APPENDIX
NEDERLANDSE SAMENVATTING Een goed functionerend lichaam kan niet zonder vetweefsel. Zonder dit weefsel raken diverse lichaamssystemen ontregeld, waaronder de opslag van vetten, de glucosehuishouding en tal van hormonale processen. Goed functionerend vetweefsel beschermt tegen het ontstaan van diabetes, metabool syndroom en uiteindelijk hart- en vaatziekten. Vetweefsel wordt dus niet langer beschouwd als orgaan wat alleen vet opslaat, maar als een belangrijk endocrien orgaan. Echter, een teveel aan vetweefsel door overmatige vetzucht (obesitas) kan zorgen voor ontregeling van deze metabole processen. Het vet raakt dan dysfunctioneel. Het aantal mensen met obesitas is de laatste jaren enorm gegroeid, waardoor wordt gesproken van een obesitas-epidemie. Tegenwoordig overlijden zelfs meer mensen aan de gevolgen van overvoeding dan aan de gevolgen van ondervoeding. Het blijkt voor veel mensen moeilijk om de inname van voeding te beperken of om voeding te verbranden. Daarom moeten we op zoek naar manieren om tekenen van dysfunctionerend vet vroegtijdig te signaleren (voor diagnostische doeleinden) en te behandelen (voor therapeutische doeleinden). Hiervoor is begrip van de biologische processen die leiden tot cardiometabole ziekten als gevolg van dysfunctionerend vet essentieel. Echter, terwijl de obesitas-epidemie zich in een alarmerend tempo ontwikkelt zijn we wetenschappelijk gezien nog steeds ver achter met de ontwikkeling van diagnostische en therapeutische middelen. In dit proefschrift hebben we vetweefsel en de gevolgen van vetweefseldysfunctie op drie niveaus bestudeerd: middels klinische studies, analyse van gekweekte vetcellen (in vitro) en analyse van menselijke vetweefselbiopten (ex vivo). Hierbinnen presenteren we een nieuw mechanisme in obesitas-geïnduceerde comorbiditeit: de rol van extracellulaire membraanblaasjes. In hoofdstuk 1 wordt de endocriene rol van vetweefsel geïntroduceerd. Vetweefsel communiceert met andere organen door middel van uitscheiding van vetcel specifieke eiwitten (adipokines) en vrije vetzuren, maar ook door middel van extracellulaire membraanblaasjes. Deze kleine blaasjes worden in de (vet)cel gevormd en, door versmelting met het celmembraan, uitgescheiden in de extracellulaire ruimte. Extracellulaire membraanblaasjes zijn cruciaal in de communicatie tussen cellen in ons lichaam. Ze vervoeren meerdere moleculen tegelijk, zoals talloze lipiden, eiwitten en genetisch materiaal, waarmee de blaasjes cellen van andere organen kan activeren. Deze eigenschappen maken membraanblaasjes interessante kandidaten voor diagnostische en therapeutische doeleinden. Zo kunnen membraanblaasjes belangrijk zijn voor de ontwikkeling van medicijnen, omdat ze een essentiële rol spelen in de communicatie tussen vetcellen en andere cellen die betrokken zijn bij vetweefseldysfunctie. Ten tweede kunnen membraanblaasjes afkomstig van vetweefsel iets vertellen over de staat van de dysfunctie van het vet. Hierdoor kunnen we mogelijk het risico van een patiënt met obesitas beter kunnen monitoren. In hoofdstuk 2 wordt de huidige kennis over de onderliggende mechanismen van obesitas en metabole dysfunctie besproken, met een speciale focus op verschillende vetweefsel-
179
A