Erkenningsnummer P702012
Afgiftekantoor Gent X
ZONDER MEER
JAARVERSLAG 2019 DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT VAN DE KIEM VZW - JG. 27 NR. 2 APRIL, MEI, JUNI 2020
Voorwoord
IN MOEILIJKE OMSTANDIGHEDEN…
Het voelt vreemd om in deze tijden van “Lock down” te schrijven over een normaal werkjaar 2019.
Ondertussen zijn we al terug aanwezig in de gevangenis van Brugge en Oude naarde.
Na 3 maanden waarbij het covid-19 virus al onze aandacht opeiste, kunnen we eindelijk langzaam weer toewerken naar een redelijk normale hulpverlening.
In dit tijdschrift beschrijven we uitvoerig hoe we met de covid-19 richtlijnen zijn omgegaan.
Door vrij vlug de Therapeutische Gemeenschap van De Kiem af te sluiten en niemand behalve het personeel nog in de gebouwen toe te laten zijn we erin geslaagd om een besmetting met covid-19 te voorkomen. In de ambulante centra hebben we via allerlei alternatieve begeleidingsvormen het contact met de cliënten kunnen behouden. We hebben op dat vlak heel veel bijgeleerd. In sommige situaties willen we deze werkvormen in de toekomst ook kunnen continueren.
2
Het grootste probleem voor cliënten met een verslavingsprobleem in deze stilgevallen maatschappij, was vooral het feit dat ze niet konden verder werken aan hun re-integratie. Een opleiding volgen ging niet meer. Zinvolle vrijetijdsactiviteiten beoefenen met andere mensen kon niet. Werk zoeken lukte niet. Ook de eenzaamheid was voor velen ondraaglijk. Ondertussen komt dit allemaal weer op gang en hebben verschillende bewoners van de Therapeutische Gemeenschap al de overstap gemaakt naar het Halfweghuis om vandaaruit verder te werken aan hun re-integratie.
Door de financiële garantie van de Vlaamse overheid in deze coronaperiode heeft de sector van de verslaafdenzorg, net zoals alle andere sectoren zo goed als mogelijk kunnen doorwerken in soms zeer moeilijke omstandigheden. De opgelegde maatregelen werden ook telkens (soms op een zeer korte termijn) voorbesproken met de sector.
2019 kenmerkt zich vooral door het stijgend aantal aanmeldingen van drug gebruikers die in de centra van De Kiem aankloppen voor hulp. Elke jaar zien we dat aantal toenemen. De tendens van de voorbije jaren waarbij cocaïne in stijgende mate wordt vermeld als voornaamste product zet zich door.
De activiteiten van De Kiem in de gevangenis hebben we helaas moeten stopzetten van de overheid. Het B.leave programma in de gevangenis van Ruiselede kreeg daardoor een uitzonderlijke afronding.
De 2 ambulante centra van De Kiem te Ronse en Geraardsbergen vierden afgelopen jaar hun 10-jarig bestaan. De opening van een derde ambulant centrum in Ninove is door de coronacrisis uitgesteld tot 1 september.
DE KIEM
Het laatste woord is voor Celine, die samen met haar dochter in De Tipi verbleef en de moeder van een cliënt. Uit hun verhaal blijkt duidelijk hoe belangrijk het is om ook met de context aan de slag te gaan. Het eetfestijn van De Kiem deze maand hebben we helaas moeten schrappen. In maart volgend jaar doen we mee aan de Dag van de Zorg. Ik hoop jullie dan te kunnen ontmoeten! Dirk Vandevelde Directeur
Dirk Vandevelde Directeur
Corona
EEN VIRAAL VOORJAAR… Februari 2020. Het werkjaar komt stilaan op kruissnelheid. Verschillende projecten staan in de stijgers en vragen onze aandacht: de opstart van Ninove, de verfraai ingswerken in Gent, de aanwerving en opleiding van nieuwe medewerkers, een interne kwaliteitsaudit, een cliëntenpeiling, een opendeurweekend… Tot corona de kop opsteekt en alles viraal gaat.
We schrijven begin maart als we medewerkers voor de eerste maal met een interne nieuwsbrief oproepen om een aantal veiligheidsmaatregelen in acht te nemen. Het begin van een hele reeks nieuwsbrieven en maatregelen rond corona. Aanvankelijk klinkt het nog voorzichtig: was regelmatig en grondig je handen, hoest in een papieren zakdoek of de binnenkant van je elleboog, vermijd om handen te geven en blijf zeker thuis als je ziek bent… Je kent het ondertussen ongetwijfeld uit het hoofd. Al snel hangen de eerste affiches in huis en wordt de beschikbaarheid van handzeep gecheckt en bijgesteld. Deurklinken, toetsenborden, muis en telefoon… worden voortaan met aandacht en regelmaat gepoetst. Medewerkers worden opgeroepen ons snel te informeren en bij de eerste ziektesymptomen thuis te blijven. Ook familieleden die op bezoek komen worden hiertoe opgeroepen … tot vanaf 16 maart bezoek niet meer is toegestaan van overheidswege. Het residentieel programma gaat in lockdown en de ambulante centra bereiden zich in ijltempo voor om voortaan enkel nog te (beeld) bellen met cliënten. Op quasi een week tijd maken ze de omslag van face to face-gesprekken naar cliëntcontacten via beeldbellen.
De lockdown Na de Nationale Veiligheidsraden van 10, 12 en 17 maart gaat het immers snel.
Er volgen overheidsinstructies voor de ambulante GGZ-voorzieningen (op 14, 23 en 26 maart) en voor de residentiële revalidatievoorzieningen (op 15 en 26 maart). Ook in het weekend krijgen we soms nieuwe richtlijnen toegestuurd, die we in ijltempo naar de eigen werking moeten vertalen. De overheid roept op om de dienstverlening aan onze doelgroep zoveel mogelijk te garanderen. We hebben dus iedereen nodig om onze werking te kunnen continueren en onze cliënten en mekaar niet in de steek te laten.
“Gezinnen met een gebruiker in huis staan onder hoge druk, er is geen ontsnappen meer aan, de copingstrategieën van gaan sporten, langer werken, afspreken met vrienden, … kunnen niet meer toegepast worden : dit zorgde voor extra telewerk met ouders van gebruikers” Christophe, drugpreventiewerker
In de ambulante centra kunnen aanvankelijk individuele gesprekken worden verdergezet, mits in acht name van de algemene hygiëne voorschriften en mits de cliënt niet tot een risicogroep behoort. Ook voor interne vergaderingen geldt dit aanvankelijk. Externe vergaderingen, groepssessies, outreaching worden wel meteen geannuleerd. Vanaf 24 maart wordt het zorgaanbod herzien
en klinkt het onder meer als volgt: ‘De begeleiding moet – waar mogelijk – via begeleidingsmethodieken op afstand gecontinueerd worden: telefonisch, chat, video-begeleiding,… Enkel in het kader van crisishulp (bv. suïciderisico) en activiteiten die onmogelijk kunnen stopgezet worden in het kader van de begeleiding (vb. methadon verstrekking in ambulante revalidatiecentra) kunnen nog ambulante en mobiele begeleidingen (huisbezoeken) met fysiek contact plaatsvinden. Alle personeel dat taken opneemt die via telewerk kunnen gebeuren moet van thuis uit werken’. Deze nieuwe richtlijnen nopen ons ertoe in de ambulante centra enkel nog een vlotte telefonische permanentie te voorzien en de begeleidingen zo veel als mogelijk van op afstand te doen op een veilige digitale manier. Bij veel cliënten lukt het om gesprekken te doen via beeldbellen, bij andere cliënten moeten we ons beperken tot eerder korte telefoongesprekken. Interne vergaderingen en cliëntbesprekingen worden voortaan vervangen door digitale vergaderingen. Ook de outreaching naar de gevangenissen wordt geannuleerd. “Het heeft voor onze cliënten alvast veel betekend dat we betrokken zijn geble ven gedurende deze periode en dat is uiteindelijk waarvoor we het allemaal doen.” Sandra, ambulante begeleider “Een telefoontje af en toe of een beeld gesprek via whereby bleek een zinvol
3
u
alternatief. Het feit dat whereby een beveiligd systeem is, stelde onze cliën ten die gestuurd worden door justitie wel gerust. In 7 weken tijd plande ik 163 contacten, waarvan er 138 effectief doorgingen op het afgesproken tijdstip. In de 4de week gingen zelfs alle geplan de gesprekken effectief door. Er was een duidelijk nood aan contact, waaraan we konden voldoen” Sylvie, ambulante begeleider “Via telefoon vond ik eigenlijk niet zo leuk. Ik kom liever tot bij jullie zelf. Het is anders dan gewoonlijk, maar ik was toch blij dat ik mijn hartje heb kunnen luchtten tijdens een video chat” Cindy, ambulante cliënt “Telewerk heeft ook z’n voordelen: de cliënt hoeft zich niet te verplaatsen, je hoeft geen ruimte te reserveren, je kan flexibel werken en snel op de bal spelen” Christophe, drugpreventiewerker
“M’n hoed af voor de inspanningen die De Kiem levert, ook in de zware lockdown stonden ze voor onze problemen paraat met een luisterend oor en raad!” Jan, ambulante cliënt
“ Ik ben zeer dankbaar dat ik zo’n goed contact met mijn psychologe kan onder houden, aangezien de meeste sociale contacten met goede vrienden en fami lie on hold staan.” Matthias, ambulante cliënt “Nu teamen we elke week, vooral om el kaar te horen en te zien, betrokkenheid en aandacht zijn nog belangrijker nu” Christophe, drugpreventiewerker Sommige bewoners van het residen tieel programma reageren met ongeloof. Alle bezoek wordt verboden en ook de meeste projecten buiten de voorziening worden geschrapt. Buitenactiviteiten met de bewonersgroep kunnen enkel nog op eigen terrein of met max. 3 personen buiten het terrein. Vanaf midden maart wordt er in Gavere 2 maal daags gekuist. Bewoners moeten voortaan afstand houden, er worden groepsbijeenkomsten geschrapt en de
4
DE KIEM
tafelschikking en de bediening van de maaltijden worden aangepast. Een bemoedigende schouderklop of een troostende hug kunnen voorlopig niet meer.
bewoners en de begeleiders primeert. Hopelijk kunnen de maatregelen in tijd worden beperkt.” een familielid
“Het was niet simpel, maar we zijn hier nog allemaal. Samen thuis blijven bracht ons dichter bij elkaar.”
“Corona heeft ons uitgedaagd in het zoeken naar mogelijkheden voor de bewoner om het contact met zijn/haar familie en/of vrienden te kunnen onder houden.” Annette, familiebegeleider
Jan, bewoner TG
“Soms is waar je het meest schrik van hebt om te doen net heel bevrijdend: keep your home clean, keep distance and live a good life after all.” Jamie, bewoner TG “Heel jammer, we keken zo uit naar een bezoekje, maar de gezondheid van de
“Ik mis het om buiten te kunnen zijn en te wandelen in de natuur, maar ben toch blij dat ik hier omringd ben door andere mensen en er niet alleen voor sta. Samen sterk!” Bieke, bewoner Onthaalafdeling
“Dat afstand nemen heeft ons net dich ter bij elkaar gebracht.” Nick, bewoner TG
“Je mag me raken, maar dan met woorden.” Stephanie, bewoner Onthaal
Mogelijk COVID-19 besmette bewoners dienen voortaan in een aparte kamer te verblijven. Gelukkig hebben we een Tipi-studio leeg staan die daarvoor kan worden gebruikt. Al snel melden de eerste bewoners zich met hoest of koorts. Testen op Covid 19 is op dat moment nog niet aan de orde. We organiseren de quarantaine zo, dat de betrokkenen vrij zelfredzaam in de Tipi kunnen verblijven en dat elk fysiek contact met andere bewoners of begeleiders wordt vermeden. We bellen regelmatig of praten even aan het venster. In de tweede helft van maart worden zo verschillende bewoners met beginnende klachten voor doorgaans een week in quarantaine geplaatst. Dit alles in overleg met de huisarts. Het aantal bewoners in quarantaine wordt ook wekelijks gerapporteerd naar de gezondheidsinspectie. Bij de eerste meldingen bevraagt en beaamt de zorginspectie het
door ons gehanteerde protocol inzake quarantaine. Eind maart is er niemand meer in quarantaine. Het perspectief van een week of meer afzondering lijkt ook niet langer aantrekkelijk… Medewerkers vragen zich af wat dit allemaal voor hen betekent en in hoeverre hun persoonlijke gezondheid bedreigd wordt. Best spannende tijden en pittige discussies, bv. als het gaat over het al dan niet dragen van mondmaskers in het residentieel programma. Wij kiezen daar de piste om zo veel als mogelijk in te zetten op afstand houden. Dit betekent dat een aantal zaken anders worden georganiseerd. Zo wordt het mogelijk dat online familiegespreken of internetbankieren voortaan met 2 computerschermen kan, zodat de begeleider alles op veilige afstand kan volgen. Er zijn natuurlijk uitzonderingen. Voor het werken met de bewoners in de keuken of het begeleiden van de emotionele groep of in andere noodgevallen zijn de nodige neusmondmaskers voorhanden. We kiezen er ook voor enkel nog ‘weloverwogen’ opnames te doen, steeds in overleg met de huisarts en enkel als iemand geen ziektesymptomen
vertoont. We nemen hierbij het belang voor de betrokken nieuwe bewoner en de veiligheid van alle bewoners en medewerkers kritisch in overweging. Dit betekent concreet dat we nog minder opnames doen en dat het voortraject van de kandidaat-bewoner kritisch wordt gescreend. Voor de medewerkers is dit een onzekere periode. Verschillende medewerkers worden thuis gezet door hun huisarts, doorgaans omwille van milde ziektesymptomen. Eén medewerker is er erg aan toe en wacht een langzaam herstel. Een wake-up-call voor de collega’s. Al bij al lukt het om de werking en de personeelsbezetting draaiende te houden. Alle contacten tussen ambulante en residentiële medewerkers worden vermeden. Medewerkers ontsmetten regelmatig hun eigen werkplek, eten voortaan op hun bureau of in de tuin en meten hun temperatuur op het werk. Wie aanwezig is spreidt zich over de beschikbare werkplekken en wie kan werkt van thuis uit of vertrekt soms wat vroeger om ook op het thuisfront alles rond te krijgen. Al deze aanpassingen, de voortdurende berichtgeving in de media, een zieke collega of familielid, beeldbellen met cliënten en voor het scherm vergade-
5
u
ren, thuiswerk met kinderen in huis met schoolopdrachten, … je zou van minder uit je comfortzone raken, je zorgen maken of vermoeid geraken.
“Het telewerken is in het begin een hele aanpassing geweest. Gesprekken organiseren met cliënten terwijl er 2 actieve kleuters rondlopen in huis, vraagt wel wat denkwerk: wie (video)bel ik wanneer en op welke plek in huis? Gaandeweg vonden we ons ritme en de kinderen leerden dat ze liever niet kwamen storen als ik boven zat. Het vroeg ook van de cliënten enige flexibiliteit. Die is er zeker geweest en daar ben ik heel dankbaar voor.” Sandra, ambulante begeleider
We trachten steeds met de nodige zorg met iedereen te overleggen en te communiceren, zo snel als mogelijk en met voor iedereen inzage in de overheidsrichtlijnen. Wekelijks evalueren we alle genomen maatregelen. Net als bij de wetenschappers en de politiekers geldt hier het voortschrijdend inzicht… We monitoren voortdurend wie bij de medewerkers en de bewoners ziek wordt of in quarantaine moet. Ondertussen trachtten we (ook in overleg met collega-voorzieningen) een voorraad van de schaars beschikbare beschermingsmiddelen op te bouwen: mondmaskers, alcoholgel, ontsmettingsmiddel, plexi schermen… je kent ze wel. Ook de eerste stoffen mondmaskers worden thuis genaaid, voor het geval dat… Daarnaast worden extra laptops en headsets aangekocht om het beeldbellen en online vergaderen te faciliteren.
66
DE KIEM
Gelukkig is het goed weer, zodat er zo goed en zo kwaad als mogelijk bij iede reen de stemming wat in blijft.
De eerste testen
plek te ontsmetten. Daarnaast volgen we ook de strategie dat medewerkers een week symptoomvrij moeten zijn, vooraleer weer aan het werk te gaan na een (ziekte)periode thuis.
Vanaf eind maart wordt het mogelijk een beperkt aantal bewoners met ziektesymptomen te testen op Covid 19. De laatste bewoners in kamerarrest worden meteen getest en blijken negatief. Ook nieuwe (her)opnames worden van dan af getest door onze huisarts. De bewonerszone wordt extra beveiligd door het extern bezoek (van postbode, leveranciers, kinesist…) tot een strikt minimum te beperken. Waar mogelijk wordt alles aan de deur geleverd. Wie toch binnenkomt dient meteen de handen te ontsmetten. Ook aan alle medewerkers wordt met aandrang gevraagd om bij begin en einde van de werkshift de handen en de werk-
Vanaf 20 april gebeurt er vanuit het Agentschap Zorg en Gezondheid een dagelijkse bevraging van alle residentiële revalidatievoorzieningen betreffende het aantal mogelijke en bevestigde gevallen Covid-19 bij de bewoners, het aantal ziekenhuisopnames, alsook een aantal gegevens m.b.t. de medewerkers. De richtlijnen binnen de ambulante GGZ voorzieningen worden die dag ook verlengd tot begin mei. Enkele dagen later (op 24 april) komt de Nationale Veiligheidsraad opnieuw bijeen. Nieuw hierbij is de oproep om voortaan mondmaskers te gebruiken als je geen afstand kan houden en de verplichting hiervan in het openbaar vervoer. Voor
op de ingeslagen weg verder te gaan en de onthaal- en TG-bubbel verder goed te beveiligen.
wordt aan de dag gelegd en stellen ook enkele bezoekregels op (o.a. voor wie op nazorg-gesprek komt).
Begin mei wordt het koninklijk besluit gepubliceerd inzake een speciaal “corona ouderschapsverlof”. Een extra ondersteuning waar uiteindelijk een zestal medewerkers ook beroep op doen.
Op 11 mei gaan er nieuwe richtlijnen in voege voor een geleidelijke doorstart/ uitbreiding van directe contacten in de ambulante centra. Toch een nieuwe drempel om te nemen, nadat alle ambulante medewerkers reeds weken van thuis uit aan het werk zijn. Opnieuw contact met cliënten die drugverslaafd zijn en zich vaak niet zo veel aantrekken van al dat corona-gedoe vormt een ernstig risico.
Versoepeling
ons het sein om ook zelf aan de slag te gaan om stoffen mondmaskers te maken met en voor de bewoners. Eind april volgt eindelijk ook een eerste proef op de som. Van een centraal laboratorium van de federale overheid krijgen we op 24 april testmateriaal geleverd om een test op COVID-19 af te nemen bij de bewoners van het residentieel programma (onthaal, TG, Tipi, residentieel HWH) en ook alle medewerkers die normaal op de site te Gavere en Merelbeke werkzaam zijn. Onze huisartsen Klaartje en Pieter, uitgedost in de nodige beschermkledij, nemen het testen op 27 april voor hun rekening. Zo’n wisser in je keel en neus voelt eventjes vervelend, maar uiteindelijk verloopt alles vlot en iedereen wordt op enkele uren tijd getest. Op 29 april zijn alle resultaten binnen: niemand testte positief. Een aanmoediging om
Op 11 mei volgt een eerste stap in de ‘versoepeling’ van de maatregelen en wordt bezoek mogelijk voor bewoners van de Onthaalafdeling en van de Therapeutische Gemeenschap. Dit gebeurt vooralsnog op een beperkte en beveiligde manier: 1 persoon per week, met in acht name van de nodige veiligheidsmaatregelen. We bakenen een bezoekers-zone af, los van de bewonerszone en werken een aantal bezoek-regels uit die ook naar alle familieleden wordt gecommuniceerd. De bezoekmomenten worden gespreid, maar iedereen is blij dat er opnieuw live contact met de familie mogelijk is. De lockdown heeft lang genoeg geduurd en zo’n bezoek geeft nieuwe moed.
“Blij dat er eindelijk terug bezoek mogelijk wordt! Van zodra het kan wil ik graag op bezoek komen.” een familielid
“Videogesprekken zijn door corona ge lanceerd als nieuw medium om contact te kunnen hebben en allicht zal dit een zinvol medium blijven in de toekomst.” Free, familiebegeleider In het Halfweghuis gelden voor de bewoners dezelfde regels als voor alle burgers. We bewaken daar vooral dat er door de bewoners voldoende burgerzin
We nemen dan ook de tijd om in overleg met de medewerkers een intern organisatieplan op punt te zetten voor een heropstart van de face tot face-gesprekken vanaf 18 mei. Mondmaskers, alcoholgel, handschoenen en plexischermen worden aangezeuld om de doorstart voor iedereen te beveiligen. Vanaf 25 mei versoepelen de richtlijnen voor residentiele revalidatiecentra opnieuw. Bezoek wordt voortaan mogelijk voor meer personen uit de zelfde bubbel. Ook naar huis gaan kan opnieuw, maar hier stellen we de versoepeling nog even uit. Het vergt nu eenmaal wat tijd om dit met de bewoners en het thuisfront voor te bereiden en onderling af te stemmen. Niet iedereen kan op het zelfde moment meteen de deur uit. Daarom plannen we de eerste ‘buitenprojecten’ naar familie vanaf het weekend van 6 juni, met een afgesproken spreiding in de weken die daarop volgen. Gelukkig kunnen we hier meestal op de steun en het begrip van de familie rekenen. Ook de eerste familiegesprekken gaan weer door en bieden wat extra (manoeuvreer) ruimte binnen de bezoekers-puzzel. In de TG wordt de doorstroom naar het Halfweghuis stilaan opnieuw mogelijk.
7
u
De halfweghuiskandidaten vinden maar moeilijk vrijwilligerswerk, maar toch blijkt dit soms te lukken. Uiteindelijk zullen in mei en juni een 6-tal bewoners de overgang maken naar het HWH. De nieuwe opnames blijven gedoseerd, maar vinden opnieuw hun regelmaat. Eén Tipi-studio wordt vrij gehouden, zodat die voor quarantaine kan gebruikt worden, mocht dit nodig zijn. In de doorstart-richtlijnen voor de ambulante zorg, wordt inzake outreachende hulpverlening aangegeven dat afstandswerk het eerst aangewezen blijft, maar dat individuele afspraken kunnen gemaakt worden voor een eventuele heropstart. ‘Veel zal hier afhangen van de situatie op de plaats van uitvoering’. Gevangenissen worden hierbij niet meer expliciet vermeld. Voor ons het sein om midden mei ook de gevangeniswerking te Oudenaarde en te Brugge opnieuw op te starten, zij het
8
DE KIEM
met strikte veiligheidsmaatregelen en voorlopig enkel op individuele basis. We zijn er meer dan welkom, want de hulpverlening draait er al maanden op een laag pitje. Over het B.leave project in het PLC te Ruiselede lees je meer elders in dit tijdschrift.
werkomstandigheden hebben verkend en geëxpliciteerd, die nu stilaan aan een eerste evaluatie toe zijn. Het virale voorjaar heeft ons heel wat tijd en geld gekost, maar het zal op termijn hopelijk ook een verrijking blijken voor onze organisatie.
Een enorme sprong Het spreekt voor zich dat we bij het publiceren van dit relaas nog niet aan het einde zijn van het corona-verhaal. Het blijft een voortdurend zoeken naar evenwicht tussen zorg en veiligheid voor cliënten en medewerkers. Waar we in de voorbije jaren wellicht kansen lieten liggen om meer online hulp te bieden of meer ‘werkbaar werk’ te verkennen, hebben we nu, noodgedwongen, hierin een enorme sprong voorwaarts gemaakt. We blikken terug op een bijzonder leerrijke periode waarbij we nieuwe werkmethodes en
Dirk Calle, intern preventieadviseur met dank aan alle collega’s, cliënten en familieleden voor hun bijdrage
Corona
MONDMASKERS?
DIE MAKEN WE ZELF… Verslag vanuit het naaiatelier…
In de huidige coronatijd is het dragen van mondmaskers het nieuwe “normaal”. Ook in De Kiem was er nood aan voldoende maskers om op een veilige manier bezoeken te kunnen laten doorgaan of te reizen met het openbaar vervoer. Het plan werd opgevat om samen met bewoners aan de slag te gaan, en deze zelf te vervaardigen. Algauw werden enkele bewoners van de therapeutische gemeenschap bereid gevonden om hieraan mee te werken. Voor sommige bewoners was dit een kans om zich eens creatief uit te leven en hun vaardigheden met de naaimachine aan te wenden. Voor anderen was dit toch wel een beetje uit de comfortzone. Of zoals één van hen het verwoordde: “Mijn moeder zou mij hier eens moeten bezig zien…” Na het verzamelen van het nodige materiaal konden we aan de slag gaan.
In het begin was het toch wel zoeken: het patroon bekijken, de taken verdelen en vooral veel stoffen knippen en plooitjes strijken. Het eerste afgewerkte mondmasker liet op zich wachten. Misschien was dit toch wel meer werk dan gedacht…? Na enkele dagen werden we echter een geoliede machine: iedereen wist wat er hem of haar te doen stond en het werd bijna bandwerk. Het ene na het andere mondmasker rolde van onder de naaimachine. De mooie resultaten werkten motiverend en het naaiteam bleef dagelijks in de weer. “We gaan door tot we er honderd heb ben!” werd het motto. En daar zijn ze ook in geslaagd. Minstens honderd stuks werden vervaardigd, sommige zelfs gepersonaliseerd met een geborduurde naam of kenteken. Samen met de mondmaskers die enkele sympathisanten thuis naaiden en geschonken
maskers door familie van bewoners, hebben we nu een mooie voorraad. Ook voor mij was dit project een leuke ervaring. De mogelijkheid om mijn hobby mee te nemen naar het werk, maar vooral de informele manier waarop ik met de bewoners kon samenwerken en onderling kennis kon uitwisselen maakten het heel aangename dagen. Het mooie eindresultaat was natuurlijk de kers op de taart!
Marlies Hoorens, begeleidster onthaal afdeling Met dank aan Patricia, Nicky, Alain, … en de sympathisanten die thuis naaiden.
9
Dag van de Zorg
ROES(T)… Door de corona-pandemie waren we genoodzaakt het opendeurweekend van 6 en 7 juni 2020 te schrappen en de graduatie naar 2021 te verschuiven. Op 21 maart 2021 zal De Kiem echter deelnemen aan de Dag van de Zorg.
De Dag van de Zorg wijst het grote publiek de weg naar tal van algemene en psychiatrische ziekenhuizen, woonzorgcentra, kinderdagverblijven, voorzieningen voor personen met een beperking, dagverzorgingstehuizen, dienstencentra, … enz. Elk jaar trekken jong en oud naar meer dan tweehonderd deelnemende organisaties om kennis te maken met hun zorgjobs, enthousiaste medewerkers, nieuwe dienstverlening, projecten of gebouwen. Ook in De Kiem te Gavere krijg je die dag als deelnemer een unieke blik achter de schermen van de therapeutische gemeenschap en heel wat actuele informatie over al onze deelwerkingen. We willen op deze manier bijdragen aan een positieve beeldvorming van de zorg- en welzijnssector en het thema verslaving bespreekbaar maken.
10
DE KIEM
Dat De Kiem besloot ditmaal mee te doen met de Dag van de Zorg is niet toevallig. Deze dag kadert immers ook in de Te Gek-campagne 2020-2021 die net het thema verslaving centraal stelt. Te Gek en VAD (het Vlaams Expertisecentrum Alcohol en Drugs) bundelen hierbij de krachten in de campagne ROES(t). Samen willen ze de kennis over het vaak moeilijk bespreekbare onderwerp ‘verslaving’ vergroten en inzicht bijbrengen in de complexiteit. De campagne wordt op 2 oktober gelanceerd in het museum Dr. Guislain te Gent met de opening van een tentoonstelling over verslaving in de kunst. De volgende dag zijn er daar dan wandelingen van 1, 6 of 12 km voor iedereen die graag deelneemt: mensen met een verslaving, hulpverleners, familieleden en vrienden van iemand met een ver-
slaving, sympathisanten, ... Op zondag 21 maart 2021 stellen de verslavingsvoorzieningen in Vlaanderen dan hun deuren open op de ‘Dag van de Zorg’. Een volgend opendeurweekend plannen we dan in 2022. Noteer het alvast in je agenda. We hopen je dan te mogen verwelkomen. D.C.
Gevangeniswerk
TOCH GEEN AFRONDING
IN MINEUR?
Op 24 april en 15 mei kende het B.leave-project 2019-2020 een wel heel bijzondere afronding. Nooit gezien, sinds De Kiem zich nu 23 jaar engageert in dit project in de gevangenis te Ruiselede. “B.leave” is een project in de gevangenis te Ruiselede voor gedetineerden met een verslavingsproblematiek, dat jaarlijks loopt van oktober tot mei. De Kiem zorgt hierbij wekelijks voor een sessie terugvalpreventie, een gespreksgroep, individuele gesprekken en het voor- en nabespreken van penitentiaire uitgangen en verloven. Daarnaast geeft De Kiem ook toegepaste terugvalpreventie in de gevangenissen te Brugge en te Oudenaarde en ook in Gent onder de noemer “DRUGS de baas?!”. Het huidige project maakte in oktober 2019 een beloftevolle start met 2 groepen van 9 deelnemers. Vrij snel waren er 2 afvallers, daarna stabiliseerden beiden groepen zich. De meedraaidag voor familieleden op 16 november was een onverhoopt succes door het hoge aantal deelnemers. Interesse en steun van het thuisfront zijn nu eenmaal van onschatbare waarde. In maart 2020 telt het B.leave-project nog 15 deelnemers. Er haakten nog twee deelnemers af en één ex-b.leaver sloot opnieuw aan bij de groep. Het mag gezegd, de deelnemers waren dit jaar bijzonder gemotiveerd. Het was aangenaam werken met beide groepen en
mooi om zien hoe ze mekaar steunden en elk een groeiproces doormaakten. Omwille van de corona-maatregelen viel het project in maart stapsgewijs stil. Outreachend werk naar de gevangenissen was voor ons en de andere project-medewerker van Groep Into niet langer toegestaan. Bovendien werden vier deelnemers op verlengd penitentiair verlof of strafeinde gestuurd. Gezien de onduidelijke perspectieven hebben we tenslotte beslist om het project vroegtijdig te beëindigen. Alle deelnemers werkten een afsluitende opdrachten-bundel af en verzamelden op 24 april voor een webex-meeting om het project af te sluiten. Best wel vreemd: de meeste gedetineerden met Petra en Tom op veilige afstand van elkaar in de vergaderzaal te Ruiselede en 4 mede-b.leavers en drie externe projectmedewerkers die van thuis uit hadden ingelogd. Elk deed z’n zegje en deelnemer Geert sloot af met een streepje gitaarmuziek. Alles werd ook gefilmd door een cameraploeg van Woestijnvis. Zij brengen immers het traject van enkele gedetineerden in beeld in het volgende seizoen van het Vierprogramma ‘Ooit vrij’. Gelukkig konden de resterende deelnemers onder begeleiding van sportmoni-
tor Tom iedere week blijven sporten. Het project eindigt traditiegetrouw immers met het lopen van een halve marathon. Ook dit jaar kon die niet ontbreken, zij het dan in een heel bijzondere sfeer… Normaal wordt er in het bos gelopen en zijn er heel wat externe lopers en familie van de partij. Dit jaar werd een parcours uitgestippeld op het gevangenisterrein (gelukkig een ruime boerderij-site) en waren het enkel een 8-tal b.leavers en enkele medegedetineerden die de halve marathon liepen. Een hele krachttoer en best wel emotioneel om de eindmeet te halen. Enkele Woestijnvis-medewerkers in witte overal en een aantal PLC-medewerkers met mondmasker vormden de vreemde entourage. Eén b.leaver liep z’n eigen halve marathon thuis en logde daarna in om blij afscheid te nemen van de groep. Alle overals en mondmaskers ten spijt, staat na zo’n traject, niets de verbondenheid van de b.leavers in de weg. Dan toch geen afronding in mineur…
Dirk Calle en Tim De Landsheere Gevangeniswerkers van De Kiem Foto met dank aan Els Buysse
11
Jaarverslag
JAARVERSLAG 2019 Laat ons dit jaaroverzicht van 2019 starten met het vermelden van een aantal projecten en initiatieven die naast het dagelijkse werk met be woners en cliënten het voorbije werkjaar kenmerkten.
Doorheen het jaar werd er verder werk van gemaakt om de kernprocessen van de organisatie te vatten in een kwaliteitshandboek. Specifiek voor de therapeutische gemeenschap werden in samenspraak met de andere Vlaamse TG’s kwaliteitsstandaarden ontwikkeld, met de bedoeling een audit-procedure uit te werken. Binnen de TG en het halfweghuis werden initiatieven genomen die de sociale inclusie van bewoners kunnen bevorderen. We denken hierbij aan het reeds vroegtijdig (van in de TG) voorbereiden van de arbeidsintegratie, de organisatie van terugkomdagen en een actiever contact via Facebook. De Kiem engageert zich ook om (multi disciplinaire) richtlijnen vanuit de overheid effectief toe te passen. Zo werd met een interne werkgroep een draaiboek inzake detectie en behandeling van suïcidaal gedrag uitgewerkt en werden medewerkers ook opgeleid om binnen alle begeleidingswerk de Kindreflex toe te passen. Ook werd er een beleid voor gegevensbescherming en informatieveiligheid uitgewerkt, conform de Europese GDPR-wetgeving. Dit leidde onder meer tot duidelijke richtlijnen voor alle medewerkers, een aangepaste passwordpolicy en een expliciete kennisgeving naar cliënten en op de website, over de bescherming van persoonsgegevens. Op het vlak van medewerkersbeleid vermelden we een herijking van de afspraken inzake moederschapsbe-
12
DE KIEM
scherming, de implementatie van de nieuwe IFIC-barema’s, een algemene teambuildingsdag in het najaar en een nieuw concept voor de personeelsvergaderingen. Voor een van de personeelsvergaderingen waren we te gast in het Ambulant Centrum te Ronse/Geraardsbergen, dat z’n 10-jarig bestaan vierde in 2019. Voor die gelegenheid werd ook een ontbijt georganiseerd in het sociaal centrum te Geraardsbergen. Nieuw in 2019 waren een tweede kortdurend vormingsprogramma ‘Drugs de baas ?!’ in de gevangenis te Gent en een uitbreiding van ons engagement in het Drugpunt Wetteren-Laarne-Wichelen. In aanloop naar 2020 werden plannen gemaakt en de eerste stappen gezet voor de opstart van een nieuwe ambulante antenne te Ninove (wat mogelijk wordt met middelen vanuit het Vijfde Vlaams Intersectoraal akkoord) en voor verbouwings- en verfraaiingswerken in het Ambulant Centrum te Gent. Tot slot vermelden we hier nog een staptocht langs de Semois in het voorjaar, het jaarlijkse graduatiefeest, een kampweek in de Ardennen en heel wat acties in de Warmste Week. Ook in 2019 ging er heel wat aandacht en tijd naar de evoluties op macroniveau. De inkanteling van de drughulpverlening in de geestelijke gezondheidzorg en de overstap naar
Vlaanderen vereisten heel wat overleg met de overheid, binnen de sector en met nieuwe actoren binnen de verschillende netwerken. In het voorbije werkjaar haalden alle deelwerkingen meer dan de vooropgestelde parameters. In het Ambulant Centrum (AC) van Gent haalden we een bezetting van 112% en in dat van Ronse-Geraardsbergen 117%. Residentieel werd een bezetting van 102 % gerealiseerd.
Aantal aanmeldingen 394
400 350
338
324 312
300
277
288 255 249
250
254 241
200
192 182
150
141 120 101
100
2017 50
2018 2016
0 Gent
Ronse/ Geraardsbergen
Residentieel
Het aantal aanmeldingen stijgt net als in 2018 opnieuw in alle ambulante deelwerkingen: in het AC Ronse-Geraardsbergen (van 338 naar 394), in het AC Gent (van 288 naar 324), wat betreft het aantal vroeginterventies in de drugpuntwerking (van 192 naar 241) en in de gevangenis-
Preventie
Gevangenis
werking (van 141 naar 182). Deze stijgende tendens laat zich voelen in meer druk (telefoons) voor de onthaalmedewerkers en in langere wachtlijsten. In de gevangeniswerking worden meer gedetineerden bereikt doordat de werking in Oudenaarde nu een gans jaar liep (versus in 2018
pas vanaf september) en omdat er een nieuw vormingstraject in de gevangenis te Gent doorging. In het residentieel programma is het aantal aanmeldingen vrij stabiel (254). Alles samen komen we op een totaal van 1395 aanmeldingen in het voorbije werkjaar.
Aantal behandelingen 241 216
200
187
187
181
179 166
150
141
141 131 120 101
100
60 46
50
51
0 Gent
2017
Ronse/ Geraardsbergen
2018
Residentieel
Preventie
Gevangenis
Al deze aanmeldingen resulteren in 166 individuele begeleidingen in het AC Gent, 187 individuele begeleidingen in het AC Ronse/Geraardsbergen en 51 opnames in het residentiele programma. Binnen de gevangeniswerking registreren we 141 gedetineerden die in groep werden behandeld of individueel (met min. 2 gesprekken). In de preventiediensten tellen we maar liefst 241 vroeginterventies (tegenover 181 in 2018). Het aantal effectief opgestarte behandelingen stijgt opnieuw in vergelijking met de vorige jaren.
2019
13 u
Gemiddelde leeftijd & percentage vrouwelijke cliënten
2015 2016 2017 2018 2019 Gent
32,8
33
33
33
34
Ronse/G
30,3
31
32
33
33
Residentieel
30,6
31
29
32
34
2015 2016 2017 2018 2019 Gent
13
17
10
14
21
Ronse/G
23
18
17
21
27
Residentieel
33
20
26
19
19
Een analyse van de cliëntkenmerken leert ons dat de gemiddelde leeftijd van de cliënten in Gent stijgt van 33 naar 34 jaar en residentieel stijgt van 32 naar 34 jaar. In Ronse/Geraardsbergen blijft de gemiddelde leeftijd 33 jaar. Globaal blijft de gemiddelde leeftijd in alle afdelingen de laatste jaren stijgen.
Het percentage vrouwelijke cliënten stijgt in de ambulante centra en blijft residentieel gelijk: in Gent is dit 21% (14% in 2018), in Ronse/Geraardsbergen 27% (21% in 2018) en residentieel blijft het 19%.
Spuitenruil Spuitenruil 2019
Ronse
Geraardsbergen
Verstrekking 2017 2018 2019
480 spuiten 2210 spuiten 2623 spuiten
6495 spuiten 4250 spuiten 20085 spuiten
Recuperatie 2017 2018 2019
0 spuiten 2805 spuiten 1980 spuiten
14 650 spuiten 8255 spuiten 27240 spuiten
6 21 17
45 41 67
Contacten 2017 2018 2019
Sinds mei 2015 bieden de ambulante centra van De Kiem in Ronse en Geraardsbergen spuitenruil aan in samenwerking met Spuitenruil Vlaanderen. In het Ambulant Centrum van Gent bieden we enkel aan bestaande cliënten spuitenruil aan.. Spuitenruil heeft tot doel besmettelijke aandoeningen en andere gezondheidsrisico’s te voorkomen, het besmettingsgevaar bij andere bevolkingsgroepen te
14
DE KIEM
Gent
Totaal
980 spuiten
2062 6975 23688
610 spuiten
4365 14 650 29830
8
32 51 92
voorkomen en het aanzetten tot meer zorg en hulpverlening via gerichte doorverwijzing. In Ronse werden 2623 spuiten verdeeld en 1980 gerecupereerd. In Geraardsbergen wordt duidelijk het meest aan spuitenruil gedaan. Er werden 20085 spuiten verdeeld en 27240 spuiten gerecupereerd (een aanzienlijke stijging tegenover vorige werkjaren). In Gent wer-
den 980 spuiten verdeeld en 610 spuiten gerecupereerd bij bestaande cliënten. In de drie centra samen zijn 23688 spuiten verdeeld en 29830 spuiten gerecupereerd. Dit is in vergelijking met voorgaande werkjaren een duidelijke stijging (zowel van verdeling als recuperatie). Deze cijfers tonen duidelijk aan dat spuitenruil zinvol is en dat er vraag naar is.
Voornaamste product Ketamine 2% XTC 1% Mefedrone 2%
ghb 1% Ketamine 1% Mefedrone 2% Medicatie 2%
Ketamine 2%
Mefedrone 2%
Alcohol 14%
Alcoh ol
5%
Heroïne 2% ghb 1%
Heroïne 27%
Amfetamines 15%
Alcohol 21%
Heroïne 23%
Amfetamines 13%
Cocaïne 44%
Cocaïne 29%
Cocaïne 25%
Gent
Residentieel
Ronse/Geraardsbergen
In het ambulante centrum te Gent wordt cocaïne door 44% als voornaamste product vermeld (38% in 2018) met daarna cannabis (20%) en alcohol (14%). In Ronse/Geraardsbergen wordt heroïne nog steeds als voornaamste product vermeld (27%), maar op de voet gevolgd door cocaïne (25%), en
erna cannabis (22%) en amfetamines (15%). Residentieel is de top vier van voornaamste producten cocaïne (29%), heroïne (23%), alcohol (21%) en amfetamines (19%). De globale tendens dat cocaïne, en niet langer heroïne, vaakst als voornaamste product wordt vermeld, wordt hierbij bevestigd (en ligt
4% abis Cann
Med 1% icatie
Cannabis 20%
Amfetamines 19%
Cannabis 22%
in de lijn van de VVBV-cijfers hieromtrent). De scoring van het voornaamste product door cliënten blijft natuurlijk enigszins subjectief, omdat veel cliënten polydruggebruikers zijn en verschillende producten misbruiken.
Justitiële situatie Halve vrijh. 2% JR
B
ïnt ern
eer d1
VOV 21% Geen 24%
% ET 2%
2% VI
BIS
Probatie 11%
VI 2%
Ge
VOV 8%
3%
4%
ET 20% Geen 27%
DBK 5%
BIS 5%
h. 8%
Dit ligt in de lijn van voorgaande jaren. Ook hier dienen we te spreken van enigszins arbitraire cijfers, aangezien er vaak toch een onrechtstreekse druk of
be
In Gent komt 20% van de aanmeldingen op initiatief van de druggebruiker zelf of van zijn omgeving, in Ronse/Geraardsbergen is dit 53% en residentieel 43%.
Ronse/Geraardsbergen
Probatie 25%
VOV 7%
Gent
Geen 67%
in
Proefzorg 28%
DBK 1%
ak Za
Probatie 21%
Residentieel doorverwijzing speelt. Residentieel valt op dat er bij slechts 27% van de bewoners geen sprake is van justitiële druk.
15 u
Doorverwijzers
Justitie
65
Gebruiker Medisch
45
18 5 7
14
In Gent wordt 65% van de cliënten doorverwezen vanuit justitie en in Ronse/ Geraardsbergen en residentieel komt de grootste groep op initiatief van de druggebruiker zelf of van zijn omgeving (respectievelijk 53% en 43%).
6 36
17,5
De Kiem bereikt in zijn verschillende afdelingen vnl. cliënten uit Oost-Vlaanderen. In het residentieel programma komt dit werkjaar 63% uit Oost-Vlaanderen, 25% uit West-Vlaanderen en 8% uit Antwerpen.
18
De Onthaalafdeling slaagt er in om 50% van de opgenomen bewoners te motiveren voor een verdere behandeling in de TG. De gemiddelde verblijfsduur in deze afdeling is 38 dagen.
7 Omgeving 2 8
Gespecialiseerde drughulp
4 7
Welzijn en GGZ 2 15 Tandem / CAP
9,5
44 6
0
20 Gent
40
60
Ronse/Geraardsbergen
80
100
Residentieel
In 2018 werden er 5 vangnetopnames gerealiseerd voor de TG en 2 voor het halfweghuis. In de TG is de gemiddelde verblijfsduur 219 dagen. In 2019 kent de TG een stabiel jaar met een vrij constante groep van ongeveer 22 personen.
Gevangeniswerking
De Kiem blijft actief in het B.leave project in het penitentiair landbouwcentrum te Ruiselede en op de Drugvrije Afdeling in de gevangenis te Brugge. Het B.leave project 2018-19 werd uiteindelijk afgesloten met maar 9 deelnemers. Half maart werd beslist beide B.leave groepen samen te voegen en (tot eind mei) ‘schakelgroepen’ op te starten voor een nieuwe groep van 6 gedetineerden. Het nieuwe project 2019-2020 ging in oktober van start met 2 maal 9 deelnemers. De meedraaidag voor familieleden op 16 november was een succes door het hoge aantal deelnemers. Op jaarbasis werden in de gevangenis te Ruiselede 43 gedetineerden gezien. 40 gedetineerden namen deel aan de groepssessies.
16
DE KIEM
In 2019 is er op de drugvrije afdeling van de gevangenis van Brugge opnieuw wat meer verloop bij de personeelsequipe. Toch blijft het lukken om op een bevredigende manier met de gedetineerden te werken in groep. Daarnaast wordt opnieuw ingezet op heel wat individuele gesprekken om deelnemers te screenen en een aantal gedetineerden individueel te coachen. Op vraag van gevangenismedewerkers worden ook soms gedetineerden op andere secties individueel gezien. Op jaarbasis werden in de gevangenis van Brugge 70 verschillende gedetineerden aangemeld en gezien. 33 ervan werden vervolgens individueel begeleid, 25 in groep. Een nieuwe project ‘toegepaste terugvalpreventie’ in de gevangenis te Oudenaarde ging in september 2018 van
start. De focus voor dit project ligt op de overgang van binnen naar buiten. Doorheen het werkjaar werden drie cycli van groepssessies opgestart en afgerond, telkens voor een achttal deelnemers. Op jaarbasis werden in de gevangenis van Oudenaarde 42 verschillende gedetineerden aangemeld en gezien. 12 ervan werden individueel begeleid en 21 in groep. In september 2019 ging in de gevangenis te Gent opnieuw een kortdurende vorming ‘Drugs de baas?!’ door. Ditmaal voor één groep van 10 gedetineerden. Waarvan er uiteindelijk 8 deelnemers de eindmeet haalden. Naast de sessies werden de deelnemers gezien voor individuele gesprekken, in functie van motivatie en verdere hulpverlening. Na de vorming waren we nog 3 namiddagen aanwezig voor individuele nazorg-gespreken.
Drugpunten De Kiem heeft vier Drugpunten, m.n. in de politiezones Wetteren-Wichelen-Laarne, Rhode-Schelde (de gemeenten Oosterzele, Melle, Merelbeke en Destelbergen) en Assenede-Evergem en sinds november 2017 ook in de politiezone Regio Puyenbroeck (de gemeenten Lochristi, Wachtebeke, Moerbeke en Zelzate). Twee strategische doelstellingen staan bij deze diensten voorop: lokale preventie en vroeginterventie (informatie, advies en begeleiding), verder afgekort als VI. Drugpunt organiseert preventieactiviteiten op maat van verschillende doelgroepen en volgens hun behoeften: kinderen en jongeren in lager of secundair onderwijs, jongvolwassenen die een rijbewijs halen, jongeren die fuiven of op kamp gaan, ouders, ouderen en alle volwassen burgers… Hierbij wordt gebruikt gemaakt van bestaande of nieuw uitgedachte preventiepakketten of –campagnes: ‘Lol zonder alcohol’, ‘Vlucht naar avatar’, ‘Zot op kamp’, ‘Mijn kind en gamen’, ‘Effe uitblazen’, ‘Meer van zonder’, ‘Quality Nights’… enz, en ook van eigen workshops op maat. In 2019 worden in Drugpunt WetterenWichelen-Laarne 65 vroeginterventies gerealiseerd (tegenover 75 in 2018), in
Rhode-Schelde betreft dit 60 begeleidingen (41 in 2018) en in Assenede-Evergem 53 (15 in 2018). In het Drugpunt Regio Puyenbroeck worden 63 vroeginterventies gerealiseerd (50 in 2018). Alles samen betreft dit dus 241 vroeginterventies, een aanzienlijk stijging tegenover het werkjaar 2018 (toen 186). De politie blijft in alle zones de belangrijkste doorverwijzer (40,3%). Velen melden zich ook aan op eigen initiatief (19 %) of zijn doorgestuurd door de school (16,2%), de gemeente of het OCMW (10 %). Het belangrijkste product bij aanmelding in de 4 politiezones blijft cannabis (51,2%), met daarna alcohol (15,3%) en cocaïne (7,6%). Aanklampende zorg voor mensen met psychische problemen die sociaal huren in het kader van de ‘Gids naar een betere geestelijke gezondheidszorg door de realisatie van zorgcircuits en netwerken’ werd door de Vlaamse Overheid een goedkeurig gegeven voor een project inzake woonondersteuning in de regio’s Gent en Ronse. De doelstelling van het project is dat er vanuit de geestelijke gezondheidszorg,
in samenwerking met belendende sectoren, outreachend gewerkt wordt naar de doelgroep van mensen met psychische problemen die sociaal huren. De sociale woonactoren (sociale huisvestingsmaatschappijen en sociale verhuurkantoren) detecteren mensen met vermoedelijke psychische problemen en leiden deze toe naar een multidisciplinair team dat aanklampend werkt. Deze mensen worden gescreend op effectieve geestelijke gezondheidsproblemen en toegeleid naar de reguliere hulpverlening. Voor de uitvoering van dit project werkt een team in Gent en een team in Ronse. Voor beide regio’s samen is een psycholoog aangeworven die instaat voor de coördinatie van het project. Voor de aanmeldingen en de intakes en het outreachend werk heeft elke regio zijn eigen team. De naam van het project is ondertussen veranderd in TANGO dat staat voor: “Team Aanklampende en netwerkgerichte Ondersteuning”. In 2019 kreeg team Gent 22 aanmeldingen en team Ronse 8.
Dirk Calle Beleidsmedewerker
Enkele teams op teambuilding (nog voor de corona-uitbraak)
17
Familie aan het woord
‘SAMEN’ MET MIJN DOCHTER IN OPNAME
Ik kon het niet langer aanzien, er moest iets veranderen bij mijn dochter, maar hoe?
Elkaar sparen heeft geen zin, eerlijkheid heeft onze band nog zoveel meer versterkt.
Ik had gehoord van het residentiële programma van De Kiem in Gavere. Met de goede steun van Sija van het Ambulant Centrum, zette ik de stap om contact op te nemen. Ik ben er volledig voor gegaan om eigenlijk ‘samen’ met mijn dochter in opname te gaan.
Ik wil wel benadrukken dat ik nooit of nimmer mijn dochter zal laten vallen. Ik ben enorm fier over de weg die ze heeft afgelegd. Ik heb terug vertrouwen in haar en ik kan nog altijd terecht bij De Kiem. Daar ben ik heel dankbaar voor. Nicole
Waarom zeg ik samen? Omdat het heel belangrijk is dat je jouw kind niet loslaat, ook na een kantelmoment. Als je kind dan initiatief toont om er uit te geraken, dan kan het zo veel betekenen, ze daarin te steunen. Ik geef toe, ik heb toch enige tijd nodig gehad om de teleurstelling en het verdriet te verwerken. Het gaf me enorm veel rust, dat ik zag dat mijn dochter eindelijk in een veilige cocon zat. Dit, samen met de wil van mijn dochter om eruit te geraken en de grote steun vanuit De Kiem, hebben ervoor gezorgd dat wij mekaar terug hebben gevonden. De familiegesprekken die zeer belangrijk waren voor mij en ook voor onze relatie, hebben ons heel veel deugd gedaan. In het begin lukte het me niet om over emoties te spreken. Dat hoefde ook niet meteen; ik kon de tijd nemen die ik nodig had. Gedurende het hele traject leerde ik stapsgewijs om open te spreken tegen mijn dochter. Over mooie dingen en plezier, maar ook over moeilijke dingen en verdriet of boosheid.
18 18
DE KIEM
Bewoner aan het woord
TERUG BIJ MEZELF…
Toen ik wist dat het zo niet meer verder kon, nam ik de beslissing dat er iets moest gebeuren, zowel voor mezelf als voor mijn dochter. Ik keek de opties na. Toen kwam ik uit op het residentiële programma van De Kiem. Terug bij mezelf komen… was mogelijk na een lang, maar zo verhelderd parcours in De Kiem. Ik dacht eerst bij mezelf: ‘amai, anderhalf jaar is wel lang…’ Maar na de rondleiding in Gavere, wist ik meteen dat dit het zou worden. Terug op zoek gaan naar mezelf en vooral … mijn dochter bij me kunnen houden en onze band herstellen. Ik wist dat het niet makkelijk zou worden, maar ik had een klik gemaakt in mijn hoofd en ik heb die niet meer terug gedraaid. Ik kon me opnieuw veilig voelen en straalde dat uit op mijn dochter. Ik ben kanten van mezelf te weten gekomen, die ik zonder het programma nooit had ontdekt en waar ik anders sowieso had blijven mee worstelen. Jezelf leren kennen is niet altijd makkelijk, maar ik heb nooit opgegeven. Ik wist waar ik naartoe wou en wou dit kost wat kost bereiken. Ik wou niet langer vluchten voor mezelf en voor problemen. Ik heb geleerd verantwoordelijkheid te nemen voor mijn fouten en ik had heel veel geluk dat mijn moeder er steeds stond om me te steunen. Ik heb kansen gekregen, heel veel zelfs, en daar ben ik zo dankbaar voor. Maar ik heb ook hard gewerkt om te komen waar ik nu sta. Ik kan uiteindelijk op-
nieuw zeggen dat ik gelukkig ben en sterker dan ooit tevoren. Maar in De Kiem sta je er niet alleen voor. Je bent zelf de belangrijkste schakel in de weg naar verandering, maar als je jouw eigen verantwoordelijkheid neemt, dan zijn er zoveel mensen die je kunnen helpen en die bereid zijn om op een eerlijke en oprechte manier naar je te luisteren. Ik heb enorm veel gehad aan de begeleiding, aan Free (mijn familiebegeleidster) en aan de Tipi- begeleiding. Ook mijn moeder en ik hebben elkaar terug gevonden. Onze band is nu sterker en oprechter geworden. We kunnen praten tegen elkaar, sparen elkaar niet en eerlijkheid wordt nu hoog in het vaandel gedragen… Onze band is geleidelijk aan terug hersteld in De Kiem. Ik had mijn moeder zwaar teleurgesteld en nog veel erger dan dat. Zonder opname had ze de hoop bijna opgegeven. Maar dat deed ze niet; ze steunde me door dik en dun. We hebben elkaar wel de tijd en de ruimte gegeven, die band terug te laten groeien, door heel veel hulp van Free. Mijn moeder wist ook dat ze aan Free steeds een luisterend oor had en dat heeft ook haar door die moeilijke en toch nog wat onzekere tijd geholpen. Wij houden nu nog steeds contact met Free.
sche Gemeenschap waar je buiten de schooluren voor de opvoeding van je kind kan instaan. Wekelijks waren er Tipi-groepen waar ik zoveel aan gehad heb. De tijd die gemaakt werd om als moeders en vaders naar elkaar te luisteren, elkaar raad te geven, je emoties te kunnen uiten, fier te kunnen zijn als ouder,… die is zo waardevol. Ik zal dit nooit vergeten. Ook met de Tipi-begeleiding is er nog steeds contact. Ik weet dat ze er staan voor mij en mijn dochter als ik nog eens een vraagje heb; dat doet zo’n deugd. Waar ik intussen sta? Ik woon alleen samen met mijn dochter in Merelbeke en volg een opleiding orthopedagogiek aan het VSPW. Ik heb een mooie relatie, met waarden die ik vroeger niet zo belangrijk vond. Ik heb een lange weg afgelegd, maar ben in zoveel opzichten veranderd dat ik me nu veel vrijer voel dan vroeger. Ik ben wie ik ben en dat is OK. Ik durf mijn mening te zeggen en zou zelfs zeggen dat ik toch wel een sterke vrouw en moeder ben geworden! Celine
Zoals ik al zei verbleef ik in de Tipi met mijn dochter. Dit zijn de studio’s naast het gebouw van de Therapeuti-
19
ERVAREN IN HERSTEL De Kiem biedt hulp aan personen die problemen ervaren door het gebruik van drugs en aan mensen uit hun omgeving. Het residentiële luik van het programma te Gavere omvat een onthaalafdeling, een therapeutische gemeenschap (T.G.), een woonhuis voor moeders / vaders met kinderen en verschillende halfweghuizen. Het ambulante luik omvat ambulante centra te Gent, Ronse en Geraardsbergen, een gevangeniswerking, een drie regionale preventiediensten.
Colofon
Adressen
Redactie
Contactadres voor opname of begeleiding
Eindredactie en Directie Dirk Vandevelde
Fotografie Dirk Calle, Chris Lemaitre
Vormgeving dotplus
Abonnement Abonnementen kosten 15,- euro voor vier nummers, te storten op rekeningnummer BIC GEBABEBB / IBAN BE 270012 1652 3173 van v.z.w. De Kiem, 9890 Gavere. Voor giften vanaf 40,00 euro kan u een attest voor fiscale vrijstelling bekomen.
Contactadres voor Administratie – Directie
(elke werkdag te bereiken van 8u30 tot 17u00)
(sociale dienst, familiebegeleiding, stages)
Ambulant Centrum Gent Kortrijksesteenweg 185, 9000 Gent Tel. 09/245.38.98 Fax 09/245.41.71 ambulant.gent@dekiem.be
Vluchtenboerstraat 7A 9890 Gavere Tel. 09/389.66.66 Fax 09/384.83.07 admin@dekiem.be
Ambulant Centrum Ronse Oswald Ponettestraat 31 9600 Ronse Tel. 055/21.87.00 ambulant.ronse@dekiem.be
Antenne Geraardsbergen Abdijstraat 2, 9500 Geraardsbergen Tel. 055/21.87.00 ambulant.geraardsbergen@dekiem.be
Inhoud 2 Voorwoord 3 Corona V.U. Dirk Vandevelde – Vluchtenboerstraat 7A, 9890 Gavere
Dirk Calle, Jo Thienpont, Dirk Vandevelde
ZONDER MEER
9 Corona 10 Dag van de Zorg 11 Gevangeniswerk 12 Jaarverslag 18 Familie aan het woord 19 Bewoner aan het woord