Küçük bir not: Göz Bir başka konu ise görme olayı ile ilgili. Bazı karelerde 9 yaşındaki Nemo bir sinemada hayatından kesitler izlemektedir. Bu bana görme olayını hatırlattı. Zira basitçe anlatacak olursak göz dışarıdan gelen elektrik sinyallerini beyine iletir ve bu sinyaller beyinde görüntü oluşturur. Gören göz değil beyindir. Ve insanın dışındaki dünyadan gelen bu sinyallerin asıl kaynağını görebilmesi ya da bilebilmesi mümkün değildir. Bu sebeple bir insanın rüyada mı bir simülasyonun içinde mi yoksa gerçeklerle mi olduğunu bilmesi mümkün değildir. Bu noktada insan kendi hayatını hiç kıpırdamadığı bir yerden izliyor olabileceği fikri vardır. Tabi tüm bunların hepsi çok fantastik görünüyor. Lakin filmde bu fikre bir vurgu olabilir. Sigara dumanı Neden Sigaraya Geri Dönmez? Filmin üzerine kurulduğu temellerden biri de entropi. Filmin sonlarına doğru bunu karakterimizin ağzından dinliyoruz. Entropiye göre evren dağılım gösterme eğilimindedir. Zamanın tek yöne akması ve evrenin genişlemesi ile ilgili bir kavramdır entropi. Mesela tabakta bırakılan yemek zaman ilerledikçe bozulur. Sigara dumanı geri gelmez. Ölen bir hayvan çürür. Filmde bunlar oldukça güzel görsellerle işlenmiştir. Filmde şöyle bir şey soruluyor: genişleme kuvvetiyle yer çekimi kuvveti denk geldiğinde neler olacağı? Cevap olarak ise evrenin artık genişlemeyeceğini ve çöküşün meydana geleceği şeklinde. Ve o noktada zamana ne olacağı meçhul. Belki geriye akabilir şeklinde yorumlanıyor.
117 yaşındaki Nemo’nun doğum gününe çok az bir zaman kala onunla tüm bu hayatını öğrenmek için röportaj yapan gazeteci, ona hangi hayatının gerçek olduğunu sorduğunda, hepimiz gerçek değiliz cevabını alıyor. Hepimiz 9 yaşındaki bir çocuğun hayaliyiz. Tabi başka şeylerde ekliyor yaşadıkları ya da yaşaması mümkün hayatlar ile ilgili. “Seçilen her yol doğrudur. Yaşanılanlar bambaşka şekilde vuku bulabilirdi ancak öyle olmasa da aynı mana ve değeri taşırdı.” Ve 9 yaşındaki Nemo için ise şunu: “Önceden neler olacağını bilmediği için seçim yapamıyordu şimdi bildiği için seçim yapması imkânsızlaştı.” söylüyor. Fakat filmi çocuğun hayali dışına taşıyan öğeler mevcut mesela Nemo’nun 118. Yaşında son ölümlü olarak hayata veda edişi, zaman kavramının sonu ile ilişkilendiriliyor. O an genişleme duruyor ve her şey geriye akmaya başlıyor insan geldiği noktaya geri dönüyor. Burada bir dikkat çeken şey ise 9 yaşındaki Nemo’nun iki yoldan birini seçmeyip çimlere doğru koşması ve oradaki tabelada “gerçi çekilme” yazısıdır. Nemo adeta zamanın kendisi oluyor ya da hayatın. Haydan gelen huya gider. ■
152