Herontdek de natuur

Zonder bloemen geen bijen, zonder plankton geen vis en zonder bomen geen apen. Al het leven is afhankelijk van ander leven. Dat noemen we biodiversiteit. Als er te veel soorten verdwijnen, kan het evenwicht verstoord raken. Weleda en Naturalis werken samen aan het behoud, ontdekken en beleven van biodiversiteit in Nederland en de rest van de wereld. Tekst: Roelien de Jonge

Biodiversiteitsproject in Bhutan Met een donatie van Weleda ondersteunt Naturalis biodiversiteitsprojecten in Bhutan. “Bhutan is dé plek om nieuwe soorten dieren en planten te ontdekken”, aldus Vincent Kalkman, entomoloog – of zoals hij zelf zegt, beestjesdeskundige – bij Naturalis. Bhutan ligt tussen India en China, aan de oostelijke kant van de Himalaya. Dit land wordt gekenmerkt door verrassende flora en fauna. “Er leven zowel soorten die in tropisch Azië thuishoren, als soorten die we in Europa kennen. Een echte mengelmoes aan soorten”, vertelt Vincent. Het gevarieerde landschap, dat uiteenloopt van tropisch laagland tot koude hooggebergten, is hier een belangrijke oorzaak van. Daarnaast is de natuurlijke rijkdom altijd goed bewaard gebleven. Dat is heel bijzonder. De inwoners van Bhutan hebben een boeddhistische levenswijze en daarmee eerbied voor alles wat leeft.

Klimaatverandering in Bhutan Hoewel de inwoners uiterst zorgvuldig met de natuur omgaan, ervaren ze ook daar de gevolgen van de klimaatverandering. De standaard patronen van neerslag en temperaturen zijn aan het veranderen. “Dat is best wrang, want Bhutan is het enige land ter wereld dat meer CO 2 opneemt dan het uitstoot. Om erachter te komen hoe de natuur reageert op de klimaatveranderingen en wat de gevolgen zijn voor de mens, is het noodzakelijk meer te weten over de biodiversiteit van Bhutan.”

Variatie in bestuivers Dit jaar start een onderzoek naar bestuiving van appelbomen in Bhutan. “Samen met Bhutaanse studenten brengen we in kaart welke wilde bijen zorg dragen voor de bestuiving. Met die kennis kan de bevolking de appeloogst beschermen of misschien zelfs wel vergroten”, vertelt Vincent. Een afname in de variatie van bestuivers, bijvoorbeeld het verdwijnen van hommels door het warmer worden van het klimaat, kan leiden tot een afname van de appeloogst. “Samen met Bhutaanse onderzoekers gaan we een veldgids van de bestuivers maken, zodat Bhutaanse studenten en boeren in de toekomst zelf toegang hebben tot informatie over bestuivers.”

Eenheid van natuur “De natuur is sterk aan het veranderen, onder andere door klimaatverandering”, zegt Vincent. “Het begint steeds meer op elkaar te lijken, de natuur van Nederland lijkt bijvoorbeeld steeds meer op de natuur van andere Europese landen. Een klein aantal algemene soorten wordt steeds algemener en veel zeldzame soorten gaan steeds verder achteruit. De regionale verscheidenheid wordt daardoor minder – natuur als eenheidsworst. Inmiddels komen in Nederland bepaalde soorten bestuivers minder vaak voor omdat ze de voorkeur geven aan koudere omstandigheden. Andere soorten, die meer van warmte houden, zie je in aantal toenemen. Er is een goede mix aan bestuivers nodig voor een betere oogst én het behoud van het natuurlijk evenwicht.” Enkele jaren geleden hebben onderzoekers de economische waarde van bestuiving berekend. De bestuiving wereldwijd werd toen op minstens 210 miljard euro per jaar geschat. "Op het moment dat bestuiving wordt vertaald in ‘harde euro’s’ begrijpt de mens beter hoe belangrijk biodiversiteit is", zegt Vincent. "En wordt men er zich wellicht meer van bewust dat er zonder biodiversiteit weinig natuur overblijft om van te genieten!" ●

Tips van entomoloog Vincent Kalkman Ga naar buiten en neem de tijd. Kijk om je heen. Geniet van de diversiteit van onze natuur. Het klinkt misschien als een softe manier van natuurbescherming maar het begint in alle gevallen met interesse voor onze natuur! • Met de app ObsIdentify kun je planten, dieren en insecten herkennen. Het helpt je om de natuur te herontdekken. • Doe mee aan de Nationale Bijentelling in het weekend van 18 en 19 april 2020.