10
DÜNYA
18-31 MAYIS 2010
DEVRiMCi
DEMOKRASi
‘Biz topraklar›n›z› iflgal ederken, siz müzakere ediverin’! Filistin Devlet Baflkan› Mahmud Abbas’›n ‹srail’le müzakereleri kabul etmesinin üstünden bir hafta bile geçmeden ‹srail, Kudüs’teki, Filistinlilere ait evleri y›kma karar› ald›, karar› protesto eden bir Filistinli genci öldürdü. Filistin Özerk Yönetimi’nin ‹srail’le “bar›fl görüflmelerini” kabul etmesinin üstünden birkaç gün bile geçmeden ‹srail ‹ç Güvenlik Bakan› Yitzhak Aharonovitz, hiçbir gecikme olmaks›z›n do¤u Kudüs’teki Filistinlilere ait evlerin y›k›laca¤›n› aç›klad›. ‹srail parlamentosunda konuflan Aharonovitz, “fiunu vurgulamak isterim ki Kudüs’teki Araplara ait evlerin y›k›lmas›n› durduracak
hiçbir engel bulunmamaktad›r. Biz kesin olarak en k›sa sürede y›k›mlara bafllayaca¤›z.” dedi. ‹srail Baflbakan› Benyamin Netanyahu da Kudüs’ün Yahudilefltirilmesi politikas›na Tevrat’tan deliller getirdi¤i konuflmas›nda, “Bu kentin ‹branice ismi (Siyon) Tevrat’ta 850 defa tekrar edilmifltir. Bunun Arapça ismine ise çok az de¤inilmifltir. Buradan, bu kentin Yahudilere ait oldu¤u sonucunu ç›karabiliriz.” dedi. ‹srail’in, Yahudi yerleflkeleri inflas›n› geniflletme karar›, her f›rsatta bar›fl ça¤r›s›nda bulunan Filistin’deki teslimiyetçi yönetime ve dolayl› müzakereleri savunan Arap devletle-
rine at›lm›fl bir tokat niteli¤inde.
ABD, Filistin ve Lübnan halk›n› katletmesi için ‹srail’e para yard›m› yapacak ‹ran’›n Arapça yay›n kuruluflu el-Alem televizyonunun haberine göre Amerika Devlet Baflkan› Barack Obama, Hizbullah’›n sahip oldu¤u füzelere karfl› ‹srail’in etkin bir füze savunma sistemi kurmas› için Kongre’den 205 milyon dolarl›k bütçe tahsis etmesini istedi. Filistin’de yay›mlanan haftal›k el-Menar gazetesi de ‹srail Savunma Bakan› Ehud Barak’›n son ABD ziyareti s›ras›nda Amerikal›
yetkililerle ‹srail’in güvenlik sorunlar›n› görüfltü¤ünü belirterek görüflmede, Hizbullah’›n silah kapasitesini art›rmas›ndan duyulan kayg›lar›n dile getirildi¤ini yazd›. ‹srail ve Amerika’daki savunma çevreleri Hizbullah’›n füze kapasitesinde büyük art›fl yafland›¤›n› öne sürerek ‹srail’i Lübnan ve Filistin halk›na karfl› silahland›rmak gerekti¤ini savunuyorlar. Bu silahland›rman›n ‹ran ve Suriye ile bölgede ABD flemsiyesi alt›na al›nmak istenen di¤er devletlere karfl› da bir tehdit unsuru olaca¤› dikkate al›nd›¤›nda, Hizbullah’›n sahip oldu¤u öne sürülen füzelerin bir bahane oldu¤u görülecektir.
Tayland: Bir devrim aray›fl› m›, muhalefet savafl› m›?
Tayland’da, askeri bir darbeyle görevinden al›nan eski baflbakan Takhsin fiinavatra’n›n yeniden baflbakan seçilmesi talebiyle bafllat›lan eylemler aylard›r aral›ks›z sürüyor. ‹lk dönemler fiinavatra’n›n görevine iade edilmesi talebininin ön planda oldu¤u eylemler, giderek yoksul halk›n kendi taleplerini dile getirerek savundu¤u bir hal ald›. Diktatörlü¤e Karfl› Demokrasi ‹çin Birlik (UDD) flemsiyesi alt›nda toplanan on binlerce “k›rm›z› gömlekli” Taylandl› yoksul, ülkede gerçek bir demokrasinin tesis edilmesini talep ediyor. “K›rm›z› gömlekliler”in Tayland’›n baflkenti Bangkok’ta sürdürdükleri kitlesel eylemler, 10 Nisan’da kritik bir aflamaya ulaflt›. Tam da bu noktada, Tayland polisi ve ordusu, Diktatörlü¤e Karfl› Demokrasi ‹çin Birleflik Cephe (UDD) bayra¤› alt›nda toplanm›fl olan on binlerin bu de¤iflim aray›fl›n› bast›rmak için bir karfl› sald›r› bafllatt›. Uzun süredir devam edegelen bu kriz, ülkenin her yerinden on binlerce “k›rm›z› tiflört”lünün, çad›rlar› ve uyku tulumlar› ile Bangkok’a gelerek, hükümetin istifa etmesini talep ettikleri 2010 Mart’›ndan bu yana büyük bir t›rman›fl göstermifl durumda. O tarihlerde “k›rm›z› tiflörtlü”lerin istifa taleplerini “tart›flmaya de¤er” bulmayan Tayland Baflbakan› Abhisit Vejjajiva, k›sa bir süre sonra ola¤anüstü hal ilan ederek, UDD üyesi “k›rm›z› tiflörtlü”lere karfl› bir bast›rma harekat›na giriflmiflti. Bu kapsamda bireysel özgürlükleri büyük oranda k›s›tlayan ve ülke çap›nda tutuklama furyas› bafllatan Abhisit hükümeti, muhalif medya kurulufllar›na büyük bir sansür getirdi. Aralar›nda ülkenin popüler haber sitesi olan Prachatai’nin de bulundu¤u 612 internet sitesine yay›n yasa¤› uygulad›. ‹ktidar›n bu icraatlar›, “k›rm›z› gömlekliler”e yönelik çok sert sald›r›lar›n gerçeklefltirilmesinin ön haz›rl›klar› olarak devreye sokuldu. Nitekim bu haz›rl›klar›n tamamlanmas›n›n ard›ndan mevcut iktidar, ezici ço¤unlu¤unu yoksul iflçi-köylü ve emekçilerin oluflturdu¤u “k›rm›z› gömlekliler”e dönük büyük bir sald›r›ya giriflti.
K›rg›zistan’da roller de¤iflti, çat›flmalar sürüyor
Asker ve polisler, sokaklara barikat kurmufl olan kitleyi atefl açarak da¤›tmaya giriflti. ‹ktidar›n bu kanl› sald›r›s› sonucunda Japon bir gazetecinin de aralar›nda bulundu¤u 17 kifli hayat›n› kaybetti, 800 kifli yaraland›. Çat›flmalar esnas›nda 4 polis de öldü. Bu sald›r›n›n ard›ndan Bangkok sokaklar›nda “k›rm›z› gömlekliler”le devlet güçleri aras›ndaki çat›flmalar daha da alevlenirken, yoksul kitlelerin tak›nd›klar› tutum, ülkede bir siyasal dönüflüme duyulan güçlü özlemi de a盤a ç›kartt›.
Krizin geçmifli 2001 y›l›nda yoksul ve orta halli Tayland halk›n›n taleplerini savunma iddias› ile seçimlere giren ve büyük bir oy alarak seçimleri kazanan Thaksin fiinavatra’n›n kurdu¤u hükümet, Tayland’›n zengin s›n›flar› ve orta s›n›f›n›n üst kesimleri taraf›ndan, kendilerinin geleneksel hegemonyalar› ve menfaatleri için bir tehdit olarak görüldü. 2006 y›l› bafllar›nda, Sondhi Limthogkul –Thaksin gibi milyarder bir ifl adam›- taraftarlar›n› hükümete karfl› harekete geçirdi ve hükümetin istifas›n› istedi. Limthogkul taraf›ndan bafllat›lan ve Demokrasi ‹çin Halk›n Birli¤i (PAD) ad›n› verdi¤i oluflum, ülkede yönetime karfl› binlerce yoksul Taylandl›y› pefline takmay› baflard›. Thaksin hükümetine karfl› sokaklara ç›kan ve hepsi sar› gömlekler giyen PAD üyelerinin bu eylemleri, Thaksin’i “zararl›” bulan zengin kesimin ezici bir ço-
ABD taraf›ndan organize edilen ve “lale devrimi” olarak adland›r›lan bir operasyonla yönetime getirilen Kurmanbek Bakiyev’in, Rus destekli bir karfl› hamle ile devrildi¤i K›rg›zistan’da çat›flmalar dinmek bilmiyor. ‹ktidar›n el de¤ifltirdi¤i ülkede bu kez Bakiyev yanl›lar› protestolar bafllam›fl durumda. Ülkenin güneyinde etkinliklerini artt›ran Bakiyev yanl›lar›, Ofl kentinde belediye ve valilik binas›n› ele geçirdiler. Edinilen bilgiye göre, belediye baflkanl›¤› ve Ofl böl-
¤unlu¤u ile orta s›n›f›n üst kesiminin ezici ço¤unlu¤unun ordu eliyle iktidar› ele geçirmelerinin zeminini haz›rlad›. Tayland ordusunun, 2006 y›l›nda darbe yaparak yönetimi ele geçirmesi, ülkede tansiyonun daha da yükselmesine neden oldu. Yönetimi ele alan ordu, General Surayud Chulanont’u yeni bir seçim için haz›rl›k yapmas›, Thaksin fiinavatra’n›n partisi TRT’yi da¤›tmas› ve halk›n kat›ld›¤› (!) bir yönetimin önünü açmas› için görevlendirdi. Kapat›lan TRT üyeleri, k›sa bir süre içinde Halk ‹ktidar› Partisi (PPP)’ni kurarak 2007 y›l›nda yap›lan seçimlere girdi ve seçimlerden galip olarak ç›kt›. Darbenin yap›ld›¤› 19 Eylül 2006 tarihinde ABD’deki BM zirvesinde bulunan ve sonras›nda da ülkeye dönme yasa¤› getirilen fiinavatra’ya vekaleten Samak Sundaravej baflbakanl›k koltu¤una oturdu. Ne var ki Samak, bir televizyon kanal›nda yay›nlanan aflç›l›k program›na kat›larak yemek yap›nca, ülkede yeni bir siyasal çalkant› bafl gösterdi ve bu çalkant› Samak’› koltu¤undan etti. Samak, görevini, partisinden bir baflka isme, Somchai Wongsawat’a b›rakt›. Bu geliflmenin ard›ndan Demokrasi ‹çin Halk›n Birli¤i (PDA) yeni sokak eylemleri için ça¤r›da bulundu. 2008 y›l›n›n Kas›m-Aral›k ay› boyunca etkili olan eylemlerde hava alanlar› iflgal edildi, kitlesel sokak eylemleri düzenlendi ve hükümetin istifas› istendi. Ayn› dönemde Tayland anayasa mahkemesi, Halk›n ‹ktidar› Partisi (PPP)’nin kapat›lmas› yönünde karar ald›. Yaflanan bu geliflmelerin ard›ndan Demokrat Parti’nin liderli¤inde bir koalisyon hükümeti kuruldu ve Abhisit Vejjajiva baflbakanl›¤a getirildi. Abhisit, h›zla ülkenin zengin kesiminin ve orta s›n›f›n›n üst kesimlerinin buyruklar› do¤rultusunda faaliyetlere giriflti. Bir dizi hak gasplar›na imza atan Abhisit Vejjajiva, izledi¤i ekonomik politikalarla da halk›n tepkisini toplad›. Bu atmosfer içinde Demokrasi ‹çin Diktatörlü¤e Karfl› Birleflik Cephe’nin liderlik etti¤i binlerce kifli k›rm›z› gömlekler giyerek alanlara ç›kt›.
Tayland siyasetinin yeniden flekillenmesi ‹lk zamanlarda Thaksin fiinavatra’y› baflbakanl›k koltu¤una oturtmak için alanlara ç›kan yoksul halk›n büyük ço¤unlu¤u, karfl›lar›nda ülkenin en zengin kesimlerinin ve kentli orta s›n›f›n üst tabakalar›n›n ç›karlar›n› savunan bir hareket gördükçe, ülkedeki siyasi-iktisadi gerçekle yüzleflmeye bafllad›. Bu süreçte, “sar› gömlekliler” içinde yer alan yoksul kitleler de, karfl›lar›nda duran “k›rm›z› gömlekli” yoksullar›n yaratt›¤› sars›c› etkinin de sonucunda içinde bulunduklar› durumu sorgulamaya bafllad›lar. Bu durum, ülkedeki yoksul halk›n Thaksin fiinavatra’ya endeksli eylem hatt›ndan uzaklaflarak –bu halen bir talep olarak dillendirilse de tali planda kalm›fl görünüyor- daha iyi bir yaflam ve halk›n söz sahibi oldu¤u demokratik bir yönetim talebine do¤ru kayd›. Bu kay›fl halen tamamlanm›fl olmasa da, ak›fl›n yönü bu tarafa mehilli görünüyor. Sokak hareketlerinin içindeki s›n›flar›n etki gücü ve say›sal gücü, kilit bir noktada duruyor. “K›rm›z› gömlekliler”in liderlerinden Nattawut Saikua, 18 May›s günü Bangkok’ta yapacaklar› ve ülkenin her yerinden insanlar›n kat›laca¤› büyük mitingi “s›n›f savafl›”n›n bafllang›c› olarak tan›ml›yor. Bu aç›klama, Thammasat Üniversitesi’nden yank› buldu. 10 Nisan günü polis ve askerin kitleye sald›rmas›n› s›n›f savafl› olarak tan›mlad› ve flunlar› dile getirdiler: “Bu savafl; ülkedeki kentli zengin eliti, devlet kurulufllar›n›, hükümeti, bürokratlar› destekleyen ordu ile taflra insan› aras›ndaki bir savafl. Bu gerçek bir s›n›f savafl›. Devletin, kitle hareketine dönük 10 Nisan sald›r›s› da bunu do¤rulamaktad›r.” Kuflku yok ki söz konusu hareket s›n›f savafl›m›na önderlik eden nitelikli bir örgütten ve örgütlülükten yoksun. Bununla birlikte ak›fl içinde yata¤›n› bulan su misali, Tayland’da yoksul halk, süren eylemleri içerisinde mecras›na do¤ru yol alacakt›r.
ge valili¤i görevine önceki kadro yeniden getirildi. Polisin olaya müdahale etmedi¤i belirtiliyor.
Bakiyev 3 kentin yönetimini ele geçirdi K›rg›zistan'›n güneyindeki Ofl kentinin kamu binalar›n› ele geçiren Bakiyev'in taraftarlar› bölgeye hakim olmaya çal›fl›yor. Bakiyev'i destekleyenler Ofl'un ard›ndan CelalAbad ve Batken valilik binalar›n› da ele geçirdiler.
Söz konusu 3 kentte Bakiyev'in kadrosu yeniden ifl bafl›na getirildi. Olay› yat›flt›rmak için K›rg›zistan Savunma Bakan› vekili ‹samail ‹sakov ile ‹çiflleri Bakan› Vekili Bakt›bek Al›mbekov bölgeye hareket etti.
Otunbayeva: Rövanfla izin vermeyece¤iz K›rg›zistan'›n geçici hükümet Baflkan› Roza Otunbayeva, ülkenin güneyindeki 3 kentin yönetimini
‘Onlar› insandan saymay›n’! ABD taraf›ndan kullan›lan ve Irak baflta olmak üzere çok say›da ülkede binlerce kiflinin ölümünden sorumlu olan paramiliter güç Blackwater’›n patronu baklay› a¤z›ndan ç›kard›: “Öldürdü¤ümüz kifliler tuvalet kullanmay› bile bilmeyen, Cenevre Sözleflmesi’nden haberi olmayan kifliler. Bunlar insan bile de¤iller.” Ad› katliamlarla an›lan flirketin patronu Erik Prince, Michigan Üniversitesi’nde düzenlenen bir toplant›da yapt›¤› konuflmas›nda, dünyan›n çeflitli yerlerinde alt›na imza att›¤› katliamlar› ve bu katliamlar› hangi mantaliteyle ifllediklerini anlatt›. Patronlar›n, komutanlar›n ve askeri ö¤rencilerin kat›ld›klar› toplant›da Prince, ABD’nin, Nijerya, Yemen, Somali ve Suudi Arabistan'daki askeri sald›r›lar›nda Blackwater çal›flanlar›n› görevlendirdi¤ini anlatt›. “Onlar kanalizasyonda sürünen barbarlar”! Silahl› adamlar›n›n kar›flt›¤› katliamlar nedeniyle Uluslararas› Cenevre Sözleflmesi hükümlerini çi¤nemekle suçlanan Blackwater patronu Prince, öldürdükleri insanlar›n yasalarla korunmaya de¤meyece¤ini savunacak kadar eli kanl› biri. Irak, Afganistan veya Pakistan'da yaflayanlar› "kanalizasyonda sürünen, barbarlar" olarak niteleyen Prince, "Onlar, sözleflme bir yana, Cenevre'nin nerede oldu¤unu bile bilmiyor." dedi. Öte yandan, Blackwater patronu konuflmas›nda, ABD ve Pakistan hükümetinin tüm yalanlamalar›na ra¤men, Blackwater'›n Pakistan'da faaliyet gösterdi¤ini de ilk a¤›zdan do¤rulad›. Blackwater paral› askerlerinin Afganistan’da düzenledikleri "bir çok hava sald›r›s›"n› koordine etti¤ini anlatan Prince, ABD eski baflkan› George W. Bush'a Ba¤dat'ta ayakkab›lar›n› f›rlatan gazeteci El Zeydi’yi de kendi adamlar›n›n yakalad›¤›n› söyledi.
‹rlanda’da hükümete tepkiler art›yor ‹rlanda'da hükümetin, bankalar› ve finans kurumlar›n› kurtarma politikas›na tepki gösteren halk parlamentoya girmeye çal›flt›. 11 May›s akflam› düzenlenen eylemi Unite sendikas›n›n destekledi¤i "Çal›flma Hakk›" grubu organize etti. Eyleme kat›lan kitle hükümeti protesto ederken, gruptan ayr›lan yaklafl›k 100 kifli parlamento binas›na girmek isteyince polisle eylemciler aras›nda arbede yafland›. Arbede s›ras›nda bir sendikac› ve bir polis hafif yaraland›. Eyleme kat›lanlar; krizi bankalar›n, finans kurumlar›n›n, zenginlerin ç›kard›¤›n› ancak krizin faturas›n›n genç, yafll› iflçilere ve emekçilere ödetilmeye çal›fl›ld›¤›n› söyleyerek hükümeti protesto ettiler. Hükümeti "bankac›l›k krizine odaklanarak kamu hizmetlerini ihmal etmek" ile suçlayan sendikal›lar, son dönemde artan iflsizlikten sorumlu tuttuklar› hükümetin, halk›n ç›karlar›n› temsil etmedi¤ini de vurgulad›lar.
ele geçiren Bakiyev'in taraftarlar›na teslim olmayacaklar›n› söyledi. Geliflmeleri de¤erlendiren Otunbayeva, "Bakiyev'in rövanfl almas›na izin vermeyece¤iz." dedi. Otunbayeva: "Birkaç kifliye para vererek ülkeyi kar›flt›ranlar›n eylem planlar› bofla ç›kacak. Biz bu tür eylemlere izin vermeyece¤iz.” aç›klamas›nda bulundu. Roza Otunbayeva son 10 y›ld›r K›rg›zistan'›n demokrasisi için mücadele ettiklerini savunarak, "Geriye dönüfl yok." ifadesini kulland›.