GP Perkuburan by Nur Ayunie

GP010-A

12 SEPTEMBER 2012

Tanah Perkuburan dan Krematorium

JABATAN PERANCANGAN BANDAR DAN DESA SEMENANJUNG MALAYSIA (KEMENTERIAN PERUMAHAN DAN KERAJAAN TEMPATAN) 2012

Cetakan Pertama 2012 Hakcipta Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan

Hakcipta terpelihara Mana-mana bahagian dalam laporan ini tidak boleh diterbitkan semula, disimpan dalam cara yang boleh dipergunakan lagi, ataupun dipindahkan dalam sebarang bentuk cara, sama ada dengan cara elektronik, gambar rakaman dan sebagainya tanpa kebenaran bertulis daripada Penerbit terlebih dahulu.

ISBN xxx-xxx-xxx-xx-x

Diterbitkan di Malaysia Oleh Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia Kementerian Perumahan dan KerajaanTempatan Tel : 03-2698 9211 Fax: 03-2094 1170

Pemberitahuan Garis Panduan ini menggantikan Garis Panduan Perkuburan Islam dan Bukan Islam (JPBD 17/97). Garis panduan ini hendaklah dibaca bersama Dasar Perbandaran Negara (DPN 2006), Rancangan Pemajuan (Rancangan Struktur, Rancangan Tempatan atau Rancangan Kawasan Khas) yang disediakan untuk kawasan berkenaan, Garis Panduan Perancangan Pembangunan di Kawasan Bukit dan Kawasan Tinggi dan Garis Panduan Perancangan Perumahan.

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM ISI KANDUNGAN 1.

TUJUAN

LATAR BELAKANG

SKOP

DEFINISI

PRINSIP-PRINSIP PERANCANGAN

GARIS PANDUAN UMUM

6.1

Perancangan Tapak

6.2

Zon Penampan

6.3

Keperluan Tanah

6.4

Konsep Perkuburan Bersepadu

6.5

Perancangan Tanah Perkuburan, Krematorium dan Kolombarium Mengikut Hierarki Petempatan

6.6

Alternatif Perkuburan Bagi Mengatasi Masalah Kekurangan Tanah

10 13

GARIS PANDUAN KHUSUS

7.1

Susun Atur Tanah Perkuburan Islam

7.2

Susun Atur Tanah Perkuburan Kaum Cina, Hindu, Kristian dan Lain-lain Keagamaan

7.3

Susunatur Krematorium

7.4

Susunatur Kolombarium

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM

7.5

Kawasan Khas Menabur Abu Mayat

7.6

Taman Peringatan

7.7

Pengurusan Jenazah/Mayat di Kawasan

7.8 8.

Perumahan Bertingkat

Pembakaran Mayat Secara Terbuka

PENUTUP

LAMPIRAN I

LAMPIRAN II

LAMPIRAN III

LAMPIRAN IV

SENARAI RUJUKAN

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM 1.

TUJUAN

Garis panduan perancangan ini disediakan untuk: i.

ii.

digunakan oleh pihak berkuasa negeri (PBN) dan pihak berkuasa tempatan (PBT) secara seragam di dalam merancang, mengawal dan memantau pembangunan tapak perkuburan; dan

Garis Panduan Perancangan Tanah Perkuburan merangkumi keperluan perancangan: i.

Tanah Perkuburan a. Tanah perkuburan Islam; b. Tanah perkuburan Cina yang menganut agama Tao; Confucianism atau Buddha; c. Tanah perkuburan Hindu; d. Tanah perkuburan Kristian; dan e. Tanah perkuburan lain-lain keagamaan termasuk Bahaâ&#x20AC;&#x2122;i Faith, Animisme dan penganut Buddha bukan kaum Cina.

digunakan oleh agensi pelaksana, pemaju dan pihak awam sebagai panduan dalam memilih, merancang dan membangunkan tapak perkuburan. LATAR BELAKANG

Keperluan tapak perkuburan adalah salah satu kemudahan asas yang sama pentingnya dengan kemudahan asas lain. Selaras dengan kadar perbandaran yang pesat dan peningkatan penduduk yang tinggi, keperluan tapak perkuburan juga semakin meningkat. Keadaan ini menjadi meruncing apabila kawasan perbandaran mengalami kekurangan tanah jika dibandingkan dengan keperluan penduduk. Sehubungan itu, garis panduan ini dipinda di antara lain telah menggariskan alternatif pendekatan perancangan tapak perkuburan bagi mengatasi isu kekurangan tanah di kawasan perbandaran di samping dapat mengekalkan keperluan adat resam dan agama penduduk yang berbilang kaum.

SKOP

ii.

Tanah perkuburan bertingkat Islam;

iii. Krematorium; iv. Kolombarium; v.

Kawasan khas menabur abu mayat;

vi. Taman peringatan; vii. Pengurusan jenazah/mayat di kawasan perumahan bertingkat; dan viii.Pembakaran mayat secara terbuka Perancangan komponen di atas perlu mengikut hierarki petempatan supaya memenuhi keperluan penduduk,

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM berharmoni dengan guna tanah kawasan persekitaran dan mesra alam. 4.

DEFINISI

“Kawasan khas menabur abu mayat” ertinya tempat yang dibenarkan sebagai ucapara terakhir bagi menabur abu mayat di kawasan perairan seperti sungai dan laut.

Definisi bagi terma-terma tertentu yang digunapakai dalam garis panduan ini adalah seperti berikut:

”Urn” ertinya abu mayat yang disimpan dalam bekas.

“Tanah perkuburan” ertinya kawasan tempat mengebumikan orang-orang yang telah meninggal dunia dalam tanah.

Definisi-definisi di atas adalah tidak menafikan apa-apa istilah dan cara sebutan lain mengikut bahasa dan agama masing-masing.

“Krematorium” ertinya bangunan yang dilengkapi kemudahan bagi membakar mayat.

“Kolombarium” ertinya struktur kompartment bagi menyimpan abu mayat yang telah dibakar dalam sesuatu bekas.

PRINSIP-PRINSIP PERANCANGAN

Penyediaan tanah perkuburan, krematorium dan kolombarium hendaklah berdasarkan prinsip-prinsip berikut: Tepat dan Saksama

“Perkuburan bertingkat” ertinya alternatif pengebumian yang diamalkan oleh orang Islam di mana tanah perkuburan sedia ada yang sudah padat ruang pengebumian ditimbun tanah di atas tanah perkuburan berkenaan secara berperingkat.

Perancangan dan pembangunan tanah perkuburan, krematorium dan kolombarium yang mencukupi dan sesuai dengan tuntutan agama, adat resam dan kepercayaan masyarakat serta menyediakan aktiviti yang selaras dengan keperluan penduduk.

“Taman peringatan” ertinya tanah perkuburan yang berkonsepkan taman.

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM Kemudahsampaian Perancangannya hendaklah dilengkapkan dengan rangkaian jalan yang membolehkan kemudahsampaian. Sistematik Merancang keperluan tanah perkuburan, krematorium dan kolombarium yang mengambil kira keperluan jangka masa pendek dan panjang supaya lebih teratur dan mampan. Keselamatan Merancang perletakan tapak perkuburan, krematorium dan kolombarium yang bersesuaian dan selamat. Ia tidak membawa sebarang pencemaran kepada kawasan berjiran. Bersih dan Indah Memastikan tanah perkuburan, krematorium dan kolombarium sentiasa berada di dalam keadaan bersih, indah, teratur serta lengkap dengan kemudahan sokongan seperti tempat letak kereta, tempat istirehat atau tempat menunggu.

GARIS PANDUAN UMUM

Garis panduan umum merangkumi aspekaspek perancangan dan pengawalan pembangunan tapak perkuburan, krematorium dan kolombarium. Ia meliputi enam (6) aspek utama iaitu perancangan tapak, zon penampan, keperluan ruang, konsep perkuburan bersepadu, perancangan mengikut hierarki petempatan dan alternatif perkuburan, khususnya bagi kawasan-kawasan yang mengalami kekurangan tanah. 6.1

Perancangan Tapak

Perletakan Pematuhan Dasar dan Perundangan Mematuhi perundangan yang ditetapkan supaya tidak menimbulkan sebarang konflik pada masa hadapan (Rujuk Lampiran I).

i. Tanah perkuburan baru, tapak krematorium dan kolombarium terbuka tidak digalakkan diletak di dalam : a) kawasan kejiranan (perumahan) di kawasan bandar;

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM b) Kawasan perdagangan, pentadbiran atau pusat bandar yang kekurangan tanah; dan c) kawasan bekas lombong kerana tanah ini adalah jenis tanah yang mudah mendap dan mengandungi air. Walau bagaimanapun, perkuburan sedia ada di bandar boleh dikekalkan. ii.

tanah kawasan

Kawasan tanah perkuburan, tapak kematorium dan kolombarium adalah sesuai ditempatkan di pinggir bandar atau di zon institusi.

iii. Kolombarium tertutup (bangunan) boleh dibenarkan dibina dalam kawasan tempat keagamaan yang berada di kawasan perumahan, di mana PBT hendaklah melalui notis secara bertulis kepada tanah berjiran bagi memberitahu tentang hak mereka untuk membantah.

Topografi dan Struktur Tanah i. Jenis tanah yang paling sesuai bagi tanah perkuburan ialah tanah terbuka jenis poros yang mempunyai laluan air dan udara yang mudah dari semua arah bagi membantu proses pereputan mayat. ii. Perletakan tanah perkuburan hendaklah sekurang-kurangnya pada paras 2.0 meter (6.5 kaki) di atas paras banjir bagi setiap pusingan 100 tahun. iii. Tanah perkuburan tidak sesuai diletakkan di kawasan yang mempunyai aras mata air yang tinggi. Paras air di dalam tanah harus melebihi 2.0 meter (6.5 kaki) di bawah permukaan bumi. iv. Tanah perkuburan, tapak krematorium dan kolombarium tidak sesuai ditempatkan di:

iv. Jarak di antara tanah perkuburan/ krematorium dengan kediaman hendaklah tidak melebihi 45 minit masa perjalanan atau 45 km jarak perjalanan atau mana yang kurang. v.

Tapak krematorium digalakkan dibina di dalam atau bersempadan dengan tapak tanah perkuburan bagi memudahkan pengawasan dan penjagaan.

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

kawasan yang mudah banjir dan runtuh; kawasan yang kerap diancam hakisan seperti sungai dan laut; tanah berkecerunan melebihi 35 darjah dan tanah berketinggian melebihi 300m dari aras laut; dan tanah paya dan tanah liat.

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM Kesihatan Umum i. Tanah perkuburan dan tapak 1 krematorium hendaklah diletakkan : Sekurang-kurangnya kawasan punca air;

250m

dari

Sekurang-kurangnya 50m dari saliran sungai, tasik, tanah lembap dan pantai; dan Sekurang-kurangnya 10m dari sistem perparitan sedia ada termasuk perparitan pengairan kawasan pertanian; untuk mengelakkan pengaliran air dari kawasan perkuburan ke tempat-tempat tersebut dan menjejaskan kualiti air. ii. Liang kubur baru hendaklah tidak digali kurang dari 1.83 meter (6 kaki) dari kubur yang lama2.

Kawalan Pencemaran i. Bagi bangunan krematorium, asap atau jerebu pembakaran mayat tidak boleh dilepaskan ke udara secara terbuka bagi mengelakkan pencemaran udara. Ia mestilah diselenggarakan dengan menggunakan perawatan air iaitu kaedah teknologi saringan.

ii. Air buangan (effluent) selepas pembakaran mayat tidak boleh dilepaskan ke sungai, punca air, ke sistem saliran atau pembentungan awam yang berhampiran kerana ini akan mencemarkan persekitaran. Hanya air buangan yang telah dirawat sahaja boleh dilepaskan ke dalam sistem saliran atau pembetungan awam. 6.2

Zon Penampan

Tujuan penyediaan zon penampan di antara tanah perkuburan, krematorium dan kolombarium dengan kawasan pembangunan kediaman adalah untuk menjamin kesihatan umum, keselesaan dan impak visual yang mungkin sensitif kepada sesetengah kaum. i. Zon penampan di antara tanah perkuburan, krematorium atau kolombarium dengan kediaman terdekat ialah sekurang-kurangnya 30m (100 kaki)3 (Rajah 1 dan Rajah 2). ii. Rizab 30m bagi tujuan zon penampan hendaklah disediakan di dalam lot tanah perkuburan, krematorium atau kolombarium; dan dibenarkan dikurangkan sekiranya tanah bersempadannya merupakan rizab jalan, utiliti atau tanah lapang yang telah diwartakan.

Cemeteries, Burials and The Water Environment (2010), Northern Ireland Environmental Agency 2 Garis Panduan Perkuburan Islam dan Bukan Islam (JPBD 17/97)

Garis Panduan Perkuburan Islam dan Bukan Islam (JPBD 17/97)

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM Rajah 1 : Jarak Tanak Perkuburan dengan Kediaman

Zon penampan (dalam lot perkuburan)

Rajah 2 : Jarak Tanah Perkuburan dengan Kediaman

9 Meter (30 kaki)

Di dalam rizab 30 meter (100 kaki) zon penampan ini, 10 meter (33 kaki) hendaklah dirizabkan untuk kawasan landskap yang ditanam dengan pokok utama dan 20 meter (66 kaki) selebihnya dibangunkan untuk jalan, tempat letak kenderaan, kemudahan awam, infrastruktur atau utiliti dan kubur di mana bersesuaian.

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM 6.3

*Purata keluasan untuk satu lot kubur dianggarkan 8.36 meter persegi, termasuk kemudahan sokongan dan lanskap.

Keperluan Tanah

Tanah Perkuburan krematorium dan Semua Penganut

(termasuk kolombarium)

i. Keperluan keluasan tapak perkuburan, krematorium dan kolombarium hendaklah berasaskan kepada komposisi penganut di kawasan setempat, kadar kematian, dan pandangan penduduk setempat semasa dalam pengurusan mayat seperti pengebumian jenazah/mayat dalam kubur, perkuburan secara bertingkat, pengebumian urn dalam kubur, pembakaran mayat dan sebagainya. ii. Keluasan tanah perkuburan yang diperlukan bagi setiap 8,000 penduduk adalah 1 hektar (andaian purata kadar kematian adalah 5 per 1000 per tahun) berdasarkan formula berikut: Ct

Pt x Mr x Sz x Rg

Di mana, Ct = Tanah perkuburan pada tahun t Pt = Jumlah Penganut unjuran Mr = Kadar kematian Sz = Purata saiz lot kubur* Rg = Jarak antara kubur digunakan semula

(Rujuk Lampiran II : Pengiraan Keperluan Keluasan Tanah Perkuburan) PBN boleh menetapkan dasar bagi nisbah keperluan keluasan tanah perkuburan di negeri atau pihak berkuasa tempatan masing-masing berdasarkan kesesuaian lokasi setempat seperti kadar kematian yang berlainan di antara kawasan. Tapak Krematorium dan Kolombarium iii. Keperluan saiz keluasan tapak krematorium dan kolombarium hendaklah disediakan berdasarkan: a. keperluan penganut selain Islam; b. unjuran bilangan penganut bukan Islam; c. peratusan penganut bukan Islam yang mengurus mayat secara pembakaran dan menyimpan urn dalam kolombarium; dan d. unjuran kadar pembakaran mayat (cremation rate). iv. Keluasan minimum tapak krematorium adalah 0.6 hektar (termasuk kemudahan sokongan).

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM v. Keluasan kolombarium dengan formula berikut:

Kt = Di mana, Kt

(Kt)

dikira

At x Cr x Sz

Keluasan tapak krematorium pada tahun t Unjuran jumlah penganut bukan Islam Unjuran kadar pembakaran mayat Purata saiz lubang menempat abu*

*Purata saiz lubang menempat abu dianggarkan 0.2 meter persegi, termasuk kemudahan sokongan. (Rujuk Lampiran III Pengiraan Keperluan Kolombarium) vi.

Contoh Keluasan

6.4 Konsep Perkuburan Bersepadu i. Konsep perkuburan bersepadu merupakan tanah perkuburan Islam, Cina (menganut Tao, Confucianism atau Buddha), Hindu, Kristian dan lain-lain keagamaan (seperti Bahai Faith, animisme, penganut Buddha bukan kaum Cina) serta kemudahan krematorium dan kolombarium dikelompokkan di sesuatu kawasan dan dirancang secara bersepadu (Rajah 3). Konsep ini adalah lebih feasible berbanding dengan tanah perkuburan yang kecil disediakan secara berselerak. ii. Tanah perkuburan setiap agama/kaum hendaklah diasingkan dengan ruang anjakan yang mencukupi sebagai jalan, pokok atau zon penampan hijau.

Bagi menentukan kadar pembakaran mayat, PBN atau PBT hendaklah menjalankan persampelan kajian soal selidik di kawasan setempat bagi mendapatkan pandangan daripada penduduk atau persatuan agama/penduduk selain Islam mengenai kaedah pengurusan mayat sama ada secara pembakaran atau perkuburan. Tanah perkuburan antara kaum diasingkan dengan tanaman landskap.

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM

Rajah 3 : Contoh Perancangan Konsep Tanah Perkuburan Bersepadu

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM 6.5

Perancangan Tanah Perkuburan, Krematorium dan Kolombarium Mengikut Hierarki Petempatan

iii. Perancangan tapak perkuburan hendaklah mengelakkan perkara seperti berikut: a. Taburan tanah-tanah bersaiz kecil di merata kawasan; b. Kemerosotan harga tanah di sekeliling tanah perkuburan, krematorium dan kolombarium; c. Timbulnya kesan negatif seperti keengganan ramai penduduk untuk tinggal berdekatan; dan d. Timbulnya masalah penjagaan dan pengawasan ke atas tanah-tanah bersaiz kecil.

i. Perancangan saiz tapak tanah dan perletakan perkuburan, krematorium dan kolombarium hendaklah berdasarkan hierarki bandar Dasar Perbandaran Negara seperti di Jadual 1. ii. Tapak krematorium tidak sesuai disediakan di kawasan petempatan yang kurang daripada 30,000 penduduk.

iv. Konsep perkuburan bersepadu amat digalakkan di kawasan perbandaran. Rajah 4 : Contoh Perletakan Tanah Perkuburan di Beberapa Unit Kejiranan.

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM Jadual 1 : Perancangan Tanah Perkuburan, Krematorium dan Kolombarium Mengikut Hierarki Petempatan

HIERARKI PETEMPATAN

Kawasan Kejiranan Atau Kampung <10,000 orang 1 unit kejiranan

KELUASAN TANAH PERKUBURAN BEDASARKAN NISBAH KELUASAN 1 HEKTAR BAGI 8000 PENDUDUK

1.25 hektar

KRITERIA PERANCANGAN

Hendaklah diletakkan di antara 2 hingga 3 unit kejiranan supaya lebih ekonomik dan mudah diuruskan (Rajah 4). Pembakaran mayat di kawasan terbuka dibenarkan. Krematorium tidak sesuai disediakan. Kolombarium boleh dibenarkan.

Pusat Petempatan Kecil 10,001 – 30,000 orang 2-3 unit kejiranan

1.25 – 3.75 hektar

Pusat Petempatan Utama 30,001 – 100,000 orang

Hendaklah diletakkan di antara 2 hingga 3 kawasan kejiranan dengan tahap kemudahsampaian yang tinggi (Rajah 4). Pembakaran mayat di kawasan terbuka dibenarkan. Krematorium tidak sesuai disediakan. Kolombarium boleh dibenarkan.

Hendaklah diletakkan 20km dari pusat petempatan utama. Pelaksanaan perkuburan bertingkat, jika perlu 3.75 – 12.5 hektar

1 Krematorium gas moden (minimum 0.6 hektar) dan Kolombarium disediakan berdasarkan formula pengiraan keluasan di Bahagian 6.3(ii). Pembakaran mayat di kawasan terbuka tidak dibenarkan.

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM Jadual 1 : Perancangan Tanah Perkuburan, Krematorium dan Kolombarium Mengikut Hierarki Petempatan (sambungan)

HIERARKI PETEMPATAN

KELUASAN TANAH PERKUBURAN BEDASARKAN NISBAH KELUASAN 1 HEKTAR BAGI 8000 PENDUDUK

Konurbasi Pertumbuhan Daerah 100,001 â&#x20AC;&#x201C; 300,000 orang

12.5 â&#x20AC;&#x201C; 37.5 hektar

Hendaklah diletakkan 20km dari pusat bandar. Konsep perkuburan bersepadu digalakkan. Maksimum tanah perkuburan adalah seluar 20 hektar. Sekiranya melebihi 20 hektar ia bolehlah diagihkan ke beberapa tempat. Pelaksanaan perkuburan bertingkat, jika perlu. 1 Krematorium gas moden (minimum 0.6 hektar) dan Kolombarium disediakan berdasarkan formula pengiraan keluasan di Bahagian 6.3(ii).

>37.5 hektar

Hendaklah diletakkan 20km dari pusat bandar. Konsep perkuburan bersepadu digalakkan. Maksimum tanah perkuburan adalah seluas 20 hektar. Sekiranya melebihi 20 hektar ia bolehlah diagihkan ke beberapa tempat. Pelaksanaan perkuburan bertingkat, jika perlu Lebih daripada 1 Krematorium gas moden (minimum 0.6 hektar) dan Kolombarium disediakan berdasarkan formula pengiraan keluasan di Bahagian 6.3(ii).

Konurbasi Pertumbuhan Negeri, Separa Wilayah dan Negara Lebih 300,001 orang

KRITERIA PERANCANGAN

*PBN/PBT hendaklah menentukan kawasan diperlukan bagi melaksanakan perkuburan bertingkat. **PBN/PBT hendaklah menentukan kadar pembakaran mayat di kawasan pentadbiran masingmasing. Sebagai contoh sekiranya kadar pembakaran adalah 50%, keperluan tanah perkuburan adalah 1 hektar bagi setiap 16,000 orang. Dalam keadaan ini, tanah krematorium dan kolombarium perlu diperluaskan mengikut keperluan.

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM 6.6

Alternatif Perkuburan Bagi Kawasan Kekurangan Tanah

e. tidak menghalang pengudaraan di persekitaran; dan f. mendapat persetujuan pewaris.

Alternatif pendekatan yang boleh diamalkan bagi mengatasi masalah kekurangan tanah adalah:

daripada

Penerangan terperinci mengenai pembinaan perkuburan Islam bertingkat adalah seperti di Lampiran IV.

i. Pelaksanaan perkuburan Islam bertingkat di tanah perkuburan sedia ada Muzakarah Jawatankuasa Fatwa Majlis Kebangsaan bagi Hal Ehwal Ugama Islam Malaysia kali ke-92 pada 16 Disember 2010 telah memutuskan bahawa berdasarkan prinsip hukum Islam, pembinaan kubur secara bertingkat boleh dilaksanakan sekiranya keperluan amat mendesak bagi mengatasi kekurangan tanah perkuburan orang Islam pada tempoh semasa.

sistem kawasan

Pelaksanaan tanah perkuburan bertingkat perlu mendapat kelulusan daripada Jawatankuasa Agama Islam Negeri sebelum ia dilaksanakan. PBT hendaklah memaklumkan kepada pewaris mengenai pelaksanaan tanah perkuburan bertingkat sebelum kerjakerja penambakan dijalankan. ii. Penggunaan Perkuburan

Asas pertimbangan pelaksanaan perkuburan bertingkat adalah seperti berikut: a. tanah perkuburan sedia ada sudah penuh dengan jenazah yang disemadikan; b. kawasan bandar dan pekan yang mengalami kekurangan tanah; c. didapati lebih menjimatkan kos dan feasible berbanding dengan tapak kubur di tapak baru; d. aras tanah yang rendah yang boleh menyebabkan berlakunya banjir;

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

Semula

Tanah

Secara umumnya, sesuatu tanah perkuburan tidak boleh digunakan semula sebelum 30 hingga 50 tahun mengikut keadaan tanah, selepas pengebumian terakhir, bagi memastikan mayat yang dikebumikan telah reput sepenuhnya. Penggunaan semula tanah perkuburan hanya dilakukan di kawasan yang amat mendesak sahaja dan ia hendaklah mengambilkira kepercayaan agama dan adat resam kaum masing-masing. Sebelum ia dilaksanakan, PBT

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM hendaklah mendapat persetujuan daripada pewaris jenazah/mayat. Bagi tanah perkuburan Islam, Muzakarah Jawatankuasa Fatwa Kebangsaan (1992) bersetuju kawasan tanah perkuburan lama yang lebih daripada 90 tahun boleh digunakan semula secara berperingkat-peringkat. Bagi tanah perkuburan Cina, Hindu, Kristian dan lain-lain keagamaan, tanah perkuburan sedia ada tidak boleh digunakan semula berdasarkan adat resam, kepercayaan kaum dan keagamaan masing-masing melainkan mendapat persetujuan daripada pewaris terlebih dahulu4. iii. Pertambahan Bilangan/Keluasan Krematorium dan Kolombarium di Kawasan Perbandaran Sedia Ada Kemudahan krematorium sedia ada dan telah usang hendaklah diselenggara. PBT boleh meluaskan tapak keluasan krematorium dan kolombarium sekiranya terdapat permintaan.

Mesyuarat Jawatankuasa Teknikal Garis Panduan Perancangan Tanah Perkuburan pada 16 September 2009

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM 7.

GARIS PANDUAN KHUSUS

Garis panduan khusus merangkumi aspekaspek perancangan dan pengawalan pembangunan tapak perkuburan dan krematorium bagi orang Islam dan selain Islam. Ia meliputi 5 aspek utama iaitu susunatur tanah perkuburan, perancangan krematorium dan kolombarium, kawasan khas menabur abu mayat, taman peringatan, pembakaran mayat secara terbuka dan ruang pengurusan jenazah di kawasan perumahan bertingkat. 7.1

Susun Atur Tanah Perkuburan Islam

i. Sistem Modul a. Sistem Modul ini mengandungi 2 barisan kubur di mana satu baris mempunyai 20 lot kubur (Rajah 5 dan Rajah 6). Setiap tanah perkuburan hendaklah mengandungi sekurangkurangnya 25 modul yang memuatkan sebanyak 1,000 lot kubur. Keperluan minimum ruang yang diperlukan adalah 1.0 hektar (2.5 ekar), termasuk ruang landskap, tempat letak kereta dan kemudahan sokongan yang berkaitan.

2000 lot hingga 3,000 lot kubur. Keperluan minimum ruang yang diperlukan adalah 1.0 hektar (2.5 ekar), termasuk ruang landskap, tempat letak kereta dan kemudahan sokongan yang berkaitan. ii.

Kemudahan Awam

Tanah perkuburan Islam hendaklah mengandungi kemudahan seperti berikut: a. landskap (5 %); b. 8 - 10 lot tempat meletak kereta (20-25 meter persegi per lot); c. 2 lot tempat meletak bas (54 meter persegi per lot); d. satu bangunan awam seluas 400 meter persegi untuk memuatkan ruang pejabat pentadbiran, kawasan rehat, surau dan kemudahan tandas; e. kemudahan utiliti yang secukupnya; dan f. Petunjuk arah kiblat diletakkan di atas tanah perkuburan bagi memudahkan urusan penggalian kubur.

b. Sistem Modul bagi kubur bertingkat mengandungi 2 barisan kubur di mana satu baris mempunyai 20 lot kubur. Setiap tanah perkuburan hendaklah mengandungi sekurang-kurangnya 25 modul yang boleh memuatkan sebanyak Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM

Rajah 5 : Modul Tapak Kubur Dewasa

Rajah 6 : Modul Tapak Kubur Kanak-Kanak dan Bayi

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM iii.

Rizab Landskap

Satu rizab landskap selebar 1.5 meter yang berfungsi sebagai pendinding perlu disediakan di sepanjang laluan pejalan kaki (Rajah 7). Rupabentuk landskap dan jenisjenis pokok perlu mematuhi syarat-syarat dalam Garis Panduan Landskap Negara Edisi 2 (2008).

iv.

Sistem Sirkulasi

Menyediakan sistem sirkulasi selebar 2.0 meter (6.5 kaki) mengelilingi setiap modul iaitu: a. jalan masuk ke setiap lot kubur; b. membawa keranda; c. pergerakan penggali; dan d. pelawat.

Rajah 7 : Ilustrasi Pejalan Kaki

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM v. Konsep Tanah Perkuburan Islam

Rajah 9 : Konsep Tanah Perkuburan Islam

Konsep perancangan tanah perkuburan Islam adalah berpusat di mana wakaf dan tempat letak kereta perlu disediakan di tengah-tengah kawasan perkuburan di hadapan pintu masuk seperti dalam Rajah 8, 9 dan 10. Rajah 8 : Gambaran Wakaf menunggu Tapak Perkuburan Islam

Rajah 10 : Gambaran Kawasan Tanah Perkuburan Islam

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM Jadual 2 : Piawaian Tanah Perkuburan Islam

Lot Kubur (2.5m x 3m)

Lot Kubur Ukuran minimum: 2.5m x 3.0m (8 kaki x 10 kaki)

Liang Kubur (1m x 2m)

Liang Kubur Liang kubur berukuran minimum 1.0m x 2.0m ( 3 kaki x 7 kaki).

Penutup Kubur

Batu Nisan Islam Dewasa

Penutup Kubur (1.5m x 2.5m)

Kubur perlu ditutup dengan penutup bersaiz minimum 1.5m x 2.5m (5 kaki x 8 kaki).

Batu Nisan Islam Kanak-kanak

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM 7.2

Susun Atur Tanah Perkuburan Kaum Cina, Hindu, Kristian dan Lain-lain Keagamaan

Tanah perkuburan bukan Islam hendaklah disediakan bagi: a) Tanah Perkuburan Kaum Cina yang menganut agama Tao, Confucianism dan Buddha; b) Tanah Perkuburan Hindu; c) Tanah Perkuburan Kristian; dan d) Tanah Perkuburan bagi lain-lain keagamaan seperti Bahaâ&#x20AC;&#x2122;i Faith dan Animisme, penganut Buddha bukan Cina yang masing-masing mempunyai sistem modul, kemudahan awam, rizab landskap, sistem sirkulasi dan susunan lot seperti berikut: i. Sistem Modul 2 barisan kubur di mana satu baris mempunyai 20 lot kubur. Setiap tanah perkuburan hendaklah mengandungi sekurang-kurangnya 25 modul yang memuatkan sebanyak 1,000 lot kubur. Keperluan minimum ruang yang diperlukan adalah 1.0 hektar (2.5 ekar), termasuk ruang landskap, tempat letak kereta dan kemudahan sokongan yang berkaitan seperti tempat rehat dan tandas.

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM ii. Kemudahan Awam Tanah perkuburan hendaklah mengandungi kemudahan seperti berikut: a) landskap (5 %); b) 8 - 10 lot tempat meletak kereta (20-25 meter persegi per lot); c) 2 lot tempat meletak bas (54 meter persegi per lot); d) satu bangunan awam seluas 400 meter persegi untuk memuatkan ruang pejabat pentadbiran, kawasan rehat, surau dan kemudahan tandas; e) ruang bagi upacara pengebumian; f) wakaf (ruang menunggu/rehat); dan g) kemudahan utiliti yang secukupnya.

Contoh Ruang upacara pengebumian, Seksyen 21 Shah Alam

v. Susunan Lot Setiap lot kubur hendaklah ditanda dengan penyediaan plot-plot bagi setiap satu kubur.

iii. Rizab Landskap Satu rizab landskap selebar 1.5 meter (5 kaki) yang berfungsi sebagai pendinding perlu disediakan di sepanjang laluan pejalan kaki.

vi. Batu Nisan Reka bentuk batu nisan sebagai penanda kubur bagi golongan dewasa dan kanak-kanak hendaklah diseragamkan bagi mewujudkan suatu keseragaman panorama yang berharmoni.

iv. Sistem Sirkulasi Menyediakan sistem sirkulasi selebar 2.0 meter (6.5 kaki) mengelilingi setiap modul iaitu: a) b) c) d)

Piawaian terperinci bagi lot kubur dan batu nisan bagi kaum Cina, Hindu, Kristian adalah seperti di Jadual 3, 4 dan 5.

jalan masuk ke setiap lot kubur; membawa keranda; pergerakan penggali; dan pelawat.

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM Jadual 3 : Piawaian Tanah Perkuburan Cina

Lot Jirat (2m x 3.5m)

Lot Kubur

Ukuran minimum : 2.0m x 3.5m (7 kaki x 12 kaki).

Liang Jirat (1m x 2.5m)

Liang Kubur Liang kubur berukuran minimum 1.0m x 2.5m ( 3 kaki x 8 kaki).

Penutup Kubur

Batu Nisan Cina Dewasa

Penutup Jirat (1.5m x 3m)

Kubur perlu ditutup dengan penutup bersaiz minimum 1.5m x 2.5m (5 kaki x 8 kaki).

Batu Nisan Cina Kanak-kanak

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM Jadual 4 : Piawaian Tanah Perkuburan Hindu

Lot Jirat (2m x 3m)

Lot Kubur Lot kubur bagi penganut Agama Hindu mempunyai ukuran minimum 2m x 3m (7 kaki x 10 kaki).

Liang Jirat (1m x 2m)

Liang Kubur Batu Nisan Hindu Dewasa Liang kubur berukuran minimum 1.0m x 2.0m ( 3 kaki x 7 kaki).

Penutup Kubur

Penutup Jirat (1.5m x 2.5m)

Kubur perlu ditutup dengan penutup bersaiz minimum 1.5m x 2.5m (5 kaki x 8 kaki). Batu Nisan Hindu Kanak-Kanak

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM Jadual 5 : Piawaian Tanah Perkuburan Kristian

Lot Jirat (1m x 2m)

Lot Kubur

Lot kubur bagi penganut Agama Kristian mempunyai ukuran minimum 2.5m x 3m (8 kaki x 10 kaki).

Liang Jirat (1m x 2.5m)

Batu Nisan Kristian Dewasa

Liang Kubur Liang kubur berukuran minimum1.0m x 2.0m ( 3 kaki x 7 kaki).

Penutup Kubur

Penutup Jirat (1.5m x 2.5m)

Kubur perlu ditutup dengan penutup bersaiz minimum 1.5m x 2.5m (5 kaki x 8 kaki).

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

Batu Nisan Kristian Kanak-Kanak

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM vii.

Tanah Plot)

Kubur

Urn

(Urn

Burial

Tanah kubur urn merupakan tempat perkuburan mayat yang telah dibakar. Ia merupakan pendekatan perkuburan yang baru dipraktikkan oleh sesetengah penganut bukan Islam kerana saiznya lebih kecil berbanding dengan tanah perkuburan konvensional, iaitu 3 kaki (lebar) dan 6 kaki (panjang) yang meliputi ruang untuk perletakan batu nisan. Jenis perkuburan ini lebih menjimatkan ruang.

Contoh tanah kubur urn yang boleh memuatkan dua urn dalam satu plot.

Contoh tanah kubur konvensional.

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM 7.3

Susunatur Krematorium

Kapasiti satu krematorium gas moden dengan pemasangan 1 mesin pembakar dapat menampung 3 upacara pembakaran mayat sehari.

Upacara pembakaran mayat (cremation) telah diamalkan oleh penganut Buddha, Hindu dan Sikh bagi tujuan pengebumian. Abu mayat akan disimpan dalam bekas dan disimpan dalam kolombarium atau ditabur di kawasan perairan bergantung kepada keperluan agama atau individu. Selaras dengan proses urbanisasi dan peningkatan populasi yang pesat, pembakaran mayat telah menjadi alternatif kepada ahli keluarga penganut bukan Islam bagi tujuan pengebumian, terutamanya di kawasan bandar yang mempunyai kepadatan penduduk yang tinggi. Ini telah mengatasi masalah kekurangan di kawasan perbandaran.

Contoh alat pembakar yang digunakan di luar negara

Peralatan terkini bagi oven pembakar yang digunakan di luar negara

PBN dan PBT haruslah mengambil tindakan yang lebih proaktif dan efisien di dalam mempertingkatkan kualiti dan kecekapan krematorium sedia ada serta menyediakan kolombarium bagi menyimpan abu mayat. i. Kapasiti Moden

Krematorium

Jenis

Gas

Krematorium jenis gas moden digalakkan bagi memastikan pembakaran yang cekap dan efisien. Proses pembakaran ini akan mengambil masa selama 2 jam bagi satu mayat.

Salah sebuah krematorium sedia ada yang kelihatan berkonsepkan mesra alam di Putrajaya.

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM ii.

Komponen Krematorium

Krematorium jenis gas moden dengan keluasan 1 hektar hendaklah merangkumi kemudahan berikut: Bangunan membakar mayat; Tempat membuang sampah yang mencukupi di lokasi yang sesuai; Tempat menyimpan stor bahan bakar; Ruang stor abu; Bilik kakitangan; Ruang penyimpanan dan penerimaan abu mayat Kemudahan-kemudahan sokongan untuk ahli keluarga dan pengunjung adalah: a. dewan upacara sembahyang dan pengebumian yang selesa dan menarik; b. pejabat dan tempat pendaftaran; c. ruang menunggu dan tempat menyaksikan upacara pembakaran yang selesa; d. kafetaria; b. tandas; rizab landskap; dan tempat letak kereta antara 8 â&#x20AC;&#x201C; 50 tempat letak kereta dan 2 â&#x20AC;&#x201C; 4 tempat letak bas mengikut kapasiti krematorium. iv. Jarak anjakan bangunan kemudahan lain di sekeliling bangunan krematorium hendaklah sekurang-kurangnya 9 meter (30 kaki).

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

Upacara Pengebumian

Bilik pembakaran mayat

Ruang menunggu ahli keluarga semasa proses pembakaran mayat

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM 7.4

Kolombarium

iv. Struktur rangka pendinding menempat abu hendaklah teguh dan kukuh dengan pembinaan:

Jenis Kolombarium i.

Kolombarium terdiri daripada : a. Kolombarium tertutup Pendinding menempat dalam bangunan.

abu

a. Konkrit bertetulang (cast-in-place reinforced concrete); b. Besi berstruktur (structural steel sections); c. Kontrit dengan hiasan logam (concrete over metal decking); atau d. material yang tidak poros.

dibina

b. Kolombarium terbuka Pendinding menempat abu dibina di kawasan terbuka yang dipagari.

v. Water proofing hendaklah dibina di sekeliling pendinding menempat abu.

Parameter Rekabentuk

Kolombarium terbuka di Presint 20, Putrajaya.

ii.

Kemudahan Sokongan Kolombarium tertutup di Seksyen 21, Shah Alam.

Dimensi lubang menempat abu di struktur pendinding (niche/vault) hendaklah sekurang-kurangnya 200 cubic inches.

iii. Laluan (passageway) antara pendinding menempat abu hendaklah 2.0 meter (minimum).

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM vi. Kolombarium hendaklah merangkumi kemudahan kepada pengunjung seperti berikut: a. Tempat duduk b. Tandas c. Ruang sembahyang d. Dinding peringatan (Memorial Wall) e. landskap

Pejalan kaki minimum 2 meter di Seksyen 21, Shah Alam.

â&#x20AC;&#x2DC;Memorial wallâ&#x20AC;&#x2122; dan kawasan hijau di Seksyen 21, Shah Alam.

Contoh susunatur kolombarium adalah seperti di Rajah 11.

terbuka

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM Rajah 11 : Contoh Susunatur Kolombarium Terbuka

Pandangan Tepi

Pandangan depan pendinding menempat abu (50 unit).

Pressed Colored Concrete Ruang berkumpul

Dinding Peringatan

Pendinding Menempat Abu (50 unit)

bangku

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM 7.5

Kawasan Mayat

Khas

Menabur

Abu

i. Sesetengah penganut Buddha, Hindu dan Sikh mempraktikkan amalan menabur abu mayat yang telah dibakar (cremated) di dalam laut atau sungai bagi tujuan pengebumian. Biasanya, satu upacara akhir akan dijalankan di tepi pantai/sungai sebelum abu mayat dihantar melalui bot ke pertengahan perairan untuk ditabur di dalam laut/ sungai.

telah ditetapkan. Penyelenggaraan perlu dilakukan oleh PBT. b. Kemudahan awam seperti kemudahan bilik air dan bekalan elektrik. v. Susun atur wakaf perlu bersesuaian dengan ruang yang diperlukan untuk menjalankan upacara sebelum menabur abu.

ii. Setiap

negeri perlu menyediakan kawasan khas di tepi laut atau sungai bagi menjalankan upacara terakhir untuk menabur abu.

iii. Kawasan menabur abu mayat tidak dibenarkan di tepi laut/sungai yang merupakan:

a. Kawasan tumpuan orang ramai bagi b. c. d. e.

aktiviti beriadah, Tempat penginapan pelancong; Tempat perdagangan; Pelabuhan; dan Penternakan akuakultur.

iv. Kawasan menabur abu mayat ini hendaklah mudah diakses dan perlu disediakan kemudahan berikut (Rajah 12): a. Kemudahan wakaf atau jeti bagi memudahkan upacara dijalankan dan perlu mengikut garis panduan dan undang-undang bangunan yang Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

Aktiviti pengaliran abu ke laut atau sungai.

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM Rajah 12 : Illutrasi Wakaf dan Jeti Untuk Tujuan Upacara Akhir Sebelum Menabur Abu di Kawasan Perairan

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM 7.6

Taman Peringatan

i. Semua pembangunan Taman Peringatan hendaklah mendapat kelulusan dari Pihak Berkuasa Negeri. ii. Pembangunan tanah perkuburan bukan Islam swasta yang diuruskan secara komersil adalah tidak digalakkan dan sekiranya diluluskan perlu mematuhi Garis Panduan Majlis Tanah Negara mengenai Kawalan Pembangunan dan Syarat-syarat Yang Seragam Bagi Tanah Perkuburan Komersil yang telah diluluskan oleh Majlis Tanah Negara yang ke-51 pada 16 November 1995.

vi. Kemudahan awam yang dicadangkan ialah bangunan umum atau rumah ibadat.

iii. Taman Peringatan memerlukan satu kawasan yang luas dan diletakkan di pinggir kawasan bandar. iv. Susun atur dan rekabentuk tanah perkuburan dibahagikan kepada beberapa taman-taman kecil. Sekiranya krematorium dan kolobarium diperlukan, sebahagian kawasan perlu diperuntukkan bagi menyediakan kemudahan tersebut. v. Rangkaian jalan yang menyeluruh dan sistem siar pejalan kaki disediakan di dalam susun atur dalaman taman ini.

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM 7.7

Pengurusan Jenazah/Mayat di Kawasan Perumahan Bertingkat

boleh dilakukan di atas mana-mana kawasan tanah gambut. Pembakaran mayat secara terbuka ini juga hendaklah mematuhi peruntukan Akta Kualiti Alam Sekeliling (Pindaan) 2001 (Akta 1102) yang memperuntukkan bahawa tiada seorang pun boleh membenarkan atau menyebabkan kebakaran, pembakaran atau pembaraan itu berlaku di dalam manamana kawasan jika Ketua Pengarah yang bertanggungjawab kepada perlindungan alam sekeliling, memberitahu dengan apa-apa cara dan mengikut apa-apa kaedah yang difikirkannya suaimanfaat, bahawa kualiti udara di dalam kawasan itu telah mencapai tahap yang tidak sihat; dan bahawa kebakaran, pembakaran atau pembaraan bagi maksud apa-apa aktiviti selain aktiviti yang ditentukan dalam pemberitahuan itu akan membahayakan alam sekeliling.

i. Ruang untuk pengurusan jenazah/mayat iaitu dewan (untuk penganut selain Islam) dan surau (orang Islam) perlu disediakan. Walau bagaimanapun, dewan dan surau tersebut bukan dikhaskan untuk pengurusan jenazah tetapi hanya akan digunakan jika ada kematian. 7.8

ii.

Pembakaran terbuka

Mayat

secara

Mengikut Perintah Kualiti Alam Sekeliling (Aktiviti Yang Diisytiharkan)(Pembakaran Terbuka) 2003 telah mengklafikasikan pembakaran mayat sebagai aktiviti bukan pembakaran terbuka di bawah Perenggan 3(j). Namun, pembakaran mayat secara terbuka di kawasan perbandaran boleh menyebabkan pencemaran udara dan ketidakselesaan di kalangan penghuni di pesekitarannya, Garis Panduan ini mencadangkan supaya pembakaran mayat secara terbuka tidak harus dibenarkan di kawasan perbandaran khususnya di kawasan yang telah disediakan kemudahan krematorium.

PENUTUP

Garis panduan ini akan menjadi rujukan yang komprehensif mengenai perancangan tanah perkuburan serta memastikan PBN dan PBT dalam merancang, mengawal dan memantau pembangunan tapak perkuburan secara seragam dan konsisten di kawasan pentadbiran masing-masing.

Pembakaran mayat secara terbuka dibenarkan di kawasan luar bandar/perkampungan tetapi tidak Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM LAMPIRAN I 1. Dasar Majlis Tanah Negara mengenai tanah perkuburan bukan Islam, tempat pembakaran mayat dan penyimpanan abu. a. Pembangunan tanah perkuburan bukan Islam swasta yang diuruskan secara komersil adalah tidak digalakkan dan sekiranya diluluskan perlu mematuhi Garis Panduan Majlis Tanah Negara mengenai Kawalan Pembangunan dan Syarat-syarat Yang Seragam Bagi Tanah Perkuburan Komersil yang telah diluluskan oleh Majlis Tanah Negara yang ke-51 pada 16 November 1995 iaitu: Kawalan Pembangunan Pihak Berkuasa Negeri (PBN) - PBN hendaklah memberi pertimbangan khusus mengenai ulasan jabatan-jabatan teknikal mengenai kesesuaian tanah dan pandangan setempat; - Perlu ada satu dasar yang seragam bagi membolehkan Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) mengawasi agar ianya sesuai dengan ciri-ciri kebudayaan kebangsaan khususnya mengenai pembinaan pintu gerbang, tempat pembakaran, tokong dan lain-lain bagi menjamin keharmonian kehidupan rakyat berbilang kaum; dan

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

Semasa kelulusan sesuatu permohonan hendaklah disyaratkan supaya tanah perkuburan ini termasuk dalam kawalan PBT sekiranya ia terletak di luar kawasan berkenaan.

Syarat-syarat Yang Seragam -

Premium/Premium Tambahan Satu kadar di antara kadar bangunan perniagaan dengan kadar bangunan kediaman hendaklah dikenakan dan dimasukkan dalam kaedahkaedah Tanah Negeri.

Cukai Satu kadar antara kadar bangunan kediaman dan kadar bangunan perniagaan boleh dikenakan dan dimasukkan dalam kaedah-kaedah Tanah Negeri.

Syarat-syarat Lain -

Syarat-Nyata Tanah digunakan semata-mata untuk kubur dan tidak boleh digunakan untuk lain-lain kegunaan.

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM -

Sekatan kepentingan Tanah tidak boleh niagakan melainkan kebenaran PBN.

diurus dengan

Syarat Tambahan Tanah Perkuburan diwartakan sebagai sebahagian daripada kawasan PBT, dan lain-lain syarat yang dikenakan oleh jabatanjabatan teknikal yang dipersetujui oleh PBN.

b. Tidak membenarkan amalan membawa masuk mayat warganegara asing untuk dikebumikan di Malaysia atau pembelian tanah-tanah oleh warganegara asing, khususnya warganegara jiran untuk maksud perkuburan. -

Premium/Premium Tambahan

Satu kadar di antara kadar bangunan perniagaan dengan kadar bangunan kediaman boleh dikenakan dan dimasukkan dalam kaedahkaedah Tanah Negeri. -

Cukai

Satu kadar antara kadar bangunan kediaman dan kadar bangunan perniagaan dikenakan dan dimasukkan dalam kaedah-kaedah Tanah Negeri.

2. Akta Perancangan Bandar dan Desa, 1976 (Akta 172) Kemudahan tanah perkuburan Islam dan bukan Islam hendaklah diambilkira dalam penyediaan rancangan pemajuan iaitu Rancangan Struktur dan Rancangan Tempatan dalam kelulusan pecah sempadan serta kelulusan pelan susunatur. Di bawah Seksyen 21A, Bahagian I, Akta Perancangan Bandar dan Desa, 1976 (Akta 172), Laporan Cadangan Pemajuan (LCP) hendaklah disediakan dengan mengambil kira kepentingan awam. Berdasarkan akta ini maka dasar perlaksanaan bagi tanah perkuburan adalah seperti berikut : a. Setiap rancangan pemajuan atau projek perumahan perlu memperuntukkan keperluan tanah perkuburan Islam dan bukan Islam, merezab dan mewartakan dengan menggunakan kaedah yang sesuai berasaskan piawaian perancangan; b. Tanah perkuburan baru tidak sesuai disediakan di kawasan bandar dan tapak sedia ada perlu dipindahkan sekiranya perletakan tidak sesuai mengikut rancangan pemajuan; dan c. Tanah rizab untuk krematorium sedia ada yang mempunyai keluasan yang cukup dan lokasi yang sesuai hendaklah dirancang untuk menampung keperluan kegunaan awam.

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM 3. Akta Kerajaan (Akta 171)

Tempatan

1976

Akta Kerajaan Tempatan, 1976 (Akta 171) di bawah Bahagian XI – Tempat-Tempat Perkuburan, Krematorium dan Mengeluarkan Mayat dari Kubur, di antaranya telah memperuntukkan: a. Seksyen 94 – Pihak berkuasa tempatan boleh mengadakan tanah perkuburan dan krematorium dan mengeluarkan lesen untuknya. b. Seksyen 96 – Kuasa untuk menutup tanah perkuburan dan krematorium.

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM LAMPIRAN II PENGIRAAN KELUASAN TANAH PERKUBURAN Formula Pengiraan Perkuburan

Keluasan

Tanah

Pt x Mr x Sz x Rg

Di mana, Ct = Tanah perkuburan pada tahun t Pt = Jumlah Penganut unjuran Mr = Kadar kematian Sz = Purata saiz lot kubur Rg = Jarak antara kubur digunakan semula

Keluasan Tanah Perkuburan setiap 1,000 penduduk adalah:

1000 x

bagi

8.36 m2 x 30

1000 =

1254 m2

0.12 hektar bagi setiap 1,000 penganut

1 hektar bagi setiap 8,000 penganut

(purata satu lot kubur adalah 8.36m2, termasuk kemudahan sokongan dan landskap)

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM LAMPIRAN III PENGIRAAN KELUASAN KEPERLUAN TANAH KOLOMBARIUM Formula Pengiraan Keluasan Kolombarium

At x Cr x Sz

Di mana, At = Unjuran jumlah penganut bukan Islam Cr = Unjuran kadar pembakaran mayat Sz = Purata saiz lubang menempat abu Contoh Pengiraan Keperluan Keluasan Tapak Krematorium dan Kolombarium Unjuran penganut bukan Islam

Keluasan Krematorim dan Kolombarium

Krematorium (T)

Kolombarium

50,000

1.0 hektar

0.6 hektar

0.4 hektar

100,000

1.4 hektar

0.6 hektar

0.8 hektar

200,000

2.2 hektar

0.6 hektar

1.6 hektar

300,000

3.0 hektar

0.6 hektar

2.4 hektar

(T) + (Kt)

(Kt)

Pengiraan di atas merupakan keperluan keluasan tapak krematorium dan kolombarium dengan andaian di mana: a. b.

Kadar pembakaran mayat ialah 40% daripada jumlah penganut bukan Islam. Purat saiz lubang menempat abu ialah 0.2 meter persegi, termasuk kemudahan sokongan.

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM LAMPIRAN IV KONSEP PERKUBURAN BERTINGKAT

SECARA

Selain daripada penggunaan semula tanah perkuburan selepas 90 tahun di kalangan orang Islam bagi mengatasi masalah kekurangan tanah di bandar dan pekan, tanah perkuburan bertingkat merupakan alternatif kepada orang Islam untuk mengebumikan jenazah, dengan kaedah menimbun tanah di tapak perkuburan Islam sedia ada yang sudah padat ruang pengebumian secara berperingkat-peringkat.

a) Tanah kubur tingkat kedua dibina apabila tapak perkuburan sedia ada telah tepu dengan jenazah yang disemadikan; dan b) Tanah kubur tingkat ketiga dibina apabila tapak perkuburan tingkat kedua telah tepu dengan jenazah yang disemadikan. Susunatur perkuburan bertingkat Islam hendaklah dirancang berdasarkan sistem modul, kemudahan awam, rizab landskap dan sistem sirkulasi seperti di Bahagian 7.1.

Ciri-ciri perkuburan bertingkat adalah berikut: a) Tanah di sesuatu tingkat hendaklah ditambak setinggi 1.22 meter (4 kaki) di atas kubur yang sudah penuh dengan jenazah yang disemadikan. b) Had ketinggian atau kedalaman maksimum tanah perkuburan adalah 3 tingkat. (rujuk Keratan Rentas 1, 2 dan 3) Perkuburan bertingkat hendaklah dilaksanakan secara berperingkatperingkat dimana :

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

Di Malaysia, perkuburan bertingkat yang pertama telah dilaksanakan di Perkuburan Islam Masjid Al Jamiul Badawi, Kepala Batas, Negeri Penang.

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM Keratan Rentas 1 : Perkuburan Tingkat 1 Nesan

Nisan

Kedalaman pengebumian jenazah adalah 7 kaki dari tanah asal. Nesan

Aras Tanah Lama Nisan

Nesan

Aras Tanah Aras Tanah Asal Asal

7 kaki 7 kaki

Aras Tanah Asal

7 kaki

Jenazah 1 1 Jenazah

Jenazah 1

Nisan

Aras Tanah Lama Aras Tanah Lama

7 kaki

Pandangan Hadapan Kubur Pandangan Hadapan Kubur

Keratan Rentas Kubur Keratan Rentas Kubur

Pandangan Hadapan Pandangan Hadapan Perkuburan Nisan Tingkat 1

Keratan Rentas Kubur

Keratan Rentas Perkuburan Aras Tanah Tingkat 1 Asal

Aras Tanah Lama

Keratan Rentas 2 : Perkuburan Tingkat 2

7 kaki

Nisan

san

anah u

4 kaki

Nisan

Tambakan tanah 4 kaki Tambakan tanah 4 kaki kubur untuk kuburuntuk tingkat 2 tingkat 2

Jenazah 1

Tingkat 2 Tingkat 2 Tanah setinggi 4 kaki tambak di tanah asal. (Tempat menanam jenazah baru) (Tempat menanam jenazah baru)

anah l

11 kaki 3 kaki

7 kaki an Rentas Kubur Jenazah 2 Jenazah 2 Jenazah 2 4 kaki

Aras Tanah Baru

Nisan

Jenazah 1

Aras Tanah Aras Tanah Lama 7 kaki Lama 7 kaki

Aras Tanah Lama

Jenazah 2

Tambakan tanah 4 kaki Jenazah 2 untuk kubur tingkat 2

Aras Tanah Ketiga

Jenazah Aras 2 Tanah Ketiga

aki

Aras Tanah Asal 3 ArasJenazah Tanah Asal

Jenazah 3

enazah 2

Jenazah 2

kaki

Jenazah 1

7 kaki

Tambakan tanah 4 kaki 7 kaki untuk kubur tingkat 3 Tambakan tanah 4 kaki Tingkat 3 untuk kubur tingkat 3 4 kaki ( Tempat menanam jenazah baru 3) Tingkat 3 ( Tempat menanam jenazah baru 3)Tambakan tanah 4 kaki untuk kubur tingkat 2 Tingkat 2 Tambakan tanah 4 kaki (Tempat menanam jenazahuntuk baru 2) kubur tingkat 2 Tingkat 2 (Tempat menanam jenazah baru 2)

Tingkat 1 (Tempat menanam Jenazah 2 Tingkat 1 jenazah lama 1) (Tempat menanam jenazah lama 1)

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia Jenazah 2

4 kaki tambakan 7 kaki tanah baru pertama

4 kaki

Jenazah 1

Keratan KeratanRentas RentasPerkuburan Kubur Tingkat 2

Aras Tanah Kedua

Tanah Kedua

Aras Tanah Baru Aras Tanah Lama

Tingkat 2

kaki

7 kaki

Nisan

4 kaki (Tempat menanam jenazah baru) Jenazah 1

enazah 3

Jenazah 1 Jenazah 1

Tambakan tanah 4 kaki Pandangan Hadapan Kubur untuk kubur tingkat 2 Tingkat 2 (Tempat menanam jenazah baru)

7 kaki

enazah 1

4 kaki

Aras Tanah Baru Pandangan Hadapan Kubur

11 kaki 3 kaki

Kubur

Jenazah 2 Jenazah 2

7 kaki

4 kaki

Jenazah 1

aki

4 kaki tambakan 4 kaki tambakan tanah baru pertama tanah baru pertama

Jenazah 1

7 kaki

Aras Tanah Asal

3) Jenazah 1 Aras

Nisan

Aras Tanah Aras Tanah Baru Baru

Pandangan Hadapan Kubur

Jenazah 2

Keratan Rentas Kubur 4 kakiKubur Keratan Rentas

Nisan

Jenazah 1

Jenazah 1 Jenazah 1

Jenazah 1

Jenazah 1Jenazah 1

Jenazah 2

Pandang

Jenazah 1

7 kaki

7 kaki 15 kaki

Pandangan Hadapan Perkuburan Pandangan Hadapan Kubur 15 kaki 11 kaki Tingkat 2

7 kaki

4 kaki 7 kaki 11 kaki 7 kaki 4 kaki

7 kaki 4 kaki

Jenazah 1 4 kaki

Jenazah 1

3 kaki 7 kaki

Jenazah 2

Jenazah 1

7 kaki

4 kak

4 kaki

Jenazah 1

Keratan Rentas Kubur GARIS PANDUAN PERANCANGAN

dangan Hadapan Kubur

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM Keratan Rentas 3 : Perkuburan Tinngkat 3 Tanah setinggi 4 kaki ditambak di atas tanah tingkat 2. Nisan

Aras Tanah Baru

4 kaki tambakan tanah baru pertama

Nisan

Aras Tanah Lama

Aras Tanah Ketiga

7 kaki

Tambakan tanah 4 kaki untuk kubur tingkat 3

4 kaki Jenazah 2

7 kaki 4 kaki

Tingkat 3 ( Tempat menanam jenazah baru 3)

Aras Tanah Kedua

7 kaki (Tingkat 3)

Jenazah41kaki

15 kaki

Aras Tanah Asal

7 kaki Pandangan (TingkatHadapan 2) 7 kaki (Tingkat 1)

Tingkat 2 (Tempat menanam jenazah baru 2)

Jenazah 3

Jenazah 2

Kubur

4 kaki

Tingkat 1 (Tempat menanam jenazah lama 1)

4 kaki Jenazah 1

Jenazah 1

KeratanKeratan Rentas Rentas Perkuburan KuburTingkat 3 Nisan

Aras Tanah 3

aki 3 Aras Tanah 2 7 kaki

ki 15 kaki

Aras Tanah Asal

Jenazah 3 7 kaki

Tingkat 3 Tempat Menanam Jenazah (3)

11 kaki 4 kaki 7 kaki

Jenazah 2 Tingkat 2(Tempat Menanam Jenazah (2) 4 kaki

Jenazah 1

Tingkat 1 (Tempat Menanam Jenazah (lama)

Pandangan HadapanPerkuburan Kubur Pandangan Hadapan Tingkat 3 Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

Tambakan tanah 4 kaki untuk kubur tingkat 2

Panda

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM i. Kerja-kerja Penambakan Sebelum kerja penambakan bagi pembinaan tanah perkuburan tingkat, sebuah tembok konkrit setinggi 4 kaki (minimum) dan sistem perparitan hendaklah dibina terlebih dahulu di sekeliling tanah perkuburan sedia ada berdasarkan pelan kejuruteraan yang diluluskan. Jenis tanah yang sesuai untuk tujuan penambakan hendaklah sekurangkurangnya 50% tanah merah jenis topsoil dan selainnya adalah tanah pasir.

Pembinaan struktur tembok penahan dan sistem saliran air bawah tanah di perkuburan sedia ada.

Konsep â&#x20AC;&#x2DC;bucket railingâ&#x20AC;&#x2122; merupakan di antara kaedah yang sesuai dan selamat untuk mengangkut tanah terus ke liang lahad kubur. Batu-batu nisan yang sedia ada hendaklah dipindahkan secara berperingkat-peringkat mengikut kawasan yang hendak ditambak. Bagi menjaminkan batu-batu nisan yang diubah supaya dapat diletakkan semula di tempat asalnya, maka sistem pancang hendaklah digunakan. Batu nisan yang diubah hendaklah diberi nombor yang sama dengan kayu pancang yang digunakan.

Batu nisan tingkat 1 dan tingkat 2 yang diletak secara bersebelahan di Kepala Batas, Negeri Penang.

Sumber : Gambar dari Masjid Al Jamiul Badawi, Kepala Batas, Negeri Penang (2001).

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM

Sumber : Masjid Al Jamiul Badawi, Kepala Batas, 2001. Keadaan tapak kubur Islam bertingkat.

Tapak kubur yang telah ditabur dengan tanah.

Konsep ‘bucket railing’ untuk mengangkut pasir dan tanah ke tapak kubur sedia ada. Sumber : Gambar dari Masjid Al Jamiul Badawi, Kepala Batas, Negeri Penang (2001).

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM SENARAI RUJUKAN 1. Cemeteries, Burials and The Water Environment (2010), Northern Ireland Environmental Agency. 2. Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia (1997), “Garis Panduan Perkuburan Islam dan Bukan Islam (JPBD 17/97)”, Kuala Lumpur 3. Cremation Society of Great Britain (1978), “The Siting and Planning of Crematoria”, Britain.

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

Sebarang pertanyaan, sila hubungi: Pengarah Bahagian Penyelidikan dan Pembangunan Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia Tel: 03-20816000 Faks: 03-20941170 Email: bpp@townplan.gov.my Laman web: www.townplan.gov.my

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan Jalan Cenderasari, 50646 Kuala Lumpur