woensdag 18 maart 2015
Weekblad De Brug
Kunst en Cultuur 21
De waarheid achter de naam Hendrik-Ido-OostendamSchildmanskinderen-Groot-en-Klein-Sandelingen-Ambacht H.I.Ambacht - Al jaren gaat het gerucht dat onze dorpsnaam ooit Hendrik-Ido-Oostendam-Schildmanskinderen-Groot-en-KleinSandelingen-Ambacht zou zijn geweest. Dat spreekt wel tot de verbeelding, omdat dit de langste plaatsnaam van heel Europa geweest zou zijn. Zeker is dat echter allerminst, zodat er juist dan een boeiend onderzoeksgebied ontstaat. Daarin draait het maar om één kwestie: waar komt de naam van onze gemeente vandaan? En, was hij werkelijk zo lang? Om dat te achterhalen, is internet een handig hulpmiddel en zo stuitte ik al snel op een bron, het Genootschap Onze Taal. Dat is een vereniging van taalliefhebbers die alle taalkundige verschijnselen bestudeert en ja, daaronder vallen ook plaatsnamen. Het was daarom raadzaam om dat genootschap te benaderen en weldra antwoordde zo’n taalliefhebber het kinderen Ambacht (46 letters), de voorloper van het huidige Hendrik-Ido-Ambacht. En er volgende: gaan geruchten dat de volledige naam ooit “Op de Onze Taal Taalkalender, onze jaarlijks Hendrik-Ido-Oostendam-Schildmanskinderenheeft verschijnende scheurkalender met op elke Groot-en-Klein-Sandelingen-Ambacht bladzij een taalweetje, stond in 2004 een stukje geluid (67 letters) over de langste plaatsnaam van Nederland. Ik neem de tekst hieronder voor u over – met het De tekst is gebaseerd op een stukje in een krant dat een van ons ooit – in de jaren tachtig – in meest relevante stukje onderaan. een krant gelezen heeft. Helaas is niet meer te Wat zijn de langste plaatsnamen van Neder- achterhalen welke krant dat was, of wanneer precies. Er zijn geen andere bronnen die het land en België? Gasselterboerveenschemond (25 letters). In verhaal bevestigen. De bovengenoemde tekst het verleden zijn er langere plaatsnamen ge- heeft tot enkele jaren geleden ook op onze weest. Zeker is dat er in de negentiende eeuw website gestaan, maar is nu verdwenen – niet mensen geboren zijn in een plaats met de omdat we de tekst niet meer vertrouwden, naam Hendrik Ido Oostendam en Schildmans- maar vanwege een reorganisatie van de site”.
evenals talrijke andere woorden(“whatsappen” wordt “appen”). Dat spreekt makkelijker, waardoor een lange (volks)naam niet logisch is. Namen van heerlijkheden Historisch gezien is onze langste dorpsnaam evenmin logisch; hij is er zelfs niet, nadat alle namen van de gewezen heerlijkheden (later: gemeenten) achter elkaar gezet zijn. Voor 1855 waren er op het grondgebied namelijk twee gemeenten; Sandelingen-Ambacht en Hendrik-Ido-Ambacht. Nog langer geleden, in 1333, was HendrikIdo-Ambacht ook nog verdeeld; het bestond uit: Oostendam, Hendrik-Ido-Ambacht en Schiltmanskinderen-Ambacht. Deze gebieden (ambachtsheerlijkheden) waren genoemd naar hun eerste bestuurders (ambachtsheren); dat waren de broers Hendrik Ydo Wittenszn. en Schiltman Wittenszn. In 1377 overleed SchiltBronnen en gemak Die taalliefhebber had gelijk; er is daadwerke- man kinderloos, zodat zijn heerlijkheid (Schiltlijk geen enkele andere bron te vinden die het manskinderen-Ambacht) samengevoegd werd gerucht bevestigt. Integendeel, andere bron- met Hendrik-Ido-Ambacht en Oostendam. nen (bijvoorbeeld Staatsbladen) spreken tot 1855 consequent over de gemeenten Hendrik- De naam van de andere heerlijkheid (SandelinIdo-Ambacht en Sandelingen-Ambacht. Nu gen), was al ouder en betekende “zandlengtes”. valt daar tegenin te brengen dat de lange naam Waarschijnlijk waren daar talrijke zanderige een volksnaam is gebleven, maar dat is onwaar- oeverwallen waarop al voor 1330 boerderijen schijnlijk. “De Sandelingen” is namelijk ook een verrezen. Over het “-Groot-en-Klein-“ is verder volksnaam en die is wél binnengeslopen in of- niets te vinden, zodat onze langste dorpsnaam ficiële documenten; waarom? Omdat die naam nooit bestaan heeft. Het gerucht is dus onwaar. kort, en dus gebruiksvriendelijk is. Dat is gemakkelijk voor de gemiddelde spreker en daardoor dodelijk voor lange namen/woorden. Dat Door: Jan-Willem Schneider is al te horen bij onze huidige dorpsnaam die Foto’s: A.A. Tas de loop der jaren is ingekort tot “’t Ambacht”,
Early Roosters, blues en een beetje meer in Cascade
Fotografieclub Oostendam houdt inloopavond in De Korenbloem
H.I.Ambacht - Door kwaliteit en stijl garanderen de Early Roosters veel plezier bij elk optreden! Op zondag 29 maart spelen zij in Cultureel Centrum Cascade. Aanvang 15.00 uur, toegangsprijs slechts vier euro!
Oostendam - Het blijkt maar weer dat er Voor meer informatie over de fotografieclub meerdere mensen met dezelfde ideeën zijn. kunt u de website bezoeken: www.fotografieZo kwam namelijk de nieuwe fotoclub tot cluboostendam.nl. stand in Oostendam. Op de foto: “Arald Plaisier die sinds een aantal maanden Wendelien van der Vliet en Arald Plaisier in Oostendam woont kwam naar buiten met dit idee en aangezien ik zelf hier ook wel eens over droomde was de eerste stap gezet”, vertelt Wendelien van Vliet.
De momenten van rust worden gebracht door het smaakvol inpassen van goede en mooie ballads. Early Roosters staan voor Blues met de juiste mix van Jazz, Rock en hedendaagse Rhythm & Blues. Samenstelling: Rinkje Wal ~ zang, Bas Merkelbach ~ gitaar, Timothy WildKaarten zijn vooraf te bestellen via Cascade, schut ~ toetsen, Ruud van Seventer ~ BasgiHoge kade 50, Hendrik-Ido-Ambacht of telefo- taar, Rob Wildschut ~ drums. nisch via 078 6819230. Early Roosters is dé band om de gasten van een kroeg, feest of festival de beste ‘live muziek’ te bieden. Het repertoire is voornamelijk Blues georiënteerd, met als keuze het coveren van de niet geëigende Bluesnummers. Plezier staat voorop, niet alleen voor het publiek, maar zeker ook voor de band zelf. De bandsamenstelling geeft de ruimte om de sound ‘heavy’ maar niet ‘loud’ te maken, waarbij de uptempo ritmes van de meeste nummers garant staan voor dansbaarheid.
In goed overleg met Speeltuinvereniging Oostendam hebben zij een datum gepland voor een eerste inloop- en informatieavond voor de fotografieclub. Deze avond zal plaatsvinden op dinsdagavond 24 maart van 19.30 tot 21.30 uur in ‘De Korenbloem’ aan de Tarwestraat 34a in Oostendam. De eerste clubavond staat gepland op dinsdag 14 april op dezelfde locatie.