ZORG VOOR IEDEREEN De SP is een landelijke zorgcampagne gestart (zie voor meer informatie: www.nationaalzorgfonds.nl). Doel van deze campagne is om met een zo breed mogelijke coalitie van partijen en organisaties van patiënten en zorgwerkers het eigen risico af te schaffen en een nationaal zorgfonds in te voeren. In dit speciale nummer van Spanning, dat volledig in het teken staat van de zorg, legt Tweede Kamerlid Renske Leijten uit waar het idee vandaan komt en waarom het haalbaar, betaalbaar en rechtvaardig is. In 2006 werd een nieuw zorgstelsel ingevoerd waarin marktwerking centraal staat. Sindsdien zijn er door zorgwerkers en de SP veel acties gevoerd tegen de negatieve gevolgen van dit systeem. Rob Janssen geeft een overzicht van aansprekende acties en initiatieven. Hoogleraar Maatschappelijke Gezondheidszorg Johan Mackenbach maakt zich net als de SP zorgen over de steeds verdere verhoging van het eigen risico, waardoor de toegang tot zorg onder druk komt te staan. Mackenbach doet onderzoek naar sociaaleconomische gezondheidsverschillen en stelt dat vooral rookgedrag voor grote verschillen zorgt in levensverwachting tussen hoog- en laagopgeleid. Gelijkheid is beter voor iedereen. Dat is de belangrijkste boodschap uit het boek The Spirit Level, van gezondheidswetenschappers Richard Wilkinson en Kate Pickett. Spanning sprak met Wilkinson over de relatie tussen ongelijkheid en gezondheid en over wat wij kunnen doen om ongelijkheid en de daarmee samenhangende maatschappelijke problemen te bestrijden.
delingen hun eigen doelen stellen zonder financiële druk. Bestuurskundige Nina van Loon, die als enige buitenlander meewerkt aan dit experiment, legt uit wat het onderzoek inhoudt en in hoeverre het een voorbeeld kan zijn voor Nederland. Een belangrijke vraag die in deze Spanning terugkomt is waar en bij wie de macht in de zorg ligt en hoe we deze macht kunnen terugpakken. In verschillende artikelen wordt hier op ingegaan, onder meer in een interview met Peter Gøtzsche, die een bestseller schreef over de wanpraktijken van de farmaceutische industrie. Verder in Spanning vertelt huisarts en oud SP-senator Tineke Slagter over haar ervaringen in politiek en praktijk en wijst financieel geograaf Ewald Engelen in gesprek met Renske Leijten op het grote belang van zorg voor onze economie. Sandra Beckerman en Herman Beekers stellen in hun slotbeschouwing dat het winnen van de campagne voor een nationaal zorgfonds, zonder eigen risico de opmaat kan zijn voor een zorgstelsel waarin de SP-beginselen menselijke waardigheid, gelijkwaardigheid en solidariteit centraal staan. Het boek Alternatief voor de zorg geeft alvast een aantal inspirerende voorbeelden van hoe de zorg beter en menselijker georganiseerd kan worden.
Ook Denemarken kent een zorgstelsel met veel financiële prikkels. Tot ongenoegen van zorgwerkers. Zij mogen nu op een aantal ziekenhuisaf-
INHOUD 3 NATIONAAL ZORGFONDS IS DRIE KEER BETER 8 SCHOUDER AAN SCHOUDER 11 ‘ALS JE EEN GROOT EFFECT WILT BEREIKEN, MOET JE ECHT IETS AAN HET ROKEN DOEN’ 14 ONGELIJKHEID IS SLECHT VOOR DE GEZONDHEID 16 DEENS EXPERIMENT MET ‘PRIKKELVRIJ’ WERKEN IN DE ZORG 18 DE NEDERLANDSE ZORG IS EEN LOBBYCRATIE 20 ‘BREEK MACHT WINSTGERICHTE FARMACEUTISCHE INDUSTRIE’ 22 GOEDE EN BETAALBARE MEDICIJNEN ZIJN IN ONS ALLER BELANG 23 DE VRIJE ZORGMARKT IS EEN ONVRIJ ZORGKARTEL 25 ‘MET EEN ZORGFONDS LOS JE HET SAMEN OP’ 28 ‘LATEN WE HET IN HEMELSNAAM WEER SIMPEL MAKEN’ 30 ONZE ZORG 32 ZORG MOET WEER OVER MENSEN GAAN
COLOFON
Spanning wordt uitgegeven door het Wetenschappelijk Bureau van de SP Een abonnement kost 12 euro per jaar voor SP-leden en 25 euro voor niet-leden. De betaling gaat per incasso. Abonnementenadministratie Snouckaertlaan 70 3811 MB Amersfoort T (088) 243 55 40 E administratie@sp.nl Redactieadres Snouckaertlaan 70 3811 MB Amersfoort T (088) 243 55 35 E spanning@sp.nl Redactie Tijmen Lucie Sandra Beckerman Herman Beekers David Hollanders Tekstredactie Daniël de Jongh Beeldredactie Nynke Vissia Redactieraad Tiny Kox Ronald van Raak Hans van Heijningen Basisontwerp Thonik en BENG.biz Vormgeving Robert de Klerk Gonnie Sluijs Illustratie cover Nynke Vissia
Tenzij anders vermeld, is op de inhoud van deze publicatie de Creative Commons Naamsvermelding-Niet Commercieel-GeenAfgeleideWerken 3.0 Nederland licentie van toepassing. creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/nl
2
SPANNING MEI 2016