Guðrún Johnsen, Ph.D. Efnahagsráðgjafi VR
STÆRSTA ÁSKORUN EFNAHAGSSTJÓRNUNAR NÆSTU MISSERI:
AÐ VIÐHALDA EFTIRSPURN Þegar óvænt áföll eins og heimsfaraldur ríða yfir verða bæði heildarframboð og heildareftirspurn fyrir neikvæðum áhrifum á sama tíma. Undir þessum kringumstæðum minnkar framleitt magn af vöru og þjónustu en verðið á markaði stendur í stað, hækkar eða lækkar eftir því hversu vel hinu opinbera tekst til að viðhalda heilbrigðri eftirspurn. Í ljósi þess að um nýja veiru er að ræða, þarf fólk í öllum kimum samfélagsins að læra að umgangast hana og forðast smit með breyttri hegðun, sem kallar á breytt neyslumynstur.
að sama skapi árangursrík þar sem stór hluti vinnuafls er nú atvinnulaus1, ekki síst vegna þess að íslensk stjórnvöld, ein 192 landa, gripu til þess ráðs að hjálpa atvinnurekendum að segja upp starfsfólki um leið og áhætta í atvinnurekstri raungerðist, skv. úttekt IMF.2 Þar er kapitalisminn kominn á hvolf; starfsfólkið er látið bera áhættuna af atvinnurekstrinum en ekki atvinnurekendur sjálfir, sem vitanlega sitja áfram með ávöxtun til lengri og skemmri tíma. Stórslys hefur þegar orðið, eins og forseti ASÍ varaði við þegar frumvarp þessa efnis fór fyrir þingið.3 Samkvæmt frumvarpinu var ríkisstjórnin tilbúin til að ráðstafa 27 milljörðum króna í styrkina.4 Á lista frá Skattinum5 má sjá að 8 milljörðum af skattfé hefur þegar verið varið í að bæta atvinnurekendum
Íslensk heilbrigðisyfirvöld hafa náð tökum á útbreiðslu smita með
(og eftir atvikum væntum kröfuhöfum) upp kostnað og áhættu sem
árangursríkum sóttvörnum og lítið mannfall hefur orðið af völdum veir-
með réttu lá á þeirra bókum. Á fjórða milljarð króna fór til Icelandair og
unnar hér á landi, sem betur fer. Efnahagsstjórnunin hefur ekki verið
dótturfélaga. Flestir atvinnurekendur, af mikilli ábyrgð, höfðu þegar
28 VR BLAÐIÐ 03 2020