14
NUMMER 8 • 2015
é f a c s p r o d t e H
Aan de tap in Nijland In het verspreidingsgebied van Groot Sneek zijn diverse oude en vooral authentieke (dorps-) cafés te vinden met een bijzonder verhaal. Een serie over deze herbergen start vandaag met een bezoek aan De Herberch Fan Nijlân zoals op de gevel staat van het etablissement midden in het dorp tussen Sneek en Bolsward van de gemeente Súdwest-Fryslân.
Kastelein Arend Bonnema, getrouwd met Marjon en trotse vader van vier kinderen, is druk aan het werk als we onze auto naast het café parkeren. Met een ‘ ha goeie, fijn dat je er bent, eerst maar even een bakje ’ is de ontvangst allerhartelijkst. De temperatuur is aangenaam en we zetelen ons op een enorm grote picknickbank aan de zijkant van de herberg. Het gebouw, met prachtige leilinden aan de voorkant, heeft de absolute uitstraling van een dorpscafé, wat het dan ook is volgens de huidige uitbater. “De Herberch Fan Nijlân, is inderdaad een écht dorpscafé”, vertelt de 41 jarige Bonnema die het bedrijf zeventien jaar geleden van zijn neef Ype overnam. “Wij proberen hier wel een aantal dingen te ontplooien, maar moeten het zeker niet alleen van de toeristen hebben. Als hier toeristen voor op het terras gaan zitten, draaien de stamgasten aan de tap zich om, willen graag weten wie de vreemdelingen zijn. Niet vervelend, maar toch”, geeft Bonnema aan. Volgens hem zijn de Nijlanders niet aan toeristen gewend zoals in watersportdorpen als Heeg, Woudsend, Oudega en Gaastmeer elders in de gemeente SWF. Dat er nu weer Herberch op de gevel van het gebouw staat, doet de geschiedenis recht. “Het liefst had ik de oude houten balustrade ook weer terug gebracht. Ik heb wel verhalen gehoord dat boeren die op die balustrade zaten kleingeld naar onderen strooiden voor de
dorpsjeugd. Jammer dat ze die balustrade er in het verleden afgesloopt hebben, het hout zal wel verrot geweest zijn”, geeft de kastelein zijn gevoel voor historisch besef aan. “Ik zal eerst het goede Staatslot bij Sipma in Sneek moeten kopen, wil ik die houtconstructie weer aanbrengen. Ik zal er trouwens geen potje bier meer om verkopen. Het hele pand moet binnenkort weer een fikse opknapbeurt hebben, de laatste renovatie is al weer vijftien jaar geleden”, weet Bonnema.
half jaar tussen mij en mijn neef Ype een andere uitbater was. Ten Hoeve had blijkbaar niet zoveel vertrouwen in het historisch besef van deze man. Toen ik het café overnam heeft Ten Hoeve het portret van Ids en zijn moeder Afke Nannens de Boer weer terug gebracht. Op de achterkant is een briefje aangebracht met het verzoek aan de kastelein die geen belangstelling voor de portretten heeft om deze dan terug te bezorgen bij Ten Hoeve.”
De herberg stamt al uit 1872 en had er toen een stalling bij. De bezoekers waren reizigers die onderdak in de herberg van Nijland vonden. Dorpelingen haalden hun slukjes in verschillende lokaaltjes in het dorp. Het café vormde maar een klein gedeelte en boven waren de verschillende vertrekken.
Bonnema bewaart ook nog een houten sierdoosje van de eerste kastelein, waar zijn naam op staat met het jaartal 1867. “De uitstraling van dit café moet er eentje zijn van respect voor het verleden”, legt Bonnema uit. Dat wil overigens niet zeggen dat deze eigenaar in het verleden stil blijft staan.
“Kom, we gaan even naar binnen, kunnen we het interieur van het café bekijken”, nodigt Bonnema uit. Het eerst wat hier opvalt is de prachtige monumentale tapkast achter de bar. “Wij hebben deze tapkast met buffet van boven naar beneden gebracht. Het is een van de grootste in Friesland”, legt de eigenaar uit. “Ik schat hem op zeker drie meter. De spijlen zijn lichtbruin en de panelen geelbruin van kleur. Moet je die vlammen en verticale lijntjes eens zien, echt ouderwets schildervakwerk. Dat hebben ze met kammen en borstels aan gebracht. Jammer dat de twee soldatenbeeldjes die op de hoeken van de kast stonden er niet meer zijn. Ik heb er
nog wel foto’s van”, gaat Bonnema verder. Hij weet ook niet waar de soldaten gebleven zijn. Wat ook meteen in het oog springt is de oud-Friese tekst boven de schouw in de gelagkamer: ‘ In frjeon/ dy’t hjir syn foetten set/ komt nea to ier/ mar wol to let ’. Aan weerskanten hangen twee oude portretten in een mooie zwarte ovalen lijst. Wie dat zijn? Bonnema weet het. “Het ene is het portret van de eerste kastelein, Ids Oosterhout. Het andere van zijn moeder. Onze dorpshistoricus Sytse ten Hoeve haalde het hier vandaan toen er een
“We gaan zeker met onze tijd mee, we willen het met een eetcafé laagdrempelig maken. We organiseren veel in en vanuit het café, er moet wat te beleven zijn. Volgend jaar mei vindt hier bijvoorbeeld een officiële trouwerij plaatst. Op de jister, het grasveldje voor het café, is het volleyballen, het nachtkaatsen en het bierkratjes stapelen. Uiteraard darten en biljarten in het café. Naast de drie kroeg biljartverenigingen hebben we hier nu ook acht teams die vanuit de Friese Bond biljarten op onze twee biljarttafels. Daar ben ik erg blij mee”, besluit Bonnema enthousiast zijn rondleiding.