci, które trafiają na składowisko odpadów.

Promowanie używania opakowań i naczyń wielorazowego użytku i naczyń biodegradowalnych Dlaczego to j est wa ż n e?

Używanie naczyń wielorazowego użytku zmniejsza strumień odpadów i zwiększa wrażliwość społeczeństwa na kwestie ekologiczne. Władze miasta powinny używać naczyń wielokrotnego użytku oraz zachęcać do tego inne instytucje i lokale, bazary, grupy producenckie, spółdzielnie i hale targowe.

Pijemy wodę z kranu! D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Od 2010 roku w Warszawie możemy bezpiecznie pić wodę z kranu. Woda z kranu jest nie tylko tańsza, ale również bardziej ekologiczna. Nie musimy kupować filtrów ani plastikowych butelek. D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Warszawskie urzędy zrezygnują z kupowania plastikowych butelek – zostaną one zastąpione naczyniami wielokrotnego użytku. W szkołach i budynkach użyteczności publicznej zostaną zainstalowanie dystrybutory wody sieciowej, które są bezpieczne i niedrogie (np. w stosunku do wody z butelek i dystrybutorów zasilanych baniakami). Miasto będzie wspierać akcje promujące picie wody z kranu i namawiać warszawskie lokale gastronomiczne, żeby serwowały wodę z kranu za darmo

Dlaczego to j est m oż l i we?

Miasto może propagować stosowanie opakowań i naczyń wielorazowego użytku w handlu i gastronomii, np. poprzez ulgi w czynszu dla podmiotów, które zobowiążą się do ich używania. Możliwe jest wprowadzenie we wszystkich jednostkach urzędu miasta i podmiotach zależnych (urzędy dzielnic, szkoły, przedszkola, biblioteki, domy kultury, ośrodki sportowe, spółki miejskie) wymogu kupowania napojów wyłącznie w opakowaniach wielorazowego użytku oraz używania wyłącznie biodegradowalnych naczyń jednorazowych i ograniczenie ich stosowania tylko do imprez plenerowych (tam, gdzie nie ma możliwości zmywania naczyń).

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

NOWY PRZEMYSŁ — LOKALNE MIEJSCA PRACY

101

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

Planowanie przestrzenne dla nowego, zielonego przemysłu D laczego to je st ważn e?

Trwały, zrównoważony rozwój gospodarczy miasta nie bierze się z przypadku. Wymaga współpracy i planowania. Istotną rolę do odegrania mają tutaj miejskie władze. Warszawa potrzebuje polityki przemysłowej, a planowanie przestrzenne powinno być jej centralnym narzędziem. Potrzebujemy nowego, zielonego przemysłu — innowacyjnego, ekologicznego oraz odpowiedzialnego społecznie. Planowanie przestrzenne uwzględniać musi istniejące i potencjalne związki, w jakie przemysł wchodzi z otoczeniem społecznym, naturą, infrastrukturą miejską, a także placówkami edukacyjnymi i naukowymi. Zrównoważony przemysł działać musi w oparciu o lokalną społeczność, a wiedza techniczna nie może powstawać w oderwaniu od produkcji.

wspierać korzystną dla obu stron współpracę szkół i placówek naukowych z przemysłem. Zamierzamy promować współpracę zakładów przemysłowych z lokalną społecznością w zakresie opieki, edukacji i kultury. Będziemy wspierać nieformalne przestrzenie tworzenia wiedzy, takie jak fab-laby.

Warszawski Fundusz Inwestycyjny D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Wspieranie innowacyjnych oraz odpowiedzialnych społecznie przedsiębiorstw przekłada się na jakość życia mieszkańców i mieszkanek oraz trwały rozwój lokalnych społeczności. Powołanie miejskiego funduszu inwestycyjnego pozwoliłoby na zidentyfikowanie oraz wspieranie przedsięwzięć odpowiadających na istotne lokalne potrzeby. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

D laczego to je st moż l i we?

Już teraz w Warszawie jest wiele zakładów o różnej wielkości i skali zaawansowania technologicznego. Są wśród nich zarówno producenci najprostszych towarów, jak i wyrafinowanych maszyn. Chcemy w pełni wykorzystać ten potencjał i przyczynić się do dalszego rozwoju stołecznego przemysłu. Aby tak się stało, miasto musi prowadzić przemyślaną politykę przestrzenną, która w centrum stawiać będzie współdziałanie wszystkich aktorów warszawskiej gospodarki. Postulujemy stworzenie mapy istniejących zakładów przemysłowych oraz ich wzajemnych relacji, a także relacji, w jakie zakłady te wchodzą z lokalną społecznością. W oparciu o tę wiedzę chcemy wspierać wszelkie działania, mające na celu zakorzenianie już działających i nowych zakładów w życiu społecznym i gospodarczym Warszawy. Chcemy

Warszawski Fundusz Inwestycyjny różniłby się od instytucji prywatnych. Równie ważne jak ekonomiczna efektywność wspieranych przedsięwzięć będą dla niego korzyści społeczne oraz innowacyjność. Finansowany bezpośrednio z kasy miasta nie będzie ograniczony wymogami unijnych projektów. Fundusz zarządzany będzie przez podmiot zewnętrzny, który zrealizuje inwestycję w oparciu o wypracowane przez miasto kryteria.

Wyrzutnia Innowacyjnych Przedsiębiorstw D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

W mieszkańcach i mieszkankach Warszawy tkwi ogromny potencjał twórczy, który wymaga uwolnienia. Innowacyjne start-upy i genialne pomysły nie powstają jednak w próżni. Ich realizacja

nowy przem ysł — lokalne miejsca pr acy

102

wymaga infrastruktury oraz środków finansowych. Rolą władz miejskich jest jak najefektywniejsze wspieranie obiecujących pomysłów, tak aby nie przegapić tych potencjalnie przełomowych. Dlaczego to j est m oż l i we?

Wspieranie nowych, innowacyjnych przedsiębiorstw jest ryzykownym zadaniem. Znaczna część z nich prawdopodobnie upadnie, nie spełniając pokładanych w nich nadziei. Te pojedyncze start-upy, które naprawdę wystrzelą, mogą jednak z nawiązką pokryć poniesione straty. Aby tak się stało, miasto musi zapewnić sobie udziały we wspieranych przedsiębiorstwach. Chcemy, żeby Warszawa udostępniała rokującym, innowacyjnym przedsięwzięciom biznesowym przestrzeń do działania, technologię, wsparcie administracyjne oraz skromne finansowanie, gwarantując sobie jednocześnie udział w przyszłych zyskach.

Zrównoważone zamówienia publiczne Dlaczego to j est wa ż n e?

Zamówienia publiczne stanowią istotną część gospodarki i mają realny wpływ na jakość zatrudnienia oraz środowisko. Stosowanie klauzul społecznych oraz ekologicznych w miejskich zamówieniach publicznych, a więc wybieranie wykonawców w oparciu nie tylko o cenę, ale także kryteria społecznej i ekologicznej odpowiedzialności stanowić może potężne narzędzie kształtowania stołecznego rynku pracy, integracji społecznej oraz ochrony środowiska naturalnego. Dlaczego to j est m oż l i we?

Polskie prawo umożliwia stosowanie w zamówieniach publicznych prefe-

103

rencji związanych z zatrudnianiem osób wykluczonych z rynku pracy oraz niepełnosprawnych. Konsekwentne stosowanie dostępnych klauzul społecznych przez władze Warszawy nie tylko pomoże osobom bezrobotnym i niepełnosprawnym, ale także przyczyni się do rozwoju sektora ekonomii społecznej. Miasto będzie również oferować preferencje dla wykonawców stosujących najlepsze dostępne technologie, obniżające stopień oddziaływania na środowisko oraz koszty eksploatacji.

Nowy przemysł — lokalne miejsca pracy Warszawa przyjazna innowacjom D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Start-upy to młode firmy z innowacyjnymi pomysłami, które — jeśli się sprawdzą — mogą zmienić świat. Ich działanie z definicji jest obarczone dużym ryzykiem niepowodzenia. Im więcej start-upów, tym więcej innowacyjnych produktów i nowych miejsc pracy. Ściągają one do miasta przedsiębiorców ze wszystkich branż kreatywnych. W efekcie powstaje efekt klastra. Aby ten efekt zadziałał, koniecznych jest pięć elementów: pomysłodawcy i przedsiębiorcy, programiści i inżynierowie, odpowiedni kapitał, rządy prawa oraz sprzyjające okoliczności, pozwalające miastu stać się regionalnym centrum innowacji. D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Warszawa będzie wspierać powstawanie klastrów kreatywnych. Może to robić poprzez partnerstwo z instytucjami komercyjnymi, wspieranie własnymi zaso-

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

bami (np. lokalami) czy ulgi podatkowe. Powołany zostanie Pełnomocnik Prezydenta Miasta ds. Start-upów, który będzie odpowiedzialny za analizę i rekomendowanie zmian prawnych, a także za nadzór nad ich wdrażaniem w Warszawie. W efekcie powstanie atrakcyjny dla start-upowców ekosystem, promujący i ułatwiający tworzenie nowych firm.

Wsparcie finansowe i merytoryczne na start D laczego to je st ważn e?

Największą barierą dla młodych firm jest okres pierwszego roku od momentu założenia. Stosunkowo niewielkie kwoty (100-150 tysięcy zł) wystarczyłyby, żeby na etapie pre-seed i seed pozwolić każdej przedsiębiorczej osobie przetestować swój pomysł. Pieniądze te są konieczne, żeby stworzyć tzw. Minimum Viable Product, czyli prototyp, który można sprawdzić na rynku. Miasto będzie aktywnie wspierać stworzenie szerokiej oferty spotkań i programów mentoringowych, w ramach których doświadczeni przedsiębiorcy będą się dzielić wiedzą z osobami początku jącymi. D laczego to je st moż l i we?

Miasto udostępni mieszkańcom i mieszkankom większą liczbę funduszy typu seed, finansujących pomysły warszawskich przedsiębiorców. Mieszkańcy i mieszkanki Warszawy, dysponujący niewielkim kapitałem początkowym, będą mogli sprawdzić swoje pomysły łatwiej niż dotychczas. Przykładem mentorów wspierających przedsiębiorców w Dolinie Krzemowej są tzw. anioły biznesu, pomagające unikać błędów, które sami popełnili na początku swojej kariery.

Więcej firm założonych przez absolwentów i absolwentki uczelni D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Na globalnym rynku pracy Warszawa konkuruje z Londynem i Berlinem. Ucieczka najzdolniejszych jest zagrożeniem dla naszego rozwoju. Osoby pozostające w naszym mieście w dużej części zasilają szeregi wielkich korporacji, które nie wspierają warszawskiego ekosystemu kreatywnego lub robią to w minimalnym stopniu. Chcemy pomóc stworzyć im „warsztat pracy”, aby mieli oni szansę na rozwój swoich pomysłów. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Miasto wesprze promocję start-upów w szkołach wyższych, aby najlepsze studentki i studenci byli przekonani, że są one realną opcją kariery. Absolwenci i absolwentki uniwersytetów Stanford i Berkeley co roku tłumnie zasilają Dolinę Krzemową. Tworzą tzw. talent pool, czyli źródło wysoko wykwalifikowanych przyszłych przedsiębiorców. Im więcej programów promujących przedsiębiorców, tym więcej zdolnych ludzi, którzy spróbują tej ścieżki kariery.

Bezprzewodowy Internet w całym mieście D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

WiFi będzie dostępne za darmo na terenie całego miasta. Internet już dawno przestał być medium, z którego korzysta wąska grupa specjalistów lub które służy tylko do rozrywki. Jest tak samo istotny dla rozwoju gospodarczego, jak lotniska, autostrady, kolej czy elektrownie. Powszechny dostęp do Internetu umożliwiający pracę, rozrywkę i modernizację infrastruktury urządzeń zbierających dane w mieście będzie otwarciem

nowy przem ysł — lokalne miejsca pr acy

104

widocznych dla wszystkich mieszkanek i mieszkańców zmian. Darmowe WiFi zostanie również wykorzystane do promocji miasta wśród turystów i gości, odwiedzających Warszawę służbowo. Dlaczego to j est m oż l i we?

Publicznie dostępne punkty dostępowe od wielu lat funkcjonują w wielu polskich miastach. To jeden ze sposobów wykorzystania funduszy unijnych. Miasto dysponuje środkami i może zrealizować taką inwestycję. Dodatkowy walor publicznej sieci bezprzewodowego Internetu to stworzenie bardziej przyjaznego turystom miasta.

Miejskie przestrzenie start-upowe

Dostępność do miejskich danych D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Warszawa udostępni wszystkim zainteresowanym start-upowcom miejskie dane (np. z nadajników GPS w tramwajach, sensorów na podczerwień, które liczą podróżujących w autobusach) w sposób umożliwiający tworzenie komercyjnych i niekomercyjnych aplikacji ułatwiających życie w mieście. Dostępność tych danych będzie sprzyjać powstawaniu aplikacji tworzonych społecznie dla mieszkańców i mieszkanek Warszawy. Miasto uwzględniać będzie w przetargach dotyczących miejskiego oprogramowania specyfikę i możliwości organizacyjne start-upów i małych przedsiębiorców.

Dlaczego to j est wa ż n e?

D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Mali przedsiębiorcy nie mają zwykle solidnego finansowania, odpowiedniego miejsca do działania i — często — wiedzy, jak prowadzić inwestycję technologiczną. To wąskie gardło start-upów. Rozwiązanie tego problemu jest kluczowym elementem wsparcia warszawskiej przedsiębiorczości branży kreatywnej.

Dane będą dostępne bezpłatnie. Publicznie dostępne dane będą odpowiednio anonimizowane, tak aby nie można było np. śledzić trasy posiadacza konkretnej karty miejskiej, ale można było wykorzystać informacje publiczne do stworzenia aplikacji na system mobilny czy stronę internetową.

Dlaczego to j est m oż l i we?

Władze Warszawy będą twórczo wykorzystywać dobre praktyki, takie jak żoliborski Reaktor.net — wspólna przestrzeń biurowa, w której nad swoimi start-upami pracują cyfrowi przedsiębiorcy. Start-upowe inicjatywy będą miały dostęp do komunalnych lokali użytkowych po preferencyjnych cenach. Ułatwiony zostanie dostęp do Centrum Smolna, tak aby przez większość czasu jego powierzchnia była wykorzystywana.

105

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

Możesz decydować!

107

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

Warszawa miastem aktywnych obywateli i obywatelek D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Dobre zarządzanie miastem wymaga współpracy z lokalnymi liderkami i liderkami, ruchami społecznymi, wspólnotami mieszkaniowymi oraz społecznymi ekspertkami i ekspertami. Mieszkańcy i mieszkanki miasta powinni mieć wpływ na istotne decyzje podejmowane w mieście, a nie tylko na kosmetyczne zmiany i wydatkowanie niewielkich sum z budżetu dzielnic. Miasto powinno stopniowo dążyć do wzmacniania procedur demokratycznych, zwiększania udziału mieszkanek i mieszkańców w rządzeniu. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Dotychczasowe eksperymenty we włączaniu mieszkanek i mieszkańców miasta w proces konsultacji i otwartych spotkań pokazały, że coraz więcej osób chce poświęcić swój czas i wiedzę, aby polepszyć życie miasta. Kolejnym krokiem musi być poddanie demokratycznym procedurom większej liczby tematów, większych budżetów oraz ułatwienie dostępu do informacji publicznej.

Rady tematyczne D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Dobre zarządzanie miastem i odpowiadanie na potrzeby mieszkanek i mieszkańców wymaga współpracy ze stroną społeczną i szerokim gronem eksperckim. Skutecznym sposobem dialogu jest tworzenie rad, w skład których wchodzą urzędnicy i urzędniczki, radni i radne oraz społeczni eksperci i ekspertki, których celem jest np. wdrożenie innowacyjnego dla miasta rozwiązania.

możesz dec ydować!

108

Dlaczego to j est m oż l i we?

Tematyczne rady będące ciałami doradczymi dla prezydent Warszawy są uzupełnieniem działalności ciał takich jak Komisje Dialogu Społecznego czy Społeczna Rada Kultury. Obecnie działa Rada ds. Budżetu Partycypacyjnego przy Prezydent m.st. Warszawy. Rada powinna również powstać, aby dbać o jakość wdrażania procesów takich jak np. rewitalizacja.

kanek i mieszkańców miasta. Oprócz debat publicznych i konsultacji społecznych dobrym rozwiązaniem są panele obywatelskie. To cykliczne spotkania reprezentatywnej grupy mieszkanek i mieszkańców, które pozwalają skonfrontować najbardziej kontrowersyjne kwestie pojawiające się w polityce miasta. Obecnie takie rozwiązanie działa w Australii. D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Dzielnicowe Komisje Dialogu Społecznego nie tylko dla organizacji pozarządowych Dlaczego to j est wa ż n e?

Dzielnicowe Komisje Dialogu Społecznego zrzeszają obecnie jedynie organizacje pozarządowe. Nie mogą w nich zasiadać inicjatywy nieformalne, społeczni eksperci i ekspertki, działacze i działaczki ruchów miejskich, wspólnoty sąsiedzkie czy przedstawiciele i przedstawicielki lokalnego biznesu. Nie ma innego ciała, w którym mogliby obradować.

Panele obywatelskie są dobrym i tanim sposobem na poznanie opinii reprezentatywnej grupy osób na temat danego zagadnienia. Dają one pobieżny obraz wizji miasta z perspektywy różnych grup społecznych, w tym osób nieaktywnych. Udzielają wskazówek, które mogą później wykorzystywać urzędy. Nie powinny jednak zastępować badań przeprowadzanych na większej próbie, np. dotyczących jakości życia.

Mieszkanki i mieszkańcy współtworzą dokumenty strategiczne

Dlaczego to j est m oż l i we?

D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Aktualnie jedynie organizacje pozarządowe mogą należeć do DKDS-ów. Inne osoby mogą przychodzić, zabierać głos, ale nie mogą głosować. Żeby poszerzyć spektrum uczestników komisji i dać im pełnię praw, Rada Miasta powinna uchwalić stosowny zapis w programie współpracy m.st. Warszawy z organizacjami pozarządowymi.

Strategiczne dokumenty wyznaczają ramy miejskiej polityki i kierunek podejmowanych działań. Powinny być one wypracowywane wspólnie z mieszkankami i mieszkańcami miasta.

Panele obywatelskie weryfikujące pomysły urzędów

D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Miasto ma narzędzia, takie jak konsultacje społeczne i debaty publiczne, oraz ciała, takie jak rady eksperckie, ogólnomiejskie oraz dzielnicowe Komisje Dialogu Społecznego, które pozwalają w skuteczny sposób kontaktować się z mieszkankami i mieszkańcami.

Dlaczego to j est wa ż n e?

Urząd, aby działać sprawnie, powinien na bieżąco wsłuchiwać się w głos miesz-

109

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

Partycypacja na poziomie budżetu całego miasta D laczego to je st ważn e?

Budżet partycypacyjny nie może ograniczać się do budżetu dzielnicowego, ale powinien również dotyczyć wydatków całego miasta. Wiele decyzji, takich jak np. ustalanie cen biletów komunikacji miejskiej, wychodzi poza budżety dzielnicowe. Warszawa potrzebuje budżetu partycypacyjnego na poziomie ogólnomiejskim. D laczego to je st moż l i we?

Po udanym eksperymencie na poziomie dzielnicowym budżet partycypacyjny dla Warszawy może objąć również wydatki całego miasta. Budżety partycypacyjne dzielnic powinny być systematycznie zwiększane, np. podwajane z roku na rok.

Władza bliżej mieszkańców i mieszkanek — zwiększenie kompetencji dzielnic D laczego to je st ważn e?

Tak duże miasto jak Warszawa nie powinno być zarządzane centralnie, jeżeli ma odpowiednio zaspokajać potrzeby mieszkanek i mieszkańców. Mimo że prawodawstwo samorządowe sytuuje kompetencyjnie stołeczne dzielnice bardziej jak gminy niż jednostki pomocnicze, rady dzielnic zajmują się jedynie opiniowaniem bądź inicjowaniem projektów, które i tak musi zatwierdzić Rada Warszawy, podobnie jak wszelkie zmiany budżetowe. Wydłuża to procedury, spowalnia proces decyzyjny oraz umniejsza znaczenie rad dzielnic i wyborów do nich. Pozwala również na odbieranie im wypracowanych przez nie nadwyżek dochodów. Centralizacja władzy jeszcze bardziej doskwiera sa-

morządowi mieszkańców i mieszkanek — najniższego i najmniej upolitycznionego szczebla samorządu, który funkcjonuje jedynie w połowie warszawskich dzielnic, a jego znikome uprawnienia skutkują równie znikomym zainteresowaniem działalnością rad osiedli. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Kompetencje rad dzielnic określa statut miasta, dookreślają zaś statuty dzielnic, uchwalane przez Radę Miasta. Należy przeprowadzić szerokie konsultacje z ekspertami i ekspertkami, samorządowcami i przy współudziale mieszkańców i mieszkanek w celu wypracowania nowych postanowień „konstytucji miasta”, m.in. zwiększających uprawnienia władz dzielnicowych czy wydzielających autonomiczne budżety dzielnicowe. W dalszej perspektywie pozwoli to na scedowanie części kompetencji dzielnicowych niżej — do rad osiedli. Zapewnienie skromnego finansowania ich działalności zachęci dzielnice do powoływania tych ciał i poszerzy im możliwość działania.

Przejrzyste procedury i gwarancja środków na działania lokalne D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Od lipca 2013 roku w Warszawie można korzystać z inicjatywy lokalnej. Mieszkanki i mieszkańcy miasta mogą dzięki pracy społecznej oraz innym formom wkładu własnego (wkład rzeczowy, pieniądze) pozyskać kwotę z budżetu dzielnicy do realizacji działania, mającego na celu wzmacnianie danej wspólnoty. W budżecie dzielnic nie ma jednak zabezpieczonej sumy do realizacji tych działań. Brakuje również jasnych procedur, które umożliwiałyby pozyskiwanie w ramach inicjatywy lokalnej nie tylko pieniędzy, ale też np. pustostanów.

możesz dec ydować!

110

Dlaczego to j est m oż l i we?

Inicjatywa lokalna to doskonałe narzędzie wzmacniania wspólnoty terytorialnej. Poprzez swoją prostą konstrukcję oraz założenie, że mieszkanki i mieszkańcy razem z urzędem wspólnie realizują jakieś zadanie, wspiera samorządność. Aby zachęcić do takich działań, dzielnice powinny określić pulę, która będzie przeznaczona na ten cel. Inicjatywa lokalna jest też dobrym sposobem na ożywienie pustostanów przez grupy, które mają zapał i kapitał społeczny, ale nie dysponują dużymi środkami finansowymi.

Mieszkańcy i mieszkanki opiekują się swoją okolicą Dlaczego to j est wa ż n e?

Scentralizowana administracja nie jest dobrym zarządcą w sprawach lokalnych. Mieszkańcy i mieszkanki mogą we własnym zakresie troszczyć się o swoją okolicę — porządek w lokalnym parku, podwórka, czystość na ulicach czy zasób lokalowy. Dlaczego to j est m oż l i we?

Nie ma przeciwwskazań, żeby to mieszkanki i mieszkańcy troszczyli się o swoją okolicę. W tym kierunku poszły takie miasta jak Gdynia, Toruń czy Poznań. Warszawa nie powinna zostawać w tyle i znaleźć formułę dla oddelegowania części zadań własnych wspólnotom mieszkanek i mieszkańców. Jednym z jej wymiarów powinno być włączenie wspólnot mieszkaniowych w znalezienie optymalnego sposobu udostępnienia miejskich lokali użytkowych.

111

Talon warszawski opłatą za miejski wolontariat D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Talon warszawski jest wynagrodzeniem za pracę społeczną i może być wykorzystany jako bilet do miejskich instytucji albo talon zniżkowy w sieci organizacji partnerskich. To narzędzie, które pozwala uruchomić energię nieformalnych inicjatyw, a zarazem badające zasoby i potrzeby wspólnot lokalnych. Działania systemowe nie nadążają za spontaniczną aktywnością grup organizujących się oddolnie. Podstawowym problemem jest słabe rozpoznanie potencjału, zasobów, możliwości, zakresu działania oraz potrzeb tego typu niesformalizowanych inicjatyw. Talon warszawski pozwoli wzmocnić sieci wzajemnych zależności. D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Miasto prowadzi politykę wspierającą działania na rzecz wspólnot lokalnych oraz wolontariat w miejskich instytucjach. Talon warszawski będzie upoważniać do korzystania z całego spektrum ofert miejskich, pozarządowych oraz zniżek u lokalnych przedsiębiorców. Docelowo miasto będzie honorować go jako część opłaty za czynsz w lokalach komunalnych.

Warszawski Instytut Badawczy D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Miasto potrzebuje regularnego badania i monitorowania zmian społecznych i gospodarczych. Dziś poza Barometrem Warszawskim nie prowadzi się żadnych cyklicznych badań, które pozwoliłyby mierzyć zmiany oraz diagnozować potrzeby społeczne. Warszawski Instytut Badawczy będzie miejską jednostką

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

odpowiedzialną za tego typu działania. W Nowym Jorku dzięki koncentracji potencjału analitycznego udało się wyeliminować np. problemy związane z marnowaniem zasobów. Warszawska przyroda, historia lub technika — wszędzie czekają ważne problemy badawcze. D laczego to je st moż l i we?

Warszawa ma odpowiednią infrastrukturę oraz zasoby naukowe, konieczne do zintensyfikowania współpracy pomiędzy badaczkami i badaczami. Warszawski Instytut Badawczy będzie zrzeszać zaplecze statystyczne i analityczne, dotychczas rozproszone w wielu instytucjach. Programy badawcze Instytutu byłyby wybierane przez mieszkańców i mieszkanki Warszawy w formie tak zwanego naukowego budżetu partycypacyjnego. Uczniowie otrzymywaliby w ramach Warszawskiego Instytutu Badawczego specjalne, drobne granty na sfinansowanie realizacji swoich projektów naukowych. Jednym z obszarów działań Instytutu będą analizy danych statystycznych posiadanych przez miasto (na wzór nowojorskiego zespołu statystyków i analityków).

dbanych, mieszkańcy i mieszkanki nie wiedzą, u kogo powinni interweniować, a poszczególne służby przerzucają się nawzajem odpowiedzialnością. Często samym urzędnikom i urzędniczkom trudno jest ustalić, kto powinien opiekować się danym terenem. Każda z tych instytucji utrzymuje jednak sztab ludzi do zarządzania, planowania i bieżącej obsługi swoich lokalizacji. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Przeprowadzając faktyczną decentralizację miasta, należy uwzględnić również przekazanie dzielnicom opieki nad większością terenów publicznych na ich terenie, zapewniając oczywiście odpowiednie finansowanie i kadry. ZDM powinien skupić się na drogach międzydzielnicowych, ZTP na obszarach położonych w więcej niż jednej dzielnicy, a ZOM na faktycznym oczyszczaniu miasta, niezależnie od opiekuna terenu.

Otwarte i transparentne konkursy na najważniejsze stanowiska w mieście D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Jasne rozdzielenie kompetencji zarządczych wobec terenów miejskich D laczego to je st ważn e?

Terenami publicznymi (takimi jak drogi, chodniki, ścieżki rowerowe, parki i skwery, tereny niezagospodarowane) należącymi do miasta opiekują się obecnie przeróżne podmioty, m.in.: dzielnice (Zarządy Gospodarowania Nieruchomościami oraz poszczególne biura w ratuszach), Zarząd Dróg Miejskich, Zarząd Terenów Publicznych czy Zarząd Oczyszczania Miasta. W efekcie wiele z tych przestrzeni nie jest należycie za-

Warszawa jest blisko dwumilionowym miastem, stolicą kraju i regionu oraz ważnym ośrodkiem gospodarczym i kulturalnym. Miasto o takim znaczeniu nie może pozwolić sobie na nieefektywność i niekompetencję, dlatego najważniejsze stanowiska kierownicze w miejskich spółkach, przedsiębiorstwach, instytucjach kultury i poszczególnych biurach ratusza powinny być obsadzane w drodze otwartych i transparentnych konkursów, które zagwarantują wybór najlepszych i najbardziej kompetentnych fachowców. Konieczne jest także wprowadzenie rozwiązań ułatwiających rozliczanie szefów i szefowych jednostek ratusza z wyników ich pracy.

możesz dec ydować!

112

Dlaczego to j est m oż l i we?

Wprowadzenie bardziej przejrzystych procedur obsadzania najważniejszych stanowisk w mieście nie wymagałoby zmiany prawa. Potrzebna byłaby jedynie zmiana praktyki i podejścia, wynikająca z uznania prawa mieszkanek i mieszkańców Warszawy do sprawowania społecznej kontroli nad funkcjonowaniem stołecznych urzędów. Taka zmiana podejścia przyczyniłaby się też do odbudowy zaufania warszawianek i warszawiaków do władzy w mieście, a w konsekwencji do zwiększenia obywatelskiego zaangażowania we współdecydowanie o sprawach Warszawy.

Pełnomocnicy i Pełnomocniczki usprawniają działanie urzędów Dlaczego to j est wa ż n e?

Pełnomocnicy i Pełnomocniczki to pierwsze osoby, z którymi łatwo możemy się skontaktować. Działają w urzędach horyzontalnie, lobbując za rozwiązaniami, które włączają w funkcjonowanie miasta różne grupy społeczne. W tym momencie jedynym działającym urzędem tego typu jest pełnomocnik ds. komunikacji rowerowej. Pozostałe 20 urzędów pozostaje martwych, w tym tak ważny jak pełnomocnik ds. równego traktowania. Liczba pełnomocników nie jest ograniczona, ale powinna być dopasowana do obecnie prowadzonej polityki miasta. Dlaczego to j est m oż l i we?

Aby usprawnić działania urzędu i wyrównać nierówności społeczne, zostaną powołani Pełnomocnicy/Pełnomocniczki ds. osób starszych, osób z niepełnosprawnościami, prawobrzeżnej Warszawy, rewitalizacji, walki z bezdomnością oraz kształtowania przestrzeni miejskiej

113

(Główny Architekt Miasta). Kompetencje Pełnomocnika/Pełnomocniczki ds. równego traktowania oraz ds. zieleni zostaną poszerzone. Funkcja Pełnomocnika/Pełnomocniczki ułatwi relacje mieszkanek i mieszkańców z urzędami, przyśpieszając wdrażanie potrzebnych zmian.

Weryfikacja struktury zatrudnienia urzędników i urzędniczek D l ac z e g o to j e s t wa ż n e ?

Podczas kampanii referendalnej zwolennicy i zwolenniczki odwołania Hanny Gronkiewicz-Waltz z urzędu prezydenta miasta posiłkowali się danymi, z których wynikało, że za jej rządów lawinowo rosła liczba etatów w urzędach miejskich i dzielnicowych (w Zarządzie Transportu Miejskiego nawet się podwoiła). Trudno ocenić, na ile był to rozrost uzasadniony, a na ile rozdawanie etatów administracyjnych zaufanym ludziom. Faktem jest, że wzrost zatrudnienia nie rozwiązał podstawowych problemów kadrowych w wielu wydziałach. Nie przyspieszyły prace nad opracowywaniem planów zagospodarowania przestrzennego, mimo iż powinny być one kwestią priorytetową. Zbyt wolno powiększa się ewidencja i rejestr zabytków — służby konserwatorskie narzekają na brak rąk do pracy. Tego typu przykłady można mnożyć. D l ac z e g o to j e s t m oż l i w e ?

Jeżeli chcemy, aby urzędy działały skutecznie, muszą mieć odpowiednią liczbę pracowników. Pewnym działaniom należy dawać priorytet — tak żeby móc przesuwać tam urzędników i urzędniczki z innych, mniej istotnych w danej chwili biur i wydziałów. Również dzielnice wraz z nowymi kompetencjami będą potrzebowały nowych pracowni-

j oanna e rb e l: pro g r am mi e jski

ków, których mogą uzyskać w ramach przesunięć lub rekrutacji wewnętrznej.

Miejska strona internetowa przejrzystym źródłem informacji D laczego to je st ważn e?

Niemal każda decyzja władz lokalnych dotyczy bezpośrednio lub pośrednio mieszkańców i mieszkanek Warszawy. Proces decyzyjny musi być jak najbardziej transparentny i umożliwiać społeczną kontrolę. To samo dotyczy zleceń i umów zawieranych z osobami fizycznymi oraz firmami świadczącymi usługi na rzecz miasta. Obywatelki i obywatele mają prawo wiedzieć, na co są wydawane ich pieniądze, oraz mieć łatwy i szybki dostęp do decyzji administracyjnych. D laczego to je st moż l i we?

Wszystkie uchwały, zarządzenia i inne decyzje władz miasta muszą być publikowane w Biuletynie Informacji Publicznej. W praktyce informacje często zamieszczane są z opóźnieniem, a sama strona BIP-u jest mało intuicyjna i trudna w obsłudze dla laika. Nie możemy ich również znaleźć na głównej stronie miasta. Informacje znajdują się na wielu podstronach, których nie można znaleźć, jeśli nie zna się ich adresu. Zarówno strona miejska, jak i BIP będą miały wygodną wyszukiwarkę. Będzie też można zapisać się na tematyczne newslettery. Na stronach urzędu będą publikowane wszelkie umowy zawarte z zewnętrznymi podmiotami.

Do urzędu po pracy D l ac z eg o to j e s t wa ż n e ?

Coraz więcej warszawiaków i warszawianek pracuje w nienormowanym czasie pracy, a forma ich zatrudnienia nie przewiduje możliwości wzięcia wolnego dnia na „sprawy urzędowe”. Urzędnicy odpowiedzialni za obsługę klientów i klientek powinni wyjść naprzeciw potrzebom społecznym i wydłużyć godziny otwarcia, wprowadzając zmianowy system pracy. D l ac z eg o to j e s t m oż l i w e ?

Ustawa o pracownikach samorządowych nakazuje jedynie, aby w jednym dniu tygodnia urzędy były czynne co najmniej od 8:00 do 18:00, nie ogranicza jednak możliwości poszerzenia tego spektrum o większą liczbę dni i szerszy zakres godzinowy. Uważamy, że w drodze konsultacji społecznych można wypracować rozwiązanie, które będzie satysfakcjonowało zarówno urzędników i urzędniczki, jak i osoby korzystające z ich usług. Urzędy powinny dążyć do tego, żeby jak największą liczbę spraw można było załatwić zdalnie, przez telefon albo pocztę elektroniczną.

możesz dec ydować!

114

Joanna Erbel ur. 1984 r. w Warszawie, kandydatka Partii Zieloni na prezydentkę Warszawy, liderka miejska, publicystka, socjolożka miasta. Należy do inicjatywy Otwarty Jazdów. Pełnomocniczka obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej „Stop podwyżkom cen biletów ZTM”, w ramach której w 2013 r. zebrano i złożono ponad 20 tys. podpisów pod wnioskiem o powrót do cen biletów z 2012 r. Członkini Rady ds. budżetu partycypacyjnego przy Prezydent m.st. Warszawy tworzącej ramy stołecznego budżetu partycypacyjnego. Należy do Kongresu Ruchów Miejskich. Organizatorka szeregu debat i spotkań na temat przestrzeni publicznej. Mieszka na Mokotowie. Po mieście porusza się zawsze na rowerze.

Zadbane sąsiedztwo — lokalna tożsamość

Nowa polityka mieszkaniowa — społeczna Warszawa

Transport

Publiczna edukacja inwestycją w przyszłość

Kultura, sport i rekreacja

Przyjazna przestrzeń — dobre planowanie

Dobry klimat dla Warszawy

Nowy przemysł — lokalne miejsca pracy

Możesz decydować!

Joanna Erbel