4 minute read

Groene bril | Bestrijdingsmiddelen

Next Article
Quote

Quote

Tekst: Marjolein Bezemer

Wat is het probleem?

Nederland is na Cyprus de grootste gebruiker van landbouwgif per hectare. Jaarlijks wordt zo’n 5 miljoen kilo aan chemische bestrijdingsmiddelen over Nederlandse akkers gespoten. Die middelen zijn terug te vinden op veel van onze groente en fruit. Sommige daarvan kunnen hormoonverstorend werken of kankerverwekkend zijn. Daarnaast doodt het gif niet alleen onkruid, plagen en ziektes, maar ook nuttige schimmels, insecten en het bodemleven. Het is een grote oorzaak van de slechte kwaliteit van onze bodem en water en het is aannemelijk dat dit tot biodiversiteitsverlies leidt.

Hoe erg is het?

Jaarlijks publiceren de onderzoekers van de Environmental Working Group de ‘dirty dozen’: de twaalf meest bespoten groente- en fruitsoorten. Onder andere aardbeien, spinazie, druiven, appels en peren bevatten verschillende bestrijdingsmiddelen. Die giftige stoffen was je er niet zomaar af. Ook voor boeren zelf is het bespuiten van gewassen niet gezond. Een van de middelen, glyfosaat, wordt steeds sterker in verband gebracht met de ziekte van Parkinson. Ondanks felle protesten heeft de Europese Commissie in 2023 besloten om de vergunning van de omstreden onkruidverdelger met tien jaar te verlengen. Ook zijn er zorgen over PFAS in pesticiden en het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de buurt van woonwijken en natuurgebieden. De Gezondheidsraad waarschuwt verder voor het gebruik van schimmelbestrijdingsmiddelen in de landbouw, dat resistentie tegen een ziekmakende schimmel veroorzaakt.

Wat kun je zelf doen?

  1. Koop zoveel mogelijk biologische producten.Bioboeren mogen geen chemische bestrijdingsmiddelen gebruiken en investeren in een gezonde bodem en natuurlijk evenwicht.

  2. Naast de ‘dirty dozen’ is erook de ‘clean fiteen’: vijftienproducten die het minst bespoten worden. Denk aan maïs, uien, doperwten, zoete aardappelen, asperges en champignons.

  3. Wat is er leuker dan fruit uit eigen tuin? De herfst is de beste tijd om fruitbomen en -struiken aan te planten. Kies uiteraard voor een biologische variant. Aardbeien, bessen en frambozen kweek je in de zomer ook prima in potten op het balkon.

  4. Ken je boer. Zoek contact met boeren en tuinders op de markt, in de landwinkel of via een Community Supported Agriculture (CSA). Op maatschapwij.nu vind je een overzicht van CSA’s in Nederland. Stel vragen over het gebruik van bestrijdingsmiddelen. Steeds meer agrariërs werken met natuurlijke vijanden van plaagdieren zoals sluipwespen en aaltjes.

  5. Vind je verse biologische spinazie, blauwe bessen en doperwten te duur? Dezelfde producten in het vriesvak van de supermarkt zijn vaak goedkoper en even gezond.

Hoe kan het ook?

De overheid heeft lang volgehouden dat er geen reden tot zorg is. Het argument: bestrijdingsmiddelen worden afzonderlijk gecontroleerd door het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). Maar actiegroepen als Pesticide Action Network (PAN) en artsen luiden de noodklok: er wordt namelijk niet gecontroleerd op het effect van cocktails van verschillende middelen.

Onlangs gaf het Europese Hof van Justitie PAN gelijk en oordeelde dat lidstaten strenger moeten controleren of bestrijdingsmiddelen veilig zijn voor mens, dier en milieu. Frankrijk erkent inmiddels Parkinson als beroepsziekte voor akkerbouwers.

En het Nederlandse burgerinitiatief Meten=Weten – dat opkomt voor het recht voor een gezonde leefomgeving zonder pesticiden – toonde onlangs met onderzoek aan dat bestrijdingsmiddelen terug te vinden zijn in huizen en natuurgebieden en krijgt daarmee veel media-aandacht. Actievoeren kan dus helpen.

Ook met de boodschappen die je doet, kun je verschil maken. Bijvoorbeeld door biologisch voedsel te kopen bij de supermarkt of de bio-boer in de buurt of op de markt. Verder zijn er steeds meer lokale initiatieven voor verantwoorde gemeenschapslandbouw, ook wel Community Supported Agriculture (CSA) genoemd. Dit zijn veelal kleinschalige tuinderijen, stadslandbouw of voedselbossen waar je een abonnement of aandeel kunt kopen. Zij werken zoveel mogelijk in samenwerking met de natuur.

This article is from: