başkalarının sahabeden bir cemaatten tahric ettikleri hadisleri, terk ettirecek şekilde ızdırabı açıklamamıştır. Sahabeden biri, Resulullahtan -sallallahu aleyhi ve sellemnaklen onun "Kadir Gecesini Ramazanın son on gecesinde arayın!" buyurduğunu; bir başkası "Kadir Gecesini Ramazanın son on gecesinin tek olanlarında arayın!" buyurduğunu; üçüncüsü Resulullahın -sallallahu aleyhi ve sellem- "Onu Ramazanın son on gecesinde arayın! Kadir Gecesi, kalan on günün dokuzuncusunda, yedincisinde, beşincisinde olabilir" buyurduğunu rivayet etmiştir.
hiçbir zararı yoktur. Bunula hadisleri atmağa sebep olan ızdırap davasına kalkışmak doğru olamaz. Bundan sonra malum ola ki: Kadir kelimesinin birinci manası hakkında buraya kadar verdiğimiz izahattan anlaşıldı ki, bu mana, şeref, fazilet ve mertebe yüksekliğidir. Kadir Gecesinde Kur'an inmesi sebebiyle şüphesiz ki, ona şeref ve fazilet verdır. Lakin o gecenin bundan maada Allah'ın ona tahsis buyurması sebebiyle bir şeref ve fazilet vardır ki, bundan sonra ondan söz etmeyeceğiz. Bundan dolayı Allahu Teala o geceyi vahyinbaşlangıcı ve Kur'an'dan indirdiği ilk ayetlerin nüzulü gecesi olmak üzere ihtiyar eylemiştir.
Abduh'un ızdırap dediği bu mudur ki, onunla bu hadisleri kabuldan çekiniyor? Biz naklettiğimiz araştırmada emreden hadisler arasında ne senette ne metinde onların sıhhatine dokunacak ve atılmasını icap edecek bir ızdırap bulamıyoruz. Bu hadislerde olup olacağı kısalık ve uzunluk, yahut bir lafın yerine müteradifini koymakla bir değişiklik vardır. Bu makamda ve -yine itimat edilmeyen kimseler müstesna olmak üzere bütün ulema- Peygamberin -sallallahu aleyhi ve sellemkastettiği manayı bozmamak şartıyla hadisleri mana itibarıyla tecviz ettiğine göre işaret ettiğimiz değişikliğin de
İkinci manaya gelince -ki, bu manaya göre kadir takdir demektir- Şeyh Muhammed Abduh bu manaya göre mütekaddimin ulemanın cumhuruna muhalif olanı seçmiştir. Abduh şöyle demiştir: "Bu geceye Kadir Gecesi denilmesi ya takdir gecesi manasınadır; çünkü Allah dinin takdire ve insanları bulundukları vartadan kurtarmağa davet 79