JULI 2015
NUMMER: 01
WAAROM PELLIANO FAILLIET GING PAGINA 10
INTERVIEW MET DUNCAN STUTTERHEIM PAGINA 14
WHISKY INDUSTRIE GERUÏNEERD PAGINA 16
INHOUD 8
INTERVIEW Duncan Stutterheim Pagina 14
10
In het nieuws
Pelliano werd de nek om gedraaid
Met o.a. Meest winstgevende bedrijf,
Kent u Pelliano? Startup die u leuk zou
Sepperdeflap, Willem zeilt als een aso,
moeten vinden omdat ze zich inzetten
nieuw horloge Rafael Nadal en Wesley
voor de terugkeer van de Dandy. Ze zijn
moet aannemer nog steeds betalen.
failliet en geven de rabank de schuld.
16
22
De whisky industrie is geruïneerd
Zo komen de allerrijksten aan geld
Er is een stille evolutie gaande in sterke
‘Als je enige doel is om rijk te worden,
drankland: whisky moet het vaandel
word je het nooit,’ zei miljardair John
overnemen van gin-tonic. Klein pro-
D. Rockefeller ooit. Maar hoe wordt je
bleempje: dat kunnen ze niet aan.
dan wel rijk?
26
28
Kerssemakers stoomt op met Fonq
Waarom Blendle zo goed loopt
Het is weinig ondernemers gegeven: je
De digitale kiosk Blendle, die artikelen
aandelen verkopen in de door jou
van kranten en tijdschriften per stuk te
opgebouwde onderneming en toch
koop aanbiedt, heeft meer dan 100.000
aanblijven als ceo.
gebruikers, maar waarom dan?
OPRICHTERS: Wouter Sinnige & Jort Kelder HOOFDREDACTIE: Jurriaan Kamp EINDREDACTIE: Jort Kelder CREATIVE DIRECTOR: Wouter Sinnige PRODUCTION MANAGER: Wouter Sinnige (design), Els Kwaks (redactioneel) REDACTIE: Elleke Bal, Pauline Bijster MEDEWERKERS: Geertje Couwenbergh, Elbrich Fennema, Hilde Bervoets, Piet Janssen CORRECTOR: Diana Korpershoek FOTOGRAFEN: Corb!no, Pieter de Swart MARKETING: Wouter Sinnige LIDMAATSCHAP: Prijs: € 120,- per jaar voor 12 nummers POSTADRES: Postbus 2402, 3000 CK Rotterdam, e info@kelder.nl / www.dekelder.nl © 2015 Uitgeverij SANOMA
6
7
Kelder
EDITORIAL Ik ben, denk ik, toch milder geworden’ ‘Ben ik veranderd, de afgelopen jaren?
dacht: vind ik dit wel leuk? Liever onderga
Rond mijn 40ste zat ik in een milde mid-
ik de roetsj naar beneden alleen, daar heb ik
lifecrisis, misschien. Maar globaal leef ik
niemand bij nodig. Jarig zijn is toch al geen
nog altijd als zo’n jaar of twintig, dertig
verdienste. Verwacht de samenleving van
geleden. Ik rommel wat aan, heb geen last
mij dat ik getrouwd ben, kinderen heb en
van een burgerlijk van negen tot vijf-
mijn 50ste vier? Ze kunnen me wat, dan doe
ritme, heb geen kinderen. Ik camoufleer
ik het juist niet. Alles wat moet, zal ik altijd
mijn leeftijd niet met nageslacht waarmee
proberen te ontduiken. Uiteindelijk heb ik
de onsterfelijkheid bij elkaar lijkt te wor-
mijn 50ste verjaardag met een drieste actie
den gepaard. Dat ik een laatbloeier ben,
getracht te maskeren: ik heb met vriendjes
geeft me blijvend voordeel: meestal word
die gelijkgestemde slachtoffers zijn een
ik zo’n acht jaar jonger geschat dan ik
grand tour gemaakt met zes bestemmingen
ben. Mijn geheim? Wijn blijven drinken,
in zeven dagen, door de Maghreb en de
niet sporten en vooral: niet met te veel
Méditerranée.
vervelende mensen omgaan. Verder vind ik die hele veroudering vanuit esthetisch
Niet dat ik me geen rekenschap geef van het
oogpunt een onaantrekkelijk vooruitzicht.
verstrijken van de tijd. In zekere zin ben ik weemoedig en haast 19de-eeuws in mijn
Mijn 40ste verjaardag wilde ik niet vieren.
gedachten en voorkeuren. Het voordeel van
Ik vluchtte met Georgina, met wie ik toen
ouder worden zie ik niet zo. Je weet dat het
innige omgang had, naar Saint-Tropez.
einde altijd wreed zal zijn: lichamelijke
Kreeg ik een foto van de redactie van
gebreken zullen zich onherroepelijk aandie-
Quote toegestuurd: het redactiepand
nen. Bij mijn moeder heb ik de aftakeling van
beplakt met letters en cijfers van vijf
dichtbij gezien. Ze leed, voor ze drie jaar gele-
meter hoog: ‘Jort 40’, zichtbaar voor
den overleed, acht jaar aan alzheimer. In het
iedereen die op het Koningsplein voorbij
begin realiseerde ze zich dat heel goed. Maar
kwam. En een berichtje erbij: ‘Jort, we
mijn broer had gelijk toen hij zei dat de treu-
denken aan je’ - de fuckers.Twee maanden
rigste fase die was waarin ze er geen verdriet
geleden ben ik de drempel van 50 overge-
meer over had en niet meer moest huilen,
gaan en aanvankelijk wilde ik dit keer wél
omdat het besef er niet langer was.
een groot feest geven. Maar iedereen werd na de aankondiging zo enthousiast, met speeches en al in de aanbieding, dat ik
Jort Kelder, Hoofdredacteur
8
WESLEY & YOLANTE SNEIJDER MOET AANNEMER NOG STEEDS BETALEN Jeroen Nuijten, directeur van STB Exclusive Projects B.V., wacht nog altijd op geld van Wesley & Yolante Sneijder. Het glamourkoppel moet Nuijten naar eigen zeggen nog steeds een dikke ton vergoeden voor een verbouwing. Jeroen Nuijten, directeur van STB Exclusive Projects B.V. uit Etten Leur, claimt €135.000 van Wesley en Yolanthe. Wat was de kwestie ook weer? Yolanthe Sneijder Cabau van Kasbergen erfde van haar vader een villa op Ibiza en wilde deze omtoveren tot een glamourpaleis. Het bouwbedrijf van Jeroen Nuijten werd ingehuurd voor de klus, maar werd ook weer afbesteld. Ondertussen had de superklusser wel kosten gemaakt die hij gecompenseerd wilde zien. Het powerkoppel weigerde die te betalen. De aannemer spande daarop een rechtszaak waar hij voor ruim €135.000 beslag liet leggen.
SEPPERDEFLAP MEEST WINSTGEVENDE BEDRIJF VAN NEDERLAND Goed nieuws vanuit de Zuidas. Het naar Nederland uitgeweken Franse modeconcern Chanel kan $1,4 miljard bijschrijven.Dat blijkt het uit net bij het Handelsregister ingeleverde jaarverslag van 2014. Chanel huist sinds kort aan een door het bedrijf zelf aangekocht gebouw aan de Zuidas, vandaar dat het jaarverslag tegenwoordig naar de Kamer van Koophandel in Amsterdam wordt gestuurd. Eigenaren
Sepp Blatter is vrijdag herkozen als FIFA-voorzitter op het
van het modehuis Alain en Gerard Wertheimer, naar
congres van de wereldvoetbalbond in Zürich.De 79-jarige
schatting goed voor €16 miljard, behoren tot de rijk-
Zwitser versloeg zijn enige tegenstrever prins Ali Bin
ste buitenlanders die in Nederland hun geld stallen.
Al-Hussein bij een stemming van de 209 leden van de FIFA.
Het verslag maakt melding van een verkoop van $7,5
Blatter kreeg na de eerste stemronde 133 stemmen, tegen-
miljard, flink meer dan de €6,9 miljard in 2013. In 2013
over 73 voor prins Ali. Eigenlijk was er daarna een tweede
was de winst nog €1 miljard, die is dus stevig opgelo-
stemronde nodig, maar prins Ali besloot zich terug te trek-
pen naar $1,4 miljard. De liefhebber kan hier (pdf) het
ken. Blatter kon bij de geheime stemming zeer waarschijnlijk
hele jaarverslag bestuderen.
wel rekenen op steun uit Afrika en bijna heel Azië, die samen al goed waren voor ruim 90 van de 209 stemmen.
9 NIEUWS
WILLEM ZEILT ALS EEN ASO
FUCK FUNDA
Opmerkelijke onthulling in NRC Handelsblad vandaag. Onze vorst blijkt met zijn
Als je multimiljonair bent en je wilt
zeilboot De Groene Draeck vol op ‘ramkoers’ op een ander zeilschip te zijn ingeva-
van je gigantische casa af, dan schakel
ren op de Waddenzee. Dat meldt een andere zeiler in de rubriek ‘Ik’ van NRC. Het
je toch geen onnodige dure makelaar
incident vond plaats op de route tussen Harlingen en Vlieland. ‘Een traditionele
in? Dat lijkt thans de gedachtegang
platbodem is aan het opkruisen tegen de stroom en ligt over bakboord op ram-
van vuilnisvorst Leo van
koers. Wat zijn dat voor dwazen’, vroeg de verbouwereerde zeiler zich af.
Gansewinkel. Hij heeft zijn Budelse landgoed, waar de Fiod een half jaar
Jean de Colmont overleden
geleden nog onverwacht op de koffie kwam, te koop aangeboden middels een ouderwetse krantenadvertentie. Het is een minuscule tekst tussen advertenties voor een budgetweekendje Ardennen en een Amsterdamse meubelstoffeerderij, maar de ietwat linksig aangelegde lezers van de Volkskrant zullen zich verslikt hebben in de kamillethee: een landgoed in het Noord-Brabantse Budel van circa 10
NIEUW HORLOGE RAFAEL NADAL
hectare met villa van circa 700 vierkante meter wordt te koop aangeboden voor €5 miljoen.Een bijzonder ouderwetse wijze van makelen, te
De Spaanse tennisser Rafael Nadal
Saint-Tropez rouwt. Jean de Colmont,
meer omdat op Funda geen enkel huis
slaat vanmiddag een balletje in de
eigenaar van legendarische strandtent
is te vinden die aan de gracieuze
tweede ronde van Roland Garros. En
Club 55 en nachtclub Les Caves du
omschrijving – inclusief ‘prachtige
dat doet Rafa uiteraard in stijl, want
Roy, heeft het tijdelijke voor het eeu-
Engelse tuin met fonteinen en water-
voor de gelegenheid voorziet horloge-
wige verwisseld. Dat hebben zijn
vallen’ - voldoet. Er staat geen naam en
merk Richard Mille de tennisser van
naasten bekendgemaakt. Waaraan
adres bij de advertentie, maar het kan
een uurwerkje van €700.000.De horloge-
Jean de Colmont gestorven is, heeft de
hier slechts één Budels pand betreffen:
maker ontwierp een exclusief horloge,
familie niet bekendgemaakt. Brigitte
het giga-landgoed van Quote 500-lid
speciaal voor Nadals jacht op zijn
Bardot betuigde gistermiddag haar
Leo van Gansewinkel (Nr. 28, geschat
tiende titel op het Grand Slam-toernooi.
medeleven via Twitter.
vermogen: €460 miljoen).
10
Kent u Pelliano? Startup die u leuk zou moeten vinden omdat ze zich inzetten voor de terugkeer van de Dandy. Moest de Savile Row van het internet worden. Mede-oprichter Bernd Damme was ooit Pak van de Week en we gingen met een sexy zebra van Pelliano op de foto. Pelliano ging helaas failliet, dat was al een tijdje bekend. Hoe het zo ver heeft kunnen komen niet. Ondernemers Bernd Damme en Steijn Pelle zijn door Rabobank Rotterdam om zeep geholpen. Damme mailde Jort de details. Lees mee en verbaas uzelf. Let wel dit is de kant van het verhaal van Pelliano
11 PELLIANO
R
abobank Rotterdam investeert eigenlijk niet in startups. Dat is logisch, want het risico is hoog en de bank beheert uw spaargeld. In Pelliano investeert men wel en daar is de bank trots op , lezen we:
“Pelliano is goed voor het externe imago van Rabobank Rotterdam. De achtergrond van de samenwerking is de positieve merkbeleving (brand association) die er voorRabobank Rotterdam uit voortvloeit.”
En dat is prima natuurlijk. Pelliano is eerst onder de pannen bij Rabobank West-Betuwe, Rabobank Rotterdam neemt de financiering medio 2012 over incl. een uitbreiding van de spaarpot. De situatie is dan als volgt: €60.000 lopende financiering van Rabobank West-Betuwe wordt overgenomen Financiering van €300.000 wordt uitgebreid naar €360.000 (€200k met aflossingsschema, €160k zonder). Pelliano moet snel over het geld beschikken omdat men dan in de kerstperiode een grote klapper kan maken, vanzelfsprekend belangrijk voor ondernemingen in de kledingbranche. De orderportefeuille van Pelliano was al gevuld, nu moest er nog financiering komen om de kledij te bestellen.
De belangrijkste gebeurtenissen: • Medio 2012: partijen in gesprek. • 7 September 2012: Uitgebreid overleg. • 5 Oktober 2012: Financieringsvoorstel gedaan door Rabobank Rotterdam. • 9 Oktober 2012: Pelliano verklaart zich akkoord met hoofdlijnen van het voorstel. • 15 Oktober 2012: Ondertekening overeenkomst • 21 November 2012: Pelliano beschikt over het krediet Rabobank zorgt voor Kerst-stress Jammer is dat Pelliano al aan heeft gegeven op 15 oktober over het geld te moeten beschikken. Pelle mailt heftig met de bankiers, maar zonder resultaat. Rabo geeft uiteindelijk toe enorm tekortgeschoten te zijn en belooft het geld 31 oktober over te maken aldus, Damme. Dat is niet gebeurd en uiteindelijk staat 21 november het geld dus pas op de rekening bij Pelliano. Au!
13 PELLIANO Dit zorgde er voor dat Pelle en Damme niet konden investe-
C’est le ton qui fait la musique
ren in marketing en personeel en geen inkopen konden doen
In de periode bij Bijzonder Beheer zijn nog er wat vreemde
voor de aanstaande kerstperiode. Pelliano verwachtte om in
pogingen gedaan door Rabo om de onderneming te ‘redden’.
de periode oktober, november, december 50% van de jaarom-
Ronduit schokkend. i) De aflossing is verdubbeld (Rabobank
zet 2012 te realiseren. Door traag reageren van Rabobank is
vond dat dit makkelijk gedragen kon worden) ii) Op kosten
de financiering dus niet rondgekomen en -zo stellen Pelle en
van Pelliano huurde Rabobank Rotterdam een consultant in
Damme- konden de ondernemers hun targets niet halen.
op de levensvatbaarheid van de onderneming te bepalen. Zonder aankondiging of overleg. Deze bepaalde dat Pelliano
Onbereikbaar
een zaak was met toekomst. Rabo trok de kosten doodleuk van het RC-kredit af. iii) Rabobank wilde niet aangeven wat
Rabobank is schuldbewust en rijkt verscheidene oplossingen
de financieringseissen waren waar de onderneming aan
aan. Op 29 april 2013 doet de bank een concreet financierings-
moest voldoen. iv) Rabobank Rotterdam wilde géén garantie
verzoek. Bizarre twist: na dit verzoek is de bank 60 dagen
geven dat als Pelle en Damme investeerders zouden vinden
onbereikbaar. 60 dagen! De oorzaak wordt snel duidelijk.
om de boel te redden, Rabobank niet alsnog de stekker uit de
Rabobank heeft Pelliano zonder overleg overgedragen aan
tent zou trekken als het slecht ging. v) Rabobank wilde dat
Bijzonder Beheer. Daar komen de heeren achter als ze op 1
de ondernemers €32.000 de neus borg zouden bijtekenen op
juli 2013 een gesprek met Rabo Rotterdam hebben gepland.
de €150.000 borg die er al lag. Dit zijn persoonlijke borgstel-
Daar zitten plots mej. Driebeek en mr. Mulder van de afdeling
lingen. Rabobank Rotterdam vroeg dit terwijl de helft van de
Bijzonder Beheer bij. Gelukkig blijkt de uitkomst positief. Na
financiering al door de overheid gedekt was (MKB borgstel-
veel moeizaam overleg is er uiteindelijk een overeenstemming
lingskrediet) en Rabo had de voorraad, het merkenrecht en
en wil er een nieuwe crediteur meewerken aan het investering-
debiteurenportefeuille in onderpand. Helaas heeft de nega-
straject. Goed nieuws, zou u zeggen. Pelliano kijkt uit naar een
tieve buzz die de Rabobank rond Pelliano heeft gecreëerd er
definitief akkoord en mailt Rabo een voorstel. Het antwoord
voor gezorgd dat ‘de aantrekkingskracht van Pelliano op
stelt wat teleur: een out-of-office van Driebeek. Mevrouw blijkt
andere investeerders verloren is gegaan’. Op 3 december
tot begin september op verkansie (!!). Wat nu?
2013 is Pelliano failliet
Nog meer over het failliet van Pelliano en de orginele documenten, bekijk het op jort.com
14
Wie: Duncan Stutterheim Geboren: 5 september 1971 Opleiding: postdoctorale opleiding merkmanagement Loopbaan: 1992 eerste feest The Final Exam; 1992 begin Thunderdome; 2000 eerste Sensation, later onderverdeeld in editie White en Black (Black was voor het laatst in 2008); 2005 Sensation gaat naar het buitenland, eerst BelgiĂŤ en Duitsland; 2008 Sensation in AustraliĂŤ; 2009 Stutterheim treedt af als directeur en ontwikkelt nu zelfstandig nieuwe entertainmentconcepten
15 INTERVIEW
7 domme vragen aan Duncan Stutterheim Duncan is ondernemer en onder andere mede-oprichter/eigenaar van ID&T. Op zijn achttiende jaar richtte Stutterheim een koeriersbedrijf op. Een jaar later begon hij met zijn broer Miles een bedrijf om gabberhousefeesten te organiseren. Dat bedrijf groeide uit tot ID&T, Nederlands grootste organisator van dance-events en tevens platenlabel, horecaonderneming en mediabedrijf.
Wat wilde je worden toen je tien was?
Wat is de meeste vormende ervaring ?
‘Hartchirurg. Ik had allerlei boeken van hersenen en leerde
‘De ontdekking van de house. Die muziek heeft mijn hele
alle benamingen van onderdelen in de hersenen. Met dat
leven getransformeerd. Het heeft mijn onderneming in gang
doel voor ogen ben ik naar het gymnasium gegaan. Tot de
gezet, door de housescene ben ik mijn vrienden tegengeko-
derde klas ging dat goed, haalde ik negens en tienen. Toen
men en de mensen met wie ik nu werk. Ik ken zelfs mijn
leerde ik de housemuziek kennen.
vrouw door de house. Ook het overlijden van mijn broer
Hoe ben je gevormd door je jeugd? ‘Ik ben opgegroeid in Landsmeer, boven Amsterdam. Ik voelde mij Amsterdammer, maar eigenlijk was ik een boeren-
Miles heeft veel impact gehad op mijn leven. Als eerbetoon aan hem zijn we Sensation White gaan organiseren, een witte editie van Sensation om het leven te vieren.’
pummel uit een dorp. Dat heeft invloed gehad op mijn zake-
Welke fout was essentieel voor je loopbaan?
lijkheid en op hoe wij feesten zien bij ID&T. In een dorp
‘Ik was een jaar of zeven, acht terug off focus: niet bezig met
bestaat alleen een mainstreamcultuur, die vaak in grote
datgene waar ik echt goed in ben en liefde voor voel. ID&T
delen van Nederland dezelfde is. Als een bepaald broeken-
had toen een magazine, radiozender Slam!FM, een restau-
merk in jouw dorp populair is, dan is dat merk in heel
rant in Amsterdam en strandtent Bloomingdale. We hebben
Nederland populair.
daar veel tijd en energie mee verloren, we gingen er bijna
Wat was je meest opmerkelijke bijbaan?
aan failliet. We zijn uiteindelijk overal mee gestopt en ons weer 100 procent gaan richten op wat we echt goed kunnen:
‘Schoonmaken van de wc’s van het Slotervaart-ziekenhuis.
evenementen. Na twintig jaar in dit vak weet ik inmiddels
Dat heb ik twee jaar gedaan op zaterdag, vanaf mijn vijf-
wat ik goed kan. En ik weet nu dat je juist datgene dan nóg
tiende. Dit werkte heel relativerend.
beter moet doen.’
Wat was het beste advies dat je ooit kreeg?
Wat is je talent?
Zien wat iedereen ziet, maar doen wat niemand doet. Die is
‘Ik kan aanvoelen welke muziek mensen willen en ik kan ze
van mijn vader. Bij een Sensation die we in Engeland organi-
meenemen in een verhaal. Tijdens een feest laten we alles bij
seerden, kregen we de line-up (lijst met optredende deejays,
dat verhaal aansluiten, van de wc’s tot de drankjes, van de
red.) niet rond voordat de advertentie gedrukt zou worden.
deejays tot het decor. Het hele gevoel moet kloppen.Daardoor
Hoewel onze Engelse partners beweerden dat je feesten dan
komen mensen naar onze feesten en denken ze: wauw!
niet krijgt uitverkocht, hebben we de advertentie gewoon zon-
Onbewust weten ze niet waarom het zo goed is, wij wel. Ik
der line-up geplaatst. Het raakte uitverkocht. Dat was nieuw,
ben ook redelijk goed in getalenteerde mensen vinden. Dat
in Engeland had nog niemand zo’n feest georganiseerd.
doe ik op gevoel. Als het goed voelt, dan ga ik ervoor’
Nog geen genoeg van alle vragen? Bekijk het hele interview op jort.com
16
17 WHISKY
WAAROM JULLIE DE WHISKY INDUSTRIE RUĂ?NEREN Er is een stille evolutie gaande in sterke drankland: whisky moet het vaandel overnemen van gin-tonic. Klein pro-bleempje: dat kunnen ze in Schotland helemaal niet aan
18
W hisky is hoogstwaarschijnlijk wel de meest geliefde en geconsumeerde gedistilleerde drank ter wereld. Het is het product van een uniek samenspel van factoren: van de wijze waarop de beste grondstoffen worden geselecteerd en gedistilleerd, tot de jarenlange rijping op houten vaten.
Geschiedenis De kunst van het distilleren is ontdekt door de Arabieren. Middeleeuwse rondreizende monniken introduceerden de distillatietechniek in Ierland en Schotland. De Ieren en Schotten stookten al snel een krachtige en smaakvolle drank van gerst: whisky. De historie van whisky begint eigenlijk lang voor het begin van onze jaartelling. De kunst van het distilleren kwam toen waarschijnlijk via de Arabieren in Europa terecht. De Arabieren stookten van reukwater van bloemen en noemden dit distillaat al-koh’l, het verfijnde. Aan het begin van de Middeleeuwen brachten rondreizende monniken de kennis
De definitie van whisky is op zich weinig verheven: een distillaat verkregen uit het zetmeel van granen. Maar de benodigde ingrediënten, lucht, turf (peat) en water, zijn overal anders van karakter. Zo krijgt iedere whisky, natuurlijk ook onder invloed van de maker, zijn eigen persoonlijkheid en smaak.
van het distilleren mee naar Ierland. Daar stookten ze van gerst een drank waar ze geneeskrachtige krachten aan toedichtten, aqua vitae. In het Keltisch werd dit ‘levenswater’ uisge beatha genoemd. Toen de Britten Ierland veroverden, werd deze naam verbasterd van fuisce tot whiskey. Het waren waarschijnlijk Ierse missionarissen die op hun beurt de distillatietechniek in Schotland introduceerden. Er kan in ieder geval met zekerheid gezegd worden dat er in Schotland sinds 1494 whisky geproduceerd wordt. Het stoken van whisky werd in dat land ontzettend populair, zelfs in de meest onherbergzame gebieden werd Whisky gebrouwen.
De bekenste whisky landen Scotch Whisky
Irish Whiskey
De Schotse Whisky is een eeuwenoud en uniek product. De karakteristieke kwaliteit en kenmerkende smaak zijn afhankelijk van typisch Schotse factoren zoals het uitzonderlijke klimaat, het allerzuiverste water en de eigenheid van de turf. De naam komt van het Keltische ‘Uisge Beatha’ wat levenswater betekent. Het werd in duizenden kleine familie of dorps distilleerderijtjes vervaardigd en in de eigen omgeving gedronken. De Schotten zijn terecht trots op hun prachtige, karaktervolle nationale drank die ook buiten Schotland geconsumeerd altijd iets hoogwaardigs en aristocratisch over zich bleef houden.
Ierse whiskey wordt voor 60% tot 80% gestookt van ongemoute gerst. De overige 20% tot 40% bestaat uit gemoute gerst en grain whisky. Dat is een verschil met Schotland, waar alleen maar gemoute gerst en geen ongemoute gerst wordt gebruikt. Vanwege het gebruik van ongemoute gerst wordt Ierse whiskey 3 keer gedistilleerd in plaats van de gebruikelijke 2 keer. Het graan wordt gedroogd in ovens die op steenkool branden. Hierdoor zijn Ierse whiskey’s wat zachter en minder rokerig van smaak dan Schotse whisky’s, waar turf de brandstof van de ovens vormt. De bekendste Ierse whiskey is Jameson,
19 WHISKY
Hoe komt het tekort? Komt het door de serie Mad Men? ‘Misschien’. Maar wat
ding op de fles. Bij The Glenlivet heet het instappertje
wij zien is dat mensen zich tegenwoordig meer verdiepen
vanaf nu ‘Founder’s Reserve’ de fles die de 12 jaar oud van
in wat ze eten of drinken. Het verhaal en de historie achter
dit merk uit Europa zal doen verdwijnen: ‘Het weglaten
veel whisky’s leent zich daar natuurlijk uitstekend voor,’
van het leeftijdsstempel zorgt dat de masterblender con-
hij is er speciaal voor uit Schotland op en neer komen vlie-
stant op smaak kan werken,’ zegt Martijn Keesmaat van
gen: Alex Robertson, merk-’ambassadeur’ van The
Pernod Ricard. ‘The Genlivet is fruitig, zacht en romig en
Glenlivet. ‘De laatste jaren is de vraag naar whisky enorm
dat maakt de whisky toegankelijk maakt voor beginnende
toegenomen, vooral uit westerse landen. Landen als China,
single malt drinker, maar zal ook de meer ervaren whisky-
India en Rusland stijgen wel, maar nemen nog maar een
fans aanspreken.’
fractie van de productie af.´Ze kunnen in Schotland de productie nauwelijks aan, ‘de afgelopen jaren is de productie verdrievoudigd en komend jaar willen we weer ver-
The Glenlivet Founders Reserve
dubbelen.’ Dat is een probleempje, als je “12 jaar” op je
Voor een zomeravond. The Glenlivet is niet de enige. Eerder
etiket hebt staan. Maar daar is een oplossing voor.
deze maand vlogen we naar Schotland met Talisker (van
Bowmore doet het al jaren, Maccallan experimenteert er
Diageo). Voor de introductie van hun nieuwste telg die ook
mee, en nu volgen ook de grote whiskymerken in handen
leeftijdloos is, Talisker Skye - kruidig, peperachtig. Eerder
van de drankengiganten: je zet gewoon géén tijdsaandui-
kwamen ze al met Talisker Storm en Talisker Port Ruighe
American Whiskey
Japanse Whisky
In de 18e eeuw ontvluchtten veel Europese immigranten hun thuisland vanwege hongersnood of religieuze overtuigingen. Veel Ierse immigranten trokken naar het Westen. Zij introduceerden de kunst van het whisky stoken in Amerika. Sommige immigranten vestigden zich in Virginia, anderen reisden verder naar het meer westelijk gelegen Kentucky. Aan het begin van de 20e eeuw, tijdens de Drooglegging, werd het produceren en drinken van alcohol verboden in Amerika. De whiskey-productie verdween in de illegaliteit. Toch lukte het de Amerikaanse regering niet om het alcoholgebruik uit te bannen.
Aan het einde van de 19e eeuw reisden enkele Japanners af naar Schotland, om daar de kunst van het whisky stoken af te kijken. Na jarenlang gewerkt te hebben voor de beste Schotse distilleerderijen keerden ze terug naar huis. Daar begonnen ze met het stoken van kwalitatief hoogwaardige Japanse whisky’s. De productie was de eerste decennia kleinschalig en gericht op de thuismarkt, maar het duurde niet lang voordat producenten professioneler en commerciëler werden. Tegenwoordig, nauwelijks 80 jaar na de geboorte van de allereerste Japanse whisky, staan Japanse distilleerders wereldwijd bekend om hun kwaliteit.
20
21 WHISKY Storm is extreem peperachtig en doet het zeer goed in de
Grain whisky is een whisky die wordt gemaakt met behulp
nieuwe trend in single maltland, het mixen van cocktails.
van ten minste één graansoort, anders dan gemoute gerst. De meest voorkomende ingrediënten zijn maïs, tarwe of
Daar komen we zo langzaam bij de crux van dit verhaal. Want
rogge. De whisky’s dragen vaak de naam van hun belangrijk-
de vraag stijgt, de drankengiganten doen wat ieder gezond
ste bestanddeel. Ook bevatten sommige whisky varianten
bedrijf zou doen: de productie opvoeren. Dat kan niet uit de
zowel gerst en andere granen (vaak genoemd “Blended
huidige productiemanier. Aldus krijgen we meer en meer fles-
Scotch Whisky”), die de zelfde populariteit en kwaliteit kun-
sen te zien die leeftijdloos zijn - en dus best 8 of 10 jaar kunnen
nen bereiken als een van de beste single malt whisky’s.
zijn gelagerd. Of minder. Als het maar constant blijft smaken. Dat betekent in deze categorie per definitie ook: toegankelijk
Gecombineerde soorten
en daarmee geschikt voor het mixen. ‘De komende jaren zul-
Single malt whisky is gemaakt van één partij graan en gepro-
len we flink investeren in onze whiskytak om het in de
duceerd in één enkele distilleerderij. Vaak wordt er gemengd
horeca als mixdrank weg te zetten’ fluistert Vermaat van
met andere whiskyvaten om de geschikte smaak te bereiken.
Pernod Ricard ons in. ‘Echte whiskydrinkers zullen er niet snel aan gaan. Maar voor wie gin-tonic gewend is, is dit een
Single Cask (of single barrel) whisky wordt alleen gemaakt
prima manier om te starten.’ Dat vinden ze ook bij Dewar’s,
van de oorspronkelijke verwerkte partij graan; er worden
makers van een zachte, ronde en dubbel gelagerde blend.
geen andere eerder geproduceerde whisky’s gemengd. De
Waren we gisteren op bezoek. De eigenaar van Dewar’s, en
flessen dragen specifieke informatie over het vat waaruit het
dat is Bacardi, vindt tegenwoordig dat die whisky ook prima
afkomstig is.
in een cocktail kan. Met ginger ale, ijs en een limoen: en dat we dat ook echt móesten proeven. Nu zijn wij misschien
Blended malt whisky is gemaakt in verschillende distilleer-
ouderwets en reactionair, maar dat is toch echt een compleet
derijen door het mengen van verschillende soorten mout,
andere wereld. En dan zeggen we het vriendelijk. Is het lek-
graan en andere additieven die invloed hebben op de smaak
ker? Ehm. Probeer het zelf.
van de drank. De overgrote meerderheid van de populairste moderne whisky’s zijn op deze manier gemaakt, en de namen
Leer uw whisky
Schotse, Ierse, of Canadese Whisky beschrijven bijna altijd “blended mixture”.
Gedurende de laatste 5 eeuwen heeft whisky veel aandacht gekregen van innovatieve brouwers van over de hele wereld.
Cask strength, oftewel vatsterkte whisky, is een zeer sterke
Vanuit haar thuisland in Schotland, naar alle vier de hoeken
whisky met een hoog alcoholpercentage.
van de wereld, werden vele verschillende soorten en variaties van whisky gemaakt. De vooruitgang in de technologie gaf de fabrikanten de mogelijkheid om alle aspecten van de
Tot slot: whisky of whiskey?
whisky productie onder controle te krijgen; van de teelt van
De term ‘whisky’ is afgeleid van het woord usquebaugh, dit
de mout en andere granen, tot de oogst, de voorbereiding,
is afkomstig uit de Keltische taal. Uisce betekent in Oud-Iers
destillatie, blending, rijping, verpakking en transport. Hier
water en beatha komt van het woord bethad wat zoiets bete-
zijn enkele van de basis soorten whisky, onderverdeeld in
kent als “van het leven”. De spelling van whisky, of whiskey,
verschillende groepen.
verschilt geografisch. Als regel kan worden uitgelegd dat de Amerikanen en Ieren het hebben over whiskey en Schotten,
Basis soorten
Canadezen en de rest van de wereld de term whisky gebruiken. De oorsprong van deze splitsing ontstond in de 19e eeuw
Malt whisky wordt bijna uitsluitend gemaakt van uit
toen de Schotse whisky nog van slechte kwaliteit was en de
gemoute gerst gegist beslag. Als een whisky is vervaardigd
Ieren zich vooral voor de export naar de Verenigde Staten
van één graansoort op een enkele distilleerderij, dan draagt
wilden onderscheiden. Zij voegden daarom de letter ‘e’ toe.
het eindproduct de naam “single malt whisky”. Veel landen
Vandaag de dag is Schotse whisky van ongekend goede kwa-
hebben strenge wetten die de recepten voor het maken van
liteit maar de spelling is nog steeds verschillend. Amerikanen
malt whisky handhaven, met name Schotland verplicht dat
spellen het whisky nog steeds met een extra ‘e’ terwijl het nu
een malt whisky minimaal drie jaar oud is.
officieel gespeld moet worden zonder deze ‘e’
AN ICON JUST GOT LARGER
THE NEW NAVITIMER 46 mm