Kunst en Cultuur
Woensdag 23 december 2015
25
De cultuur van het Kerstmis vieren
Het ontstaan van het Kerstmis vieren is al vaak beschreven. Minder over de gebruiken die we er door de eeuwen heen aan vast hebben gekoppeld. H.I.Ambacht - Waarom een kerstboom, waarom gestoken. Dat in huis halen van bomen is later met ballen behangen, sinds wanneer sturen we overgenomen en bijna symbolisch geworden voor Kerstmis. kerstkaarten en waarom het kerstdiner? Het kerstdiner Het eerste waar we aan denken met Kerstmis is lekker tafelen met gezin of familie, maar dat was natuurlijk niet altijd zo. In Nederland doen we dat eigenlijk niet eens zo lang. In het begin van de 20e eeuw zijn we er mee begonnen. Overgewaaid vanuit Engeland waar de hogere klassen, al in de 16e eeuw, grote kerstdiners organiseerden. Het waren echt de mensen met de centen die familie, kennissen en vrienden uitnodigden voor het gezamenlijk nuttigen van diverse gangen. Het was gebruikelijk om vooral veel zoetigheid te serveren. Suiker was kostbaar en men dacht ook dat het gezond was, daarom was het hoogtepunt meestal een groot stuk marsepein met suikerfiguren als versiering. Later ging men toch wat meer gewoon voedsel op tafel te zetten zoals we nu met de kerst doen. Met als uitzondering op het gebruikelijke weekmenu een aparte vleessoort als kalkoen. Later is het gourmetten erg in zwang geraakt. De kerstboom Toen de kerstviering nog niet bestond in Europa, vierde men al feest omdat de langste nacht van het jaar voorbij was. Germaanse volken vierden het joelfeest, waarbij bomen in huis werden gezet en er vreugdevuren werden aan-
De kerstbal Heel lang liggen ze opgeborgen maar in de donkere dagen voor kerstmis komen ze weer tevoorschijn. In 1831 werd de eerste kerstbal geblazen van glas, maar is ook weer terug te voeren naar oude gebruiken. Tijdens de midwinterfeesten dacht men heksen en kwade geesten te verjagen door glimmende dingen op te hangen. Die zouden bang zijn voor spiegels en ervoor op de vlucht gaan. Heksen zouden namelijk geen spiegelbeeld hebben en op die manier herkend worden. Voor de ons bekende kerstbal gebruikte men de zogenaamde heksenbal die als serieus middel tegen het kwaad werden opgehangen voor ramen en aan deuren. Kerstkaarten John Callcott Horsley maakte in 1843 de eerste kerstkaart met de vaak nog steeds gebruikte tekst “A Merry Christmas and a Happy New Year to You.” (Vrolijk kerstfeest en een gelukkig Nieuwjaar voor u). Deze Engelse tekenaar maakte de kaart in opdracht van ene Sir Henry Cole. De valentijnskaart bestond toen al en om steeds de zelfde kerstwens op te moeten schrijven bedacht hij de kerstkaart, voorzien van een opdruk. Op die kaart (zie foto) staat aan de ene kant een gezin dat voedsel kreeg en aan de andere kant
De eerst kerstkaart ooit armen die kleding kregen. Dit was bedoeld om de wat beter gesitueerden er aan te herinneren dat ze gedurende die dagen ook aan hun medemens zouden moeten denken. Opvallend is dat dit gebeurde gelijktijdig met de uitgave van het wereldberoemde boek ‘A Christmas Carol’ van Charles Dickens. Callcott lijkt hierdoor geïnspireerd te zijn, terwijl veel mensen vielen over het
Natuurvereniging IJsselmonde organiseert: Avontuurlijke struintocht
Regio - Op dinsdagmiddag 29 december organiseert Natuurvereniging IJsselmonde een avontuurlijke struintocht voor tieners tot 15 jaar door de Grienden, langs de Oude Maas en het riviertje de Koedood. Een tocht waarbij je van alles zult ontdekken en we je heel vrij laten: “We moeten je nog net in de modder kunnen zien vallen”. Onderweg word je uitgedaagd om zelf oplossingen te bedenken voor situaties die bij het struinen voor kunnen komen.
Niks geen schools gedoe dus, geen meesters en juffen. Kom op zeg, het is nog kerstvakantie! Nee, gewoon lekker struinen en daarbij op een leuke manier wat van de natuur opsteken met drie avonturiers. Onderga het echte struingevoel! Het avontuur begint op dinsdagmiddag 29 december om 12:30 bovenop de Uitzichtheuvel langs de Oude Maas en duurt uiterlijk tot 17:00 uur. Trek warme kleren en schoenen aan die tegen een stootje kunnen. Neem ook een klein
rugzakje mee met een flesje water en een reep of koek. Misschien zijn handschoenen en een muts ook wel handig. Bij regen (of sneeuw!) gaat de tocht natuurlijk gewoon door. Je fiets kun je veilig kwijt achter het hek van b.s.o. ‘Buitengewoon’ (tegenover de ingang van de hockey). Eventueel kun je je laten afzetten op de parkeerplaats van de Carnisse Grienden. Durf jij het aan? Je kunt gratis mee. Geef je op via: excursies@natuurvereniging-ijsselmonde.nl (vermeld je naam en leeftijd en telefoonnummer van thuis) Deelname is beperkt, dus meld je snel aan. (Inlichtingen ná 12 december op 0180-617320) Meer info: http://www.natuurvereniging-ijsselmonde.nl en www.ark.eu/ijsselmonde Fotograaf: Elma Duijndam
middelste deel van zijn ontwerp. Hierop zien we namelijk feestende en alcohol drinkende mensen, waarvan ze vonden dat dat niet paste binnen de kerstgedachte. Er werden er duizend van gemaakt en er zijn er, naar bekend, nog maar vijftig van over gebleven. Tekst en foto: Wim Uithol
Kinderworkshop Oud & Nieuw Regio - Houd je van oude kunst of is modern meer iets voor jou? Ontdek het tijdens de kinderworkshop Oud & Nieuw, op woensdag 30 december, in het Dordrechts Museum. Test je smaak en kies jouw favoriet. De workshop start met een rondleiding door het museum langs oude en nieuwe kunst. Schilders van oude kunst schilderden vaak natuurgetrouw: herkenbare beelden zoals landschappen, dieren, stadsgezichten of portretten van mensen. Bij moderne en hedendaagse kunst staat het gevoel en het denken van de kunstenaars voorop. Soms kun je niet zien wat hun werken voorstellen. Ontdek tijdens de rondleiding jouw lievelingskunst: oud of modern. Schilder daarna in het kinderatelier, onder begeleiding van een museumdocent, jouw voorkeur. Kinderworkshop Oud & Nieuw l wo 30 dec. l Dordrechts Museum l 14.30 uur l € 3,50 l 6 t/m 12 jaar l ticketverkoop: www.dordrechtsmuseum.nl/tickets of bij de balie en vol=vol.
Struintocht zaterdag 2 januari Regio - zaterdag 2 januari maken leden en niet leden van de Natuurvereniging IJsselmonde een verrassende struintocht.
Deze tocht voor jong en oud vindt plaats ergens op het eiland IJsselmonde. De juiste plek is een verrassing maar ergens onderweg is er een kop
heerlijke erwtensoep. Deze eerste excursie van het nieuwe jaar wordt u geheel gratis aangeboden. Aanmelden is ivm de snert wel verplicht want anders is er wellicht onvoldoende soep. Vertrek om 10 uur vanaf het parkeerterrein bij NME centrum de Groene Draak. Aanmelden bij Jaap Nispeling 06-53299049.