CMYK
;fjwfg † afn ljjfx ;fdflhs tyf sfg"gL ck/fw xf] . g]kfnsf] sfg"g cg';f/ s]6f / s]6L b'a}sf] pd]/ @) jif{ gk'uL ul/Psf] ljjfx afn ljjfx xf] . afn ljjfxn] ljjfx ug]{ b'a}sf] rf}tkmL{ ljsf;df uDeL/ c;/ kb{5 . To;}n]
afnljjfx x'g glbg' / x'g nfu]sf] yfxf kfP To;nfO{ /f]Sg' xfdL ;a}sf] bfloTj xf] . cf]/]s g]kfn bfª
jif{ M $)
c+s M @!^
o'uaf]w gof“
www.nayayougbodh.com
/fli6«o b} lgs
@)&# ;fn d+l;/ !% ut] a'wjf/
(Naya Yugbodh National Daily Nov. 30, 2016)
;+ljwfg ;+zf]wg k:tfj btf{ o'uaf] w ;dfrf/bftf sf7df8f} +, !$ d+l;/ . ;/sf/n] ;+ljwfg ;+zf] wg;DaGwL ljw] os l;+xb/af/l:yt Joj:yflksf–;+;b\ ;lrjfnodf btf{ u/] sf] 5 . dlGqkl/ifb\sf] a} 7s ;lsPnuQ} ljw] ossf] k:tfj ;/sf/sf tkm{af6 sfg'g, Gofo tyf ;+;bLo Joj:yf dGqfnosf ;xkjQmf xf] daxfb'/ s] ;Ln] ;lrjfnosf] ljw] os zfvfdf btf{ u/fpg'ePsf] xf] . g] kfnsf] ;+ljwfgsf] wf/f @(^ adf] lhd ;f] ljw] ossf] k:tfj cfPsf] xf] . ;lrjfnosf zfvf clws[t lqljqmd k/fh'nLn] ljw] os btf{ ub{} ;f] ljw] os kl/kSj x'g kf“r lbg nfUg] Joj:yf /x] sf] atfpg'eof] . ljw] ossf] btf{ g+ @* /x] sf] 5 . kwfgdGqL lgjf; afn'jf6f/df a;] sf] dlGqkl/ifb\sf] a} 7sn] ;+ljwfg ;+zf] wg k:tfj kfl/t ub} { Joj:yflksf–;+;bdf btf{ ug{] lg0f{o u/] sf] lyof] . cfGbf] ng/t dw] zL df] r{fsf] dfu ;Daf] wg ug{ ;/sf/n] gful/stf, kfb] lzs ;Ldf+sg, ;dfg'kflts kltlglwTjnufot a'“bfdf ;+zf] wg ug{ k:tfj btf{ u/] sf] hgfPsf] 5 . o;cl3 ;/sf/ ;+ljwfg ;+zf] wg k:tfj cl3 a9fpg] ga9fpg] cGof] ndf /x“b} cfPsf] lyof] t/ dw] ;L df] rf{sf g] tfx?n] ;+zf] wg k:tfj cl3 a9] kl5 To;nfO{ ;sf/fTds ?kdf ln+b}
xltof/;lxt Pshgf kqmfp u9jf, !$ d+l;/ -o';_– Onfsf kx/L sfof{no u9jfsf] dftxtdf /x] sf] a] nf kx/L rf} sLn] a] nf–@ s7a] ?jf lgjf;L jif{ #% sf lrqdfg 3tL{nfO{ Ps yfg e?jf aGb's / aGb'sdf kof] u ul/g] ;fdfgx?;lxt kqmfp u/] sf] 5. a] nf kx/L rf} sLsf kx/L ;xfos lg/LIfs u0f] z bdfO{sf] sdf08df /x] sf] u:tL 6f] nLn] lghnfO{ aGb's le/] / a] nf–u'?ªvf] nf ;8s v08df lx“l8/x] sf] a] nf kqmfp u/] sf] Onfsf kx/L sfof{no u9jfn] hgfPsf] 5 . cleo'Qmaf6 Ohfhtlagfsf] Psyfg ca} w e?jf aGb's, / aGb'sdf kof] u ul/g] !( yfg kmnfdsf uf] nL, kmnfdsf] 5/f{ #@, b'O{j6f Knfli6ssf] l8Aafdf af?bsf] w'nf] , ;nfO{, l;u] 6 / s] k agfpg kof] u ul/g] Knf] / ;] G6 Ps Kofs] 6 km] nf k/] sf] kx/Ln] hgfPsf] 5 . cleo'Qm lrqdfg 3tL{nfO{ kx/Ln] kqmfp u/L Onfsf kx/L sfof{no u9jfdf NofPsf] / yk cg';Gwfg eO/x] sf] u9jfsf kx/L kd'v /fh' yfkfn] hfgsf/L lbg'eof] .
ljw] osdfly yk ;+zf] wg xfn] / cfnf] rgfTds ;dy{g;lxt r'gfj;Dd hfg ;lsg] atfPkl5 ;/sf/n] ;+zf] wg k:tfj btf{ u/] sf] xf] . o:tf] 5 ;+zf] wg k:tfjM ;/sf/n] dw] zL df] rf{sf] dfu ;Daf] wg ug{sf nflu kf“r gDa/ kb] zaf6 kxf8L lhNnf x6fp“b} t/fO{s] lGbt kb] z agfpg] u/L rf/j6f ljifodf ;+ljwfg ;+zf] wg k:tfj ;+;bdf btf{ u/fPsf] 5 . h;cg';f/ kb] z gDa/ % sf kxf8L lhNnfx?nfO{ kb] z gDa/ $ df ufEb} gjnk/f;L -ab{3f6 ;': tf klZrd_ b] lv ?kGb] xL, slknj:t', bfª, af“s] / alb{of ;d] l6Psf] kb] z agfpg] k:tfj ul/Psf] 5 . of] ljw] os kfl/t eof] eg] kb] z–% df /x] sf kxf8L lhNnfx? kfNkf, c3f{vf“rL, u'NdL, k"jL{ ?s'd, /f] Nkf / Ko'7fg lhNnf ca kb] z–$ df /xg] 5g\ . To:t} gjnk/f;Lsf] k"jL{ efu klg rf/ g+= kb] zdf /xg] 5 . To:t} gful/stf, /fli6«o ;efdf kltlglwTj / efiff;DaGwL laifodf klg ;+zf] wg ug{ nfluPsf] 5 . g] kfn ;/sf/n] efiff cfof] usf] l;kmfl/;df ;a} dft[efiffnfO{ ;+ljwfgsf] cg';"rLdf ;dfj] z ug] { k:tfjdf pNn] v 5 . To:t} cfof] usf] l;kmfl/;df g] kfn ;/sf/n] ;/sf/L sfdsfhsf] efiff egL lg0f{o ul/Psf efiffx?nfO{ ;+ljwfgsf] cg';"rLdf /fVg] klg k:tfjdf pNn] v 5 .
/fli6«o ;efdf kTo] s kb] zaf6 dlxnf, blnt / ckfª\u cNk;+Vos;lxt tLg÷tLg hgf / af“sL #% l;6df eg] kb] zsf] hg;+Vofsf] cfwf/df lgj{flrt x'g] k:tfj ul/Psf] 5 . o;/L lgjf{lrt x'g] df kTo] s kb] zaf6 b'O{÷b'O{hgf dlxnf x'g] kfjwfg k:tfljt 5 . o;n] ubf{ /fli6«o ;efdf slDtdf @! hgf dlxnf clgjfo{ lgjf{lrt x'g] 5g\ . gful/stf;DaGwL Aoj:yf ;+zf] wg ug{ k:tfj ub} { elgPsf] 5– …g] kfnL gufl/s;“u a} jflxs ;DaGw sfod u/] sL lab] zL dlxnfn] rfx] df cfkm\gf] b] zsf] gful/stf kl/Tofu u/] sf] sf/jfxL rnfPkl5 ;+3Lo sfg"gadf] lhd g] kfnsf] a} jflxs c+uLs[t gful/stf lng ;Sg] 5 .Ú o;;DaGwL cGtl/d ;+ljwfg @)^# s} Aoj:yf bf] xf] ¥ofOPsf] 5 . dlGqkl/ifb\sf] a} 7scl3 kwfgdGqL kr08 / /fkkf cWoIf sdn yfkfaLr e] 6jftf{ ePsf] lyof] . ;f] e] 6df yfkfn] ;+ljwfg ;+zf] wgsf] kIfdf pleg] klta4tf hgfPsf] afn'jf6f/ ;f] tn] hgfPsf] 5 . To:t} kd'v ;Qf?9 bn g] skf dfcf] jfbL s] Gbsf] kf] ln6Ao"/ f] a} 7sn] ;+ljwfg ;+zf] wg kIfdf lg0f{o u/] sf] lyof] . kwfgdGqL kr08n] ;+ljwfg ;+zf] wgaf/] ;+3Lo ;dfhjfbL kmf] / dsf cWoIf pk] Gb ofbj / gof“ zlQmsf ;+of] hs 8f= afa'/ fd e§/fO{;“u klg 5'§f5'§} e] 6\g'ePsf] lyof] .
clwsf/d}qL ;]jf kbfg ug{ ;'emfj o'uaf] w ;dfrf/bftf 3f] / fxL, !$ d+l;/ . /fli6«o dfgjclwsf/ cfof] u If] qLo sfof{no g] kfnu~hn] clwsf/d} qL ;] jf kbfg ug{ bfªsf ;/sf/L sfof{nox?nfO{ ;'emfj lbPsf] 5 . 3/–3/df dfgjclwsf/, zflGt / ljsf;sf] cfwf/ eGg] gf/fsf ;fy lhNnfl:yt ;/sf/L sfof{nosf kd'v tyf ;'/ Iff kd'vx?nfO{ d+unjf/ 3f] / fxLdf cled'vLs/0f ub} { cfof] usf If] qLo kd'v d'/ fl/ v/] nn] gful/s ;] jfnfO{ dfgjclwsf/d} qL agfpg ;'emfj lbg'ePsf] xf] . gful/ss} ;] jfsf nflu :yflkt sfof{nox? gful/sklt hjfkmb] xL x'g'kg] { eGb} clwsf/d} qL ;] jf kjfx ug] { pQ/bfloTj axg ug{ sfof{no kd'vx?nfO{ ;'emfj lbg'eof] . dfgjclwsf/ /fli6«o sfo{of] hgfsf] sfof{Gjog gePsf] klt sfof{no kd'vx?nfO{ Wofgfsif{0f u/fp“b} If] qLo kd'v v/] nn] sfo{of] hgfcg';f/sf lgoldt ultljlw ug{ klg cfux ug'{eof] . pxf“n] lhlj;, uflj; / gu/kflnsfnfO{ clwsf/d'vL k4ltaf6 ljsf;sf of] hgf 5gf] 6 ug{;d] t ;'emfj lbg'eof] . dfgjclwsf/ /fli6«o
sfo{of] hgfaf/] hfgsf/L lbb} If] qLo kd'v v/] nn] gful/s ;] jfnfO{ r': t, ;'ne Pj+ kefjsf/L agfpg'kg] {df hf] 8 lbg'eof] . ;f] cj;/df sfof{no kd'vx?sf] tkm{af6 af] Nb} bfªsf kd'v lhNnf clwsf/L bLks sfkm\n] n] dfgjclwsf/klt ;/sf/L sfof{nox? uDeL/ / ;+j] bgzLn /x] sf] atfpg'eof] . /fli6«o sfo{of] hgf cg';f/ g} lhNnfsf ;/sf/L sfof{nodf dfgjclwsf/ 8] : s :yfkgf u/L sfo{ cf/De eO;s] sf] pNn] v ub} { klhc sfkm\n] n] sfof{no kd'vx?nfO{ dfgjclwsf/d} qL ;] jf kjfx ug{ lgb] {zg lbg'eof] . lhNnfsf
#) a9L ;/sf/L sfof{nosf kd'vx?sf] ;xeflutf /x] sf] sfo{qmddf rf/j6} ;'/ Iff lgsfosf kd'v, :yfgLo ljsf; clwsf/L, gu/kflnsfsf sfo{sf/L clws[tnufotsf] ;xeflutf lyof] . /fli6«o dfgjclwsf/ cfof] u If] qLo sfof{nosf dfgjclwsf/ clws[t /d] z yfkfsf] ljifo kj] zaf6 z'? ePsf] sfo{qmdsf] ;xhLs/0f cfof] us} dfgjclwsf/ clws[t 6+s vgfnn] ug'{ePsf] lyof] . To;cl3 cfof] un] lhNnfsf dfgjclwsf/ /Ifsx?;“u klg 3/–3/df dfgjclwsf/, zflGt / ljsf;sf] cfwf/ ljifos cled'vLs/0f u/] sf] lyof] .
Gofosf] vf]hLdf 5g\ /f]NkfnL dlxnf q sljtf pkfWofo lnafª -/f] Nkf_, !$ d+l;/ . n} +lus lje] bsf/L lx+;f cGTosf nflu b] zJofkL¿kdf cleofg rln/x“bf klg /f] NkfnL dlxnf eg] n} +lus lx+;faf6 c5'tf] /xg ;ls/x] sf 5} gg\ . Psflt/ dlxnf lx+;f Go"gLs/0fsf nflu dlxnf tyf afnaflnsf sfof{no /f] Nkfn] @^ cf+} F cGt/f{li6«o n} +lus lx+;f la?4sf] cleofgsf cj;/df ljleGg lsl;dsf sfo{qmdsf] cfof] hgf u/L !^ lbg] cleofg ;~rfng ul//x] sf] 5 eg] csf{] tkm{ lx+;fkLl8t dlxnf Gofosf] vf] hLdf bf} l8/x] sf 5g\ . s/La b'O{ jif{ klxn] k] d ljjfx u/] sL Ol/jfª /f] NkfsL @! jifL{of h} snf 8f“uL Gofosf] vf] hLdf kx/Ldf cfpg'ePsf] 5 . >Ldfg\ tyf 3/kl/jf/n] …t“nfO{ df5'{ s'6\5Ú' eg] / 8/ wDsL b] vfPkl5 cfkm\gf afa'sf] ;xof] udf pxF“ kx/Ldf cfPsf] kx/L CMYK
hjfg /Ltf rf} w/Ln] hfgsf/L lbg'eof] . o:t} s'/ ] nL–$ /f] NkfsL ## jifL{of zflGt a'9fn] c;f] h @! ut] >Ldfg\n] bf] ;f] ljjfx u/] sf] / cfkm"nfO{ jf:tf gu/] sf] eGb} kx/Ldf ph'/ L lbg'eof] . kLl8t a'9fsf cg';f/ >Ldfg\n] bf] ;f] ljjfxkl5 cfkm\gf] gful/stfnufotsf ;Dk"0f{ sfuhft sAhfdf lnPkl5 pxf“ kx/L u'xfg{ afWo x'g'ePsf] xf] . clxn] Onfsf kx/L sfof{no /f] Nkfn] pxf“sf >Ldfg\la?4 ax'ljjfxsf] d'2f btf{ u/L ;f] 36gfdfly 5fglag tyf cg';Gwfg ul//x] sf] 5 . o;} u/L a8frf} / –* /f] NkfsL @) jifL{of kfj{tL a'9fyf] sLsf >Ldfg\ ljb] z uPsf] cj:yfdf ;f;";;'/ fn] a'xf/LnfO{ s'6lk6 u/L 3/af6 lgsfnf u/] sf] eGb} sflt{s * ut] a'9fyf] sL Gofo vf] Hb} kx/Ldf cfpg'eof] . kx/Ln] ;f;";;'/ f / >Ldfg\nfO{ lemsfO{ 36gfdfly 5fglag u¥of] / ;f;", ;;'/ f / >Ldfg\ nfO{ dfkmL dfUg nufof] .
o:t} ;vL–# lr;fkfgL /f] NkfsL @# jifL{of /Ltf vftL kl/jf/n] u/] sf] 3/] n' lx+;f ;xg g;sL s/La 5 dlxgfb] lv dfOtL 3/d} a:b} cfpg'ePsf] 5 . k] d ljjfx u/] sL vftLn] klg >Ldfg\n] hf“8 /S;L vfP/ s'6lk6 ug{] / 3/kl/jf/n] jf:tf guGf{] u/] sf] cf/f] k nufpg'ePsf] 5 . ;f“em laxfgsf] 5fs k] 6el/ vfg clg Ps;/f] nufpg klg ;d:of x'g yfn] kl5 dfOtLd} a:b} cfPsf] pxf“n] atfpg'eof] . df] afOn kmf] gaf6 k] d rn] kl5 ;fg} pd] / df ljjfx aGwgdf af“lwg'ePsf vftLnfO{ xtf/df u/] sf] ljjfxaf6 clxn] k5'tf] eO/x] sf] 5 . …/ftlbgsf] >Ldfg\sf] s'6fO / ;f;";;'/ fsf] ufnLunf} h ;'Gg'eGbf a? Ps5fs vfP/ a:5' t/ Tof] 3/df t d/] hfGg“Ú– kl/jf/af6 kfPsf] lx+;fsf] :d/0f ub{} pxf“n] eGg'eof] . oL t lhNnfsf dlxnf lx+;fsf kltlglw 36gf dfq x'g\ . lhNnf kx/L sfof{no /f] NkfcGtu{t /x] sf]
dlxnf tyf afnaflnsf ;] jf s] Gbdf o; cfly{s jif{df dfq @* j6f 3/] n' lx+;f / @$ j6f ;fdflhs lx+;f u/L hDdf %@ j6f dlxnf lx+;fsf 36gf btf{ ePsf 5g\ . cl3Nnf] cfjdf 3/] n' lx+;fsf Ps ;o !@ j6f / ;fdflhs lx+;fsf $$ j6f u/L Ps ;o %^ j6f dlxnf lx+;fsf 36gf btf{ ePsf] kx/L hjfg ldg" cfn] n] hfgsf/L lbg'eof] . pxf“sf cg';f/ ph'/ Lstf{ dlxnfn] >Ldfg\n] dfbskbfy{ ;] jg u/L s'6lk6 ug{] , vfg nufpg glbg] , la/fdL kbf{ cf} iflw pkrf/ gug{] , >LdtL tyf aRrfsf] a] jf:tf ug] {, tyfgfd ckzAb af] n] / ufnL a] OHhtL ug{] , 3/df >LdtL x'“bfx'‘“b} bf] ;f] ljjfx ug{] tyf 3/df /x] sL >LdtLsf] ljjfx btf{ / aRrfsf] hGdbtf{df ;d] t a] jf:tf ug{] u/] sf] b'v] ;f] kx/Ldf kf] Vg] u/] sf 5g\ . ljz] if u/L @) b] lv $) jif{;Ddsf dlxnf kx/L;dIf Gofo dfUg cfpg] u/] sf] af“sL clGtd k] hdf:
;fd'bflos ljBfno lzIfssf nflu cToGt h?/L ;"rgf † o; sfof{nodf cf=j= @)&#÷)&$ sf nflu bfª lhNnf cGtu{t o; cl3 s'g} klg tflnd lnPsf÷glnPsf afn ljsf; lzIfs, cfwf/e"t / dfWolds txsf :yfoL, c:yfoL tyf cGo lzIfsx?n] NCED sf] www.nced.gov.np sf] ;fO6df ePsf] cfj]bg kmf/fdsf] 9fFrfdf e/L lhNnf lzIff sfof{no, z}lIfs tflnd s]Gb tyf ;DalGwt ;f]ts]Gbdf @)&# k'; !% ut];Dd k]z ug'{x'g ;DalGwt ;a}df hfgsf/L u/fOG5 . wgaxfb'/ cf]nL -jl/i7 klzIfs_ z}lIfs tflnd s]Gb, bfª
k[i7 M ^
d"No M ?= %.–
kxf8L lhNnfx? kf“r gDa/ kb]zaf6 gx6fpg dfu
tl:j/ M s'nbLk Gof}kfg]
q lgd';+ud 3tL{ 3f] / fxL, !$ d+l;/ . kf“r gDa/ kb] zsf kxf8L lhNnfx?nfO{ cGo kb] zdf ufEg nfu] sf] la/f] wdf bfª kfb] lzs /fhwfgL ;/f] sf/ ;ldltn] ;/sf/nfO{ 1fkgkq k7fPsf] 5 . ;/f] sf/ ;ldltsf] cfx\jfgdf 3f] / fxLdf d+unjf/ ¥ofnL cfof] hgf u/L kwfgdGqLsf] sfof{nodf kxf8L lhNnfx? kf“r gDa/ kb] zaf6 x6fpg yflnPsf] u[xsfo{ tTsfn /f] Sg dfu ub} { 1fkgkq k7fPsf] xf] . kf“r g+= kb] znfO{ 6'qm\ofpg] kxn aGb u/, ?s'd / ;NofgnfO{ ;d] t kf“r g+= kb] zdf sfod u/ eGb} ;/f] sf/ ;ldltn] 3f] / fxL ahf/df ¥ofnL lgsfNb} lhNnf kzf;gdf k'u] / kd'v lhNnf clwsf/Ldfkm{t kwfgdGqLsf] sfof{nodf 1fkgkq k7fPsf] xf] . ;/f] sf/ ;ldltsf ;+of] hs tyf bfª lhNnf pBf] u jfl0fHo ;+3sf cWoIf x] d/fh a~hf8] , gful/s ;dfh bfªsf ;+of] hs 6Lsf/fd /] UdL / g] kfn kqsf/ dxf;+3 bfªsf cWoIf ;'bLk uf} tdn] kd'v lhNnf clwsf/L
bLks sfkm\n] dfkm{t ;/sf/nfO{ 1fkgkq a'emfpg'ePsf] xf] . 1fkgkqdf ;+ljwfg ;+zf] wgsf] gof“ k:tfjsf] ?kdf kf“r g+= kb] znfO{ 6'q\mofpg] u/L ;Ldf x] / km] / ug{ vf] lhPsf] df bfªaf;Ln] cfklQ ks6 ub{5f+} elgPsf] 5 . ;+ljwfg sfof{Gjogsf] r/0fdf k'u] sf] cj:yfdf ldn] / a;] sf hgtfnfO{ åGådf n} hfg] / km'6fpg vf] Hg] sfo{ ;/sf/n] ug{ nfu] sf] ;/f] sf/ ;ldltn] 7x/ u/] sf] 5 . kf“r g+= kb] zaf6 cnu ug{ vf] lhPsf] la/f] wdf plqPsf /f] Nkf, Ko'7fg, ?kGb] xL, slknj:t' nufotsf lhNnfn] yfn] sf] cfGbf] ngklt ;dy{g hgfp“b} ;/f] sf/ ;ldltn] cfkm"x?sf dfudf ;/sf/n] xr'jf tfn b] vfP bfªaf;L ;zQm cfGbf] ngdf plqg] r] tfjgL;d] t 1fkgkqdf lbOPsf] 5 . ;fy} kb] z g+= kf“rsf] /fhwfgL bfªdf agfpg ;lsg] cfwf/x? w] / } /x] sf] eGb} bfªnfO{ kfb] lzs /fhwfgL tf] Sg, ljutdf p7] sf yf? nufotsf dfu clwstd k"/ f ug{, ?s'd / ;NofgnfO{ ;d] t kf“r g+= kb] zdf ;dfj] z ug{ ;/f] sf/ ;ldltn] dfu u/] sf] 5 .