14
TEOLOGIA W SŁUŻBIE KOMUNII Z BOGIEM
I. Wspólnota życia Historia wspólnoty Boga z człowiekiem wyrażona jest w Piśmie świętym przy pomocy kategorii przymierza. Przymierze jest wielkim tematem biblijnym rozwijanym przez całą historię świętą. W tym momencie duchowości przychodzi z pomocą teologia biblijna, dzięki której możemy lepiej rozumieć, czym było przymierze z Bogiem w historii Izraela i jaki był jego rozwój2. W znaczeniu pierwotnym przymierze (hebr. berith) oznacza „kontrakt, układ między pojedynczymi osobami lub grupami. […] Składano ofiary i obie strony brały na siebie zobowiązania, posiadające moc przysięgi”3. Bóg, przemawiając do człowieka, posługuje się powszechnie zrozumiałymi znakami. Te znaki niosą jednak ze sobą głębsze znaczenie i odnoszą człowieka do rzeczywistości nadprzyrodzonej. „Dla Hebrajczyka berith może wiązać jednostki, szczepy, plemiona, narody i państwa z ich suwerenami, i to we wszystkich relacjach, tzn. równych z równymi albo wyższych z niższymi. Równość bowiem stron zawierających przymierze, do jakiej myśmy przywykli, nie była bynajmniej warunkiem zawarcia go. Stąd nikogo nie dziwiło na starożytnym Bliskim Wschodzie, że Bóg chce zawrzeć przymierze z ludźmi”4.
Dla uchwycenia istoty i dynamiki rozwoju wspólnoty z Bogiem uwzględnimy trzy biblijne przymierza: przymierze Boga z Abrahamem, przymierze u stóp góry Synaj oraz nowe i wieczne przymierze w Chrystusie. Przymierza z Abrahamem i na Synaju mają dla wierzącego osobiste i duchowe znaczenie wówczas, gdy ma on udział w przymierzu Chrystusa. Dopiero Nowe Przymierze pozwala wydobyć mistyczny sens przymierza z Abrahamem i przymierza na Synaju.
1. Przymierze z Abrahamem Tak zostaje ono zapisane w Księdze Rodzaju (15, 5-18):
2
Zob. np.: A. JANKOWSKI, Biblijna teologia przymierza, Katowice 1985; G. HELEWA, Il mistero dell’alleanza divina. Teologia e Spiritualità biblica, Teresianum, Roma 1973, skrypt. 3 H. LANGKAMMER, Słownik biblijny, Katowice 1989, s. 133. 4 A. JANKOWSKI, Biblijna teologia przymierza, s. 13.