IEDEREEN11 - Maart 2020 by 11.11.11

Sociale onrust in LatijnsAmerika en bij onze partners

ERKENNING VOOR ONZE CHANGEMAKERS HET ABC VAN 11.11.11

Op naar koolstofarme energie met respect voor mens en milieu

ENERGIETRANSITIE IN DE KIJKER

Een 11.11.11-supporter over het duolegaat

WAARVOOR VECHT JIJ?

MAART 2020

MAGAZINE VAN DE 11.11.11-VRIJWILLIGERS EN -SYMPATHISANTEN

1 1 N E E R E ED

OP DE FOTO HET GROTERE PLAATJE

COLOFON IEDEREEN11. REDACTIE Josse Abrahams, Marieke Bastiaens, Jeroen Brugge, Elien Decommer, Jeroen Janssens en Brecht Neven. FOTO COVER Mies Cosemans. VORMGEVING PJOTR. DRUK Mirto Print, Drongen. Uitgave van 11.11.11. V.U. Els Hertogen, Vlasfabriekstraat 11, 1060 Brussel.

WAAR WACHTEN JULLIE OP, BESTE POLITICI?

Her en der viel de afgelopen weken te lezen dat de aanhoudende regeringscrisis in ons land veel mensen onverschillig maakt voor de politiek. In tegenstelling tot tien jaar geleden: toen lieten ludieke acties en betogingen heel goed het onbegrip van de bevolking zien voor de langste regeringsvorming ooit. Toch hadden wij bij 11.11.11 het gevoel dat de bevolking, en bij uitbreiding het middenveld, wél met de politieke crisis bezig was. We besloten om het idee van een open brief aan de politiek af te toetsen bij andere organisaties. Toen in maar 4 dagen tijd de instemming van 57 andere organisaties binnenstroomde, wisten we dat de vergelijking met 10 jaar geleden niet opging. In de brief met de titel ‘Wij staan klaar. Waar wachten jullie op?’ roepen we de Belgische politici op om nu eindelijk een regering te vormen. Er zijn voldoende problemen die dringend moeten worden aangepakt. Want we vrezen vooral dat het geloof van de burger in de democratie op lange termijn ondermijnd wordt. De 58 organisaties die de brief ondertekenden – 11.11.11 inclusief – geloven wél sterk in onze democratie.

Eigenlijk is de kern van ons betoog een vraag naar leiderschap. Een samenleving met zoveel uitdagingen heeft mensen nodig die beslissingen durven te nemen en keuzes durven te maken. Dat is trouwens ook wat 11.11.11 moet en zal doen de komende weken en maanden. We bespreken onze strategie voor de periode 2021-2026. Waar willen we heen met ons engagement? Hoe houden we de volgende jaren de vinger aan de pols van de samenleving en hebben we meer politieke impact? Hoe evolueert onze rol als koepelorganisatie? Het zijn maar enkele vragen die we zonder remmingen of taboes bespreken en beantwoorden. En we tonen daarbij leiderschap, omdat we beseffen dat het de enige manier is om relevant, veerkrachtig en innovatief te zijn en te blijven. Els Hertogen

11 KORT KORTE ACTUELE BERICHTEN

Pakkende cijfers

Mensenketting voor klimaat schopt politici een geweten Samen met een twintigtal andere organisaties vormde 11.11.11 op zondag 8 december een gigantische mensenketting rond het hart van de Belgische politiek: het federaal parlement en het Koninklijk Paleis in

Brussel. Met die mensenketting, tijdens de klimaattop in Madrid, maakten we onze beleidsmakers duidelijk dat er nood is aan meer klimaat ambitie en een eerlijke transitie voor iedereen. Dat die klimaattop uiteindelijk

eindigde in mineur en zonder concrete engagementen maakt duidelijk dat er een grote kloof gaapt tussen de roep van miljoenen mensen op straat en de belangen van de elites.

Belgische ambassadeur bezoekt changemaker in Congo © Mies Cosemans

Changemaker wint prestigieuze prijs Passy Mubalama, een van de gezichten van onze najaarscampagne, won op 8 maart een prestigieuze prijs dankzij haar inzet voor vrouwenrechten. Passy strijdt in Oost-Congo tegen seksueel geweld op vrouwen. Gechoqueerd door de grote schaal van seksueel geweld in het gebied, vroeg ze zich anno 2011 af of ze niet meer kon doen dan wat ze op dat moment deed: als journalist erover berichten. Passy stopte als journalist en richtte Aidprofen op. Die organisatie geeft OostCongolese vrouwen een stem en probeert hen meer te betrekken bij de binnenlandse politiek. Passy haar lobbywerk was de

Commission on the Status of Women (CSW), die de prijs uitreikt, niet ontgaan. Deze internationale organisatie huldigde op 8 maart, niet toevallig Internationale Vrouwendag, vijf vrouwen die zich onderscheidden in de strijd voor mensen- en vrouwenrechten. Onder wie dus changemaker Passy. 11.11.11 is enorm trots dat Passy deze belangrijke award in de wacht heeft gesleept. De award symboliseert erkenning aan een onontbeerlijke sociale strijd die rechten van vrouwen en jongeren centraal stelt. Het is trouwens nog niet te laat om onze changemakers te steunen: dat kan nog altijd via 11.be/steun.

Changemaker Thaïs Bagula, het hoofd van Radio Maendeleo, mocht vorige maand in Zuid-Kivu de Belgische ambassadeur Johan Indekeu verwelkomen. Indekeu was sterk onder de indruk van de positieve impact die de Congolese radiozender heeft op de bevolking: via een honderdtal lokale radioclubs geeft de zender het woord aan plaatselijke gemeenschappen, ngo’s en mensenrechtenverdedigers. Na de uitzending debatteren luisteraars over de besproken thema’s, die regelmatig gaan over de binnenlandse politiek. De impact van de zender reikt bovendien vaker verder dan Zuid-Kivu. Indekeu pleit er daarom bij de Belgische regering voor om 11.11.11-partner Radio Maendeleo nog beter te ondersteunen, want voor de radiojournalisten blijft het een grote uitdaging om hun werk te doen.

2153

miljardairs hebben meer vermogen dan de 4,6 miljard mensen die 60% van de wereldbevolking vormen.

12,5

miljard uur is wat vrouwen en meisjes wereldwijd elke dag aan onbetaald zorgwerk besteden.

bedrijven zijn sinds 1965 samen verantwoordelijk voor meer dan een derde van de wereldwijde CO2- en methaanuitstoot.

HET ABC VAN 11.11.11 ONZE DOSSIERKENNIS VAN A TOT Z

DE ‘O’ VAN ONRUST HET SOCIALE PROTEST IN LATIJNS-AMERIKA EN BIJ DE 11.11.11-PARTNERS

De laatste maanden was Latijns-Amerika niet uit de media weg te slaan: LatijnsAmerikaanse presidenten die de kop van jut waren en met buitensporig politiegeweld optraden tegen burgers die op straat kwamen, omdat die niet willen terugkeren naar dictatuur, ongelijkheid en oorlog. Ook onze Ecuadoraanse partners Acción Ecológica en Centro de Derechos Económicos y Sociales (CDES) kregen met die sociale onrust te maken.

Bolivia, Chili, Colombia, Ecuador, Peru, Venezuela,... Het zijn landen waar er gedurende een relatief lange periode economische voorspoed heerste, maar de laatste jaren zijn de staatsinkomsten serieus gezakt. In Ecuador vertaalde dat zich in oktober vorig jaar in besparingsmaatregelen die president Lenín Moreno aankondigde, maar dat was buiten het Ecuadoraanse middenveld gerekend. Mensen van alle uithoeken van het land reisden af naar hoofdstad Quito om te protesteren tegen het establishment en op te komen voor een alternatief economisch beleid. 11.11.11-parntners CDES en Acción Ecológica ondersteunden de protesterende gemeenschappen.

Tegen IMF-akkoord ten voordele van kapitaalkrachtigen Tijdens die maand oktober kondigde president Moreno aan om de subsidies voor benzine te schrappen en

In cijfers De Ecuadoraanse bevolking in cijfers

1 op 3

kan niet aan eigen basisbehoeften voldoen

3 op 4

hebben te maken met inkomensarmoede

“Brandstofprijzen en transport duurder maken staat gelijk met een regering die haar ogen sluit voor de echte milieumisdrijven”

leeft in extreme armoede

56%

heeft geen ziekteverzekering

de prijs te verhogen met 30%. In een land als Ecuador houdt dat in dat ongeveer alle levensnoodzakelijke producten en diensten ook 30% duurder worden. Daarnaast ondertekende de Ecuadoraanse regering een akkoord met het Internationaal Monetair Fonds (IMF) dat bepaalde bedrijven en kapitaalkrachtige sectoren bevoordeelt en de economische last legt op de schouders van de armste bevolkingsgroepen. 11.11.11-partner CDES stelde dat akkoord ter discussie en eiste transparantie, aangezien de overheid de inhoud geheimhield. CDES startte een juridische actie en kreeg gelijk.

Tegen verschuiving klimaatverantwoordelijkheid Onze andere Ecuadoraanse partner Acción Ecológica ging ook in tegen het IMF-akkoord en tegen de verhoging van de benzineprijs. De organisatie toonde aan dat de regering perverse en verdoken subsidies toekende aan bedrijfsactiviteiten die nefast zijn voor de natuur en het klimaat: het ging onder andere om vergunningen tot ontbossing, het gebruik op grote schaal van agrochemicaliën en het omtoveren van rivieren tot giftige afvalstortplaatsen. Acción Ecológica hamerde erop dat door brandstofprijzen en transport duurder te maken de regering haar ogen sluit voor de echte milieumisdrijven en ze de verantwoordelijkheid voor de klimaatverandering doorschuift naar de armste bevolkingsgroepen. Bij de protesten lieten 11 mensen het leven, 1300 manifestanten raakten gewond en 1192 personen werden opgesloten. Het protest leidde wel tot de oprichting van het Volksparlement, dat bestaat uit verschillende sociale organisaties die mee achter de opstand stonden. Op 31 oktober kwam het parlement met een alternatief voorstel en overhandigde het aan de president. Een nieuwe stap in de richting van een middenveld dat een democratie eist voor zijn samenleving.

ENERGIETRANSITIE IN DE KIJKER ONZE ACTIES UITGELICHT

Op naar koolstofarme energie met respect voor mens en milieu In het kader van de klimaatdoelstellingen van Parijs, vastgelegd in 2015, evolueren we beter nog vóór 2050 richting een koolstofarme samenleving. Bedoeling: de opwarming van de aarde beperken tot 1,5°. Maar om zo’n energietransitie mogelijk te maken, zijn er heel wat mineralen en metalen nodig. De ontginning daarvan gaat vaak gepaard met problemen. Daarom pleiten we met 11.11.11 niet alleen voor een koolstofarme, maar ook voor een grondstofarme transitie. Om over te gaan naar een koolstof arme samenleving, zullen we minstens 23 energiemineralen en metalen hard nodig hebben. Denk daarbij aan lithium en kobalt voor batterijen voor elektrische wagens en smartphones, en zeldzame aardmetalen voor windmolens en zonnepanelen, maar ook aluminium, ijzer, koper, lood, nikkel, tin, zilver en zink. De vraag naar technologieën zoals elektrische wagens en windmolens zal de komende jaren drastisch toenemen, de ontginning van die grondstoffen dus ook. Al verloopt die ontginning nu nog lang niet overal op een menselijke en ecologische manier.

“Wij verbruiken, zij betalen de rekening” Aangezien heel wat reserves van deze grondstoffen zich in het Zuiden bevinden, brengt de ontginning ervan naast lucht- en watervervuiling - vooral daar negatieve menselijke gevolgen met zich mee. Zo zijn er volgens Unicef momenteel 40.000 kinderen aan de slag in Zuid-Congolese kobaltmijnen en bedreigt lithiumontginning fragiele ecosystemen in Zuid-Amerika. Mensen worden gedwongen tot

onvrijwillige verhuizing en activisten worden bedreigd tot zelfs vermoord, allemaal voor de ontginning van energiemineralen en aardmetalen. De slogan van onze campagne uit 2011, “Wij verbruiken, zij betalen de rekening”, is meer dan ooit relevant.

Nood aan een (inter)nationaal bindende regulering 11.11.11, Bond Beter Leefmilieu, Broedelijk Delen, CATAPA en Fairfin lieten de onafhankelijke onderzoeksbureau’s VITO en Profundo een onderzoek uitvoeren over deze transitie. Dat onderzoek toonde aan dat politieke en technologische keuzes een grote invloed kunnen hebben op de vraag naar deze metalen en mineralen. Klimaat- en materiaaldoelstellingen gaan daarbij hand in hand: elektrificeer bijvoorbeeld het vervoer en maak tegelijk een shift naar deelmobiliteit. Hoe dan ook is het belangrijk om in te zetten op een bindende regulering rond mensenrechten en het milieu (bron: het 11.11.11-dossier ‘Mineralen voor de energietransitie: naar een koolstofarme samenleving zonder verliezers’).

“‘Wij verbruiken, zij betalen de rekening’, is meer dan ooit relevant”

CASE Lithiumontginning in

de Chileense Atacama-woestijn

De Atacama, ‘s werelds droogste woestijn, verliest stilaan haar laatste watervoorraden door onder meer lithiumontginning. De meeste mineralen en metalen zijn afkomstig uit de Democra tische Republiek Congo en China, maar het is vooral Chili dat verantwoordelijk is voor lithiumontginning. En wie lithium zegt, zegt batterijen voor smartphones, laptops en elektrische wagens. Een greep uit de merken die de grootste vragende partij zijn naar lithium: Apple, Panasonic, Samsung, BMW en Tesla. Bedrijven met een rijzende vraag naar hun producten en technologieën. “Chili, het Saoedi-Arabië van het lithium” Concreet gaat de lithiumontginning in de Atacama-woestijn zo in haar werk: mijnwerkers pompen lithiumhoudende pekel uit een massief reservoir onder de Atacama-zoutvlakte naar enorme plassen op de oppervlakte van de woestijn. De zon, die hier de hoogste straling ter wereld heeft, zorgt ervoor dat het water van de pekel snel verdampt, waarna de mijnwerkers samen met andere mineralen en zouten het lithium opscheppen. Tijdens dat proces verdampt er tot 95% van de gewonnen pekel in de lucht en dat heeft een impact op de voorraden zoet water. Zo versnelt de waterschaarste in de Atacama-woestijn. En die waterschaarste richt meer en meer schade toe aan mens en milieu. Daar komt nog bij dat veel inheemse gemeenschappen die in de woestijn

wonen getuigen dat ze nooit werden geraadpleegd voor de ontginning.

David versus Goliath Tegen die ontginning komt de Chileense activist Cesar Padilla in opstand samen met het Latin American Mining Conflict Watch (OCMAL). Cesar is directeur van deze vereniging, waarbij ook partners van 11.11.11 en Broederlijk Delen betrokken zijn, zoals Acción Ecológica. OCMAL verenigt het werk van veertig organisaties, van Mexico tot Patagonië, en is gelinkt aan netwerken in andere continenten. Al sinds 1990 beschermt OCMAL lokale gemeenschappen tegen de Latijns-Amerikaanse mijnbouwboom, zodat deze gemeenschappen hun werk en leven kunnen voortzetten. In Chili pleit OCMAL voor hun rechten bij de Chileense overheid en staat de vereniging hen bij in hun strijd tegen grote mijnbouwbedrijven, al gaat het vaak om vechten tegen de bierkaai.

DE WERELD VOLGENS 11.11.11 REALISATIES IN KAART

HOE DE WERELD WEER EEN STUKJE BETER DRAAIT 11.11.11 steunt nieuwe partner in Libanon Sinds kort ondersteunen we de Libanese organisatie Sawa for Development and Aid. Sawa ontstond in 2011 als een spontaan initiatief en antwoord op de eerste vluchtende Syrische families die toestroomden in het noorden van Libanon. Ondertussen vangt Sawa meer dan 850 families op in 22 kampen, heeft de organisatie 15 werknemers in dienst en kan ze rekenen

op de hulp van meer dan 250 vrijwilligers. Sawa voorziet caritatieve zorg, zoals opvang, eten en drinken, maar daarnaast zorgt de organisatie ervoor dat meer dan 670 kinderen tussen de 13 en 17 onderwijs krijgen, helpt ze mensen in hun zoektocht naar een job en lobbyt ze voor Syrische vluchtelingen bij lokale en internationale beleidsmakers.

Ook de 4de Pijler eert changemakers Op 7 maart, de dag van de 4de Pijler, hield het burgerinitiatief een verkiezing voor de favoriete changemaker. Deze twee winnaars kwamen uit de bus: Martha Muulyau (juryprijs) en William Aragon (publieksprijs). Martha zet zich via vzw Penduka in voor het welzijn van vrouwen met een fysieke beperking, Willem richtte met ECO-VIDA en SASEL vzw in El Salvador een school op voor kansloze kinderen. Proficiat, beiden! ÂŠ Sawa for Development and Aid

Doorprikt

Ecuador verliest een groot changemaker Onze changemaker Gloria Chicaiza overleed op 28 december aan de gevolgen van een langdurige longziekte. Gloria was in Ecuador een belangrijke figuur in de strijd tegen mijnbouwgiganten en voor de rechten van natuur en inheemse volkeren. Ze was actief bij 11.11.11partner Acción Ecológica. Gloria werd door zowel lokale gemeenschappen als internationale organisaties op handen gedragen. Ze slaagde erin om met de juiste woorden het belang van water, inheemse gemeenschappen, natuur en leven te benadrukken. Namens 11.11.11 willen we haar bedanken voor al haar levenslessen: haar inzet voor mens en natuur was en blijft een erfenis van onschatbare waarde. Haar voorbeeld versterkt ons allemaal in de strijd voor het leven, het water en de aarde. We wensen de familie en vrienden van Gloria, en Acción Ecológica, heel veel sterkte toe met dit grote verlies. Rust zacht Gloria.

FEIT #1

Ook muziek maakt het verschil, want 11.11.11, het Brussels Philharmonic en het Vlaams Radiokoor slaan de handen in elkaar om beklijvende muzikale momenten te brengen met maatschappelijke impact. Ontdek op de website van het Philharmonic de concerten die in het teken staan van changemakers.

FEIT #2

Sinds 2000 is kindersterfte wereldwijd met bijna de helft afgenomen en moedersterfte met meer dan een derde. Dat is vooral te danken aan een verbeterde toegang tot betaalbare en kwalitatieve gezondheidszorg.

FEIT #3

Oxfam-Solidariteit en OxfamWereldwinkels worden Oxfam België 11.11.11-lidorganisaties Oxfam-Solidariteit en Oxfam-Wereldwinkels smelten samen tot Oxfam België. Oxfam bundelt zo de krachten om meer en beter te strijden voor een economisch rechtvaardige wereld. Oxfam België brengt vanaf nu naast fairtradechocolade ook schokkende cijfers over groeiende ongelijkheid en noodhulp, en blijft staan voor de tientallen winkels in het land en een sterk vrijwilligersnetwerk. Deze samensmelting ligt overigens in lijn met de strategie van Oxfam International, de confederatie waartoe de Belgische Oxfam-organisatie behoort.

Het einde van de ebola-uitbraak is in zicht, want de laatste patiënt in Congo mocht net naar huis. Ebola brak uit in augustus 2018 en maakte 2264 dodelijke slachtoffers. De uitbraak is definitief voorbij wanneer er zich 42 dagen na de laatste vaststelling geen nieuw geval voordoet.

Monique Batavia

WAARVOOR RUBRIEK ONDERTITEL VECHT JIJ? DRIE VRAGEN AAN EEN

1966 73 B IJ 1 1 .1 1 .1 1 S INDS

STRAFFE STRIJDER

L E EFTI J D

AC T IE

Lid van de 11.groep in Aalst

MOTTO

“Bouw aan een duurzame wereld.”

“DANKZIJ 11.11.11 VERGAARDE IK MEER INZICHT OM WERELDPROBLEMEN TE BEGRIJPEN” Al sinds jaar en dag is Monique een trouwe supporter van 11.11.11. En dat verdient absoluut een plaatsje in ons magazine. Bovendien is Monique een van onze schenkers die bij ons een duolegaat heeft lopen, een testamentformule die enerzijds gericht is aan de familie en kennissen en anderzijds aan een goed doel, in dit geval 11.11.11. Hoe heb je 11.11.11 leren kennen? “Ik ben in 1966 bij jullie geraakt via de jeugdbeweging en huis-aan-huisacties. Sindsdien heb ik 11.11.11 altijd gesteund, maar het was vooral jullie inleefreis naar Guatemala in 1990 die me overtuigde om jullie bij te staan. Na die inleefreis ben ik actief geworden in de groep ‘Solidair met Guatemala’ en sinds 2005 ben ik lid van de 11.groep in Aalst. Daar vind ik

politiek engagement heel belangrijk. Zoals een actie rond priester Daens als changemaker en soortgelijke hedendaagse getuigenissen over changemakers uit Guatemala en Palestina. Een van mijn 11.11.11-toppers was de campagne ‘Ik kook van woede’ in 2013, waarbij we op de markt van Aalst met verschillende organisaties soep uitdeelden en meteen info meegaven.”

Je hebt bij 11.11.11 een duolegaat lopen. Kan je daar wat meer over vertellen? “Tijdens een gesprek met mijn notaris dacht ik al na over een duolegaat, maar het was de extra uitleg van 11.11.11 die me uiteindelijk overhaalde. De motivatie voor een legaat is voor mij duidelijk, want er zijn twee winnaars: de familie en het goede doel. Dat ik voor jullie koos ligt in lijn met mijn vrijwilligerswerk. Daarnaast geloof ik in 11.11.11, omdat de koepelorganisatie vooral inzet op structurele veran deringen en druk zet op onze regering.

Dankzij 11.11.11 vergaarde ik meer inzicht om wereldproblemen te begrijpen.”

Wat zou je meegeven aan lezers die ook een legaat overwegen? “Niet iedereen heeft de mogelijkheid om een legaat te schenken, maar wie kan en wil, zou ik aanraden om met de bevoegde personen binnen 11.11.11 te praten. Of ga eens langs bij een notaris: daar vind je al veel informatie in de wachtkamer.”

Heb je vragen over een (duo)legaat, had je er graag meer over geweten of ben je benieuwd naar de aanpassingen van de Vlaamse regering aan het duolegaat? Contacteer dan gerust Jeroen Janssens via 02 536 11 30 of op jeroen.janssens@11.be.

GROETJES UIT EEN PARTNERORGANISATIE UIT HET ZUIDEN AAN HET WOORD

t jes ui t e o r G

y © Mongaba

ë i s e n o d In

GEEN NIKKELMIJN OP ONS KLEINE EILAND BESTE 11.11.11, Vandaag heb ik vrolijk nieuws. Op het kleine, Indonesische eiland Wawonii is elke vorm van mijnbouw illegaal. Maar daar trok het bedrijf Harita Group zich weinig van aan. Ook al had het geen vergunning om nikkel te ontginnen, het ging er duidelijk van uit dat het die wel zou krijgen en begon alvast met de aanleg van een haven en een toegangsweg. Niet zo slim, want dat was buiten de bevolking van Wawonii gerekend. Om te beginnen wierpen de bewoners van verschillende dorpen barricades op. En Mando, een net afgestudeerde bioloog, bracht studenten op de been. Vervolgens kwamen de boeren en vissers van Wawonii voor de eerste keer samen in onze provinciehoofdstad. JATAM, de organisatie die opkomt voor de natuur en de rechten van de inheemsen en waarvan ik campagneleider ben, stond hen bij met raad en daad. Harita Group raakte niet tot bij de nikkelvoorraad in het dichtbegroeide bos en heeft onlangs zijn operaties moeten opschorten. Een overwinning voor ons én een boost voor actievoerders in andere regio’s. Vele groeten, Melky Nahar

Melky Nahar WE RKT SAME N ME T

L AND

JATAM

IDN

WAT JATAM DOE T

JATAM is een nationaal netwerk van sociale organisaties en activisten. Het netwerk komt op voor het milieu en de rechten van de lokale bevolking in gebieden waar grootschalige mijnbouw plaatsvindt.

FIETS, WANDEL ENFIETS, KAJAK MEE! WANDEL

EN KAJAK MEE!

Teams van 2 personen

Zamel € 1.111 in

Kies de formule die bij je past Uitdaging Sport of Tocht Natuur

Teams van 2 personen

Zamel € 1.111 in

Kies de formule die bij je past Uitdaging Sport of Tocht Natuur

ZO M E R E D I T I E

19.09.2020

ZO M E R E D I T I E

19.09.2020

Info & inschrijven: 11.be/KAJAKTRAIL Info & inschrijven: 11.be/KAJAKTRAIL