INTERVIEW 23 Vox 11 06/2012
stijlbreuk’ Conny Aerts (46), bijzon der hoogleraar Astero seismologie aan de Radboud Universiteit, ontving op 13 juni de Francqui Prijs, ook wel de Nobelprijs van België genoemd. En vorig jaar scoorde ze vier toppublicaties, in Nature en Science. Vox zocht Aerts op in haar ouder wetse betonnen flat aan de Universiteit van Leuven. “De directeur van de lagere school is mijn ouders gaan vertellen dat ze me niet naar de huis houdschool moesten sturen. Dat ik hier zit heb ik dus aan hem te danken.” Tekst: Martine Zuidweg Foto: Rob Stevens
U
bent recht door zee en een doorzetter, zeggen uw Nijmeegse collega’s.
“Klopt, zonder die eigenschappen ben ik nergens. De sterrenkunde is heel competitief. Je moet strategisch kunnen denken, altijd sneller zijn dan een andere groep. Kepler en CoRoT, de twee nieuwe satelliettelescopen, hebben voor een revolutie in data gezorgd. Ze zijn honderd keer nauwkeuriger dan de telescopen die vanaf de aarde meten. De data van die telescopen komen in een consortium terecht, alle aangesloten onderzoeksgroepen kunnen over de gegevens beschikken. Je moet dus zo snel mogelijk iets veelbelovends uit die data zien te halen. Ons voordeel is dat we al vijftien jaar werken aan dit onderzoek. Toen CoRoT als eerste in 2006 werd gelanceerd, wisten wij precies waar we naar op zoek moesten. We wisten exact welke informatie we moesten hebben van welke sterren en welke analysemethodes we gingen gebruiken.”
Heeft u aan die karaktereigenschappen ook de Francqui Prijs te danken?
“Ja, maar ook aan de multidisciplinariteit van mijn team. Ik hoef geen kopieën van mezelf te hebben. Ik heb wiskundigen in mijn team, ingenieurs, fysici, informatici. Daardoor kan ik alle aspecten die van belang zijn voor dit onderzoek
goed ontwikkelen. Ingenieurs die zich focussen op het verbeteren van de meetinstrumenten zijn misschien niet degenen die de Science en Nature-papers leiden, maar ik heb ze wèl nodig voor mijn Science- en Naturepublicaties.” U onderzoekt het binnenste van sterren aan de hand van trillingen aan het oppervlak. Iets waar de meeste sterrenkundigen niet eens aan waren begonnen.
“In het verleden hadden sterrenkundigen ook al wel het idee dat trillingen aan het steroppervlak iets zeiden over het binnenste van sterren, bijvoorbeeld over het vermengen van de stergassen, maar ze hadden geen kwantitatieve gegevens. Die hebben wij nu wel. Je kunt die trillingen zichtbaar maken doordat ze een hele minuscule invloed hebben op de helderheid van een ster, met nadruk op minuscuul. Daarom zijn zulke nauwkeurige instrumenten ook zo belangrijk voor ons. We hebben een goede manier gevonden om die trillingen in kaart te brengen.” Wat moeten we eigenlijk met al die kennis over het binnenste van sterren?
“We weten zo goed als zeker dat in het vroege heelal alleen waterstof, helium en een beetje lithium voorkwam. Alle andere elementen, zoals zuurstof, koolstof en ijzer zijn pas later gemaakt, in de kern van sterren. Sommige van die stoffen zijn bij de sterdood in de ruimte
BELGISCHE BOEKEN Jos Muyres is universitair docent aan de opleiding Nederlandse taal en cultuur. Hij geeft colleges over Vlaamse letterkunde.
Muyres’ tip: Sprakeloos (2009) van Tom Lanoye. “Niet een roman over de moeder van de schrijver die haar taal verliest, zoals door bijna iedereen is beweerd, maar een roman over dé taal die in de tweede helft van de twintigste eeuw haar greep op de werkelijkheid verliest.”