Hộp 4.6. Quỹ Đối tác Các-bon Rừng (FCPF) ở Việt Nam Chương trình REDD+ là động lực thúc đẩy một quá trình cải cách quan trọng. Các phân tích tiến hành trong khuôn khổ xây dựng Đề án Chuẩn bị Sẵn sàng để trình lên Quỹ Đối tác Các-bon Rừng đã nhấn mạnh sáu kiến nghị nhằm giảm mất rừng và suy thoái rừng. Trước hết, chương trình kêu gọi đánh giá các kế hoạch phát triển ngành hiện có của cả nước và các tỉnh để xác định những kế hoạch nào có khả năng dẫn đến tỷ lệ mất rừng cao. Thứ hai, chương trình kêu gọi đảm bảo các quyền sử dụng rừng cho các hộ gia đình, hoặc các cộng đồng, với mong đợi điều này sẽ khuyến khích họ bảo vệ diện tích rừng được giao. Thứ ba, chương trình kêu gọi sửa đổi một số chính sách, ví dụ như lệnh cấm khai thác gỗ hiện tại và hệ thống cấp giấy phép trồng rừng trên đất rừng đã bị suy thoái, bao gồm cả quy trình phân loại đất đã suy thoái. Thứ tư, chương trình khuyến cáo thực hiện tốt các Đánh giá Tác động Môi trường (EIA) có chất lượng nhằm giảm thiểu các dự án phát triển có khả năng gây ra mất rừng nghiêm trọng. Thứ năm, chương trình khuyến cáo hỗ trợ cho một số lĩnh vực nhất định, ví dụ như tăng cường thâm canh nông nghiệp, khuyến khích sản xuất các loại cây trồng có giá trị cao hơn, và đào tạo nghề để tạo các cơ hội thu nhập phi nông nghiệp. Một lĩnh vực đặc biệt quan trọng, đó là đưa ra các lựa chọn để thay thế tập quán đốt rừng làm nương. Thứ sáu, chương trình kêu gọi các cơ chế chuyển giao tài chính để tạo điều kiện cho các cộng đồng sử dụng rừng được nhận các ưu đãi thực sự và đáng tin cậy. Nguồn: Chính phủ Việt Nam 2010b
ký hợp đồng với nông dân để họ trồng và phát triển nguyên liệu, chủ yếu để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của họ; hoặc ký hợp đồng với điều khoản có lợi hơn cho hộ sản xuất (như LASUCO đã đi tiên phong trong việc triển khai201), theo đó người trồng rừng cũng có thể trở thành cổ đông trong cơ sở chế biến gỗ mà họ là người cung ứng nguyên liệu. (Xem Hộp 4.7.) Sẽ không thực tế nếu giả định rằng các nguồn cung trong nước có thể đáp ứng nhu cầu tiêu thụ gỗ ở Việt Nam.202 Nhưng ngành chế biến gỗ có thể thúc đẩy phát triển các cánh rừng được quản lý tốt (và được cấp chứng chỉ) – đặc biệt là với rừng trồng. Thông qua xây dựng một Kế hoạch Phát triển Ngành và Sản xuất gỗ quốc gia, có thể đưa ra một kế hoạch chi tiết để tiếp tục phát triển rừng nguyên liệu và ngành chế biến gỗ một cách tổng hợp hơn. Từ đây sẽ xác định được một số lượng hạn chế các địa điểm nơi có thể phát triển các khu rừng trồng rộng lớn phù hợp với yêu cầu nguyên liệu thô. Ngoài ra, cũng cần phải tăng cường các cơ chế khuyến khích và môi trường thuận lợi nhằm khuyến khích các nhà đầu tư tư nhân huy động nguồn lực và công nghệ tốt nhất hiện có cho ngành.
86
Các mục tiêu chính của quá trình cải cách các SFE203 vẫn chưa được hiện thực hóa một cách đầy đủ; hầu hết các lâm trường này chỉ thay đổi tên gọi mà không thay đổi nhiều về bản chất.204 Do đó, cần có những cải cách mang tính cấp thiết để mở ra tiềm năng của các khu rừng này. Có thể thực hiện điều này bằng cách giao đất giao rừng cho các cộng đồng để hỗ trợ sinh kế địa phương, cho thuê rừng đối với những người sử dụng có điều kiện đầu tư thích đáng cho quản lý và bảo vệ rừng, hoặc hình thành các doanh nghiệp xã hội mới gồm các SFC hiện tại và các bên có lợi ích liên quan ở địa phương. Cải thiện năng suất rừng trồng cũng là một tiềm năng cần xem xét. Người trồng rừng có thể thu lợi nhờ triển khai nhanh hơn các dòng vô tính, giống lai, các loài và xuất xứ mới; cần rà soát các chính sách, pháp luật về vật liệu trồng rừng để tạo thuận lợi và tăng tốc độ triển khai các vật liệu trồng rừng cao cấp hơn. Ngoài ra, cũng cần phải xác định các loài phù hợp với điều kiện lập địa thông qua một hệ thống phân loại lập địa dựa trên loại đất, lớp thực bì với các loài thực vật chỉ thị, khí hậu tiểu vùng, và nguồn nước. Hơn nữa, cần phải thiết lập một mạng lưới các vườn ươm
Q UẢ N LÝ TÀ I N G U YÊ N T H I Ê N N H I Ê N CHƯƠNG 4: QUẢN LÝ RỪNG