82
TÜRKİYE’DE İYİ İŞLER
Görünüşe göre, genel olarak Türkiye’de tarım dışı sektörlerde faaliyet gösteren verimliliği daha düşük firmalardan daha yüksek firmalara doğru bir işgücü akışı mevcuttur. Yukarıdaki bu analizin işaret ettiğine göre, görünen o ki, Türkiye’de faaliyet gösteren verimlilik düzeyi daha yüksek firmalar, verimlilik düzeyi daha düşük firmalara kıyasla daha fazla sayıda istihdam yaratmaktadır. İşgücünün bu hareketi hem imalat hem de hizmet sektörlerinde belirli bir dereceye kadar gerçekleşmektedir. İşgücünün bu hareketi; belli derecede hem imalat hem de hizmet sektörlerinde gerçekleşmektedir ve işgücünün bu yer değişimi Türkiye’de iyi işlerin yaratılması ve gelecekteki ekonomik büyüme bakımından güçlü bir işarettir.
3.4 Tarımda Giderek Daha Verimli İşler mi Yaratılıyor? Tarım sektörü bir bütün olarak Türkiye’deki tüm ekonomik sektörler içinde en düşük işgücü verimliliğine sahipken, bu sektörün üretim ve istihdam açısından devam eden önemi dikkate alındığında, bu sektördeki iyi işlerin tanımlanması önem arz etmektedir. Tarım
sektörü tüm sektörlerin içinde tutarlı biçimde en düşük işgücü verimliliğine sahip sektör olmuştur. Bu sektör OECD ülkeleri ve diğer gelişmekte olan ülkelerle kıyaslandığında, Türkiye’nin genel işgücü verimliliğini düşürmektedir. Her ne kadar büyümeyi arttırıcı nitelikteki yapısal değişim, işgücünün tarım sektöründen diğer sektörlere geçişi marifetiyle Türkiye’nin genel verimlilik düzeyinin arttırılmasına yardım edebilirse de, tarım sektörü önümüzdeki yıllarda önemli bir sektör olmayı sürdürecektir. 2012 yılı itibariyle, tarım sektörü GSYİH’e yüzde 9’un üzerinde katkı yaparken, toplam çalışan sayısının yüzde 25’ine yakınını da istihdam etmiştir (Şekil 3.28). Dolayısıyla, orta vadede tarım sektöründeki iyi işlerin (bir diğer ifadeyle, verimlilik düzeyi yüksek işlerin) özelliklerinin tanımlanması, bu sektör içinde iyi işlere doğru bir akışın olup olmadığının analiz edilmesi ve gelecekte bu akışın kolaylaştırılmasını sağlayacak stratejilerin belirlenmesi önemlidir. Bu bölümde, istihdam yaratımı ve verimlilik düzeylerinin bölgesel farklılıklarına odaklı olarak, Türkiye’de tarımsal istihdamda son dönemde yaşanan artış analiz edilmektedir.
ŞEKİL 3.28 Tarım sektöründe üretim ve istihdam, 1998-2012 Üretim ve istihdam
Kaynak: YazarlarınTÜİK verilerine dayalı hesaplamaları.
Üretim ve istihdamdaki değişim