CDBESPREKINGEN orkest
orkest/concert
WIM HENDERICKX At the Edge of theWorld, Empty Mind I, Groove!
GEORGE GERSHWIN Gershwin in Hollywood
The John Wilson Orchestra o.l.v. John Wilson
PietVan Bockstal e.a. deFilharmonie o.l.v. Edo de Waart, Martyn Brabbins
WARNER 08256 46493739 / € 22,99
RFP 06089 17760323 (2 SACD’S) / € 23,99
The John Wilson Orchestra bedrijft sinds de oprichting in 1994 een bijzondere vorm van historische uitvoeringspraktijk. Het orkest concentreert zich op de fabuleuze filmmusicals uit de jaren dertig, veertig en vijftig van de twintigste eeuw en op memorabele componisten als Cole Porter, het duo Rogers & Hammerstein en natuurlijk de gebroeders Gershwin. Williams gaat er met zijn orkest prat op de originele sound en de originele noten zo dicht mogelijk te benaderen, door minutieuze transcriptie van de beschikbare opnamen uit die tijd. En het moet gezegd, het werkt buitengewoon aanstekelijk en je waant je in een oogwenk in de tijd dat de film nog zwart-wit en de musicalfilm een vanzelfsprekendheid was. Ook op de jongste cd, een liveregistratie van een Royal Albert Hall-concert, getiteld Gershwin in Hollywood is de tover direct aanwezig. Briljant ‘authentieke’ zang van Louise Dearman en Matt Ford en een orkest dat inclusief solisten de sterren van de hemel speelt. En dan wordt duidelijk waarom Strike Up the Band, Oh Lady, Be Good!, The Man I love en ’S Wonderful nog altijd evergreens zijn. Een absolute aanrader, waarbij het moeilijk stilzitten is.
Het heet ‘symfonie’, maar eigenlijk is At the Edge of the World een bouwwerk van klank. Sculpturen van Anish Kapoor vormden de inspiratiebron voor vijf fascinerende stukken die sterk genoeg zijn om op zichzelf te staan. Je hebt Kapoors visualisatie niet eens nodig in de muzikale klankwereld van Wim Henderickx (1962), de inventiefste Vlaamse componist van dit moment. Allerlei ritmische figuren houden beweging gaande onder een weids uitspansel van lange melodielijnen. Ook het hoboconcert Empty Mind I is geïnspireerd op beeldende kunst (de ‘minimal art’ van Agnes Martin), maar ook hier heb je aan de muziek genoeg. Henderickx’ bespiegelingen over ‘wat het betekent om je ziel helemaal te legen’ neem ik voor lief, omdat ik ook zonder new-agepraat onder de indruk ben. Deze ruimtelijke muziek, die de solist enige vrijheid geeft, moet je gewoon ondergaan. Ook in de geconcentreerdere versie voor hobo en elektronica (cd 2) roept Piet Van Bockstal de wonderbaarlijkste klanken op. Groove! is een duizelingwekkend, opwindend stuk voor slagwerk en orkest, waarin Pieterjan Vranckx tovert op zijn instrumentarium uit de hele wereld. En deFilharmonie, onder Edo de Waart (symfonie) en Martyn Brabbins, doet het geweldig.
PAUL JANSSEN
GERARD SCHELTENS
Gershwin in Hollywood
concert
Ruimtelijke muziek
concert
ROBERT SCHUMANN Cello Concert op. 129, Piano Trio No. 1, op. 63
BERNHARD ROMBERG Cello Concertos 1 & 5
Davit Melkonyan, Kölner Akademie o.l.v. Michael Alexander Willens
Jean-Guihen Queyras e.a. Freiburger Barockorchester o.l.v. Pablo Heras-Casado
CPO 07612 03796922 / € 21,99
HARMONIA MUNDI 31490 20219720 / € 22,99
‘De held van alle cellisten, de koning van alle virtuozen’: zo werd Bernhard Romberg (1767-1841) in zijn tijd geroemd. Samen met een vioolspelende neef, die als zijn broer werd geafficheerd, maakte hij als wonderkind concertreizen door heel Europa, tot in Amsterdam. Een leven lang zou hij samen met zijn Stradivarius een onrustig bestaan leiden, van het ene podium naar het andere. Hij schudde handen met Beethoven en Weber, werd overal gevierd als de grootste cellovirtuoos, maar toen hij een jaar voor zijn dood nog eens optrad in Parijs, oogstte zijn onvast geworden spel een wrede kritiek van de gezaghebbende Fétis. Op reis en tussendoor componeerde Romberg onder meer tien celloconcerten. Het eerste (opus 2) is nog in de achttiende eeuw ontstaan. Binnen het klassieke kader krijgt de cellist alle gelegenheid om zijn virtuositeit te etaleren. Het vijfde (opus 30), de lieveling van de componist zelf, ademt al meer de geest van het romantische soloconcert. Davit Melkonyan, eerder geprezen om zijn opname van Rombergs cellosonates, is de niet geringe technische problemen de baas en Michael Alexander Willens toont zich met zijn Kölner Akademie opnieuw een pleitbezorger voor deze bijna vergeten componist.
Al jaren vormen ze een drie-eenheid en spelen ze wereldwijd de pianotrio’s van Schumann: Isabelle Faust, Alexander Melkinov en Jean-Guihen Queyras. Op cd zouden we dat eigenlijk moeten verruimen, was de gedachte, we moeten de drie trio’s in perspectief plaatsen. Zo ontstond het idee om ze te combineren met respectievelijk het Viool-, Piano- en Celloconcert van Schumann, samen met het Freiburger Barockorchester. Deze derde cd voltooit het project. Op een extra dvd kan het samenwerkingsverband van allen nog eens rustig worden bekeken. Op deze cd het Celloconcert, echt een ervaring. Queyras weet zozeer zijn stempel te drukken op de uitvoering dat duidelijk wordt waarom Schumann het stuk aanvankelijk een ‘Konzertstück für Violoncell mit Begleitung des Orchesters’ noemde. Het orkest als begeleider, in een bijrol, met een monologiserende cello die de formele driedeligheid van het werk maskeert. Zelden hoor je zoveel nuance, zoveel expressie, zoveel retorische, ‘sprekende’ frasen. Queyras neemt gepast gas terug in het Pianotrio, ten behoeve van zijn collega’s. Wat een souplesse en timing hier! Feilloos weten ze van elkaar hoe en wanneer er wordt gereageerd. De strijkers spelen trouwens op darmsnaren, wat goed past bij de klank van de fortepiano.
EDDIE VETTER
JOS VAN DER ZANDEN
Bijna vergeten componist...
30 juni 2016
Drie-eenheid