Seren Kierkegaard
olacaktım. Şimdi, daha sonra açıklayacağım üzere, benim görüşü me göre evlenmek her erkeğin görevi olduğu ve kişinin kötü koca olmak üzere evlenmesi gereğinin yalnızca benim görüşüm olması mümkün olmadığından, her türlü mistisizmden uzak durmam gerektiğini kolaylıkla görebilirsin. Kendisini tek yönlü olarak mistik bir yaşama vakfeden bir kimse sonunda herkese o kadar yabancı hale gelir ki, her türlü ilişkiye, hatta en içten ve en samimi ilişkilere bile ilgisizleşir. Kişinin Tanrıyı anne ve babasından fazla sevmesinin anlamı bu değildir;30 Tanrı kendine aşık olmadığı gibi, insanlara en korkunç tuzaklarla işkence etmek isteyen bir şair de değildir. Ve sen de Tanrı sevgisiyle, Tanrının bizim kalbimize koyduğu insanlara duy duğumuz aşk arasında mevcut bir çatışmadan daha korkunç bir şey düşünemezsin. Eminim birkaç yıl önce çok fâzla temasımız olan, en çok da benim görüştüğüm, genç Ludvig Blackfeldt’i unutmamışsındır. Kesinlikle muhteşem zihinsel yeteneklere sahip ti; ama talihsizlik eseri Hıristiyanlıktan çok tek yönlü olarak Hint mistisizmine kendisini kaptırdı. Orta Çağda yaşasaydı kuşkusuz bir manastıra sığınırdı. Çağımızda ise bu tür maceralara yer yok. Günümüzde bir kimse yolunu kaybettiğinde, tamamen iyileşme diği takdirde batıp gider. Ona sunulacak herhangi bir göreceli kurtuluş yoktur. Biliyorsun Ludvig kendi hayatına son verdi. Zavallı gerçekten dine düşkün değildi, ama mistisizme düşkündü. Zaten mistik için özel olan dinî olan değil, içinde bireyin verili realite ile hiçbir ilişkiyi umursamaksızın ebedî ile doğrudan ilişki içinde girdiği inziva halidir. ‘Mistisizm’ sözcüğünün doğal olarak ve hemen akla dinî nitelikli bir şeyleri getirmesi, en basit bir göz lemle bile anlayabileceğin üzere, dinin bireyi tecrit etme eğilimin den kaynaklanmaktadır. Belki kiliseye çok sık gitmiyorsun; ama çok iyi bir gözlemci olma ihtimalin yüksek. Kilisede iken bir 86